02/Jul/2025

🩺 Μεταβολικό Σύνδρομο: Ιατρικός Οδηγός με Έμφαση σε Ινσουλινοαντίσταση, και Λιπώδες Ήπαρ

1. Εισαγωγή

Το μεταβολικό σύνδρομο (MetS) αποτελεί μία σύγχρονη μεταβολική διαταραχή με παγκόσμια εξάπλωση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη ινσουλινοαντίστασης, κοιλιακής παχυσαρκίας, δυσλιπιδαιμίας, υπέρτασης και διαταραγμένης γλυκαιμίας. Πρόκειται για ένα σύνδρομο με σημαντική προγνωστική αξία για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2), καρδιαγγειακή νόσο, μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD) και νεφρικές επιπλοκές.

Η διάγνωση δεν βασίζεται σε μία και μόνο εξέταση, αλλά στη συνεκτίμηση κλινικών, βιοχημικών και ανθρωπομετρικών παραμέτρων. Στο παρόν άρθρο εστιάζουμε ιδιαίτερα στη σημασία της ινσουλινοαντίστασης, της γ-γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT) ως δείκτη ηπατικής δυσλειτουργίας και του λιπώδους ήπατος ως κεντρικής μεταβολικής εκδήλωσης.

2. Παθοφυσιολογία του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί τον παθοφυσιολογικό πυρήνα του συνδρόμου. Πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία οι ιστοί (μυϊκός, ηπατικός, λιπώδης) εμφανίζουν μειωμένη απόκριση στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την υπερινσουλιναιμία και, τελικά, τη μεταβολική δυσλειτουργία.

Μηχανισμοί που εμπλέκονται:

➤ Λιπώδης φλεγμονή: Ο λιπώδης ιστός γίνεται πηγή κυτταροκινών (TNF-α, IL-6) που αναστέλλουν τη σηματοδότηση της ινσουλίνης.
➤ Οξειδωτικό στρες: Συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη και ενεργοποιεί μεταβολικά μονοπάτια δυσλειτουργίας.
➤ Δυσλειτουργία ηπατοκυττάρων: Οδηγεί σε ηπατική ινσουλινοαντίσταση και συσσώρευση τριγλυκεριδίων.
➤ Αδρανής PPAR-γ και ενεργοποίηση SREBP-1c: Επιτείνουν τη λιπογένεση στο ήπαρ.

Η ινσουλινοαντίσταση προκαλεί αντιρροπιστική υπερέκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα, διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων, υπεργλυκαιμία και τελικά λειτουργική εξάντληση του παγκρέατος.

3. Ο Ρόλος της γ-Γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT)

Η γ-GT είναι ένζυμο της κυτταρικής μεμβράνης των ηπατοκυττάρων που εμπλέκεται στον κύκλο της γλουταθειόνης. Η αύξησή της αποτελεί δείκτη οξειδωτικού stress και πρώιμης ηπατικής δυσλειτουργίας, ακόμη και όταν άλλες τρανσαμινάσες (ALT, AST) είναι φυσιολογικές.

📌 Στο μεταβολικό σύνδρομο:

↑ γ-GT σχετίζεται με ινσουλινοαντίσταση
↑ γ-GT σχετίζεται με κεντρική παχυσαρκία και υπερτριγλυκεριδαιμία
↑ γ-GT προβλέπει κίνδυνο για ΣΔΤ2 και NAFLD
↑ γ-GT σχετίζεται με αθηρωματική δυσλειτουργία και καρδιαγγειακή νόσο

📖 Μελέτες δείχνουν ότι η γ-GT είναι ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης καρδιομεταβολικής νοσηρότητας, ακόμα και όταν βρίσκεται εντός των “φυσιολογικών ορίων”.

4. Λιπώδες Ήπαρ (NAFLD) και Μεταβολικό Σύνδρομο

Το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFLD) είναι η πιο συχνή ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου. Χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους >5% στα ηπατοκύτταρα, χωρίς ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ.

Στάδια:

NAFL (απλή στεάτωση)
NASH (στεατοηπατίτιδα)
Ίνωση → Κίρρωση
Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC)

Παθοφυσιολογία:

Η ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε αυξημένη λιπόλυση από το λιπώδη ιστό → ↑ ελεύθερα λιπαρά οξέα → ↑ ηπατική λιπογένεση
Η γ-GT αυξάνεται λόγω ενεργοποίησης του ηπατοκυττάρου και οξειδωτικού stress
Η δυσλιπιδαιμία (↑ TG, ↓ HDL) επιδεινώνει τη φλεγμονή και την ίνωση

📌 Σημαντικό: Σχεδόν το 70–90% των ατόμων με NAFLD έχουν μεταβολικό σύνδρομο.

5. Διαγνωστικά Κριτήρια Μεταβολικού Συνδρόμου

Υπάρχουν τρεις κύριες ταξινομήσεις που χρησιμοποιούνται διεθνώς για τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου:

✅ NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program – Adult Treatment Panel III)

Διάγνωση: παρουσία ≥3 από τα 5 παρακάτω κριτήρια:

Κριτήριο	Τιμή Ορίου
Περίμετρος μέσης	>102 cm άνδρες, >88 cm γυναίκες
Τριγλυκερίδια (TG)	≥150 mg/dL ή σε αγωγή
HDL χοληστερόλη	<40 mg/dL άνδρες, <50 mg/dL γυναίκες
Αρτηριακή πίεση	≥130/85 mmHg ή σε αγωγή
Γλυκόζη νηστείας	≥100 mg/dL ή σε αγωγή

✅ IDF (International Diabetes Federation)

Απαιτείται κεντρική παχυσαρκία + 2 από τα υπόλοιπα κριτήρια.

Κεντρική Παχυσαρκία	Περίμετρος μέσης
Ευρωπαίοι άνδρες	≥94 cm
Ευρωπαίες γυναίκες	≥80 cm

✅ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)

Προϋπόθεση: Ύπαρξη ινσουλινοαντίστασης (π.χ. διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης ή ΣΔΤ2 ή HOMA-IR)

2 από τα παρακάτω:

Παχυσαρκία (BMI >30 ή WHR >0.9/0.85)
Δυσλιπιδαιμία (TG ≥150 mg/dL ή HDL <35/39 mg/dL)
Υπέρταση ≥140/90 mmHg
Μικρολευκωματινουρία ≥20 mcg/min ή ≥30 mg/24h

📌 Σχόλια:

Τα κριτήρια IDF είναι πιο ευαίσθητα για μη Ευρωπαίους πληθυσμούς.
Η γλυκόζη νηστείας ≥100 mg/dL θεωρείται πρώιμη εκδήλωση ινσουλινοαντίστασης.
Η μείωση της HDL και η αύξηση των TG είναι δείκτες αθηρογόνου δυσλιπιδαιμίας.
Η γ-GT δεν περιλαμβάνεται επίσημα στα διαγνωστικά κριτήρια, αλλά αποτελεί σημαντικό βιοδείκτη μεταβολικής επιβάρυνσης (θα επανέλθουμε στις εξετάσεις παρακάτω).

6. Εργαστηριακές Εξετάσεις

Οι εξετάσεις που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο περιλαμβάνουν:

Παράμετρος	Φυσιολογικές Τιμές	Διαγνωστικό Όριο
Γλυκόζη νηστείας (FPG)	70–99 mg/dL	≥100 mg/dL
Τριγλυκερίδια (TG)	<150 mg/dL	≥150 mg/dL
HDL Χοληστερόλη	>40 mg/dL (Άνδρες), >50 mg/dL (Γυναίκες)	<40/<50 mg/dL
Αρτηριακή Πίεση	<130/85 mmHg	≥130/85 mmHg
Περίμετρος Μέσης	<102 cm (Άνδρες), <88 cm (Γυναίκες)	>102/>88 cm

🧪 Προηγμένες Εξετάσεις – Παθοφυσιολογική Εκτίμηση

Κατηγορία	Εξέταση	Τι Δείχνει	Παθολογικά Ευρήματα
Γλυκαιμικός Έλεγχος	HbA1c	Μέσος όρος γλυκόζης 3 μηνών	5.7–6.4% (προδιαβήτης)
	OGTT	Δυναμική απάντηση γλυκόζης	2h >140 = IGT, >200 = ΣΔΤ2
	Ινσουλίνη νηστείας	Εκτίμηση ινσουλινοέκκρισης	>15 μIU/mL
	HOMA-IR	Ινσουλινοαντίσταση	>2.5–3.0
Λιπιδαιμικός Έλεγχος	Non-HDL	Σύνολο αθηρογόνων λιπιδίων	>130 mg/dL
	ApoB	Αθηρογόνος φορτίο	>90 mg/dL
	ApoA1	Αντι-αθηρογόνος δείκτης	<120 mg/dL
Ηπατικός Έλεγχος	γ-GT	Δείκτης για NAFLD & οξειδωτικό stress	>35–40 U/L
	ALT / AST	Ηπατική φλεγμονή/κυτταρόλυση	ALT > AST (σε NAFLD)
Φλεγμονώδεις δείκτες	hs-CRP	Υποκλινική φλεγμονή	>2.0 mg/L
	IL-6 / TNF-α	Φλεγμονώδη προφίλ (προηγμένες)	↑ σε σπλαχνική παχυσαρκία
Νεφρική Λειτουργία	eGFR / Κρεατινίνη	Νεφρική λειτουργία	↓ eGFR ή ↑ Cr
	Μικροαλβουμίνη	Αγγειακή/νεφρική βλάβη	>30 mg/24h
Μεταβολικοί δείκτες	Ουρικό Οξύ	Μεταβολική επιβάρυνση	>6.5–7.0 mg/dL
Ορμονικός Έλεγχος	Τεστοστερόνη (άνδρες)	Χαμηλή = αυξημένος CV κίνδυνος	<300 ng/dL
	TSH	Εντοπισμός υποθυρεοειδισμού	>4.0 mIU/L

📌 HOMA-IR = (Γλυκόζη νηστείας [mg/dL] × Ινσουλίνη νηστείας [μIU/mL]) ÷ 405

Τιμές HOMA-IR >2.5–3.0 → ισχυρή ένδειξη ινσουλινοαντίστασης

Σε προχωρημένο NAFLD μπορεί να αυξάνονται ALT/AST, ενώ η γ-GT αυξάνεται νωρίτερα και είναι πιο ευαίσθητη

🫀 Ειδική Ενότητα: Καρδιά και Μεταβολικό Σύνδρομο

Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί έναν υψηλού κινδύνου προγνωστικό δείκτη για καρδιαγγειακή νόσο, καθώς συνδυάζει παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτάχυνση της αθηρωμάτωσης, της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας, και της συστηματικής φλεγμονής.

🔬 Παθογενετικοί Μηχανισμοί:

Ινσουλινοαντίσταση & υπερινσουλιναιμία → ενίσχυση συμπαθητικού, κατακράτηση νατρίου, ↑ πίεση
Αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία → ↑ TG, ↓ HDL, ↑ sd-LDL
Υπέρταση & σπλαχνικό λίπος → αύξηση φορτίου στην καρδιά
Φλεγμονώδης αντίδραση → ↑ CRP, IL-6, TNF-α → επιτάχυνση αθηρωμάτωσης
Οξειδωτικό stress & αυξημένη γ-GT → συμβολή σε καρδιακή μικροαγγειοπάθεια

⚠️ Κλινικά Στοιχεία:

Το MetS διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου (MI)
Ο κίνδυνος καρδιογενούς θνησιμότητας είναι αυξημένος έως και 3 φορές
Αυξημένα επίπεδα γ-GT έχουν προγνωστική αξία για στεφανιαία νόσο

📊 Πίνακας – Επίπτωση Καρδιαγγειακής Νόσου στο Μεταβολικό Σύνδρομο

Παράμετρος	Επίδραση στην Καρδιά
Ινσουλινοαντίσταση	Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, υπερτροφία κοιλίας
Δυσλιπιδαιμία	Αθηρωμάτωση, σχηματισμός πλακών
Υπέρταση	Μείωση διατασιμότητας αγγείων
Φλεγμονώδεις δείκτες	Χρόνια αγγειακή βλάβη
γ-GT ↑	Δείκτης οξειδωτικού stress & φλεγμονής

🩸 Ειδική Ενότητα: Μεταβολικό Σύνδρομο και Διαβήτης Τύπου 2

Η εξέλιξη του μεταβολικού συνδρόμου προς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2) είναι ιδιαίτερα συχνή. Η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί το πρώτο βήμα της παθολογικής πορείας που καταλήγει σε β-κυτταρική εξάντληση και υπεργλυκαιμία.

🔁 Από Ινσουλινοαντίσταση → ΣΔΤ2

Στάδιο 1: Υπερινσουλιναιμία – HOMA-IR >2.5
Στάδιο 2: Αδυναμία αντιρρόπησης – ↑ γλυκόζη νηστείας >100 mg/dL
Στάδιο 3: Διάγνωση ΣΔΤ2 – HbA1c ≥6.5% ή OGTT 2h >200 mg/dL

🧪 Βιοδείκτες – Παρακολούθηση:

Εξέταση	Τι δείχνει	Τιμή
Ινσουλίνη νηστείας	Ανταπόκριση σε γλυκόζη	↑ >15 μIU/mL
HOMA-IR	Δείκτης αντίστασης	>2.5–3.0
HbA1c	Μέση γλυκαιμία 3 μηνών	5.7–6.4% (IFG)
OGTT	Δυναμική απάντηση	2h >140–199 = IGT
γ-GT	Συσχέτιση με ΣΔΤ2 & NAFLD	↑ >35 U/L

📌 Η αύξηση της γ-GT αποτελεί ανεξάρτητο δείκτη κινδύνου για εμφάνιση ΣΔΤ2, ανεξάρτητα από BMI ή ALT.

📌 Κλινικά Ευρήματα

Οι ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο έχουν 5πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔΤ2
Το NAFLD είναι επίσης ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη
Η αντιμετώπιση του συνδρόμου καθυστερεί ή προλαμβάνει την εγκατάσταση ΣΔΤ2

💊 Θεραπευτικές Στρατηγικές για Καρδιοπροστασία και Αντιμετώπιση του Διαβήτη

Κατηγορία	Φάρμακα	Κύρια Οφέλη
Μετφορμίνη	Glucophage	Μείωση γλυκόζης & ινσουλινοαντίστασης
GLP-1 αγωνιστές	Ozempic, Trulicity	Απώλεια βάρους, ↓ HbA1c, ↓ CV θνησιμότητα
SGLT2 αναστολείς	Dapagliflozin	Καρδιοπροστασία, ↓ HFrEF
Στατίνες	Atorvastatin	↓ LDL, ↓ CV risk
ACEi / ARB	Ramipril, Telmisartan	Αντιυπερτασικά + Νεφροπροστασία

✅ Συμπέρασμα (με εστίαση στην καρδιά και τον διαβήτη):

Το μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι απλώς ένα “πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι”, αλλά ένας κεντρικός παράγοντας πρόκλησης καρδιαγγειακής νόσου και διαβήτη τύπου 2. Η ινσουλινοαντίσταση, το λιπώδες ήπαρ, η υπέρταση και οι δυσλιπιδαιμίες λειτουργούν αθροιστικά, επηρεάζοντας τον καρδιομεταβολικό άξονα.

Η συστηματική πρόληψη μέσω σωστής διατροφής, φυσικής άσκησης και φαρμακοθεραπείας μπορεί να ανακόψει την πορεία προς έμφραγμα και ΣΔΤ2.

7. Επιδημιολογία και Κλινικές Επιπλοκές του Μεταβολικού Συνδρόμου

Το μεταβολικό σύνδρομο παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση παγκοσμίως, με ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 20–35% στον γενικό ενήλικο πληθυσμό και άνω του 60% σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα.

🔍 Συχνότητα:

ΗΠΑ: ~35% των ενηλίκων
Ευρώπη: ~20–30%, αυξητική τάση σε νεαρότερες ηλικίες
Ελλάδα: πάνω από 25% στους άνδρες >40 ετών
Παιδιά/Έφηβοι: ~8–12% (ιδιαίτερα σε παχυσαρκία)

⚠️ Κύριες Κλινικές Επιπλοκές:

Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 (ΣΔΤ2)
- Η ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε σταδιακή εξάντληση των β-κυττάρων του παγκρέατος.
- Ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΔΤ2 αυξάνεται >5 φορές σε άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.
Καρδιαγγειακή Νόσος (ΚΑΝ, έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο)
- Αθηρογόνες λιποπρωτεΐνες (↑ TG, ↓ HDL), υπέρταση και φλεγμονώδης κατάσταση
- Ο κίνδυνος για έμφραγμα του μυοκαρδίου διπλασιάζεται.
Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος (NAFLD)
- Η πιο συχνή ηπατοπάθεια στις δυτικές χώρες.
- Η γ-GT είναι πρώιμος δείκτης κινδύνου.
Πολυκυστικές Ωοθήκες (PCOS)
- Στενά συνδεδεμένες με ινσουλινοαντίσταση, δυσλιπιδαιμία και παχυσαρκία.
- Συχνά, PCOS και μεταβολικό σύνδρομο συνυπάρχουν.
Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ)
- Αυξημένη λευκωματουρία και ταχύτερη έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας
- Η υπερουριχαιμία και η γλυκοτοξικότητα συμβάλλουν στη βλάβη.
Αναπνευστικά προβλήματα
- Σύνδρομο υπνικής άπνοιας σχετίζεται με κοιλιακή παχυσαρκία.
- Επιδεινώνει την υπέρταση και το προφίλ ινσουλίνης.

8. Μεταβολικό Σύνδρομο σε Παιδιά και Εφήβους

Το φαινόμενο παρατηρείται με αυξανόμενη συχνότητα λόγω παχυσαρκίας και καθιστικής ζωής.

Κριτήρια (IDF για παιδιά):

Ηλικία ≥10 ετών
Κεντρική παχυσαρκία (μέση >90η εκατοστιαία θέση)
Τουλάχιστον 2 από:
- TG ≥150 mg/dL
- HDL <40 mg/dL
- Πίεση ≥130/85 mmHg
- Γλυκόζη ≥100 mg/dL

📌 Η διάγνωση απαιτεί προσοχή λόγω φυσιολογικών μεταβολών της εφηβείας.

Επιπλοκές:

Πρώιμη εμφάνιση ΣΔΤ2 και λιπώδους ήπατος
Διαταραχές εμμήνου ρύσεως στα κορίτσια
Ψυχολογικές επιπτώσεις (αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη)

9. Μεταβολικό Σύνδρομο στην Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη αποτελεί φυσιολογική κατάσταση ινσουλινοαντίστασης. Ωστόσο, σε γυναίκες με προϋπάρχουσα παχυσαρκία ή προδιαβήτη, το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τον κίνδυνο:

Γλυκαιμίας κύησης (GDM)
Υπέρτασης κύησης / προεκλαμψίας
Μεγάλου εμβρύου (macrosomia)
Καισαρικής τομής, περιγεννητικών επιπλοκών

📌 Η γ-GT στην κύηση έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο GDM και καρδιομεταβολικές επιπλοκές στο παιδί (epigenetic programming).

10. Θεραπεία του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πολυπαραγοντική και εξατομικευμένη. Περιλαμβάνει:

10.1. Διατροφή

📌 Κύριοι στόχοι:

Απώλεια βάρους (5–10%)
Μείωση λιπώδους ήπατος
Βελτίωση ινσουλινοευαισθησίας

✅ Μεσογειακή διατροφή

Πλούσια σε ελαιόλαδο, ψάρια, λαχανικά
Βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ και μειώνει το NAFLD

✅ DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)

Ειδικά σε συνδυασμό με υπέρταση
Περιορισμός νατρίου, αύξηση καλίου/μαγνησίου

✅ Low-carb / χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο

Χρήσιμο σε ΣΔΤ2 και σοβαρή ινσουλινοαντίσταση
Προσοχή σε υποπρωτεΐνωση και έλλειψη ινών

10.2. Φαρμακευτική αγωγή

Κατηγορία	Φάρμακα	Ενδείξεις
Μετφορμίνη	Glucophage	ΣΔΤ2, προδιαβήτης, PCOS
GLP-1 αγωνιστές	Ozempic, Trulicity	Παχυσαρκία, ΣΔΤ2, λιπώδες ήπαρ
Στατίνες	Atorvastatin, Rosuvastatin	Δυσλιπιδαιμία
Αναστολείς SGLT2	Empagliflozin	ΣΔΤ2 + ΚΑΝ
Αντιυπερτασικά	ACEi/ARB, CCB	Υπέρταση
Βιταμίνη D	Χαμηλά επίπεδα, NAFLD, έγκυες

📌 Η γ-GT μπορεί να μειωθεί με απώλεια βάρους, μετφορμίνη, βιταμίνη Ε, και ηπατοπροστατευτικά (π.χ. UDCA, silibinin).

11. Πρόληψη και Follow-Up του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση τόσο σε ατομικό όσο και σε πληθυσμιακό επίπεδο.

Α. Ατομική Πρόληψη

📏 Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
🚶‍♂️ Τακτική φυσική δραστηριότητα (τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα)
🥗 Υγιεινή διατροφή (μεσογειακή, χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη)
🚭 Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ
🧘‍♀️ Μείωση στρες (ύπνος, mindfulness, ψυχολογική υποστήριξη)

Β. Πρωτοβάθμια Ιατρική Παρακολούθηση (Follow-up)

Ετήσιος έλεγχος γλυκόζης νηστείας, HbA1c, λιπιδαιμικού προφίλ
Μέτρηση περιμέτρου μέσης, αρτηριακής πίεσης
Έλεγχος γ-GT, ALT, και υπερηχογράφημα ήπατος όπου ενδείκνυται
Εκτίμηση καρδιομεταβολικού κινδύνου (π.χ. SCORE2, Framingham)

📌 Σε άτομα με προϋπάρχον μεταβολικό σύνδρομο, συνιστάται εξαμηνιαία παρακολούθηση των κύριων μεταβολικών δεικτών.

12. ❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα του μεταβολικού συνδρόμου;

Συνήθως είναι σιωπηλό. Μπορεί να εμφανιστούν υπέρταση, αυξημένο βάρος στην κοιλιακή χώρα, κόπωση, λιπώδες ήπαρ, ή διαταραχές στην περίοδο (PCOS).

Η γ-GT αρκεί για διάγνωση NAFLD;

Όχι, η γ-GT είναι δείκτης υποψίας, αλλά απαιτείται υπερηχογράφημα ήπατος. Συχνά είναι αυξημένη πριν από την ALT.

Μπορεί το μεταβολικό σύνδρομο να αντιστραφεί;

Ναι! Με απώλεια βάρους, διατροφή, άσκηση και συστηματική ιατρική παρακολούθηση, μπορεί να υποστραφεί πλήρως.

Υπάρχει ειδική θεραπεία για ινσουλινοαντίσταση;

Η μετφορμίνη είναι φάρμακο πρώτης γραμμής, αλλά σημαντικότερος είναι ο συνδυασμός διατροφής και φυσικής δραστηριότητας.

Πότε να υποπτευθώ μεταβολικό σύνδρομο;

Όταν συνυπάρχουν ≥3 από: κοιλιακή παχυσαρκία, αυξημένα TG, μειωμένη HDL, υπέρταση και αυξημένη γλυκόζη νηστείας.

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Πρόκειται για ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών που περιλαμβάνουν κοιλιακή παχυσαρκία, υπέρταση, υπεργλυκαιμία, αυξημένα τριγλυκερίδια και μειωμένη HDL χοληστερόλη. Η συνύπαρξη αυτών αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο, διαβήτη τύπου 2 και λιπώδες ήπαρ.

Ποιος είναι ο βασικός μηχανισμός του συνδρόμου;

Η ινσουλινοαντίσταση είναι ο θεμελιώδης παθοφυσιολογικός μηχανισμός. Οι ιστοί δεν αποκρίνονται επαρκώς στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε υπερινσουλιναιμία, υπεργλυκαιμία, λιπιδαιμικές διαταραχές και υπέρταση.

Ποιος είναι ο ρόλος της γ-GT στο μεταβολικό σύνδρομο;

Η γ-GT είναι ένζυμο που σχετίζεται με οξειδωτικό στρες και ηπατική δυσλειτουργία. Αυξημένα επίπεδα της συνδέονται με ινσουλινοαντίσταση, NAFLD και αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο.

Πώς σχετίζεται το λιπώδες ήπαρ με το σύνδρομο;

Το NAFLD (μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος) είναι η ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου. Σχεδόν 70–90% των ασθενών με NAFLD πληρούν τα κριτήρια του συνδρόμου.

Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια;

Τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα κριτήρια είναι του NCEP ATP III: ≥3 από 5 (κοιλιακή παχυσαρκία, ↑ TG, ↓ HDL, ↑ πίεση, ↑ γλυκόζη νηστείας).

Το μεταβολικό σύνδρομο θεραπεύεται;

Μπορεί να αναστραφεί ή να βελτιωθεί σημαντικά με απώλεια βάρους, σωστή διατροφή, φυσική δραστηριότητα και φαρμακευτική αγωγή όπου χρειάζεται.

Τι είναι η ινσουλινοαντίσταση και πώς μετράται;

Είναι η μειωμένη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς. Μετριέται έμμεσα με HOMA-IR ή κλινικά με OGTT με ινσουλίνη. Τιμές HOMA-IR >2.5 θεωρούνται παθολογικές.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται;

Μετφορμίνη, GLP-1 αγωνιστές (Ozempic), στατίνες, SGLT2 αναστολείς και αντιυπερτασικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδείκνυνται και ηπατοπροστατευτικά.

Μπορούν τα παιδιά να έχουν μεταβολικό σύνδρομο;

Ναι, ιδιαίτερα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι. Απαιτείται προσαρμοσμένη διάγνωση με βάση τις εκατοστιαίες θέσεις.

Υπάρχει σχέση με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS);

Ναι. Οι γυναίκες με PCOS έχουν αυξημένο επιπολασμό μεταβολικού συνδρόμου λόγω κοινής ρίζας ινσουλινοαντίστασης.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης;

Απώλεια σπλαχνικού λίπους μέσω υγιεινής διατροφής (μεσογειακή), άσκησης και αποφυγής καθιστικής ζωής, αλκοόλ και καπνίσματος.

Πώς σχετίζεται το σύνδρομο με τα καρδιαγγειακά νοσήματα;

Μέσω υπέρτασης, αθηρογόνου δυσλιπιδαιμίας, χρόνιου φλεγμονώδους φορτίου και προθρομβωτικής κατάστασης. Ο κίνδυνος εμφράγματος διπλασιάζεται.

Τι δείχνει η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη στο σύνδρομο;

Η HbA1c δείχνει τον μέσο όρο γλυκόζης 3 μηνών. Τιμές ≥5.7% είναι συμβατές με προδιαβήτη – συχνά παρόν σε μεταβολικό σύνδρομο.

Χρειάζεται υπερηχογράφημα ήπατος σε όλους;

Σε παρουσία αυξημένης γ-GT, ALT ή κοιλιακής παχυσαρκίας, συνιστάται υπερηχογράφημα για ανίχνευση NAFLD.

Ποια είναι η πρόγνωση του συνδρόμου χωρίς θεραπεία;

Αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση ΣΔΤ2, ηπατικής ίνωσης, στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού και καρδιομεταβολικής θνησιμότητας.

13. 📚 Βιβλιογραφία

Grundy SM. Metabolic Syndrome Pandemic. Circulation. 2008;117(4):628-635.
Alberti KG, et al. Harmonizing the Metabolic Syndrome. Circulation. 2009;120(16):1640-1645.
Marchesini G et al. NAFLD and the Metabolic Syndrome. Diabetes. 2005;54(4):934–939.
Ryu S, et al. γ-GT as a Predictor of Metabolic Syndrome. Clin Chem Lab Med. 2007;45(4):535–540.
Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA. 2001.
ΕΔΔΥΠΠΥ – Ελληνικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων. https://www.eddyppy.gr
Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας Ελλάδας (ΙΕΠΕ) – https://www.iepe.gr
Chalasani N, et al. The diagnosis and management of NAFLD. Hepatology. 2018;67(1):328–357.
🔚 Συμπέρασμα
Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί προειδοποιητικό σήμα σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, με ινσουλινοαντίσταση και λιπώδες ήπαρ στον πυρήνα της παθογένειάς του. Η γ-GT αναδεικνύεται ως ένας πρώιμος, αλλά συχνά παραγνωρισμένος δείκτης. Η έγκαιρη αναγνώριση, η συνολική εκτίμηση του κινδύνου και η στοχευμένη παρέμβαση μπορούν να προλάβουν ή να αναστρέψουν την εξέλιξη της νόσου.
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!
https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

15/Jun/2025

🩺 Glucophage 1000 mg – Τι είναι και σε τι χρησιμεύει;

Το Glucophage 1000 mg περιέχει μετφορμίνη, ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Ανήκει στην κατηγορία των Biguanides και χορηγείται κυρίως σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ή ινσουλίνη.

⚙️ Μηχανισμός Δράσης της Μετφορμίνης

🚫 Μειώνει την ηπατική παραγωγή γλυκόζης
📉 Αυξάνει την ευαισθησία των μυών στην ινσουλίνη
🔄 Επιβραδύνει την απορρόφηση γλυκόζης από το έντερο

💊 Δοσολογία – Πώς λαμβάνεται το Glucophage 1000 mg;

Ενδείξεις	Συνηθισμένη Δόση
Ενήλικες με ΣΔΤ2	1 δισκίο 1–2 φορές ημερησίως με το φαγητό
Μέγιστη ημερήσια δόση	3000 mg (σε διαιρεμένες δόσεις)

✅ Η δόση πρέπει να προσαρμόζεται εξατομικευμένα από τον γιατρό με βάση τις τιμές γλυκόζης.

📋 Συγκριτικός Πίνακας

Χαρακτηριστικό	Glucophage 500 mg	Glucophage 850 mg	Glucophage 1000 mg	Glucophage XR (παρατεταμένης αποδέσμευσης)
Σκοπός	Έναρξη θεραπείας	Ενδιάμεση δόση	Υψηλή δόση	Καλύτερη ανοχή – λιγότερες παρενέργειες
Συχνότητα	2–3 φορές/ημέρα	1–2 φορές/ημέρα	1–2 φορές/ημέρα	1 φορά/ημέρα (συνήθως το βράδυ)
Έναρξη δόσης	Ναι (standard)	Μετά την ανοχή στα 500 mg	Σε ασθενείς με καλή ανοχή	Εναλλακτική για άτομα με γαστρεντερικά προβλήματα
Παρενέργειες	Ήπιες ΓΕΔ	Πιο έντονες	Αυξημένος κίνδυνος γαστρεντερικών	Ελάχιστες – βραδεία αποδέσμευση
Ασθενείς με νεφρική δυσλειτουργία	Χρήση με προσοχή αν eGFR > 45	Όχι κάτω από eGFR 60	Όχι κάτω από eGFR 60	Ασφαλέστερη επιλογή σε ήπια ΧΝΑ
Ενδείκνυται σε GDM / PCOS	Ναι	Πιθανώς	Όχι ως αρχική επιλογή	Ναι – ειδικά σε δυσανεξία
Μορφή	Λευκό δισκίο	Λευκό/γκρι δισκίο	Επιμήκες δισκίο	Επικαλυμμένο δισκίο βραδείας αποδέσμευσης

⚠️ Παρενέργειες του Glucophage (με βαθμίδες συχνότητας)

Πολύ συχνές (>10%)

Διάρροια
Ναυτία
Κοιλιακός πόνος

Συχνές (1–10%)

Απώλεια όρεξης
Μεταλλική γεύση στο στόμα

Σπάνιες (<0.1%)

Γαλακτική οξέωση (επείγουσα κατάσταση!)
Δερματικές αντιδράσεις
Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης B12

📌 Η γαλακτική οξέωση είναι σπάνια αλλά δυνητικά θανατηφόρα. Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν παρουσιαστούν συμπτώματα όπως ταχύπνοια, μυϊκοί πόνοι, ζάλη ή υπνηλία.

🧪 Εργαστηριακές Εξετάσεις σε Ασθενείς που Λαμβάνουν Glucophage 1000 mg

Η μετφορμίνη, ως φάρμακο πρώτης γραμμής για τον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, απαιτεί τακτική παρακολούθηση με αιματολογικό και βιοχημικό έλεγχο, κυρίως για αποφυγή σπανίων αλλά σοβαρών επιπλοκών όπως η γαλακτική οξέωση.

🧾 Πριν την έναρξη Glucophage:

Εξέταση	Σκοπός
🧪 Σάκχαρο νηστείας (FPG)	Επιβεβαίωση διάγνωσης ΣΔ2
🧪 HbA1c	Αποτύπωση μέσου σακχάρου 3 μηνών
🧪 eGFR / Κρεατινίνη ορού	Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας (μη χορήγηση αν eGFR < 30 ml/min/1.73m²)
🧪 SGOT, SGPT (τρανσαμινάσες)	Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας
🧪 Γενική αίματος	Εντοπισμός αναιμίας (HbA1c αλλοιώνεται σε σιδηροπενία)
🧪 Βιταμίνη B12	Έλεγχος πριν την έναρξη, αν υπάρχει υπόνοια ανεπάρκειας

🧪 Εργαστηριακές Εξετάσεις σε Ασθενείς που Λαμβάνουν Glucophage 1000 mg

🧾 Πριν την έναρξη Glucophage:

Εξέταση	Σκοπός
🧪 Σάκχαρο νηστείας (FPG)	Επιβεβαίωση διάγνωσης ΣΔ2
🧪 HbA1c	Αποτύπωση μέσου σακχάρου 3 μηνών
🧪 eGFR / Κρεατινίνη ορού	Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας (μη χορήγηση αν eGFR < 30 ml/min/1.73m²)
🧪 SGOT, SGPT (τρανσαμινάσες)	Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας
🧪 Γενική αίματος	Εντοπισμός αναιμίας (HbA1c αλλοιώνεται σε σιδηροπενία)
🧪 Βιταμίνη B12	Έλεγχος πριν την έναρξη, αν υπάρχει υπόνοια ανεπάρκειας

⚠️ Πότε να διακοπεί προσωρινά η μετφορμίνη:

Πριν από αξονική τομογραφία με σκιαγραφικό
Σε επείγουσα νοσηλεία ή εγχειρήσεις
Αν eGFR πέσει κάτω από 30 ml/min/1.73m²
Αν εμφανιστούν συμπτώματα οξέωσης ή βαριάς λοίμωξης

🧠 Σημείωση: Η παρακολούθηση της βιταμίνης Β12 είναι συχνά παραμελημένη, όμως η χρόνια χρήση Glucophage μπορεί να προκαλέσει ήπια μειωμένη απορρόφηση, οδηγώντας σε νευρολογικά συμπτώματα ή μεγαλοβλαστική αναιμία.

🥗 Διατροφή & Glucophage 1000 mg

Τι να τρώτε – Τι να αποφεύγετε – Χρήσιμες συμβουλές

Η σωστή διατροφή είναι καθοριστικός παράγοντας για την αποτελεσματικότητα της μετφορμίνης. Η φαρμακευτική αγωγή δεν υποκαθιστά τις αλλαγές στον τρόπο ζωής, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά, ειδικά όταν συνοδεύεται από ισορροπημένη διατροφή.

✅ Συνιστώμενες Διατροφικές Πρακτικές

Συμβουλή	Επεξήγηση
🍽️ Λήψη του φαρμάκου με φαγητό	Μειώνει τις στομαχικές διαταραχές
🥦 Διατροφή χαμηλή σε υδατάνθρακες (LOW-GI)	Συμβάλλει στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο
🥬 Μικρά & συχνά γεύματα	Ρυθμίζουν την απορρόφηση γλυκόζης
🚰 Άφθονο νερό (1.5–2 L/ημ.)	Αποτρέπει την αφυδάτωση και στηρίζει νεφρική λειτουργία
🏃‍♂️ Συνδυασμός με άσκηση	Ενισχύει τη δράση του φαρμάκου και μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη

🍽️ Λίστα Συνιστώμενων Τροφών

🥦 Μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, σπανάκι
🥑 Αβοκάντο, ελαιόλαδο, ανάλατοι ξηροί καρποί
🐟 Λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα)
🥚 Αυγά (με μέτρο)
🥣 Βρώμη, κινόα, κριθάρι (χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη)
🍓 Μούρα, φράουλες, ροδάκινα
🍋 Λεμόνι, ξύδι (βελτιώνουν την ινσουλινοευαισθησία)

❌ Τροφές & Συνήθειες που ΠΡΕΠΕΙ να αποφεύγονται

Glucophage αδυνάτισμα — Glucophage
Αδυνάτισμα

Τρόφιμο / Ποτό	Γιατί να αποφεύγεται
🍰 Ζάχαρη, γλυκά, αναψυκτικά	Προκαλούν αιφνίδιες αυξήσεις γλυκόζης
🍞 Λευκό ψωμί, ζυμαρικά, πατάτες	Πολύ υψηλός γλυκαιμικός δείκτης
🍟 Τηγανητά, trans λιπαρά	Προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη
🍺 Αλκοόλ (ιδίως νηστικοί)	Μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία και να αυξήσει τον κίνδυνο γαλακτικής οξέωσης
🚭 Κάπνισμα	Επιδεινώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη

⚠️ Ειδικά Θέματα

📉 Νηστεία & Glucophage

Δεν συνιστάται λήψη μετφορμίνης με άδειο στομάχι
Ιδανικά, λήψη με κύριο γεύμα (π.χ. μεσημεριανό)

🧃 Γλυκαντικά:

Συστήνονται φυσικά (π.χ. στέβια), όχι ασπαρτάμη σε υπερβολή

💊 Συμπληρώματα:

Μαγνήσιο, χρώμιο & βιταμίνη B12 μπορεί να ωφελήσουν σε μακροχρόνια λήψη Glucophage

📌 Τι να θυμάστε:

🧠 Η μετφορμίνη ΔΕΝ προκαλεί υπογλυκαιμία μόνη της – αλλά η κακή διατροφή μπορεί να την προκαλέσει

⚠️ Το αλκοόλ και η παράλειψη γευμάτων αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών

📈 Glucophage & Απώλεια Βάρους

Προκαλεί τελικά η μετφορμίνη αδυνάτισμα;

Η μετφορμίνη (Glucophage), αν και δεν είναι επίσημα εγκεκριμένο φάρμακο αδυνατίσματος, έχει αποδειχθεί σε πολλές μελέτες ότι μπορεί να οδηγήσει σε ήπια έως μέτρια απώλεια βάρους, ειδικά όταν συνδυάζεται με διατροφικές και υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις.

🔬 Μηχανισμοί μέσω των οποίων επιδρά στο βάρος:

Μηχανισμός	Επίδραση
⬇️ Μείωση ηπατικής παραγωγής γλυκόζης	Λιγότερη ινσουλίνη – λιγότερη λιπογένεση
⬇️ Αύξηση ευαισθησίας στην ινσουλίνη	Μείωση λιπώδους ιστού, ιδίως σπλαχνικού
⬇️ Ελάττωση της όρεξης	Καταστολή ορεξιογόνων πεπτιδίων
⬇️ Επιβράδυνση γαστρικής κένωσης	Πιο γρήγορος κορεσμός, λιγότερη κατανάλωση
⬆️ Ενεργοποίηση ΑΜΡ-κινασών (AMPK)	Μεταβολική ενίσχυση – λιποκαύση

📊 Πόσο βάρος χάνουν οι ασθενείς;

Κατηγορία	Μέση απώλεια βάρους με Glucophage
ΣΔ2 (με διατροφή)	1,5–3 κιλά σε 6 μήνες
PCOS γυναίκες	2–4 κιλά σε 3–6 μήνες
Προδιαβητικοί	1–2 κιλά σε 6 μήνες
Παχύσαρκοι χωρίς διαβήτη	Μικρή απώλεια – μόνο με δίαιτα

🧠 Η μέγιστη απώλεια παρατηρείται τους πρώτους 6 μήνες. Μετά το βάρος σταθεροποιείται ή επανέρχεται εάν δεν συνοδευτεί από αλλαγή τρόπου ζωής.

🔍 Τι λένε οι μελέτες;

Diabetes Prevention Program (DPP)
➤ Η μετφορμίνη οδήγησε σε μέση απώλεια 2,1 kg σε 1 χρόνο.
➤ Η διατροφή και άσκηση ήταν υπερδιπλάσια αποτελεσματικά σε βάρος και γλυκαιμία.
PCOS Consensus (ESHRE/ASRM)
➤ Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είχαν βελτίωση BMI και εμμήνου ρύσεως.

⚖️ Glucophage vs Εμπορικά “φάρμακα αδυνατίσματος”

Φάρμακο	Κατηγορία	Απώλεια βάρους
Glucophage	Αντιδιαβητικό	-2 έως -4 kg
Ozempic	GLP-1 αγωνιστής	-6 έως -15 kg
Saxenda	GLP-1	-5 έως -12 kg
Orlistat	Λιπάση blocker	-3 έως -6 kg

Συμπέρασμα: Το Glucophage δεν αντικαθιστά φάρμακα για παχυσαρκία, αλλά βοηθά ήπια, ιδίως σε άτομα με ινσουλινοαντίσταση.

✔️ Πότε το Glucophage βοηθά στο αδυνάτισμα;

Ναι	Όχι
Άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη	Άτομα με φυσιολογική ινσουλιναιμία
PCOS με υπερινσουλιναιμία	Κανονικού βάρους χωρίς διαβήτη
Προδιαβήτης με κοιλιακή παχυσαρκία	Άτομα χωρίς καμία διαταραχή γλυκόζης

❗ Προσοχή

Δεν συνιστάται για “off-label” χρήση σε υγιείς παχύσαρκους
Απαραίτητη η τακτική παρακολούθηση για ανεπιθύμητες ενέργειες
Η απώλεια βάρους χωρίς διατροφή είναι ήπια ή ανύπαρκτη

🤰 Glucophage στην Εγκυμοσύνη & Γαλουχία

Είναι ασφαλές; Πότε συνιστάται; Τι να προσέχετε;

Η μετφορμίνη χρησιμοποιείται ολοένα και συχνότερα κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό, ιδίως σε γυναίκες με:

Διαβήτη κύησης (GDM)
Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
Προϋπάρχοντα Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2

Αν και παραδοσιακά η ινσουλίνη θεωρούνταν η μόνη ασφαλής επιλογή, σύγχρονες μελέτες υποστηρίζουν τη χρήση της μετφορμίνης σε πολλές περιπτώσεις, υπό ιατρική επίβλεψη.

✅ Glucophage στην Εγκυμοσύνη – Τι Ισχύει;

Περίπτωση	Χρήση μετφορμίνης
Διαβήτης κύησης (GDM)	Επιλογή δεύτερης γραμμής (μετά από διατροφή)
ΣΔ Τύπου 2 πριν την εγκυμοσύνη	Συνεχίζεται σε κάποιες περιπτώσεις, ή αντικαθίσταται με ινσουλίνη
Σύνδρομο PCOS	Μπορεί να συνεχιστεί ώς το 1ο τρίμηνο για πρόληψη αποβολών
Προδιαβήτης / υπερινσουλιναιμία	Σε επιλεγμένα περιστατικά με παρακολούθηση

👶 Glucophage κατά τη Γαλουχία (Θηλασμός)

Η μετφορμίνη απεκκρίνεται στο μητρικό γάλα σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις. Οι διαθέσιμες μελέτες δείχνουν ότι:

Δεν προκαλεί υπογλυκαιμία στα βρέφη
Δεν σχετίζεται με διαταραχές ανάπτυξης
Δεν ανιχνεύεται σε σημαντικά επίπεδα στο αίμα του βρέφους

Glucophage Κύηση

💡 Οι διεθνείς οδηγίες (ACOG, ADA, WHO) επιτρέπουν τη συνέχιση του Glucophage κατά το θηλασμό.

🍼 Πρακτικές Οδηγίες:

Οδηγία	Λεπτομέρεια
Λήψη με το κυρίως γεύμα	Μειώνει παρενέργειες
Παρακολούθηση του βρέφους	Βάρος, σίτιση, ευερεθιστότητα
Συνδυασμός με θηλασμό	Ενθαρρύνεται (δεν υπάρχει κίνδυνος)

🧠 Συμπερασματικά:

	Εγκυμοσύνη	Γαλουχία
Επιτρέπεται;	✅ Με ιατρική παρακολούθηση	✅ Πολύ χαμηλή απέκκριση
Είναι φάρμακο πρώτης επιλογής;	❌ Όχι – η ινσουλίνη παραμένει η βάση	❗ Ναι – δεν απαιτεί διακοπή
Πότε διακόπτεται;	Σε παθολογικά eGFR, έμετο, κετόνες	Μόνο αν υπάρξει αντίδραση στο βρέφος (πολύ σπάνια)

📊 Τι δείχνουν οι μελέτες

Metformin in Gestational Diabetes (MiG Trial)
➤ Συγκρίθηκε με ινσουλίνη σε έγκυες με GDM
➤ Το Glucophage δεν συσχετίστηκε με αυξημένα ποσοστά συγγενών ανωμαλιών
➤ Νεογνά είχαν μικρότερο βάρος γέννησης και λιγότερη ανάγκη για υπογλυκαιμική υποστήριξη
Cochrane Review 2018
➤ Επάρκεια στοιχείων για ασφάλεια στη μητέρα και το έμβρυο
➤ Εξαιρετικό προφίλ ανεκτικότητας

📌 Παρ’ όλα αυτά, η χρήση της πρέπει να εξατομικεύεται – ειδικά σε γυναίκες με νεφρική ανεπάρκεια ή αυξημένο κίνδυνο για γαλακτική οξέωση.

⚠️ Προφυλάξεις

Θέμα	Σύσταση
eGFR < 45 ml/min	Αποφυγή
Υποθυρεοειδισμός ή ηπατοπάθεια	Χρήση με προσοχή
Παράλειψη γευμάτων	Μπορεί να αυξήσει ναυτία
Εμετοί εγκυμοσύνης	Αύξηση κινδύνου γαλακτικής οξέωσης (σπάνια)

🔄 Αντενδείξεις

Νεφρική ανεπάρκεια (GFR <30 ml/min)
Σοβαρή ηπατική νόσος
Καρδιακή ανεπάρκεια (μη ελεγχόμενη)
Κατάχρηση αλκοόλ
Πρόσφατη χρήση σκιαγραφικών μέσων (π.χ. αξονική)

❗ Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

Κατηγορία	Παράδειγμα	Συνέπεια
Σκιαγραφικά	Ιωδιούχα	Κίνδυνος γαλακτικής οξέωσης
Διουρητικά	Φουροσεμίδη	Υπονατριαιμία, νεφρική δυσλειτουργία
NSAIDs	Ιβουπροφαίνη	Νεφρική επιβάρυνση
Γλυκοκορτικοειδή	Πρεδνιζολόνη	Αύξηση σακχάρου

📚 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

👉 Πόσο γρήγορα δρα το Glucophage;

Το Glucophage χρειάζεται **λίγες ημέρες** για να ξεκινήσει να δρα, με **πλήρες αποτέλεσμα** σε 1-2 εβδομάδες.

👉 Μπορώ να το παίρνω μακροχρόνια;

Ναι, **με συνεχή ιατρική παρακολούθηση**, το Glucophage μπορεί να χρησιμοποιείται επί χρόνια.

👉 Μπορώ να πίνω αλκοόλ ενώ παίρνω Glucophage;

Καλό είναι να **αποφεύγεται**, γιατί αυξάνει τον **κίνδυνο γαλακτικής οξέωσης**.

👉 Τι να κάνω αν ξεχάσω μια δόση;

Πάρτε τη δόση μόλις το θυμηθείτε, **εκτός αν πλησιάζει η επόμενη**. Μην πάρετε διπλή δόση.

👉 Ποια η διαφορά μεταξύ Glucophage και Glucophage XR;

Το Glucophage XR είναι **παρατεταμένης αποδέσμευσης**, με λιγότερες γαστρεντερικές ενοχλήσεις.

Πρόσθετες Ερωτοαπαντήσεις!!

1. Πότε αρχίζει να δρα το Glucophage;

Η δράση της μετφορμίνης ξεκινά μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά το μέγιστο αποτέλεσμα στην ρύθμιση του σακχάρου συνήθως εμφανίζεται μετά από 1-2 εβδομάδες καθημερινής χρήσης.

2. Ποια είναι η καλύτερη ώρα για να το πάρω;

Το Glucophage 1000 mg συνιστάται να λαμβάνεται **κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το φαγητό**, για να μειωθούν οι γαστρεντερικές παρενέργειες.

3. Μπορώ να το συνδυάσω με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα;

Ναι. Η μετφορμίνη συνδυάζεται συχνά με **σουλφονυλουρίες, DPP-4 αναστολείς, GLP-1 αγωνιστές ή ινσουλίνη**, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς και την κρίση του γιατρού.

4. Είναι ασφαλές για ηλικιωμένους;

Ναι, αλλά χρειάζεται **συχνός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας** (GFR), επειδή σε ηλικιωμένα άτομα υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος γαλακτικής οξέωσης.

5. Προκαλεί υπογλυκαιμία;

Η μετφορμίνη **δεν προκαλεί υπογλυκαιμία από μόνη της**. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυξάνεται όταν συνδυάζεται με άλλα αντιδιαβητικά (π.χ. ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες).

6. Τι να κάνω αν εμφανίσω διάρροια ή στομαχικές διαταραχές;

Οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις είναι συχνές, ειδικά στην αρχή. Μπορεί να βοηθήσει η λήψη μετά το φαγητό ή η αλλαγή σε **μορφή παρατεταμένης αποδέσμευσης (Glucophage XR)**.

7. Πρέπει να σταματήσω το Glucophage πριν από χειρουργείο ή αξονική με σκιαγραφικό;

Ναι. Συνήθως συνιστάται **διακοπή 48 ώρες πριν και μετά** από χορήγηση σκιαγραφικών μέσων ή σοβαρές επεμβάσεις, σε συνεννόηση με γιατρό.

8. Πόσο καιρό μπορώ να το παίρνω;

Μπορεί να χρησιμοποιείται **εφ’ όρου ζωής**, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια) και υπάρχει τακτική παρακολούθηση.

9. Πόσο συχνά πρέπει να κάνω εξετάσεις;

– Σάκχαρο αίματος: συχνά, όπως ορίζει ο γιατρός – HbA1c: κάθε 3–6 μήνες – Κρεατινίνη/GFR: κάθε 6–12 μήνες – Βιταμίνη Β12: ετησίως

10. Μπορώ να πάρω Glucophage στην εγκυμοσύνη;

Η χρήση στην εγκυμοσύνη επιτρέπεται **μόνο κατόπιν εντολής γιατρού** και συνήθως αντικαθίσταται από ινσουλίνη. Δεν συνιστάται αυτοβούλως χρήση σε εγκυμοσύνη ή απόπειρα σύλληψης.

11. Τι είναι το Glucophage XR και πότε το προτιμάμε;

Το **Glucophage XR** είναι σκεύασμα **παρατεταμένης αποδέσμευσης**, που απορροφάται πιο αργά και έχει **λιγότερες γαστρεντερικές παρενέργειες**. Συνιστάται σε άτομα που δυσκολεύονται με τις παρενέργειες της απλής μετφορμίνης.

12. Η μετφορμίνη βοηθά στην απώλεια βάρους;

Μπορεί να προκαλέσει **ελαφριά απώλεια βάρους** σε μερικούς ασθενείς, κυρίως λόγω μείωσης της όρεξης και βελτίωσης της ινσουλινοαντίστασης. Δεν προορίζεται όμως ως φάρμακο αδυνατίσματος.

13. Υπάρχει σχέση με καρκίνο ή μακροχρόνιες βλάβες;

Δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση της μετφορμίνης με καρκίνο. Σε μακροχρόνια χρήση, μπορεί να προκαλέσει **ανεπάρκεια βιταμίνης B12**, όχι όμως άλλες σοβαρές βλάβες με κατάλληλη παρακολούθηση.

14. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προδιαβήτη;

Ναι, η μετφορμίνη μπορεί να χορηγηθεί και σε **άτομα με προδιαβήτη** υψηλού κινδύνου (π.χ. παχυσαρκία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) για πρόληψη διαβήτη τύπου 2.

15. Ποια μορφή Glucophage είναι κατάλληλη για μένα;

Αυτό καθορίζεται από τον γιατρό ανάλογα με: – **Ανοχή στο φάρμακο** – **Αντίσταση στην ινσουλίνη** – **Ηλικία & νεφρική λειτουργία** – **Συνοδά φάρμακα**

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

📚 Βιβλιογραφία – Glucophage 1000 mg (Μετφορμίνη)

🔬 Διεθνείς Πηγές & Κατευθυντήριες Οδηγίες

American Diabetes Association (ADA)
Standards of Medical Care in Diabetes – 2024
https://diabetesjournals.org/care
National Institute for Health and Care Excellence (NICE, UK)
Type 2 diabetes in adults: management [NG28]
https://www.nice.org.uk/guidance/ng28
PubMed Central – Metformin Review
Metformin: Mechanisms of action and use in clinical practice
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7967853/
UpToDate® – Metformin in the treatment of adults with type 2 diabetes mellitus
https://www.uptodate.com/ (απαιτεί συνδρομή)

🇬🇷 Ελληνικές Πηγές & Κατευθυντήριες Οδηγίες

Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ)
Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Χορήγηση Αντιδιαβητικών Φαρμάκων (2023)
https://www.ede.gr
ΕΟΦ – Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων
Περίληψη Χαρακτηριστικών Προϊόντος: Glucophage 1000 mg
https://www.eof.gr
Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ)
Ανασκόπηση για τη μετφορμίνη και τον ΣΔ2
https://www.isathens.gr
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Τμήμα Ιατρικής
Εργασίες φοιτητών και άρθρα σχετικά με μετφορμίνη
https://www.med.auth.gr
Πανεπιστήμιο Αθηνών – Τμήμα Φαρμακευτικής
Φαρμακολογική ανάλυση μετφορμίνης, μηχανισμός δράσης
https://www.pharm.uoa.gr

📝 Κλινικές Μελέτες / Journals

Diabetes, Obesity and Metabolism Journal
Comparison of metformin and sulfonylureas as initial therapy
https://dom-pubs.onlinelibrary.wiley.com
BMJ (British Medical Journal)
Effectiveness and safety of metformin in real-world patients
https://www.bmj.com

Παντελής Αναγνωστόπουλος

10/Jun/2025

✅ Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2;

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 (ΣΔΤ2) είναι μία χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από αντίσταση στην ινσουλίνη και ανεπάρκεια παραγωγής ινσουλίνης. Είναι η συχνότερη μορφή διαβήτη και συχνά σχετίζεται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής: κακή διατροφή, καθιστική ζωή, παχυσαρκία.

🧬 Παθογένεια – Τι προκαλεί τον ΣΔΤ2;

Αντίσταση στην Ινσουλίνη: Τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στην ινσουλίνη.
Δυσλειτουργία β-κυττάρων παγκρέατος: Προοδευτικά μειώνεται η ικανότητα έκκρισης ινσουλίνης.
Φλεγμονώδης διεργασία: Συστηματική φλεγμονή προάγει την αντίσταση στην ινσουλίνη.

⚠️ Παράγοντες Κινδύνου

Παχυσαρκία (ιδίως κοιλιακή)
Καθιστική ζωή 🪑
Κακή διατροφή 🍟
Γενετική προδιάθεση
Ηλικία >45 ετών
Ιστορικό ΣΔ κύησης
Υπέρταση, δυσλιπιδαιμία

🔍 Συμπτώματα

Ο ΣΔΤ2 μπορεί να είναι ασυμπτωματικός για χρόνια:

Πολυουρία 🚽
Πολυδιψία 💧
Καταβολή, κόπωση 😴
Θολή όραση 👓
Συχνές λοιμώξεις (π.χ. ουρολοιμώξεις)
Καθυστερημένη επούλωση τραυμάτων

🧪 Διαγνωστικά Κριτήρια

Σύμφωνα με ADA και WHO:

Γλυκόζη νηστείας ≥126 mg/dL
HbA1c ≥6.5%
Τυχαία γλυκόζη ≥200 mg/dL με συμπτώματα
Καμπύλη γλυκόζης (OGTT) 2h ≥200 mg/dL

🩺 Επιπλοκές του ΣΔΤ2

Οξείες:

Υπεργλυκαιμικό υπερωσμωτικό σύνδρομο (HHS)

Χρόνιες:

Νεφροπάθεια (νεφρική ανεπάρκεια)
Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
Νευροπάθεια
Καρδιαγγειακές νόσοι ❤️
Διαβητικό πόδι 🦶

🍽️ Αντιμετώπιση ΣΔΤ2

Διατροφή
- Μεσογειακή διατροφή
- Χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης
- Έλεγχος θερμίδων – απώλεια βάρους
Άσκηση
- 150 λεπτά/εβδομάδα αερόβιας δραστηριότητας
- Αντιστάσεις 2 φορές/εβδομάδα
Φαρμακευτική αγωγή
- Μετφορμίνη (1ης επιλογής)
- Σουλφονυλουρίες, DPP-4 αναστολείς
- GLP-1 αγωνιστές (π.χ. semaglutide)
- SGLT2 αναστολείς (π.χ. empagliflozin)
- Ινσουλίνη (σε προχωρημένα στάδια)

💊 Νεότερες Θεραπείες

GLP-1 αγωνιστές: Μειώνουν σάκχαρο & βάρος
SGLT2 αναστολείς: Προστασία νεφρών & καρδιάς
Dual agonists (tirzepatide): Νέο πεδίο στην αντιμετώπιση

👵 ΣΔΤ2 στην Τρίτη Ηλικία & Εγκυμοσύνη

Στους ηλικιωμένους: προσοχή στην υπογλυκαιμία, προσαρμογή στόχων
Στην εγκυμοσύνη: μπορεί να επανεμφανιστεί μετά ΣΔ κύησης

🔄 ΣΔΤ2 vs ΣΔΤ1 και LADA

Χαρακτηριστικό	Τύπου 2	Τύπου 1	LADA
Ηλικία έναρξης	>40	<30	30–50
Βάρος	↑	↓	N/↑
Αντισώματα	Όχι	Ναι	Ναι
Ινσουλίνη	Όχι πάντα	Άμεσα	Σταδιακά

🛡️ Πρόληψη

Υγιεινή διατροφή 🍎
Άσκηση 🚶‍♂️
Αποφυγή παχυσαρκίας
Έλεγχος αρτηριακής πίεσης & λιπιδίων
Προληπτικός έλεγχος σε άτομα με προδιαβήτη

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2;

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 είναι μια χρόνια μεταβολική νόσος όπου το σώμα δεν χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την ινσουλίνη (αντίσταση στην ινσουλίνη) ή δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη για τη διαχείριση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Ποια είναι τα συμπτώματα του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2;

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συχνή ούρηση, αυξημένη δίψα, αίσθημα κόπωσης, θολή όραση, αργή επούλωση πληγών και συχνές λοιμώξεις.

Ποιες είναι οι αιτίες εμφάνισης του Διαβήτη Τύπου 2;

Οι κύριοι παράγοντες είναι η παχυσαρκία, η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, η ανθυγιεινή διατροφή, η γενετική προδιάθεση και η ηλικία (άνω των 45 ετών).

Πώς γίνεται η διάγνωση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2;

Η διάγνωση γίνεται με μέτρηση γλυκόζης νηστείας, δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου) και μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c).

Ποιες είναι οι επιπλοκές του Διαβήτη Τύπου 2;

Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν καρδιαγγειακές παθήσεις, νεφροπάθεια, νευροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, και προβλήματα στα άκρα που μπορεί να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό.

Πώς μπορεί να προληφθεί ο Διαβήτης Τύπου 2;

Η πρόληψη περιλαμβάνει υγιεινή διατροφή, τακτική σωματική άσκηση, διατήρηση υγιούς βάρους και τακτικό ιατρικό έλεγχο.

Ποια είναι η κατάλληλη διατροφή για κάποιον με Διαβήτη Τύπου 2;

Η διατροφή πρέπει να είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, χαμηλή σε κορεσμένα λιπαρά, ζάχαρη και απλούς υδατάνθρακες, και να περιλαμβάνει πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας και καλά λιπαρά (ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς).

Είναι απαραίτητη η φαρμακευτική αγωγή στον Διαβήτη Τύπου 2;

Ναι, σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της γλυκόζης, όπως από του στόματος αντιδιαβητικά ή ινσουλίνη, όταν η διατροφή και η άσκηση δεν επαρκούν.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 είναι αναστρέψιμος;

Μερικώς, μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά ή να τεθεί σε ύφεση μέσω απώλειας βάρους, υγιεινής διατροφής και άσκησης, αλλά η διατήρηση των αλλαγών στον τρόπο ζωής είναι κρίσιμη.

Τι ρόλο παίζει η άσκηση στον Διαβήτη Τύπου 2;

Η άσκηση βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, βοηθά στη διαχείριση του βάρους, και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επιπλοκών.

Πώς μπορώ να διαχειριστώ τον Διαβήτη Τύπου 2 στην καθημερινότητά μου;

Με τακτική παρακολούθηση της γλυκόζης αίματος, τήρηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών, σωματική δραστηριότητα, τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής, και συχνή επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό σας.

📚 Βιβλιογραφία:

American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes—2024. Diabetes Care. 2024;47(Suppl 1):S1–S166. https://doi.org/10.2337/dc24-S001
WHO. Global report on diabetes. World Health Organization. 2016. https://www.who.int/publications/i/item/9789241565257
Riddle MC, et al. Management of type 2 diabetes in 2024: A consensus report by the ADA and the EASD. Diabetes Care. 2024.
Zinman B, et al. Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and mortality in type 2 diabetes. N Engl J Med. 2015;373:2117–2128. https://doi.org/10.1056/NEJMoa1504720
Davies MJ, et al. Management of hyperglycemia in type 2 diabetes, 2022. Diabetes Care. 2022;45(1):S1–S127.
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Οδηγίες για τη διατροφή και τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2. https://eody.gov.gr
Χριστοδουλάκη Ε, Καραγεωργίου Δ. Νεότερες θεραπείες στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: GLP-1 και SGLT2 αναστολείς. Ελληνική Επιθεώρηση Ενδοκρινολογίας. 2023;30(1):45–52.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

04/Jun/2025

🧬 Τι Είναι το Σάκχαρο Αίματος;

Το σάκχαρο (ή γλυκόζη) είναι το κύριο είδος ζάχαρης στο αίμα μας.

Παρέχει ενέργεια στα κύτταρα
Προέρχεται από την τροφή (υδατάνθρακες)
Ρυθμίζεται από την ινσουλίνη και άλλες ορμόνες (γλυκαγόνη, κορτιζόλη)

Η ισορροπία ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση γλυκόζης είναι απαραίτητη για τη μεταβολική υγεία.

⚙️ Πώς Ρυθμίζεται το Σάκχαρο;

Ορμόνη	Δράση	Πηγή
🧪 Ινσουλίνη	Μειώνει σάκχαρο – αποθήκευση σε κύτταρα	Πάγκρεας (β-κύτταρα)
🧪 Γλυκαγόνη	Αυξάνει σάκχαρο – διάσπαση γλυκογόνου	Πάγκρεας (α-κύτταρα)
🧪 Κορτιζόλη	Αυξάνει σάκχαρο σε στρες	Επινεφρίδια
🧪 Αδρεναλίνη	Άμεση αύξηση σακχάρου σε stress	Επινεφρίδια

🧪 Εξετάσεις Σακχάρου

1️⃣ Σάκχαρο Νηστείας (Fasting Glucose)

8–12 ώρες νηστεία
Εξέταση ρουτίνας για προδιαβήτη/διαβήτη

2️⃣ Τυχαίο Σάκχαρο

Οποιαδήποτε στιγμή
Όριο: >200 mg/dL + συμπτώματα → πιθανός διαβήτης

3️⃣ Καμπύλη Γλυκόζης (OGTT)

75g γλυκόζης από το στόμα
Μέτρηση νηστείας + 1 ώρα + 2 ώρες
Χρήσιμη στην εγκυμοσύνη

4️⃣ HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη)

Δείχνει τον μέσο όρο σακχάρου των τελευταίων 3 μηνών
Αξιόπιστη για διάγνωση & παρακολούθηση

🔢 Φυσιολογικές Τιμές Σακχάρου

Εξέταση	Φυσιολογικό	Προδιαβήτης	Διαβήτης
Νηστείας	< 100 mg/dL	100–125	≥ 126
OGTT (2h)	< 140	140–199	≥ 200
HbA1c	< 5.7%	5.7–6.4%	≥ 6.5%

⚠️ Απαιτείται επιβεβαίωση με δεύτερη εξέταση για διάγνωση.

Σάκχαρο HbA1c

📈 Υπεργλυκαιμία – Τι Είναι;

Είναι η αύξηση της γλυκόζης αίματος πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα.

🩺 Αίτια:

Σακχαρώδης διαβήτης
Στρες (χειρουργείο, λοίμωξη)
Φάρμακα (κορτικοειδή, αντιψυχωσικά)
Ορμονικές διαταραχές (π.χ. Cushing)

⚠️ Επιπτώσεις:

Δίψα, συχνοουρία, κόπωση
Απώλεια βάρους
Σε χρόνια μορφή → διαβητική κετοξέωση, μικροαγγειακές βλάβες

📉 Υπογλυκαιμία – Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

Σάκχαρο <70 mg/dL
Επικίνδυνη τιμή: <54 mg/dL

🧠 Συμπτώματα:

Τρέμουλο, ταχυκαρδία, εφίδρωση
Πείνα, σύγχυση
Επιθετικότητα, σπασμοί, απώλεια συνείδησης

🆘 Τι να κάνετε:

15g απλών υδατανθράκων (χυμός, γλυκό)
Μέτρηση μετά από 15 λεπτά

Αν δεν βελτιωθεί → Επανάληψη ή γλυκαγόνη / Ιατρική βοήθεια

🩺 Σάκχαρο και Διαβήτης

Τύποι διαβήτη:

Τύπος	Περιγραφή	Σάκχαρο Νηστείας	HbA1c
👶 Τύπου 1	Αυτοάνοση καταστροφή β-κυττάρων	Υψηλό	Υψηλό
🧓 Τύπου 2	Ινσουλινοαντίσταση + μείωση έκκρισης	Αυξάνεται προοδευτικά	Υψηλό
🤰 Κύησης	Παροδική υπεργλυκαιμία στην εγκυμοσύνη	>92 mg/dL	n/a
🧬 MODY, LADA	Γενετικοί/άτυποι	Μεταβλητό	Διαγνωστικά χρήσιμο

🤰 Σάκχαρο στην Εγκυμοσύνη

Η υπεργλυκαιμία στην κύηση μπορεί να οδηγήσει σε:

🧬 Μακροσωμία εμβρύου
🤱 Περιγεννητικές επιπλοκές
🔁 Αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 στη μητέρα

Κριτήρια OGTT στην εγκυμοσύνη (75g):

Χρονικό σημείο	Τιμή
Νηστείας	≥ 92 mg/dL
1 ώρα	≥ 180 mg/dL
2 ώρες	≥ 153 mg/dL

✅ Αν μία τιμή είναι παθολογική → διάγνωση διαβήτη κύησης.

🧒 Σάκχαρο σε Παιδιά και Εφήβους

Διαβήτης τύπου 1: συχνός σε παιδιά
Έλεγχος με HbA1c, σακχάρου νηστείας, αντισώματα (ICA, GAD)

⚠️ Αυξάνεται και η παχυσαρκιακή υπεργλυκαιμία λόγω κακής διατροφής.

🍽️ Διατροφή και Σάκχαρο Αίματος: Ο Τροχός της Γλυκαιμικής Ρύθμισης

Η διατροφή αποτελεί το θεμέλιο λίθο για τη ρύθμιση του σακχάρου, ειδικά σε άτομα με προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2. Η σωστή επιλογή τροφών μπορεί να μειώσει ή να σταθεροποιήσει τη γλυκαιμία χωρίς φάρμακα.

✅ Τροφές που Βοηθούν στη Ρύθμιση του Σακχάρου

🥗 Λαχανικά με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη: μπρόκολο, σπανάκι, αγγούρι, κολοκυθάκια
🌾 Δημητριακά ολικής άλεσης: βρώμη, κινόα, μαύρο ρύζι
🥜 Ξηροί καρποί & σπόροι: καρύδια, αμύγδαλα, λιναρόσπορος
🐟 Λιπαρά ψάρια: σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα
🧴 Ελαιόλαδο: πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά
🍎 Μέτρια ποσότητα φρούτων: μήλο, αχλάδι, φράουλες, μούρα
🧘‍♂️ Νερό και αφεψήματα χωρίς ζάχαρη

❌ Τροφές που Αυξάνουν το Σάκχαρο

🍭 Ζάχαρη & γλυκά: σοκολάτες, καραμέλες, κέικ
🍞 Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες: λευκό ψωμί, μακαρόνια, μπισκότα
🥤 Αναψυκτικά & έτοιμοι χυμοί
🍟 Fast food: τηγανητές πατάτες, πίτσες, burger
🍺 Αλκοόλ, ειδικά μπύρα και ποτά με ζάχαρη

🧠 Συμβουλές Κλινικού Διαιτολόγου

📏 Μικρά και συχνά γεύματα κάθε 3–4 ώρες
🔢 Υπολογισμός γλυκαιμικού δείκτη (GI) και γλυκαιμικού φορτίου (GL)
🥗 Ποικιλία και χρώμα στο πιάτο
🧂 Περιορισμός αλατιού – η υπέρταση συχνά συνυπάρχει
💧 Ενυδάτωση: 1.5–2 λίτρα νερό την ημέρα
🧾 Καταγραφή γευμάτων βοηθά στην παρακολούθηση

📊 Γλυκαιμικός Δείκτης: Χρήσιμος Οδηγός

Τρόφιμο	Γλυκαιμικός Δείκτης (GI)	Κατηγορία
Μήλο	38	Χαμηλός
Λευκό ψωμί	75	Υψηλός
Μακαρόνια ολικής	40–50	Μέτριος
Ρύζι μπασμάτι	58	Μέτριος
Πατάτα φούρνου	85	Υψηλός
Όσπρια (φακές)	32	Χαμηλός

🏃‍♀️ Τρόπος Ζωής

🚶‍♂️ Άσκηση 150 λεπτά/εβδομάδα
😴 Καλός ύπνος
📉 Έλεγχος βάρους
🧘‍♂️ Διαχείριση stress

💊 Φαρμακευτική Αγωγή για Σάκχαρο

Κατηγορία	Φάρμακο	Δράση
💉 Ινσουλίνες	ταχείας, βασικής δράσης	Χορηγούνται κυρίως σε τύπου 1
💊 Biguanides	Metformin	Μείωση ηπατικής γλυκόζης
💊 DPP-4 αναστολείς	Sitagliptin, Vildagliptin	Ρύθμιση ινκρετινών
💊 SGLT2 αναστολείς	Empagliflozin	Απέκκριση γλυκόζης από τα ούρα
💊 GLP-1 αγωνιστές	Liraglutide	Καταστολή όρεξης, απώλεια βάρους

✅ Η επιλογή γίνεται εξατομικευμένα ανάλογα με τύπο διαβήτη, ηλικία, συνοσηρότητες.

💊 Εμπορικά Ονόματα Φαρμάκων για το Σάκχαρο

Τα φάρμακα για τη ρύθμιση του σακχάρου χρησιμοποιούνται κυρίως στον διαβήτη τύπου 2, αλλά και σε περιπτώσεις διαβήτη κύησης ή τύπου 1 (με ινσουλίνη). Παρακάτω παρουσιάζονται οι κύριες φαρμακολογικές κατηγορίες με τα συχνότερα εμπορικά ονόματα στην Ελλάδα και ΕΕ.

🧬 Διγουανίδια

Δραστική ουσία	Εμπορικά ονόματα
Metformin	Glucophage®, Glucophage XR®, Gluformin®, Siofor®, Metforal®, Merckformin®

🔬 DPP-4 Αναστολείς

Δραστική ουσία	Εμπορικά ονόματα
Sitagliptin	Januvia®, Ristfor® (με μετφορμίνη)
Vildagliptin	Galvus®, Galvumet®
Saxagliptin	Onglyza®
Linagliptin	Trajenta®, Jentadueto® (με metformin)

🚽 SGLT2 Αναστολείς

Δραστική ουσία	Εμπορικά ονόματα
Dapagliflozin	Forxiga®, Xigduo® (με metformin)
Empagliflozin	Jardiance®, Synjardy®
Canagliflozin	Invokana®
Ertugliflozin	Steglatro®, Segluromet®

🧪 GLP-1 Αγωνιστές

Δραστική ουσία	Εμπορικά ονόματα
Liraglutide	Saxenda® (παχυσαρκία), Victoza® (διαβήτης)
Semaglutide	Ozempic®, Wegovy®
Dulaglutide	Trulicity®
Exenatide	Byetta®, Bydureon®

💉 Ινσουλίνες

Τύπος	Παραδείγματα
Ταχείας δράσης	Humalog®, NovoRapid®, Apidra®
Βασική (μακράς δράσης)	Lantus®, Toujeo®, Levemir®, Tresiba®
Μίγματα	Humalog Mix®, NovoMix®, Insuman Comb®

🔄 Άλλες κατηγορίες

Κατηγορία	Εμπορικά ονόματα
Sulfonylureas	Amaryl® (glimepiride), Diamicron® (gliclazide), Glurenorm®
Thiazolidinediones	Actos® (pioglitazone)
Glinides	Novonorm® (repaglinide)

⚠️ Σημείωση: Η χρήση των φαρμάκων γίνεται πάντα με ιατρική συνταγή και εξατομικευμένη αξιολόγηση. Πολλά σκευάσματα κυκλοφορούν σε συνδυασμούς με μετφορμίνη ή άλλα αντιδιαβητικά.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

📍 Ποιο είναι το φυσιολογικό σάκχαρο νηστείας;

Φυσιολογική τιμή είναι κάτω από 100 mg/dL. Από 100 έως 125 mg/dL θεωρείται προδιαβήτης, ενώ ≥126 mg/dL υποδηλώνει πιθανό σακχαρώδη διαβήτη (χρειάζεται επιβεβαίωση).

🧪 Τι είναι το HbA1c και πότε γίνεται;

Είναι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη που δείχνει το μέσο όρο του σακχάρου των τελευταίων 3 μηνών. Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση και παρακολούθηση του διαβήτη.

🍽️ Ποια διατροφή βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου;

Μια διατροφή με φυτικές ίνες, ολικής άλεσης δημητριακά, λαχανικά, καλά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο) και ελεγχόμενη πρόσληψη υδατανθράκων είναι ιδανική για τη ρύθμιση της γλυκόζης.

🤰 Τι σημαίνει διαβήτης κύησης και πώς ελέγχεται;

Είναι η υπεργλυκαιμία που εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη. Διαγιγνώσκεται με την καμπύλη γλυκόζης (OGTT) και απαιτεί ειδική διατροφή ή/και ινσουλίνη.

🧒 Μπορεί ένα παιδί να έχει διαβήτη;

Ναι, κυρίως τύπου 1. Τα παιδιά χρειάζονται εντατικό έλεγχο και παρακολούθηση από παιδοενδοκρινολόγο. Σε παχύσαρκα παιδιά μπορεί να εμφανιστεί και τύπου 2.

💊 Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για το σάκχαρο;

Χρησιμοποιούνται ινσουλίνες, μετφορμίνη, GLP-1 αγωνιστές, SGLT2 αναστολείς και άλλα αντιδιαβητικά, ανάλογα με τον τύπο διαβήτη και τις ανάγκες του ασθενούς.

📉 Τι να κάνω σε υπογλυκαιμία;

Κατανάλωσε 15g απλών υδατανθράκων (π.χ. 1/2 ποτήρι χυμό), επανέλεγξε μετά από 15 λεπτά και επανάλαβε αν χρειάζεται. Αν επιμένει → γλυκαγόνη ή ιατρική βοήθεια.

📚 Βιβλιογραφία

American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes – 2024. Diabetes Care. 2024;47(Suppl 1):S1–S350.
World Health Organization (WHO). Classification of diabetes mellitus 2019. Geneva: World Health Organization; 2019.
International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas, 10th edition. Brussels, Belgium: IDF; 2021.
National Institute for Health and Care Excellence (NICE). Type 2 diabetes in adults: management (NG28). Published: 2 December 2015. Last updated: 9 June 2022.
World Health Organization (WHO). Diagnostic criteria and classification of hyperglycaemia first detected in pregnancy. Geneva: WHO; 2013.
Nathan DM, et al. Translating the A1C assay into estimated average glucose values. Diabetes Care. 2008;31(8):1473–1478.
Beck RW, et al. The Fallacy of Average: How Using HbA1c Alone to Assess Glycemic Control Can Be Misleading. Diabetes Care. 2019;42(5):979–981.
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία. Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωση και διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη. Αθήνα, 2022.
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Ιατρική Σχολή. Διαβήτης και Μεταβολικά Νοσήματα, Εκδόσεις 2021.
The Endocrine Society. Hormonal Regulation of Glucose Homeostasis. Endocrine Reviews. 2022;43(3):403–432.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

28/May/2025

Αντίσταση Ινσουλίνης τι είναι ;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια μεταβολική διαταραχή κατά την οποία τα κύτταρα του σώματος — ιδιαίτερα στους μυς, στο ήπαρ και στο λιπώδη ιστό — δεν ανταποκρίνονται σωστά στην ινσουλίνη, μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Αυτή η κατάσταση είναι κεντρική στο μεταβολικό σύνδρομο και αποτελεί προπομπό του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2.

🔬 Τι είναι η Ινσουλίνη;

Η ινσουλίνη βοηθά τα κύτταρα να προσλάβουν γλυκόζη από το αίμα για να τη χρησιμοποιήσουν ως ενέργεια ή να την αποθηκεύσουν. Όταν υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη, το σώμα χρειάζεται περισσότερη ινσουλίνη για να πετύχει το ίδιο αποτέλεσμα, γεγονός που αναγκάζει το πάγκρεας να παράγει περισσότερη (υπερινσουλιναιμία). Σταδιακά, το πάγκρεας εξαντλείται και μπορεί να εμφανιστεί προδιαβήτης ή και διαβήτης τύπου 2.

🧠 Πώς Προκαλείται η Αντίσταση Ινσουλίνης ;

Οι κυριότεροι παράγοντες περιλαμβάνουν:

Παχυσαρκία, ιδιαίτερα η κοιλιακή (σπλαχνικό λίπος)
Καθιστική ζωή
Κακή διατροφή (πλούσια σε ζάχαρη και επεξεργασμένους υδατάνθρακες)
Χρόνιο στρες
Ορμονικές διαταραχές (όπως το PCOS)
Γενετική προδιάθεση
Φλεγμονή και οξειδωτικό στρες

🩺 Συμπτώματα

Η αντίσταση στην ινσουλίνη δεν προκαλεί πάντα άμεσα συμπτώματα, αλλά ενδείξεις μπορεί να είναι:

Αύξηση βάρους, ειδικά στην κοιλιακή περιοχή
Κόπωση μετά τα γεύματα
Δυσκολία απώλειας βάρους
Αυξημένη πείνα και πόθοι για υδατάνθρακες
Ανθεκτική υπέρταση
Ακάνθωση μελανίζουσα (σκουρόχρωμες περιοχές δέρματος, π.χ. στον αυχένα)
Διαταραχές περιόδου (σε γυναίκες)

🧪 Πώς Διαγιγνώσκεται;

Δεν υπάρχει ένα μοναδικό τεστ για την ανίχνευση αντίστασης στην ινσουλίνη, αλλά οι πιο κοινές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

Εξέταση	Τι δείχνει
HOMA-IR	Εκτίμηση αντίστασης στην ινσουλίνη με βάση γλυκόζη και ινσουλίνη νηστείας
Ινσουλίνη νηστείας	Αν είναι υψηλή, ενδείκνυται αντίσταση
Γλυκόζη νηστείας / OGTT	Έλεγχος για προδιαβήτη ή διαβήτη
HbA1c	Μέση γλυκόζη τελευταίου τριμήνου
Λιπιδαιμικό προφίλ	Συχνά υπάρχει αυξημένη LDL, χαμηλή HDL και υψηλά τριγλυκερίδια

🍽️ Θεραπεία και Τρόποι Αντιμετώπισης

Η βασική προσέγγιση περιλαμβάνει τροποποίηση του τρόπου ζωής:

✅ Διατροφή

Μείωση υδατανθράκων (ειδικά επεξεργασμένων)
Κατανάλωση πρωτεΐνης και υγιεινών λιπαρών (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί)
Τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (όπως βρώμη, όσπρια, λαχανικά)
Αποφυγή ζάχαρης και γλυκαντικών
Ενίσχυση της πρόσληψης ινών

🏃‍♀️ Άσκηση

Αερόβια άσκηση (περπάτημα, ποδήλατο, τρέξιμο)
Ασκήσεις αντίστασης (βάρη)
Τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα

⚖️ Απώλεια βάρους

Ακόμα και 5–10% μείωση του σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει σημαντικά την αντίσταση στην ινσουλίνη.

🧘 Μείωση στρες & ύπνος

Καλή ποιότητα ύπνου
Διαχείριση στρες (π.χ. διαλογισμός, yoga)

💊 Φαρμακευτική αγωγή (σε ειδικές περιπτώσεις)

Μετφορμίνη (Glucophage): συνήθως το πρώτο φάρμακο που χρησιμοποιείται
Γλιταζόνες (λιγότερο συχνά)
Ινοσιτόλη: φυσικό συμπλήρωμα με ευνοϊκά αποτελέσματα, ειδικά στο PCOS
Άλλα φάρμακα (ανάλογα GLP-1, SGLT2 αναστολείς) — εξετάζονται με βάση τις ανάγκες του ασθενή

👶 Αντίσταση Ινσουλίνης και Εγκυμοσύνη

Η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να οδηγήσει σε σακχαρώδη διαβήτη κύησης. Ειδικά οι γυναίκες με PCOS (πολυκυστικές ωοθήκες) έχουν αυξημένο κίνδυνο. Ο προγεννητικός έλεγχος είναι πολύ σημαντικός.

❓ Συχνές Ερωτήσεις – Αντίσταση Ινσουλίνης (FAQ)

🔹 Τι είναι η αντίσταση στην ινσουλίνη;

Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα κύτταρα του σώματος δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στην ινσουλίνη, με αποτέλεσμα να απαιτούνται υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης για να διατηρηθεί φυσιολογικό το σάκχαρο στο αίμα.

🔹 Είναι το ίδιο με τον διαβήτη;

Όχι. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι πρόδρομος του διαβήτη τύπου 2, αλλά δεν είναι διαβήτης. Όταν το σώμα δεν μπορεί πλέον να παράγει αρκετή ινσουλίνη για να αντισταθμίσει την αντίσταση, εμφανίζεται ο διαβήτης.

🔹 Μπορεί να αντιστραφεί;

Ναι, ειδικά στα αρχικά στάδια. Η σωστή διατροφή, η άσκηση, η απώλεια βάρους και η μείωση του στρες μπορούν να βελτιώσουν ή και να αντιστρέψουν την κατάσταση πλήρως.

🔹 Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Άτομα με παχυσαρκία, ειδικά κοιλιακή
Άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS)
Άτομα με καθιστικό τρόπο ζωής
Άτομα με υπέρταση ή δυσλιπιδαιμία

🔹 Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω;

Οι πιο χρήσιμες είναι:

Ινσουλίνη νηστείας
Γλυκόζη νηστείας
HOMA-IR
Καμπύλη γλυκόζης (OGTT)
HbA1c
Λιπιδαιμικό προφίλ

🔹 Πρέπει να πάρω φάρμακα;

Όχι απαραίτητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η τροποποίηση του τρόπου ζωής είναι αρκετή. Η φαρμακευτική αγωγή όπως η μετφορμίνη χρησιμοποιείται όταν η αντίσταση είναι σοβαρή ή υπάρχει προδιαβήτης/διαβήτης.

🔹 Υπάρχουν φυσικά βοηθήματα;

Ναι. Ορισμένα φυσικά συστατικά έχουν φανεί βοηθητικά, όπως:

Ινοσιτόλη (ειδικά σε γυναίκες με PCOS)
Αλφα-λιποϊκό οξύ
Μαγνήσιο και χρώμιο
Κανέλα
Βερβερίνη (με φαρμακευτική συμβουλή)

🔹 Τι ρόλο παίζει η διατροφή;

Καθοριστικό. Η αποφυγή ζάχαρης, επεξεργασμένων υδατανθράκων, τηγανητών και η ενίσχυση της κατανάλωσης πρωτεΐνης, ινών, καλών λιπαρών και λαχανικών μπορεί να μειώσει την ινσουλινοαντίσταση.

🔹 Πώς σχετίζεται η ινσουλινοαντίσταση με το PCOS (σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών);

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συνδέεται άμεσα με την ινσουλινοαντίσταση, ανεξάρτητα από το βάρος. Η ρύθμιση της ινσουλίνης βοηθά στη βελτίωση του κύκλου, της γονιμότητας και της εμφάνισης.

🔹 Τι μπορώ να κάνω σήμερα για να ξεκινήσω;

Ξεκίνα με 30 λεπτά περπάτημα
Μείωσε τη ζάχαρη και τα αναψυκτικά
Πρόσθεσε πρωτεΐνη και λαχανικά στα γεύματα
Βελτίωσε τον ύπνο σου
Μέτρα την ινσουλίνη και το HOMA-IR

📚 Βιβλιογραφία – Αντίσταση Ινσουλίνης

Reaven, G. M. (1988). Role of insulin resistance in human disease. Diabetes, 37(12), 1595–1607.
➤ Η πρωτοποριακή εργασία που όρισε το “Σύνδρομο Χ” και συνέδεσε την ινσουλινοαντίσταση με καρδιαγγειακά νοσήματα.
DeFronzo, R. A. (2009). From the Triumvirate to the Ominous Octet: A New Paradigm for the Treatment of Type 2 Diabetes Mellitus. Diabetes, 58(4), 773–795.
➤ Αναλυτική περιγραφή των μηχανισμών της ινσουλινοαντίστασης και του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
American Diabetes Association (ADA). (2024). Standards of Medical Care in Diabetes – 2024. Diabetes Care, 47(Supplement 1).
➤ Κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση και θεραπεία της ινσουλινοαντίστασης και του διαβήτη.
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK). (2023). Insulin Resistance & Prediabetes.
➤ Διαθέσιμο από: https://www.niddk.nih.gov
Petersen, K. F., & Shulman, G. I. (2006). Etiology of insulin resistance. American Journal of Medicine, 119(5 Suppl 1), S10–S16.
➤ Εμβριθείς μηχανισμοί σε κυτταρικό επίπεδο.
Kahn, S. E., Hull, R. L., & Utzschneider, K. M. (2006). Mechanisms linking obesity to insulin resistance and type 2 diabetes. Nature, 444(7121), 840–846.
➤ Εξήγηση του πώς το σπλαχνικό λίπος οδηγεί σε μεταβολικές διαταραχές.
Samuel, V. T., & Shulman, G. I. (2012). Mechanisms for insulin resistance: common threads and missing links. Cell, 148(5), 852–871.
➤ Σύγχρονες απόψεις για τις ενδοκυτταρικές επιδράσεις της αντίστασης.
Bergman, R. N., et al. (1985). Quantitative estimation of insulin sensitivity. American Journal of Physiology, 248(3), E405–E410.
➤ Περιγραφή του μοντέλου HOMA-IR.
Lorenzo, C., et al. (2007). Relationship of insulin sensitivity, insulin secretion, and adiposity to the development of impaired glucose tolerance and type 2 diabetes. Diabetes, 56(3), 633–639.
➤ Μελέτες παρακολούθησης που τεκμηριώνουν την πρόοδο από αντίσταση σε διαβήτη.
Faerch, K., et al. (2013). Insulin resistance and insulin secretion in relation to glycemia and impaired glucose regulation. Diabetes, 62(7), 2339–2347.
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!
https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Older Posts

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…

🩺 Μεταβολικό Σύνδρομο: Ιατρικός Οδηγός με Έμφαση σε Ινσουλινοαντίσταση, και Λιπώδες Ήπαρ

1. Εισαγωγή

2. Παθοφυσιολογία του Μεταβολικού Συνδρόμου

3. Ο Ρόλος της γ-Γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT)

📌 Στο μεταβολικό σύνδρομο:

4. Λιπώδες Ήπαρ (NAFLD) και Μεταβολικό Σύνδρομο

Στάδια:

Παθοφυσιολογία:

5. Διαγνωστικά Κριτήρια Μεταβολικού Συνδρόμου

✅ NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program – Adult Treatment Panel III)

✅ IDF (International Diabetes Federation)

✅ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)

📌 Σχόλια:

6. Εργαστηριακές Εξετάσεις

🧪 Προηγμένες Εξετάσεις – Παθοφυσιολογική Εκτίμηση

🫀 Ειδική Ενότητα: Καρδιά και Μεταβολικό Σύνδρομο

🔬 Παθογενετικοί Μηχανισμοί:

⚠️ Κλινικά Στοιχεία:

📊 Πίνακας – Επίπτωση Καρδιαγγειακής Νόσου στο Μεταβολικό Σύνδρομο

🩸 Ειδική Ενότητα: Μεταβολικό Σύνδρομο και Διαβήτης Τύπου 2

🔁 Από Ινσουλινοαντίσταση → ΣΔΤ2

🧪 Βιοδείκτες – Παρακολούθηση:

📌 Κλινικά Ευρήματα

💊 Θεραπευτικές Στρατηγικές για Καρδιοπροστασία και Αντιμετώπιση του Διαβήτη

✅ Συμπέρασμα (με εστίαση στην καρδιά και τον διαβήτη):

7. Επιδημιολογία και Κλινικές Επιπλοκές του Μεταβολικού Συνδρόμου

🔍 Συχνότητα:

⚠️ Κύριες Κλινικές Επιπλοκές:

8. Μεταβολικό Σύνδρομο σε Παιδιά και Εφήβους

Κριτήρια (IDF για παιδιά):

Επιπλοκές:

9. Μεταβολικό Σύνδρομο στην Εγκυμοσύνη

10. Θεραπεία του Μεταβολικού Συνδρόμου

10.1. Διατροφή

10.2. Φαρμακευτική αγωγή

11. Πρόληψη και Follow-Up του Μεταβολικού Συνδρόμου

Α. Ατομική Πρόληψη

Β. Πρωτοβάθμια Ιατρική Παρακολούθηση (Follow-up)

12. ❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

13. 📚 Βιβλιογραφία

🔚 Συμπέρασμα

🩺 Glucophage 1000 mg – Τι είναι και σε τι χρησιμεύει;

⚙️ Μηχανισμός Δράσης της Μετφορμίνης

💊 Δοσολογία – Πώς λαμβάνεται το Glucophage 1000 mg;

📋 Συγκριτικός Πίνακας

⚠️ Παρενέργειες του Glucophage (με βαθμίδες συχνότητας)

Πολύ συχνές (>10%)

Συχνές (1–10%)

Σπάνιες (<0.1%)

🧪 Εργαστηριακές Εξετάσεις σε Ασθενείς που Λαμβάνουν Glucophage 1000 mg

🧾 Πριν την έναρξη Glucophage:

🧪 Εργαστηριακές Εξετάσεις σε Ασθενείς που Λαμβάνουν Glucophage 1000 mg

🧾 Πριν την έναρξη Glucophage:

⚠️ Πότε να διακοπεί προσωρινά η μετφορμίνη:

🥗 Διατροφή & Glucophage 1000 mg

✅ Συνιστώμενες Διατροφικές Πρακτικές

🍽️ Λίστα Συνιστώμενων Τροφών

❌ Τροφές & Συνήθειες που ΠΡΕΠΕΙ να αποφεύγονται

⚠️ Ειδικά Θέματα

📉 Νηστεία & Glucophage

🧃 Γλυκαντικά:

💊 Συμπληρώματα:

📌 Τι να θυμάστε:

📈 Glucophage & Απώλεια Βάρους

🔬 Μηχανισμοί μέσω των οποίων επιδρά στο βάρος:

📊 Πόσο βάρος χάνουν οι ασθενείς;

🔍 Τι λένε οι μελέτες;

⚖️ Glucophage vs Εμπορικά “φάρμακα αδυνατίσματος”

✔️ Πότε το Glucophage βοηθά στο αδυνάτισμα;

❗ Προσοχή

🤰 Glucophage στην Εγκυμοσύνη & Γαλουχία

✅ Glucophage στην Εγκυμοσύνη – Τι Ισχύει;

👶 Glucophage κατά τη Γαλουχία (Θηλασμός)

🍼 Πρακτικές Οδηγίες:

🧠 Συμπερασματικά:

📊 Τι δείχνουν οι μελέτες

⚠️ Προφυλάξεις

🔄 Αντενδείξεις

❗ Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

📚 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)