Οστεοπόρωση: Φιλικός Οδηγός Ασθενών – Συμπτώματα, Εξετάσεις Αίματος & Θεραπεία
🦴 Οστεοπόρωση: Φιλικός Οδηγός Ασθενών
1. Τι είναι η Οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση όπου τα οστά γίνονται εύθραυστα και πιο επιρρεπή σε κατάγματα. Οφείλεται στη μείωση της οστικής μάζας και στην αλλοίωση της μικροαρχιτεκτονικής των οστών. Εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, αλλά μπορεί να επηρεάσει και άνδρες, ιδιαίτερα σε μεγάλη ηλικία.
2. Συμπτώματα & Πότε να ανησυχήσετε
Η οστεοπόρωση συχνά ονομάζεται «σιωπηλή νόσος», γιατί δεν δίνει συμπτώματα μέχρι να προκύψει κάταγμα. Πιθανά σημάδια περιλαμβάνουν:
- Απώλεια ύψους με τα χρόνια.
- Κύρτωση της σπονδυλικής στήλης.
- Κατάγματα με μικρούς τραυματισμούς (π.χ. στον καρπό, ισχίο, σπόνδυλο).
- Πόνος στη μέση ή στην πλάτη λόγω καταγμάτων συμπίεσης.
3. Αίτια & Παράγοντες Κινδύνου
- Φύλο: Γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.
- Ηλικία: Προχωρημένη ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο.
- Γενετικοί παράγοντες: Οικογενειακό ιστορικό καταγμάτων.
- Διατροφή: Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου & βιταμίνης D.
- Καθιστική ζωή: Έλλειψη άσκησης.
- Καπνίσμα & αλκοόλ: Αυξάνουν τον κίνδυνο οστικής απώλειας.
- Φάρμακα: Μακροχρόνια χρήση κορτικοστεροειδών.
4. Διάγνωση & Εξετάσεις
Η διάγνωση της οστεοπόρωσης γίνεται με:
- Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας (DEXA scan): Χρυσό πρότυπο για διάγνωση.
- Ακτινογραφίες: Δείχνουν κατάγματα αλλά όχι πρώιμη απώλεια μάζας.
- Εξετάσεις αίματος: Συμπληρωματικές για τον έλεγχο μεταβολισμού οστών.
5. Εξετάσεις Αίματος στην Οστεοπόρωση
Οι αιματολογικές εξετάσεις βοηθούν να εντοπιστούν αιτίες δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης και να αξιολογηθεί η γενική υγεία των οστών:
- Ασβέστιο ορού: Δείχνει τα επίπεδα ασβεστίου στο αίμα.
- Φώσφορος: Σχετίζεται με τον μεταβολισμό οστών.
- Βιταμίνη D (25(OH)D): Κρίσιμη για απορρόφηση ασβεστίου.
- Παραθορμόνη (PTH): Ρυθμίζει τα επίπεδα ασβεστίου & φωσφόρου.
- Φερριτίνη & σίδηρος: Αναιμία και χαμηλά επίπεδα επηρεάζουν τα οστά.
- Θυρεοειδικές ορμόνες (TSH, T4): Υπερθυρεοειδισμός οδηγεί σε οστική απώλεια.
- Αλκαλική φωσφατάση (ALP): Αυξημένη σε καταστάσεις έντονης οστικής αναδόμησης.
Οι εξετάσεις αυτές συμπληρώνουν το DEXA scan και καθοδηγούν τον γιατρό στη θεραπευτική στρατηγική.
6. Πρόληψη με Διατροφή & Άσκηση
- Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο: Γαλακτοκομικά, αμύγδαλα, πράσινα λαχανικά.
- Επαρκής βιταμίνη D: Ήλιος & τροφές (ψάρια, αυγά).
- Τακτική άσκηση: Περπάτημα, βάρη, γιόγκα.
- Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικού αλκοόλ.
7. Θεραπευτικές Επιλογές
Η θεραπεία εξαρτάται από τη σοβαρότητα της οστεοπόρωσης:
- Φάρμακα: Διφωσφονικά, Denosumab, Teriparatide.
- Συμπληρώματα: Ασβέστιο & βιταμίνη D.
- Τροποποίηση τρόπου ζωής: Άσκηση, διατροφή.
8. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🔹 Τι είναι η οστεοπόρωση;
Η οστεοπόρωση είναι η μείωση της οστικής μάζας που καθιστά τα οστά εύθραυστα και πιο επιρρεπή σε κατάγματα.
🔹 Ποια είναι τα πρώτα σημάδια της οστεοπόρωσης;
Συχνά δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ωστόσο, η απώλεια ύψους, η κύρτωση της ράχης και τα συχνά κατάγματα μπορεί να αποτελούν ενδείξεις.
🔹 Ποια είναι η διαφορά οστεοπενίας και οστεοπόρωσης;
Η οστεοπενία είναι μια ενδιάμεση κατάσταση με χαμηλή οστική πυκνότητα, αλλά όχι τόσο σοβαρή όσο η οστεοπόρωση.
🔹 Σε ποια ηλικία πρέπει να κάνω DEXA scan;
Οι γυναίκες ≥65 ετών και οι άνδρες ≥70 ετών. Νεότεροι με παράγοντες κινδύνου επίσης πρέπει να ελέγχονται.
🔹 Ποιες εξετάσεις αίματος σχετίζονται με την οστεοπόρωση;
Ασβέστιο, φώσφορος, βιταμίνη D, παραθορμόνη (PTH), αλκαλική φωσφατάση (ALP), θυρεοειδικές ορμόνες, σίδηρος και φερριτίνη.
🔹 Η οστεοπόρωση προκαλεί πόνο;
Όχι άμεσα, αλλά μπορεί να προκαλέσει πόνο λόγω καταγμάτων συμπίεσης στη σπονδυλική στήλη.
🔹 Η οστεοπόρωση θεραπεύεται πλήρως;
Δεν θεραπεύεται πλήρως, αλλά μπορεί να ελεγχθεί με φάρμακα, διατροφή, άσκηση και πρόληψη καταγμάτων.
🔹 Ποιες είναι οι καλύτερες τροφές για γερά οστά;
Γαλακτοκομικά, μικρά ψάρια με κόκαλο, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, αμύγδαλα, αυγά και λιπαρά ψάρια πλούσια σε βιταμίνη D.
🔹 Πόσο ασβέστιο χρειάζομαι καθημερινά;
1000–1200 mg την ημέρα για ενήλικες, μέσω διατροφής ή συμπληρωμάτων.
🔹 Πόση βιταμίνη D χρειάζομαι;
Εξαρτάται από τον οργανισμό και την έκθεση στον ήλιο. Στόχος είναι τα επίπεδα 25(OH)D να διατηρούνται πάνω από 30 ng/mL.
🔹 Η άσκηση βοηθά στην οστεοπόρωση;
Ναι, ειδικά περπάτημα, ασκήσεις με βάρη και ασκήσεις ισορροπίας που μειώνουν τον κίνδυνο πτώσεων.
🔹 Μπορεί η οστεοπόρωση να επηρεάσει άνδρες;
Ναι, αν και πιο συχνή στις γυναίκες, εμφανίζεται και στους άνδρες, ιδιαίτερα σε προχωρημένη ηλικία.
🔹 Ποιες φαρμακευτικές θεραπείες υπάρχουν;
Διφωσφονικά, denosumab, teriparatide και άλλες επιλογές, ανάλογα με την περίπτωση.
🔹 Πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνεται το DEXA scan;
Συνήθως κάθε 1–2 χρόνια, ανάλογα με την ηλικία, την αρχική διάγνωση και τη θεραπεία.
🔹 Ποιες καθημερινές συνήθειες βοηθούν στην πρόληψη;
Διακοπή καπνίσματος, περιορισμός αλκοόλ, επαρκής διατροφή με ασβέστιο και βιταμίνη D, τακτική άσκηση και πρόληψη πτώσεων.
🔹 Η οστεοπόρωση αυξάνει τον κίνδυνο κατάγματος ισχίου;
Ναι, το ισχίο είναι από τα πιο συχνά οστά που επηρεάζονται, μαζί με τους σπονδύλους και τον καρπό.
🔹 Μπορώ να προλάβω την οστεοπόρωση με φυσικό τρόπο;
Ναι, με σωστή διατροφή, άσκηση και υγιεινό τρόπο ζωής, μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος.
9. Συμπέρασμα
Η οστεοπόρωση είναι μια σοβαρή αλλά διαχειρίσιμη νόσος. Με την έγκαιρη διάγνωση, τις σωστές εξετάσεις αίματος και τη θεραπεία, μπορείτε να προστατεύσετε τα οστά σας και να διατηρήσετε την ποιότητα ζωής σας.
🦴 Εξετάσεις για Οστεοπόρωση & Οστική Υγεία
Στο Μικροβιολογικό Λαμίας – mikrobiologikolamia.gr
προσφέρουμε πλήρη έλεγχο με εξετάσεις αίματος για οστεοπόρωση
(ασβέστιο, βιταμίνη D, PTH, ALP και άλλα), καθώς και συμβουλευτική για πρόληψη και θεραπεία.
