🦢 Τι είναι το C-Πεπτίδιο

Το C-Πεπτίδιο είναι ένα πεπτίδιο που παράγεται όταν το πάγκρεας δημιουργεί ινσουλίνη. Η πρόδρομη μορφή της ινσουλίνης είναι η προϊνσουλίνη, η οποία διασπάται σε ινσουλίνη και C-πεπτίδιο. Παράγονται ισομοριακά, πράγμα που σημαίνει ότι η μέτρηση του C-πεπτιδίου δείχνει έμμεσα την ενδογενή παραγωγή ινσουλίνης.

🔬 Παραγωγή και Βιολογικός Ρόλος

• Προέλευση: Από τα β-κύτταρα των νησιδίων του Langerhans στο πάγκρεας.
• Ρόλος: Δεν έχει σημαντικό βιολογικό ρόλο, αλλά χρησιμοποιείται ως δείκτης παραγωγής ινσουλίνης.
• Διάρκεια ζωής στο αίμα: Περίπου 30 λεπτά, περισσότερο από την ινσουλίνη (5 λεπτά), άρα αποτελεί πιο σταθερό δείκτη.

💉 Εξέταση C-Πεπτίδιο: Πώς γίνεται

Η εξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε δύο μορφές:

1. Νηστείας C-peptide
2. Μετά από διέγερση με γλυκόζη (δοκιμασία ανοχής)

Προετοιμασία:

• Νηστεία 8–10 ώρες.
• Αποφυγή άσκησης και καφέ πριν την αιμοληψία.
• Ενημέρωση του γιατρού για φάρμακα όπως σουλφονυλουρίες ή ινσουλίνη.

📊 Ερμηνεία τιμών

🩸

C-Πεπτίδιο και Διαβήτης Τύπου 1 & 2

✅ Τύπος 1:

• Αυτοάνοση καταστροφή β-κυττάρων → πολύ χαμηλό ή μηδενικό C-πεπτίδιο.

✅ Τύπος 2:

• Παρουσία υπερπαραγωγής ινσουλίνης στα αρχικά στάδια → αυξημένο C-πεπτίδιο.
• Σε προχωρημένα στάδια → μείωση λόγω εξάντλησης των β-κυττάρων.

⚠️ Άλλες Παθολογικές Καταστάσεις

• Ινσουλίνωμα: Πολύ αυξημένο C-peptide
• Υπογλυκαιμία με αυξημένο C-peptide: Ενδογενής παραγωγή ινσουλίνης
• Υπογλυκαιμία με μειωμένο C-peptide: Εξωγενής ινσουλίνη
• Νεφρική ανεπάρκεια: Αυξημένο C-πεπτίδιο λόγω μειωμένου καταβολισμού

🥗 Διατροφικές Παρεμβάσεις

Πότε πρέπει να κάνω την εξέταση C-peptide;
Όταν υπάρχει υποψία διαβήτη, υπογλυκαιμίας ή για αξιολόγηση της λειτουργίας του παγκρέατος.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ C-peptide και ινσουλίνης;
Η ινσουλίνη δρα άμεσα στη ρύθμιση του σακχάρου, ενώ το C-πεπτίδιο λειτουργεί ως δείκτης παραγωγής ενδογενούς ινσουλίνης.

Το C-peptide αυξάνεται με την παχυσαρκία;
Ναι. Η υπερινσουλιναιμία που σχετίζεται με την παχυσαρκία αυξάνει τα επίπεδα του C-πεπτιδίου.

Πώς μπορώ να μειώσω φυσικά το C-peptide;
Με υγιεινή διατροφή, άσκηση, απώλεια βάρους και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων.

Ποια φάρμακα επηρεάζουν τα επίπεδα του C-πεπτιδίου;
Φάρμακα όπως οι σουλφονυλουρίες, η μετφορμίνη και η εξωγενής ινσουλίνη μπορούν να επηρεάσουν την έκκριση ή την ερμηνεία της εξέτασης C-peptide.

Μπορεί η εξέταση να γίνει σε παιδιά;
Ναι, γίνεται και σε παιδιά για τη διάγνωση διαβήτη τύπου 1 ή τύπου MODY, πάντα με ιατρική καθοδήγηση.

Είναι χρήσιμη η εξέταση σε άτομα με προδιαβήτη;
Ναι, μπορεί να προσφέρει πληροφορίες για την ενδογενή ινσουλινική παραγωγή και να βοηθήσει στην πρόληψη.

Πρέπει να διακόψω τη φαρμακευτική αγωγή πριν την εξέταση;
Ο γιατρός θα κρίνει αν χρειάζεται διακοπή κάποιων φαρμάκων που επηρεάζουν την ινσουλίνη.

🔺 Πίνακας Φυσιολογικών Τιμών

✅ Πλεονεκτήματα και Περιορισμοί της Εξέτασης

Πλεονεκτήματα:

• Δεν επηρεάζεται από εξωγενή ινσουλίνη
• Ανιχνεύει υπολειπόμενη λειτουργία β-κυττάρων
• Χρήσιμη στη διαφορική διάγνωση

Περιορισμοί:

• Επηρεάζεται από νεφρική λειτουργία
• Όχι αξιόπιστη σε καταστάσεις στρες ή νόσου

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Πότε πρέπει να κάνω την εξέταση C-peptide;
Όταν υπάρχει υποψία διαβήτη, υπογλυκαιμίας ή για αξιολόγηση της λειτουργίας του παγκρέατος.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ C-peptide και ινσουλίνης;
Η ινσουλίνη δρα άμεσα στη ρύθμιση του σακχάρου, ενώ το C-πεπτίδιο λειτουργεί ως δείκτης παραγωγής ενδογενούς ινσουλίνης.

Το C-peptide αυξάνεται με την παχυσαρκία;
Ναι. Η υπερινσουλιναιμία που σχετίζεται με την παχυσαρκία αυξάνει τα επίπεδα του C-πεπτιδίου.

Πώς μπορώ να μειώσω φυσικά το C-peptide;
Με υγιεινή διατροφή, άσκηση, απώλεια βάρους και αποφυγή επεξεργασμένων τροφίμων.

Ποια φάρμακα επηρεάζουν τα επίπεδα του C-πεπτιδίου;
Φάρμακα όπως οι σουλφονυλουρίες, η μετφορμίνη και η εξωγενής ινσουλίνη μπορούν να επηρεάσουν την έκκριση ή την ερμηνεία της εξέτασης C-peptide.

Μπορεί η εξέταση να γίνει σε παιδιά;
Ναι, γίνεται και σε παιδιά για τη διάγνωση διαβήτη τύπου 1 ή τύπου MODY, πάντα με ιατρική καθοδήγηση.

Είναι χρήσιμη η εξέταση σε άτομα με προδιαβήτη;
Ναι, μπορεί να προσφέρει πληροφορίες για την ενδογενή ινσουλινική παραγωγή και να βοηθήσει στην πρόληψη.

Πρέπει να διακόψω τη φαρμακευτική αγωγή πριν την εξέταση;
Ο γιατρός θα κρίνει αν χρειάζεται διακοπή κάποιων φαρμάκων που επηρεάζουν την ινσουλίνη.

📚 Βιβλιογραφία

1. American Diabetes Association. (2024). Standards of Medical Care in Diabetes.
2. Wahren, J. et al. (2022). C-peptide and its therapeutic potential. Diabetologia.
3. WHO Guidelines on diabetes diagnosis and classification.
4. ΕΟΔΥ – Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας: https://eody.gov.gr
5. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία: https://www.ede.gr
6. Mayo Clinic. C-peptide test overview.
7. NIH National Library of Medicine. PubMed.