Παντελής Αναγνωστόπουλος

01/Nov/2025

🧫 GBS (Streptococcus agalactiae) – Φιλικός Οδηγός με Έμφαση στον Κολπικό Έλεγχο

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι ο GBS;
2️⃣ Ποιοι κινδυνεύουν & γιατί μας νοιάζει
3️⃣ Συμπτώματα σε γυναίκες (εκτός εγκυμοσύνης)
4️⃣ Έλεγχος στην εγκυμοσύνη (36–37 εβδομάδες)
5️⃣ Δείγμα – Προετοιμασία για κολπικό/πρωκτικό επίχρισμα
6️⃣ Διάγνωση: Καλλιέργεια vs PCR/NAAT
7️⃣ Θεραπευτική προσέγγιση & χημειοπροφύλαξη τοκετού
8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
9️⃣ Κλείστε εξέταση ή ραντεβού
🔟 Βιβλιογραφία & Πηγές

1️⃣ Τι είναι ο GBS;

Ο Ομάδας Β Στρεπτόκοκκος (Group B Streptococcus, GBS – Streptococcus agalactiae) είναι ένα βακτήριο που βρίσκεται φυσιολογικά στο έντερο και τον κόλπο πολλών υγιών ανθρώπων. Δεν πρόκειται για “παθογόνο” μικρόβιο με την κλασική έννοια, αλλά για έναν μικροοργανισμό που μπορεί υπό ορισμένες συνθήκες να προκαλέσει λοίμωξη.

Περίπου το 15–30% των γυναικών φέρουν τον GBS στον κόλπο ή στο ορθό χωρίς κανένα σύμπτωμα. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται αποικίαση (colonization) και δεν χρειάζεται θεραπεία εκτός αν πρόκειται για εγκυμοσύνη ή υπάρχουν συμπτώματα λοίμωξης.

Με απλά λόγια:
Ο GBS είναι ένα “ήσυχο” βακτήριο που ζει μαζί μας στο έντερο και μπορεί να φτάσει ως τον κόλπο. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλεί πρόβλημα. Όμως, κατά τον τοκετό μπορεί να μεταδοθεί στο μωρό και να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη αν δεν ληφθούν προληπτικά μέτρα.

Πώς μεταδίδεται

Δεν είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα.
Μεταφέρεται συνήθως από το έντερο προς τον κόλπο (από τη φυσιολογική μικροχλωρίδα του οργανισμού).
Στην εγκυμοσύνη, μπορεί να περάσει στο μωρό κατά τη διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού.

Γιατί έχει σημασία:
Ο GBS είναι η συχνότερη αιτία νεογνικής σήψης και πνευμονίας τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση. Ο προγεννητικός έλεγχος στις 36–37 εβδομάδες μειώνει δραστικά τον κίνδυνο μόλυνσης του νεογνού.

GBS και φυσιολογική μικροχλωρίδα

Το βακτήριο αυτό συνυπάρχει με άλλα μικρόβια στο πεπτικό και το γεννητικό σύστημα, όπως οι Lactobacillus (που “κρατούν” το pH χαμηλό). Όταν το οικοσύστημα του κόλπου διαταραχθεί (π.χ. από αντιβιοτικά ή ορμονικές μεταβολές), ο GBS μπορεί να πολλαπλασιαστεί.

Συνοψίζοντας:

GBS = Streptococcus agalactiae, φυσιολογικός κάτοικος εντέρου και κόλπου.
Δεν είναι ΣΜΝ και συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα.
Η σημασία του αφορά κυρίως την κύηση και τον τοκετό.
Ο προληπτικός έλεγχος σώζει νεογνά από σοβαρές λοιμώξεις.

2️⃣ Ποιοι κινδυνεύουν & γιατί μας νοιάζει

Ο GBS μπορεί να ζει αθόρυβα στον οργανισμό, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σοβαρές λοιμώξεις. Η κατανόηση των ομάδων κινδύνου βοηθά στην πρόληψη και την έγκαιρη θεραπεία.

1️⃣ Νεογνά

Τα νεογνά είναι η πιο ευάλωτη ομάδα. Εάν η μητέρα είναι φορέας GBS, ο μικροοργανισμός μπορεί να περάσει στο μωρό κατά τον φυσιολογικό τοκετό.

Πρώιμης έναρξης λοίμωξη: μέσα στις πρώτες 24–48 ώρες μετά τη γέννηση· εκδηλώνεται με σήψη, πνευμονία ή μηνιγγίτιδα.
Όψιμης έναρξης: 1–3 εβδομάδες μετά, συχνά μέσω περιβάλλοντος ή επαφής.
Ο κίνδυνος μειώνεται δραστικά όταν η μητέρα λάβει ενδοτοκειακή αντιβίωση.

Σημαντικό:
Η καθολική καλλιέργεια στις 36–37 εβδομάδες έχει μειώσει τις σοβαρές νεογνικές λοιμώξεις από GBS πάνω από 80%.

2️⃣ Έγκυες γυναίκες

Στην εγκυμοσύνη ο GBS μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, ιδιαίτερα όταν υπάρχει υψηλό βακτηριακό φορτίο ή ρήξη υμένων χωρίς προστασία.

Ουρολοιμώξεις ή ασυμπτωματική βακτηριουρία με GBS.
Χοριοαμνιονίτιδα (λοίμωξη υμένων/αμνιακού υγρού).
Λοίμωξη λόχειας μετά τον τοκετό (ενδομητρίτιδα).
Αυξημένος κίνδυνος πρόωρου τοκετού και πρόωρης ρήξης υμένων.

Προληπτικά μέτρα:

Καλλιέργεια GBS 36–37 εβδομάδων.
Θετική καλλιέργεια → αντιβίωση στον τοκετό.
Εάν βρεθεί GBS στα ούρα → θεωρείται υψηλό φορτίο, απαιτείται πάντα κάλυψη.

3️⃣ Γυναίκες εκτός εγκυμοσύνης

Στις μη εγκύους, ο GBS σπάνια προκαλεί προβλήματα. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστούν:

Κολπική φλεγμονή ή ήπιος ερεθισμός.
Ουρολοίμωξη (κυρίως σε ηλικιωμένες ή με σακχαρώδη διαβήτη).
Λοιμώξεις μαλακών μορίων ή ουροποιητικού σε ανοσοκατεσταλμένες ασθενείς.

Συμπέρασμα:
Ο GBS είναι αβλαβής στους περισσότερους, αλλά επικίνδυνος για το νεογνό. Ο έλεγχος στην εγκυμοσύνη είναι κρίσιμος για την πρόληψη σοβαρών λοιμώξεων.

3️⃣ Συμπτώματα σε γυναίκες εκτός εγκυμοσύνης

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο GBS παραμένει εντελώς ασυμπτωματικός. Η παρουσία του δεν σημαίνει απαραίτητα λοίμωξη, αφού αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας. Ωστόσο, όταν πολλαπλασιαστεί υπερβολικά ή συνυπάρχουν άλλοι παράγοντες (αντιβιοτικά, σακχαρώδης διαβήτης, ανοσοκαταστολή), μπορεί να προκαλέσει ήπιες φλεγμονές ή λοιμώξεις.

Πιθανές εκδηλώσεις

Κολπικός ερεθισμός, ήπιος κνησμός ή κάψιμο χωρίς χαρακτηριστική οσμή ή έκκριμα.
Αυξημένη έκκριση (λευκωπή ή υποκίτρινη), συχνά χωρίς έντονη οσμή.
Δυσουρία ή αίσθημα καύσου στην ούρηση, λόγω ουρολοίμωξης από GBS.
Σπανιότερα, λοιμώξεις μαλακών μορίων ή του ουροποιητικού συστήματος σε γυναίκες με χρόνια νοσήματα.

Πότε χρειάζεται καλλιέργεια:

Σε εμμένουσα ή υποτροπιάζουσα κολπική ενόχληση με αρνητικές άλλες καλλιέργειες.
Σε γυναίκες με υποψία ουρολοίμωξης που δεν ανταποκρίνονται στα συνήθη αντιβιοτικά.
Σε ανοσοκατεσταλμένες ή διαβητικές ασθενείς με επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις.

Διαφορική διάγνωση

Ο GBS δεν προκαλεί έντονη φλεγμονή ή οσμή όπως η βακτηριακή κολπίτιδα ή η μυκητίαση. Συχνά συνυπάρχει με άλλους μικροοργανισμούς, οπότε χρειάζεται εργαστηριακή επιβεβαίωση για να αποδοθεί η ενόχληση σε αυτόν.

Candida: τυρώδες έκκριμα, έντονος κνησμός.
Βακτηριακή κολπίτιδα: γκριζωπό έκκριμα, δυσάρεστη οσμή.
GBS: ήπιο, μη ειδικό έκκριμα, συνήθως χωρίς οσμή.

Συνοψίζοντας:

Ο GBS στον κόλπο είναι συνήθως φυσιολογική αποικίαση.
Δεν απαιτείται θεραπεία εκτός αν υπάρχουν σαφή συμπτώματα ή λοίμωξη σε άλλο σημείο.
Η επιβεβαίωση γίνεται μόνο με καλλιέργεια κολπικού επιχρίσματος.

4️⃣ Έλεγχος στην εγκυμοσύνη (36–37 εβδομάδες)

Ο προγεννητικός έλεγχος για Group B Streptococcus (GBS) αποτελεί βασικό στάδιο στην παρακολούθηση κάθε εγκύου. Ο στόχος είναι η ανίχνευση γυναικών που φέρουν το βακτήριο ώστε να λάβουν αντιβιοτική προφύλαξη στον τοκετό και να προληφθεί η νεογνική λοίμωξη.

Πότε γίνεται

Στις 36–37 εβδομάδες κύησης, ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν συμπτώματα.
Εάν γίνει νωρίτερα, το αποτέλεσμα μπορεί να αλλάξει ως τον τοκετό (λόγω επαναποικίας).
Η καλλιέργεια ισχύει για περίπου 5 εβδομάδες.

Πώς γίνεται ο έλεγχος

Η δειγματοληψία πραγματοποιείται με έναν στείρο στυλεό, ο οποίος λαμβάνει δείγμα από το κάτω τριτημόριο του κόλπου και στη συνέχεια από τον πρωκτικό δακτύλιο χωρίς τη χρήση κολποσκοπίου ή καθαρισμού της περιοχής.

Γιατί συνδυαστικό δείγμα:
Ο GBS μπορεί να αποικίζει και τα δύο σημεία. Το ενιαίο δείγμα αυξάνει την ευαισθησία ανίχνευσης έως 25% σε σχέση με το απλό κολπικό.

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Αρνητικό αποτέλεσμα: καμία ανάγκη για προφύλαξη, εφόσον ο τοκετός γίνει μέσα σε 5 εβδομάδες.
Θετικό αποτέλεσμα: η γυναίκα θεωρείται “φορέας GBS” και πρέπει να λάβει αντιβίωση κατά τον τοκετό.
Απροσδιόριστο: αν η καλλιέργεια καθυστερήσει ή το δείγμα αλλοιωθεί, απαιτείται επανάληψη.

Πότε δίνεται αυτόματα αντιβίωση χωρίς νέα καλλιέργεια:

Αν είχε GBS στα ούρα κατά την εγκυμοσύνη (ανεξαρτήτως εβδομάδας).
Αν προηγούμενο νεογνό είχε νοσήσει από GBS.
Αν υπάρχει ρήξη υμένων ≥18 ώρες χωρίς γνωστό αποτέλεσμα καλλιέργειας.

Αλλεργία στην πενικιλίνη

Σε γυναίκες με ιστορικό αλλεργίας, το εργαστήριο οφείλει να κάνει ευαισθησία του GBS σε εναλλακτικά αντιβιοτικά (ερυθρομυκίνη, κλινδαμυκίνη). Αν δεν είναι ευαίσθητος, χρησιμοποιείται βανκομυκίνη κατά τον τοκετό.

Συνοψίζοντας:

Ο έλεγχος GBS είναι ανώδυνος και γρήγορος.
Η θετική καλλιέργεια δεν σημαίνει λοίμωξη αλλά ανάγκη για προφύλαξη στο μαιευτήριο.
Με σωστό προγεννητικό έλεγχο, το νεογνό προστατεύεται από τις σοβαρές επιπλοκές του GBS.

5️⃣ Δείγμα – Προετοιμασία για κολπικό/πρωκτικό επίχρισμα

Η επιτυχία της εξέτασης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή λήψη του δείγματος. Η ακατάλληλη προετοιμασία ή καθυστέρηση στη μεταφορά μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα.

Πώς λαμβάνεται το δείγμα

Ο ιατρός ή το μικροβιολογικό εργαστήριο λαμβάνει δείγμα με αποστειρωμένο στυλεό από το κάτω τριτημόριο του κόλπου και τον πρωκτικό δακτύλιο.
Η λήψη γίνεται χωρίς χρήση λιπαντικού ή απολυμαντικού, για να μην αλλοιωθεί η χλωρίδα.
Το δείγμα μεταφέρεται αμέσως σε ειδικό μέσο μεταφοράς (LIM broth) και επωάζεται εντός λίγων ωρών.

Συμβουλή:
Η λήψη μπορεί να γίνει και στο σπίτι από την ίδια την έγκυο, ακολουθώντας σαφείς οδηγίες του γιατρού. Το αποτέλεσμα είναι εξίσου αξιόπιστο, εφόσον τηρηθούν οι κανόνες υγιεινής και ο στυλεός παραδοθεί άμεσα στο εργαστήριο.

Προετοιμασία πριν την εξέταση

Αποφύγετε κολπικές πλύσεις, υπόθετα ή κολπικά φάρμακα για τουλάχιστον 24 ώρες πριν.
Μην χρησιμοποιείτε αποσμητικά, αντισηπτικά ή κρέμες στην περιοχή.
Αποφύγετε σεξουαλική επαφή την προηγούμενη ημέρα.
Δεν απαιτείται νηστεία ή ειδική δίαιτα.
Η εξέταση γίνεται εκτός εμμήνου ρύσεως.

Λάθη που πρέπει να αποφεύγονται:

Λήψη δείγματος μετά από κολπική πλύση ή μπάνιο με αφρόλουτρα.
Καθυστέρηση μεταφοράς του δείγματος στο εργαστήριο (>24 ώρες).
Αποθήκευση στο ψυγείο χωρίς ειδικό μέσο.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Βήμα	Ενέργεια	Σκοπός
1️⃣ Καθαρά χέρια	Πλύνετε καλά τα χέρια πριν τη διαδικασία	Αποφυγή επιμόλυνσης
2️⃣ Εισαγωγή στυλεού	Εισαγωγή 2–3 εκ. στον κόλπο, μετά στον πρωκτικό δακτύλιο	Λήψη αντιπροσωπευτικού δείγματος
3️⃣ Τοποθέτηση στο σωληνάριο	Τοποθετήστε τον στυλεό στο ειδικό υγρό και κλείστε καλά	Διατήρηση βιωσιμότητας GBS
4️⃣ Παράδοση στο εργαστήριο	Εντός 2–3 ωρών από τη λήψη	Αξιόπιστη καλλιέργεια χωρίς απώλεια βακτηρίων

Συνοψίζοντας:

Ένα απλό, ανώδυνο επίχρισμα είναι αρκετό για τη διάγνωση.
Η σωστή προετοιμασία και άμεση μεταφορά εξασφαλίζουν ακριβές αποτέλεσμα.
Ο GBS ελέγχεται πάντα συνδυαστικά (κολπικό + πρωκτικό).

6️⃣ Διάγνωση: Καλλιέργεια vs PCR/NAAT

Η διάγνωση του GBS βασίζεται κυρίως στην καλλιέργεια κολπικού–πρωκτικού επιχρίσματος, που θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται και μοριακές τεχνικές (PCR ή NAAT) για ταχύτερα αποτελέσματα.

1️⃣ Καλλιέργεια GBS

Η καλλιέργεια είναι το gold standard της διάγνωσης. Επιτρέπει όχι μόνο την ανίχνευση του βακτηρίου, αλλά και τη μελέτη της ευαισθησίας του σε αντιβιοτικά, κάτι απαραίτητο σε γυναίκες με αλλεργία στην πενικιλίνη.

Απαιτείται επώαση 18–24 ωρών σε εκλεκτικό θρεπτικό υλικό (π.χ. Granada agar).
Ανιχνεύει ακόμη και μικρές συγκεντρώσεις GBS εφόσον το δείγμα έχει ληφθεί σωστά.
Είναι χαμηλού κόστους και εφαρμόζεται ευρέως στην Ελλάδα.

Πλεονεκτήματα καλλιέργειας:

Υψηλή ειδικότητα και αξιοπιστία.
Δυνατότητα αντιβιογράμματος (κλινδαμυκίνη, ερυθρομυκίνη).
Συμβατότητα με τα διεθνή πρωτόκολλα CDC/ACOG/ΕΟΔΥ.

2️⃣ PCR / NAAT (μοριακή ανίχνευση)

Η τεχνική PCR (Polymerase Chain Reaction) ή NAAT ανιχνεύει απευθείας το DNA του GBS στο δείγμα. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν χρειάζεται άμεσο αποτέλεσμα, όπως σε γυναίκες που εισάγονται αιφνιδίως για τοκετό χωρίς προγεννητική καλλιέργεια.

Δίνει αποτέλεσμα μέσα σε 1–2 ώρες.
Υψηλή ευαισθησία (έως 98%), αλλά μπορεί να ανιχνεύσει ακόμη και νεκρά βακτήρια.
Δεν παρέχει πληροφορίες ευαισθησίας σε αντιβιοτικά.

Πότε προτιμάται PCR:

Σε γυναίκες με άμεσο τοκετό χωρίς διαθέσιμη καλλιέργεια.
Όταν έχει παρέλθει >5 εβδομάδες από τον αρχικό έλεγχο.
Σε επείγουσες περιπτώσεις που χρειάζεται ταχεία λήψη απόφασης για αντιβίωση.

3️⃣ Ουροκαλλιέργεια στην κύηση

Η παρουσία GBS στα ούρα της εγκύου (≥10⁴–10⁵ cfu/mL) θεωρείται ένδειξη υψηλού βακτηριακού φορτίου. Ακόμη κι αν ακολουθήσει αρνητική κολπική καλλιέργεια, η γυναίκα θεωρείται υψηλού κινδύνου και χρειάζεται ενδοτοκειακή χημειοπροφύλαξη.

Συνοψίζοντας:

Καλλιέργεια: πρότυπη, αξιόπιστη, με αντιβιόγραμμα.
PCR: ταχύτατη, χρήσιμη κοντά στον τοκετό.
Ουροκαλλιέργεια: σημαντική ένδειξη για συστηματική αποικίαση.

7️⃣ Θεραπευτική προσέγγιση & χημειοπροφύλαξη τοκετού

Η θεραπεία του GBS εξαρτάται από το αν η γυναίκα είναι έγκυος, αν έχει συμπτώματα λοίμωξης και από το ιστορικό αλλεργίας σε πενικιλίνη. Στόχος είναι η πρόληψη της νεογνικής λοίμωξης, όχι η πλήρης εξάλειψη του βακτηρίου από τον κόλπο.

1️⃣ Εγκυμοσύνη – Χημειοπροφύλαξη κατά τον τοκετό

Όταν η έγκυος είναι θετική για GBS, λαμβάνει ενδοφλέβια αντιβίωση κατά τη διάρκεια του τοκετού (intrapartum prophylaxis). Η αγωγή ξεκινά με την έναρξη των ωδίνων ή με τη ρήξη των υμένων και συνεχίζεται μέχρι τη γέννηση.

Πενικιλίνη G: 5 εκατ. IU IV αρχικά, έπειτα 2.5–3 εκατ. IU κάθε 4 ώρες έως τον τοκετό.
Αμπικιλλίνη: 2 g IV αρχικά, μετά 1 g κάθε 4 ώρες.
Στόχος: να έχουν περάσει τουλάχιστον 4 ώρες από την πρώτη δόση πριν τον τοκετό για πλήρη προστασία του νεογνού.

Η ενδοτοκειακή προφύλαξη μειώνει >80% τον κίνδυνο νεογνικής σήψης από GBS και θεωρείται από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις στη μαιευτική πρόληψη.

2️⃣ Αλλεργία στην πενικιλίνη

Σε γυναίκες με ιστορικό αλλεργίας πρέπει να καθοριστεί αν είναι ήπια (π.χ. εξάνθημα) ή αναφυλακτικού τύπου (αναπνευστική δυσχέρεια, υπόταση). Η επιλογή φαρμάκου γίνεται ανάλογα:

Ήπια αλλεργία: Κεφαζολίνη 2 g IV αρχικά, μετά 1 g κάθε 8 ώρες.
Αναφυλαξία:
- Εάν GBS ευαίσθητος → Κλινδαμυκίνη 900 mg IV κάθε 8 ώρες.
- Εάν ανθεκτικός ή ευαισθησία άγνωστη → Βανκομυκίνη 1 g IV κάθε 12 ώρες.

Πρακτικό παράδειγμα:
Αν γυναίκα με αλλεργία πενικιλίνης έχει θετική καλλιέργεια GBS χωρίς διαθέσιμο αντιβιόγραμμα, η ασφαλέστερη επιλογή είναι βανκομυκίνη.

3️⃣ Εκτός εγκυμοσύνης

Η ασυμπτωματική αποικίαση δεν χρειάζεται θεραπεία. Εξαίρεση αποτελούν περιπτώσεις όπου υπάρχει λοίμωξη σε άλλο σημείο (ουροποιητικό, τραύμα, χειρουργικό τραύμα).

Ουρολοίμωξη από GBS: θεραπεία με στοχευμένο αντιβιοτικό (συνήθως αμπικιλλίνη ή κεφαλοσπορίνη 7–10 ημέρες).
Επιμόλυνση τραύματος ή ενδομητρίτιδα: αντιμετώπιση κατά περίπτωση με βάση αντιβιόγραμμα.

Προσοχή:
Η συστηματική χορήγηση αντιβιοτικών πριν τον τοκετό δεν εξαλείφει την αποικίαση και δεν προλαμβάνει την υποτροπή. Ο GBS μπορεί να επανεμφανιστεί.

4️⃣ Νεογνική αντιμετώπιση

Εάν η μητέρα δεν έλαβε προφύλαξη ή υπήρξε πρόωρος τοκετός χωρίς γνωστό status GBS, το νεογνό παρακολουθείται στενά. Σε ύποπτα συμπτώματα, γίνεται αιμοκαλλιέργεια και χορηγείται προληπτική αντιβίωση (αμπικιλλίνη + γενταμικίνη).

Συνοψίζοντας:

Η θεραπεία του GBS στην εγκυμοσύνη είναι προληπτική, όχι εκριζωτική.
Η χορήγηση γίνεται μόνο κατά τον τοκετό.
Η σωστή αντιβίωση προστατεύει αποτελεσματικά το νεογνό χωρίς να επηρεάζει τη μητέρα.

8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Είναι ο GBS σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα;
Όχι. Ο GBS δεν μεταδίδεται μέσω σεξουαλικής επαφής, αλλά είναι μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του εντέρου και μπορεί να αποικίζει τον κόλπο φυσιολογικά.

❓ Αν είμαι θετική για GBS, σημαίνει ότι έχω λοίμωξη;
Όχι. Η θετική καλλιέργεια δείχνει αποικίαση, όχι ενεργό λοίμωξη. Η αντιβίωση δίνεται μόνο κατά τον τοκετό για προστασία του μωρού.

❓ Πονάει η διαδικασία λήψης δείγματος;
Όχι. Η λήψη γίνεται με απαλό στυλεό από τον κόλπο και τον πρωκτό, είναι ανώδυνη, σύντομη και ασφαλής.

❓ Τι γίνεται αν η καλλιέργεια μου είναι θετική;
Θα ενημερωθείτε από τον γιατρό σας να λάβετε αντιβίωση ενδοφλεβίως κατά τον τοκετό. Δεν απαιτείται αγωγή νωρίτερα, εκτός αν έχετε και ουρολοίμωξη από GBS.

❓ Πότε προτιμάται η PCR αντί της καλλιέργειας;
Όταν η γυναίκα εισαχθεί αιφνίδια για τοκετό χωρίς προγεννητική καλλιέργεια ή έχει περάσει μεγάλο διάστημα από τον τελευταίο έλεγχο.

❓ Τι σημαίνει “GBS στα ούρα” στην εγκυμοσύνη;
Αν βρεθεί GBS στην ουροκαλλιέργεια, σημαίνει ότι υπάρχει σημαντική αποικίαση. Θεωρείται παράγοντας υψηλού κινδύνου, οπότε θα χρειαστείτε αντιβίωση στον τοκετό ανεξαρτήτως αποτελέσματος επόμενης καλλιέργειας.

❓ Μπορώ να προλάβω φυσικά την αποικίαση GBS;
Όχι απόλυτα. Ωστόσο, η ισορροπημένη διατροφή, η σωστή εντερική υγεία και η αποφυγή αχρείαστων αντιβιοτικών βοηθούν στη διατήρηση φυσιολογικής χλωρίδας.

❓ Πρέπει να λάβει θεραπεία και ο σύντροφός μου;
Όχι. Ο GBS δεν θεωρείται ΣΜΝ και δεν απαιτείται θεραπεία για τον σύντροφο, εκτός εάν υπάρχουν συμπτώματα λοίμωξης.

❓ Μπορώ να γεννήσω φυσιολογικά αν είμαι GBS θετική;
Ναι, απολύτως. Ο φυσιολογικός τοκετός είναι ασφαλής, αρκεί να λάβετε την ενδοφλέβια αντιβίωση εγκαίρως (τουλάχιστον 4 ώρες πριν τον τοκετό).

❓ Επηρεάζει ο GBS τον θηλασμό;
Όχι. Ο GBS δεν μεταδίδεται με το μητρικό γάλα, επομένως ο θηλασμός είναι απολύτως ασφαλής.

💡 Χρήσιμη υπενθύμιση:

Ο GBS δεν προκαλεί συμπτώματα στις περισσότερες γυναίκες.
Η προγεννητική καλλιέργεια στις 36–37 εβδομάδες είναι κρίσιμη.
Η αντιβίωση στον τοκετό προλαμβάνει σχεδόν όλες τις σοβαρές λοιμώξεις στα νεογνά.

📌 Σε 30’’ – Τι να θυμάστε

Ο GBS (Streptococcus agalactiae) είναι συχνός αποικιστής του κόλπου και του εντέρου χωρίς πάντα συμπτώματα.
Όλες οι έγκυες πρέπει να κάνουν κολπικό–πρωκτικό έλεγχο στις 36–37 εβδομάδες.
Αν βρεθεί θετικός, χορηγείται αντιβίωση στον τοκετό για προστασία του νεογνού.
Η διαδικασία λήψης είναι ανώδυνη και γρήγορη με έναν μόνο στυλεό.
Εκτός εγκυμοσύνης, η παρουσία GBS δεν χρειάζεται θεραπεία εκτός αν υπάρχουν συμπτώματα.
Η σωστή προετοιμασία (όχι πλύσεις ή φάρμακα πριν τη λήψη) εξασφαλίζει αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Γρήγορη υπενθύμιση:

✅ Κάντε έλεγχο εγκαίρως.
💉 Αν είστε θετική, αντιβίωση κατά τον τοκετό.
📞 Για αξιόπιστη καλλιέργεια, εμπιστευθείτε πιστοποιημένο μικροβιολογικό εργαστήριο.

9️⃣ Κλείστε Εξέταση ή Ραντεβού

Κλείστε εύκολα καλλιέργεια GBS (κολπικό/πρωκτικό) ή δείτε τον πλήρη κατάλογο εξετάσεων:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

🔟 Βιβλιογραφία & Πηγές

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Prevention of Perinatal Group B Streptococcal Disease: Revised Guidelines. MMWR 2010;59(RR-10):1–36. cdc.gov/groupbstrep
American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Prevention of Group B Streptococcal Early-Onset Disease in Newborns. Committee Opinion No. 797, 2020. acog.org
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Κατευθυντήριες οδηγίες προγεννητικού ελέγχου και πρόληψης νεογνικών λοιμώξεων. Αθήνα, 2022. eody.gov.gr
Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG). Group B Streptococcus (GBS) in pregnancy and newborn babies. 2021. rcog.org.uk
NHS UK. Group B Strep in pregnancy and newborns. Updated 2024. nhs.uk
Verani JR, et al. Group B Streptococcal Disease in Infants: Epidemiology and Prevention. Clin Microbiol Rev. 2019;32(3):e00034-18.

Σημείωση: Το άρθρο αυτό βασίζεται σε διεθνώς αναγνωρισμένες οδηγίες (CDC, ACOG, ΕΟΔΥ) και προσαρμόστηκε για απλή, κατανοητή ενημέρωση του κοινού.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

14/Sep/2025

🐱 Τοξόπλασμα (Toxoplasma gondii) – Φιλικός Οδηγός Ασθενών

Το Τοξόπλασμα (Toxoplasma gondii) είναι ένα παράσιτο που μολύνει τον άνθρωπο μέσω τροφής ή επαφής με μολυσμένα ζώα, κυρίως γάτες. Στους περισσότερους υγιείς ανθρώπους προκαλεί ήπια ή και καθόλου συμπτώματα. Όμως, στην εγκυμοσύνη ή σε άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό, η λοίμωξη μπορεί να είναι σοβαρή. Για τον λόγο αυτό, ο έλεγχος με εξετάσεις αίματος είναι πολύ σημαντικός.

1) Τι είναι το Τοξόπλασμα;

Το Toxoplasma gondii είναι ένα μονοκύτταρο παράσιτο. Οι γάτες είναι ο τελικός ξενιστής του, ενώ ο άνθρωπος μολύνεται τυχαία μέσω τροφής ή περιβάλλοντος. Στους περισσότερους προκαλεί ήπια λοίμωξη, αλλά σε εγκύους και ανοσοκατεσταλμένους μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.

2) Τρόποι Μετάδοσης

Κατανάλωση ωμού ή μισοψημένου κρέατος (αρνί, χοιρινό, μοσχάρι).
Κατανάλωση μη καλά πλυμένων φρούτων και λαχανικών.
Επαφή με χώμα ή άμμο μολυσμένη με περιττώματα γάτας.
Μετάδοση από μητέρα σε έμβρυο (συγγενής τοξοπλάσμωση).

3) Συμπτώματα

Στους περισσότερους ανθρώπους η λοίμωξη είναι ασυμπτωματική. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, μοιάζουν με γρίπη:

Πυρετός, κόπωση.
Διογκωμένοι λεμφαδένες.
Μυαλγίες, πονοκέφαλος.

Σε ανοσοκατεσταλμένους: μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα και σοβαρές νευρολογικές βλάβες.

4) Τοξόπλασμα στην Εγκυμοσύνη

Η μόλυνση από τοξόπλασμα στην εγκυμοσύνη είναι επικίνδυνη. Μπορεί να προκαλέσει:

Αποβολή.
Συγγενείς ανωμαλίες (εγκεφαλικές βλάβες, τύφλωση).
Χαμηλό βάρος γέννησης.

Για τον λόγο αυτό, στον προγεννητικό έλεγχο γίνεται εξέταση IgM, IgG και IgG avidity για να φανεί αν η έγκυος έχει περάσει ή αν έχει πρόσφατη λοίμωξη.

5) Διάγνωση – Εξετάσεις Αίματος

Η διάγνωση του τοξοπλάσματος γίνεται με αιματολογικές και μοριακές εξετάσεις:

Εξέταση	Σημασία
IgM	Δείχνει πρόσφατη λοίμωξη.
IgG	Δείχνει παλαιότερη λοίμωξη ή ανοσία.
IgG avidity	Δείχνει πόσο πρόσφατη είναι η λοίμωξη.
PCR	Ανιχνεύει το DNA του παρασίτου με ακρίβεια.

6) Θεραπεία

Στους υγιείς ενήλικες δεν απαιτείται θεραπεία. Σε εγκύους ή ανοσοκατεσταλμένους χορηγούνται ειδικά φάρμακα, όπως:

Σπιραμυκίνη (σε εγκύους).
Πυριμεθαμίνη και σουλφαδιαζίνη (σε σοβαρές περιπτώσεις).

7) Πρόληψη

Πλύσιμο φρούτων και λαχανικών.
Καλό ψήσιμο κρέατος.
Πλύσιμο χεριών μετά την επαφή με χώμα ή γάτες.
Αποφυγή καθαρισμού άμμου γάτας από εγκύους.

8) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Είναι όλες οι γάτες επικίνδυνες;

Όχι. Μόνο οι γάτες που τρέφονται με ωμό κρέας ή κυνηγούν τρωκτικά μπορεί να αποβάλλουν ωοκύστεις στα κόπρανα.

❓ Αν έχω IgG θετικό, τι σημαίνει;

Ότι έχετε ανοσία, είτε από παλιά λοίμωξη είτε από επαφή με το παράσιτο στο παρελθόν. Δεν υπάρχει κίνδυνος για εγκυμοσύνη.

❓ Μπορεί το τοξόπλασμα να περάσει στο έμβρυο;

Ναι. Αν η λοίμωξη είναι πρόσφατη (IgM θετικό, IgG avidity χαμηλό), υπάρχει κίνδυνος συγγενούς τοξοπλάσμωσης.

❓ Υπάρχει εμβόλιο;

Όχι. Η πρόληψη βασίζεται στην υγιεινή και στη σωστή διατροφή.

❓ Χρειάζεται να κάνω εξέταση πριν μείνω έγκυος;

Ναι. Συνιστάται έλεγχος IgM και IgG στον προγεννητικό έλεγχο.

9) Κλείστε Εξέταση

🔬 Εξέταση για Τοξόπλασμα

Ελέγξτε την ανοσία σας στο Τοξόπλασμα (IgM, IgG, IgG avidity, PCR) με μια απλή εξέταση αίματος.

➡️ Δείτε τον
Κατάλογο Εξετάσεων
ή κλείστε άμεσα
Ραντεβού Online.

Προγεννητικός-έλεγχος-Οδηγός-Ασθενών.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

13/Sep/2025

🤰 Προγεννητικός Έλεγχος – Φιλικός Οδηγός Ασθενών

Ο προγεννητικός έλεγχος είναι ένα οργανωμένο σύνολο εξετάσεων αίματος, υπερηχογραφημάτων και, όπου χρειάζεται, γενετικών ελέγχων, που πραγματοποιούνται από την αρχή της εγκυμοσύνης έως και το β΄ τρίμηνο. Στόχος είναι η έγκαιρη ανίχνευση καταστάσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την υγεία της μητέρας και του εμβρύου, καθώς και η κατάλληλη ενημέρωση και υποστήριξη των γονέων.

1) Γιατί είναι σημαντικός ο προγεννητικός έλεγχος;

Εντοπίζει έγκαιρα αναιμία, θυρεοειδοπάθειες, διαβήτη κύησης, λοιμώξεις και άλλες καταστάσεις που απαιτούν παρακολούθηση ή θεραπεία.
Αξιολογεί τον κίνδυνο χρωμοσωμικών ανωμαλιών (π.χ. τρισωμία 21/Down, 18, 13).
Παρέχει αξιόπιστη πληροφόρηση ώστε οι γονείς να λάβουν ενημερωμένες αποφάσεις.

Σημαντικό: ο προγεννητικός έλεγχος διακρίνεται σε έλεγχο διαλογής (screening) και διαγνωστικό έλεγχο. Το screening εκτιμά πιθανότητες· η οριστική διάγνωση γίνεται μόνο με επεμβατικές εξετάσεις όταν ενδείκνυται.

2) Χρονοδιάγραμμα εξετάσεων ανά τρίμηνο

Περίοδος	Κύρια εξέταση	Στόχος
Πρώτη επίσκεψη (6–10 εβδομ.)	Γενικές εξετάσεις αίματος & ούρων, ομάδα/Rh, αντισώματα, TSH, λοιμώξεις	Κατάσταση υγείας μητέρας, βασικές λοιμώξεις, ανοσία ερυθράς
Α΄ τρίμηνο (11+0–13+6 εβδομ.)	Υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας + PAPP-A & free β-hCG (συνδυασμένος έλεγχος)	Κίνδυνος Τ21/Τ18/Τ13, ανατομικά markers, χρονολόγηση κύησης
Β΄ τρίμηνο (15–20 εβδομ.)	Τριπλό/τετραπλό τεστ (AFP, hCG, uE3, Inhibin-A) – όπου εφαρμόζεται	Επιπρόσθετη εκτίμηση κινδύνου χρωμοσωμικών ανωμαλιών & νευροσωματικών ελλειμμάτων
Β΄ τρίμηνο (20–24 εβδομ.)	Υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου (ανατομικός έλεγχος)	Λεπτομερής αξιολόγηση ανατομίας εμβρύου & πλακούντα
24–28 εβδομ.	Καμπύλη σακχάρου (OGTT) για διαβήτη κύησης	Διάγνωση/αποκλεισμός διαβήτη κύησης

3) Εξετάσεις αίματος & ούρων

Οι παρακάτω εξετάσεις αποτελούν τον βασικό «πυρήνα» του αρχικού ελέγχου. Ο γυναικολόγος/μαιευτήρας σας θα προσαρμόσει τη λίστα σύμφωνα με το ιστορικό σας.

Κατηγορία	Εξέταση	Τι αξιολογεί	Σχόλιο
Αιματολογικός έλεγχος	Γενική αίματος (Hb, Ht, MCV, PLT), Φερριτίνη, Β12, Φυλλικό	Αναιμία/έλλειψη σιδήρου, θρεπτική κατάσταση	Συχνή ανεπάρκεια σιδήρου στην κύηση – έγκαιρη θεραπεία
Θυρεοειδής	TSH (± FT4), anti-TPO/anti-TG όπου χρειάζεται	Θυρεοειδική λειτουργία	Υπο/υπερθυρεοειδισμός επηρεάζει κύηση/έμβρυο
Μεταβολισμός γλυκόζης	Γλυκόζη νηστείας, OGTT 24–28ης εβδομάδας	Διαβήτης κύησης	Στοχευμένη δίαιτα/παρακολούθηση εφόσον χρειάζεται
Ομάδα & αντισώματα	ABO/RhD, Έμμεση Coombs (IAT)	Κίνδυνος Rhesus ευαισθητοποίησης	Βλέπε ενότητα Rh & Anti-D
Λοιμώξεις	HBsAg, HCV Ab, HIV Ag/Ab, VDRL/RPR, Rubella IgG, Toxoplasma IgG/IgM, (± CMV/Varicella κατά περίπτωση)	Έλεγχος λοιμώξεων & ανοσίας	Εμβολιαστική/προφυλακτική στρατηγική, συμβουλές
Ούρα	Γενική ούρων & Καλλιέργεια ούρων	Ασυμπτωματική βακτηριουρία/ουρολοίμωξη	Σύνδεση με πρόωρο τοκετό/πυελονεφρίτιδα – θεραπεύεται

Συμβουλή: κρατήστε όλα τα αποτελέσματα σε έναν φάκελο/ψηφιακό αρχείο. Διευκολύνει τις επισκέψεις και την παρακολούθηση.

4) Έλεγχος χρωμοσωμικών ανωμαλιών (screening)

Στο Α΄ τρίμηνο πραγματοποιείται ο συνδυασμένος έλεγχος: Υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας (NT) + βιοχημικές εξετάσεις PAPP-A και free β-hCG. Παρέχει εκτίμηση κινδύνου για Τ21, Τ18, Τ13. Σε ορισμένα κέντρα αξιολογούνται επιπλέον δείκτες (π.χ. ρινικό οστό, ροή φλεβώδους πόρου, τριγλώχινα).

Στο Β΄ τρίμηνο, όπου εφαρμόζεται, μπορεί να προστεθεί το τριπλό/τετραπλό τεστ (AFP, hCG, uE3, Inhibin-A). Παράλληλα, το υπερηχογράφημα Β΄ επιπέδου (20–24 εβδομ.) ελέγχει λεπτομερώς την ανατομία του εμβρύου.

Υπενθύμιση: τα τεστ screening δίνουν πιθανότητα και όχι διάγνωση. Σε υψηλό κίνδυνο/παθολογικά ευρήματα συζητείται NIPT ή διαγνωστική εξέταση.

5) NIPT (cfDNA) – Τι είναι και πότε προτείνεται

Το NIPT αναλύει ελεύθερο εμβρυϊκό DNA που κυκλοφορεί στο αίμα της μητέρας από την 10η εβδομάδα. Ελέγχει κυρίως Τ21, Τ18, Τ13 και το φύλο (κατ’ επιλογή), ενώ ορισμένες πλατφόρμες προσφέρουν επέκταση για σεξουαλικά χρωμοσώματα και μικροελλείμματα.

Πλεονεκτήματα: πολύ υψηλή ευαισθησία/ειδικότητα για Τ21, μη επεμβατικό.
Περιορισμοί: παραμένει τεστ διαλογής· θετικό αποτέλεσμα χρήζει επιβεβαίωσης με CVS/αμνιοπαρακέντηση.
Ενδείξεις: αυξημένος κίνδυνος από NT/βιοχημικά, προηγούμενο παιδί με χρωμοσωμική ανωμαλία, μητρική ηλικία, επιθυμία για επιπλέον διασφάλιση.

6) Διαγνωστικές επεμβατικές εξετάσεις

Λήψη Χοριακών Λαχνών (CVS) – 11–13 εβδομ.: ταχεία διάγνωση χρωμοσωμικών ανωμαλιών/μονογονιδιακών νοσημάτων από τροφοβλάστη.
Αμνιοπαρακέντηση – ≥15 εβδομ.: εξέταση αμνιακού υγρού για καρυότυπο/μοριακές αναλύσεις.

Οι εξετάσεις αυτές είναι διαγνωστικές. Συζητούνται εξατομικευμένα με τον ιατρό, λαμβάνοντας υπόψη οφέλη/κινδύνους.

7) Λοιμώξεις στην εγκυμοσύνη – τι ελέγχουμε

Στον αρχικό έλεγχο αξιολογείται η ανοσία σε ερυθρά (Rubella IgG) και γίνεται έλεγχος για HBsAg, HCV, HIV, σύφιλη. Κατά περίπτωση εξετάζονται Toxoplasma (IgG/IgM), CMV, Varicella σε γυναίκες άγνωστης ανοσίας. Η έγκαιρη διάγνωση οδηγεί σε κατάλληλη παρακολούθηση/πρόληψη μετάδοσης στο έμβρυο.

8) Έλεγχος φορέων/κληρονομικών νοσημάτων

Ανάλογα με το οικογενειακό/εθνικό ιστορικό, μπορεί να προταθεί έλεγχος φορέων για Μεσογειακή αναιμία/στίγμα β-θαλασσαιμίας, ΣΜΑ (Spinal Muscular Atrophy), Κυστική Ίνωση κ.ά. Σε ζευγάρια που είναι και οι δύο φορείς, ο προγεννητικός έλεγχος παρέχει επιλογές (CVS/αμνιοπαρακέντηση) για έγκαιρη διάγνωση.

9) Ομάδα αίματος, Rhesus & προφύλαξη Anti-D

Σε μητέρες RhD αρνητικές γίνεται συστηματικός έλεγχος για αντισώματα (IAT). Αν δεν υπάρχουν αντισώματα, χορηγείται Anti-D ανοσοσφαιρίνη προφυλακτικά (συνήθως στη 28η εβδομάδα και μετά τον τοκετό αν το νεογνό είναι RhD θετικό), καθώς και μετά από αιμορραγία/επεμβάσεις. Στόχος είναι η πρόληψη αιμολυτικής νόσου του νεογνού.

10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Είναι υποχρεωτικό το NIPT;

Όχι. Το NIPT είναι προαιρετικό τεστ διαλογής με πολύ υψηλή ακρίβεια για Τ21. Συνήθως προτείνεται όταν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ή όταν οι γονείς επιθυμούν επιπλέον διασφάλιση. Θετικό NIPT επιβεβαιώνεται με CVS/αμνιοπαρακέντηση.

❓ Ποια η διαφορά screening και διάγνωσης;

Το screening υπολογίζει πιθανότητες (π.χ. συνδυασμένος έλεγχος, NIPT). Η διάγνωση απαιτεί ανάλυση εμβρυϊκού υλικού (CVS/αμνιοπαρακέντηση) και δίνει οριστικό αποτέλεσμα.

❓ Πότε γίνεται η καμπύλη σακχάρου;

Συνήθως μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας. Σε γυναίκες υψηλού κινδύνου μπορεί να γίνει νωρίτερα και να επαναληφθεί.

❓ Τι σημαίνει χαμηλή φερριτίνη στην εγκυμοσύνη;

Υποδηλώνει έλλειψη σιδήρου. Συχνά χρειάζεται συμπληρωματική αγωγή και διατροφικές οδηγίες. Η διόρθωση της αναιμίας βελτιώνει την αντοχή της μητέρας και τα μαιευτικά αποτελέσματα.

❓ Είμαι Rh αρνητική. Τι πρέπει να κάνω;

Να ακολουθήσετε το πρόγραμμα ελέγχων αντισωμάτων (IAT) και την προφύλαξη με Anti-D σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού, ώστε να προληφθεί η ευαισθητοποίηση.

❓ Μπορώ να ταξιδέψω/γυμναστώ κανονικά;

Συνήθως ναι, εφόσον δεν υπάρχουν μαιευτικές αντενδείξεις. Συζητήστε με τον ιατρό σας και προσαρμόστε δραστηριότητες/διατροφή σύμφωνα με την πορεία της κύησης.

11) Κλείστε τις εξετάσεις σας

🔬 Προγεννητικός Έλεγχος στο Μικροβιολογικό Λαμίας

Δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις (PAPP-A, free β-hCG, Rubella, Toxo, HBsAg, HIV, ομάδα/Rh, φερριτίνη, TSH, Καμπύλη Σακχάρου (OGTT), καλλιέργεια ούρων) στον
Κατάλογο Εξετάσεων.

Κλείστε άμεσα
Ραντεβού Online
για αιμοληψία και καθοδήγηση.

Η έγκαιρη οργάνωση του ελέγχου προσφέρει ασφάλεια σε εσάς και το μωρό.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

18/Jul/2025

🔍 Τι είναι ο Προγεννητικός Έλεγχος;

Ο προγεννητικός έλεγχος είναι ένα σύνολο ιατρικών εξετάσεων και ελέγχων που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με σκοπό:

την παρακολούθηση της υγείας της εγκύου
τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν ανωμαλιών στο έμβρυο
την πρόληψη επιπλοκών κατά την κύηση και τον τοκετό
την καθοδήγηση των ιατρικών αποφάσεων και παρεμβάσεων

📌 Ποιους Περιλαμβάνει;

Ο προγεννητικός έλεγχος δεν είναι μόνο εξετάσεις αίματος, αλλά περιλαμβάνει:

Κατηγορία	Περιγραφή
🩸 Εργαστηριακές Εξετάσεις	Γενική αίματος, ομάδα αίματος, ορμόνες, λοιμώξεις, σακχαρώδης διαβήτης
🧬 Γενετικός Έλεγχος	NIPT, αμνιοπαρακέντηση, τροφοβλάστηση
📊 Υπερηχογραφήματα	Πρώτου τριμήνου, αυχενική διαφάνεια, β’ επιπέδου
🧠 Συμβουλευτική Γενετιστή	Σε περίπτωση αυξημένου κινδύνου
🥗 Διατροφική παρακολούθηση	Ανάλυση μικροθρεπτικών συστατικών και καθοδήγηση

👶 Τι Μπορεί να Διαγνώσει;

Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (π.χ. Σύνδρομο Down)
Συγγενείς λοιμώξεις (τοξόπλασμα, CMV, ιλαρά)
Αναιμία ή έλλειψη θρεπτικών ουσιών
Θρομβοφιλία, διαβήτης κύησης, προεκλαμψία
Ασυμβατότητα Rh (Rhesus)

📆 Πότε Ξεκινάει;

Ο προγεννητικός έλεγχος ξεκινά με την επιβεβαίωση της εγκυμοσύνης (συνήθως γύρω στην 6η–8η εβδομάδα) και διαρκεί μέχρι και λίγο πριν τον τοκετό, με διαφορετικές εξετάσεις ανά τρίμηνο.

🩺 Ποιος Τον Εκτελεί;

Γυναικολόγος / Μαιευτήρας (συντονιστής του ελέγχου)
Μικροβιολόγος / Βιοπαθολόγος (πραγματοποίηση αιματολογικών)
Γενετιστής (σε NIPT, μοριακά τεστ)
Ενδοκρινολόγος / Διαβητολόγος (σε ειδικές περιπτώσεις)

🩸 Βασικές Εξετάσεις Αίματος στο 1ο Τρίμηνο

Κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, ο έλεγχος αίματος είναι θεμελιώδης για την αξιολόγηση της υγείας της μητέρας και την πρόληψη επιπλοκών. Περιλαμβάνει τις παρακάτω εξετάσεις:

Ομάδα αίματος και Rhesus (Rh): Ανίχνευση ασυμβατότητας Rh μεταξύ μητέρας και εμβρύου.
Γενική αίματος: Έλεγχος για αναιμία, λευκοκυττάρωση, θρομβοπενία και λοιμώξεις.
Φερριτίνη, σίδηρος, φυλλικό οξύ, B12: Δείκτες θρεπτικής κατάστασης της μητέρας.
TSH – Θυρεοειδική λειτουργία: Ανίχνευση υποθυρεοειδισμού που επηρεάζει την εμβρυϊκή ανάπτυξη.
Σάκχαρο νηστείας και HbA1c: Προσδιορισμός προϋπάρχοντος διαβήτη ή διαταραγμένης γλυκαιμίας.

🧫 TORCH Panel (λοιμώξεις)

Αναζητούνται ιοί και παράσιτα που μπορεί να προκαλέσουν συγγενείς ανωμαλίες:

Εξέταση	Νόσημα	Σημασία
Toxoplasma IgG/IgM	Τοξόπλασμα	Μπορεί να προκαλέσει ανωμαλίες σε εγκυμοσύνη
Rubella IgG/IgM	Ερυθρά	Απαραίτητος ο εμβολιασμός αν αρνητική
CMV IgG/IgM	Κυτταρομεγαλοϊός	Μπορεί να προκαλέσει νευρολογικές βλάβες
HSV	Έρπητας	Κίνδυνος μόλυνσης του νεογνού στον τοκετό
HIV, HCV, HBsAg	Ιοί	Προβλήματα μετάδοσης στο έμβρυο

Επιπλέον, πραγματοποιείται VDRL ή RPR για σύφιλη, καθώς και καλλιέργεια κολπικού υγρού αν υπάρχουν συμπτώματα ή ιστορικό.

Η έγκαιρη διάγνωση μέσω αυτών των εξετάσεων επιτρέπει την πρόληψη σημαντικών κινδύνων για τη μητέρα και το έμβρυο.

🧬 Νεότερες Μοριακές Εξετάσεις (NIPT, cfDNA)

Οι μη επεμβατικές εξετάσεις DNA εμβρύου (cfDNA / NIPT) αποτελούν επανάσταση στον προγεννητικό έλεγχο.

📌 Τι Ελέγχει:

Τρισωμία 21 (Σύνδρομο Down)
Τρισωμία 18, 13
Φύλο εμβρύου (εφόσον ζητηθεί)
Μικροδιαγραφές (ανάλογα το τεστ)

🧬 Πώς γίνεται:

Απλή αιμοληψία από τη μητέρα >10η εβδομάδα
Ανάλυση ελεύθερου εμβρυϊκού DNA (cfDNA) στο μητρικό πλάσμα

🧾 Πλεονεκτήματα:

Πολύ υψηλή ακρίβεια (>99% για Trisomy 21)
Χωρίς κίνδυνο αποβολής
Πρώιμος εντοπισμός προβλημάτων
Οι μη επεμβατικές μοριακές εξετάσεις όπως το NIPT (Non-Invasive Prenatal Testing) αποτελούν επανάσταση στον προγεννητικό έλεγχο, καθώς προσφέρουν ακριβή και ασφαλή διάγνωση χρωμοσωμικών ανωμαλιών με μία απλή αιμοληψία από τη μητέρα.
📌 Τι Ελέγχουν:
- Τρισωμία 21 (Σύνδρομο Down)
- Τρισωμία 18 και 13
- Φύλο του εμβρύου (αν ζητηθεί)
- Μικροδιαγραφές (ανάλογα με την εταιρεία)
🔬 Πώς Γίνεται:
- Γίνεται μετά τη 10η εβδομάδα κύησης
- Λαμβάνεται αίμα από τη μητέρα
- Απομονώνεται ελεύθερο εμβρυϊκό DNA (cfDNA) και αναλύεται
✅ Πλεονεκτήματα:
- Πολύ υψηλή ακρίβεια (>99% για Τρισωμία 21)
- Δεν απαιτείται επεμβατική διαδικασία (όπως αμνιοπαρακέντηση)
- Πραγματοποιείται νωρίς στην εγκυμοσύνη
- Δεν ενέχει κανέναν κίνδυνο για το έμβρυο
⚠️ Σημείωση:
Το NIPT δεν αντικαθιστά τις επεμβατικές μεθόδους σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν παθολογικά υπερηχογραφικά ευρήματα ή αυξημένος γενετικός κίνδυνος. Σε τέτοιες περιπτώσεις προτείνεται αμνιοπαρακέντηση για επιβεβαίωση.

🧪 Εξετάσεις στο 2ο και 3ο Τρίμηνο

Καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο, επαναλαμβάνονται και προστίθενται σημαντικές εξετάσεις για την πρόληψη επιπλοκών όπως ο διαβήτης κύησης, η προεκλαμψία και η καθυστέρηση ανάπτυξης του εμβρύου.

📅 Δεύτερο Τρίμηνο (13–27 εβδομάδες)

OGTT (Καμπύλη Γλυκόζης): Ελέγχει για διαβήτη κύησης – γίνεται συνήθως στις 24–28 εβδομάδες.
Τριπλό ή Τετραπλό Τεστ: Περιλαμβάνει hCG, AFP, Estriol ± Inhibin A – εκτίμηση κινδύνου για χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Υπέρηχος Β’ επιπέδου: Εκτενής ανατομικός έλεγχος του εμβρύου, συνήθως γύρω στην 20η εβδομάδα.

📅 Τρίτο Τρίμηνο (28–40 εβδομάδες)

Γενική αίματος & φερριτίνη: Επανάληψη για ανίχνευση αναιμίας.
Βιταμίνη Β12, D: Έλεγχος θρεπτικών στοιχείων σε υψηλού κινδύνου κυήσεις.
INR / PT: Εξετάσεις πήξης σε περιπτώσεις υποψίας για προεκλαμψία ή χρήση αντιπηκτικών.
HBsAg & HIV (επανέλεγχος): Σε επιλεγμένες περιπτώσεις ή σύμφωνα με το πρωτόκολλο.
Καλλιέργεια για Streptococcus agalactiae (Group B Streptococcus): Μεταξύ 35–37 εβδομάδων – προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών στον τοκετό αν θετικό.

Οι εξετάσεις των δύο τελευταίων τριμήνων είναι κρίσιμες για την ασφαλή ολοκλήρωση της κύησης και την προετοιμασία για τον τοκετό.

🧪 Τρίτο Τρίμηνο (28–40 εβδομάδες)

Γενική αίματος & φερριτίνη (επανάληψη)
Σίδηρος & Β12
INR / PT αν υπάρχει υποψία για προεκλαμψία
Έλεγχος HBsAg και HIV (σε ορισμένα πρωτόκολλα)

Καλλιέργεια για Streptococcus agalactiae (36–37η εβδομάδα)

📊 Πίνακας με Εξετάσεις ανά Τρίμηνο

Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει τις κυριότερες εξετάσεις αίματος ανά τρίμηνο της εγκυμοσύνης, σε μορφή εύκολη για προβολή σε κινητές συσκευές:

Τρίμηνο	Κύριες Εξετάσεις Αίματος
1ο Τρίμηνο	Γενική Αίματος, Ομάδα & Rh, Σάκχαρο νηστείας, TSH, Φερριτίνη, Φυλλικό, B12, TORCH panel, HIV, HCV, HBsAg, VDRL
2ο Τρίμηνο	Καμπύλη Γλυκόζης (OGTT), Τριπλό/Τετραπλό Τεστ, Επανέλεγχος σιδήρου και θρεπτικών ουσιών (εφόσον χρειάζεται)
3ο Τρίμηνο	Γενική Αίματος (επανάληψη), Φερριτίνη, INR/PT, HIV/HBsAg (σε ειδικές περιπτώσεις), Καλλιέργεια Streptococcus Group B

Ο πίνακας αυτός λειτουργεί ως οδηγός παρακολούθησης για τη μέλλουσα μητέρα και τον ιατρό.

🩻 Εξειδικευμένες Εξετάσεις σε Ειδικές Καταστάσεις

Σε ορισμένες περιπτώσεις, απαιτούνται επιπλέον εξετάσεις ανάλογα με το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό της εγκύου, ή αν υπάρχουν ευρήματα από υπερηχογραφήματα ή παλαιότερες κυήσεις.

Κατάσταση	Προτεινόμενες Εξετάσεις
Ιστορικό Θρομβοφιλίας	Factor V Leiden, PAI-1, APLA, Protein C & S, Αντιθρομβίνη III
Επαναλαμβανόμενες Αποβολές	Ανοσολογικός και θρομβοφιλικός έλεγχος, Καρυότυπος ζεύγους
Ανοσοποίηση Rh	Anti-D αντισώματα, τιτλοποίηση
Διαβήτης ή προδιάθεση	Νωρίτερη OGTT, HbA1c, καθημερινή γλυκόζη
Αυξημένα ANA ή ιστορικό ΣΕΛ	ANA, anti-dsDNA, anti-Ro/SSA, anti-La/SSB
Πολύτοκες γυναίκες	Επανέλεγχος CMV IgG avidity, τοξόπλασμα IgG/IgM

Η επιλογή των εξειδικευμένων εξετάσεων εξατομικεύεται από τον ιατρό με βάση τα ευρήματα και το ιστορικό της γυναίκας.

👩‍⚕️ Ποιος συντονίζει τον έλεγχο;

Η επιτυχία του προγεννητικού ελέγχου βασίζεται στη σωστή οργάνωση και συνεργασία μεταξύ ιατρικών ειδικοτήτων. Ο συντονισμός και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων γίνεται από ομάδα επαγγελματιών υγείας με εξειδίκευση στην κύηση:

Γυναικολόγος/Μαιευτήρας: Κεντρικός ιατρός που καθοδηγεί τον έλεγχο, παραγγέλνει εξετάσεις και παρακολουθεί την πορεία της κύησης.
Βιοπαθολόγος ή Μικροβιολόγος: Υπεύθυνος για την πραγματοποίηση και αξιολόγηση των εργαστηριακών εξετάσεων αίματος.
Γενετιστής: Συμμετέχει σε περιπτώσεις αυξημένου κινδύνου για χρωμοσωμικές ή κληρονομικές παθήσεις (π.χ. NIPT, καρυότυπος, συμβουλευτική).
Ενδοκρινολόγος/Διαβητολόγος: Αξιολογεί περιπτώσεις θυρεοειδοπάθειας, σακχαρώδους διαβήτη κύησης ή υπογλυκαιμίας.
Αιματολόγος: Σε περιπτώσεις θρομβοφιλίας ή αναιμίας που απαιτούν ειδική καθοδήγηση.

Η πολυεπιστημονική προσέγγιση αυξάνει την ασφάλεια και τη διαγνωστική ακρίβεια για μητέρα και έμβρυο.

🍽️ Διατροφή & Εξετάσεις Αίματος στην Εγκυμοσύνη

Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του προγεννητικού ελέγχου, καθώς επηρεάζει τις εργαστηριακές τιμές και τη γενικότερη υγεία της μητέρας και του εμβρύου. Ορισμένες βασικές συστάσεις περιλαμβάνουν:

Θρεπτικό Στοιχείο	Τρόφιμα	Σημασία
Σίδηρος	Κρέας, φακές, σπανάκι, εμπλουτισμένα δημητριακά	Πρόληψη αναιμίας, επηρεάζει φερριτίνη & αιματοκρίτη
Φυλλικό Οξύ	Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά ολικής, συμπληρώματα	Πρόληψη νευρικών σωληνικών ανωμαλιών
Βιταμίνη Β12	Αυγά, γαλακτοκομικά, κρέας	Υποστηρίζει το αιμοποιητικό σύστημα και το νευρικό
Βιταμίνη D	Λιπαρά ψάρια, ήλιος, εμπλουτισμένο γάλα	Σχετίζεται με την ανάπτυξη των οστών και την ανοσία
Ασβέστιο	Γιαούρτι, τυρί, μπρόκολο, αμύγδαλα	Απαραίτητο για το σκελετό του εμβρύου

Η διατροφική παρακολούθηση βοηθά στην αποφυγή παθολογικών ευρημάτων στις εξετάσεις αίματος, όπως η αναιμία, η έλλειψη βιταμινών και η διαταραχή γλυκαιμίας. Ο ιατρός ή διαιτολόγος μπορεί να συστήσει εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής ή συμπληρωμάτων.

📅 Συχνότητα Επαναληπτικών Ελέγχων

Η συχνότητα των επαναληπτικών εξετάσεων αίματος εξαρτάται από την πρόοδο της κύησης και την παρουσία παθολογικών ευρημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν βασικά χρονικά σημεία στα οποία συνιστώνται επανέλεγχοι:

6η–8η εβδομάδα: Πρώτος πλήρης προγεννητικός αιματολογικός έλεγχος.
12η–14η εβδομάδα: Επανεξέταση θυρεοειδούς σε γυναίκες με παθολογικές τιμές ή παράγοντες κινδύνου.
24η–28η εβδομάδα: Καμπύλη γλυκόζης (OGTT) για έλεγχο διαβήτη κύησης.
28η–32η εβδομάδα: Επανέλεγχος αιματοκρίτη, φερριτίνης και B12.
36η–37η εβδομάδα: Καλλιέργεια Streptococcus και τελικός έλεγχος λοιμώξεων (όπου χρειάζεται).

Γυναίκες με προϋπάρχουσες παθήσεις (π.χ. διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, θρομβοφιλία) μπορεί να χρειάζονται συχνότερη παρακολούθηση και τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής βάσει των εργαστηριακών αποτελεσμάτων.

🍽️ Διατροφή & Εξετάσεις Αίματος στην Εγκυμοσύνη

Θρεπτικό Στοιχείο	Τρόφιμα	Σημασία
Σίδηρος	Κρέας, φακές, σπανάκι, εμπλουτισμένα δημητριακά	Πρόληψη αναιμίας, επηρεάζει φερριτίνη & αιματοκρίτη
Φυλλικό Οξύ	Πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά ολικής, συμπληρώματα	Πρόληψη νευρικών σωληνικών ανωμαλιών
Βιταμίνη Β12	Αυγά, γαλακτοκομικά, κρέας	Υποστηρίζει το αιμοποιητικό σύστημα και το νευρικό
Βιταμίνη D	Λιπαρά ψάρια, ήλιος, εμπλουτισμένο γάλα	Σχετίζεται με την ανάπτυξη των οστών και την ανοσία
Ασβέστιο	Γιαούρτι, τυρί, μπρόκολο, αμύγδαλα	Απαραίτητο για το σκελετό του εμβρύου

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

📌 Πρέπει να κάνω όλες τις εξετάσεις;

Οι βασικές εξετάσεις είναι υποχρεωτικές. Οι γενετικές/μοριακές (π.χ. NIPT) είναι προαιρετικές αλλά συνιστώνται ανάλογα με την ηλικία, ιστορικό και υπερηχογραφικά ευρήματα.

📌 Είναι ασφαλής η εξέταση NIPT;

Ναι, είναι απολύτως ασφαλής καθώς γίνεται μόνο με αίμα της μητέρας. Δεν υπάρχει καμία παρέμβαση στο έμβρυο.

📌 Ποιες εξετάσεις είναι δωρεάν μέσω ΕΟΠΥΥ;

Οι περισσότερες βασικές καλύπτονται. Οι μοριακές, όπως το NIPT, συνήθως είναι ιδιωτικές.

📌 Μπορώ να κάνω προγεννητικό έλεγχο και στο 2ο τρίμηνο;

Ναι, αλλά είναι σημαντικό να γίνει όσο το δυνατόν πιο νωρίς για να έχει διαγνωστική αξία και επιλογές.

📌 Τι περιλαμβάνει ο προγεννητικός έλεγχος με εξετάσεις αίματος;

Περιλαμβάνει εξετάσεις για την ομάδα αίματος και Rh, αναιμία, θυρεοειδική λειτουργία, διαβήτη, λοιμώξεις (π.χ. HIV, ηπατίτιδα B και C, ερυθρά, CMV, τοξόπλασμα), καθώς και πιο σύγχρονες εξετάσεις όπως το NIPT.

📌 Πότε γίνεται η πρώτη αιμοληψία στην εγκυμοσύνη;

Συνήθως μεταξύ 6ης και 8ης εβδομάδας κύησης, αφού επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη με υπερηχογράφημα.

📌 Είναι ασφαλής η εξέταση NIPT για το έμβρυο;

Ναι. Είναι μη επεμβατική και βασίζεται σε ελεύθερο DNA του εμβρύου στο αίμα της μητέρας, χωρίς κίνδυνο αποβολής.

📌 Ποια η διαφορά του NIPT με το τριπλό ή τετραπλό τεστ;

Το NIPT έχει μεγαλύτερη ακρίβεια (>99% για σύνδρομο Down), ενώ τα τριπλά/τετραπλά τεστ είναι βιοχημικές εξετάσεις με μικρότερη διαγνωστική αξία και χρησιμοποιούνται για εκτίμηση κινδύνου.

📌 Τι σημαίνει Rh(-) και γιατί χρειάζεται ανοσοσφαιρίνη Anti-D;

Αν η μητέρα είναι Rh αρνητική και το έμβρυο Rh θετικό, υπάρχει κίνδυνος αιμολυτικής νόσου στο επόμενο παιδί. Η Anti-D ανοσοσφαιρίνη προστατεύει από την ευαισθητοποίηση.

📌 Πρέπει να επαναλάβω τις εξετάσεις αίματος στο 2ο ή 3ο τρίμηνο;

Ναι. Ορισμένες εξετάσεις όπως η γενική αίματος, ο σίδηρος και η φερριτίνη πρέπει να επαναλαμβάνονται για έλεγχο αναιμίας και θρεπτικής κατάστασης.

📌 Ποιες εξετάσεις είναι καλυμμένες από τον ΕΟΠΥΥ;

Οι βασικές εξετάσεις αίματος καλύπτονται. Το NIPT, τα τριπλά τεστ και ορισμένοι μοριακοί έλεγχοι γίνονται κυρίως ιδιωτικά.

📌 Τι γίνεται αν έχω χαμηλή φερριτίνη στην εγκυμοσύνη;

Θα χρειαστεί συμπλήρωμα σιδήρου από το στόμα ή ενδοφλέβια, ανάλογα με τη σοβαρότητα. Η παρακολούθηση με επαναληπτική εξέταση είναι απαραίτητη.

📌 Τι σημαίνει θετική IgM για CMV ή Τοξόπλασμα;

Μπορεί να υποδηλώνει πρόσφατη λοίμωξη. Αξιολογείται από ειδικό γιατρό με επανάληψη IgG και έλεγχο avidity, καθώς και υπερηχογραφική παρακολούθηση του εμβρύου.

📌 Μπορεί να γίνει προγεννητικός έλεγχος αν διαγνωσθεί η εγκυμοσύνη αργότερα (μετά την 12η εβδομάδα);

Ναι, με περιορισμένες επιλογές. Το NIPT και κάποιες λοιμώξεις μπορούν ακόμη να ελεγχθούν, όμως πολλές βασικές εξετάσεις έχουν διαγνωστική αξία μόνο νωρίς.

📌 Ποιες επιπλέον εξετάσεις προτείνονται σε γυναίκες με ιστορικό αποβολών ή θρομβοφιλίας;

Έλεγχος για APLA, MTHFR, Factor V Leiden, Protein C/S, ομοκυστεΐνη, ANA, anti-dsDNA, και αντιπηκτική αγωγή κατά περίπτωση (π.χ. ηπαρίνη).

📚 Βιβλιογραφία

- Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία (ΕΜΓΕ) – https://emge.gr
- Υπουργείο Υγείας – Οδηγίες για την Αντιμετώπιση της Εγκυμοσύνης – www.moh.gov.gr
- ΚΕΠΥ – Οδηγίες για τον TORCH έλεγχο – https://eody.gov.gr
- ACOG – American College of Obstetricians and Gynecologists. “Prenatal Genetic Screening Tests.” Committee Opinion No. 775. (2020). https://www.acog.org
- Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG). Antenatal care for uncomplicated pregnancies. https://www.rcog.org.uk
- ISPD (International Society for Prenatal Diagnosis). “Cell-free DNA testing: Position statement update (2020).” https://www.ispdhome.org
- NHS UK – Pregnancy: Screening tests. https://www.nhs.uk/pregnancy/your-pregnancy-care/screening-in-pregnancy
- Στεφανής, Κ. (2021). Προγεννητικός Έλεγχος: Εργαστηριακές Πρακτικές. Περιοδικό Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Χημείας.
- Παπαδόπουλος Ν., Χημικές Διεργασίες κατά την Κύηση. Εκδόσεις Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), 2022.
- Καραγιάννη Α. – «Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης: Οδηγίες Διάγνωσης και Αντιμετώπισης» – Διαβητολογική Εταιρεία Βορείου Ελλάδος (ΔΕΒΕ), 2023.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

05/Jun/2025

🔍 Τί είναι η Ηλεκτροφόρηση Αιμοσφαιρίνης;

Η ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης (ή αιμοσφαιρινοηλεκτροφόρηση) είναι μια εργαστηριακή εξέταση που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό των διαφορετικών τύπων αιμοσφαιρίνης στο αίμα. Η αιμοσφαιρίνη είναι μια πρωτεΐνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων που μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς του σώματος.

Η εξέταση βοηθά στη διάγνωση αιματολογικών νοσημάτων, όπως:

Στίγμα μεσογειακής αναιμίας (θαλασσαιμία)
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Σπάνιες αιμοσφαιρινοπάθειες (π.χ. HbC, HbE, HbD)
Συγγενείς ή κληρονομικές διαταραχές της αιμοσφαιρίνης

🧬 Πώς Λειτουργεί η Ηλεκτροφόρηση Αιμοσφαιρίνης;

Η αρχή της ηλεκτροφόρησης βασίζεται στην κίνηση φορτισμένων μορίων μέσα σε ένα ηλεκτρικό πεδίο. Καθώς διαφορετικοί τύποι αιμοσφαιρίνης έχουν διαφορετικά φορτία και μοριακές δομές, κινούνται με διαφορετική ταχύτητα και καταλήγουν σε διαφορετικές θέσεις πάνω στο μέσο ηλεκτροφόρησης (συνήθως γέλη ή κυτταρίνη).

Κύρια Βήματα της Εξέτασης:

Λήψη αίματος
Απομόνωση αιμοσφαιρίνης
Τοποθέτηση σε γέλη ηλεκτροφόρησης
Εφαρμογή ηλεκτρικού ρεύματος
Ανάλυση του προφίλ των αιμοσφαιρινών

🧫 Τύποι Αιμοσφαιρίνης που Ανιχνεύονται

Τύπος Αιμοσφαιρίνης	Περιγραφή	Φυσιολογική Κατανομή
HbA (A1)	Κανονική ενήλικη αιμοσφαιρίνη	95-98%
HbA2	Δευτερεύουσα μορφή σε ενήλικες	2-3%
HbF	Εμβρυϊκή αιμοσφαιρίνη	<2%
HbS	Συνδέεται με δρεπανοκυτταρική αναιμία	Παθολογική
HbC, HbE, HbD	Σπάνιες παραλλαγές	Παθολογικές

🧒 Η Ηλεκτροφόρηση σε Βρέφη και Παιδιά

Η ηλεκτροφόρηση είναι σημαντικό εργαλείο για νεογνικό έλεγχο:

Στα νεογνά, η HbF είναι η κυρίαρχη μορφή.
Εάν παραμείνει υψηλή μετά τους 6 μήνες, μπορεί να υποδηλώνει μεσογειακή αναιμία ή άλλη αιμοσφαιρινοπάθεια.
Χρησιμοποιείται για προγεννητικό και προληπτικό έλεγχο.

📊 Πότε Χρειάζεται η Εξέταση;

Ενδείξεις:

Οικογενειακό ιστορικό μεσογειακής αναιμίας ή άλλων αιμοσφαιρινοπαθειών
Ανεξήγητη αναιμία
Ασθενείς με μικροκυτταρική υποχρωμική εικόνα
Νεογνικός έλεγχος για HbS (δρεπανοκυτταρική)
Προγαμιαίος και προγεννητικός έλεγχος

💉 Προετοιμασία & Δειγματοληψία

Η εξέταση γίνεται με λήψη αίματος από φλέβα, χωρίς να απαιτείται νηστεία.

Χρόνος ανάλυσης: 1–3 ημέρες
Δεν επηρεάζεται από την ώρα της ημέρας ή από διατροφή
Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία

🧠 Ερμηνεία Αποτελεσμάτων

Η ερμηνεία βασίζεται στις αναλογίες των τύπων αιμοσφαιρίνης. Παραδείγματα:

HbA2 >3,5% → Ύποπτο για βήτα-μεσογειακή αναιμία
Υψηλή HbF → Συγγενείς αιματολογικές διαταραχές
Παρουσία HbS → Δρεπανοκυτταρική αναιμία ή στίγμα
HbC ή HbE → Ειδικές αιμοσφαιρινοπάθειες, ανάλογα τη γεωγραφική περιοχή

🌍 Γεωγραφική Κατανομή Αιμοσφαιρινοπαθειών

Ορισμένες μορφές αιμοσφαιρίνης συναντώνται συχνότερα σε συγκεκριμένες περιοχές:

Τύπος Αιμοσφαιρίνης	Περιοχή
HbS	Υποσαχάρια Αφρική
HbE	Νοτιοανατολική Ασία
HbC	Δυτική Αφρική
HbD	Ινδία, Πακιστάν
Β-θαλασσαιμία	Μεσόγειος (Ελλάδα, Ιταλία)

🏥 Πλεονεκτήματα και Περιορισμοί

✅ Πλεονεκτήματα

Αναγνωρίζει γενετικές διαταραχές της αιμοσφαιρίνης
Χρήσιμη για οικογενειακό ή νεογνικό έλεγχο
Δεν είναι επεμβατική

⚠️ Περιορισμοί

Δεν ανιχνεύει όλες τις μεταλλάξεις
Μπορεί να επηρεαστεί από μεταγγίσεις
Μερικές φορές απαιτείται μοριακή γενετική ανάλυση για επιβεβαίωση

🥗 Πόσο επηρεάζει η διατροφή και τα φάρμακα;

Η διατροφή δεν επηρεάζει το αποτέλεσμα της ηλεκτροφόρησης.
Φάρμακα δεν αλλάζουν το μοτίβο αιμοσφαιρίνης, αλλά μπορεί να μεταβάλλουν την εικόνα αν προκαλέσουν αιμόλυση ή αναιμία.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🔬 Τι ακριβώς δείχνει η ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης;

Ανιχνεύει τους τύπους αιμοσφαιρίνης που κυκλοφορούν στο αίμα (HbA, HbF, HbS, HbA2, κ.λπ.) και τις αναλογίες τους, ώστε να εντοπιστούν διαταραχές όπως μεσογειακή αναιμία, δρεπανοκυτταρική νόσος ή σπάνιες αιμοσφαιρινοπάθειες.

🧪 Πότε συνιστάται να γίνει η εξέταση;

Σε περιπτώσεις:

Υποψίας μεσογειακής αναιμίας
Οικογενειακού ιστορικού αιμοσφαιρινοπάθειας
Προγαμιαίου ή προγεννητικού ελέγχου
Δρεπανοκυτταρικής αναιμίας
Νεογνικού ελέγχου

🧬 Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα των αιμοσφαιρινών;

Τύπος	Φυσιολογικό ποσοστό
HbA (ενήλικες)	95–98%
HbA2	2–3%
HbF (ενήλικες)	<2%
HbS, HbC, HbE	0% (δείχνουν διαταραχή όταν υπάρχουν)

🩸 Πώς γίνεται η εξέταση;

Με απλή αιμοληψία από φλέβα. Στη συνέχεια, το αίμα αναλύεται σε ειδική μονάδα με ηλεκτροφόρηση σε γέλη ή κυτταρινική μεμβράνη.

🚫 Χρειάζεται νηστεία ή άλλη προετοιμασία;

Όχι. Η εξέταση δεν απαιτεί νηστεία ή κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία.

💊 Επηρεάζουν τα φάρμακα ή η διατροφή τα αποτελέσματα;

Όχι άμεσα. Ωστόσο, προηγούμενες μεταγγίσεις αίματος ή αιμολυτικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την κατανομή των αιμοσφαιρινών.

🧒 Πρέπει να κάνουν την εξέταση τα παιδιά;

Ναι, ειδικά αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Σε βρέφη και νεογνά είναι χρήσιμη για πρώιμη διάγνωση αιμοσφαιρινοπαθειών.

🧬 Είναι αρκετή για διάγνωση μεσογειακής αναιμίας;

Είναι βασική εξέταση, αλλά για οριστική διάγνωση μπορεί να απαιτείται μοριακός έλεγχος DNA ή γενετικός έλεγχος των γονιδίων της β-γλοβίνης.

🧾 Πόσο κοστίζει και καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ;

Στα ιδιωτικά εργαστήρια κοστίζει 20–40€, αλλά καλύπτεται πλήρως από τον ΕΟΠΥΥ με παραπεμπτικό γιατρού.

🧬 Υπάρχει σχέση με την αναιμία από έλλειψη σιδήρου;

Όχι, πρόκειται για διαφορετικά αίτια. Η ηλεκτροφόρηση δεν δείχνει επίπεδα σιδήρου, αλλά δομικά προβλήματα στην αιμοσφαιρίνη.

📌 Σημασία για την Ελλάδα και την Πρόληψη

Η Ελλάδα έχει υψηλό επιπολασμό θαλασσαιμικών γονιδίων, γεγονός που καθιστά την ηλεκτροφόρηση απαραίτητη για:

Προγαμιαίο έλεγχο
Προγεννητικό έλεγχο
Πρόληψη γέννησης παιδιών με βαριές αναιμίες

Είναι ένα σημαντικό εργαλείο δημόσιας υγείας.

🧾 Τελικές Σκέψεις

Η ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης αποτελεί βασικό διαγνωστικό εργαλείο για αιμοσφαιρινοπάθειες. Είναι απλή, αξιόπιστη, και ανεκτίμητη για την πρόληψη γενετικών αιματολογικών διαταραχών, ειδικά σε περιοχές με αυξημένη συχνότητα όπως η Ελλάδα.

Η εξέταση προσφέρει γρήγορα αποτελέσματα, είναι προσβάσιμη και πολλές φορές μπορεί να κάνει τη διαφορά στη διάγνωση, παρακολούθηση και πρόληψη.

📚 Βιβλιογραφία

Καραμήτσος Δ. Αιματολογία – Διαγνωστική προσέγγιση & θεραπευτική αντιμετώπιση. Εκδόσεις Πασχαλίδης, 2020.
World Health Organization (WHO). Guidelines on the Management of Hemoglobin Disorders. Geneva: WHO, 2023.
https://www.who.int/publications/i/item/9789240069836
Mayo Clinic Laboratories. Hemoglobin Electrophoresis – Test Catalog.
https://www.mayocliniclabs.com
MedlinePlus – U.S. National Library of Medicine. Hemoglobin electrophoresis.
https://medlineplus.gov/lab-tests/hemoglobin-electrophoresis/
Eλληνική Αιματολογική Εταιρεία (ΕΑΕ). Κατευθυντήριες Οδηγίες για Θαλασσαιμία και Δρεπανοκυτταρική Νόσο.
https://www.eae.gr
Bain BJ. Haemoglobinopathy Diagnosis, 3rd Edition. Wiley-Blackwell, 2020.
Cappellini MD, Cohen A, Porter J, et al. Guidelines for the Management of Transfusion Dependent Thalassaemia (TDT), 3rd Edition. Thalassaemia International Federation, 2021.
https://thalassaemia.org.cy

Older Posts

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…

🧫 GBS (Streptococcus agalactiae) – Φιλικός Οδηγός με Έμφαση στον Κολπικό Έλεγχο

1️⃣ Τι είναι ο GBS;

Πώς μεταδίδεται

GBS και φυσιολογική μικροχλωρίδα

2️⃣ Ποιοι κινδυνεύουν & γιατί μας νοιάζει

1️⃣ Νεογνά

2️⃣ Έγκυες γυναίκες

3️⃣ Γυναίκες εκτός εγκυμοσύνης

3️⃣ Συμπτώματα σε γυναίκες εκτός εγκυμοσύνης

Πιθανές εκδηλώσεις

Διαφορική διάγνωση

4️⃣ Έλεγχος στην εγκυμοσύνη (36–37 εβδομάδες)

Πότε γίνεται

Πώς γίνεται ο έλεγχος

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Αλλεργία στην πενικιλίνη

5️⃣ Δείγμα – Προετοιμασία για κολπικό/πρωκτικό επίχρισμα

Πώς λαμβάνεται το δείγμα

Προετοιμασία πριν την εξέταση

6️⃣ Διάγνωση: Καλλιέργεια vs PCR/NAAT

1️⃣ Καλλιέργεια GBS

2️⃣ PCR / NAAT (μοριακή ανίχνευση)

3️⃣ Ουροκαλλιέργεια στην κύηση

7️⃣ Θεραπευτική προσέγγιση & χημειοπροφύλαξη τοκετού

1️⃣ Εγκυμοσύνη – Χημειοπροφύλαξη κατά τον τοκετό

2️⃣ Αλλεργία στην πενικιλίνη

3️⃣ Εκτός εγκυμοσύνης

4️⃣ Νεογνική αντιμετώπιση

8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

📌 Σε 30’’ – Τι να θυμάστε

9️⃣ Κλείστε Εξέταση ή Ραντεβού

🔟 Βιβλιογραφία & Πηγές

🐱 Τοξόπλασμα (Toxoplasma gondii) – Φιλικός Οδηγός Ασθενών

1) Τι είναι το Τοξόπλασμα;

2) Τρόποι Μετάδοσης

3) Συμπτώματα

4) Τοξόπλασμα στην Εγκυμοσύνη

5) Διάγνωση – Εξετάσεις Αίματος

6) Θεραπεία

7) Πρόληψη

8) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

9) Κλείστε Εξέταση

🔬 Εξέταση για Τοξόπλασμα

🤰 Προγεννητικός Έλεγχος – Φιλικός Οδηγός Ασθενών

1) Γιατί είναι σημαντικός ο προγεννητικός έλεγχος;

2) Χρονοδιάγραμμα εξετάσεων ανά τρίμηνο

3) Εξετάσεις αίματος & ούρων

4) Έλεγχος χρωμοσωμικών ανωμαλιών (screening)

5) NIPT (cfDNA) – Τι είναι και πότε προτείνεται

6) Διαγνωστικές επεμβατικές εξετάσεις

7) Λοιμώξεις στην εγκυμοσύνη – τι ελέγχουμε

8) Έλεγχος φορέων/κληρονομικών νοσημάτων

9) Ομάδα αίματος, Rhesus & προφύλαξη Anti-D

10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

11) Κλείστε τις εξετάσεις σας

🔬 Προγεννητικός Έλεγχος στο Μικροβιολογικό Λαμίας

🔍 Τι είναι ο Προγεννητικός Έλεγχος;

📌 Ποιους Περιλαμβάνει;

👶 Τι Μπορεί να Διαγνώσει;

📆 Πότε Ξεκινάει;

🩺 Ποιος Τον Εκτελεί;

🩸 Βασικές Εξετάσεις Αίματος στο 1ο Τρίμηνο

🧫 TORCH Panel (λοιμώξεις)

🧬 Νεότερες Μοριακές Εξετάσεις (NIPT, cfDNA)

📌 Τι Ελέγχει:

🧬 Πώς γίνεται:

🧾 Πλεονεκτήματα:

📌 Τι Ελέγχουν:

🔬 Πώς Γίνεται:

✅ Πλεονεκτήματα:

⚠️ Σημείωση:

🧪 Εξετάσεις στο 2ο και 3ο Τρίμηνο

📅 Δεύτερο Τρίμηνο (13–27 εβδομάδες)

📅 Τρίτο Τρίμηνο (28–40 εβδομάδες)

🧪 Τρίτο Τρίμηνο (28–40 εβδομάδες)

📊 Πίνακας με Εξετάσεις ανά Τρίμηνο

🩻 Εξειδικευμένες Εξετάσεις σε Ειδικές Καταστάσεις

👩‍⚕️ Ποιος συντονίζει τον έλεγχο;

🍽️ Διατροφή & Εξετάσεις Αίματος στην Εγκυμοσύνη

📅 Συχνότητα Επαναληπτικών Ελέγχων