🦠 Εντερόκοκκος (Enterococcus) – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς
- 1️⃣ Τι είναι ο Εντερόκοκκος;
- 2️⃣ Πού ζει και πώς μεταδίδεται;
- 3️⃣ Ποιες λοιμώξεις προκαλεί;
- 4️⃣ Πότε χρειάζεται εξέταση;
- 5️⃣ Πώς συλλέγω σωστά δείγμα;
- 6️⃣ Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;
- 7️⃣ Θεραπεία και αντοχές (VRE)
- 8️⃣ Κύηση και παιδιά
- 9️⃣ Πρόληψη και υγιεινή
- 🔟 Συχνά λάθη προς αποφυγή
- 1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
- 1️⃣2️⃣ Πού να κάνω καλλιέργεια για Εντερόκοκκο;
- 1️⃣3️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές
🦠 Τι είναι ο Εντερόκοκκος;
Ο Εντερόκοκκος είναι βακτήριο που φυσιολογικά κατοικεί στο ανθρώπινο έντερο αλλά μπορεί, υπό συνθήκες, να γίνει παθογόνο. Τα πιο συχνά είδη είναι Enterococcus faecalis και Enterococcus faecium. Μπορεί να προκαλέσει ουρολοιμώξεις, ενδοκοιλιακές ή τραυματικές λοιμώξεις και σπανιότερα ενδοκαρδίτιδα. Ορισμένα στελέχη εμφανίζουν αντοχή στη βανκομυκίνη (VRE).
Ο Εντερόκοκκος είναι βακτήριο που φυσιολογικά ζει στο ανθρώπινο έντερο αλλά μπορεί να γίνει παθογόνο όταν περάσει σε άλλες περιοχές του σώματος. Τα πιο συχνά είδη είναι Enterococcus faecalis και Enterococcus faecium. Προκαλούν κυρίως ουρολοιμώξεις, ενδοκοιλιακές και τραυματικές λοιμώξεις, ενώ σε βαριές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν βακτηριαιμία ή ενδοκαρδίτιδα. Ορισμένα στελέχη είναι ανθεκτικά στη βανκομυκίνη και ονομάζονται VRE (Vancomycin-Resistant Enterococci).
Οι εντερόκοκκοι είναι Gram-θετικοί κόκκοι που απαντώνται σε ζεύγη ή μικρές αλυσίδες. Δεν σχηματίζουν σπόρους, δεν διαθέτουν κάψα και αντέχουν σε δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες, γεγονός που τους καθιστά ανθεκτικούς και ικανούς να επιβιώνουν για ημέρες σε επιφάνειες νοσοκομείων. Ανήκουν στους στρεπτοκοκκικούς συγγενείς αλλά ξεχωρίζουν για την ικανότητά τους να αναπτύσσονται σε περιβάλλον με υψηλό αλάτι και ευρύ φάσμα pH.
🔹 Φυσιολογική παρουσία
- Κατοικεί φυσιολογικά στο παχύ έντερο και αποτελεί μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας.
- Σε υγιή άτομα δεν προκαλεί προβλήματα.
- Η παρουσία του σε ούρα, αίμα ή τραύματα υποδηλώνει πιθανή λοίμωξη.
🔹 Παθολογικός ρόλος
Γίνεται παθογόνος όταν διασπά φυσικούς φραγμούς ή όταν μειωθεί η άμυνα του οργανισμού. Συχνά αίτια ενεργοποίησης:
- Νοσηλεία ή χειρουργείο.
- Χρήση ουροκαθετήρων ή παροχετεύσεων.
- Παρατεταμένη ή αλόγιστη αντιβιοτική αγωγή.
- Ανοσοκαταστολή (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, χημειοθεραπεία).
🔹 Είδη και σημασία
- Enterococcus faecalis – προκαλεί το 80–90% των λοιμώξεων, συνήθως ευαίσθητος στην αμπικιλλίνη.
- Enterococcus faecium – πιο ανθεκτικός, συχνός σε νοσοκομειακές λοιμώξεις και φορέας VRE.
2️⃣ Πού ζει και πώς μεταδίδεται ο Εντερόκοκκος;
Ο Εντερόκοκκος είναι μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του ανθρώπινου εντέρου και, σε μικρότερο βαθμό, του γυναικείου γεννητικού σωλήνα. Παρά την ειρηνική του παρουσία εκεί, μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις όταν περάσει σε άλλες περιοχές του σώματος ή όταν διαταραχθεί η ισορροπία των μικροβίων, όπως μετά από παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών.
🔹 Φυσικοί χώροι παρουσίας
- Έντερο (παχύ έντερο και τελικό ειλεό).
- Περιγεννητική περιοχή και ουρήθρα, κυρίως στις γυναίκες.
- Στόμα και ανώτερες αναπνευστικές οδοί (λιγότερο συχνά).
- Νοσοκομειακές επιφάνειες, εξοπλισμός ή ιατρικά εργαλεία σε περιπτώσεις επιμόλυνσης.
🔹 Τρόποι μετάδοσης
- Με τα χέρια: πιο συχνή οδός μετάδοσης, ιδιαίτερα σε νοσοκομεία.
- Με μολυσμένες επιφάνειες: οι εντερόκοκκοι μπορούν να επιβιώσουν για εβδομάδες σε αντικείμενα, πληκτρολόγια, πόμολα ή ιατρικά εργαλεία.
- Με ιατρικούς χειρισμούς: καθετήρες, παροχετεύσεις ή ενδονοσοκομειακές πράξεις επιτρέπουν την είσοδό τους σε αποστειρωμένες περιοχές.
- Από το έντερο στο ουροποιητικό: κυρίως σε γυναίκες, λόγω μικρής απόστασης ουρήθρας και πρωκτού.
🔹 Δεν μεταδίδεται
- Δεν μεταδίδεται με τον αέρα.
- Δεν μεταδίδεται με φτέρνισμα, βήχα ή φαγητό (εκτός αν έχει υπάρξει επιμόλυνση από κακή υγιεινή).
- Δεν μεταδίδεται με σεξουαλική επαφή υπό φυσιολογικές συνθήκες.
🔹 Παράγοντες κινδύνου μετάδοσης και λοίμωξης
- Νοσηλεία σε νοσοκομείο ή γηροκομείο.
- Παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών, ειδικά κεφαλοσπορινών ή βανκομυκίνης.
- Παρουσία ουροκαθετήρων ή φλεβικών γραμμών.
- Ανοσοκαταστολή (καρκίνος, νεφρική ανεπάρκεια, σακχαρώδης διαβήτης).
- Επαναλαμβανόμενες χειρουργικές επεμβάσεις ή επαφή με ιατρικές συσκευές.
Σε οικιακό περιβάλλον, η μετάδοση είναι εξαιρετικά σπάνια. Με σωστό πλύσιμο χεριών, καθαριότητα και αποφυγή κοινής χρήσης πετσετών ή ξυραφιών, ο κίνδυνος είναι πρακτικά μηδενικός.
3️⃣ Ποιες λοιμώξεις προκαλεί ο Εντερόκοκκος;
Οι εντερόκοκκοι είναι ευκαιριακά παθογόνοι. Αυτό σημαίνει ότι προκαλούν λοίμωξη μόνο όταν βρεθούν σε λάθος σημείο ή όταν το ανοσοποιητικό είναι εξασθενημένο. Οι πιο συχνές λοιμώξεις αφορούν το ουροποιητικό, τα τραύματα, την κοιλιακή χώρα και σπανιότερα την καρδιά ή το αίμα.
🔹 Κύριες λοιμώξεις
| Τύπος λοίμωξης | Κύρια συμπτώματα | Σχόλια |
|---|---|---|
| Ουρολοίμωξη | Συχνουρία, κάψιμο, θολά ούρα, πόνος χαμηλά στην κοιλιά, πυρετός | Η πιο συχνή λοίμωξη από Εντερόκοκκο. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένους ή σε όσους έχουν ουροκαθετήρα. |
| Λοίμωξη τραύματος | Ερυθρότητα, εκροή πύου, πόνος, πυρετός | Συχνά μετά από χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμό. Μπορεί να χρειαστεί καλλιέργεια εκκρίματος. |
| Ενδοκοιλιακή ή χολική λοίμωξη | Κοιλιακό άλγος, πυρετός, ρίγος, αύξηση λευκών αιμοσφαιρίων | Προκύπτει μετά από ρήξη εντέρου, σκωληκοειδεκτομή ή χολοκυστίτιδα. Συνήθως μικτή λοίμωξη με άλλα βακτήρια. |
| Βακτηριαιμία | Πυρετός, ρίγη, χαμηλή πίεση, κακουχία | Διάγνωση με αιμοκαλλιέργεια. Συχνά δευτερογενής από ουρολοίμωξη ή τραύμα. |
| Ενδοκαρδίτιδα | Παρατεταμένος πυρετός, κόπωση, φύσημα καρδιάς, εμβολικά φαινόμενα | Σπάνια αλλά σοβαρή λοίμωξη. Απαιτεί μακροχρόνια ενδοφλέβια θεραπεία. |
| Μηνιγγίτιδα / Νεογνική σήψη | Πυρετός, λήθαργος, σπασμοί (νεογνά) | Πολύ σπάνια. Συνήθως ενδονοσοκομειακή μετά από χειρουργική πράξη ή σε πρόωρα βρέφη. |
🔹 Δευτερεύουσες εστίες
- Οδοντικές ή στοματικές λοιμώξεις μετά από επεμβάσεις.
- Μολύνσεις καθετήρων ή φλεβικών γραμμών.
- Λοιμώξεις ωτορινολαρυγγολογικής περιοχής σε ανοσοκατεσταλμένους.
4️⃣ Πότε χρειάζεται εξέταση για Εντερόκοκκο;
Η ανίχνευση του Εντερόκοκκου γίνεται κυρίως με καλλιέργειες ούρων, τραύματος ή αίματος. Η εξέταση ζητείται όταν υπάρχουν ενδείξεις λοίμωξης ή όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος για επιπλοκές. Δεν είναι εξέταση ρουτίνας για υγιή άτομα.
🔹 Ενδείξεις για καλλιέργεια ούρων
- Συχνουρία, κάψιμο κατά την ούρηση ή δυσουρία.
- Θολά ούρα, άσχημη οσμή ή αίμα στα ούρα.
- Πυρετός ή πόνος στη μέση/στην κοιλιά χωρίς άλλη αιτία.
- Ασθενείς με ουροκαθετήρα ή πρόσφατη χειρουργική επέμβαση στο ουροποιητικό.
- Έγκυες γυναίκες με συμπτώματα ουρολοίμωξης ή ιστορικό υποτροπών.
🔹 Ενδείξεις για καλλιέργεια τραύματος
- Παραμένουσα εκροή πύου από τραύμα ή χειρουργική τομή.
- Ερυθρότητα, πόνος, οίδημα ή πυρετός που δεν υποχωρούν.
- Κακή επούλωση τραύματος παρά τη θεραπεία.
🔹 Ενδείξεις για αιμοκαλλιέργειες
- Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας σε νοσηλευόμενο ή ανοσοκατεσταλμένο ασθενή.
- Υποψία ενδοκαρδίτιδας ή σηψαιμίας.
- Παρουσία φλεβικού καθετήρα, προσθετικής βαλβίδας ή παροχέτευσης.
🔹 Ενδείξεις για άλλες καλλιέργειες
- Ενδοκοιλιακό υγρό ή χολή: μετά από επεμβάσεις ή απόστημα.
- Κόπρανα: σε ειδικές περιπτώσεις νοσοκομειακής διασποράς για έλεγχο φορείας VRE.
Η εξέταση για Εντερόκοκκο συνήθως συνοδεύεται από αντιβιόγραμμα, δηλαδή δοκιμή ευαισθησίας σε αντιβιοτικά. Το αντιβιόγραμμα καθοδηγεί τον ιατρό στην επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου, ειδικά αν υπάρχει υποψία ανθεκτικού στελέχους (VRE).
5️⃣ Πώς συλλέγω σωστά δείγμα για εξέταση Εντερόκοκκου;
Η σωστή συλλογή δείγματος είναι καθοριστική για αξιόπιστο αποτέλεσμα. Ανεπαρκής ή μολυσμένη λήψη μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα, με συνέπεια λανθασμένη διάγνωση ή αχρείαστη αντιβίωση.
🔹 Για καλλιέργεια ούρων (μέσου ρεύματος)
Οδηγίες βήμα προς βήμα:
- Πλύνετε καλά τα χέρια σας.
- Καθαρίστε την περιοχή των γεννητικών οργάνων με νερό και σαπούνι. Μην χρησιμοποιείτε αντισηπτικά.
- Αρχίστε να ουρείτε στην τουαλέτα και συλλέξτε το μεσαίο ρεύμα (όχι την αρχή ή το τέλος) σε αποστειρωμένο δοχείο.
- Κλείστε καλά το καπάκι χωρίς να αγγίξετε το εσωτερικό.
- Παραδώστε το δείγμα στο εργαστήριο εντός 2 ωρών ή φυλάξτε το στο ψυγείο (2–8°C) έως 24 ώρες.
🔹 Για καλλιέργεια τραύματος
- Η λήψη γίνεται με αποστειρωμένο στυλεό από το βάθος του τραύματος, όχι από επιφανειακό πύον ή κρούστα.
- Προηγείται καθαρισμός με φυσιολογικό ορό.
- Αν υπάρχει παροχέτευση, προτιμάται συλλογή δείγματος υγρού σε αποστειρωμένο σωληνάριο.
🔹 Για αιμοκαλλιέργειες
- Η λήψη γίνεται μόνο από ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό, με αυστηρή ασηψία.
- Χρειάζονται 2–3 δείγματα από διαφορετικές φλέβες σε χρονική απόσταση (π.χ. 30 λεπτά).
- Η φιάλη τοποθετείται σε ειδικό αυτόματο καλλιεργητή για ανίχνευση μικροβιακής ανάπτυξης.
🔹 Για δείγμα κοπράνων (έλεγχος φορείας VRE)
- Χρησιμοποιείται αποστειρωμένο δοχείο ή ειδικό στυλεό ορθού.
- Το δείγμα πρέπει να σταλεί άμεσα στο εργαστήριο.
- Ο έλεγχος γίνεται κυρίως σε νοσηλευόμενους για πρόληψη διασποράς.
Η ποιότητα του δείγματος επηρεάζει άμεσα την αξιοπιστία του αποτελέσματος. Ακόμα και μικρή επιμόλυνση με βακτήρια από το δέρμα ή τα γεννητικά όργανα μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς θετική καλλιέργεια.
6️⃣ Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα της καλλιέργειας για Εντερόκοκκο;
Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων πρέπει να γίνεται πάντοτε από ιατρό, καθώς η ανίχνευση Εντερόκοκκου δεν σημαίνει απαραίτητα λοίμωξη. Η αξιολόγηση βασίζεται στο είδος του δείγματος, τον αριθμό αποικιών και την ύπαρξη συμπτωμάτων.
🔹 Στην καλλιέργεια ούρων
- ≥10⁵ cfu/mL (100.000 αποικίες/mL): ενδεικτικό ουρολοίμωξης.
- 10⁴–10⁵ cfu/mL: οριακή τιμή· χρειάζεται συσχέτιση με συμπτώματα.
- <10⁴ cfu/mL: πιθανός αποικισμός ή επιμόλυνση δείγματος.
Η αναφορά από το μικροβιολογικό εργαστήριο περιλαμβάνει το είδος (E. faecalis ή E. faecium), την ποσότητα αποικιών και το αντιβιόγραμμα, δηλαδή την ευαισθησία του μικροβίου σε διάφορα αντιβιοτικά.
Συνηθέστερα αντιβιοτικά που ελέγχονται στο αντιβιόγραμμα:
- Αμπικιλλίνη / Αμοξικιλλίνη
- Βανκομυκίνη
- Τεϊκοπλανίνη
- Λινεζολίδη (Linezolid)
- Νταπτομυκίνη (Daptomycin)
- Τιγκεκυκλίνη (Tigecycline)
- Συνδυασμοί με αμινογλυκοσίδες (π.χ. Γενταμικίνη)
🔹 Σε καλλιέργεια τραύματος
- Η παρουσία Εντερόκοκκου θεωρείται σημαντική μόνο αν συνοδεύεται από πυώδη εκροή ή το μικρόβιο ανευρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα.
- Συχνά συνυπάρχει με Staphylococcus aureus ή Gram-αρνητικά (μικτές λοιμώξεις).
🔹 Σε αιμοκαλλιέργειες
- Η ανίχνευση Εντερόκοκκου στο αίμα θεωρείται πάντοτε παθολογικό εύρημα.
- Απαιτεί διερεύνηση για ενδοκαρδίτιδα, ειδικά σε ασθενείς με βαλβιδοπάθεια ή προσθετικές βαλβίδες.
- Η ανίχνευση σε ένα μόνο δείγμα μπορεί να υποδηλώνει επιμόλυνση· ωστόσο, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου χρειάζεται προσοχή.
🔹 Σε δείγμα κοπράνων (έλεγχος φορείας VRE)
- Θετικό αποτέλεσμα δηλώνει φορεία, όχι λοίμωξη.
- Χρησιμοποιείται σε νοσοκομεία για τον εντοπισμό και την απομόνωση φορέων.
- Δεν απαιτεί φαρμακευτική αγωγή.
7️⃣ Θεραπεία και αντοχές (VRE – Vancomycin Resistant Enterococcus)
Η θεραπεία της λοίμωξης από Εντερόκοκκο καθορίζεται από τον ιατρό, με βάση το είδος του βακτηρίου (E. faecalis ή E. faecium), το σημείο λοίμωξης, τη βαρύτητα των συμπτωμάτων και το αντιβιόγραμμα. Δεν απαιτείται πάντα φαρμακευτική αγωγή — σε περιπτώσεις αποικισμού ή ήπιας ασυμπτωματικής παρουσίας, συχνά αρκεί παρακολούθηση.
🔹 Κύριες αρχές θεραπείας
- Η επιλογή αντιβιοτικού πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά στο αντιβιόγραμμα.
- Σε σοβαρές λοιμώξεις (ενδοκαρδίτιδα, βακτηριαιμία) χρησιμοποιείται συνδυασμός αντιβιοτικών για συνέργεια.
- Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από το είδος και τη βαρύτητα της λοίμωξης (συνήθως 7–14 ημέρες, έως 6 εβδομάδες για ενδοκαρδίτιδα).
🔹 Αντιβιοτικά για ευαίσθητα στελέχη (μη VRE)
- Αμοξικιλλίνη ή Αμπικιλλίνη (πρώτης επιλογής, ειδικά για E. faecalis).
- Αμοξικιλλίνη + Γενταμικίνη για σοβαρές λοιμώξεις (συνέργεια).
- Βανκομυκίνη ή Τεϊκοπλανίνη σε αλλεργία πενικιλίνης ή ανθεκτικότητα.
🔹 Αντιβιοτικά για ανθεκτικά στελέχη (VRE)
- Λινεζολίδη (Linezolid) — per os ή ενδοφλέβια, για λοιμώξεις από VRE σε ουροποιητικό, αίμα ή πνεύμονες.
- Νταπτομυκίνη (Daptomycin) — ενδοφλέβια, αποτελεσματική σε βακτηριαιμία ή ενδοκαρδίτιδα.
- Τιγκεκυκλίνη (Tigecycline) — σε πολυανθεκτικά στελέχη, κυρίως ενδοκοιλιακές λοιμώξεις.
- Φοσφομυκίνη — χρήσιμη εναλλακτικά σε ουρολοιμώξεις ή συνδυαστικά.
🔹 Ενδεικτικά εμπορικά ονόματα στην Ελλάδα
| Δραστική ουσία | Ενδεικτικά εμπορικά ονόματα (Ελλάδα) | Οδός χορήγησης |
|---|---|---|
| Αμπικιλλίνη | Ampicillin ΒΙΑΝΕΞ®, Penbritin® | IV, PO |
| Βανκομυκίνη | Vancocin®, Vancomycin ΒΙΑΝΕΞ® | IV |
| Λινεζολίδη | Zyvoxid® | PO, IV |
| Νταπτομυκίνη | Cubicin® | IV |
| Τιγκεκυκλίνη | Tygacil® | IV |
| Φοσφομυκίνη | Monuril® | PO |
🔹 Θεραπεία ειδικών λοιμώξεων
- Ουρολοίμωξη: Συνήθως από E. faecalis. Θεραπεία με αμπικιλλίνη, αμοξικιλλίνη ή φοσφομυκίνη. Σε VRE: linezolid ή daptomycin κατά περίπτωση.
- Βακτηριαιμία/Ενδοκαρδίτιδα: Αμπικιλλίνη + γενταμικίνη ή linezolid/daptomycin σε αντοχή. Διάρκεια 4–6 εβδομάδες.
- Ενδοκοιλιακή λοίμωξη: Συνδυασμοί με tigecycline ή daptomycin, ανάλογα με το αντιβιόγραμμα.
Ο αποικισμός χωρίς συμπτώματα δεν απαιτεί θεραπεία. Η έμφαση δίνεται στην αποφυγή διασποράς (καλή υγιεινή χεριών, καθαρισμός επιφανειών, σωστή χρήση καθετήρων). Σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα εφαρμόζονται ειδικά μέτρα απομόνωσης για VRE.
8️⃣ Εντερόκοκκος σε εγκυμοσύνη και παιδιά
Ο Εντερόκοκκος μπορεί να επηρεάσει ειδικούς πληθυσμούς όπως τις εγκύους και τα παιδιά, όπου η αντιμετώπιση διαφοροποιείται για λόγους ασφάλειας και επιλογής κατάλληλων αντιβιοτικών. Η έγκαιρη διάγνωση και σωστή καθοδήγηση από τον γιατρό αποτρέπουν επιπλοκές.
🔹 Εγκυμοσύνη
- Οι ουρολοιμώξεις είναι συχνότερες λόγω ορμονικών αλλαγών και πίεσης στη κύστη.
- Η παρουσία Εντερόκοκκου στα ούρα μιας εγκύου, ακόμα και χωρίς συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί θεραπεία, διότι υπάρχει κίνδυνος πρόωρου τοκετού ή πυελονεφρίτιδας.
- Αντιβιοτικά επιλογής είναι η αμοξικιλλίνη ή αμπικιλλίνη, ενώ αποφεύγονται φάρμακα που είναι δυνητικά τοξικά για το έμβρυο (π.χ. τετρακυκλίνες, κινολόνες).
- Σε αλλεργία ή ανθεκτικότητα, ο γιατρός μπορεί να επιλέξει φωσφομυκίνη (Monuril®), η οποία είναι ασφαλής στην κύηση.
🔹 Νεογνά και βρέφη
- Ο Εντερόκοκκος μπορεί να προκαλέσει σήψη ή μηνιγγίτιδα σε πρόωρα νεογνά, συνήθως σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
- Η μετάδοση γίνεται από τα χέρια προσωπικού ή μολυσμένο εξοπλισμό.
- Η θεραπεία περιλαμβάνει συνδυασμό αμπικιλλίνης + γενταμικίνης ή, αν υπάρχει αντοχή, ειδικά αντιβιοτικά (π.χ. linezolid υπό παιδολοιμωξιολόγο).
🔹 Παιδιά
- Οι ουρολοιμώξεις από Εντερόκοκκο στα παιδιά εμφανίζονται κυρίως σε κορίτσια ή μετά από χρήση αντιβιοτικών που διαταράσσουν τη χλωρίδα.
- Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια ούρων από καθαρό δείγμα μέσου ρεύματος ή καθετήρα.
- Η θεραπεία είναι παρόμοια με των ενηλίκων αλλά προσαρμόζεται στο βάρος και την ηλικία του παιδιού.
🔹 Θηλασμός
- Οι περισσότερες θεραπείες (αμοξικιλλίνη, αμπικιλλίνη, φωσφομυκίνη) είναι ασφαλείς κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
- Αν χρησιμοποιούνται ισχυρότερα φάρμακα (linezolid, daptomycin), ο θηλασμός συνήθως διακόπτεται προσωρινά.
9️⃣ Πρόληψη και υγιεινή για τον Εντερόκοκκο
Η πρόληψη της λοίμωξης και της διασποράς του Εντερόκοκκου βασίζεται κυρίως στην υγιεινή και στη συνετή χρήση αντιβιοτικών. Επειδή ο μικροοργανισμός αυτός μπορεί να επιβιώνει για εβδομάδες σε επιφάνειες, απαιτείται επιμονή στα βασικά μέτρα καθαριότητας τόσο στο σπίτι όσο και στο νοσοκομείο.
🔹 Στο σπίτι
- Πλένετε σχολαστικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό, ιδιαίτερα μετά τη χρήση τουαλέτας ή την αλλαγή επιδέσμων.
- Απολυμαίνετε τακτικά επιφάνειες μπάνιου, πόμολα και συσκευές που χρησιμοποιούνται συχνά.
- Μην μοιράζεστε προσωπικά αντικείμενα όπως πετσέτες, ξυραφάκια, ψαλίδια ή θερμόμετρα.
- Πλένετε τα ρούχα και τα λευκά είδη σε υψηλή θερμοκρασία (60°C και άνω).
- Αποφύγετε την αυθαίρετη λήψη αντιβιοτικών· πάντα μόνο με ιατρική συνταγή.
🔹 Σε νοσηλευτικά ιδρύματα
- Οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να εφαρμόζουν αυστηρή υγιεινή χεριών πριν και μετά την επαφή με κάθε ασθενή.
- Σε περίπτωση VRE, εφαρμόζονται μέτρα απομόνωσης επαφής (γάντια, ποδιές, ξεχωριστός εξοπλισμός).
- Ο καθαρισμός επιφανειών και ιατρικών εργαλείων πρέπει να γίνεται με εγκεκριμένα απολυμαντικά.
- Περιορίζεται η άσκοπη χρήση ευρέος φάσματος αντιβιοτικών που ενισχύει την αντοχή.
🔹 Διατροφή και ανοσία
- Διατηρείτε ισορροπημένη διατροφή με επαρκείς φυτικές ίνες και προβιοτικά (π.χ. γιαούρτι με ζωντανούς μικροοργανισμούς).
- Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και επεξεργασμένων τροφών που αποδυναμώνουν τη φυσική χλωρίδα.
- Ενυδατώνεστε επαρκώς, ειδικά σε περιπτώσεις ουρολοίμωξης, ώστε να “ξεπλένονται” τα βακτήρια από την κύστη.
🔹 Ειδικές οδηγίες για φορείς VRE
- Οι φορείς VRE πρέπει να τηρούν σχολαστικά μέτρα καθαριότητας, ιδιαίτερα στο μπάνιο.
- Δεν χρειάζεται απομόνωση στο σπίτι, αρκεί σωστή υγιεινή χεριών και καθαριότητα.
- Πριν από νοσηλεία, ενημερώστε το ιατρικό προσωπικό για τη φορεία ώστε να ληφθούν προληπτικά μέτρα.
Η καλή προσωπική υγιεινή και η συνεργασία με τον γιατρό και το μικροβιολογικό εργαστήριο μειώνουν τον κίνδυνο επαναλοίμωξης και προστατεύουν και άλλους ασθενείς από πιθανή διασπορά.
🔟 Συχνά λάθη προς αποφυγή στον Εντερόκοκκο
Η σωστή αντιμετώπιση των λοιμώξεων από Εντερόκοκκο απαιτεί ακρίβεια και συνεργασία με τον γιατρό. Ορισμένες συχνές παρανοήσεις οδηγούν σε αχρείαστες θεραπείες ή σε ανάπτυξη αντοχών. Παρακάτω συνοψίζονται τα πιο συνηθισμένα λάθη που πρέπει να αποφεύγονται.
🔹 1. Θεραπεία χωρίς καλλιέργεια
Πολλοί ασθενείς ξεκινούν αντιβιοτικά χωρίς να έχει προηγηθεί καλλιέργεια. Αυτό είναι λάθος, διότι:
- Ενδέχεται να μην υπάρχει λοίμωξη αλλά αποικισμός.
- Το λάθος αντιβιοτικό δεν εξαλείφει τον μικροοργανισμό και αυξάνει την αντοχή του.
🔹 2. Θεραπεία αποικισμού χωρίς συμπτώματα
Η παρουσία Εντερόκοκκου στα ούρα ή στα κόπρανα χωρίς συμπτώματα δεν χρειάζεται αγωγή. Θεραπεύονται μόνο οι περιπτώσεις με κλινική εικόνα λοίμωξης.
🔹 3. Διακοπή θεραπείας πρόωρα
Η διακοπή της αντιβίωσης μόλις υποχωρήσουν τα συμπτώματα μπορεί να οδηγήσει σε υποτροπή ή αντοχή. Η αγωγή πρέπει να ολοκληρώνεται όπως έχει οριστεί από τον γιατρό.
🔹 4. Κακή συλλογή δείγματος
Η λανθασμένη συλλογή ούρων ή τραύματος οδηγεί σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιείτε πάντα αποστειρωμένα δοχεία και ακολουθείτε πιστά τις οδηγίες του εργαστηρίου.
🔹 5. Αυθαίρετη χρήση αντισηπτικών ή καθαριστικών
Τα ισχυρά απολυμαντικά στην περιοχή των γεννητικών οργάνων πριν από τη λήψη δείγματος μπορούν να καταστρέψουν τα βακτήρια και να αλλοιώσουν το αποτέλεσμα.
🔹 6. Παράβλεψη υποκείμενων αιτιών
Ο Εντερόκοκκος συχνά εμφανίζεται σε έδαφος άλλων προβλημάτων, όπως λίθοι ουροποιητικού ή χρόνια νεφρική νόσος. Η θεραπεία πρέπει να στοχεύει και στη βασική αιτία.
🔹 7. Χρήση “προληπτικών” αντιβιοτικών
Δεν υπάρχει προληπτική αγωγή για Εντερόκοκκο. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών αλλάζει τη φυσιολογική χλωρίδα και ευνοεί ανθεκτικά στελέχη (VRE).
🔹 8. Μη ενημέρωση για το ιστορικό αντοχής
Ασθενείς που έχουν νοσηλευτεί ή είχαν παλαιότερα VRE πρέπει να ενημερώνουν τον ιατρό ή το νοσοκομείο. Έτσι προλαμβάνεται πιθανή επαναλοίμωξη ή διασπορά.
1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για τον Εντερόκοκκο
Τι σημαίνει “Έχω Εντερόκοκκο στα ούρα”;
Τι είναι τα VRE;
Είναι μεταδοτικός ο Εντερόκοκκος;
Μπορεί να φύγει μόνος του;
Πώς μπορώ να προστατεύσω την οικογένειά μου αν έχω Εντερόκοκκο;
Πόσο διαρκεί η θεραπεία;
Χρειάζεται επανέλεγχο μετά τη θεραπεία;
Μπορώ να προλάβω την υποτροπή;
Υπάρχει εμβόλιο ή προληπτική θεραπεία για Εντερόκοκκο;
Μπορώ να κάνω μπάνιο ή να πάω στη δουλειά αν έχω Εντερόκοκκο;
1️⃣2️⃣ Πού να κάνω εξέταση για Εντερόκοκκο;
1️⃣3️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές (Ελληνικές & Διεθνείς)
- ΕΟΔΥ – Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας. Κατευθυντήριες οδηγίες για λοιμώξεις από ανθεκτικά βακτήρια (VRE, MRSA, CRE).
Διαθέσιμο στο: https://eody.gov.gr - Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων. Ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις από ανθεκτικούς μικροοργανισμούς – Οδηγίες πρόληψης και θεραπείας.
Διαθέσιμο στο: https://eeli.edu.gr - Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία. Ουρολοιμώξεις σε ασθενείς με νεφρική νόσο – Εντερόκοκκος και άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί.
Διαθέσιμο στο: https://www.nephrology.gr - Υπουργείο Υγείας Ελλάδος. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αντιμικροβιακή Αντοχή 2022–2025.
Διαθέσιμο στο: https://www.moh.gov.gr - Κλινικό Μικροβιολογικό Εργαστήριο ΕΚΠΑ. Οδηγίες συλλογής και αξιολόγησης καλλιεργειών ούρων και τραυμάτων.
Διαθέσιμο στο: https://school.med.uoa.gr - Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Vancomycin-resistant Enterococci (VRE) – About and Prevention.
Διαθέσιμο στο: https://www.cdc.gov/vre/about/index.html - European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC). Healthcare-associated infections – VRE factsheet.
Διαθέσιμο στο: https://www.ecdc.europa.eu - European Society of Cardiology (ESC). Guidelines for the Management of Infective Endocarditis (2023).
Διαθέσιμο στο: https://www.escardio.org - IDSA/AHA. Clinical Practice Guidelines for the Management of Infective Endocarditis in Adults. Clinical Infectious Diseases, 2023.
- Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Ιατρικής. Εργαστηριακή διάγνωση και επιδημιολογία εντεροκόκκων.
Διαθέσιμο στο: https://med.upatras.gr - WHO – World Health Organization. Antimicrobial Resistance: Global Report on Surveillance. Geneva, 2023.




