16/Sep/2025

📑 Περιεχόμενα

1) Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);
2) Συμπτώματα
3) Αίτια & Παράγοντες Κινδύνου
4) Διάγνωση & Εξετάσεις
5) Εξετάσεις Αίματος που Σχετίζονται
6) Επιπλοκές
7) Θεραπεία & Διαχείριση
8) Διατροφή & Τρόπος Ζωής
9) PCOS και Εγκυμοσύνη
10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
11) Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Συμπέρασμα
12) Βιβλιογραφία

1) Τι είναι το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS);

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή που επηρεάζει γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Χαρακτηρίζεται από ορμονική ανισορροπία, προβλήματα με την ωορρηξία και παρουσία πολλών μικρών κύστεων στις ωοθήκες.
Υπολογίζεται ότι περίπου 1 στις 10 γυναίκες πάσχει από PCOS.

2) Συμπτώματα

Ακανόνιστος ή απών κύκλος περιόδου
Αυξημένη τριχοφυΐα (πρόσωπο, στήθος, κοιλιά)
Ακμή και λιπαρό δέρμα
Αύξηση βάρους, δυσκολία απώλειας κιλών
Αραίωση μαλλιών (αλωπεκία)
Δυσκολία σύλληψης

3) Αίτια & Παράγοντες Κινδύνου

Τα ακριβή αίτια του PCOS δεν είναι πλήρως γνωστά. Παράγοντες που παίζουν ρόλο:

Γενετικοί παράγοντες: Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό.
Ινσουλινοαντίσταση: Ο οργανισμός δεν χρησιμοποιεί σωστά την ινσουλίνη, οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα.
Ορμονική ανισορροπία: Αυξημένα ανδρογόνα (τεστοστερόνη), LH και ανωμαλίες στην FSH.
Παχυσαρκία: Συχνά σχετίζεται και επιδεινώνει το πρόβλημα.

ℹ️ Βασικά Σημεία για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS)

Το PCOS είναι μια συχνή ορμονική διαταραχή που επηρεάζει περίπου 1 στις 10 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι: ακανόνιστος κύκλος, ακμή, αυξημένη τριχοφυΐα, δυσκολία απώλειας βάρους και υπογονιμότητα.
Η διάγνωση βασίζεται σε συνδυασμό συμπτωμάτων, υπερηχογραφήματος και εξετάσεων αίματος (LH, FSH, τεστοστερόνη, ινσουλίνη κ.ά.).
Συχνά συνδέεται με ινσουλινοαντίσταση και αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2.
Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, αλλά με σωστή διαχείριση (διατροφή, άσκηση, φαρμακευτική αγωγή) τα συμπτώματα ελέγχονται αποτελεσματικά.
Η γονιμότητα μπορεί να βελτιωθεί με κατάλληλες θεραπείες και ιατρική παρακολούθηση.

4) Διάγνωση & Εξετάσεις

Η διάγνωση βασίζεται στα κριτήρια Ρότερνταμ (2003), όπου χρειάζονται 2 από τα 3 παρακάτω:

Αραιομηνόρροια ή αμηνόρροια
Υπερανδρογονισμός (κλινικός ή εργαστηριακός)
Πολυκυστική μορφολογία ωοθηκών σε υπέρηχο

Επιπλέον, γίνεται διαφορική διάγνωση για να αποκλειστούν άλλες ενδοκρινολογικές παθήσεις.

5) Εξετάσεις Αίματος που Σχετίζονται

Οι εξετάσεις αίματος παίζουν σημαντικό ρόλο στη διάγνωση και παρακολούθηση του PCOS:

Εξέταση	Τι Ελέγχει	Σχόλιο
FSH & LH	Ορμόνες υπόφυσης	Συνήθως η LH είναι αυξημένη σε σχέση με την FSH.
Τεστοστερόνη (ολική & ελεύθερη)	Ανδρογόνα	Συχνά αυξημένα επίπεδα.
DHEA-S	Ανδρογόνο επινεφριδίων	Αυξημένο σε υπερανδρογονισμό.
Προλακτίνη	Ορμόνη υπόφυσης	Για αποκλεισμό υπερπρολακτιναιμίας.
TSH	Θυρεοειδής	Για αποκλεισμό θυρεοειδοπάθειας.
Γλυκόζη νηστείας & καμπύλη σακχάρου (OGTT)	Μεταβολισμός γλυκόζης	Συχνά υπάρχει ινσουλινοαντίσταση.
Ινσουλίνη	Ορμονική ρύθμιση	Για υπολογισμό HOMA-IR.
Lipid profile	Χοληστερόλη, τριγλυκερίδια	Συχνά συνυπάρχει δυσλιπιδαιμία.

🔍 Συχνές Εξετάσεις Αίματος στο PCOS

LH & FSH → Δείχνουν ανισορροπία ωορρηξίας
Τεστοστερόνη (ολική & ελεύθερη) → Έλεγχος υπερανδρογονισμού
DHEA-S → Ανδρογόνο από τα επινεφρίδια
Προλακτίνη → Αποκλεισμός υπερπρολακτιναιμίας
TSH → Έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας
Γλυκόζη νηστείας & OGTT → Διάγνωση ινσουλινοαντίστασης / προδιαβήτη
Ινσουλίνη → Για υπολογισμό HOMA-IR
Λιπιδαιμικό προφίλ → Χοληστερόλη & τριγλυκερίδια

6) Επιπλοκές

Υπογονιμότητα λόγω ανωορρηξίας
Αυξημένος κίνδυνος Σακχαρώδους Διαβήτη Τύπου 2
Υπέρταση, υπερλιπιδαιμία
Αυξημένος κίνδυνος καρκίνου ενδομητρίου
Ψυχολογικές επιπτώσεις (άγχος, κατάθλιψη, μειωμένη αυτοεκτίμηση)

7) Θεραπεία & Διαχείριση

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για το PCOS, αλλά μπορεί να ελεγχθεί με:

Αλλαγές στον τρόπο ζωής: απώλεια βάρους, άσκηση, υγιεινή διατροφή.
Αντισυλληπτικά χάπια: ρυθμίζουν τον κύκλο και μειώνουν τον υπερανδρογονισμό.
Μετφορμίνη: βελτιώνει την ινσουλινοευαισθησία.
Αγωγή γονιμότητας: κλομιφαίνη, λετροζόλη.
Τοπική θεραπεία: για ακμή & υπερτρίχωση.

8) Διατροφή & Τρόπος Ζωής

Μείωση απλών σακχάρων και επεξεργασμένων τροφών.
Έμφαση σε πρωτεΐνη, καλά λιπαρά, φυτικές ίνες.
Τακτική σωματική άσκηση (αερόβια + μυϊκή ενδυνάμωση).
Έλεγχος βάρους.

🥗 Διατροφή & PCOS – Τι να Προτιμήσετε / Τι να Περιορίσετε

✅ Προτιμήστε

Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (λαχανικά, όσπρια, φρούτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη)
Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας (ψάρια, κοτόπουλο, αυγά, γιαούρτι)
Υγιεινά λιπαρά (ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο, λιπαρά ψάρια)
Ολικής άλεσης δημητριακά
Συχνά, μικρά γεύματα για σταθεροποίηση σακχάρου

⚠️ Περιορίστε

Ζάχαρη και γλυκά (σοκολάτες, γλυκίσματα, αναψυκτικά)
Επεξεργασμένους υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, ζυμαρικά, λευκό ρύζι)
Τηγανητά και fast food
Τρανς λιπαρά (βιομηχανικά γλυκά, έτοιμα σνακ)
Αλκοόλ και υπερβολική καφεΐνη

9) PCOS και Εγκυμοσύνη

Το PCOS μπορεί να δυσκολέψει τη σύλληψη λόγω ανωορρηξίας. Ωστόσο, με ιατρική βοήθεια πολλές γυναίκες καταφέρνουν να αποκτήσουν παιδί.
Θεραπείες όπως η διέγερση ωοθηκών, η εξωσωματική γονιμοποίηση ή η αλλαγή τρόπου ζωής βελτιώνουν σημαντικά τις πιθανότητες.

10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Το PCOS είναι το ίδιο με τις κύστεις ωοθηκών;

Όχι. Οι κύστεις μπορεί να εμφανιστούν σε πολλές γυναίκες, αλλά το PCOS είναι ένα σύνδρομο με ορμονικές και μεταβολικές διαταραχές.

❓ Μπορεί να θεραπευτεί οριστικά;

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, αλλά με σωστή διαχείριση τα συμπτώματα μπορούν να μειωθούν σημαντικά.

❓ Επηρεάζει το PCOS την ψυχολογία;

Ναι. Πολλές γυναίκες αναφέρουν άγχος, κατάθλιψη και προβλήματα με την εικόνα σώματος. Η ψυχολογική υποστήριξη είναι σημαντική.

❓ Ποιες εξετάσεις αίματος χρειάζονται;

Συνηθέστερα ζητούνται LH, FSH, τεστοστερόνη, DHEA-S, TSH, προλακτίνη, γλυκόζη, ινσουλίνη και λιπιδαιμικό προφίλ.

❓ Μπορώ να κάνω παιδιά αν έχω PCOS;

Ναι, πολλές γυναίκες με PCOS καταφέρνουν να μείνουν έγκυες με ιατρική καθοδήγηση και κατάλληλη θεραπεία.

11) Συμπληρωματικές Πληροφορίες & Συμπέρασμα

Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) είναι μια πολύπλοκη αλλά συχνή κατάσταση που επηρεάζει πολλές γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία.
Αν και μπορεί να προκαλεί ανησυχία λόγω των συμπτωμάτων του (ακανόνιστος κύκλος, ακμή, τριχοφυΐα, δυσκολία σύλληψης),
με σωστή ιατρική καθοδήγηση τα περισσότερα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι το PCOS δεν σημαίνει απαραίτητα υπογονιμότητα.
Πολλές γυναίκες καταφέρνουν να αποκτήσουν παιδιά, είτε φυσιολογικά είτε με τη βοήθεια σύγχρονων θεραπειών.
Η έγκαιρη διάγνωση και η στενή παρακολούθηση από γυναικολόγο ή ενδοκρινολόγο είναι καθοριστικές.

Επιπλέον, η διατροφή και ο τρόπος ζωής έχουν καθοριστικό ρόλο.
Η απώλεια βάρους, η τακτική άσκηση και η ισορροπημένη διατροφή βοηθούν σημαντικά στη ρύθμιση του κύκλου και στον περιορισμό των συμπτωμάτων.
Η ψυχολογική υποστήριξη είναι επίσης σημαντική, καθώς το PCOS μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση και τη συναισθηματική υγεία.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το PCOS σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικά προβλήματα (διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία).
Γι’ αυτό συνιστάται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος και πρόληψη.
Με την κατάλληλη φροντίδα, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να έχουν μια φυσιολογική και υγιή ζωή.

12) Βιβλιογραφία

Fauser BCJM, Tarlatzis BC, Rebar RW, et al.
Revised 2003 consensus on diagnostic criteria and long-term health risks related to polycystic ovary syndrome (Rotterdam criteria). Fertility and Sterility. 2004.
Mayo Clinic.
Polycystic ovary syndrome (PCOS) – Symptoms and causes. Mayo Clinic, 2025.
Legro RS, Arslanian SA, Ehrmann DA, et al.
Diagnosis and Treatment of Polycystic Ovary Syndrome: An Endocrine Society Clinical Practice Guideline. J Clin Endocrinol Metab. 2013.
World Health Organization (WHO).
PCOS & Female Infertility – Fact Sheet. WHO, 2023.
Ελληνική Μαιευτική και Γυναικολογική Εταιρεία (ΕΜΓΕ).
Κατευθυντήριες Οδηγίες για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. ΕΜΓΕ, 2024.
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Γυναικολογικές Ενδοκρινολογικές Διαταραχές – PCOS. ΕΟΔΥ, 2024.
Αντωνίου Ε., Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διάγνωση και Αντιμετώπιση.
Ελληνική Επιθεώρηση Γυναικολογίας – Μαιευτικής, 2022.

🔬 Χρειάζεστε Εξετάσεις για Πολυκυστικές Ωοθήκες (PCOS);

Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας διενεργούμε όλες τις απαραίτητες
εξετάσεις για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών όπως ορμονικό έλεγχο,
καμπύλη σακχάρου, ινσουλίνη και λιπιδαιμικό προφίλ.

📋 Δείτε τον πλήρη κατάλογο εξετάσεων εδώ

Κατάλογος Εξετάσεων

📅 Κλείστε εύκολα το ραντεβού σας online:

Κλείστε Ραντεβού Εδώ

☎ Τηλέφωνο: 22310 66841
🕑 Ώρες λειτουργίας: 07:00 – 13:30

Παντελής Αναγνωστόπουλος

02/Jul/2025

🩺 Μεταβολικό Σύνδρομο: Ιατρικός Οδηγός με Έμφαση σε Ινσουλινοαντίσταση, και Λιπώδες Ήπαρ

1. Εισαγωγή

Το μεταβολικό σύνδρομο (MetS) αποτελεί μία σύγχρονη μεταβολική διαταραχή με παγκόσμια εξάπλωση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συνύπαρξη ινσουλινοαντίστασης, κοιλιακής παχυσαρκίας, δυσλιπιδαιμίας, υπέρτασης και διαταραγμένης γλυκαιμίας. Πρόκειται για ένα σύνδρομο με σημαντική προγνωστική αξία για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2), καρδιαγγειακή νόσο, μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος (NAFLD) και νεφρικές επιπλοκές.

Η διάγνωση δεν βασίζεται σε μία και μόνο εξέταση, αλλά στη συνεκτίμηση κλινικών, βιοχημικών και ανθρωπομετρικών παραμέτρων. Στο παρόν άρθρο εστιάζουμε ιδιαίτερα στη σημασία της ινσουλινοαντίστασης, της γ-γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT) ως δείκτη ηπατικής δυσλειτουργίας και του λιπώδους ήπατος ως κεντρικής μεταβολικής εκδήλωσης.

2. Παθοφυσιολογία του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί τον παθοφυσιολογικό πυρήνα του συνδρόμου. Πρόκειται για την κατάσταση κατά την οποία οι ιστοί (μυϊκός, ηπατικός, λιπώδης) εμφανίζουν μειωμένη απόκριση στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την υπερινσουλιναιμία και, τελικά, τη μεταβολική δυσλειτουργία.

Μηχανισμοί που εμπλέκονται:

➤ Λιπώδης φλεγμονή: Ο λιπώδης ιστός γίνεται πηγή κυτταροκινών (TNF-α, IL-6) που αναστέλλουν τη σηματοδότηση της ινσουλίνης.
➤ Οξειδωτικό στρες: Συμβάλλει στην αντίσταση στην ινσουλίνη και ενεργοποιεί μεταβολικά μονοπάτια δυσλειτουργίας.
➤ Δυσλειτουργία ηπατοκυττάρων: Οδηγεί σε ηπατική ινσουλινοαντίσταση και συσσώρευση τριγλυκεριδίων.
➤ Αδρανής PPAR-γ και ενεργοποίηση SREBP-1c: Επιτείνουν τη λιπογένεση στο ήπαρ.

Η ινσουλινοαντίσταση προκαλεί αντιρροπιστική υπερέκκριση ινσουλίνης από τα β-κύτταρα, διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων, υπεργλυκαιμία και τελικά λειτουργική εξάντληση του παγκρέατος.

3. Ο Ρόλος της γ-Γλουταμυλοτρανσφεράσης (γ-GT)

Η γ-GT είναι ένζυμο της κυτταρικής μεμβράνης των ηπατοκυττάρων που εμπλέκεται στον κύκλο της γλουταθειόνης. Η αύξησή της αποτελεί δείκτη οξειδωτικού stress και πρώιμης ηπατικής δυσλειτουργίας, ακόμη και όταν άλλες τρανσαμινάσες (ALT, AST) είναι φυσιολογικές.

📌 Στο μεταβολικό σύνδρομο:

↑ γ-GT σχετίζεται με ινσουλινοαντίσταση
↑ γ-GT σχετίζεται με κεντρική παχυσαρκία και υπερτριγλυκεριδαιμία
↑ γ-GT προβλέπει κίνδυνο για ΣΔΤ2 και NAFLD
↑ γ-GT σχετίζεται με αθηρωματική δυσλειτουργία και καρδιαγγειακή νόσο

📖 Μελέτες δείχνουν ότι η γ-GT είναι ανεξάρτητος προγνωστικός δείκτης καρδιομεταβολικής νοσηρότητας, ακόμα και όταν βρίσκεται εντός των “φυσιολογικών ορίων”.

4. Λιπώδες Ήπαρ (NAFLD) και Μεταβολικό Σύνδρομο

Το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ (NAFLD) είναι η πιο συχνή ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου. Χαρακτηρίζεται από συσσώρευση λίπους >5% στα ηπατοκύτταρα, χωρίς ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ.

Στάδια:

NAFL (απλή στεάτωση)
NASH (στεατοηπατίτιδα)
Ίνωση → Κίρρωση
Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (HCC)

Παθοφυσιολογία:

Η ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε αυξημένη λιπόλυση από το λιπώδη ιστό → ↑ ελεύθερα λιπαρά οξέα → ↑ ηπατική λιπογένεση
Η γ-GT αυξάνεται λόγω ενεργοποίησης του ηπατοκυττάρου και οξειδωτικού stress
Η δυσλιπιδαιμία (↑ TG, ↓ HDL) επιδεινώνει τη φλεγμονή και την ίνωση

📌 Σημαντικό: Σχεδόν το 70–90% των ατόμων με NAFLD έχουν μεταβολικό σύνδρομο.

5. Διαγνωστικά Κριτήρια Μεταβολικού Συνδρόμου

Υπάρχουν τρεις κύριες ταξινομήσεις που χρησιμοποιούνται διεθνώς για τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου:

✅ NCEP ATP III (National Cholesterol Education Program – Adult Treatment Panel III)

Διάγνωση: παρουσία ≥3 από τα 5 παρακάτω κριτήρια:

Κριτήριο	Τιμή Ορίου
Περίμετρος μέσης	>102 cm άνδρες, >88 cm γυναίκες
Τριγλυκερίδια (TG)	≥150 mg/dL ή σε αγωγή
HDL χοληστερόλη	<40 mg/dL άνδρες, <50 mg/dL γυναίκες
Αρτηριακή πίεση	≥130/85 mmHg ή σε αγωγή
Γλυκόζη νηστείας	≥100 mg/dL ή σε αγωγή

✅ IDF (International Diabetes Federation)

Απαιτείται κεντρική παχυσαρκία + 2 από τα υπόλοιπα κριτήρια.

Κεντρική Παχυσαρκία	Περίμετρος μέσης
Ευρωπαίοι άνδρες	≥94 cm
Ευρωπαίες γυναίκες	≥80 cm

✅ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO)

Προϋπόθεση: Ύπαρξη ινσουλινοαντίστασης (π.χ. διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης ή ΣΔΤ2 ή HOMA-IR)

2 από τα παρακάτω:

Παχυσαρκία (BMI >30 ή WHR >0.9/0.85)
Δυσλιπιδαιμία (TG ≥150 mg/dL ή HDL <35/39 mg/dL)
Υπέρταση ≥140/90 mmHg
Μικρολευκωματινουρία ≥20 mcg/min ή ≥30 mg/24h

📌 Σχόλια:

Τα κριτήρια IDF είναι πιο ευαίσθητα για μη Ευρωπαίους πληθυσμούς.
Η γλυκόζη νηστείας ≥100 mg/dL θεωρείται πρώιμη εκδήλωση ινσουλινοαντίστασης.
Η μείωση της HDL και η αύξηση των TG είναι δείκτες αθηρογόνου δυσλιπιδαιμίας.
Η γ-GT δεν περιλαμβάνεται επίσημα στα διαγνωστικά κριτήρια, αλλά αποτελεί σημαντικό βιοδείκτη μεταβολικής επιβάρυνσης (θα επανέλθουμε στις εξετάσεις παρακάτω).

6. Εργαστηριακές Εξετάσεις

Οι εξετάσεις που σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο περιλαμβάνουν:

Παράμετρος	Φυσιολογικές Τιμές	Διαγνωστικό Όριο
Γλυκόζη νηστείας (FPG)	70–99 mg/dL	≥100 mg/dL
Τριγλυκερίδια (TG)	<150 mg/dL	≥150 mg/dL
HDL Χοληστερόλη	>40 mg/dL (Άνδρες), >50 mg/dL (Γυναίκες)	<40/<50 mg/dL
Αρτηριακή Πίεση	<130/85 mmHg	≥130/85 mmHg
Περίμετρος Μέσης	<102 cm (Άνδρες), <88 cm (Γυναίκες)	>102/>88 cm

🧪 Προηγμένες Εξετάσεις – Παθοφυσιολογική Εκτίμηση

Κατηγορία	Εξέταση	Τι Δείχνει	Παθολογικά Ευρήματα
Γλυκαιμικός Έλεγχος	HbA1c	Μέσος όρος γλυκόζης 3 μηνών	5.7–6.4% (προδιαβήτης)
	OGTT	Δυναμική απάντηση γλυκόζης	2h >140 = IGT, >200 = ΣΔΤ2
	Ινσουλίνη νηστείας	Εκτίμηση ινσουλινοέκκρισης	>15 μIU/mL
	HOMA-IR	Ινσουλινοαντίσταση	>2.5–3.0
Λιπιδαιμικός Έλεγχος	Non-HDL	Σύνολο αθηρογόνων λιπιδίων	>130 mg/dL
	ApoB	Αθηρογόνος φορτίο	>90 mg/dL
	ApoA1	Αντι-αθηρογόνος δείκτης	<120 mg/dL
Ηπατικός Έλεγχος	γ-GT	Δείκτης για NAFLD & οξειδωτικό stress	>35–40 U/L
	ALT / AST	Ηπατική φλεγμονή/κυτταρόλυση	ALT > AST (σε NAFLD)
Φλεγμονώδεις δείκτες	hs-CRP	Υποκλινική φλεγμονή	>2.0 mg/L
	IL-6 / TNF-α	Φλεγμονώδη προφίλ (προηγμένες)	↑ σε σπλαχνική παχυσαρκία
Νεφρική Λειτουργία	eGFR / Κρεατινίνη	Νεφρική λειτουργία	↓ eGFR ή ↑ Cr
	Μικροαλβουμίνη	Αγγειακή/νεφρική βλάβη	>30 mg/24h
Μεταβολικοί δείκτες	Ουρικό Οξύ	Μεταβολική επιβάρυνση	>6.5–7.0 mg/dL
Ορμονικός Έλεγχος	Τεστοστερόνη (άνδρες)	Χαμηλή = αυξημένος CV κίνδυνος	<300 ng/dL
	TSH	Εντοπισμός υποθυρεοειδισμού	>4.0 mIU/L

📌 HOMA-IR = (Γλυκόζη νηστείας [mg/dL] × Ινσουλίνη νηστείας [μIU/mL]) ÷ 405

Τιμές HOMA-IR >2.5–3.0 → ισχυρή ένδειξη ινσουλινοαντίστασης

Σε προχωρημένο NAFLD μπορεί να αυξάνονται ALT/AST, ενώ η γ-GT αυξάνεται νωρίτερα και είναι πιο ευαίσθητη

🫀 Ειδική Ενότητα: Καρδιά και Μεταβολικό Σύνδρομο

Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί έναν υψηλού κινδύνου προγνωστικό δείκτη για καρδιαγγειακή νόσο, καθώς συνδυάζει παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτάχυνση της αθηρωμάτωσης, της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας, και της συστηματικής φλεγμονής.

🔬 Παθογενετικοί Μηχανισμοί:

Ινσουλινοαντίσταση & υπερινσουλιναιμία → ενίσχυση συμπαθητικού, κατακράτηση νατρίου, ↑ πίεση
Αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία → ↑ TG, ↓ HDL, ↑ sd-LDL
Υπέρταση & σπλαχνικό λίπος → αύξηση φορτίου στην καρδιά
Φλεγμονώδης αντίδραση → ↑ CRP, IL-6, TNF-α → επιτάχυνση αθηρωμάτωσης
Οξειδωτικό stress & αυξημένη γ-GT → συμβολή σε καρδιακή μικροαγγειοπάθεια

⚠️ Κλινικά Στοιχεία:

Το MetS διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου (MI)
Ο κίνδυνος καρδιογενούς θνησιμότητας είναι αυξημένος έως και 3 φορές
Αυξημένα επίπεδα γ-GT έχουν προγνωστική αξία για στεφανιαία νόσο

📊 Πίνακας – Επίπτωση Καρδιαγγειακής Νόσου στο Μεταβολικό Σύνδρομο

Παράμετρος	Επίδραση στην Καρδιά
Ινσουλινοαντίσταση	Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία, υπερτροφία κοιλίας
Δυσλιπιδαιμία	Αθηρωμάτωση, σχηματισμός πλακών
Υπέρταση	Μείωση διατασιμότητας αγγείων
Φλεγμονώδεις δείκτες	Χρόνια αγγειακή βλάβη
γ-GT ↑	Δείκτης οξειδωτικού stress & φλεγμονής

🩸 Ειδική Ενότητα: Μεταβολικό Σύνδρομο και Διαβήτης Τύπου 2

Η εξέλιξη του μεταβολικού συνδρόμου προς σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔΤ2) είναι ιδιαίτερα συχνή. Η ινσουλινοαντίσταση αποτελεί το πρώτο βήμα της παθολογικής πορείας που καταλήγει σε β-κυτταρική εξάντληση και υπεργλυκαιμία.

🔁 Από Ινσουλινοαντίσταση → ΣΔΤ2

Στάδιο 1: Υπερινσουλιναιμία – HOMA-IR >2.5
Στάδιο 2: Αδυναμία αντιρρόπησης – ↑ γλυκόζη νηστείας >100 mg/dL
Στάδιο 3: Διάγνωση ΣΔΤ2 – HbA1c ≥6.5% ή OGTT 2h >200 mg/dL

🧪 Βιοδείκτες – Παρακολούθηση:

Εξέταση	Τι δείχνει	Τιμή
Ινσουλίνη νηστείας	Ανταπόκριση σε γλυκόζη	↑ >15 μIU/mL
HOMA-IR	Δείκτης αντίστασης	>2.5–3.0
HbA1c	Μέση γλυκαιμία 3 μηνών	5.7–6.4% (IFG)
OGTT	Δυναμική απάντηση	2h >140–199 = IGT
γ-GT	Συσχέτιση με ΣΔΤ2 & NAFLD	↑ >35 U/L

📌 Η αύξηση της γ-GT αποτελεί ανεξάρτητο δείκτη κινδύνου για εμφάνιση ΣΔΤ2, ανεξάρτητα από BMI ή ALT.

📌 Κλινικά Ευρήματα

Οι ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο έχουν 5πλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔΤ2
Το NAFLD είναι επίσης ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για διαβήτη
Η αντιμετώπιση του συνδρόμου καθυστερεί ή προλαμβάνει την εγκατάσταση ΣΔΤ2

💊 Θεραπευτικές Στρατηγικές για Καρδιοπροστασία και Αντιμετώπιση του Διαβήτη

Κατηγορία	Φάρμακα	Κύρια Οφέλη
Μετφορμίνη	Glucophage	Μείωση γλυκόζης & ινσουλινοαντίστασης
GLP-1 αγωνιστές	Ozempic, Trulicity	Απώλεια βάρους, ↓ HbA1c, ↓ CV θνησιμότητα
SGLT2 αναστολείς	Dapagliflozin	Καρδιοπροστασία, ↓ HFrEF
Στατίνες	Atorvastatin	↓ LDL, ↓ CV risk
ACEi / ARB	Ramipril, Telmisartan	Αντιυπερτασικά + Νεφροπροστασία

✅ Συμπέρασμα (με εστίαση στην καρδιά και τον διαβήτη):

Το μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι απλώς ένα “πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι”, αλλά ένας κεντρικός παράγοντας πρόκλησης καρδιαγγειακής νόσου και διαβήτη τύπου 2. Η ινσουλινοαντίσταση, το λιπώδες ήπαρ, η υπέρταση και οι δυσλιπιδαιμίες λειτουργούν αθροιστικά, επηρεάζοντας τον καρδιομεταβολικό άξονα.

Η συστηματική πρόληψη μέσω σωστής διατροφής, φυσικής άσκησης και φαρμακοθεραπείας μπορεί να ανακόψει την πορεία προς έμφραγμα και ΣΔΤ2.

7. Επιδημιολογία και Κλινικές Επιπλοκές του Μεταβολικού Συνδρόμου

Το μεταβολικό σύνδρομο παρουσιάζει εκρηκτική αύξηση παγκοσμίως, με ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 20–35% στον γενικό ενήλικο πληθυσμό και άνω του 60% σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα.

🔍 Συχνότητα:

ΗΠΑ: ~35% των ενηλίκων
Ευρώπη: ~20–30%, αυξητική τάση σε νεαρότερες ηλικίες
Ελλάδα: πάνω από 25% στους άνδρες >40 ετών
Παιδιά/Έφηβοι: ~8–12% (ιδιαίτερα σε παχυσαρκία)

⚠️ Κύριες Κλινικές Επιπλοκές:

Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 (ΣΔΤ2)
- Η ινσουλινοαντίσταση οδηγεί σε σταδιακή εξάντληση των β-κυττάρων του παγκρέατος.
- Ο κίνδυνος εμφάνισης ΣΔΤ2 αυξάνεται >5 φορές σε άτομα με μεταβολικό σύνδρομο.
Καρδιαγγειακή Νόσος (ΚΑΝ, έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο)
- Αθηρογόνες λιποπρωτεΐνες (↑ TG, ↓ HDL), υπέρταση και φλεγμονώδης κατάσταση
- Ο κίνδυνος για έμφραγμα του μυοκαρδίου διπλασιάζεται.
Μη Αλκοολική Λιπώδης Νόσος του Ήπατος (NAFLD)
- Η πιο συχνή ηπατοπάθεια στις δυτικές χώρες.
- Η γ-GT είναι πρώιμος δείκτης κινδύνου.
Πολυκυστικές Ωοθήκες (PCOS)
- Στενά συνδεδεμένες με ινσουλινοαντίσταση, δυσλιπιδαιμία και παχυσαρκία.
- Συχνά, PCOS και μεταβολικό σύνδρομο συνυπάρχουν.
Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ)
- Αυξημένη λευκωματουρία και ταχύτερη έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας
- Η υπερουριχαιμία και η γλυκοτοξικότητα συμβάλλουν στη βλάβη.
Αναπνευστικά προβλήματα
- Σύνδρομο υπνικής άπνοιας σχετίζεται με κοιλιακή παχυσαρκία.
- Επιδεινώνει την υπέρταση και το προφίλ ινσουλίνης.

8. Μεταβολικό Σύνδρομο σε Παιδιά και Εφήβους

Το φαινόμενο παρατηρείται με αυξανόμενη συχνότητα λόγω παχυσαρκίας και καθιστικής ζωής.

Κριτήρια (IDF για παιδιά):

Ηλικία ≥10 ετών
Κεντρική παχυσαρκία (μέση >90η εκατοστιαία θέση)
Τουλάχιστον 2 από:
- TG ≥150 mg/dL
- HDL <40 mg/dL
- Πίεση ≥130/85 mmHg
- Γλυκόζη ≥100 mg/dL

📌 Η διάγνωση απαιτεί προσοχή λόγω φυσιολογικών μεταβολών της εφηβείας.

Επιπλοκές:

Πρώιμη εμφάνιση ΣΔΤ2 και λιπώδους ήπατος
Διαταραχές εμμήνου ρύσεως στα κορίτσια
Ψυχολογικές επιπτώσεις (αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη)

9. Μεταβολικό Σύνδρομο στην Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη αποτελεί φυσιολογική κατάσταση ινσουλινοαντίστασης. Ωστόσο, σε γυναίκες με προϋπάρχουσα παχυσαρκία ή προδιαβήτη, το μεταβολικό σύνδρομο αυξάνει τον κίνδυνο:

Γλυκαιμίας κύησης (GDM)
Υπέρτασης κύησης / προεκλαμψίας
Μεγάλου εμβρύου (macrosomia)
Καισαρικής τομής, περιγεννητικών επιπλοκών

📌 Η γ-GT στην κύηση έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο GDM και καρδιομεταβολικές επιπλοκές στο παιδί (epigenetic programming).

10. Θεραπεία του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι πολυπαραγοντική και εξατομικευμένη. Περιλαμβάνει:

10.1. Διατροφή

📌 Κύριοι στόχοι:

Απώλεια βάρους (5–10%)
Μείωση λιπώδους ήπατος
Βελτίωση ινσουλινοευαισθησίας

✅ Μεσογειακή διατροφή

Πλούσια σε ελαιόλαδο, ψάρια, λαχανικά
Βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ και μειώνει το NAFLD

✅ DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension)

Ειδικά σε συνδυασμό με υπέρταση
Περιορισμός νατρίου, αύξηση καλίου/μαγνησίου

✅ Low-carb / χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο

Χρήσιμο σε ΣΔΤ2 και σοβαρή ινσουλινοαντίσταση
Προσοχή σε υποπρωτεΐνωση και έλλειψη ινών

10.2. Φαρμακευτική αγωγή

Κατηγορία	Φάρμακα	Ενδείξεις
Μετφορμίνη	Glucophage	ΣΔΤ2, προδιαβήτης, PCOS
GLP-1 αγωνιστές	Ozempic, Trulicity	Παχυσαρκία, ΣΔΤ2, λιπώδες ήπαρ
Στατίνες	Atorvastatin, Rosuvastatin	Δυσλιπιδαιμία
Αναστολείς SGLT2	Empagliflozin	ΣΔΤ2 + ΚΑΝ
Αντιυπερτασικά	ACEi/ARB, CCB	Υπέρταση
Βιταμίνη D	Χαμηλά επίπεδα, NAFLD, έγκυες

📌 Η γ-GT μπορεί να μειωθεί με απώλεια βάρους, μετφορμίνη, βιταμίνη Ε, και ηπατοπροστατευτικά (π.χ. UDCA, silibinin).

11. Πρόληψη και Follow-Up του Μεταβολικού Συνδρόμου

Η πρόληψη του μεταβολικού συνδρόμου απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση τόσο σε ατομικό όσο και σε πληθυσμιακό επίπεδο.

Α. Ατομική Πρόληψη

📏 Διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους
🚶‍♂️ Τακτική φυσική δραστηριότητα (τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα)
🥗 Υγιεινή διατροφή (μεσογειακή, χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη)
🚭 Αποφυγή καπνίσματος και υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ
🧘‍♀️ Μείωση στρες (ύπνος, mindfulness, ψυχολογική υποστήριξη)

Β. Πρωτοβάθμια Ιατρική Παρακολούθηση (Follow-up)

Ετήσιος έλεγχος γλυκόζης νηστείας, HbA1c, λιπιδαιμικού προφίλ
Μέτρηση περιμέτρου μέσης, αρτηριακής πίεσης
Έλεγχος γ-GT, ALT, και υπερηχογράφημα ήπατος όπου ενδείκνυται
Εκτίμηση καρδιομεταβολικού κινδύνου (π.χ. SCORE2, Framingham)

📌 Σε άτομα με προϋπάρχον μεταβολικό σύνδρομο, συνιστάται εξαμηνιαία παρακολούθηση των κύριων μεταβολικών δεικτών.

12. ❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα του μεταβολικού συνδρόμου;

Συνήθως είναι σιωπηλό. Μπορεί να εμφανιστούν υπέρταση, αυξημένο βάρος στην κοιλιακή χώρα, κόπωση, λιπώδες ήπαρ, ή διαταραχές στην περίοδο (PCOS).

Η γ-GT αρκεί για διάγνωση NAFLD;

Όχι, η γ-GT είναι δείκτης υποψίας, αλλά απαιτείται υπερηχογράφημα ήπατος. Συχνά είναι αυξημένη πριν από την ALT.

Μπορεί το μεταβολικό σύνδρομο να αντιστραφεί;

Ναι! Με απώλεια βάρους, διατροφή, άσκηση και συστηματική ιατρική παρακολούθηση, μπορεί να υποστραφεί πλήρως.

Υπάρχει ειδική θεραπεία για ινσουλινοαντίσταση;

Η μετφορμίνη είναι φάρμακο πρώτης γραμμής, αλλά σημαντικότερος είναι ο συνδυασμός διατροφής και φυσικής δραστηριότητας.

Πότε να υποπτευθώ μεταβολικό σύνδρομο;

Όταν συνυπάρχουν ≥3 από: κοιλιακή παχυσαρκία, αυξημένα TG, μειωμένη HDL, υπέρταση και αυξημένη γλυκόζη νηστείας.

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Πρόκειται για ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών που περιλαμβάνουν κοιλιακή παχυσαρκία, υπέρταση, υπεργλυκαιμία, αυξημένα τριγλυκερίδια και μειωμένη HDL χοληστερόλη. Η συνύπαρξη αυτών αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο, διαβήτη τύπου 2 και λιπώδες ήπαρ.

Ποιος είναι ο βασικός μηχανισμός του συνδρόμου;

Η ινσουλινοαντίσταση είναι ο θεμελιώδης παθοφυσιολογικός μηχανισμός. Οι ιστοί δεν αποκρίνονται επαρκώς στην ινσουλίνη, οδηγώντας σε υπερινσουλιναιμία, υπεργλυκαιμία, λιπιδαιμικές διαταραχές και υπέρταση.

Ποιος είναι ο ρόλος της γ-GT στο μεταβολικό σύνδρομο;

Η γ-GT είναι ένζυμο που σχετίζεται με οξειδωτικό στρες και ηπατική δυσλειτουργία. Αυξημένα επίπεδα της συνδέονται με ινσουλινοαντίσταση, NAFLD και αυξημένο καρδιομεταβολικό κίνδυνο.

Πώς σχετίζεται το λιπώδες ήπαρ με το σύνδρομο;

Το NAFLD (μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος) είναι η ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου. Σχεδόν 70–90% των ασθενών με NAFLD πληρούν τα κριτήρια του συνδρόμου.

Ποια είναι τα διαγνωστικά κριτήρια;

Τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα κριτήρια είναι του NCEP ATP III: ≥3 από 5 (κοιλιακή παχυσαρκία, ↑ TG, ↓ HDL, ↑ πίεση, ↑ γλυκόζη νηστείας).

Το μεταβολικό σύνδρομο θεραπεύεται;

Μπορεί να αναστραφεί ή να βελτιωθεί σημαντικά με απώλεια βάρους, σωστή διατροφή, φυσική δραστηριότητα και φαρμακευτική αγωγή όπου χρειάζεται.

Τι είναι η ινσουλινοαντίσταση και πώς μετράται;

Είναι η μειωμένη δράση της ινσουλίνης στους ιστούς. Μετριέται έμμεσα με HOMA-IR ή κλινικά με OGTT με ινσουλίνη. Τιμές HOMA-IR >2.5 θεωρούνται παθολογικές.

Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται;

Μετφορμίνη, GLP-1 αγωνιστές (Ozempic), στατίνες, SGLT2 αναστολείς και αντιυπερτασικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδείκνυνται και ηπατοπροστατευτικά.

Μπορούν τα παιδιά να έχουν μεταβολικό σύνδρομο;

Ναι, ιδιαίτερα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι. Απαιτείται προσαρμοσμένη διάγνωση με βάση τις εκατοστιαίες θέσεις.

Υπάρχει σχέση με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS);

Ναι. Οι γυναίκες με PCOS έχουν αυξημένο επιπολασμό μεταβολικού συνδρόμου λόγω κοινής ρίζας ινσουλινοαντίστασης.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος πρόληψης;

Απώλεια σπλαχνικού λίπους μέσω υγιεινής διατροφής (μεσογειακή), άσκησης και αποφυγής καθιστικής ζωής, αλκοόλ και καπνίσματος.

Πώς σχετίζεται το σύνδρομο με τα καρδιαγγειακά νοσήματα;

Μέσω υπέρτασης, αθηρογόνου δυσλιπιδαιμίας, χρόνιου φλεγμονώδους φορτίου και προθρομβωτικής κατάστασης. Ο κίνδυνος εμφράγματος διπλασιάζεται.

Τι δείχνει η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη στο σύνδρομο;

Η HbA1c δείχνει τον μέσο όρο γλυκόζης 3 μηνών. Τιμές ≥5.7% είναι συμβατές με προδιαβήτη – συχνά παρόν σε μεταβολικό σύνδρομο.

Χρειάζεται υπερηχογράφημα ήπατος σε όλους;

Σε παρουσία αυξημένης γ-GT, ALT ή κοιλιακής παχυσαρκίας, συνιστάται υπερηχογράφημα για ανίχνευση NAFLD.

Ποια είναι η πρόγνωση του συνδρόμου χωρίς θεραπεία;

Αυξημένος κίνδυνος για εμφάνιση ΣΔΤ2, ηπατικής ίνωσης, στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού και καρδιομεταβολικής θνησιμότητας.

13. 📚 Βιβλιογραφία

Grundy SM. Metabolic Syndrome Pandemic. Circulation. 2008;117(4):628-635.
Alberti KG, et al. Harmonizing the Metabolic Syndrome. Circulation. 2009;120(16):1640-1645.
Marchesini G et al. NAFLD and the Metabolic Syndrome. Diabetes. 2005;54(4):934–939.
Ryu S, et al. γ-GT as a Predictor of Metabolic Syndrome. Clin Chem Lab Med. 2007;45(4):535–540.
Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA. 2001.
ΕΔΔΥΠΠΥ – Ελληνικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων. https://www.eddyppy.gr
Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας Ελλάδας (ΙΕΠΕ) – https://www.iepe.gr
Chalasani N, et al. The diagnosis and management of NAFLD. Hepatology. 2018;67(1):328–357.
🔚 Συμπέρασμα
Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί προειδοποιητικό σήμα σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, με ινσουλινοαντίσταση και λιπώδες ήπαρ στον πυρήνα της παθογένειάς του. Η γ-GT αναδεικνύεται ως ένας πρώιμος, αλλά συχνά παραγνωρισμένος δείκτης. Η έγκαιρη αναγνώριση, η συνολική εκτίμηση του κινδύνου και η στοχευμένη παρέμβαση μπορούν να προλάβουν ή να αναστρέψουν την εξέλιξη της νόσου.
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!
https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…