04/Nov/2025

💧 VMA (Βανιλυλμανδελικό Οξύ) – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι το VMA;
2️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;
3️⃣ Προετοιμασία πριν τη συλλογή
4️⃣ Τροφές και φάρμακα που επηρεάζουν
5️⃣ Πώς γίνεται η 24ωρη συλλογή ούρων
6️⃣ Πώς αναλύεται στο εργαστήριο
7️⃣ Τι δείχνουν τα αποτελέσματα;
8️⃣ Συχνά λάθη και απορρίψεις
9️⃣ VMA vs Μετανεφρίνες/Κατεχολαμίνες
🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
1️⃣1️⃣ Πού να κάνω την εξέταση;
1️⃣2️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

🖼️ Προτεινόμενη εικόνα (1200×628): Φιάλη ούρων 24ώρου με ετικέτα «VMA», γραφικό μορίου βανιλυλμανδελικού οξέος και εικονίδιο επινεφριδίου.
Κάτω δεξιά κόκκινη έντονη υπογραφή “mikrobiologikolamia.gr” να μην κόβεται.Alt: «VMA στα ούρα – Τι είναι και πώς γίνεται η 24ωρη συλλογή».

1️⃣ Τι είναι το VMA;

Το VMA (Vanillylmandelic Acid – Βανιλυλμανδελικό Οξύ) είναι ο τελικός μεταβολίτης δύο σημαντικών ορμονών του σώματος — της Αδρεναλίνης και της Νοραδρεναλίνης. Αυτές οι ορμόνες ανήκουν στις Κατεχολαμίνες και παράγονται στα επινεφρίδια και στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στην αντίδραση του οργανισμού στο στρες (“fight or flight”).

Κατά τη φυσιολογική μεταβολική τους οδό, η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη μετατρέπονται αρχικά σε Μετανεφρίνες (μετανεφρίνη και νορμετανεφρίνη), και στη συνέχεια στο VMA, το οποίο αποβάλλεται στα ούρα. Επομένως, η μέτρηση του VMA στα ούρα 24ώρου αντικατοπτρίζει την ολική παραγωγή κατεχολαμινών στον οργανισμό κατά το συγκεκριμένο διάστημα.

ℹ️ Δείγμα: Ούρα 24ώρου, συλλεγμένα σε ειδικό δοχείο που περιέχει οξινιστικό διάλυμα (HCl) για σταθεροποίηση του δείγματος. Απαραίτητη η ψύξη καθ’ όλη τη διάρκεια της συλλογής.

🧠 Βιολογική σημασία του VMA

Το VMA είναι το κύριο προϊόν αποδόμησης των κατεχολαμινών μέσω ενζυμικών οδών που περιλαμβάνουν τις COMT και MAO (Κατεχολ-Ο-μεθυλτρανσφεράση και Μονοαμινοξειδάση). Αποτελεί επομένως σταθερό δείκτη της συνολικής δραστηριότητας αυτών των ορμονών, ειδικά όταν οι συγκεντρώσεις τους στο αίμα μεταβάλλονται γρήγορα.

🧪 Χρήση στην ιατρική διάγνωση:

Ανίχνευση νευροβλαστώματος (σε παιδιά) — ο πιο κλασικός δείκτης σε συνδυασμό με HVA (Ομοβανιλλικό Οξύ).
Επικουρική διερεύνηση Φαιοχρωμοκυττώματος και Παραγαγγλιώματος (PPGL) σε ενήλικες, μαζί με Μετανεφρίνες και Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου.
Παρακολούθηση ανταπόκρισης μετά από χειρουργική αφαίρεση PPGL ή θεραπεία νευροβλαστώματος.

🧬 Πώς συνδέεται με τις κατεχολαμίνες και τις μετανεφρίνες

Η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη παράγονται στα επινεφρίδια και κυκλοφορούν στο αίμα. Μετά τη δράση τους, μεταβολίζονται μέσω δύο βημάτων:

➡️ Αδρεναλίνη/Νοραδρεναλίνη → Μετανεφρίνη/Νορμετανεφρίνη (πιο σταθεροί μεταβολίτες)
➡️ Μετανεφρίνες → VMA (Vanillylmandelic Acid), το οποίο αποβάλλεται στα ούρα

Έτσι, η αύξηση του VMA αντικατοπτρίζει υπερέκκριση κατεχολαμινών από τον οργανισμό και είναι χαρακτηριστική σε ορισμένους νευροενδοκρινείς όγκους.

⚠️ Σημαντικό: Παρότι το VMA χρησιμοποιείται ευρέως, η εξέταση Μετανεφρινών θεωρείται πιο ευαίσθητη για PPGL, ενώ το VMA παραμένει χρήσιμο εργαλείο σε παιδιατρικούς ασθενείς και σε συνδυασμό με άλλους δείκτες.

Η μέτρηση του VMA στα ούρα 24ώρου, όταν πραγματοποιείται σωστά, αποτελεί πολύτιμο δείκτη για την έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση νευροενδοκρινικών όγκων, συμβάλλοντας στην ακριβή αξιολόγηση της μεταβολικής δραστηριότητας των επινεφριδίων.

2️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;

Η εξέταση του VMA στα ούρα 24ώρου ζητείται για να εκτιμηθεί η παραγωγή και ο μεταβολισμός των κατεχολαμινών (αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης) στον οργανισμό. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε περιπτώσεις υποψίας νευροενδοκρινικών όγκων που εκκρίνουν αυτές τις ουσίες.

🧬 Το VMA είναι δείκτης «μακροπρόθεσμης» δραστηριότητας των επινεφριδίων, καθώς καταγράφει την ολική αποβολή μεταβολιτών κατεχολαμινών μέσα σε 24 ώρες και όχι απλώς μια στιγμιαία τιμή στο αίμα.

🔹 Κύριες διαγνωστικές ενδείξεις

🧠 Νευροβλάστωμα (neuroblastoma) — σε παιδιά, αποτελεί μία από τις βασικές εξετάσεις σε συνδυασμό με HVA (Ομοβανιλλικό Οξύ).
⚙️ Φαιοχρωμοκύττωμα / Παραγαγγλίωμα (PPGL) — σε ενήλικες, η εξέταση γίνεται συμπληρωματικά με Μετανεφρίνες και Κατεχολαμίνες.
🩺 Παρακολούθηση θεραπείας μετά από χειρουργική αφαίρεση όγκων ή χημειοθεραπεία.
💊 Αξιολόγηση υποτροπής σε ασθενείς με ιστορικό PPGL ή νευροβλαστώματος.

📈 Συμπτώματα που οδηγούν σε έλεγχο

⏱️ Επεισόδια υπέρτασης με πονοκέφαλο, εφίδρωση, ταχυκαρδία.
😰 Ανεξήγητο άγχος, τρόμος, αίσθημα παλμών.
📉 Απώλεια βάρους χωρίς εμφανή αιτία.
👶 Σε παιδιά: κοιλιακή μάζα, υπέρταση, αναιμία ή αδυναμία.

⚠️ Σημείωση: Η εξέταση VMA έχει χαμηλότερη ευαισθησία για PPGL σε σύγκριση με τις μετανεφρίνες. Επομένως, η Ενδοκρινολογική Εταιρεία συνιστά τις μετανεφρίνες ως πρώτη γραμμή ελέγχου, και το VMA χρησιμοποιείται ως επιβεβαιωτική ή συμπληρωματική εξέταση.

🧩 Συνδυασμός με άλλες εξετάσεις

VMA + HVA: για διάγνωση και παρακολούθηση νευροβλαστώματος.
Μετανεφρίνες (ούρων/αίματος): για PPGL σε ενήλικες.
Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου: σε περιπτώσεις ύποπτης υπερπαραγωγής επινεφριδικών ορμονών.

✅ Συνοψίζοντας:
Το VMA αποτελεί σταθερό και αξιόπιστο δείκτη της μακροχρόνιας παραγωγής κατεχολαμινών. Αν και λιγότερο ευαίσθητο από τις μετανεφρίνες, παραμένει σημαντικό σε παιδιατρικούς και ειδικούς διαγνωστικούς ελέγχους.

3️⃣ Προετοιμασία πριν τη συλλογή

Η σωστή προετοιμασία είναι καθοριστική για την αξιοπιστία της εξέτασης VMA (Βανιλυλμανδελικό Οξύ), καθώς πολλές τροφές, φάρμακα ή συνήθειες μπορούν να επηρεάσουν τις συγκεντρώσεις των κατεχολαμινών και των μεταβολιτών τους στα ούρα.

🔹 Πρακτικές οδηγίες πριν την έναρξη συλλογής

🕒 Ενημερώστε το εργαστήριο για την έναρξη της συλλογής και προμηθευτείτε το ειδικό δοχείο ούρων 24ώρου (συχνά περιέχει HCl για σταθεροποίηση).
🥗 Διατηρήστε κανονική διατροφή 2–3 ημέρες πριν, χωρίς υπερβολική πρόσληψη καφέ, σοκολάτας ή ενεργειακών ροφημάτων.
💊 Ενημερώστε τον γιατρό σας για κάθε φάρμακο που λαμβάνετε· κάποια χρειάζεται να διακοπούν προσωρινά (π.χ. τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, L-Dopa, αποσυμφορητικά).
🚭 Αποφύγετε κάπνισμα, stress και έντονη άσκηση την ημέρα πριν και κατά τη διάρκεια της συλλογής.
🚿 Καθαρίστε σχολαστικά την περιοχή πριν την ούρηση ώστε να αποφευχθεί επιμόλυνση του δείγματος.

ℹ️ Ημέρα συλλογής:
Πετάξτε τα πρώτα πρωινά ούρα και ξεκινήστε τη συλλογή με τη δεύτερη ούρηση. Συνεχίστε να συγκεντρώνετε όλα τα ούρα για 24 ώρες στο ίδιο δοχείο, φυλάσσοντάς το σε δροσερό μέρος ή ψυγείο (4°C).

⚠️ Προσοχή στα εξής

Μην απομακρύνετε ή αδειάσετε το οξύ (HCl) από το δοχείο — είναι απαραίτητο για τη διατήρηση του δείγματος.
Μην συλλέγετε ούρα κατά τη διάρκεια έμμηνου ρύσης· προτιμήστε άλλη ημερομηνία.
Αναφέρετε στο εργαστήριο εάν ξεχάσατε κάποια ούρηση ή αν υπήρξε διαρροή.
Αποφύγετε κατανάλωση φρούτων με βανιλίνη (π.χ. μπανάνες, εσπεριδοειδή, σοκολάτα).

⚠️ Συχνό λάθος: Αν η συλλογή γίνει χωρίς ψύξη ή χωρίς οξινιστικό, το VMA διασπάται και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ψευδώς χαμηλά.

🧪 Τι να έχετε μαζί σας όταν παραδώσετε το δείγμα

Το δοχείο ούρων 24ώρου καλά σφραγισμένο.
Σημειωμένη ώρα έναρξης και λήξης συλλογής.
Τον συνολικό όγκο των ούρων (αν ζητηθεί).
Κατάλογο φαρμάκων που λάβατε τις τελευταίες 72 ώρες.

✅ Υπόδειξη: Αν η εξέταση VMA γίνεται μαζί με Μετανεφρίνες ή Κατεχολαμίνες, συνιστάται να ακολουθείτε το ίδιο πρωτόκολλο προετοιμασίας και συλλογής.

4️⃣ Τροφές και φάρμακα που επηρεάζουν τα αποτελέσματα

Ορισμένα τρόφιμα, ροφήματα και φάρμακα μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τα επίπεδα του VMA στα ούρα, προκαλώντας ψευδώς αυξημένα ή μειωμένα αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να ακολουθήσετε αυστηρά τις οδηγίες του γιατρού ή του εργαστηρίου πριν τη συλλογή.

🥗 Τροφές που πρέπει να αποφευχθούν 48–72 ώρες πριν και κατά τη συλλογή

☕ Καφές, τσάι, κακάο, σοκολάτα – περιέχουν μεθυλξανθίνες που αυξάνουν τις κατεχολαμίνες.
🍌 Μπανάνες, αβοκάντο, βανίλια, εσπεριδοειδή – περιέχουν προδρόμους ουσίες των κατεχολαμινών (τυραμίνη, βανιλίνη).
🥤 Ενεργειακά ποτά ή προϊόντα με καφεΐνη – αυξάνουν τεχνητά τα επίπεδα αδρεναλίνης.
🍽️ Αλκοόλ, αναψυκτικά τύπου cola – μπορεί να μεταβάλλουν το pH και να επηρεάσουν την ανάλυση.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Κατηγορία	Παραδείγματα	Επίδραση
Τροφές/Ροφήματα	Καφές, τσάι, σοκολάτα, μπανάνες, βανίλια, πορτοκάλια	Αυξάνουν τεχνητά το VMA (ψευδώς υψηλά αποτελέσματα)
Αλκοόλ	Κρασί, μπύρα, ποτά	Μεταβάλλει το pH των ούρων και αποσταθεροποιεί το δείγμα
Φάρμακα	Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, MAO αναστολείς, L-Dopa, μεθυλντόπα, λαβεταλόλη, αποσυμφορητικά	Αυξάνουν ή μειώνουν τις κατεχολαμίνες – πιθανή διακοπή μόνο κατόπιν ιατρικής οδηγίας
Δραστηριότητες	Έντονη άσκηση, stress, κάπνισμα	Αυξάνουν την αδρεναλίνη – ψευδώς θετικά αποτελέσματα

💊 Φάρμακα που μπορεί να χρειαστεί διακοπή (μόνο με ιατρική σύσταση)

Αντικαταθλιπτικά (τρικυκλικά, SSRI, MAO-I)
Αποσυμφορητικά ρινός (ψευδοεφεδρίνη, φαινυλεφρίνη)
Αντιυπερτασικά (λαβεταλόλη, μεθυλντόπα)
Αντιπαρκινσονικά (L-Dopa)
Αναλγητικά με καφεΐνη ή κωδεΐνη

⚠️ Μην διακόψετε ποτέ φάρμακα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας. Η απότομη διακοπή μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις, ιδιαίτερα σε καρδιοπαθείς ή υπερτασικούς ασθενείς.

✅ Συνοψίζοντας:
Για ακριβές αποτέλεσμα στο VMA, αποφύγετε καφεΐνη, βανίλια, μπανάνες και έντονη δραστηριότητα. Ενημερώστε τον γιατρό για κάθε φάρμακο που λαμβάνετε και ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του εργαστηρίου.

5️⃣ Πώς γίνεται η 24ωρη συλλογή ούρων για VMA

Η εξέταση VMA απαιτεί συλλογή όλων των ούρων για 24 ώρες. Η σωστή διαδικασία είναι απαραίτητη ώστε τα αποτελέσματα να αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια την παραγωγή κατεχολαμινών στον οργανισμό.

📋 Αναλυτικές οδηγίες συλλογής

🚫 Το πρωί της πρώτης ημέρας πετάξτε τα πρώτα πρωινά ούρα (σημειώστε την ώρα).
🕘 Από εκείνη τη στιγμή και για τις επόμενες 24 ώρες, συλλέξτε όλα τα ούρα στο ειδικό δοχείο που σας παρέχει το εργαστήριο.
🧴 Το δοχείο περιέχει συνήθως οξινιστικό διάλυμα (HCl)· μην το αφαιρείτε.
❄️ Φυλάξτε το δοχείο σε ψυγείο ή πολύ δροσερό μέρος (περίπου 4°C) καθ’ όλη τη διάρκεια της συλλογής.
📅 Τη δεύτερη ημέρα, συμπεριλάβετε και τα πρώτα πρωινά ούρα και σημειώστε την ώρα λήξης.
🧾 Καταγράψτε πάνω στο δοχείο: ονοματεπώνυμο, ημερομηνία, ώρα έναρξης–λήξης και, αν ζητηθεί, τον συνολικό όγκο των ούρων.
🚚 Παραδώστε το δείγμα στο εργαστήριο εντός 1–4 ωρών από τη λήξη της συλλογής.

ℹ️ Σημαντικό: Κατά τη διάρκεια της συλλογής μπορείτε να ουρείτε σε καθαρό μικρό δοχείο και να μεταγγίζετε σταδιακά στο μεγάλο δοχείο 24ώρου. Μην αποθηκεύετε τα ούρα σε διαφορετικά δοχεία.

⚠️ Συχνά λάθη που πρέπει να αποφύγετε

❌ Παράλειψη μιας ή περισσότερων ούρησεων μέσα στο 24ωρο.
❌ Μη ψύξη του δείγματος – το VMA είναι θερμοευαίσθητο.
❌ Χρήση λάθος δοχείου ή δοχείου χωρίς οξινιστικό.
❌ Κατανάλωση καφέ, σοκολάτας ή μπανάνας κατά τη διάρκεια της συλλογής.
❌ Λανθασμένη καταγραφή χρόνου έναρξης ή λήξης.

⚠️ Προσοχή: Ακόμη και ένα χαμένο δείγμα ή σφάλμα στη συλλογή μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση της εξέτασης ή σε ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα.

✅ Συμβουλή: Για ευκολία, κρατήστε σημειώσεις (ώρες, όγκο, φάρμακα) και επικοινωνήστε με το εργαστήριο αν δεν είστε σίγουροι για κάποιο βήμα. Το προσωπικό μπορεί να σας καθοδηγήσει τηλεφωνικά.

6️⃣ Πώς αναλύεται στο εργαστήριο

Το VMA μετριέται με HPLC ή LC-MS/MS για υψηλή ειδικότητα και ακρίβεια. Η οξίνιση των ούρων και η ψύξη κατά τη συλλογή μειώνουν την αποδόμηση και τα ψευδώς αρνητικά.

7️⃣ Τι δείχνουν τα αποτελέσματα της εξέτασης VMA;

Η ανάλυση του VMA (Βανιλυλμανδελικό Οξύ) στα ούρα 24ώρου δείχνει την ολική αποβολή των μεταβολιτών των κατεχολαμινών (αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης). Τα αποτελέσματα ερμηνεύονται σε συνδυασμό με τις Μετανεφρίνες, τις Κατεχολαμίνες και την κλινική εικόνα του ασθενούς.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Ηλικιακή ομάδα	Ενδεικτικά όρια VMA (mg/24h)	Σχόλιο
Παιδιά	0.5 – 5.0 mg/24h (ενδεικτικά)	Χαμηλότερα από ενήλικες, χρήση για διάγνωση νευροβλαστώματος
Ενήλικες	1.0 – 7.0 mg/24h (ενδεικτικά)	Τιμές άνω των ορίων απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση

📈 Αυξημένα επίπεδα VMA

🧠 Νευροβλάστωμα (παιδιά) – συχνά με παράλληλη αύξηση του HVA (Ομοβανιλλικού Οξέος).
⚙️ Φαιοχρωμοκύττωμα / Παραγαγγλίωμα (PPGL) – σε ενήλικες, συνοδεύεται από αυξημένες μετανεφρίνες.
☕ Κατανάλωση καφεΐνης ή σοκολάτας – προκαλεί ψευδώς υψηλά αποτελέσματα.
💊 Φάρμακα όπως L-Dopa, MAO-αναστολείς, αποσυμφορητικά – επηρεάζουν την τιμή.

📉 Χαμηλά επίπεδα VMA

🧪 Ανεπαρκής συλλογή δείγματος ή απώλεια ούρησης.
🌡️ Έλλειψη ψύξης ή μη χρήση οξινιστικού (HCl) → διάσπαση VMA.
💊 Χρήση φαρμάκων που καταστέλλουν κατεχολαμίνες (π.χ. κλονιδίνη).

ℹ️ Ερμηνεία: Τα αποτελέσματα του VMA δεν αξιολογούνται μεμονωμένα. Η διάγνωση απαιτεί συνδυασμό VMA, HVA, Μετανεφρινών, Κατεχολαμινών και απεικονιστικού ελέγχου (CT/MRI).

🧮 Παράδειγμα ερμηνείας

🔹 VMA ↑ + HVA ↑ → Πιθανό νευροβλάστωμα.
🔹 VMA ↑ + Μετανεφρίνες ↑ → Πιθανό φαιοχρωμοκύττωμα/παραγαγγλίωμα.
🔹 VMA φυσιολογικό + συμπτώματα → Έλεγχος με πιο ευαίσθητες εξετάσεις (LC-MS/MS μετανεφρίνες).

✅ Συμπέρασμα:
Η εξέταση VMA αποτελεί αξιόπιστο εργαλείο για την ανίχνευση υπερέκκρισης κατεχολαμινών, κυρίως σε παιδιά με νευροβλάστωμα και σε συνδυασμό με άλλους βιοδείκτες για PPGL.
Για πιο ευαίσθητο έλεγχο, προτείνεται παράλληλος προσδιορισμός Μετανεφρινών.

8️⃣ Συχνά λάθη και απορρίψεις δειγμάτων

Η αξιοπιστία της εξέτασης VMA (Βανιλυλμανδελικό Οξύ) εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σωστή προετοιμασία και τη διαδικασία συλλογής. Ακόμη και μικρά λάθη μπορούν να οδηγήσουν σε ψευδή αποτελέσματα ή σε απόρριψη δείγματος από το εργαστήριο.

⚠️ Συχνά λάθη των ασθενών

⛔ Μη ψύξη του δείγματος κατά τη διάρκεια της συλλογής.
⛔ Χρήση δοχείου χωρίς οξινιστικό (HCl) ή αφαίρεση του οξέος από το δοχείο.
⛔ Παράλειψη μίας ή περισσότερων ουρήσεων μέσα στο 24ωρο.
⛔ Κατανάλωση καφεΐνης, μπανάνας, σοκολάτας, βανίλιας ή φαρμάκων που αυξάνουν τις κατεχολαμίνες.
⛔ Μη καταγραφή των ωρών έναρξης και λήξης συλλογής.
⛔ Παρατεταμένη καθυστέρηση στην παράδοση του δείγματος στο εργαστήριο (πέραν των 4 ωρών).

⚠️ Σημαντικό: Τα δείγματα που φτάνουν σε θερμοκρασία δωματίου ή χωρίς οξινιστικό απορρίπτονται, καθώς το VMA διασπάται γρήγορα και τα αποτελέσματα καθίστανται άκυρα.

🧪 Εργαστηριακές απορρίψεις

🚫 Δείγμα χωρίς επαρκή όγκο ούρων (λιγότερο από 400 mL).
🚫 Δείγμα με pH > 5, υποδηλώνει απουσία οξινιστικού.
🚫 Ασυνέπεια στον χρόνο συλλογής (λιγότερες ή περισσότερες από 24 ώρες).
🚫 Μολυσμένο δείγμα (π.χ. παρουσία ξένων ουσιών ή αφρού).

ℹ️ Συμβουλή: Για αποφυγή λαθών, ζητήστε γραπτές οδηγίες συλλογής από το εργαστήριο. Πολλά διαγνωστικά κέντρα, όπως το Μικροβιολογικό Λαμία, παρέχουν ειδικά έντυπα και σήμανση δοχείου με HCl.

📉 Επιπτώσεις λαθών στη μέτρηση

Η απώλεια ούρων ή η ανεπαρκής ψύξη → χαμηλές ή μη ανιχνεύσιμες τιμές VMA.
Η κατανάλωση καφεΐνης, μπανάνας ή σοκολάτας → ψευδώς υψηλές τιμές.
Η μη καταγραφή χρόνου → μη δυνατότητα υπολογισμού 24ώρου.

✅ Ορθή πρακτική: Διατηρήστε το δοχείο ψυχόμενο, αποφύγετε απαγορευμένες τροφές, σημειώστε με ακρίβεια τους χρόνους και παραδώστε το δείγμα εντός της ίδιας ημέρας. Έτσι εξασφαλίζετε αξιόπιστο και αποδεκτό αποτέλεσμα.

9️⃣ VMA vs Μετανεφρίνες και Κατεχολαμίνες

Η ανάλυση του VMA αποτελεί έναν από τους πιο παλιούς δείκτες μεταβολισμού των κατεχολαμινών, όμως στη σύγχρονη εργαστηριακή πράξη συχνά συγκρίνεται ή συνδυάζεται με τις εξετάσεις Μετανεφρινών και Κατεχολαμινών. Κάθε μία από αυτές παρέχει διαφορετικού τύπου πληροφορίες για την ενδοκρινική δραστηριότητα των επινεφριδίων.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Χαρακτηριστικό	VMA	Μετανεφρίνες	Κατεχολαμίνες
Τι μετρά	Τελικός μεταβολίτης αδρεναλίνης & νοραδρεναλίνης (ούρα)	Σταθεροί μεταβολίτες κατεχολαμινών (αίμα ή ούρα)	Οι ίδιες οι ορμόνες (αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη, ντοπαμίνη)
Δείγμα	Ούρα 24ώρου	Αίμα (πλάσμα) ή ούρα 24ώρου	Ούρα 24ώρου ή πλάσμα
Ευαισθησία για PPGL	Μέτρια (λιγότερο ευαίσθητο)	Υψηλή – εξέταση πρώτης γραμμής	Μεταβαλλόμενη, επηρεάζεται από stress
Ενδείξεις	Νευροβλάστωμα, PPGL (επικουρικά)	PPGL, επινεφριδιακοί όγκοι	PPGL, stress-related υπερέκκριση
Παιδιατρική χρήση	Πολύ χρήσιμο για νευροβλάστωμα (μαζί με HVA)	Συμπληρωματικά	Περιορισμένη λόγω ασταθών επιπέδων

📊 Συμπεράσματα σύγκρισης

Το VMA είναι χρήσιμο για την εκτίμηση μακροχρόνιας παραγωγής κατεχολαμινών και στη διάγνωση νευροβλαστώματος.
Οι Μετανεφρίνες είναι η πιο ευαίσθητη εξέταση για φαιοχρωμοκύττωμα και παραγαγγλίωμα (PPGL).
Οι Κατεχολαμίνες χρησιμοποιούνται όταν απαιτείται άμεση αποτύπωση ορμονικής υπερέκκρισης (stress ή κρίση).

⚠️ Σημαντικό: Αν τα επίπεδα του VMA είναι φυσιολογικά, αλλά υπάρχει υψηλή κλινική υποψία PPGL, τότε πρέπει να γίνει έλεγχος με Μετανεφρίνες πλάσματος ή ούρων.

✅ Συμπέρασμα:
Το VMA δεν έχει αντικατασταθεί πλήρως από τις νεότερες εξετάσεις. Παραμένει πολύτιμο σε παιδιά και σε περιπτώσεις όπου απαιτείται επιβεβαίωση μεταβολικής δραστηριότητας των κατεχολαμινών. Ο ιδανικός έλεγχος επινεφριδιακών όγκων περιλαμβάνει συνδυασμό VMA + Μετανεφρίνες + HVA.

🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία;

Δεν απαιτείται αυστηρή νηστεία. Αποφύγετε τροφές/ροφήματα που επηρεάζουν για 48–72 ώρες.

Πρέπει να χρησιμοποιήσω ειδικό δοχείο;

Ναι. Δοχείο 24ώρου του εργαστηρίου, συχνά με HCl.

Τι γίνεται αν ξεχάσω μια ούρηση;

Συνήθως απαιτείται νέα συλλογή για αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Πότε θα έχω αποτέλεσμα;

Συνήθως 1–3 εργάσιμες, ανάλογα με το εργαστήριο.

Είναι αρκετό το VMA για PPGL;

Όχι. Για PPGL προτιμώνται οι Μετανεφρίνες ως εξέταση πρώτης γραμμής.

1️⃣1️⃣ Πού να κάνω την εξέταση;

Κλείστε εύκολα εξέταση VMA ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

1️⃣2️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

Endocrine Society Clinical Practice Guideline (2014): Diagnosis of Pheochromocytoma and Paraganglioma — Τεκμηριωμένες οδηγίες για τη διάγνωση PPGL και τη χρήση μετανεφρινών/VMA.
Mayo Clinic Laboratories – Vanillylmandelic Acid (VMA), 24-hour Urine — Πλήρεις οδηγίες για προετοιμασία, όρια και ανάλυση.
MSKCC Patient Instructions – 24-Hour Urine Collection — Αναλυτικές οδηγίες συλλογής δείγματος 24ώρου.
NHS – Urine test: preparation and sample handling — Πρακτικές οδηγίες για ασθενείς και επαγγελματίες υγείας.
UpToDate – Biochemical diagnosis of PPGL — Αναλυτική σύγκριση μετανεφρινών, κατεχολαμινών και VMA.
Μικροβιολογικό Λαμία – Μετανεφρίνες: Εξέταση Αίματος και Ούρων — Αναλυτικός οδηγός για τις μετανεφρίνες, διαγνωστικά όρια και σύγκριση με VMA.
Μικροβιολογικό Λαμία – Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου — Πλήρης οδηγός για συλλογή και ερμηνεία αποτελεσμάτων κατεχολαμινών.
Μικροβιολογικό Λαμία – Κατάλογος Εξετάσεων — Όλες οι διαθέσιμες εξετάσεις του εργαστηρίου.
Κλείστε Ραντεβού στο Μικροβιολογικό Λαμία — Online προγραμματισμός εξέτασης.

📚 Ελληνικές πηγές:

Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία — Κατευθυντήριες οδηγίες για ενδοκρινείς όγκους και εργαστηριακούς δείκτες.
ΕΟΠΥΥ — Επίσημος κατάλογος αποζημιούμενων εξετάσεων και σχετικές αποφάσεις.
Υπουργείο Υγείας — Κανονισμοί και οδηγίες για εργαστηριακές εξετάσεις στην Ελλάδα.
Μικροβιολογικό Λαμία — Εξειδικευμένες εξετάσεις VMA, HVA, κατεχολαμινών και μετανεφρινών με σύγχρονες τεχνικές LC-MS/MS.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

04/Nov/2025

🧪 Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι οι κατεχολαμίνες;
2️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;
3️⃣ Προετοιμασία πριν τη συλλογή
4️⃣ Τροφές και φάρμακα που επηρεάζουν
5️⃣ Πώς γίνεται η 24ωρη συλλογή ούρων
6️⃣ Ειδικές περιπτώσεις (κύηση, παιδιά κ.λπ.)
7️⃣ Τι δείχνουν τα αποτελέσματα;
8️⃣ Συχνά λάθη και απορρίψεις δειγμάτων
9️⃣ Κατεχολαμίνες vs Μετανεφρίνες
🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
1️⃣1️⃣ Πού να κάνω την εξέταση;
1️⃣2️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

1️⃣ Τι είναι οι Κατεχολαμίνες;

Οι Κατεχολαμίνες είναι βιογενείς αμίνες που λειτουργούν ως ορμόνες και νευροδιαβιβαστές. Παράγονται κυρίως στον μυελό των επινεφριδίων και στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα, και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αντίδραση του οργανισμού στο στρες (“fight or flight” αντίδραση).

Οι κυριότερες κατεχολαμίνες είναι:

⚡ Αδρεναλίνη (Επινεφρίνη): Αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό, τη ροή αίματος στους μυς και την απελευθέρωση γλυκόζης από το ήπαρ.
💓 Νοραδρεναλίνη (Νορεπινεφρίνη): Ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση και προκαλεί αγγειοσύσπαση.
🧠 Ντοπαμίνη: Προάγει τη μετάδοση νευρικών σημάτων και εμπλέκεται στην κινητικότητα και τη διάθεση.

Μετά την παραγωγή τους, οι κατεχολαμίνες μεταβολίζονται σε μετανεφρίνες και νορμετανεφρίνες, που αποβάλλονται στα ούρα. Η μέτρηση αυτών των ουσιών στα ούρα 24ώρου δίνει πληροφορίες για την παραγωγή τους στον οργανισμό και βοηθά στη διάγνωση ορμονικών διαταραχών όπως το Φαιοχρωμοκύττωμα και το Παραγαγγλίωμα (PPGL).

ℹ️ Τύπος δείγματος: Ούρα 24ώρου, συλλεγμένα σε ειδικό δοχείο που περιέχει οξινιστικό (HCl) για σταθεροποίηση των κατεχολαμινών. Το δείγμα πρέπει να φυλάσσεται σε δροσερό περιβάλλον ή στο ψυγείο μέχρι την παράδοση στο εργαστήριο.

🧪 Εργαστηριακή Ανάλυση: Η μέτρηση γίνεται με εξειδικευμένες τεχνικές, όπως HPLC (υψηλής απόδοσης υγρή χρωματογραφία) ή LC-MS/MS, που παρέχουν υψηλή ακρίβεια και ειδικότητα για κάθε κατεχολαμίνη ξεχωριστά.

Η εξέταση των κατεχολαμινών ούρων 24ώρου αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τον ενδοκρινολόγο ή τον παθολόγο στη διάγνωση και παρακολούθηση καταστάσεων που σχετίζονται με υπερπαραγωγή αυτών των ουσιών, όπως:

📈 Φαιοχρωμοκύττωμα – καλοήθης όγκος των επινεφριδίων που εκκρίνει κατεχολαμίνες.
🧬 Παραγαγγλίωμα (PPGL) – εξωεπινεφριδικός όγκος με ανάλογη δράση.
👶 Νευροβλάστωμα – παιδιατρικός όγκος του συμπαθητικού συστήματος, όπου συνήθως ελέγχεται μαζί με VMA και HVA.

Η κατανόηση της φυσιολογίας των κατεχολαμινών βοηθά στην καλύτερη ερμηνεία των αποτελεσμάτων και στη σωστή καθοδήγηση για περαιτέρω εξετάσεις, όπως οι Μετανεφρίνες ούρων ή αίματος.

2️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;

Η μέτρηση των Κατεχολαμινών Ούρων 24ώρου ζητείται για τη διάγνωση και διερεύνηση παθήσεων που σχετίζονται με υπερέκκριση αδρεναλίνης, νοραδρεναλίνης ή ντοπαμίνης. Οι ορμόνες αυτές επηρεάζουν την πίεση, τους παλμούς και τον μεταβολισμό. Όταν παράγονται σε υπερβολικά ποσά, προκαλούν χαρακτηριστικά συμπτώματα που απαιτούν εργαστηριακή τεκμηρίωση.

Η εξέταση χρησιμοποιείται κυρίως για:

🧬 Διάγνωση φαιοχρωμοκυττώματος – καλοήθους ή σπάνια κακοήθους όγκου των επινεφριδίων, που εκκρίνει μεγάλες ποσότητες κατεχολαμινών.
🧠 Διάγνωση παραγαγγλιώματος (PPGL) – όγκου εκτός επινεφριδίων, με ανάλογη έκκριση ορμονών.
👶 Νευροβλάστωμα (σε παιδιά) – συχνά συνοδεύεται από αυξημένες τιμές κατεχολαμινών και μεταβολιτών (VMA, HVA).
❤️ Διερεύνηση επεισοδιακής υπέρτασης με πονοκεφάλους, ταχυπαλμία, ιδρώτα, άγχος και ωχρότητα.
🩺 Παρακολούθηση μετά από χειρουργική αφαίρεση όγκου – για έλεγχο υποτροπής ή υπολειπόμενης νόσου.

Η παρουσία υψηλών κατεχολαμινών μπορεί να προκαλέσει τα λεγόμενα «παροξυσμικά επεισόδια» με έντονη υπέρταση, ταχυκαρδία, τρόμο ή άγχος, τα οποία διαρκούν λίγα λεπτά ή ώρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις η εξέταση βοηθά να επιβεβαιωθεί αν υπάρχει υπερέκκριση από όγκο ή αν πρόκειται για λειτουργικό/φαρμακευτικό αίτιο.

🔎 Σημαντικό: Η εξέταση Κατεχολαμινών Ούρων 24ώρου είναι χρήσιμη αλλά δευτερεύουσα σε σχέση με τις Μετανεφρίνες (αίματος ή ούρων), που αποτελούν τη μέθοδο πρώτης επιλογής για τη διάγνωση φαιοχρωμοκυττώματος και παραγαγγλιώματος.

Εκτός από την ορμονική υπερέκκριση, τα αποτελέσματα των κατεχολαμινών συμβάλλουν στη διαφοροδιάγνωση μεταξύ:

✅ Αληθούς PPGL (παθολογική έκκριση ορμονών),
❌ Δευτερογενών αιτιών όπως stress, άγχος, άσκηση, φάρμακα ή καφεΐνη.

⚠️ Προσοχή: Τα αποτελέσματα πρέπει πάντα να ερμηνεύονται από εξειδικευμένο ιατρό. Μια μεμονωμένη αυξημένη τιμή δεν σημαίνει απαραίτητα όγκο – μπορεί να οφείλεται σε προαναλυτικούς παράγοντες ή προσωρινό stress.

Η εξέταση συνήθως συνδυάζεται με άλλες μετρήσεις όπως:

📊 Μετανεφρίνες Ούρων ή Πλάσματος (πιο ευαίσθητη μέθοδος για PPGL)
🧪 VMA και HVA (σε παιδιά για έλεγχο νευροβλαστώματος)
🩸 Νόραδρεναλίνη και Αδρεναλίνη πλάσματος σε ειδικά περιστατικά

3️⃣ Προετοιμασία πριν τη συλλογή

Η σωστή προετοιμασία είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία της εξέτασης Κατεχολαμινών Ούρων 24ώρου. Οι τιμές μπορούν εύκολα να επηρεαστούν από διατροφή, φάρμακα και συναισθηματική ένταση. Ακολουθήστε πιστά τις παρακάτω οδηγίες πριν και κατά τη διάρκεια της συλλογής.

📅 2–3 ημέρες πριν τη συλλογή

🥗 Τηρήστε κανονική διατροφή, αποφεύγοντας τροφές που αυξάνουν τις κατεχολαμίνες (δείτε παρακάτω ενότητα «Τροφές και φάρμακα που επηρεάζουν»).
🚭 Αποφύγετε κάπνισμα, καφεΐνη και αλκοόλ.
🧘‍♀️ Αποφύγετε έντονη άσκηση, συναισθηματικό stress ή έλλειψη ύπνου.
💊 Ενημερώστε τον ιατρό σας για κάθε φάρμακο ή συμπλήρωμα που λαμβάνετε. Ορισμένα μπορεί να χρειαστεί να διακοπούν προσωρινά (π.χ. τρικυκλικά, L-Dopa, αποσυμφορητικά).
🕒 Επιλέξτε ημέρα χωρίς πίεση, ταξίδια ή σωματική καταπόνηση.

🧴 Πριν ξεκινήσετε τη συλλογή

Παραλάβετε από το εργαστήριο ειδικό δοχείο 24ώρου με οξινιστικό (HCl) για σταθεροποίηση του δείγματος. ΜΗΝ αφαιρέσετε το υγρό από μέσα.
Τοποθετήστε το δοχείο σε δροσερό περιβάλλον ή ψυγείο καθ’ όλη τη διάρκεια της συλλογής.
Φορέστε γάντια όταν το χειρίζεστε και αποφύγετε την επαφή του υγρού HCl με το δέρμα ή τα μάτια. Σε περίπτωση επαφής, ξεπλύνετε με άφθονο νερό.

🕘 Κατά τη διάρκεια της συλλογής

🚫 Πετάξτε τα πρώτα πρωινά ούρα της 1ης ημέρας και σημειώστε την ώρα έναρξης.
🧪 Συλλέξτε όλα τα ούρα για τις επόμενες 24 ώρες στο ίδιο δοχείο.
❄️ Φυλάξτε το δείγμα στο ψυγείο (2–8 °C) ή σε δροσερό χώρο, μακριά από το φως.
📅 Την επόμενη μέρα, συμπεριλάβετε τα πρώτα πρωινά ούρα και σημειώστε την ώρα λήξης.
📋 Καταγράψτε στο δοχείο: ονοματεπώνυμο, ημερομηνία, ώρα έναρξης–λήξης και συνολικό όγκο.
🚚 Παραδώστε το δείγμα στο εργαστήριο εντός 1–4 ωρών από τη λήξη της συλλογής.

💡 Συμβουλή: Αν είναι δύσκολη η χρήση του μεγάλου δοχείου, μπορείτε να ουρείτε πρώτα σε καθαρό μικρό δοχείο και στη συνέχεια να μεταγγίζετε στο δοχείο 24ώρου.

⚠️ Συχνό λάθος: Η μη ψύξη του δείγματος ή η απώλεια μιας ούρησης μπορεί να αλλοιώσει εντελώς το αποτέλεσμα. Σε τέτοια περίπτωση, επικοινωνήστε με το εργαστήριο για επανάληψη.

Ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες, εξασφαλίζετε ακριβή και αξιόπιστη μέτρηση των κατεχολαμινών, διευκολύνοντας τον ιατρό σας να αξιολογήσει σωστά την ορμονική λειτουργία των επινεφριδίων και να αποφύγει ψευδώς παθολογικά αποτελέσματα.

4️⃣ Τροφές και Φάρμακα που Επηρεάζουν

Οι κατεχολαμίνες είναι εξαιρετικά ευαίσθητες σε εξωγενείς παράγοντες. Ακόμη και μικρές ποσότητες τροφών ή φαρμάκων μπορούν να οδηγήσουν σε ψευδώς αυξημένα ή μειωμένα αποτελέσματα. Είναι λοιπόν απαραίτητο να ακολουθήσετε συγκεκριμένες διατροφικές και φαρμακευτικές οδηγίες πριν από την εξέταση.

🥗 Τροφές και ροφήματα που πρέπει να αποφευχθούν (48–72 ώρες πριν και κατά τη συλλογή):

☕ Καφές, τσάι, κακάο, ενεργειακά ποτά
🍌 Μπανάνες, ανανάς, αβοκάντο, εσπεριδοειδή (πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ)
🍫 Σοκολάτα, βανίλια, προϊόντα με καφεΐνη ή θεοβρωμίνη
🥜 Ξηροί καρποί, φασόλια, όσπρια σε υπερβολική ποσότητα
🍺 Αλκοολούχα ποτά (μπίρα, κρασί, λικέρ)
🌶️ Πικάντικες τροφές που προκαλούν διέγερση ή αγγειοδιαστολή

ℹ️ Γιατί; Οι τροφές αυτές περιέχουν αμίνες (π.χ. τυραμίνη, ντοπαμίνη) που αυξάνουν παροδικά τα επίπεδα κατεχολαμινών και μετανεφρινών.

💊 Φάρμακα που μπορεί να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα

Ενημερώστε τον γιατρό σας για κάθε φάρμακο ή συμπλήρωμα. Μην διακόπτετε καμία αγωγή χωρίς οδηγία. Ορισμένα φάρμακα που ενδέχεται να επηρεάσουν είναι:

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Κατηγορία	Παραδείγματα	Επίδραση
Αντικαταθλιπτικά	Τρικυκλικά (Amitriptyline), MAO-αναστολείς, SSRIs	Αυξάνουν ψευδώς τις κατεχολαμίνες
Αντιυπερτασικά	Λαβεταλόλη, Μεθυλντόπα, Β-αναστολείς	Αλλοίωση επιπέδων νοραδρεναλίνης
Αποσυμφορητικά	Ψευδοεφεδρίνη, Φαινυλεφρίνη	Επαγωγή έκκρισης κατεχολαμινών
Νευρολογικά φάρμακα	L-Dopa, Καρβιντόπα, Αντιψυχωσικά	Αυξάνουν ψευδώς τις τιμές ντοπαμίνης
Συμπληρώματα / Ορμόνες	Βιταμίνη C, καφεΐνη, προ-ορμόνες bodybuilding	Μπορεί να αυξήσουν ψευδώς την αδρεναλίνη

⚠️ Σημαντικό: Αν λαμβάνετε οποιαδήποτε από τις παραπάνω αγωγές, ενημερώστε το εργαστήριο πριν τη συλλογή. Ο γιατρός θα αποφασίσει εάν και πότε είναι ασφαλής προσωρινή διακοπή.

✅ Επιτρέπονται: Νερό, απλά γεύματα, ελαφριά φυσική δραστηριότητα και τήρηση ήρεμου ρυθμού ζωής τις ημέρες πριν και κατά τη συλλογή.

Η τήρηση αυτών των οδηγιών βοηθά να αποφευχθούν ψευδώς παθολογικά αποτελέσματα και εξασφαλίζει ότι οι τιμές αντικατοπτρίζουν την πραγματική λειτουργία των επινεφριδίων.

5️⃣ Πώς γίνεται η 24ωρη συλλογή ούρων

🚫 Πετάξτε τα πρώτα πρωινά ούρα της 1ης ημέρας. Σημειώστε ώρα έναρξης.
🧴 Συλλέξτε όλα τα ούρα για τις επόμενες 24 ώρες στο ειδικό δοχείο. Μην χάσετε καμία ούρηση.
❄️ Κρατήστε το δοχείο στο ψυγείο/δροσερό μέρος καθ’ όλη τη διάρκεια.
🧪 Αν υπάρχει συντηρητικό (HCl) μέσα στο δοχείο, μην το αδειάσετε και αποφύγετε επαφή με το δέρμα/μάτια.
📅 Την 2η ημέρα, συμπεριλάβετε τα πρώτα πρωινά ούρα. Σημειώστε ώρα λήξης.
📝 Γράψτε στο δοχείο Ονοματεπώνυμο, Ημ/νία γέννησης, Ώρα έναρξης–λήξης, Συνολικό όγκο.
🚚 Παραδώστε στο εργαστήριο εντός 1–4 ωρών από τη λήξη.

✅ Συμβουλή: Για ακρίβεια, ουρείτε πρώτα σε καθαρό μικρό σκεύος και μετά μεταγγίστε στο μεγάλο δοχείο 24ώρου. Έτσι αποφεύγονται διαρροές.

6️⃣ Ειδικές περιπτώσεις

🤰 Κύηση: Προτιμώνται συχνά μετανεφρίνες ως πρώτη γραμμή. Ακολουθήστε ακριβώς τις οδηγίες του ιατρού.
👶 Παιδιά: Ελέγχεται συχνά και VMA/HVA για νευροβλάστωμα. Μπορεί να απαιτείται συνεργασία με παιδιατρικό κέντρο.
🧓 Ηλικιωμένοι/συννοσηρότητες: Φάρμακα και αυτόνομες δυσλειτουργίες μπορεί να επηρεάζουν τα αποτελέσματα.

7️⃣ Τι δείχνουν τα αποτελέσματα;

Τα αποτελέσματα της εξέτασης Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου αποτυπώνουν τη συνολική παραγωγή και απέκκριση των ορμονών Αδρεναλίνη, Νοραδρεναλίνη και Ντοπαμίνη μέσα σε ένα 24ωρο. Οι τιμές συνήθως αναφέρονται σε μικρογραμμάρια ανά 24 ώρες (μg/24h) ή αναλογικά ως λόγος προς την κρεατινίνη (μg/g κρεατινίνης), για να διορθωθούν πιθανές διαφορές στη συγκέντρωση των ούρων.

📊 Ενδεικτικές φυσιολογικές τιμές (μπορεί να διαφέρουν ανά εργαστήριο)

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Παράμετρος	Φυσιολογικά Όρια (μg/24h)	Ερμηνεία Αύξησης
Αδρεναλίνη (Epinephrine)	0 – 20 μg/24h	Φαιοχρωμοκύττωμα, stress, υπογλυκαιμία, φάρμακα (καφεΐνη, αμφεταμίνες)
Νοραδρεναλίνη (Norepinephrine)	15 – 80 μg/24h	Παραγαγγλίωμα, υπέρταση, stress, φάρμακα (τρικυκλικά, MAO αναστολείς)
Ντοπαμίνη (Dopamine)	60 – 400 μg/24h	Νευροβλάστωμα, L-Dopa, στρες, νεφρική δυσλειτουργία

⚠️ Προσοχή: Τα φυσιολογικά όρια ενδέχεται να διαφέρουν μεταξύ εργαστηρίων. Η ερμηνεία πρέπει να γίνεται με βάση τα reference ranges του συγκεκριμένου εργαστηρίου όπου έγινε η ανάλυση.

📈 Τι σημαίνουν οι αυξημένες τιμές;

📍 Φαιοχρωμοκύττωμα / Παραγαγγλίωμα (PPGL): Συνήθως προκαλείται ταυτόχρονη αύξηση αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης. Οι τιμές μπορεί να είναι πολλαπλάσιες του φυσιολογικού.
📍 Νευροβλάστωμα (σε παιδιά): Αυξημένη κυρίως η ντοπαμίνη και οι μεταβολίτες της (VMA, HVA).
📍 Stress, άγχος, άσκηση: Προκαλούν παροδικές αυξήσεις, που δεν υποδηλώνουν παθολογία.
📍 Φάρμακα: Πολλά φάρμακα όπως αντικαταθλιπτικά, αποσυμφορητικά ή L-Dopa μπορούν να δώσουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα.

📉 Πότε παρατηρούνται χαμηλές τιμές;

🩸 Σε νευρολογικές παθήσεις με ανεπάρκεια του συμπαθητικού συστήματος.
💊 Μετά από θεραπεία με αναστολείς σύνθεσης κατεχολαμινών (π.χ. μετυροσίνη).
🧠 Σε περιπτώσεις προχωρημένης νευροεκφύλισης ή αυτόνομης ανεπάρκειας.

✅ Σημαντικό: Η οριστική διάγνωση βασίζεται στη συνδυαστική αξιολόγηση κατεχολαμινών, μετανεφρινών και απεικονιστικού ελέγχου (CT, MRI ή MIBG scan), πάντα υπό καθοδήγηση ενδοκρινολόγου.

Η σύγκριση των κατεχολαμινών ούρων με τις Μετανεφρίνες παρέχει ολοκληρωμένη εικόνα της δραστηριότητας των επινεφριδίων. Οι μετανεφρίνες είναι συχνά πιο σταθεροί δείκτες και χρησιμοποιούνται για επιβεβαίωση ή αποκλεισμό παθολογίας.

8️⃣ Συχνά Λάθη και Απορρίψεις Δειγμάτων

Η εξέταση Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Ακόμη και μικρές αποκλίσεις στη συλλογή ή τη φύλαξη του δείγματος μπορούν να οδηγήσουν σε ανακριβή ή μη αποδεκτά αποτελέσματα. Παρακάτω αναφέρονται τα πιο συχνά λάθη που εντοπίζονται στην πράξη:

⛔ Παράλειψη ούρησης κατά τη διάρκεια του 24ώρου — ακόμη και μία χαμένη ούρηση καθιστά την εξέταση άκυρη.
⛔ Μη χρήση συντηρητικού (HCl) — οι κατεχολαμίνες αποδομούνται γρήγορα χωρίς όξινο περιβάλλον.
⛔ Μη ψύξη του δείγματος — οδηγεί σε καταστροφή των ορμονών, ειδικά το καλοκαίρι.
⛔ Κατανάλωση απαγορευμένων τροφών (π.χ. καφές, μπανάνες, σοκολάτα, βανίλια) κατά τις ημέρες συλλογής.
⛔ Έντονη άσκηση ή stress πριν ή κατά τη συλλογή — προκαλεί παροδική αύξηση των επιπέδων.
⛔ Αναγραφή λανθασμένης ώρας έναρξης/λήξης ή μη καταγραφή του συνολικού όγκου.
⛔ Αναμείξεις με άλλα δείγματα ή χρήση μη αποστειρωμένων δοχείων.

⚠️ Εργαστηριακή παρατήρηση: Δείγματα χωρίς ψύξη ή χωρίς προσθήκη HCl παρουσιάζουν pH >5, οπότε απορρίπτονται ως ακατάλληλα για ανάλυση λόγω αποδόμησης των κατεχολαμινών.

💡 Συμβουλή: Εάν υπάρχει αμφιβολία για τη σωστή διαδικασία, επικοινωνήστε με το εργαστήριο πριν ξεκινήσετε τη συλλογή. Το προσωπικό θα σας δώσει ακριβείς οδηγίες για τον χειρισμό του δοχείου και τη φύλαξη.

Η ακρίβεια της εξέτασης εξαρτάται περισσότερο από τη σωστή προετοιμασία και συλλογή παρά από την ίδια τη μέτρηση. Ένα αξιόπιστο δείγμα διασφαλίζει ότι τα αποτελέσματα αντανακλούν τη φυσιολογική δραστηριότητα των επινεφριδίων χωρίς ψευδείς αυξήσεις ή μειώσεις.

9️⃣ Κατεχολαμίνες vs Μετανεφρίνες

Οι Κατεχολαμίνες και οι Μετανεφρίνες σχετίζονται στενά, αλλά η διαφορά τους έχει μεγάλη διαγνωστική σημασία. Οι κατεχολαμίνες είναι οι δραστικές ορμόνες που εκκρίνονται απευθείας από τα επινεφρίδια, ενώ οι μετανεφρίνες είναι οι σταθερότεροι μεταβολίτες τους, οι οποίοι σχηματίζονται στο αίμα και αποβάλλονται στα ούρα. Η μέτρησή τους χρησιμοποιείται συνδυαστικά για τη διάγνωση των όγκων του μυελού των επινεφριδίων (Φαιοχρωμοκύττωμα) και των εξωεπινεφριδικών παραγαγγλιωμάτων.

Οι μετανεφρίνες περιλαμβάνουν τη Μετανεφρίνη (από την Αδρεναλίνη) και τη Νορμετανεφρίνη (από τη Νοραδρεναλίνη). Επειδή είναι πιο σταθερές ενώσεις, παρέχουν πιο αξιόπιστη εκτίμηση της μακροχρόνιας δραστηριότητας των επινεφριδίων.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Παράμετρος	Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου	Μετανεφρίνες (Ούρων ή Αίματος)
Ουσίες που μετρώνται	Αδρεναλίνη, Νοραδρεναλίνη, Ντοπαμίνη	Μετανεφρίνη, Νορμετανεφρίνη
Ευαισθησία	70–85%	95–99% (πολύ υψηλή)
Ειδικότητα	Μέτρια – επηρεάζεται από τρόφιμα και φάρμακα	Υψηλή – λιγότερο επηρεασμένη από προαναλυτικούς παράγοντες
Καταλληλότερη χρήση	Επικουρική εξέταση ή επιβεβαίωση	Πρώτης γραμμής για διάγνωση PPGL
Προαναλυτικοί περιορισμοί	Απαιτείται οξινιστικό (HCl) και ψύξη	Πιο σταθερές – δεν απαιτούν οξινιστικό
Ενδείξεις	Διερεύνηση υπέρτασης, PPGL, νευροβλαστώματος	Πρώτη εξέταση για φαιοχρωμοκύττωμα ή παραγαγγλίωμα

✅ Συμπέρασμα: Οι κατεχολαμίνες ούρων 24ώρου είναι χρήσιμες για επιβεβαίωση ή παρακολούθηση, αλλά η μέτρηση των Μετανεφρινών θεωρείται σήμερα η πιο αξιόπιστη διαγνωστική μέθοδος για τα PPGL.

Στην πράξη, πολλοί ενδοκρινολόγοι ζητούν συνδυαστικά τις δύο εξετάσεις, ώστε να αυξήσουν τη διαγνωστική ακρίβεια και να μειώσουν τα ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα.

🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία;

Όχι αυστηρή νηστεία, αλλά αποφύγετε τροφές/ροφήματα που επηρεάζουν και κρατήστε κανονικά γεύματα τις 2–3 προηγούμενες ημέρες.

Πρέπει να πάρω ειδικό δοχείο;

Ναι. Χρησιμοποιήστε μόνο δοχείο 24ώρου που παρέχει το εργαστήριο, συχνά με HCl.

Αν ξεχάσω μια ούρηση;

Επικοινωνήστε με το εργαστήριο. Συνήθως η συλλογή επαναλαμβάνεται για αξιόπιστο αποτέλεσμα.

Μπορώ να πάρω τα φάρμακά μου;

Μόνο κατόπιν σύστασης ιατρού. Μην διακόπτετε μόνοι σας.

Πότε θα έχω αποτέλεσμα;

Συνήθως εντός 1–3 εργάσιμων ημερών, ανάλογα με το εργαστήριο.

1️⃣1️⃣ Πού να κάνω την εξέταση;

Κλείστε εύκολα εξέταση Κατεχολαμίνες Ούρων 24ώρου ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

1️⃣2️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

Endocrine Society Clinical Practice Guideline (2014): Diagnosis of Pheochromocytoma and Paraganglioma — Προτείνεται ο έλεγχος με μετανεφρίνες ως πρώτη επιλογή.
Mayo Clinic Laboratories – Catecholamines, Fractionated, 24-hour Urine — Προαναλυτικά βήματα και αποφυγή τροφών/φαρμάκων.
MSKCC Patient Instructions – 24-Hour Urine Collection — Αναλυτικές οδηγίες συλλογής 24ώρου.
NHS – Urine tests: patient preparation and sample collection — Οδηγίες για ασφαλή και αξιόπιστη συλλογή δείγματος ούρων.
UpToDate – Diagnosis of Pheochromocytoma — Κλινική σημασία κατεχολαμινών και μετανεφρινών.
Endocrine Society Press Release 2014 — Σύνοψη οδηγιών για PPGL.
Μικροβιολογικό Λαμία – Μετανεφρίνες: Εξέταση Αίματος και Ούρων — Πλήρης οδηγός για μετανεφρίνες, σύγκριση με κατεχολαμίνες και ρόλος στη διάγνωση PPGL.
Μικροβιολογικό Λαμία – Κατάλογος Εξετάσεων — Αναλυτικός κατάλογος αιματολογικών, βιοχημικών και ορμονικών εξετάσεων.
Κλείστε Ραντεβού στο Μικροβιολογικό Λαμία — Εύκολη online προγραμματισμένη εξέταση.

📚 Ελληνικές πηγές:

Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία — Ενημερωτικό υλικό για ενδοκρινικές διαταραχές και ορμονικούς ελέγχους.
ΕΟΠΥΥ — Κατάλογος αποζημιούμενων εργαστηριακών εξετάσεων.
Υπουργείο Υγείας — Κατευθυντήριες οδηγίες για συλλογή δειγμάτων και εργαστηριακούς ελέγχους.
Μικροβιολογικό Λαμία — Εξειδικευμένες εξετάσεις κατεχολαμινών, μετανεφρινών και άλλων ορμονικών δεικτών.

Χαλκός-εξέταση-αίματος-και-ούρων-1200x800.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

13/Oct/2025

Κλείστε εύκολα εξέταση χαλκού ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

Χαλκός: Εξέταση αίματος & ούρων – Φιλικός οδηγός ασθενών

Τι μετρά η εξέταση, πώς να προετοιμαστείτε, πότε ζητείται και πώς ερμηνεύονται τα ευρήματα.

1) Τι είναι ο χαλκός και γιατί μετριέται

Ο χαλκός είναι απαραίτητο ιχνοστοιχείο για ένζυμα που συμμετέχουν στην αιμοποίηση, τον εγκέφαλο, τα οστά, το δέρμα και το ανοσοποιητικό.
Στον αίμα μεταφέρεται κυρίως δεσμευμένος με τη σερουλοπλασμίνη.

Τι μετρά η εξέταση

Χαλκός ορού/πλάσματος: το σύνολο του χαλκού στο αίμα, επηρεασμένο από τη σερουλοπλασμίνη.
Σερουλοπλασμίνη: η κύρια πρωτεΐνη μεταφοράς χαλκού, αυξάνει σε κύηση και φλεγμονή.
Χαλκός ούρων 24ώρου: η απέκκριση από τα νεφρά· χρήσιμη για διάγνωση/παρακολούθηση.

Γιατί ζητείται

Διερεύνηση νόσου Wilson ή φορείας.
Έλλειψη χαλκού: αναιμία, λευκοπενία, νευρολογικά συμπτώματα, δυσαπορρόφηση/υποθρεψία.
Υπερφόρτωση χαλκού: ηπατική βλάβη, επαγγελματική/περιβαλλοντική έκθεση, υπερβολικά συμπληρώματα.
Παρακολούθηση θεραπείας με χηλικούς παράγοντες ή ψευδάργυρο.

Τι δεν δείχνει από μόνος του

Μια μεμονωμένη τιμή χαλκού δεν αρκεί για διάγνωση.
Η ερμηνεία γίνεται συνδυαστικά με σερουλοπλασμίνη, χαλκό ούρων 24ώρου και κλινική εικόνα (βλ. Ερμηνεία).

Θρεπτικές πηγές χαλκού: συκώτι, θαλασσινά, ξηροί καρποί, κακάο, όσπρια, δημητριακά ολικής.

Κύηση/οιστρογόνα: ανεβάζουν τη σερουλοπλασμίνη ⇒ υψηλότερος χαλκός ορού χωρίς παθολογία.

Σχετικές εξετάσεις

Σερουλοπλασμίνη και χαλκός ούρων 24ώρου για πλήρη αξιολόγηση.
Σε υποψία Wilson: έλεγχος ηπατικών ενζύμων, οφθαλμολογικός έλεγχος (Kayser–Fleischer), ενδεχομένως γενετικός έλεγχος.

Γρήγορο μήνυμα: Αν κάνετε συλλογή ούρων 24ώρου, τηρήστε σχολαστικά τις ώρες και τις οδηγίες φύλαξης για αξιόπιστο αποτέλεσμα.

2) Πότε ζητείται η εξέταση χαλκού

Η μέτρηση του χαλκού στο αίμα ή/και στα ούρα ζητείται από τον ιατρό όταν υπάρχει υποψία
διαταραχής του μεταβολισμού του χαλκού ή σε συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση και την αποθήκευσή του.

Σκοπός εξέτασης: Εντοπισμός έλλειψης ή υπερφόρτωσης χαλκού και παρακολούθηση θεραπείας σε νοσήματα όπως η νόσος Wilson ή οι χρόνιες ηπατοπάθειες.

🔬 Κύριες ενδείξεις

Νόσος Wilson (κληρονομική συσσώρευση χαλκού στο ήπαρ και στον εγκέφαλο).
Ανεξήγητη ηπατική νόσος ή αύξηση ηπατικών ενζύμων χωρίς προφανή αιτία.
Νευρολογικά συμπτώματα σε νέους ασθενείς: τρόμος, δυσαρθρία, ψυχιατρικές μεταβολές.
Αναιμία ή λευκοπενία που δεν εξηγείται από άλλες αιτίες (πιθανή έλλειψη χαλκού).
Δυσαπορρόφηση ή υποθρεψία (π.χ. νόσος Crohn, κοιλιοκάκη, παρεντερική διατροφή).
Παρακολούθηση θεραπείας με χηλικούς παράγοντες (D-πενικιλλαμίνη, τριεντίνη, ψευδάργυρο).
Έκθεση σε χαλκό από περιβάλλον ή επαγγελματικές δραστηριότητες (σωληνώσεις, εργοστάσια).
Έλεγχος κατά την κύηση σε γυναίκες με ιστορικό ηπατοπάθειας ή μεταβολικών νοσημάτων.

⚕️ Συμπτώματα που οδηγούν σε έλεγχο

Χρόνια κόπωση, ναυτία, ηπατομεγαλία, κιτρινωπό δέρμα (ίκτερος).
Διαταραχές ομιλίας ή κίνησης, τρόμος, αστάθεια βάδισης.
Αλλαγές συμπεριφοράς, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη.
Μειωμένος αιματοκρίτης, αναιμία ή λευκοπενία χωρίς άλλη εξήγηση.

Πρακτική σύσταση: Σε ασθενείς με υποψία νόσου Wilson ο έλεγχος πρέπει να περιλαμβάνει
χαλκό ορού, χαλκό ούρων 24ώρου και σερουλοπλασμίνη ταυτόχρονα.

🧩 Διαγνωστική αξία

Η εξέταση χαλκού δεν αποτελεί από μόνη της διαγνωστικό τεστ, αλλά εντάσσεται σε συνδυαστικό έλεγχο με άλλες βιοχημικές και κλινικές παραμέτρους.
Η σωστή αξιολόγηση γίνεται πάντα από ιατρό με εμπειρία σε ηπατικά ή μεταβολικά νοσήματα.

3) Είδη εξετάσεων χαλκού

3.1 Χαλκός ορού/πλάσματος

Συνολικός χαλκός στο αίμα. Επηρεάζεται από τα επίπεδα σερουλοπλασμίνης (κύρια πρωτεΐνη μεταφοράς).

3.2 Σερουλοπλασμίνη

Ηπατική γλυκοπρωτεΐνη. Συμπεριφέρεται ως οξείας φάσης. Χαμηλή σε νόσο Wilson και σε σοβαρή ηπατική ανεπάρκεια.

3.3 Χαλκός ούρων 24ώρου

Αντικατοπτρίζει την αποβολή χαλκού. Αυξημένος σε νόσο Wilson και σε χηλική θεραπεία.

3.4 Υπολογισμός “μη συνδεδεμένου” (μη-σερουλοπλασμινικού) χαλκού

Παράγωγο υπολογισμού με βάση χαλκό ορού και σερουλοπλασμίνη. Χρήσιμο σε εξειδικευμένα κέντρα.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα.

Εξέταση	Τι δείχνει	Συνήθη δείγματα	Σχόλιο
Χαλκός ορού	Συνολικό χαλκό στο αίμα	Ορός/πλάσμα	Επηρεάζεται από σερουλοπλασμίνη και οξείας φάσης
Σερουλοπλασμίνη	Πρωτεΐνη μεταφοράς χαλκού	Ορός	Χαμηλή σε Wilson, υψηλή στην κύηση/οξεία φάση
Χαλκός ούρων 24ώρου	Νεφρική αποβολή χαλκού	Ούρα 24ώρου με ογκομέτρηση	Αυξημένος σε Wilson και σε χηλική αγωγή

4) Προετοιμασία & δειγματοληψία

Η σωστή προετοιμασία είναι καθοριστική για αξιόπιστα αποτελέσματα, ειδικά όταν γίνεται
συλλογή ούρων 24ώρου ή ταυτόχρονος έλεγχος σερουλοπλασμίνης.

Γενικός κανόνας: Ο χαλκός δεν απαιτεί νηστεία, αλλά χρειάζεται προσοχή στη συλλογή και αποθήκευση δειγμάτων, ώστε να μην υπάρξει μεταλλική επιμόλυνση.

🩸 Προετοιμασία για αιμοληψία (χαλκός ορού/σερουλοπλασμίνη)

Η λήψη μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα, ιδανικά πρωινές ώρες.
Δεν απαιτείται νηστεία, εκτός αν συνδυάζεται με άλλες εξετάσεις (π.χ. σάκχαρο, σίδηρο).
Αποφύγετε τη λήψη πολυβιταμινών ή συμπληρωμάτων χαλκού/ψευδαργύρου 24 ώρες πριν, εκτός αν δοθούν άλλες οδηγίες.
Ενημερώστε τον ιατρό αν λαμβάνετε οιστρογόνα ή αντισυλληπτικά, καθώς αυξάνουν τον χαλκό ορού.
Το δείγμα λαμβάνεται σε σωληνάριο χωρίς πρόσθετα (ορός) ή με ηπαρίνη (πλάσμα).

💧 Προετοιμασία για συλλογή ούρων 24ώρου (χαλκός ούρων)

Το πρωί της πρώτης ημέρας αδειάστε την κύστη και μην κρατήσετε αυτά τα ούρα.
Από εκείνη τη στιγμή συλλέξτε όλα τα ούρα μέχρι την ίδια ώρα την επόμενη ημέρα.
Χρησιμοποιήστε καθαρό πλαστικό δοχείο χωρίς μεταλλικά μέρη (όχι μεταλλικά καπάκια).
Φυλάξτε το δοχείο στο ψυγείο ή σε δροσερό μέρος κατά τη διάρκεια της συλλογής.
Καταγράψτε ώρα έναρξης και λήξης στη φόρμα του εργαστηρίου.

Πρακτική συμβουλή: Αν υπάρχει ταυτόχρονος έλεγχος άλλων ιχνοστοιχείων (π.χ. ψευδάργυρος),
μην χρησιμοποιείτε μεταλλικά σκεύη ή δοχεία με ίχνη σκουριάς ή χαλκού.

⚠️ Παράγοντες που μπορεί να αλλοιώσουν το δείγμα

Χρήση μεταλλικού δοχείου ή καπακιού → ψευδώς αυξημένες τιμές.
Ελλιπής συλλογή 24ώρου → ψευδώς χαμηλές τιμές.
Μη σωστή ψύξη του δείγματος → αλλοίωση συγκέντρωσης χαλκού.
Καθυστέρηση αποστολής στο εργαστήριο χωρίς ψύξη.

Τελική οδηγία: Συζητήστε με το εργαστήριο πριν τη συλλογή.
Αν υπάρχει δυσκολία ή αμφιβολία για τη διαδικασία, μπορείτε να ζητήσετε
να κανονίσετε ραντεβού ώστε να λάβετε αναλυτικές οδηγίες.

5) Ερμηνεία αποτελεσμάτων (βασικές αρχές)

Τα όρια αναφοράς διαφέρουν ανά εργαστήριο και μέθοδο. Η ερμηνεία γίνεται πάντα σε συνδυασμό με το ιστορικό και άλλες εξετάσεις.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα.

Παράμετρος	Συνήθη ευρήματα	Πιθανή ερμηνεία
Χαλκός ορού ↓ & Σερουλοπλασμίνη ↓	Ουρ. χαλκός ↑	Υποψία νόσου Wilson (επιβεβαίωση με επιπλέον έλεγχο)
Χαλκός ορού ↑ &/ή Σερουλοπλασμίνη ↑	Κύηση, οξεία φάση, οιστρογόνα	Φυσιολογική/παροδική αύξηση ή φαρμακευτική επίδραση
Ουρικός χαλκός 24ώρου ↑↑	>250 μg/24h σε ενήλικες* (ενδεικτικά)	Υπερβολική αποβολή: Wilson ή χηλική αγωγή

*Τα αριθμητικά όρια είναι ενδεικτικά· ακολουθήστε τα δικά μας/του εργαστηρίου σας reference ranges.

6) Παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα

Οι τιμές του χαλκού μπορούν να μεταβληθούν από φυσιολογικές καταστάσεις, φάρμακα ή σφάλματα συλλογής δειγμάτων.
Η σωστή αξιολόγηση προϋποθέτει γνώση των παρακάτω παραγόντων:

Γενική αρχή: Ο χαλκός ορού συνήθως αντικατοπτρίζει τη συγκέντρωση της πρωτεΐνης σερουλοπλασμίνης.
Οποιαδήποτε κατάσταση που την αυξάνει ή τη μειώνει επηρεάζει άμεσα και τον μετρούμενο χαλκό.

📈 Παράγοντες που αυξάνουν τα επίπεδα χαλκού

Κύηση: φυσιολογική αύξηση της σερουλοπλασμίνης έως και 2 φορές.
Οιστρογόνα / αντισυλληπτικά: προκαλούν παρόμοια αύξηση λόγω επαγωγής ηπατικής σύνθεσης.
Φλεγμονή ή λοίμωξη: ο χαλκός είναι οξείας φάσης δείκτης, ανεβαίνει προσωρινά.
Καρκινώματα ή χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα: μπορεί να αυξήσουν σημαντικά τη σερουλοπλασμίνη.

📉 Παράγοντες που μειώνουν τα επίπεδα χαλκού

Νόσος Wilson: χαμηλός χαλκός ορού και σερουλοπλασμίνη, με αυξημένο χαλκό ούρων.
Δυσαπορρόφηση / υποθρεψία: μειωμένη πρόσληψη ή απορρόφηση χαλκού (π.χ. κοιλιοκάκη, Crohn).
Θεραπεία με ψευδάργυρο ή χηλικούς παράγοντες: ανταγωνισμός στην απορρόφηση και αυξημένη αποβολή.
Νεφρωσικό σύνδρομο: απώλεια σερουλοπλασμίνης από τα ούρα.

⚗️ Προ-αναλυτικοί παράγοντες (τεχνικά σφάλματα)

Χρήση μεταλλικού σωλήνα ή καπακιού → ψευδώς αυξημένες τιμές.
Ατελής συλλογή ούρων 24ώρου → ψευδώς χαμηλές τιμές.
Μόλυνση δείγματος από απορρυπαντικά ή σκουριά.
Παρατεταμένη αποθήκευση χωρίς ψύξη ή καθυστέρηση ανάλυσης.

💊 Φάρμακα που επηρεάζουν τον χαλκό

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα.

Κατηγορία φαρμάκου	Επίδραση	Σχόλιο
Οιστρογόνα / αντισυλληπτικά	Αύξηση χαλκού ορού	Λόγω επαγωγής σύνθεσης σερουλοπλασμίνης
Ψευδάργυρος	Μείωση χαλκού	Ανταγωνισμός απορρόφησης στο έντερο
Πενικιλλαμίνη / τριεντίνη	Μείωση χαλκού	Χηλικοί παράγοντες – αυξημένη αποβολή στα ούρα
Κορτικοστεροειδή	Μείωση	Αναστολή σύνθεσης πρωτεϊνών οξείας φάσης

*Αναφέρετε πάντα στο εργαστήριο κάθε φαρμακευτική αγωγή ή συμπλήρωμα πριν από τη λήψη δείγματος.

Συνοψίζοντας: Ο χαλκός είναι δείκτης που επηρεάζεται από φυσιολογικές, φαρμακευτικές και τεχνικές παραμέτρους.
Η σωστή αξιολόγηση απαιτεί συνεργασία ιατρού–εργαστηρίου για ακριβή και ασφαλή ερμηνεία.

7) Συχνά κλινικά σενάρια

Νόσος Wilson: χαμηλή σερουλοπλασμίνη, χαμηλός χαλκός ορού, υψηλός χαλκός ούρων· απαιτείται εξειδικευμένος έλεγχος.
Χολόσταση/ηπατίτιδα: συχνά αυξημένος χαλκός ορού.
Έλλειψη χαλκού: αναιμία, λευκοπενία, νευρολογικά· χαμηλός χαλκός/σερουλοπλασμίνη.
Συμπληρώματα/οιστρογόνα: ψευδώς αυξημένος χαλκός ορού.

8) Συχνές ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση χαλκού;

Όχι απαραίτητα. Ο χαλκός δεν επηρεάζεται σημαντικά από τη λήψη τροφής. Αν όμως πρόκειται να γίνουν και άλλες εξετάσεις (π.χ. σίδηρος, ζάχαρο, λιπίδια), καλό είναι να τηρηθεί νηστεία 8–12 ωρών. Ακολουθήστε πάντα τις οδηγίες του ιατρού ή του εργαστηρίου.

Πρέπει να διακόψω φάρμακα ή συμπληρώματα;

Ενημερώστε το εργαστήριο και τον ιατρό σας για οποιοδήποτε φάρμακο ή συμπλήρωμα.
Οιστρογόνα, αντισυλληπτικά, πολυβιταμίνες, συμπληρώματα χαλκού ή ψευδαργύρου και χηλικοί παράγοντες μπορούν να αλλοιώσουν τις τιμές.
Μην τα διακόψετε χωρίς ιατρική οδηγία.

Πώς γίνεται η συλλογή ούρων 24ώρου για χαλκό;

Το πρωί αδειάζετε την κύστη και δεν κρατάτε τα πρώτα ούρα.
Από εκείνη τη στιγμή και για 24 ώρες, συλλέγετε όλα τα ούρα σε καθαρό πλαστικό δοχείο (χωρίς μεταλλικά μέρη),
συμπεριλαμβανομένων των τελευταίων ούρων την ίδια ώρα της επόμενης ημέρας.
Φυλάσσετε το δοχείο στο ψυγείο ή όπως σας καθοδηγήσει το εργαστήριο.
Αναφέρετε ακριβώς την ώρα έναρξης και λήξης της συλλογής.

Τι δείχνει ο χαλκός στο αίμα σε συνδυασμό με τη σερουλοπλασμίνη;

Ο χαλκός στο αίμα κυκλοφορεί κυρίως δεσμευμένος με τη σερουλοπλασμίνη.
Επομένως, η ταυτόχρονη μέτρηση βοηθά στην εκτίμηση αν υπάρχει πραγματική διαταραχή του μεταβολισμού ή απλώς φαινόμενο οξείας φάσης (π.χ. φλεγμονή, κύηση).
Χαμηλός χαλκός και χαμηλή σερουλοπλασμίνη θέτουν υποψία νόσου Wilson ή σοβαρής ηπατικής βλάβης.

Πότε υποψιαζόμαστε τη νόσο Wilson;

Όταν συνυπάρχουν:

Χαλκός ορού ↓ και σερουλοπλασμίνη ↓
Χαλκός ούρων 24ώρου ↑
Ηπατική ή νευρολογική συμπτωματολογία

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με ειδικές εξετάσεις (γενετικός έλεγχος, βιοψία ήπατος, οφθαλμολογική εκτίμηση για δακτύλιο Kayser–Fleischer).

Πότε μπορεί να είναι ψευδώς αυξημένος ο χαλκός;

Κατά την κύηση, τη λήψη οιστρογόνων, αντισυλληπτικών ή σε φλεγμονώδεις καταστάσεις,
η σερουλοπλασμίνη αυξάνεται, ανεβάζοντας και τον χαλκό ορού.
Αυτές οι αυξήσεις είναι φυσιολογικές και δεν σχετίζονται με υπερφόρτωση χαλκού.

Πόσος χρόνος χρειάζεται για να βγουν τα αποτελέσματα;

Συνήθως εντός 1–3 εργάσιμων ημερών για τον χαλκό ορού και τη σερουλοπλασμίνη.
Ο χαλκός ούρων 24ώρου μπορεί να χρειαστεί έως 4 εργάσιμες ανάλογα με τη ροή του εργαστηρίου.

Τι σημαίνει αν τα αποτελέσματα είναι εκτός ορίων;

Η ερμηνεία πρέπει να γίνεται από ιατρό, καθώς οι τιμές επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες.
Η απομόνωση ενός χαμηλού ή υψηλού χαλκού δεν επιτρέπει διάγνωση χωρίς συσχέτιση με σερουλοπλασμίνη, ούρα 24ώρου, ηπατικά ένζυμα και κλινική εικόνα.

Πώς μπορώ να προλάβω έλλειψη ή υπερφόρτωση χαλκού;

Η ισορροπημένη διατροφή επαρκεί: ο χαλκός υπάρχει σε συκώτι, ξηρούς καρπούς, θαλασσινά και δημητριακά.
Αποφύγετε τη μακροχρόνια λήψη συμπληρωμάτων χωρίς ιατρική καθοδήγηση.
Αν έχετε ηπατική νόσο ή μεταβολική διαταραχή, συμβουλευτείτε ειδικό ηπατολόγο ή παθολόγο.

Ποια είναι η διαφορά χαλκού ορού και χαλκού ούρων;

Ο χαλκός ορού δείχνει την ποσότητα που κυκλοφορεί στο αίμα, ενώ ο χαλκός ούρων αποτυπώνει την απέκκριση από τα νεφρά.
Ο συνδυασμός τους είναι κρίσιμος για τη διάγνωση διαταραχών όπως η νόσος Wilson ή η έλλειψη χαλκού.

9) Προγραμματίστε την εξέταση

Θέλετε να προγραμματίσετε εξέταση χαλκού ή να δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις;

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

10) Βιβλιογραφία & Πηγές

1. Roberts EA, Schilsky ML.
Diagnosis and treatment of Wilson disease: an update.
Hepatology. 2008;47(6):2089–2111.
PubMed
2. European Association for the Study of the Liver (EASL).
EASL Clinical Practice Guidelines: Wilson’s disease.
J Hepatol. 2012;56(3):671–685.
EASL
3. Lab Tests Online.
Copper and Ceruloplasmin Tests.
labtestsonline.org
4. Melmed S, Auchus RJ, Goldfine AB, Koenig RJ, Rosen CJ.
Williams Textbook of Endocrinology. 15η Έκδοση. Elsevier; 2024. Κεφάλαιο: Trace Elements.
5. Ελληνική Εταιρεία Μελέτης Ήπατος (ΕΕΜΗ).
Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου Wilson. Αθήνα, 2023.
eemh.gr
6. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Διαταραχές μεταβολισμού ιχνοστοιχείων – ενημερωτικό υλικό για επαγγελματίες υγείας.
eody.gov.gr
7. Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ).
Κατευθυντήριες οδηγίες για βασικό εργαστηριακό έλεγχο ιχνοστοιχείων. 2022.
isathens.gr
8. Πανεπιστήμιο Πατρών – Τμήμα Ιατρικής.
Εργαστηριακή Διάγνωση Μεταβολικών Νοσημάτων – Διαλέξεις 2023–2024.
med.upatras.gr
9. Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ).
Μικροθρεπτικά συστατικά και δημόσια υγεία: ιχνοστοιχεία χαλκός και ψευδάργυρος. 2021.
esdy.edu.gr

Παντελής Αναγνωστόπουλος

04/Jul/2025

🔍 Τι είναι ο ουρόλιθος;

Ο ουρόλιθος, γνωστός και ως πέτρα στα νεφρά ή νεφρολιθίαση, αποτελεί μια συχνή και επώδυνη ουρολογική πάθηση. Πρόκειται για τη δημιουργία στερεών σχηματισμών (λίθων) μέσα στα νεφρά ή την ουροδόχο οδό, οι οποίοι σχηματίζονται από κρυσταλλοποιημένα άλατα και μεταλλικά ιχνοστοιχεία.

➡️ Οι λίθοι μπορεί να έχουν μέγεθος από κόκκο άμμου έως και αρκετά εκατοστά, προκαλώντας συμπτώματα από ενόχληση μέχρι οξύ πόνο (κολικός νεφρού).

🧪 Πώς Σχηματίζονται οι Ουρόλιθοι;

Ο σχηματισμός λίθων οφείλεται σε υπερκορεσμό των ούρων με άλατα (π.χ. οξαλικά ασβέστιο, ουρικό οξύ, κυστίνη). Σε φυσιολογικές συνθήκες, το σώμα διαθέτει μηχανισμούς που αναστέλλουν την κρυσταλλοποίηση. Όταν αυτοί δυσλειτουργούν, δημιουργείται λίθος.

⚙️ Μηχανισμός σχηματισμού:

Υψηλή συγκέντρωση αλάτων στα ούρα
Ανεπαρκής ποσότητα προστατευτικών παραγόντων (κιτρικά, μαγνήσιο)
Πτώση του pH (ιδίως για ουρικό οξύ & κυστίνη)
Σχηματισμός πυρήνα κρυσταλλοποίησης
Μεγέθυνση του λίθου με επικάλυψη νέων στρωμάτων

📌 Το pH των ούρων παίζει κρίσιμο ρόλο. Όξινα ούρα (<5,5) ευνοούν ουρικά και κυστινικούς λίθους, ενώ αλκαλικά ούρα ευνοούν φωσφορικά άλατα.

🧬 Είδη Ουρόλιθων

Τύπος Λίθου	Συχνότητα	Χημική Σύσταση	Συνθήκες Σχηματισμού	Ιδιαιτερότητες
Οξαλικού Ασβεστίου	70–80%	CaC₂O₄	Υπερασβεστιουρία, οξαλουρία, χαμηλά κιτρικά	Συχνότερος τύπος
Φωσφορικού Ασβεστίου	10–15%	Ca₃(PO₄)₂	Αλκαλικά ούρα, υπομαγνησιουρία	Συχνός σε γυναίκες
Ουρικού Οξέος	5–10%	C₅H₄N₄O₃	Όξινα ούρα, υπερουριχαιμία, χαμηλά pH	Ακτινοδιαπερατός
Κυστίνης	<1%	Δισουλφίδιο Κυστίνης	Κληρονομική κυστινουρία, όξινα ούρα	Σπάνιος, επαναλαμβανόμενος
Στρουβίτης (Λοιμώδεις)	5–10%	MgNH₄PO₄·6H₂O	Ουρολοιμώξεις με παραγωγικά βακτήρια (π.χ. Proteus)	Ταχεία ανάπτυξη, κινδύνου αποφρακτικής υδρονέφρωσης

🔥 Συμπτώματα & Ενδείξεις Ουρόλιθων

Οι ουρόλιθοι μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν ο λίθος μετακινηθεί και προκαλέσει απόφραξη ή τραυματισμό στην ουροποιητική οδό.

🩺 Συχνότερα συμπτώματα:

Οξύς πόνος στη μέση ή στα πλευρά (νεφρικός κολικός)
➤ Ξαφνικός, έντονος, κυματοειδής πόνος που συχνά ακτινοβολεί στη βουβωνική χώρα ή στα γεννητικά όργανα
➤ Συχνά μονόπλευρος (δεξί ή αριστερό νεφρό)
Αιματουρία (αίμα στα ούρα)
➤ Εμφανής (ερυθρό ή ροζ χρώμα) ή μικροσκοπική
➤ Συμβαίνει λόγω τραυματισμού της ουροποιητικής οδού από τον λίθο
Δυσουρία (πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση)
➤ Ιδιαίτερα σε λίθους κατώτερου ουροποιητικού
Συχνουρία ή επιτακτική ούρηση
➤ Συναντάται κυρίως όταν ο λίθος βρίσκεται κοντά στην κύστη
Ναυτία και έμετος
➤ Οφείλονται στον νεφρικό πόνο και τη διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος
Πυρετός με ρίγος (σε περίπτωση λοίμωξης)
➤ Πιθανή επιπλοκή σε στρουβίτες ή απόφραξη με δευτεροπαθή πυελονεφρίτιδα
⚠️ Απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση

📋 Άτυπα ή σιωπηλά συμπτώματα:

Σε μερικούς ασθενείς, ιδίως με μεγάλους λίθους εντός του νεφρού (κοραλλιοειδείς λίθοι), τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή να απουσιάζουν εντελώς. Συχνά ανιχνεύονται τυχαία σε υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία.

⚠️ Σημεία που απαιτούν άμεση αξιολόγηση:

Πόνος που δεν υποχωρεί με αναλγητικά
Αμφοτερόπλευρος πόνος ή ανουρία (μηδενική αποβολή ούρων)
Πυρετός >38°C + ρίγος
Υποψία απόφραξης ουροποιητικού
Προηγούμενο ιστορικό μονού λειτουργικού νεφρού

🧠 Διαφορική Διάγνωση:

Σκωληκοειδίτιδα
Χολοκυστίτιδα
Πυελονεφρίτιδα
Εκτοπική κύηση (σε γυναίκες)
Κήλη / Αποφρακτικός ειλεός
Οσφυαλγία μηχανικής αιτιολογίας

📌 Συμπέρασμα:
Ο πόνος του ουρόλιθου είναι συνήθως έντονος και χαρακτηριστικός, αλλά η παρουσία συνοδών συμπτωμάτων (π.χ. αιματουρία, ναυτία, δυσουρία, πυρετός) βοηθά στη διάγνωση και καθοδηγεί τη θεραπευτική προσέγγιση.

🔍 Σύμπτωμα	📌 Πιθανός Τύπος Λίθου	📍 Πιθανή Εντόπιση
Οξύς πόνος στη μέση / νεφρικός κολικός	Οξαλικού Ασβεστίου, Ουρικού Οξέος	Νεφρός – Ουρητήρας (άνω μοίρα)
Αιματουρία (μακροσκοπική ή μικροσκοπική)	Όλοι οι τύποι (συχνότερα Οξαλικού Ασβεστίου)	Ολόκληρη ουροποιητική οδός
Συχνουρία, δυσουρία	Ουρικό Οξύ, Στρουβίτης	Κάτω ουρητήρας ή ουροδόχος κύστη
Πυρετός με ρίγος	Στρουβίτης (λοιμώδης), κοραλλιοειδείς λίθοι	Νεφρική πύελος – πλήρης απόφραξη
Απουσία ούρησης (ανουρία)	Μεγάλοι λίθοι, διπλή απόφραξη	Αμφοτερόπλευρος ουρητήρας ή κύστη
Ναυτία και έμετος	Συνοδά συμπτώματα κάθε τύπου	Ουρητήρας (έντονος ερεθισμός του ΑΝΣ)

🧫 Διάγνωση Ουρόλιθων

Η διάγνωση βασίζεται σε απεικονιστικό και εργαστηριακό έλεγχο.

📸 Απεικονιστικές Μέθοδοι:

Ακτινογραφία Κύστεως/Ουροδόχου οδού (αποκαλύπτει ακτινοσκιερούς λίθους)
Υπερηχογράφημα Νεφρών και Ουροδόχου Κύστης
Αξονική Τομογραφία (CT) χωρίς σκιαγραφικό – gold standard
Ενδοσκοπικές τεχνικές (ουρηθροσκόπηση)

- Γενική ούρων, καλλιέργεια, 24ωρη συλλογή ούρων (Ca, ουρικό, οξαλικά, κιτρικά)

🔬 Εξέταση	📋 Σκοπός / Σχέση με Ουρόλιθο
Ουρία & Κρεατινίνη	Έλεγχος νεφρικής λειτουργίας – πιθανή απόφραξη ή βλάβη
Ουρικό Οξύ Ορού	Αυξημένο σε λίθους ουρικού οξέος ή μεταβολικό σύνδρομο
Ασβέστιο Ορού	Εντοπισμός υπερασβεστιαιμίας – σχετίζεται με οξαλικούς λίθους
Παραθορμόνη (PTH)	Έλεγχος υπερπαραθυρεοειδισμού ως αιτία υπερασβεστιουρίας
Ηλεκτρολύτες (Na, K, Cl, HCO₃⁻)	Οξεοβασική ισορροπία και συνολική μεταβολική εκτίμηση
Γενική Αίματος	Σε περίπτωση εμπύρετης λοίμωξης ή φλεγμονής λόγω απόφραξης
CRP – ΤΚΕ	Δείκτες φλεγμονής, εντοπίζουν λοίμωξη από στρουβίτες

Τύπος Λίθου	Ποσοστό	Χημική Σύσταση	Συνθήκες Σχηματισμού	Σημειώσεις
Οξαλικού Ασβεστίου	70–80%	CaC₂O₄	Υπερασβεστιουρία, Οξαλουρία	Συχνότερος τύπος
Φωσφορικού Ασβεστίου	10–15%	Ca₃(PO₄)₂	Αλκαλικά ούρα, Λοιμώξεις	Συχνά σε γυναίκες
Ουρικού Οξέος	5–10%	C₅H₄N₄O₃	Όξινα ούρα, Υπερουριχαιμία	Ακτινοδιαπερατός
Κυστίνης	<1%	Δισουλφίδιο Κυστίνης	Κληρονομική Κυστινουρία	Σπάνιος τύπος
Στρουβίτης (Λοιμώδεις)	5–10%	MgNH₄PO₄·6H₂O	Ουρολοιμώξεις (π.χ. Proteus)	Γρήγορη ανάπτυξη, κινδύνου

Ουρόλιθοι Σχηματισμος Θεραπέια Διατροφή

🥗 Διατροφή και Ουρόλιθοι: Τι να Τρώτε και Τι να Αποφεύγετε

Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη και υποτροπή των ουρόλιθων. Ανάλογα με τον τύπο του λίθου, εφαρμόζονται διαφορετικές διαιτητικές στρατηγικές:

✅ Γενικές Οδηγίες Πρόληψης

✅ Συμβουλή	🔍 Λόγος / Όφελος
💧 Αυξήστε την πρόσληψη υγρών (2,5–3 λίτρα/ημέρα)	Αραιώνει τα ούρα, μειώνει τον κορεσμό αλάτων, αποτρέπει κρυστάλλωση
🧂 Περιορίστε την κατανάλωση αλατιού (νάτριο)	Η υπερνατριαιμία αυξάνει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα
🍖 Μειώστε τις ζωικές πρωτεΐνες	Αυξάνουν το ουρικό οξύ και οξινίζουν τα ούρα (ιδίως σε ουρικούς λίθους)
🥬 Αυξήστε την πρόσληψη κιτρικών (λεμόνι, πορτοκάλι)	Τα κιτρικά δεσμεύουν ασβέστιο και αναστέλλουν την κρυστάλλωση
🥛 Ενσωματώστε ασβέστιο από τροφές (όχι από συμπληρώματα)	Το διατροφικό ασβέστιο μειώνει την απορρόφηση οξαλικών στο έντερο
❌ Αποφύγετε τη δραστική μείωση ασβεστίου	Η στέρηση αυξάνει την εντερική απορρόφηση οξαλικών και τον κίνδυνο λίθων

🔬 Διατροφή ανά τύπο λίθου

🧱 Τύπος Λίθου	✅ Συνιστάται	❌ Αποφεύγεται
Οξαλικού Ασβεστίου	Νερό, ασβέστιο από τροφή, εσπεριδοειδή, τροφές πλούσιες σε κιτρικά	Σπανάκι, σοκολάτα, καρύδια, παντζάρια, τσάι, κόκα κόλα
Ουρικού Οξέος	Δημητριακά, λαχανικά, νερό, φυτικές ίνες, τροφές που αλκαλοποιούν τα ούρα	Εντόσθια, κόκκινο κρέας, θαλασσινά, μπύρα, αλκοόλ, ζάχαρη
Κυστίνης	Νερό σε μεγάλες ποσότητες, αλκαλοποίηση ούρων (λεμόνι, κιτρικά)	Ζωικές πρωτεΐνες, αλάτι, fast food
Φωσφορικού Ασβεστίου / Στρουβίτη	Όξινα τρόφιμα (κράνμπερι, πρωτεΐνη σε μέτρο), υγρά	Αλκαλικά τρόφιμα (γάλα, γιαούρτι, μαγειρική σόδα, πολλά λαχανικά)

📌 Σημείωση: Οι δίαιτες χαμηλές σε ασβέστιο δεν συνιστώνται! Αντίθετα, η ισορροπημένη πρόσληψη από φυσικές τροφές είναι προστατευτική.

💊 Φαρμακευτική Αντιμετώπιση των Ουρόλιθων

Η φαρμακευτική θεραπεία έχει δύο βασικούς στόχους:

Ανακούφιση από τον πόνο και αποβολή του λίθου
Πρόληψη υποτροπών με τροποποίηση της χημείας των ούρων

🩺 1. Αναλγητική & Συμπτωματική Αντιμετώπιση

💊 Φάρμακο	🩺 Ρόλος	📌 Παρατηρήσεις
Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ) (π.χ. δικλοφενάκη, ιβουπροφαίνη)	Ανακούφιση από κολικούς, αντιφλεγμονώδη δράση	Αποτελεσματικά στην κρίση, όχι σε ασθενείς με νεφρική δυσλειτουργία
Παρακεταμόλη	Αναλγητικό ήπιας δράσης	Κατάλληλη για νεφροπαθείς, χωρίς αντιφλεγμονώδη δράση
Αλφα-Αναστολείς (π.χ. ταμσουλοσίνη)	Χαλάρωση ουρητήρα – διευκόλυνση αποβολής λίθου	Χρήσιμοι σε λίθους ουρητήρα < 10mm – αποβολή εντός 2-4 εβδομάδων
Αντιεμετικά (π.χ. ονδανσετρόνη)	Αντιμετώπιση ναυτίας, εμετών που συνοδεύουν τους κολικούς	Συμπτωματική χρήση, ειδικά σε μεγάλους λίθους

⚕️ 2. Προληπτική Φαρμακοθεραπεία (ανά τύπο)

🧱 Τύπος Λίθου	💊 Φαρμακευτική Πρόληψη	📌 Παρατηρήσεις
Οξαλικού Ασβεστίου	Θειαζίδες (π.χ. υδροχλωροθειαζίδη), Κιτρικά άλατα	Μειώνουν το ασβέστιο στα ούρα και αυξάνουν προστατευτικά κιτρικά
Ουρικού Οξέος	Αλλοπουρινόλη, Κιτρικά, Αλκαλοποίηση ούρων με διττανθρακικά	Αποτρέπει τον σχηματισμό και διαλύει μικρούς λίθους όταν pH >6
Κυστίνης	Πενικιλλαμίνη, Τιοπρονίνη, Αλκαλοποίηση ούρων (pH >7,5)	Σπάνιοι, δύσκολη αντιμετώπιση, υψηλή ενυδάτωση & φαρμακευτική υποστήριξη
Φωσφορικού Ασβεστίου	Θειαζίδες, περιορισμός αλκαλοποίησης	Διατήρηση pH ούρων σε 6,0–6,5 για αποφυγή επανασχηματισμού
Στρουβίτης (Λοιμώδεις)	Μακροχρόνια αντιβιοτικά, χειρουργική αφαίρεση	Προκαλούνται από λοιμώξεις – απαιτείται εξάλειψη βακτηρίων

📍 Σημείωση: Η επιλογή φαρμάκων γίνεται μετά από μεταβολική διερεύνηση και λιθοανάλυση.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🔹 Πόσο συχνά εμφανίζονται οι ουρόλιθοι;

Η ουρολιθίαση επηρεάζει περίπου 10–12% των ανθρώπων κάποια στιγμή στη ζωή τους. Είναι συχνότερη στους άνδρες και σε ηλικίες 30–50 ετών.

🔹 Είναι οι ουρόλιθοι κληρονομικοί;

Ναι, υπάρχουν γενετικές προδιαθέσεις, κυρίως σε λίθους κυστίνης και σε οικογενειακή υπερασβεστιουρία. Παρ’ όλα αυτά, το περιβάλλον και η διατροφή είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες.

🔹 Πώς μπορώ να ξέρω τι είδους πέτρα είχα;

Με λιθοανάλυση του αποβληθέντος λίθου ή μέσω μεταβολικού ελέγχου των ούρων (π.χ. pH, ασβέστιο, ουρικό οξύ, κιτρικά, οξαλικά).

🔹 Μπορούν οι πέτρες να διαλυθούν μόνες τους;

Ναι, εάν είναι μικρές (<5–6 mm), υπάρχει πιθανότητα αυτόματης αποβολής με υγρά και φαρμακευτική υποστήριξη (π.χ. ταμσουλοσίνη). Ουρικές πέτρες μπορούν να διαλυθούν φαρμακευτικά με αλκαλοποίηση των ούρων.

🔹 Ποιες είναι οι πιθανότητες υποτροπής;

Περίπου 50% των ασθενών θα εμφανίσουν νέο ουρόλιθο εντός 5–10 ετών. Η πρόληψη (διατροφή, υγρά, φαρμακευτική αγωγή) μειώνει σημαντικά την πιθανότητα υποτροπής.

🔹 Είναι ασφαλές να παίρνω συμπληρώματα ασβεστίου;

Όχι χωρίς ιατρική καθοδήγηση. Η πρόσληψη ασβεστίου πρέπει να προέρχεται κυρίως από φυσικά τρόφιμα. Τα συμπληρώματα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο λίθων, κυρίως σε συνδυασμό με οξαλικά.

🔹 Πώς να αποτρέψω πέτρες αν έχω διαβήτη ή υπέρταση;

Οι ασθενείς με **μεταβολικό σύνδρομο**, **σακχαρώδη διαβήτη** ή **υπέρταση** έχουν αυξημένο κίνδυνο για λίθους ουρικού οξέος. Συνιστάται ενυδάτωση, απώλεια βάρους, διατροφή χαμηλή σε πρωτεΐνες, ρύθμιση του pH και των μεταβολικών δεικτών.

🔹 Τι είναι η “σιγανή πέτρα”;

Είναι λίθος που παραμένει σιωπηλός (χωρίς συμπτώματα) για μεγάλο διάστημα, και μπορεί να εντοπιστεί τυχαία σε υπερηχογράφημα ή CT. Εάν δεν προκαλεί απόφραξη, συχνά παρακολουθείται περιοδικά.

📚 Βιβλιογραφία / Πηγές

🌍 Διεθνείς Πηγές:

Mayo Clinic – Kidney stones
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kidney-stones
National Kidney Foundation – Kidney Stones
https://www.kidney.org/atoz/content/kidneystones
European Association of Urology (EAU) Guidelines – Urolithiasis (2024)
https://uroweb.org/guidelines/urolithiasis
American Urological Association (AUA) – Surgical Management of Stones
https://www.auanet.org/guidelines/kidney-stones
Curhan GC. Epidemiology of stone disease. Urol Clin North Am. 2007
DOI: 10.1016/j.ucl.2007.09.004
Maalouf NM, et al. Nephrolithiasis in patients with metabolic syndrome. Kidney Int. 2004
https://www.kidney-international.org/article/S0085-2538(15)50771-1/fulltext
Coe FL, Evan A, Worcester E. Kidney stone disease. J Clin Invest. 2005
https://www.jci.org/articles/view/20941

🇬🇷 Ελληνικές Πηγές / Ιατρικοί Οργανισμοί:

Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία – Πέτρες στα Νεφρά (Ουρολιθίαση)
https://www.huanet.gr
Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών – Ουρολιθίαση: Αιτίες & Πρόληψη
https://www.isathens.gr
Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών – Ιατρικό Κέντρο
Άρθρο: “Ουρόλιθοι – Τι είναι και πώς αντιμετωπίζονται”
https://www.iatriko.gr
Υγείαonline.gr – Πέτρες στα Νεφρά: Πλήρης οδηγός
https://www.ygeiaonline.gr
Δρ. Κωνσταντίνος Κατσάνος, Ουρολόγος – Ουρολιθίαση: σύγχρονες θεραπείες
https://katsanosurology.gr
Ιατρικό Διαβαλκανικό – Λιθοτριψία χωρίς νυστέρι
https://www.iatrikodiavalkaniko.gr

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

11/Jun/2025

🧪 Οξαλικά Ούρων 24ώρου – Πλήρης Ανάλυση Εξέτασης

✅ Εισαγωγή

Τα οξαλικά είναι φυσικές ενώσεις που αποβάλλονται με τα ούρα και σχετίζονται με τον μεταβολισμό ορισμένων τροφών. Η μέτρησή τους στα ούρα 24ώρου είναι κρίσιμη για τη διάγνωση μεταβολικών διαταραχών και την πρόληψη λιθίασης (πέτρες στα νεφρά).

🔍 Τι είναι τα Οξαλικά;

Τα οξαλικά (oxalates) είναι ανιονικές ενώσεις που προέρχονται:

Από τη διάσπαση της βιταμίνης C
Από τον μεταβολισμό της γλυκίνης και άλλων οργανικών ουσιών
Από την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε οξαλικά (π.χ. σπανάκι, παντζάρια)

Η υπερβολική συγκέντρωση τους στα ούρα μπορεί να προκαλέσει:

🔺 Νεφρολιθίαση
🔺 Νεφροπάθειες
🔺 Οξαλώση (σε σοβαρές καταστάσεις)

📊 Τι Είναι η Εξέταση Οξαλικών Ούρων 24ώρου;

Η εξέταση μετρά τη συνολική ποσότητα οξαλικών που αποβάλλονται σε διάστημα 24 ωρών.

🔬 Χρησιμοποιείται για:

📌 Αξιολόγηση λιθίασης
📌 Παρακολούθηση υπεροξαλουρίας
📌 Έλεγχο μεταβολικών διαταραχών
📌 Έλεγχο δυσαπορρόφησης και νοσημάτων του εντέρου

📈 Πίνακας Τιμών Αναφοράς

Μονάδα	Φυσιολογικές Τιμές	Οριακά Αυξημένες	Παθολογικές
mg/24h	4–31 mg	31–45 mg	> 45 mg
μmol/24h	45–360	360–500	> 500

⚠️ Πότε Ζητείται η Εξέταση;

Η εξέταση οξαλικών ούρων ζητείται σε:

🪨 Υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση
🧬 Υποψία πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς υπεροξαλουρίας
🦠 Σύνδρομα δυσαπορρόφησης (π.χ. κοιλιοκάκη, νόσος Crohn)
💉 Παρακολούθηση νεφρικών μεταμοσχεύσεων
🤰 Έγκυες με αυξημένο κίνδυνο νεφρικών επιπλοκών

🧠 Τι Είναι η Υπεροξαλουρία;

Η υπεροξαλουρία είναι μια παθολογική κατάσταση όπου αυξάνεται η αποβολή οξαλικών στα ούρα.

Τύποι:

🧬 Πρωτοπαθής υπεροξαλουρία
- Γενετική
- Έλλειψη ηπατικών ενζύμων
🦠 Δευτεροπαθής υπεροξαλουρία
- Από δυσαπορρόφηση (σύνδρομο εντέρου)
- Υπερκατανάλωση βιταμίνης C
- Διατροφή πλούσια σε οξαλικά

🧂 Ποιες Τροφές Περιέχουν Πολλά Οξαλικά;

Τροφή	Περιεκτικότητα
Σπανάκι	Πολύ υψηλή
Παντζάρια	Υψηλή
Ραβέντι	Υψηλή
Σοκολάτα	Μέτρια
Ξηροί καρποί (ιδίως κάσιους)	Μέτρια
Τσάι (μαύρο, πράσινο)	Μέτρια
Πατάτες με φλούδα	Μέτρια

🍽️ Οξαλικά Ούρων & Διατροφή – Οδηγός Διατροφικής Παρέμβασης

Η διατροφή αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα στη ρύθμιση των οξαλικών στα ούρα. Η ισορροπημένη λήψη τροφών και η διατροφική κατεύθυνση μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από οξαλικό ασβέστιο και να βοηθήσουν στην πρόληψη υπεροξαλουρίας.

🔺 Τροφές Υψηλής Περιεκτικότητας σε Οξαλικά (να αποφεύγονται/περιορίζονται)

Τροφή	Ποσότητα Οξαλικού (mg/μερίδα)	Σχόλιο
Σπανάκι (μαγειρεμένο)	>700 mg	❌ Πολύ υψηλό
Ραβέντι (rhubarb)	>500 mg	❌ Πολύ υψηλό
Παντζάρια	150–200 mg	⚠️ Υψηλό
Ξηροί καρποί (π.χ. κάσιους, αμύγδαλα)	100–150 mg	⚠️ Μέτριο
Σοκολάτα (μαύρη)	90–120 mg	⚠️ Μέτριο
Μαύρο/πράσινο τσάι	30–50 mg/φλ	⚠️ Σωρευτικό
Πατάτες με φλούδα	40–80 mg	⚠️ Ανάλογα την ποσότητα

🔻 Συμβουλή: Αποφεύγετε την ταυτόχρονη λήψη πολλών από αυτές τις τροφές μέσα στην ίδια ημέρα.

✅ Τροφές Χαμηλής Περιεκτικότητας σε Οξαλικά (επιθυμητές)

Τροφή	Οξαλικά (mg/μερίδα)	Πλεονεκτήματα
Λευκό ρύζι	<5 mg	✅ Ασφαλές
Μήλα, μπανάνες	<5 mg	✅ Φρούτα ασφαλή
Κοτόπουλο, ψάρι	~0 mg	✅ Υψηλή πρωτεΐνη
Ασπράδι αυγού	~0 mg	✅ Καθαρή πρωτεΐνη
Πεπόνι, καρπούζι	<5 mg	✅ Υδρόφιλα φρούτα
Δημητριακά χωρίς πίτουρο	<5 mg	✅ Ασφαλή
Αγγούρι, μαρούλι	<5 mg	✅ Λαχανικά με ασφάλεια

🥛 Ασβέστιο και Οξαλικά – Πώς Συνδέονται;

Η κατανάλωση ασβεστίου με τα γεύματα βοηθά στη δέσμευση των οξαλικών στο έντερο, μειώνοντας την απορρόφησή τους και συνεπώς την απέκκριση από τα ούρα.

✅ Συνιστώμενες πηγές ασβεστίου:

Γιαούρτι, γάλα, τυρί
Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όχι σπανάκι!)
Συμπληρώματα ασβεστίου (εάν συσταθεί από γιατρό)

⚠️ Προσοχή: Μην λαμβάνετε συμπληρώματα ασβεστίου ανεξέλεγκτα, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες μορφές λιθίασης (π.χ. φωσφορικό ασβέστιο).

💧 Ενυδάτωση

Η υπερβολική κατανάλωση υγρών είναι καθοριστική. Συνιστάται:

💧 Τουλάχιστον 2.5 – 3 λίτρα ημερησίως
🧃 Προτίμηση σε νερό, χυμό λεμονιού (φυσικά κιτρικά) ή αφεψήματα χωρίς οξαλικά
🚫 Αποφυγή καφέδων, μαύρου/πράσινου τσαγιού σε υπερβολή

🍋 Κιτρικά – Σύμμαχοι κατά των Πέτρες

Τα κιτρικά (π.χ. κιτρικό κάλιο, λεμόνι) δεσμεύουν το ασβέστιο και αποτρέπουν το σχηματισμό πέτρας με οξαλικά.

✅ Προτάσεις:

Νερό με φρέσκο χυμό λεμονιού
Φυσικοί χυμοί από εσπεριδοειδή (χωρίς ζάχαρη)

⛔ Βιταμίνη C και Οξαλικά

Η υπερβολική λήψη βιταμίνης C (>1 g/ημέρα) μπορεί να μετατραπεί σε οξαλικά.

🚫 Αποφυγή συμπληρωμάτων χωρίς ιατρική ένδειξη
⚠️ Ενημερώστε τον ιατρό για λήψη πολυβιταμινών

📌 Συνοπτικές Οδηγίες Διατροφής

Πρακτική	Συνιστάται	Αποφεύγεται
Ασβέστιο με τα γεύματα	✅	❌ λήψη μόνο του
Υδρική πρόσληψη >2.5L	✅	❌ αφυδάτωση
Φυλλώδη χωρίς οξαλικά	✅ (μαρούλι, ρόκα)	❌ σπανάκι
Κιτρικά (λεμόνι)	✅	❌ χυμοί με ζάχαρη
Συνδυασμός τροφών	✅ ισορροπία	❌ μονοφαγία

📉 Πότε Είναι Αυξημένα τα Οξαλικά;

Αίτια αυξημένων οξαλικών ούρων:

Υπερβολική λήψη οξαλικών μέσω διατροφής
Δυσαπορρόφηση λίπους (π.χ. γαστρικό bypass)
Ανεπάρκεια ασβεστίου στη διατροφή
Υψηλές δόσεις βιταμίνης C
Πρωτοπαθής υπεροξαλουρία
Καρκίνος ήπατος

📈 Τι Προκαλούν τα Αυξημένα Οξαλικά;

🔺 Νεφρολιθίαση (πέτρες από ασβέστιο-οξαλικό)
🔺 Νεφρική ανεπάρκεια
🔺 Σπειραματοπάθεια
🔺 Καταθέσεις σε άλλα όργανα σε πρωτοπαθή μορφή

🧪 Πώς Γίνεται η Εξέταση;

Οδηγίες:

Συλλογή όλων των ούρων για 24 ώρες
Ψύξη ή διατήρηση στο ψυγείο
Δεν απαιτείται νηστεία, αλλά αποφυγή οξαλικών τροφών
Ενημέρωση για τυχόν λήψη βιταμίνης C

🤰 Οξαλικά στην Εγκυμοσύνη

Η εξέταση δεν αποτελεί ρουτίνα, αλλά εφαρμόζεται όταν υπάρχει ιστορικό λιθίασης ή νεφροπάθειας
Σημαντική η ενυδάτωση και η διατροφή πλούσια σε ασβέστιο
Αποφυγή συμπληρωμάτων βιταμίνης C χωρίς ένδειξη

🩺 Αντιμετώπιση Υψηλών Οξαλικών

Ενυδάτωση (≥ 2.5 L/ημ.)
Αλλαγή διατροφής
Ασβέστιο με τα γεύματα
Χορήγηση κιτρικών (π.χ. κιτρικός κάλιο)
Χαμηλή οξαλική δίαιτα
Σε πρωτοπαθή υπεροξαλουρία: ειδική φαρμακευτική αγωγή (π.χ. lumasiran)

📂 FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

🔎 Τι σημαίνει αυξημένα οξαλικά ούρων;

Υποδηλώνουν αυξημένη απέκκριση οξαλικού, συχνά λόγω διατροφής ή μεταβολικών διαταραχών, και σχετίζονται με νεφρολιθίαση.

🥬 Ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγω;

Σπανάκι, παντζάρια, σοκολάτα, κακάο, ξηρούς καρπούς, ραβέντι, μαύρο τσάι και υπερβολική βιταμίνη C.

💊 Ποια φάρμακα επηρεάζουν τα οξαλικά;

– Βιταμίνη C (αυξάνει) – Αντιβιοτικά τύπου νεομυκίνης (μειώνουν βακτηριακή αποδόμηση οξαλικού)

📉 Πώς μειώνω τα οξαλικά φυσικά;

– Ενυδάτωση – Κατανάλωση ασβεστίου – Διατροφή χαμηλή σε οξαλικά – Αποφυγή υπερβολής σε βιταμίνη C

🧬 Τι είναι η πρωτοπαθής υπεροξαλουρία;

Κληρονομική διαταραχή που οδηγεί σε παραγωγή υπερβολικού οξαλικού από το ήπαρ, με πιθανές καταθέσεις στους νεφρούς και άλλα όργανα.

🔎 Τι είναι τα οξαλικά;

Τα οξαλικά είναι οργανικές ενώσεις που σχηματίζονται από τη διάσπαση ουσιών στο σώμα ή απορροφώνται από τη διατροφή. Αποβάλλονται από τα νεφρά μέσω των ούρων. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, ενώνονται με ασβέστιο και σχηματίζουν πέτρες στα νεφρά (λιθίαση).

💉 Τι είναι η εξέταση οξαλικών ούρων 24ώρου;

Είναι εξέταση που μετρά την ποσότητα οξαλικών που αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσα σε 24 ώρες. Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση μεταβολικών διαταραχών, τη διερεύνηση λιθίασης, και την παρακολούθηση υπεροξαλουρίας.

📊 Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

– **4–31 mg/24h** ή – **45–360 μmol/24h**

Τιμές άνω των 45 mg θεωρούνται παθολογικές και αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο νεφρολιθίασης.

📈 Πότε θεωρούνται αυξημένα τα οξαλικά;

Αν οι τιμές είναι πάνω από: – **45 mg/24h** ή – **500 μmol/24h**, τότε θεωρούνται **παθολογικά αυξημένα** και απαιτείται περαιτέρω έλεγχος.

🥬 Ποια τρόφιμα αυξάνουν τα οξαλικά;

– Σπανάκι 🥬 – Παντζάρια – Σοκολάτα 🍫 – Τσάι (μαύρο, πράσινο) – Ξηροί καρποί (κάσιους, φιστίκια) – Ραβέντι – Πατάτες με φλούδα – Υπερβολική βιταμίνη C (>1g/ημέρα)

🍋 Πώς μπορώ να μειώσω τα οξαλικά ούρων;

– Κατανάλωση **τροφών πλούσιων σε ασβέστιο** μαζί με γεύματα (π.χ. γιαούρτι) – **Αποφυγή τροφών** με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά – Πολλή **ενυδάτωση** (2.5–3L/ημέρα) – Περιορισμός **βιταμίνης C** – Κατανάλωση **κιτρικών** (π.χ. λεμόνι, κιτρικός χυμός)

⚠️ Ποια είναι τα συμπτώματα υπεροξαλουρίας;

– Πέτρες στα νεφρά (κωλικοί, αιματουρία) – Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια – Καταθέσεις ασβεστίου σε αρθρώσεις, καρδιά ή μάτια (σε σοβαρές μορφές) – Κόπωση, ναυτία, πρήξιμο

🧬 Τι είναι η πρωτοπαθής υπεροξαλουρία;

Κληρονομική διαταραχή του ήπατος που οδηγεί σε υπερπαραγωγή οξαλικού, προκαλώντας σοβαρή νεφρική βλάβη. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε ΧΝΑ ή την ανάγκη για μεταμόσχευση.

🩺 Πώς γίνεται η εξέταση;

– Συλλογή **όλων των ούρων** για 24 ώρες – Διατήρηση στο ψυγείο – Σημείωση ώρας έναρξης και λήξης – Αποφυγή τροφών με οξαλικά και βιταμίνης C πριν την εξέταση – Συνεννόηση με τον ιατρό για τυχόν φάρμακα

🤰 Έχει σημασία η εξέταση στην εγκυμοσύνη;

Ναι. Αν υπάρχει ιστορικό λιθίασης ή νεφρικής δυσλειτουργίας, η μέτρηση των οξαλικών μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επιπλοκών κατά την κύηση. Συνιστάται αυξημένη ενυδάτωση και παρακολούθηση της διατροφής.

💊 Υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν τα οξαλικά;

– **Κιτρικά άλατα** (π.χ. κιτρικό κάλιο) – **Ασβέστιο** ως συμπλήρωμα με τα γεύματα – Φαρμακευτικές ουσίες όπως **Lumasiran** (σε πρωτοπαθή υπεροξαλουρία) – **Προβιοτικά** υπό μελέτη (μικροβίωμα)

📌 Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Όταν υπάρχει: – Επαναλαμβανόμενη λιθίαση – Τιμές οξαλικού >45 mg – Συνύπαρξη με χαμηλά κιτρικά ή αυξημένο ασβέστιο – Οικογενειακό ιστορικό νεφρολιθίασης ή υπεροξαλουρίας

📝 Συμπέρασμα

Η εξέταση οξαλικών ούρων 24ώρου είναι κρίσιμη για την πρόληψη και διάγνωση νεφρολιθίασης και μεταβολικών διαταραχών. Η σωστή συλλογή δείγματος, η αξιολόγηση των τιμών και η προσαρμογή της διατροφής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών. ✅

Θέλετε να προγραμματίσετε εξέταση Οξαλικών Ούρων 24ώρου ή να δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις;

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

📚 Εμπλουτισμένη Βιβλιογραφία

National Kidney Foundation. (2023). 24-Hour Urine Collection for Kidney Stone Risk Assessment.
➤ Παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για την εκτίμηση του μεταβολικού κινδύνου σχηματισμού λίθων, περιλαμβάνοντας τα οξαλικά.
🔗 kidney.org
Mayo Clinic Laboratories. (2022). Urine oxalate test.
➤ Λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας συλλογής 24ώρων και παθολογικών αιτίων υπεροξαλουρίας.
🔗 mayoclinic.org
Goldfarb DS. (2021). A practical approach to metabolic evaluation and medical management of calcium nephrolithiasis.
➤ Αναφέρεται στην υπεροξαλουρία ως βασικό μεταβολικό παράγοντα λιθίασης.
📰 Urologic Clinics of North America, 48(3), 291-304.
Cochat P, Rumsby G. (2013). Primary hyperoxaluria.
➤ Εμβληματική ανασκόπηση για την κληρονομική μορφή υπεροξαλουρίας, από το New England Journal of Medicine.
📰 NEJM, 369(7), 649–658. https://doi.org/10.1056/NEJMra1301564
Heller HJ et al. (1997). Dietary oxalate and its role in urinary oxalate excretion.
➤ Κλασική μελέτη που καθιέρωσε τη σύνδεση μεταξύ διατροφής και επιπέδων οξαλικού στα ούρα.
📰 Kidney International, 51(5), 1669–1673.
Curhan GC et al. (2004). Diet and the risk of kidney stones in men.
➤ Μελέτη σε 45.000 άνδρες έδειξε σύνδεση μεταξύ τροφών πλούσιων σε οξαλικά και αυξημένου κινδύνου νεφρολιθίασης.
📰 NEJM, 328(12), 833–838.
UpToDate. (2024). Urine testing for kidney stone disease.
➤ Εξειδικευμένο άρθρο για τους δείκτες όπως οξαλικά, κιτρικά, ασβέστιο στα ούρα.
🔗 uptodate.com
European Association of Urology (EAU). (2023). Guidelines on Urolithiasis.
➤ Περιέχει αλγόριθμους διάγνωσης και αντιμετώπισης με βάση 24ωρη μέτρηση οξαλικών και άλλων παραμέτρων.
🔗 uroweb.org
Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία. (2023). Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Νεφρολιθίαση.
➤ Τονίζεται η χρήση 24ώρου ελέγχου ούρων για πλήρη λιθιασικό έλεγχο.
🔗 euroandrology.gr
Lumasiran and Oxalosis Treatment. (2022). FDA Approval of Lumasiran for Primary Hyperoxaluria Type 1.
➤ Φαρμακευτική καινοτομία με στόχο τη μείωση της παραγωγής οξαλικού στο ήπαρ.
🔗 fda.gov
Fargue S, Milliner DS. (2020). The pivotal role of the intestine in oxalate homeostasis.
➤ Μελέτη για την εντερική απορρόφηση οξαλικού και τις πιθανές θεραπείες μέσω μικροβιώματος.
📰 Nature Reviews Nephrology, 16(8), 437–451.

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…