🧠 Τι είναι η καλπροτεκτίνη;
Η καλπροτεκτίνη είναι μια πρωτεΐνη που ανιχνεύεται στα κόπρανα και λειτουργεί ως δείκτης φλεγμονής του εντέρου. Παράγεται από ουδετερόφιλα λευκά αιμοσφαίρια και απελευθερώνεται όταν υπάρχει φλεγμονώδης δραστηριότητα στο γαστρεντερικό σωλήνα.
Επειδή είναι ανθεκτική στη διάσπαση, μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια στα κόπρανα, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για νοσήματα όπως:
Ελκώδης κολίτιδα
Νόσος του Crohn
Λοιμώδη κολίτιδα
Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (IBS)
📌 Γιατί να κάνω εξέταση καλπροτεκτίνης;
Η εξέταση χρησιμοποιείται για:
Διάκριση IBD από IBS
Αξιολόγηση δραστηριότητας φλεγμονής σε γνωστά περιστατικά IBD
Παρακολούθηση θεραπείας σε ασθενείς με νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα
Αποφυγή κολονοσκόπησης όταν δεν είναι απαραίτητη
📊 Τιμές Αναφοράς – Πίνακας
| Τιμή (μg/g κοπράνων) | Ερμηνεία |
|---|---|
| < 50 | Φυσιολογική – απουσία εντερικής φλεγμονής |
| 50–200 | Ήπια αύξηση – επανέλεγχος ήπιων συμπτωμάτων |
| > 200 | Υψηλή – ενδεικτική ενεργού φλεγμονώδους νόσου |
| > 500 | Έντονη φλεγμονώδης δραστηριότητα – πιθανή IBD |
⚠️ Αυξημένα επίπεδα καλπροτεκτίνης – Τι σημαίνουν;
Η αυξημένη καλπροτεκτίνη στα κόπρανα δεν είναι διάγνωση αλλά υποδεικνύει:
Φλεγμονή στο παχύ ή λεπτό έντερο
Συχνά συμβαίνει σε νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα
Μπορεί επίσης να αυξηθεί λόγω:
Λοίμωξης (ιογενούς ή βακτηριακής)
Καρκίνου του εντέρου (σε σπανιότερες περιπτώσεις)
Χρήσης NSAIDs (π.χ. ιβουπροφαίνη)
🔍 Συχνά αίτια αυξημένης καλπροτεκτίνης:
Φλεγμονώδη Νοσήματα Εντέρου (IBD):
Νόσος του Crohn
Ελκώδης κολίτιδα
Λοιμώδη αίτια:
Σαλμονέλα, Εσερίχια, Campylobacter
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs):
Ιβουπροφαίνη, δικλοφενάκη
Καρκίνος του παχέος εντέρου (σε προχωρημένα στάδια)
Δυσανεξία ή φλεγμονή λόγω ερεθιστικών τροφών (σπάνια)
📌 Πάντα χρειάζεται συσχέτιση με συμπτώματα και άλλες εξετάσεις (CRP, κολονοσκόπηση, ιστολογική).
📌 Η επανεκτίμηση γίνεται συχνά μετά από 4–8 εβδομάδες με νέα μέτρηση.
🍽️ Διατροφή και καλπροτεκτίνη
Η διατροφή δεν επηρεάζει άμεσα τα επίπεδα καλπροτεκτίνης. Ωστόσο:
Μια αντιφλεγμονώδης διατροφή μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με IBD
Συνιστάται:
Μεσογειακή διατροφή
Μείωση επεξεργασμένων τροφίμων
Πλούσια σε φυτικές ίνες τροφή (όταν δεν υπάρχουν flare-ups)
👩⚕️ Καλλιέργεια κοπράνων vs καλπροτεκτίνη
| Εξέταση | Ανιχνεύει | Κατάλληλη για |
|---|---|---|
| Καλλιέργεια κοπράνων | Παθογόνα μικρόβια | Λοιμώδη γαστρεντερίτιδα |
| Καλπροτεκτίνη | Φλεγμονή από ουδετερόφιλα | IBD, IBS, χρόνια φλεγμονή |
🧬 IBD ή IBS; Ο ρόλος της καλπροτεκτίνης
| Παράμετρος | IBS | IBD (π.χ. Crohn) |
|---|---|---|
| Καλπροτεκτίνη | Συνήθως φυσιολογική | Αυξημένη (συχνά > 200 μg/g) |
| Αίμα στα κόπρανα | Όχι | Συχνά παρόν |
| Πυρετός | Όχι | Πιθανός |
| CRP | Φυσιολογική | Αυξημένη |
👶 Καλπροτεκτίνη στα παιδιά και τα βρέφη
Τα βρέφη έχουν φυσιολογικά υψηλότερες τιμές
Μέχρι την ηλικία των 4 ετών, τα όρια είναι διαφορετικά
Οι παιδίατροι λαμβάνουν υπόψη την ηλικία για την ερμηνεία της τιμής
🧪 Προετοιμασία για την εξέταση κοπράνων
Δείγμα από φρέσκα κόπρανα σε καθαρό δοχείο
Να μην έχουν ληφθεί αντιβιοτικά ή αντιφλεγμονώδη 5-7 μέρες πριν, αν γίνεται
Δε χρειάζεται νηστεία
📉 Πώς μειώνεται η καλπροτεκτίνη;
✅ Ανάλογα με την αιτία:
Φλεγμονώδης νόσος: θεραπεία με κορτικοστεροειδή ή ανοσοκατασταλτικά
Λοιμώξεις: υποχωρούν μόλις απομακρυνθεί ο παθογόνος παράγοντας
NSAIDs: διακοπή ή αλλαγή φαρμακευτικής αγωγής
❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🔍 Τι είναι η καλπροτεκτίνη και γιατί μετριέται στα κόπρανα;
Η καλπροτεκτίνη είναι πρωτεΐνη που απελευθερώνεται από ουδετερόφιλα σε περιοχές φλεγμονής στο έντερο. Ανιχνεύεται στα κόπρανα και βοηθά στη διάγνωση φλεγμονωδών παθήσεων.
🧪 Πότε πρέπει να κάνω την εξέταση;
Όταν υπάρχουν συμπτώματα όπως διάρροια, πόνος στην κοιλιά, αίμα στα κόπρανα, ή όταν υπάρχει υποψία για νόσο του Crohn, ελκώδη κολίτιδα ή IBS.
👶 Είναι φυσιολογικά αυξημένη στα παιδιά;
Ναι, τα βρέφη και μικρά παιδιά μπορεί να έχουν τιμές πάνω από 200 μg/g χωρίς παθολογική σημασία.
💊 Ποια φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν την τιμή;
Αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά και φάρμακα για IBD μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα καλπροτεκτίνης.
🧾 Χρειάζεται ειδική προετοιμασία;
Όχι νηστεία, αλλά καλό είναι να αποφεύγονται φάρμακα που επηρεάζουν την εξέταση 5 μέρες πριν.
📉 Πώς επανεκτιμώ τη φλεγμονή μετά από θεραπεία;
Με επανάληψη της εξέτασης καλπροτεκτίνης 4–8 εβδομάδες μετά την έναρξη θεραπείας.
📚 Εμπλουτισμένη Βιβλιογραφία – Καλπροτεκτίνη
🔬 Επιστημονικές Πηγές (PubMed & Ιατρικά Περιοδικά)
Konikoff MR, Denson LA.
Role of fecal calprotectin in pediatric inflammatory bowel disease.
Inflamm Bowel Dis. 2006;12(6):598-605.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16791804/D’Haens G, Ferrante M, Vermeire S, et al.
Fecal calprotectin is a surrogate marker for mucosal healing in Crohn’s disease.
Gastroenterology. 2012;142(7):1427-1434.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22306092/Van Rheenen PF, Van de Vijver E, Fidler V.
Faecal calprotectin for screening of patients with suspected inflammatory bowel disease: diagnostic meta-analysis.
BMJ. 2010;341:c3369.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20634346/Mosli MH, Zou G, Garg SK, et al.
C-Reactive Protein, Fecal Calprotectin, and Stool Lactoferrin for Detection of Endoscopic Activity in Symptomatic Inflammatory Bowel Disease Patients: A Systematic Review and Meta-analysis.
Am J Gastroenterol. 2015;110(6):802–819.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25869387/Bunn SK, Bisset WM, Main MJ, et al.
Fecal calprotectin: validation as a noninvasive measure of bowel inflammation in childhood inflammatory bowel disease.
J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2001;33(1):14-22.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11435567/
🏥 Ιατρικοί Οργανισμοί & Κλινικές Πηγές
Mayo Clinic – Calprotectin (Stool Test)
https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/calprotectin-stool-test/about/pac-20484678Lab Tests Online – Calprotectin Test
https://labtestsonline.org/tests/calprotectinCrohn’s & Colitis Foundation – Biomarkers & Monitoring IBD
https://www.crohnscolitisfoundation.org
🇬🇷 Ελληνικές Πηγές
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ)
Οδηγίες για χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου
https://eody.gov.grΓαστρεντερολογική Εταιρεία Ελλάδος (ΕΓΕ)
Κατευθυντήριες οδηγίες για ελκώδη κολίτιδα και Crohn
https://www.hsg.gr