Τι είναι η Ατορβαστατίνη (Lipitor);
Η Ατορβαστατίνη είναι ένα φάρμακο που ανήκει στην κατηγορία των στατινών (statins), δηλαδή αναστολέων του ενζύμου HMG-CoA reductase, το οποίο συμμετέχει στη σύνθεση χοληστερόλης στο ήπαρ.
Με την αναστολή αυτού του ενζύμου, η Ατορβαστατίνη μειώνει την ενδογενή παραγωγή χοληστερόλης, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση των ηπατικών υποδοχέων LDL. Αυτοί οι υποδοχείς απομακρύνουν τη LDL-χοληστερόλη (“κακή” χοληστερόλη) από την κυκλοφορία του αίματος, μειώνοντας έτσι τα επίπεδά της.
Η θεραπεία με Ατορβαστατίνη έχει αποδειχθεί ότι:
✅ Μειώνει την ολική χοληστερόλη
✅ Μειώνει την LDL-χοληστερόλη κατά 30–60% (ανάλογα με τη δόση)
✅ Μειώνει τα τριγλυκερίδια
✅ Αυξάνει ήπια την HDL-χοληστερόλη (“καλή” χοληστερόλη)
✅ Μειώνει τον συνολικό καρδιοαγγειακό κίνδυνο (έμφραγμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, θνησιμότητα)
Η πιο γνωστή εμπορική της ονομασία είναι το Lipitor, ωστόσο σήμερα διατίθεται ευρέως και σε γενόσημα σκευάσματα με σημαντικά χαμηλότερο κόστος.
👉 Η Ατορβαστατίνη αποτελεί βασικό θεραπευτικό εργαλείο στη διαχείριση της δυσλιπιδαιμίας και στη δευτερογενή πρόληψη καρδιαγγειακών συμβαμάτων σε άτομα με ιστορικό εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η αποτελεσματικότητά της και το ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας την καθιστούν μία από τις πλέον συνταγογραφούμενες στατίνες παγκοσμίως.
📌 Γρήγορα Στοιχεία για την Ατορβαστατίνη
| Παράμετρος | Στοιχείο |
|---|---|
| Κατηγορία φαρμάκου | Στατίνη (HMG-CoA Reductase Inhibitor) |
| Εμπορική ονομασία | Lipitor (και γενόσημα) |
| Δραστική ουσία | Atorvastatin calcium |
| Μορφές | Δισκία: 10 mg, 20 mg, 40 mg, 80 mg |
| Χορήγηση | Από το στόμα, 1 φορά/ημέρα |
| Με/χωρίς τροφή | Με ή χωρίς τροφή (συνήθως βράδυ) |
| Έναρξη δράσης | 1–2 εβδομάδες |
| Μέγιστο αποτέλεσμα | 4–6 εβδομάδες |
| Κύρια δράση | Μείωση LDL-χοληστερόλης (30–60%) |
| Επιπλέον δράσεις | Μείωση τριγλυκεριδίων, ήπια αύξηση HDL |
| Ενδείξεις | Υπερχοληστερολαιμία, Καρδιοπροστασία, Δυσλιπιδαιμία |
| Δευτερογενής πρόληψη | Έμφραγμα, Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) |
| Πρέπει να αποφεύγονται | Χυμός γκρέιπφρουτ, υπερβολικό αλκοόλ |
| Συχνές παρενέργειες | Μυαλγία, πονοκέφαλος, κόπωση, διαταραχές πέψης |
| Σοβαρές παρενέργειες (σπάνιες) | Ραβδομυόλυση, ηπατοτοξικότητα |
| Αντενδείξεις | Εγκυμοσύνη, Θηλασμός |
| Αλληλεπιδράσεις | Μακρολίδες, κυκλοσπορίνη, αντιμυκητιασικά |
| Εργαστηριακή παρακολούθηση | Λιπιδαιμικό προφίλ, τρανσαμινάσες, CK |
| Ειδική διατροφή | Υγιεινή διατροφή πτωχή σε κορεσμένα λιπαρά |
| Συνδυασμοί | Εζετιμίμπη, PCSK9 inhibitors |
| Επίδραση σε Lp(a) | Ελάχιστη |
| Ιδιαιτερότητες | Μεγάλη εμπειρία χρήσης, χαμηλό κόστος (γενόσημα) |
Μηχανισμός δράσης της Ατορβαστατίνης
Η Ατορβαστατίνη αναστέλλει το ηπατικό ένζυμο HMG-CoA reductase, το οποίο είναι υπεύθυνο για ένα από τα βασικά βήματα στη σύνθεση της χοληστερόλης.
Με τον τρόπο αυτό:
✅ Μειώνεται η ενδογενής παραγωγή χοληστερόλης στο ήπαρ
✅ Αυξάνεται ο αριθμός των υποδοχέων LDL στο ήπαρ, που απομακρύνουν την LDL από την κυκλοφορία
✅ Μειώνεται η συγκέντρωση LDL στο αίμα κατά 30–60%, ανάλογα με τη δόση
✅ Παράλληλα, υπάρχει μικρή αύξηση HDL και μείωση των τριγλυκεριδίων
Ενδείξεις χρήσης
Η Ατορβαστατίνη ενδείκνυται σε πολλές περιπτώσεις:
1️⃣ Υπερχοληστερολαιμία
Πρωτοπαθής υπερχοληστερολαιμία
Οικογενής υπερχοληστερολαιμία (ετερόζυγη ή ομόζυγη)
2️⃣ Καρδιοαγγειακή πρόληψη
Πρωτογενής πρόληψη: σε άτομα με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο
Δευτερογενής πρόληψη: σε άτομα με ιστορικό εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
3️⃣ Μεικτή δυσλιπιδαιμία
Αυξημένη LDL, αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL
Δοσολογία και τρόπος χορήγησης
Η Ατορβαστατίνη διατίθεται σε δισκία των:
10 mg
20 mg
40 mg
80 mg
📅 Λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, οποιαδήποτε ώρα, με ή χωρίς τροφή. Συνήθως συνιστάται να λαμβάνεται το βράδυ ή το απόγευμα, για καλύτερη καταστολή της ηπατικής σύνθεσης χοληστερόλης.
✨ Τυπικές δόσεις
| Κατάσταση | Δόση έναρξης | Μέγιστη δόση |
|---|---|---|
| Πρωτοπαθής υπερχοληστερολαιμία | 10–20 mg | έως 80 mg |
| Οικογενής υπερχοληστερολαιμία | 10–40 mg | έως 80 mg |
| Δευτερογενής πρόληψη | 20–40 mg | έως 80 mg |
Πότε εμφανίζεται αποτέλεσμα;
Η μείωση της LDL-χοληστερόλης με Ατορβαστατίνη ξεκινά μέσα σε 1–2 εβδομάδες από την έναρξη της θεραπείας.
✅ Μέγιστο αποτέλεσμα συνήθως παρατηρείται μετά από 4–6 εβδομάδες τακτικής λήψης του φαρμάκου.
👉 Είναι σημαντικό να γίνονται τακτικές εργαστηριακές εξετάσεις (λιπιδαιμικό προφίλ) κάθε 6–12 εβδομάδες για παρακολούθηση.
Ατορβαστατίνη και άλλες θεραπείες
Η Ατορβαστατίνη μπορεί να συνδυαστεί με άλλα φάρμακα:
✅ Εζετιμίμπη → για περαιτέρω μείωση LDL
✅ PCSK9 Αναστολείς (Evolocumab, Alirocumab) → για ασθενείς με πολύ υψηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο
✅ Ω-3 λιπαρά οξέα → για αντιμετώπιση υπερτριγλυκεριδαιμίας
Αλληλεπιδράσεις Φαρμάκων
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τη συγκέντρωση της Ατορβαστατίνης:
| Φάρμακο | Επίδραση |
|---|---|
| Κλαριθρομυκίνη | Αύξηση επιπέδων Atorvastatin |
| Ιτρακοναζόλη | Αύξηση επιπέδων |
| Κολχικίνη | Κίνδυνος μυοπάθειας |
| Κυκλοσπορίνη | Αύξηση επιπέδων |
| Χυμός γκρέιπφρουτ | Αυξημένος κίνδυνος παρενεργειών |
⚠️ Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας για πιθανές αλληλεπιδράσεις.
Παρενέργειες της Ατορβαστατίνης
Η Ατορβαστατίνη είναι γενικά καλά ανεκτή. Ωστόσο, ενδέχεται να εμφανιστούν παρενέργειες:
🔹 Συχνές (1–10%)
Πονοκέφαλος
Κόπωση
Μυϊκοί πόνοι (μυαλγία)
Διαταραχές ύπνου
Διαταραχές πέψης (ναυτία, διάρροια)
🔹 Λιγότερο συχνές (0.1–1%)
Αυξημένες τρανσαμινάσες
Αρθραλγίες
Δερματικό εξάνθημα
🔹 Σπάνιες (0.01–0.1%)
Σοβαρή μυοπάθεια / ραβδομυόλυση
Ηπατίτιδα
Νευροπάθειες
⚠️ Ιατρική συμβουλή απαιτείται εάν:
✅ Έντονος μυϊκός πόνος
✅ Σκοτεινόχρωμα ούρα
✅ Ανεξήγητη αδυναμία
✅ Ίκτερος
Ατορβαστατίνη και Διατροφή
Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας:
✅ Περιορίστε:
Κορεσμένα λίπη
Trans-λιπαρά
Χοληστερόλη τροφίμων
Χυμό γκρέιπφρουτ (επηρεάζει τη μεταβολή του φαρμάκου)
✅ Ενισχύστε:
Φρούτα & λαχανικά
Δημητριακά ολικής άλεσης
Ψάρια πλούσια σε Ω-3 (σολομός, σκουμπρί)
Ελαιόλαδο
Ατορβαστατίνη και Άσκηση
Η άσκηση και η θεραπεία με Ατορβαστατίνη συνδυάζονται ιδανικά για τη βελτίωση του καρδιομεταβολικού προφίλ.
Η Ατορβαστατίνη, μειώνοντας την LDL-χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια, και η άσκηση, βελτιώνοντας την ευαισθησία στην ινσουλίνη και ενισχύοντας την HDL, έχουν συμπληρωματική δράση.
🏃♂️ Οφέλη του συνδυασμού Ατορβαστατίνης + Άσκησης:
✅ Μεγαλύτερη μείωση του συνολικού καρδιοαγγειακού κινδύνου
✅ Περισσότερη αύξηση HDL-χοληστερόλης
✅ Μείωση των τριγλυκεριδίων
✅ Βελτίωση ενδοθηλιακής λειτουργίας
✅ Μείωση φλεγμονής (μείωση hs-CRP)
✅ Καλύτερος γλυκαιμικός έλεγχος
✅ Έλεγχος βάρους (λιπώδης μάζα)⚠️ Τι πρέπει να προσέξουν οι ασθενείς;
📌 Ένα πολύ μικρό ποσοστό ασθενών (<5%) μπορεί να εμφανίσει μυαλγίες (μυϊκούς πόνους) ή μυϊκή ευαισθησία κατά την ταυτόχρονη λήψη Ατορβαστατίνης και έντονης άσκησης (ιδιαίτερα έντονη αναερόβια άσκηση ή υπερβολική προπόνηση).
Συνήθως:
✅ Οι ήπιες και μέτριας έντασης αερόβιες ασκήσεις είναι ασφαλείς
✅ Η σταδιακή αύξηση του όγκου άσκησης είναι προτιμότερη
✅ Αν εμφανιστούν έντονες μυαλγίες ή αδυναμία, ενημερώνεται ο γιατρός και ελέγχεται CK🏃♀️ Τι είδους άσκηση συστήνεται;
✅ Αερόβια άσκηση μέτριας έντασης (π.χ.):
Γρήγορο περπάτημα
Ποδηλασία
Κολύμβηση
Ελαφρύ τρέξιμο
Χορός
✅ Στόχος: ≥150 λεπτά/εβδομάδα (ή ≥75 λεπτά έντονης αερόβιας)
✅ Επιπλέον: 2 φορές/εβδομάδα ήπια μυϊκή ενδυνάμωση (αν το επιτρέπει η φυσική κατάσταση)
📌 Συμπέρασμα
Η συνδυασμένη δράση Ατορβαστατίνης + άσκησης οδηγεί σε:
✅ καλύτερη ρύθμιση λιπιδίων
✅ βελτίωση της καρδιοπροστασίας
✅ καλύτερη ποιότητα ζωής
✅ έλεγχο βάρους👉 Η άσκηση είναι απαραίτητο συμπλήρωμα της φαρμακευτικής θεραπείας!
Ατορβαστατίνη σε Ειδικές Κατηγορίες Ασθενών
Η χρήση της Ατορβαστατίνης προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία, την ύπαρξη συνοδών νοσημάτων και τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενούς. Ακολουθούν οι κύριες κατηγορίες:
🔹 Εγκυμοσύνη
🚫 Η Ατορβαστατίνη αντενδείκνυται κατά την εγκυμοσύνη (Κατηγορία Χ).
Η χοληστερόλη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ η αναστολή της σύνθεσής της από στατίνες ενδέχεται να έχει τερατογόνο δράση.
Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλες μέθοδοι αντισύλληψης καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας.
🔹 Θηλασμός
🚫 Η χρήση της Ατορβαστατίνης δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια του θηλασμού, λόγω έλλειψης επαρκών δεδομένων για την ασφάλεια του νεογνού.
Εάν απαιτείται θεραπεία με στατίνη, θα πρέπει να εξετάζεται η διακοπή του θηλασμού.
🔹 Ηλικιωμένοι (>75 ετών)
✅ Η Ατορβαστατίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε άτομα άνω των 75 ετών, όμως απαιτείται προσεκτική παρακολούθηση για τυχόν παρενέργειες (μυαλγίες, ηπατική δυσλειτουργία).
Στους ηλικιωμένους:
Συνιστάται έναρξη με χαμηλότερες δόσεις
Αξιολόγηση συνολικών κινδύνων/οφελών
Παρακολούθηση μυοσκελετικών και ηπατικών παραμέτρων
🔹 Νεφρική Νόσος
✅ Η Ατορβαστατίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια νεφρική δυσλειτουργία (χωρίς ανάγκη προσαρμογής δόσης).
⚠️ Σε σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια (π.χ. GFR <30 ml/min) απαιτείται στενή παρακολούθηση λόγω ενδεχόμενου αυξημένου κινδύνου μυοπάθειας.
🔹 Διαβήτης Τύπου 2
✅ Η Ατορβαστατίνη αποτελεί βασικό φάρμακο πρόληψης καρδιαγγειακών συμβαμάτων στους διαβητικούς ασθενείς.
Επιπλέον:
Έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά το καρδιοαγγειακό κίνδυνο σε ασθενείς με ΣΔτ2
Δεν επηρεάζει δυσμενώς τα επίπεδα σακχάρου όταν δίνεται σε σωστές δόσεις και με παρακολούθηση
🧑⚕️ Ατορβαστατίνη & Ειδικές Κατηγορίες Ασθενών
Κατηγορία Χρήση 🤰 Εγκυμοσύνη 🚫 Αντενδείκνυται 🤱 Θηλασμός 🚫 Αποφυγή 👵 Ηλικιωμένοι >75 ετών ✅ Με προσοχή (χαμηλή δόση, παρακολούθηση) 🩺 Νεφρική Νόσος (ήπια-μέτρια) ✅ Ασφαλής 🩺 Νεφρική Νόσος (σοβαρή) ⚠️ Με προσοχή, παρακολούθηση CK 🩸 Διαβήτης Τύπου 2 ✅ Ιδιαίτερα χρήσιμη (μείωση καρδιαγγειακού κινδύνου)
Ατορβαστατίνη και Lp(a)
Η λιποπρωτεΐνη(a) ή Lp(a) είναι ένας λιπιδαιμικός δείκτης που συνδέεται με αυξημένο καρδιοαγγειακό κίνδυνο, ανεξάρτητα από τα επίπεδα LDL-χοληστερόλης.
Σε άτομα με υψηλές τιμές Lp(a) παρατηρείται μεγαλύτερη συχνότητα:
✅ Στεφανιαίας νόσου
✅ Οξέων στεφανιαίων συνδρόμων
✅ Αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων
✅ Στένωσης αορτικής βαλβίδας👉 Ποια είναι η επίδραση της Ατορβαστατίνης στην Lp(a);
📌 Η Ατορβαστατίνη, όπως και οι περισσότερες στατίνες, δεν μειώνει σημαντικά τα επίπεδα της Lp(a).
👉 Ορισμένες μελέτες μάλιστα αναφέρουν ήπια αύξηση της Lp(a) (~10%) σε κάποιους ασθενείς κατά τη διάρκεια θεραπείας με στατίνη.🔍 Όμως: Η μείωση της LDL-χοληστερόλης που επιτυγχάνεται με την Ατορβαστατίνη μειώνει συνολικά τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο, ανεξάρτητα από το αν η Lp(a) παραμείνει υψηλή.
🧬 Ατορβαστατίνη & Lp(a)
Παράμετρος Στοιχείο Επίδραση της Ατορβαστατίνης σε Lp(a) ❌ Δεν μειώνει — μπορεί να αυξήσει Επίδραση σε LDL ✅ Ισχυρή μείωση Όφελος σε υψηλή Lp(a) ✅ Έμμεση μείωση κινδύνου (μέσω LDL) Συνιστώμενη δράση αν υψηλή Lp(a) ✅ Συνδυασμός με PCSK9 inhibitors PCSK9 inhibitors σε Lp(a) -20 έως -30% Pelacarsen (υπό μελέτη) -80% Συχνότητα ελέγχου Lp(a) Κάθε 6–12 μήνες 👉 Τι γίνεται αν ο ασθενής έχει πολύ υψηλή Lp(a);
Σε περιπτώσεις πολύ υψηλής Lp(a) (> 50–60 mg/dL ή >120 nmol/L):
✅ Η Ατορβαστατίνη εξακολουθεί να χορηγείται (για LDL),
✅ ΑΛΛΑ μπορεί να απαιτηθούν πρόσθετες θεραπείες:Θεραπεία Επίδραση σε Lp(a) PCSK9 Αναστολείς ✅ Μείωση 20–30% Inclisiran (siRNA) ✅ Μείωση ~30% Νεότερα φάρμακα (π.χ. Pelacarsen, υπό μελέτη) ✅ Μείωση >80% 📌 Συμπέρασμα
Η Ατορβαστατίνη αποτελεί βασική θεραπεία για LDL-χοληστερόλη και καρδιοπροστασία.
📍 Όμως, αν ο ασθενής έχει πολύ υψηλή Lp(a), θα πρέπει να αξιολογείται για πιθανή προσθήκη επιπλέον φαρμακευτικής αγωγής (PCSK9 inhibitors ή νεότερα φάρμακα).Ατορβαστατίνη vs Ροσουβαστατίνη (Σύγκριση)
Παράμετρος Ατορβαστατίνη Ροσουβαστατίνη Κατηγορία Στατίνη Στατίνη Εμπορική ονομασία Lipitor Crestor Ισχύς LDL μείωσης Μέτρια-Υψηλή Υψηλότερη Επίδραση στην HDL + + Επίδραση στα τριγλυκερίδια + + Επίδραση σε Lp(a) Ελάχιστη Ελάχιστη Μυοπάθεια Σπάνια Σπάνια Χρήση σε νεφρική ανεπάρκεια Καλή ανεκτικότητα Χρήζει προσοχής σε προχωρημένη Τιμή Χαμηλότερη (γενόσημο) Υψηλότερη (γενόσημο/πρωτότυπο) ✅ Και οι δύο είναι εξαιρετικές επιλογές για τη μείωση LDL — η τελική επιλογή εξαρτάται από:
Προφίλ ασθενούς
Συννοσηρότητες
Νεφρική λειτουργία
Ανεκτικότητα
Οικονομικό κόστος
📌 Πίνακας: Σύγκριση Στατινών
Στατίνη Ισχύς LDL Μείωσης % Μείωσης LDL ↗️ HDL (% αύξηση) ↘️ TG (% μείωση) Μεταβολισμός (CYP) Υδατο/Λιπο-διαλυτότητα Χρόνος ημιζωής Αντενδείξεις Lescol (Φλοβουστατίνη) 🟡 Μέτρια ~22–29% +6–9% −10–15% CYP2C9 Λιποδιαλυτή 1.2–3 ώρες Ηπατική νόσος Atorvastatin (Lipitor) 🔴 Υψηλή ~39–60% +5–10% −20–45% CYP3A4 Λιποδιαλυτή 14 ώρες Ηπατοπάθειες Rosuvastatin (Crestor) 🔴 Υψηλή ~45–63% +8–12% −20–40% CYP2C9 (ελάχιστα) Υδατοδιαλυτή 19 ώρες Νεφρική βλάβη Simvastatin (Zocor) 🟡 Μέτρια ~30–45% +5–8% −15–30% CYP3A4 Λιποδιαλυτή 2–3 ώρες Αλληλεπιδράσεις Pravastatin (Pravachol) 🟢 Ήπια ~20–34% +5–12% −10–20% Εξωηπατικά Υδατοδιαλυτή 1.8 ώρες Καλή για ηπατική δυσλειτουργία Lovastatin (Mevacor) 🟡 Μέτρια ~21–42% +4–9% −10–25% CYP3A4 Λιποδιαλυτή 2–5 ώρες Πολλές αλληλεπιδράσεις Ατορβαστατίνη και Καρδιοπροστασία
Ατορβαστατίνη δεν είναι απλώς ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας.
Η δράση της έχει αποδειχθεί ότι προσφέρει ουσιαστική καρδιοπροστασία, συμβάλλοντας στη μείωση:
✅ του κινδύνου εμφράγματος του μυοκαρδίου (MI)
✅ του κινδύνου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ)
✅ της καρδιοαγγειακής θνησιμότητας
✅ της συνολικής θνησιμότητας σε υψηλού κινδύνου πληθυσμούς📊 Τεκμηρίωση από μεγάλες μελέτες
➡️ Η meta-analysis των Cholesterol Treatment Trialists’ Collaboration (CTT, Lancet 2015) έδειξε ότι κάθε 1 mmol/L (περίπου 39 mg/dL) μείωση της LDL-χοληστερόλης με στατίνες όπως η Ατορβαστατίνη:
✅ μειώνει κατά 22% τον κίνδυνο μείζονων καρδιοαγγειακών συμβαμάτων (MI, ΑΕΕ, επαναγγείωση, καρδιαγγειακός θάνατος).🫀 Καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες της Ατορβαστατίνης
✅ Μείωση LDL-χοληστερόλης → καθαρή επίδραση στην αθηροσκλήρωση
✅ Αντιφλεγμονώδη δράση → μείωση hs-CRP
✅ Σταθεροποίηση αθηρωματικής πλάκας → λιγότερες ρήξεις πλάκας
✅ Βελτίωση λειτουργίας του ενδοθηλίου
✅ Μείωση οξειδωτικού stress
✅ Μείωση θρομβογενετικότητας📍 Ποιους προστατεύει;
Η Ατορβαστατίνη χρησιμοποιείται:
✅ Στη δευτερογενή πρόληψη (ασθενείς με:Προηγούμενο έμφραγμα
Στεφανιαία νόσο
Στεφανιαία επαναγγείωση
Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο)
✅ Στην πρωτογενή πρόληψη σε ασθενείς με:
Σακχαρώδη Διαβήτη
Πολύ υψηλό καρδιοαγγειακό κίνδυνο (SCORE >10%)
Σοβαρή υπερχοληστερολαιμία (LDL >190 mg/dL)
📌 Συμπέρασμα
Η Ατορβαστατίνη προσφέρει ισχυρή καρδιοπροστασία, τόσο σε άτομα που έχουν ήδη υποστεί καρδιοαγγειακό επεισόδιο, όσο και σε άτομα υψηλού κινδύνου που δεν έχουν εμφανίσει ακόμη σύμπτωμα.
Η δράση της ξεπερνά τη μείωση της LDL-χοληστερόλης, επεκτεινόμενη σε πλειοτροπικές (pleiotropic) δράσεις που συμβάλλουν στη σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών και τη μείωση του συνολικού καρδιοαγγειακού κινδύνου.
Εργαστηριακή παρακολούθηση
θεραπεία με Ατορβαστατίνη απαιτεί συστηματική εργαστηριακή παρακολούθηση ώστε να αξιολογείται:
✅ η αποτελεσματικότητα
✅ η ασφάλεια
✅ η συμμόρφωση στη θεραπεία🧪 Ποιες εξετάσεις χρειάζονται;
Εξέταση Πότε γίνεται Λιπιδαιμικό προφίλ (ολική χοληστερόλη, LDL, HDL, τριγλυκερίδια) Έναρξη + 6-12 εβδομάδες + κάθε 6-12 μήνες AST / ALT (τρανσαμινάσες) Έναρξη + εάν υπάρχουν συμπτώματα CK (Κινάση Κρεατίνης) Εάν υπάρχουν μυαλγίες ή μυϊκή αδυναμία Γλυκόζη / HbA1c Αν υπάρχει διαβήτης ή προδιαβήτης Νεφρική λειτουργία (κρεατινίνη, eGFR) Σε ηλικιωμένους ή ασθενείς με ΧΝΝ 📌 Αναλυτικά:
✅ Λιπιδαιμικό προφίλ
Βασικός δείκτης αποτελεσματικότητας της θεραπείας
Αναμένεται μείωση LDL κατά 30–60% ανάλογα με τη δόση
✅ Τρανσαμινάσες (AST/ALT)
Παρακολούθηση για ηπατοτοξικότητα
Συνήθως παραμένουν φυσιολογικές — σε <1% των ασθενών μπορεί να αυξηθούν >3x ULN
✅ Κινάση Κρεατίνης (CK)
Έλεγχος σε περίπτωση μυαλγιών, αδυναμίας
Σπάνια εμφανίζεται ραβδομυόλυση (σοβαρή μυοπάθεια)
⚠️ Πότε απαιτείται πιο συχνός έλεγχος;
✅ Ηλικιωμένοι (>75 ετών)
✅ Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ)
✅ Συγχορήγηση με φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο μυοπάθειας
✅ Ιστορικό ηπατικής νόσου
✅ Εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών (μυαλγία, αδυναμία, κόπωση, ίκτερος)📌 Συμπέρασμα
Η εργαστηριακή παρακολούθηση κατά τη λήψη Ατορβαστατίνης είναι ουσιαστικής σημασίας:
✅ Βοηθά στη βελτιστοποίηση της θεραπείας
✅ Εξασφαλίζει την ασφάλεια του ασθενούς
✅ Επιτρέπει έγκαιρη ανίχνευση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών🧪 Ποιες εξετάσεις απαιτούνται όταν παίρνω Ατορβαστατίνη;
Εξέταση Συχνότητα Λιπιδαιμικό προφίλ (χοληστερόλη, LDL, HDL, TG) Έναρξη + 6–12 εβδομάδες + κάθε 6–12 μήνες AST / ALT (τρανσαμινάσες) Έναρξη + σε περίπτωση συμπτωμάτων CK (Κινάση Κρεατίνης) Σε μυαλγίες ή μυϊκή αδυναμία Σάκχαρο αίματος / HbA1c Σε διαβητικούς ή προδιαβητικούς ασθενείς Νεφρική λειτουργία (κρεατινίνη, eGFR) Σε ηλικιωμένους ή ΧΝΝ Πότε να σταματήσετε την Ατορβαστατίνη (Lipitor)
✅ Ανεπιθύμητες ενέργειες:
Σοβαρή μυοπάθεια ή ραβδομυόλυση
Σοβαρή ηπατοτοξικότητα
✅ Κατά την εγκυμοσύνη ή θηλασμό
Άμεση διακοπή — κατηγορία X
✅ Άλλα:
Επείγουσα χειρουργική επέμβαση — διακοπή προσωρινά
👉 Σε κάθε περίπτωση, μόνο με ιατρική συμβουλή!
❓ Συχνές Ερωτήσεις για την Ατορβαστατίνη (FAQ)
1️⃣ Τι είναι η Ατορβαστατίνη και σε ποιες περιπτώσεις χορηγείται;
Η Ατορβαστατίνη είναι ένα φάρμακο της κατηγορίας στατινών που μειώνει την LDL-χοληστερόλη και προστατεύει από καρδιοαγγειακές επιπλοκές. Χορηγείται σε άτομα με υπερχοληστερολαιμία, δυσλιπιδαιμία ή αυξημένο καρδιοαγγειακό κίνδυνο.
2️⃣ Πόσο γρήγορα εμφανίζεται το αποτέλεσμα;
Η μείωση της LDL ξεκινά μέσα σε 1–2 εβδομάδες από την έναρξη της θεραπείας. Μέγιστο αποτέλεσμα επιτυγχάνεται μετά από 4–6 εβδομάδες.
3️⃣ Ποια είναι η τυπική δοσολογία της Ατορβαστατίνης;
Η Ατορβαστατίνη χορηγείται σε δόσεις 10–80 mg, συνήθως μία φορά την ημέρα. Η αρχική δόση καθορίζεται από τον ιατρό, ανάλογα με τα επίπεδα LDL και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
4️⃣ Μπορώ να πάρω Ατορβαστατίνη με άδειο στομάχι;
Ναι, μπορείτε να τη λάβετε με ή χωρίς τροφή, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας. Συνήθως προτιμάται η βραδινή λήψη.
5️⃣ Τι πρέπει να αποφεύγω όσο παίρνω Ατορβαστατίνη;
Αποφύγετε τον χυμό γκρέιπφρουτ (μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του φαρμάκου) και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
6️⃣ Ποιες είναι οι πιο συχνές παρενέργειες της Ατορβαστατίνης;
Πονοκέφαλος, μυαλγία (μυϊκοί πόνοι), κόπωση, γαστρεντερικά ενοχλήματα. Σπάνια σοβαρές μυοπάθειες ή αύξηση ηπατικών ενζύμων.
7️⃣ Η Ατορβαστατίνη επηρεάζει την Lp(a);
Η Ατορβαστατίνη έχει ελάχιστη επίδραση στην Lp(a). Άλλες θεραπείες όπως οι PCSK9 inhibitors είναι πιο αποτελεσματικές για τη μείωση της Lp(a).
8️⃣ Ποια είναι η διαφορά Ατορβαστατίνης και Ροσουβαστατίνης;
Και οι δύο είναι στατίνες. Η Ροσουβαστατίνη είναι ελαφρώς ισχυρότερη στη μείωση της LDL. Η Ατορβαστατίνη έχει μεγαλύτερη κλινική εμπειρία και συχνά προτιμάται λόγω κόστους.
9️⃣ Μπορεί η Ατορβαστατίνη να λαμβάνεται μαζί με άλλα φάρμακα;
Ναι, αλλά απαιτείται προσοχή. Ορισμένα φάρμακα (π.χ. μακρολίδες, κυκλοσπορίνη) αυξάνουν τον κίνδυνο παρενεργειών.
🔟 Πρέπει να κάνω εξετάσεις όσο παίρνω Ατορβαστατίνη;
Ναι. Συνιστάται περιοδικός έλεγχος λιπιδίων, τρανσαμινασών και CK.
1️⃣1️⃣ Η Ατορβαστατίνη επιτρέπεται στην εγκυμοσύνη;
Όχι. Η Ατορβαστατίνη αντενδείκνυται στην εγκυμοσύνη και κατά τον θηλασμό.
1️⃣2️⃣ Τι να κάνω αν ξεχάσω να πάρω ένα δισκίο;
Λάβετε το δισκίο όσο το θυμάστε εντός της ίδιας ημέρας. Εάν έχει περάσει το 24ωρο, παραλείψτε τη δόση και συνεχίστε κανονικά την επόμενη ημέρα.
1️⃣3️⃣ Μπορώ να πίνω αλκοόλ ενώ παίρνω Ατορβαστατίνη;
Η μέτρια κατανάλωση είναι ανεκτή. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση αυξάνει τον κίνδυνο ηπατοτοξικότητας.
1️⃣4️⃣ Τι συμβαίνει αν σταματήσω την Ατορβαστατίνη απότομα;
Η απότομη διακοπή μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση LDL και σε αυξημένο καρδιοαγγειακό κίνδυνο. Διακοπή μόνο μετά από ιατρική οδηγία.
1️⃣5️⃣ Χρειάζεται ειδική διατροφή όσο παίρνω Ατορβαστατίνη;
Ναι. Η υγιεινή διατροφή ενισχύει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας (χαμηλά κορεσμένα λιπαρά, πλούσια φρούτα και λαχανικά, Ω-3).
📚 Βιβλιογραφία
Grundy SM, Stone NJ, Bailey AL, et al. 2018 AHA/ACC Guidelines on the Management of Blood Cholesterol. Circulation. 2019;139(25):e1082–e1143. https://doi.org/10.1161/CIR.0000000000000625
Naci H, Brugts J, Ades T. Comparative tolerability and harms of individual statins: a study-level network meta-analysis of 246 955 participants from 135 randomized, controlled trials. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2013;6(4):390–399.
Robinson JG, et al. Meta-analysis of statin trials in patients with diabetes mellitus and cardiovascular disease risk. J Am Coll Cardiol. 2013;61(10):1029-1035.
Cholesterol Treatment Trialists’ (CTT) Collaboration. Efficacy and safety of LDL-lowering therapy among men and women: meta-analysis of individual data from 174,000 participants in 27 randomised trials. Lancet. 2015;385(9976):1397–1405.
Ridker PM et al. Anti-inflammatory Therapy with Canakinumab for Atherosclerotic Disease. N Engl J Med. 2017;377(12):1119-1131.
Armitage J. The safety of statins in clinical practice. Lancet. 2007;370(9601):1781–1790.
Mach F, Baigent C, Catapano AL, et al. 2019 ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk. Eur Heart J. 2020;41(1):111–188.
Toth PP. Pleiotropic effects of statins: a review of clinical evidence. Am J Med. 2008;121(8):S32–S38.
ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων): Ατορβαστατίνη – Φύλλο Οδηγιών Χρήσης https://www.eof.gr
ΕΛΙΚΑΡ (Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία): Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Δυσλιπιδαιμία 2023 https://www.hcs.gr
Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ — Τμήμα Παθολογίας: Σεμινάρια Λιπιδίων & Καρδιομεταβολικού Κινδύνου
Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης: Οδηγίες 2024 για τη θεραπεία δυσλιπιδαιμιών https://www.atherosclerosis.gr
Πανελλήνιο Δίκτυο Υγείας — Ιατρικά Άρθρα: “Στατίνες και καρδιοπροστασία”
MedNet Ελλάς — “Η χρήση στατινών στη σύγχρονη καρδιολογία”, 2024
PubMed: Atorvastatin — systematic review https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
