📚 Περιεχόμενα Άρθρου
- Τι είναι η LDH;
- Ρόλος της LDH στον Οργανισμό
- Ισοένζυμα LDH – Τύποι & Όργανα
- Πότε Γίνεται η Εξέταση LDH;
- Πώς Γίνεται η Εξέταση;
- Φυσιολογικές Τιμές LDH
- Αυξημένη LDH – Πιθανές Αιτίες
- LDH και Καρκίνος
- LDH και Μυϊκές Κακώσεις
- LDH, Αίμα και Αιμόλυση
- LDH και Καρδιά
- LDH και Ήπαρ
- LDH στην Εγκυμοσύνη
- LDH στα Παιδιά
- LDH και COVID-19
- Φάρμακα που Επηρεάζουν την LDH
- Διατροφή και LDH
- Χρήση LDH στη Διάγνωση & Παρακολούθηση
- Σύγκριση με Άλλους Δείκτες
- Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
- Βιβλιογραφία
🧪 Τι είναι η LDH;
Η γαλακτική αφυδρογονάση, γνωστή και ως LDH (Lactate Dehydrogenase), είναι ένα ένζυμο που εντοπίζεται σχεδόν σε όλα τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού, όπως:
- 🫀 Καρδιά
- 🧬 Ήπαρ
- 🧠 Εγκέφαλος
- 🫁 Πνεύμονες
- 💪 Σκελετικοί Μύες
- 🩸 Αίμα (ερυθρά και λευκά αιμοσφαίρια)
Το ένζυμο αυτό παίζει βασικό ρόλο στον αναερόβιο μεταβολισμό της ενέργειας, μετατρέποντας το γαλακτικό οξύ σε πυροσταφυλικό και το αντίστροφο, ανάλογα με τις ανάγκες του κυττάρου.
⚠️ Όταν τα κύτταρα υποστούν βλάβη ή καταστραφούν, η LDH απελευθερώνεται στο αίμα, με αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσής της στον ορό.
Η εξέταση LDH είναι χρήσιμη για την ανίχνευση κυτταρικής βλάβης και χρησιμοποιείται σε πολλές διαγνωστικές εφαρμογές, όπως:
- 🔎 Παρακολούθηση καρκίνου
- 🫀 Διάγνωση καρδιολογικών επεισοδίων
- 🧬 Εκτίμηση ηπατικής ή μυϊκής βλάβης
- 🦠 Εκτίμηση φλεγμονωδών και λοιμωδών καταστάσεων όπως COVID-19
📌 Σημαντικό: Η LDH δεν είναι ειδική για κάποια νόσο. Η αύξησή της αποτελεί ένδειξη βλάβης, αλλά απαιτείται συσχετισμός με άλλες εξετάσεις για ακριβή διάγνωση.
🧠 Ρόλος της LDH στον Οργανισμό
Η γαλακτική αφυδρογονάση (LDH) είναι ένζυμο που συμμετέχει στη μετατροπή του γαλακτικού οξέος σε πυροσταφυλικό κατά τη διαδικασία της γλυκόλυσης. Αυτή η αντίδραση είναι ιδιαίτερα σημαντική κατά τη διάρκεια αναερόβιων συνθηκών (π.χ. έντονη άσκηση, ισχαιμία, υποξία), όταν η παραγωγή ενέργειας από οξείδωση είναι περιορισμένη.
Η LDH υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού και «απελευθερώνεται» στην κυκλοφορία του αίματος όταν υπάρχει κυτταρική βλάβη ή καταστροφή των ιστών.
- 🔴 Κατάσταση κυττάρων: Αυξημένη LDH υποδηλώνει λυμένα κύτταρα ή φλεγμονή.
- ⚙️ Μεταβολική δραστηριότητα: Παίζει ρόλο στον αναερόβιο μεταβολισμό, ειδικά σε μύες, εγκέφαλο και αιμοφόρα κύτταρα.
- 🩸 Διαγνωστικός δείκτης: Χρησιμοποιείται σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των καρδιοπαθειών, αιματολογικών καρκίνων, ηπατικών βλαβών και λοιμώξεων.
👉 Η αυξημένη LDH δεν υποδεικνύει από μόνη της μία συγκεκριμένη νόσο, αλλά αποτελεί μη ειδικό δείκτη ιστικής βλάβης που καθοδηγεί τη διαγνωστική διαδικασία σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις.
🧬 Ισοένζυμα LDH – Τύποι & Όργανα
Η LDH δεν είναι ενιαίο μόριο, αλλά οικογένεια 5 ισοενζύμων με διαφορετική κατανομή στους ιστούς. Τα ισοένζυμα σχηματίζονται από συνδυασμούς δύο τύπων υπομονάδων (H και M) και κατηγοριοποιούνται ως εξής:
| Ισοένζυμο | Υπομονάδες | Όργανο-στόχος |
|---|
| LDH-1 (H4) | 4 υπομονάδες H (Heart) | 🫀 Καρδιά, Ερυθρά αιμοσφαίρια, Νεφροί |
| LDH-2 (H3M1) | 3 H + 1 M | 🧠 Λευκά αιμοσφαίρια |
| LDH-3 (H2M2) | 2 H + 2 M | 🫁 Πνεύμονες, Εγκέφαλος |
| LDH-4 (H1M3) | 1 H + 3 M | 🧬 Ήπαρ, Σκελετικοί μύες |
| LDH-5 (M4) | 4 υπομονάδες M (Muscle) | 💪 Ήπαρ, Σκελετικοί μύες |
🔎 Η μέτρηση των ισοενζύμων LDH (LDH electrophoresis) μπορεί να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση βλαβών σε συγκεκριμένα όργανα.
- 📈 LDH-1↑: Συχνό σε έμφραγμα μυοκαρδίου
- 📈 LDH-5↑: Σε ηπατικές βλάβες, αλκοολική ηπατίτιδα
- 📈 LDH-3↑: Σε πνευμονική εμβολή
👉 Οι γιατροί χρησιμοποιούν τη σχετική αναλογία των ισοενζύμων (LDH-1/LDH-2 ratio) ως διαγνωστικό εργαλείο σε επιλεγμένες περιπτώσεις, όπως οξεία καρδιακά επεισόδια.
📆 Πότε Γίνεται η Εξέταση LDH;
Η εξέταση της γαλακτικής αφυδρογονάσης (LDH) πραγματοποιείται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει υποψία για βλάβη κυττάρων ή ιστών. Επειδή η LDH απελευθερώνεται στο αίμα όταν καταστρέφονται κύτταρα, η μέτρησή της παρέχει ενδείξεις για την κατάσταση των ιστών του οργανισμού.
Συνήθεις περιπτώσεις όπου ζητείται η LDH:
- 🩸 Έλεγχος για αιμόλυση (καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων)
- 🫀 Ύποπτο έμφραγμα του μυοκαρδίου
- 🧬 Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας (π.χ. ηπατίτιδα, κίρρωση)
- 🦠 Εκτίμηση φλεγμονής σε ιογενείς λοιμώξεις (όπως COVID-19)
- 🧫 Παρακολούθηση κακοήθειας (π.χ. λέμφωμα, λευχαιμία, καρκίνος όρχεων)
- 💪 Εκτίμηση μυϊκής βλάβης (π.χ. ραβδομυόλυση)
- 🤰 Παρακολούθηση προεκλαμψίας ή HELLP συνδρόμου στην εγκυμοσύνη
Η LDH χρησιμοποιείται συχνά ως συνοδευτική εξέταση και όχι ως μοναδικός δείκτης, καθώς δεν είναι ειδική για κάποιο όργανο.
💉 Πώς Γίνεται η Εξέταση;
Η εξέταση LDH πραγματοποιείται με δειγματοληψία αίματος από φλέβα, συνήθως από τον αγκώνα ή τον καρπό. Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία από τον εξεταζόμενο, εκτός εάν δοθεί οδηγία από τον γιατρό.
Βασικά στοιχεία:
- 📌 Τύπος δείγματος: Ορός αίματος
- ⏳ Διάρκεια λήψης: 2-5 λεπτά
- 📅 Συχνότητα: Αναλόγως κλινικής κατάστασης ή παρακολούθησης νόσου
⚠️ Η αιμόλυση κατά τη δειγματοληψία (δηλαδή η καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσα στο σωληνάριο) μπορεί να ψευδοαυξήσει τα επίπεδα LDH, οπότε απαιτείται σωστός χειρισμός του δείγματος.
💡 Για ειδικές διαγνωστικές περιπτώσεις, όπως η διαφοροποίηση μεταξύ καλοήθους και κακοήθους νόσου, μπορεί να ζητηθεί και κατανομή των ισοενζύμων LDH (LDH electrophoresis).
📊 Φυσιολογικές Τιμές LDH
Οι φυσιολογικές τιμές LDH διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το εργαστήριο. Παρακάτω παρατίθεται ενδεικτικός πίνακας αναφοράς:
| Ηλικιακή Ομάδα | Τιμές Αναφοράς (U/L) |
|---|
| Νεογνά (0–4 εβδομάδων) | 225 – 600 |
| Βρέφη (1–12 μηνών) | 180 – 435 |
| Παιδιά (1–10 ετών) | 145 – 365 |
| Έφηβοι (11–17 ετών) | 120 – 330 |
| Ενήλικες άνδρες | 125 – 220 |
| Ενήλικες γυναίκες | 115 – 210 |
📌 Οι τιμές ενδέχεται να ποικίλουν ανάλογα με τη μέθοδο μέτρησης και το αναλυτικό σύστημα κάθε εργαστηρίου.
⚠️ Μικρές αποκλίσεις από τις φυσιολογικές τιμές μπορεί να μην έχουν κλινική σημασία, γι’ αυτό και η ερμηνεία πρέπει πάντα να γίνεται από γιατρό, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό και τα άλλα ευρήματα.
📈 Αυξημένη LDH – Πιθανές Αιτίες
Η αύξηση της LDH στο αίμα υποδηλώνει κυτταρική καταστροφή ή αυξημένο κυτταρικό μεταβολισμό. Δεν είναι ειδική για κάποιο όργανο, αλλά μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στη διάγνωση και παρακολούθηση παθήσεων.
Συχνές αιτίες αυξημένης LDH:
- 🫀 Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- 🧫 Καρκίνος (ιδίως λέμφωμα, λευχαιμία, όρχεων, ήπατος, πνεύμονα)
- 🧬 Ηπατικές βλάβες: Ηπατίτιδα, κίρρωση, χολόσταση
- 💪 Μυϊκές βλάβες: Μυοσίτιδα, ραβδομυόλυση, καταστροφή ιστών
- 🩸 Αιμόλυση: Ενδοαγγειακή ή εξωαγγειακή
- 🫁 Πνευμονική εμβολή
- 🧠 Εγκεφαλικά επεισόδια ή κρανιοεγκεφαλική κάκωση
- 🤰 Προεκλαμψία / HELLP σύνδρομο
- 🦠 COVID-19: Συσχετίζεται με σοβαρότητα νόσου και υπερφλεγμονή
🚨 Η LDH συχνά χρησιμοποιείται σε μονάδες εντατικής θεραπείας, σε παρακολούθηση κακοήθειας, καθώς και σε αθλητές με σοβαρές μυϊκές καταπονήσεις.
💡 Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κατανομή των ισοενζύμων LDH βοηθά στη διαφορική διάγνωση (π.χ. LDH-1↑ σε έμφραγμα, LDH-5↑ σε ηπατική βλάβη).
🧫 LDH και Καρκίνος
Η LDH θεωρείται σημαντικός δείκτης κυτταρικού μεταβολισμού και είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στη διάγνωση και παρακολούθηση νεοπλασιών. Σε πολλά είδη καρκίνου, η αυξημένη LDH σχετίζεται με αυξημένη παραγωγή ενέργειας από γλυκόλυση (γνωστό ως Warburg effect), ακόμα και παρουσία οξυγόνου.
Τι δείχνει η αυξημένη LDH στον καρκίνο:
- 📈 Υψηλή κυτταρική δραστηριότητα ή πολλαπλασιασμός
- 🧬 Νεκρωτικό φορτίο όγκου – ενδείξεις νέκρωσης εντός όγκων
- 🧪 Κακή πρόγνωση: Συνδέεται με επιθετική ή μεταστατική νόσο
- 🩸 Κακοήθειες αίματος: Σημαντικός δείκτης σε λέμφωμα Hodgkin & μη-Hodgkin, λευχαιμίες, πολλαπλό μυέλωμα
Χρήσεις LDH στον ογκολογικό τομέα:
- 📊 Παρακολούθηση ανταπόκρισης στη θεραπεία
- 🔍 Στάδιο & πρόγνωση καρκίνου (ιδίως σε λέμφωμα)
- 🧭 Καθοδήγηση στρατηγικής θεραπείας
💡 Στα σεμινώματα όρχεων, η LDH αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς δείκτες μαζί με β-hCG και AFP (αλφα-φετοπρωτεΐνη).
⚠️ Η LDH μπορεί να είναι αυξημένη χωρίς κακοήθεια – γι’ αυτό χρειάζεται συνδυαστική ερμηνεία με άλλους δείκτες (CEA, CA 19-9, κ.λπ.).
💪 LDH και Μυϊκές Κακώσεις
Η LDH παράγεται σε μεγάλο βαθμό στους σκελετικούς μύες και αυξάνεται στο αίμα όταν υπάρχει μυϊκή βλάβη ή καταστροφή μυϊκών κυττάρων. Σε συνδυασμό με άλλες μυϊκές ενδείξεις (π.χ. CPK/CK, μυοσφαιρίνη), παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τη μυϊκή λειτουργία.
Καταστάσεις που προκαλούν αυξημένη LDH λόγω μυϊκής βλάβης:
- 🏃 Έντονη άσκηση (ιδίως σε μη προπονημένα άτομα)
- ⚠️ Ραβδομυόλυση – οξεία καταστροφή μυών με σοβαρή αύξηση LDH
- 💉 Τραύμα ή χειρουργείο – απελευθέρωση LDH από κατεστραμμένους ιστούς
- 🧬 Κληρονομικές μυοπάθειες – όπως δυστροφία Duchenne
- 💊 Φαρμακογενής μυοπάθεια – στατίνες, κορτικοστεροειδή
Χρήση LDH σε αθλητές:
- 📈 Παρακολούθηση επιβάρυνσης / overtraining
- ⚠️ Ανίχνευση κακώσεων πριν εμφανιστούν συμπτώματα
💡 Η συνδυαστική μέτρηση LDH και CPK/CK θεωρείται πιο αξιόπιστη για εκτίμηση μυϊκής βλάβης.
🩸 LDH, Αίμα και Αιμόλυση
Η LDH βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Σε καταστάσεις όπου τα κύτταρα αυτά καταστρέφονται (αιμόλυση), το ένζυμο απελευθερώνεται στο πλάσμα, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση των επιπέδων LDH στο αίμα.
Καταστάσεις που προκαλούν αιμόλυση και αυξημένη LDH:
- 🧬 Αιμολυτική αναιμία: Συγγενής ή επίκτητη
- 🦠 Λοιμώξεις: Π.χ. ελονοσία
- 💉 Μετάγγιση με ασυμβατό αίμα
- ☣️ Τοξίνες και φάρμακα που καταστρέφουν RBCs
- 💊 Ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων (π.χ. πενικιλίνες)
📌 Σε αυτές τις περιπτώσεις, η LDH χρησιμοποιείται μαζί με άλλες αιματολογικές παραμέτρους όπως:
- 🔬 Απελευθέρωση ελεύθερης αιμοσφαιρίνης
- 📉 Μείωση αιματοκρίτη
- 🧪 Αυξημένη χολερυθρίνη (ιδίως η έμμεση)
- 🦴 Αυξημένη ερυθροποιητίνη
⚠️ Η LDH μπορεί να ψευδοαυξηθεί εάν το δείγμα αιμολυθεί κατά τη λήψη ή μεταφορά του. Για αυτό απαιτείται προσεκτικός χειρισμός από το εργαστήριο.
🫀 LDH και Καρδιά
Η LDH-1 είναι το κυρίαρχο ισοένζυμο στο μυοκάρδιο. Όταν υποστεί βλάβη το καρδιακό μυϊκό κύτταρο (όπως σε έμφραγμα), η LDH-1 απελευθερώνεται στην κυκλοφορία.
LDH και Έμφραγμα του Μυοκαρδίου:
- 📈 Η LDH-1 αυξάνεται 12–24 ώρες μετά το επεισόδιο
- ⏳ Φθάνει σε peak 2–3 ημέρες μετά
- 📉 Επιστρέφει στα φυσιολογικά επίπεδα σε 7–10 ημέρες
💡 Παλαιότερα η LDH ήταν κύριος δείκτης εμφράγματος, μαζί με την CK-MB. Σήμερα, έχει αντικατασταθεί κυρίως από τις τροπονίνες, αλλά παραμένει χρήσιμη σε περιπτώσεις όπου αυτές δεν είναι διαθέσιμες ή όταν το έμφραγμα έχει συμβεί >3 ημερών.
Άλλες καταστάσεις με αυξημένη LDH στην καρδιά:
- 💔 Μυοκαρδίτιδα
- 💉 Χειρουργικές επεμβάσεις καρδιάς
- 🫀 Καρδιακή ανεπάρκεια
📌 Η μέτρηση του λόγου LDH-1 / LDH-2 (κανονικά <1) είναι χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο. Όταν LDH-1 > LDH-2, υποδηλώνει ισχυρή πιθανότητα εμφράγματος.
🧬 LDH και Ήπαρ
Το ήπαρ περιέχει κυρίως τα ισοένζυμα LDH-4 και LDH-5, τα οποία απελευθερώνονται στο αίμα σε περιπτώσεις ηπατικής βλάβης ή καταστροφής των ηπατοκυττάρων.
Καταστάσεις με αυξημένη LDH λόγω ηπατικής συμμετοχής:
- 🦠 Οξεία ή χρόνια ηπατίτιδα (ιογενής, αυτοάνοση, φαρμακογενής)
- 🍷 Αλκοολική ηπατίτιδα
- 🧬 Κίρρωση
- 🚫 Χολόσταση / απόφραξη χοληφόρων
- 🧫 Ηπατοκυτταρικός καρκίνος
- 💉 Τοξική ηπατοπάθεια
📌 Αν και η LDH δεν είναι ειδικός δείκτης ήπατος (σε αντίθεση με ALT, AST, γ-GT), η αυξημένη LDH σε συνδυασμό με άλλες τιμές ηπατικής λειτουργίας μπορεί να υποδηλώνει:
- 📈 Βαρύτητα της ηπατικής βλάβης
- 🧪 Παρουσία νεκρωτικών αλλοιώσεων
- 🧫 Προοδευτική ηπατική ανεπάρκεια
💡 Η LDH-5 είναι συχνά η πιο αυξημένη ισομορφή σε περιπτώσεις αλκοολικής ηπατίτιδας και τοξικής βλάβης.
🤰 LDH στην Εγκυμοσύνη
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η LDH μπορεί να παρακολουθείται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ως δείκτης παθολογικών καταστάσεων που σχετίζονται με τον πλακούντα ή τα αγγεία.
Καταστάσεις όπου η LDH είναι αυξημένη στην κύηση:
- ⚠️ Προεκλαμψία
- 🩸 HELLP σύνδρομο (Hemolysis, Elevated Liver enzymes, Low Platelets)
- 🧬 Αποκόλληση πλακούντα
Στο HELLP σύνδρομο, η LDH συχνά αυξάνεται >600 U/L και αποτελεί μέρος των διαγνωστικών κριτηρίων μαζί με:
- 📉 Χαμηλά αιμοπετάλια
- 🧪 Αυξημένες τρανσαμινάσες (AST, ALT)
- 🩸 Αιμολυτικές παραμέτρους
📈 Η παρακολούθηση της LDH είναι κρίσιμη για την πρόγνωση και λήψη απόφασης για πρόωρο τοκετό ή εισαγωγή σε μονάδα υψηλού κινδύνου.
💡 Σε φυσιολογική κύηση, τα επίπεδα LDH δεν παρουσιάζουν σημαντικές μεταβολές και παραμένουν εντός των φυσιολογικών ορίων.
👶 LDH στα Παιδιά
Η LDH είναι φυσιολογικά υψηλότερη στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες, ιδιαίτερα στα βρέφη και τα νεογνά. Αυτό σχετίζεται με την αυξημένη κυτταρική δραστηριότητα και τον ταχύ ρυθμό ανάπτυξης των ιστών.
Ενδεικτικές φυσιολογικές τιμές LDH στα παιδιά:
- 👶 Νεογνά: 225 – 600 U/L
- 🍼 Βρέφη: 180 – 435 U/L
- 👧 Παιδιά 1–10 ετών: 145 – 365 U/L
Καταστάσεις που προκαλούν παθολογική αύξηση LDH σε παιδιά:
- 🩸 Αιμολυτικές αναιμίες (συγγενείς ή αυτοάνοσες)
- 🧬 Οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (ALL)
- 🧫 Λέμφωμα ή άλλες νεοπλασίες
- 💪 Μυϊκές δυστροφίες
- 🦠 Λοιμώξεις (ιογενείς ή βακτηριακές)
📌 Στην παιδιατρική, η LDH χρησιμοποιείται ως μέρος της διερεύνησης αιματολογικών και μυϊκών νοσημάτων. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη σωστή ερμηνεία των τιμών με βάση την ηλικία.
🦠 LDH και COVID-19
Η πανδημία του κορωνοϊού SARS-CoV-2 ανέδειξε την LDH ως χρήσιμο προγνωστικό δείκτη σοβαρότητας σε νοσηλευόμενους ασθενείς.
📈 Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η αυξημένη LDH συσχετίζεται με:
- ⚠️ Αναπνευστική ανεπάρκεια
- 📉 Μείωση κορεσμού οξυγόνου (SpO₂)
- 🧪 Σοβαρή πνευμονική φλεγμονή / διήθηση
- 🏥 Ανάγκη για ΜΕΘ / διασωλήνωση
- ☠️ Αυξημένη θνητότητα
Μηχανισμός αύξησης LDH: προέρχεται από την εκτεταμένη κυτταρική καταστροφή λόγω πνευμονικής φλεγμονής, κυτταροκίνης καταιγίδας και ιστικής υποξίας.
💡 H LDH περιλαμβάνεται σε αρκετά predictive scoring systems COVID-19, μαζί με δείκτες όπως D-dimers, φερριτίνη, CRP και IL-6.
📌 Επίπεδα LDH >250 U/L συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών. Η παρακολούθηση των τιμών μπορεί να βοηθήσει στη δυναμική εκτίμηση της πορείας του ασθενούς.
💊 Φάρμακα που Επηρεάζουν την LDH
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν παροδική ή μόνιμη αύξηση της LDH λόγω ηπατικής, μυϊκής ή αιματολογικής τοξικότητας. Η ανίχνευση αυξημένων τιμών LDH σε ασθενή που λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή απαιτεί προσεκτική αξιολόγηση.
Κατηγορίες φαρμάκων που συχνά επηρεάζουν τα επίπεδα LDH:
- 🩺 Στατίνες: Μπορεί να προκαλέσουν μυοπάθεια ή ραβδομυόλυση
- 🧪 Αντινεοπλασματικά: Χημειοθεραπευτικά φάρμακα, ανοσοθεραπείες
- 💊 Αντιβιοτικά: Ριφαμπικίνη, πενικιλίνες (προκαλούν αιμόλυση)
- 🧬 Αντιεπιληπτικά: Βαλπροϊκό νάτριο – ηπατοτοξικότητα
- ☣️ Παρακεταμόλη (σε υπερδοσολογία): Οξεία ηπατική βλάβη
- 🩸 Ανοσοκατασταλτικά: Κυκλοσπορίνη, μεθοτρεξάτη
📌 Πριν από την ερμηνεία αυξημένης LDH, είναι σημαντικό να αναφερθούν όλα τα φάρμακα που λαμβάνει ο ασθενής. Σε πολλές περιπτώσεις, η LDH μειώνεται με τη διακοπή του υπαίτιου φαρμάκου.
💡 Ανάλογα με το φάρμακο, η αύξηση μπορεί να συνοδεύεται και από άλλες διαταραχές (π.χ. ALT/AST, CPK).
🥦 Διατροφή και LDH
Αν και η LDH δεν επηρεάζεται άμεσα από τη διατροφή, υπάρχουν διατροφικές στρατηγικές που μπορούν να υποστηρίξουν την υγεία των οργάνων που σχετίζονται με την παραγωγή και απομάκρυνση της LDH (όπως το ήπαρ, οι μύες και το αίμα).
Τροφές που προστατεύουν το ήπαρ και τον μυϊκό ιστό:
- 🥬 Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. σπανάκι, σέσκουλα)
- 🍇 Αντιοξειδωτικά φρούτα (π.χ. μύρτιλα, ρόδι, σταφύλια)
- 🫒 Ελαιόλαδο – πλούσιο σε πολυφαινόλες
- 🐟 Λιπαρά ψάρια – Ω3 λιπαρά οξέα
- 🥜 Ξηροί καρποί & σπόροι – μαγνήσιο, σελήνιο
Τροφές που πρέπει να αποφεύγονται σε περιπτώσεις αυξημένης LDH:
- 🍟 Τρανς λιπαρά και υπερβολικά κορεσμένα λίπη
- 🍺 Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- 🍬 Τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη
- 🥩 Υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος
💡 Η ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε αντιοξειδωτικά, μπορεί να μειώσει το οξειδωτικό στρες και να υποστηρίξει τη φυσιολογική ιστική λειτουργία.
🧪 Χρήση LDH στη Διάγνωση & Παρακολούθηση
Η LDH χρησιμοποιείται σε πολλές κλινικές καταστάσεις τόσο για διαγνωστικούς όσο και για παρακολούθησης λόγους. Επειδή είναι δείκτης κυτταρικής βλάβης, μπορεί να υποδείξει:
- 🔍 Παρουσία ή έκταση ιστικής νέκρωσης
- 📈 Δυναμική εξέλιξη οξείας νόσου (π.χ. COVID-19, μυοκαρδιακή βλάβη)
- 🧫 Παρακολούθηση ανταπόκρισης σε θεραπεία (ιδίως σε καρκίνο)
- 🩸 Ενδείξεις αιμόλυσης ή μυοπάθειας
Παραδείγματα χρήσης στην κλινική πράξη:
- 🧬 Σε ασθενή με λέμφωμα: μείωση LDH → ανταπόκριση στη θεραπεία
- 🧪 Σε υποψία αιμολυτικής αναιμίας: LDH + χολερυθρίνη + haptoglobin
- 🫀 Σε έμφραγμα: LDH-1 ↑ μετά από 2–3 ημέρες → υποστήριξη διάγνωσης
- 🤰 Σε HELLP σύνδρομο: LDH > 600 U/L → ανάγκη πρόωρης παρέμβασης
📌 Η LDH από μόνη της δεν είναι διαγνωστική, αλλά αποκτά υψηλή αξία σε συνδυασμό με άλλους δείκτες και κλινικά δεδομένα.
📊 Σύγκριση με Άλλους Δείκτες
Η LDH αποτελεί μη ειδικό δείκτη κυτταρικής βλάβης και συχνά συγκρίνεται ή συνδυάζεται με άλλους βιοδείκτες για πληρέστερη κλινική εικόνα.
| Δείκτης | Όργανο-στόχος | Χρήση | Ειδικότητα |
|---|
| LDH | Πολλαπλά | Γενική βλάβη κυττάρων | Χαμηλή |
| CPK / CK | Μύες, Καρδιά | Μυϊκή ή καρδιακή βλάβη | Μέση |
| AST / ALT | Ήπαρ | Ηπατική βλάβη | Υψηλή |
| Troponin | Καρδιά | Έμφραγμα | Πολύ Υψηλή |
| CRP / IL-6 | Γενική | Φλεγμονή | Μέση |
💡 Η LDH ξεχωρίζει για την ευαισθησία της (ανιχνεύει καταστροφή), αλλά όχι για την ειδικότητα της. Είναι πολύτιμη ως μέρος πολυπαραγοντικής αξιολόγησης.
📌 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🔎 Τι είναι η LDH και γιατί τη μετράμε;
Η LDH (γαλακτική αφυδρογονάση) είναι ένζυμο που απελευθερώνεται στο αίμα όταν καταστρέφονται κύτταρα. Η μέτρησή της χρησιμοποιείται ως δείκτης βλάβης οργάνων όπως η καρδιά, οι πνεύμονες, το ήπαρ, οι μύες, καθώς και σε περιπτώσεις αιμόλυσης ή καρκίνου.
📈 Ποιο είναι το φυσιολογικό εύρος τιμών της LDH;
Στους ενήλικες, οι φυσιολογικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 115–220 U/L, ανάλογα με το εργαστήριο. Στα παιδιά, οι τιμές είναι υψηλότερες. Οι τιμές διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.
📉 Πότε η LDH θεωρείται παθολογικά αυξημένη;
Τιμές >250 U/L θεωρούνται αυξημένες. Τιμές >600 U/L απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση, ειδικά σε συνδυασμό με άλλα παθολογικά ευρήματα.
🩸 Ποια η σχέση της LDH με την αιμόλυση;
Η LDH βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Όταν αυτά καταστρέφονται (αιμόλυση), η LDH απελευθερώνεται στο πλάσμα, οδηγώντας σε αύξηση της τιμής της.
🧬 Η LDH μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση καρκίνου;
Ναι. Η αυξημένη LDH συνδέεται με υψηλό κυτταρικό μεταβολισμό και νέκρωση όγκων. Σε λεμφώματα και λευχαιμίες χρησιμοποιείται για στάδιο-πρόγνωση. Στον καρκίνο των όρχεων, αποτελεί έναν από τους βασικούς δείκτες.
💉 Πώς γίνεται η εξέταση LDH;
Με αιμοληψία από φλέβα. Δεν απαιτείται νηστεία ή ιδιαίτερη προετοιμασία. Προσοχή απαιτείται στη σωστή λήψη, γιατί η αιμόλυση δείγματος οδηγεί σε ψευδή αύξηση.
⚠️ Ποια φάρμακα επηρεάζουν την LDH;
Στατίνες, αντιβιοτικά (ριφαμπικίνη, πενικιλίνες), χημειοθεραπευτικά, βαλπροϊκό νάτριο και παρακεταμόλη (σε υπερδοσολογία) μπορεί να αυξήσουν τη LDH.
🤰 Ποια είναι η σημασία της LDH στην εγκυμοσύνη;
Η LDH παρακολουθείται σε προεκλαμψία και HELLP σύνδρομο. Τιμές >600 U/L αποτελούν ένδειξη σοβαρής κατάστασης και μπορεί να απαιτούν πρόωρο τοκετό.
🏃 Η άσκηση επηρεάζει την LDH;
Ναι. Έντονη άσκηση προκαλεί μικροτραυματισμούς στους μύες, οδηγώντας σε παροδική αύξηση της LDH (και της CPK). Σε αθλητές, χρησιμοποιείται για έλεγχο overtraining.
🧠 Ποια ισοένζυμα LDH σχετίζονται με ποια όργανα;
- LDH-1 → Καρδιά, ερυθρά αιμοσφαίρια
- LDH-2 → Λευκά αιμοσφαίρια
- LDH-3 → Πνεύμονες, εγκέφαλος
- LDH-4 → Ήπαρ, σκελετικοί μύες
- LDH-5 → Ήπαρ, σκελετικοί μύες
Η ανάλυση ισοενζύμων (LDH electrophoresis) βοηθά στη διαφορική διάγνωση.
🔬 Υπάρχει τρόπος να γίνει διάκριση της προέλευσης της αυξημένης LDH;
Ναι, μέσω κατανομής ισοενζύμων (LDH-1 έως LDH-5). Επίσης, η συσχέτιση με άλλους δείκτες (ALT/AST, CK, troponin, CEA κ.λπ.) βοηθά στον εντοπισμό της προέλευσης.
📆 Κάθε πότε πρέπει να παρακολουθείται η LDH;
Σε χρόνια νοσήματα, κακοήθειες ή εντατική θεραπεία, μπορεί να παρακολουθείται εβδομαδιαία ή και συχνότερα. Σε σταθερούς ασθενείς, κάθε 3–6 μήνες ή κατ’ εκτίμηση γιατρού.
.
📚 Βιβλιογραφία
