• • 🩺 Τι Είναι η Υπέρταση;

    Η υπέρταση (ή αλλιώς αρτηριακή υπέρταση) είναι η επίμονη αύξηση της αρτηριακής πίεσης του αίματος πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα, δηλαδή πάνω από 130/80 mmHg σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διεθνή και ευρωπαϊκά πρωτόκολλα (ACC/AHA, ESC/ESH).

    🧬 Τι είναι η αρτηριακή πίεση;

    Η αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη με την οποία το αίμα πιέζει τα τοιχώματα των αρτηριών καθώς εξέρχεται από την καρδιά προς τα υπόλοιπα όργανα. Εκφράζεται με δύο αριθμούς:

    • Συστολική (π.χ. 120 mmHg): η πίεση όταν η καρδιά συσπάται και στέλνει αίμα

    • Διαστολική (π.χ. 80 mmHg): η πίεση όταν η καρδιά είναι σε φάση ανάπαυσης

    ---

    ⚠️ Γιατί είναι επικίνδυνη η υπέρταση;

    Η υπέρταση συχνά αποκαλείται “σιωπηλός δολοφόνος”, επειδή δεν προκαλεί εμφανή συμπτώματα για χρόνια αλλά φθείρει σιωπηλά ζωτικά όργανα όπως:

    • 🧠 Εγκέφαλο → εγκεφαλικό επεισόδιο

    • ❤️ Καρδιά → έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια

    • 👁️ Μάτια → υπερτασική αμφιβληστροειδοπάθεια

    • 🧽 Νεφρούς → χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

    ---

    📊 Ποια είναι τα επίπεδα υπέρτασης;

    Κατηγορία	Συστολική	Διαστολική
    Φυσιολογική	< 120	< 80
    Υψηλή φυσιολογική	120–129	< 80
    Υπέρταση σταδίου 1	130–139	80–89
    Υπέρταση σταδίου 2	≥140	≥90
    Υπέρταση κρίσης	≥180	≥120

  • 🧾 Είδη υπέρτασης

    • Πρωτοπαθής (ιδιοπαθής): χωρίς εμφανή αιτία – το 90-95% των περιπτώσεων

    • Δευτεροπαθής: οφείλεται σε άλλα νοσήματα (νεφρικά, ενδοκρινικά, φάρμακα)

    • Ανθεκτική: δεν ρυθμίζεται με 3 ή περισσότερα φάρμακα

    • Λευκής μπλούζας: αυξάνεται μόνο σε ιατρικό περιβάλλον

    • Μασκοφόρος τύπος: φυσιολογική στο ιατρείο, αυξημένη στο σπίτι

    ---

    📉 Πώς διαγιγνώσκεται;

    • Με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις σε διαφορετικές ημέρες

    • Με 24ωρη καταγραφή πίεσης (Holter)

    • Με αυτομετρήσεις κατ’ οίκον

    ---

    ✅ Μπορεί να προληφθεί ή να αντιμετωπιστεί;

    Ναι! Με συνδυασμό αλλαγών στον τρόπο ζωής και, εάν χρειάζεται, φαρμακευτική αγωγή.
    Βασικά μέτρα:

    • 🥗 DASH διατροφή

    • 🧘 Μείωση στρες

    • 🚭 Διακοπή καπνίσματος

    • 🏃‍♂️ Άσκηση

    • ⚖️ Απώλεια βάρους

    • 💊 Αντιυπερτασικά φάρμακα (διουρητικά, ACEi, ARBs, CCBs, β-αναστολείς κ.ά.)

🧬 Υπέρταση και Γονιδιακή Προδιάθεση

Η υπέρταση έχει ισχυρό γενετικό υπόβαθρο, ιδίως στην πρωτοπαθή (ιδιοπαθή) υπέρταση, όπου δεν ανιχνεύεται οργανική αιτία. Η κληρονομικότητα θεωρείται υπεύθυνη για έως και 30–50% της μεταβλητότητας της αρτηριακής πίεσης στο γενικό πληθυσμό.

🧪 Κύριοι Μηχανισμοί Γενετικής Προδιάθεσης:

• • 1. Γονίδια που ρυθμίζουν το σύστημα RAAS (Renin-Angiotensin-Aldosterone System)

       • Πολυμορφισμοί στο ACE, AGT, AGTR1

       • Επηρεάζουν την αγγειοσύσπαση, την κατακράτηση νατρίου και την ευαισθησία στο αλάτι

    2. Γονίδια που σχετίζονται με την απορρόφηση νατρίου στα νεφρά

       • Π.χ. WNK1, WNK4, NCC, ENaC

       • Ευθύνονται για μορφές κληρονομικής υπέρτασης όπως Liddle syndrome

    3. Γονίδια που ρυθμίζουν τον τόνο των αγγείων

       • Π.χ. NOS3 (Νιτρικό Οξείδιο), ADD1, KCNJ1

       • Επηρεάζουν τη διάταση/συστολή των αγγείων και την απάντηση στο στρες

    4. Γονίδια μεταβολισμού καλίου και μαγνησίου

       • Συνδέονται με υποκαλιαιμία και αυξημένο κίνδυνο δευτεροπαθούς υπέρτασης

🧬 Παραδείγματα Μονογονιδιακών Συνδρόμων με Υπέρταση

🧬 Ειδικά στην Ελλάδα

• Μελέτες δείχνουν αυξημένη επίπτωση πολυμορφισμών στα γονίδια ACE και AGT στον ελληνικό πληθυσμό

• Η κληρονομικότητα επηρεάζει πιο έντονα άνδρες >40 ετών με κεντρική παχυσαρκία

🧬 Τεστ Γονιδιακού Ελέγχου

▶️ Αρχικά δεν συνιστάται σε όλους
▶️ Προτείνεται σε:

• • Νεαρά άτομα με σοβαρή υπέρταση (<30 ετών)

  • Ανθεκτική υπέρταση με υποκαλιαιμία

  • Ιστορικό οικογενειακής υπέρτασης σε παιδική ηλικία

  • Ύποπτα εργαστηριακά ευρήματα (π.χ. χαμηλή ρενίνη, χαμηλή αλδοστερόνη, υποκαλιαιμία)

  • 📌 Θυμήσου:
    👉 Η γενετική επηρεάζει την ευαισθησία, αλλά το περιβάλλον (διατροφή, στρες, άσκηση) καθορίζει την έκφραση.

🧬 Πίνακας – Γενετικά Σύνδρομα με Υπέρταση

🩺 Φυσιολογικές Τιμές Αρτηριακής Πίεσης