Σίδηρος & Φερριτίνη: Συμπτώματα, Τιμές & Διατροφή | Οδηγός Ασθενών
Σίδηρος & Φερριτίνη: Οδηγός για Ασθενείς 🩸
Τι είναι ο σίδηρος και η φερριτίνη, πότε ανεβαίνουν ή πέφτουν, πώς γίνεται η εξέταση, τι σημαίνουν τα αποτελέσματα και πώς βελτιώνεται με διατροφή και σωστή αγωγή. Απλά, κατανοητά και φιλικά προς τον ασθενή.
📑 Περιεχόμενα
- 1️⃣ Τι είναι ο σίδηρος & η φερριτίνη (διαφορές)
- 2️⃣ Γιατί μου τα ζητάει ο/η γιατρός;
- 3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία
- 4️⃣ Πώς ερμηνεύονται απλά τα αποτελέσματα
- 5️⃣ Ενδεικτικές τιμές αναφοράς (πίνακας)
- 6️⃣ Διατροφή & απορρόφηση σιδήρου
- 7️⃣ Συμπληρώματα σιδήρου: σωστή χρήση
- 8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
- 9️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε
1️⃣ Τι είναι ο σίδηρος & η φερριτίνη (διαφορές)
Σίδηρος (Fe) είναι το μέταλλο που βοηθά τα ερυθρά αιμοσφαίρια να μεταφέρουν οξυγόνο. Μετριέται στο αίμα ως «σιδηρός ορού».
Η φερριτίνη είναι η «αποθήκη» σιδήρου του οργανισμού – μια πρωτεΐνη που αποθηκεύει σίδηρο στο ήπαρ, στον σπλήνα και στον μυελό.
👉 Με απλά λόγια:
- Σίδηρος ορού = τι κυκλοφορεί τώρα στο αίμα.
- Φερριτίνη = πόσο σίδηρο έχετε «στην άκρη» (αποθήκες).
- Συχνά εξετάζονται μαζί με TIBC/Transferrin και Transferrin Saturation (%Sat) για πλήρη εικόνα.
2️⃣ Γιατί μου τα ζητάει ο/η γιατρός;
Οι εξετάσεις σιδήρου/φερριτίνης ζητούνται όταν υπάρχουν ενδείξεις ή κίνδυνος για αναιμία ή έλλειψη σιδήρου, αλλά και για έλεγχο υπερφόρτωσης σιδήρου.
📌 Συνήθεις λόγοι:
- Κόπωση, υπνηλία, ζάλη, δύσπνοια στην κόπωση.
- Ωχρότητα, εύθραυστα νύχια, τριχόπτωση.
- Άφθονες/παρατεταμένες περίοδοι ή αιμορραγίες.
- Εγκυμοσύνη, εφηβεία, ανάπτυξη.
- Χορτοφαγική/vegan διατροφή χωρίς σωστό σχεδιασμό.
- Αθλητές αντοχής, άτομα με χρόνια νοσήματα.
Σε σπανιότερες περιπτώσεις ο έλεγχος γίνεται για υπερσιδήρωση (π.χ. κληρονομική αιμοχρωμάτωση) όταν η φερριτίνη και ο κορεσμός τρανσφερρίνης είναι πολύ υψηλά.
3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία
- Δείγμα: Αίμα από φλέβα στο χέρι.
- Ώρα: Κατά προτίμηση πρωινές ώρες (ο σίδηρος έχει ημερήσιες διακυμάνσεις).
- Νηστεία: Συχνά συστήνονται 8–12 ώρες νηστείας, ειδικά αν γίνονται μαζί και άλλες βιοχημικές εξετάσεις.
- Συμπληρώματα: Αν παίρνετε σίδηρο, ενημερώστε. Συνήθως δεν λαμβάνεται η δόση πριν την εξέταση για να μην επηρεαστεί ο σίδηρος ορού.
4️⃣ Πώς ερμηνεύονται απλά τα αποτελέσματα
Η ερμηνεία γίνεται πάντα από τον/την γιατρό σας. Με απλά λόγια, κάποια τυπικά «μοτίβα» είναι:
- Φερριτίνη χαμηλή + % κορεσμού χαμηλό → πιθανή έλλειψη σιδήρου (συχνή αιτία αναιμίας).
- Φερριτίνη φυσιολογική/υψηλή + σιδηρός χαμηλός → μπορεί να υπάρχει φλεγμονή ή χρόνια νόσος που «κρύβει» την έλλειψη.
- Φερριτίνη πολύ υψηλή + % κορεσμού υψηλό → διερευνάται υπερφόρτωση σιδήρου (π.χ. αιμοχρωμάτωση).
⚠️ Σημαντικό: Μην κάνετε μόνοι σας διάγνωση ή αγωγή. Η θεραπεία (διατροφή ή συμπληρώματα/ενέσεις) εξατομικεύεται.
5️⃣ Ενδεικτικές τιμές αναφοράς (πίνακας)
Οι τιμές αναφοράς διαφέρουν ανά εργαστήριο/ηλικία/φύλο. Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός.
| Παράμετρος | Ενήλικες Άνδρες | Ενήλικες Γυναίκες | Σχόλιο |
|---|---|---|---|
| Φερριτίνη (ng/mL) | ~30–400 | ~13–250 | Δείχνει «αποθήκες» σιδήρου |
| Σίδηρος ορού (μg/dL) | ~60–170 | ~60–170 | Μεταβάλλεται μέσα στην ημέρα |
| TIBC (μg/dL) | ~240–450 | ~240–450 | Συνολική ικανότητα δέσμευσης σιδήρου |
| Κορεσμός Τρανσφερρίνης (%) | ~20–45% | ~20–45% | %Sat = Fe/TIBC × 100 |
| Αιμοσφαιρίνη (g/dL) | ~13.5–17.5 | ~12.0–15.5 | Χαμηλή Hb = αναιμία (πολλές αιτίες) |
ℹ️ Σημείωση: Στην εγκυμοσύνη στοχεύουμε συχνά σε φερριτίνη ≥30 ng/mL (με ιατρική καθοδήγηση).
6️⃣ Διατροφή & απορρόφηση σιδήρου
✅ Τροφές που βοηθούν (πλούσιες σε σίδηρο):
- Άπαχο κόκκινο κρέας, πουλερικά, συκώτι (με μέτρο).
- Όσπρια (φακές, ρεβίθια, φασόλια), σπανάκι.
- Ταχίνι, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα).
- Εμπλουτισμένα δημητριακά ολικής.
- Βιταμίνη C (λεμόνι, πορτοκάλι, πιπεριά) μαζί με φυτικές πηγές σιδήρου ➜ αυξάνει την απορρόφηση.
⛔ Περιορίστε γύρω από τα γεύματα σιδήρου:
- Καφές/τσάι (ταννίνες μειώνουν την απορρόφηση).
- Ασβέστιο (γάλα/συμπλήρωμα) – πάρτε τα σε διαφορετική ώρα.
- Πολύ φυτικό οξύ (ακατέργαστα πίτουρα) – καλύτερα μούλιασμα/μούλιασμα οσπρίων.
7️⃣ Συμπληρώματα σιδήρου: σωστή χρήση
- Πότε χρειάζονται; Όταν τεκμηριωθεί έλλειψη/αναιμία ή υψηλός κίνδυνος (π.χ. εγκυμοσύνη), πάντα μετά από ιατρική σύσταση.
- Πώς λαμβάνονται; Συχνά με άδειο στομάχι (ή με ελαφρύ σνακ αν ερεθίζει), μαζί με βιταμίνη C. Μακριά από καφέ/τσάι/γάλα 1–2 ώρες.
- Παρενέργειες: Ναυτία, δυσκοιλιότητα, σκούρα κόπρανα. Υπάρχουν διαφορετικές μορφές (θειικός/γλυκονικός/φουμαρικός), ρωτήστε ποια σας ταιριάζει.
- Ασφάλεια: Μακριά από παιδιά. Μην κάνετε αυτοθεραπεία. Η υπερφόρτωση σιδήρου είναι επικίνδυνη.
- Διάρκεια: Συνήθως συνεχίζεται 2–3 μήνες μετά τη διόρθωση της αιμοσφαιρίνης για να γεμίσουν οι αποθήκες (φερριτίνη).
8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
❓ Χαμηλή φερριτίνη = σίγουρα αναιμία;
👉 Όχι πάντα. Η φερριτίνη πέφτει πριν πέσει η αιμοσφαιρίνη. Μπορεί να υπάρχει έλλειψη σιδήρου χωρίς αναιμία (πρόδρομο στάδιο).
❓ Μπορώ να ανεβάσω σίδηρο μόνο με διατροφή;
👉 Σε ήπιες ελλείψεις ναι, με στοχευμένες επιλογές. Σε σημαντική αναιμία χρειάζονται συνήθως συμπληρώματα.
❓ Πόσο γρήγορα «ανεβαίνουν» οι τιμές;
👉 Η αιμοσφαιρίνη βελτιώνεται σε ~4–8 εβδομάδες. Η φερριτίνη (αποθήκες) θέλει περισσότερο χρόνο.
❓ Είμαι έγκυος. Ποιος είναι ο στόχος;
👉 Ο/Η γυναικολόγος ορίζει εξατομικευμένο στόχο. Συχνά επιδιώκουμε φερριτίνη ≥30 ng/mL.
❓ Έχω φερριτίνη υψηλή. Να ανησυχώ;
👉 Εξαρτάται. Φλεγμονές/λοιμώξεις την ανεβάζουν. Αν συνυπάρχει υψηλός κορεσμός τρανσφερρίνης, ο/η γιατρός θα διερευνήσει υπερσιδήρωση.
❓ Πότε να κάνω επανέλεγχο;
👉 Συνήθως σε 2–3 μήνες θεραπείας (ή νωρίτερα αν το κρίνει ο/η γιατρός), και μετά αραιά για συντήρηση.
9️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε
- Σίδηρος = κυκλοφορία, φερριτίνη = αποθήκες.
- Χαμηλή φερριτίνη → πιθανή έλλειψη σιδήρου (με ή χωρίς αναιμία).
- Διατροφή & σωστά συμπληρώματα (όταν χρειάζεται) διορθώνουν το πρόβλημα.
- Βιταμίνη C βοηθά, καφές/τσάι/ασβέστιο γύρω από τα γεύματα μειώνουν την απορρόφηση.
- Η ερμηνεία και το πλάνο θεραπείας είναι δουλειά του/της γιατρού.
🔎 Θέλετε να μάθετε περισσότερα;
Δείτε αναλυτικά για την εξέταση Σιδήρου & Φερριτίνης, πώς γίνεται και πώς να προετοιμαστείτε.
Το κείμενο είναι ενημερωτικό και δεν αντικαθιστά την ιατρική συμβουλή. Για εξατομικευμένο πλάνο, απευθυνθείτε στον/στην γιατρό σας.
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!
https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/
