✅ Εισαγωγή

Η εγκυμοσύνη είναι μία περίοδος μεγάλων αλλαγών για τον γυναικείο οργανισμό, τόσο σε ορμονικό όσο και σε μεταβολικό επίπεδο. Μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους που ελέγχονται κατά τη διάρκεια της κύησης είναι το σακχάρο αίματος, καθώς η αύξησή του μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη κύησης.

Σε αυτό το αναλυτικό άρθρο, θα εξετάσουμε:

• Τι είναι το σάκχαρο στην εγκυμοσύνη

• Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές

• Τι είναι ο διαβήτης κύησης

• Πώς γίνεται η διάγνωση

• Ποιες είναι οι συνέπειες για τη μητέρα και το έμβρυο

• Πώς αντιμετωπίζεται

• Συμβουλές διατροφής και τρόπου ζωής

🔍 Τι είναι το Σάκχαρο Αίματος;

Το σάκχαρο αίματος ή αλλιώς γλυκόζη, είναι η βασική πηγή ενέργειας του οργανισμού. Προέρχεται από τις τροφές που καταναλώνουμε και διανέμεται στα κύτταρα με τη βοήθεια της ινσουλίνης, μιας ορμόνης που παράγεται από το πάγκρεας.

Κατά την εγκυμοσύνη, οι μεταβολές στις ορμόνες μπορεί να προκαλέσουν αντίσταση στην ινσουλίνη, καθιστώντας δυσκολότερη τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα.

🤰 Τι είναι ο Διαβήτης Κύησης;

Ο διαβήτης κύησης είναι μια μορφή διαβήτη που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συνήθως εμφανίζεται στο δεύτερο ή τρίτο τρίμηνο και υποχωρεί μετά τον τοκετό, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επιμείνει.

🔎 Ποια είναι τα αίτια;

• Ορμονικές αλλαγές (π.χ. πλακουντιακές ορμόνες)

• Προϋπάρχουσα αντίσταση στην ινσουλίνη

• Κληρονομικότητα

• Παχυσαρκία πριν την εγκυμοσύνη

🧪 Διάγνωση του Διαβήτη Κύησης

Η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις:

📋 Καμπύλη Σακχάρου (καμπύλη γλυκόζης OGTT)

1. Νηστική τιμή σακχάρου

2. Πρόσληψη 75g γλυκόζης

3. Μέτρηση σακχάρου σε 1 και 2 ώρες

✅ Φυσιολογικές τιμές (σύμφωνα με τον ΠΟΥ):

• Νηστική: < 92 mg/dL

• Στη 1 ώρα: < 180 mg/dL

• Στις 2 ώρες: < 153 mg/dL

Τουλάχιστον μία τιμή εκτός ορίων αρκεί για τη διάγνωση διαβήτη κύησης.

📊 Παράγοντες Κινδύνου

• Ηλικία > 25 ετών

• Υπερβάλλον βάρος ή παχυσαρκία

• Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2

• Προηγούμενος τοκετός μωρού >4 κιλά

• Πολυκυστικές ωοθήκες

👶 Επιπτώσεις στον Φύλακα Άγγελο

Ο διαβήτης κύησης μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές για το έμβρυο:

• Μακροσωμία (υπερβολικά μεγάλο βάρος)

• Υπογλυκαιμία νεογνού

• Πρόωρος τοκετός

• Προεκλαμψία

• Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας ή διαβήτη

👩‍⚕️ Επιπτώσεις στη Μητέρα

• Κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 μελλοντικά

• Αυξημένες πιθανότητες καισαρικής

• Προεκλαμψία

• Καρδιομεταβολικές επιπλοκές

🍽️ Διατροφή και Αντιμετώπιση

Η πρώτη γραμμή θεραπείας είναι η διαιτητική παρέμβαση και η σωματική δραστηριότητα.

✅ Διατροφικές Οδηγίες

• Κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων (π.χ. δημητριακά ολικής, όσπρια)

• Μείωση ζάχαρης και απλών σακχάρων

• Τακτικά, μικρά γεύματα

• Αύξηση φυτικών ινών

• Πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας

• Κατάλληλη πρόσληψη θερμίδων με βάση το BMI

🚫 Αποφύγετε:

• Γλυκά, χυμούς, αναψυκτικά

• Λευκό ψωμί, μακαρόνια, ρύζι χωρίς φυτικές ίνες

🚶 Σωματική Άσκηση

• 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση την ημέρα (π.χ. περπάτημα)

• Βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη

• Μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών

💉 Φαρμακευτική Αγωγή

Εάν η διατροφή και η άσκηση δεν επαρκούν, τότε η χρήση ινσουλίνης είναι η επόμενη επιλογή.

Η χρήση αντιδιαβητικών δισκίων στην εγκυμοσύνη δεν συνιστάται πάντα λόγω ανεπαρκών δεδομένων ασφάλειας.

📆 Παρακολούθηση

• Συχνή μέτρηση σακχάρου με γλυκομετρητή

• Παρακολούθηση από διαβητολόγο, γυναικολόγο και διαιτολόγο

• Καμπύλη σακχάρου επανάληψης 6–12 εβδομάδες μετά τον τοκετό

🧠 Ψυχολογική Διάσταση

Η διάγνωση διαβήτη κύησης μπορεί να δημιουργήσει άγχος και φόβο. Είναι σημαντικό να υπάρχει υποστήριξη από το ιατρικό προσωπικό αλλά και από το οικογενειακό περιβάλλον.

📌 Πρόληψη

• Ιδανικό σωματικό βάρος πριν την εγκυμοσύνη

• Υγιεινή διατροφή και δραστηριότητα

• Αποφυγή υπερβολικής αύξησης βάρους στην εγκυμοσύνη

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

✅ Τι είναι το σάκχαρο στην εγκυμοσύνη;

Το σάκχαρο στην εγκυμοσύνη αναφέρεται στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα κατά την κύηση. Αν αυξηθούν πέρα από τα φυσιολογικά όρια, μπορεί να διαγνωστεί διαβήτης κύησης.

✅ Τι είναι ο διαβήτης κύησης;

Είναι μια παροδική μορφή διαβήτη που εμφανίζεται μόνο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συνήθως μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας. Συμβαίνει λόγω ορμονικών αλλαγών που προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη.

✅ Ποια είναι τα φυσιολογικά όρια σακχάρου στην εγκυμοσύνη;

• Νηστικώς: < 92 mg/dL

• Στη 1 ώρα μετά από γλυκόζη: < 180 mg/dL

• Στις 2 ώρες: < 153 mg/dL

Μια τιμή εκτός ορίων είναι αρκετή για διάγνωση.

✅ Είναι επικίνδυνος ο διαβήτης κύησης;

Μπορεί να είναι επικίνδυνος αν δεν διαγνωστεί ή αντιμετωπιστεί. Μπορεί να οδηγήσει σε μακροσωμία εμβρύου, προεκλαμψία, πρόωρο τοκετό ή καισαρική. Με σωστή ρύθμιση, ο κίνδυνος μειώνεται σημαντικά.

✅ Θα έχω διαβήτη για πάντα;

Όχι απαραίτητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο διαβήτης υποχωρεί μετά τον τοκετό. Ωστόσο, το 50% των γυναικών με διαβήτη κύησης μπορεί να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2 αργότερα στη ζωή τους.

✅ Ποια είναι η θεραπεία για τον διαβήτη κύησης;

Αρχικά δίνονται οδηγίες για ειδική διατροφή και μέτρια άσκηση. Αν δεν επαρκούν, μπορεί να χρειαστεί ινσουλίνη. Τα περισσότερα από του στόματος αντιδιαβητικά δεν συνιστώνται στην εγκυμοσύνη.

✅ Πότε γίνεται η καμπύλη σακχάρου;

Η OGTT (καμπύλη σακχάρου) γίνεται μεταξύ 24ης–28ης εβδομάδας κύησης. Αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, μπορεί να ζητηθεί και νωρίτερα.

✅ Τι να προσέχω στη διατροφή μου;

• Αποφυγή απλών σακχάρων (γλυκά, χυμοί)

• Κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων

• Σωστή κατανομή γευμάτων μέσα στην ημέρα

• Πρόσληψη φυτικών ινών

• Τακτικές μερίδες για αποφυγή υπογλυκαιμίας

✅ Μπορώ να γεννήσω φυσιολογικά;

Ναι, εφόσον το σάκχαρο ρυθμίζεται καλά. Σε ορισμένες περιπτώσεις (μακροσωμία, προεκλαμψία), ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει καισαρική.

✅ Πώς γίνεται η παρακολούθηση του σακχάρου;

Με καθημερινές μετρήσεις στο σπίτι με γλυκομετρητή και τακτικούς ελέγχους από ενδοκρινολόγο, διαιτολόγο και γυναικολόγο.

📚 Βιβλιογραφία

1. World Health Organization (WHO).
   Diagnostic criteria and classification of hyperglycaemia first detected in pregnancy. WHO Guidelines, 2013.
   https://www.who.int

2. American Diabetes Association (ADA).
   Standards of Medical Care in Diabetes – 2024. Diabetes Care, 47(Supplement 1): S1–S240.
   https://diabetesjournals.org

3. ACOG Practice Bulletin No. 190.
   Gestational Diabetes Mellitus. The American College of Obstetricians and Gynecologists, Obstetrics & Gynecology, 2018.

4. Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ).
   Διαβήτης Κύησης – Διαγνωστικά και Θεραπευτικά Πρωτόκολλα. Έκδοση 2022.
   https://www.ede.gr

5. Coustan, D. R., & Lowe, L. P. (2010).
   The Hyperglycemia and Adverse Pregnancy Outcome (HAPO) Study: Implications for screening and diagnosis of gestational diabetes mellitus. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 24(1), 73–85.

6. Farrar D. et al. (2016).
   Association between hyperglycaemia and adverse perinatal outcomes in South Asian and White British women: Analysis of data from the Born in Bradford cohort. The Lancet Diabetes & Endocrinology, 3(10), 795–804.

7. Metzger, B. E. et al. (2008).
   Hyperglycemia and adverse pregnancy outcomes. The New England Journal of Medicine, 358(19), 1991–2002.