🔬 Τι είναι ο Κυτταρομεγαλοϊός (CMV);

Ο κυτταρομεγαλοϊός (CMV) είναι ένας DNA ιός της οικογένειας των ερπητοϊών (Herpesviridae), γνωστός και ως ανθρώπινος ερπητοϊός τύπου 5 (HHV-5). Πρόκειται για έναν ιό που μολύνει μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και παραμένει λανθάνων στο σώμα για όλη τη ζωή.

📈 Επιδημιολογία

• Παγκόσμια επίπτωση: 40–100%
• Στις αναπτυσσόμενες χώρες >90%
• Στις ανεπτυγμένες χώρες: 50–70%
• Μεγαλύτερη συχνότητα σε άτομα με ανοσοκαταστολή και εγκύους

🔄 Πώς Μεταδίδεται ο CMV;

Ο CMV μεταδίδεται μέσω:

• Σιέλου και δακρύων
• Ούρων
• Σπέρματος και τραχηλικής βλέννης
• Θηλασμού
• Μεταγγίσεων αίματος
• Μεταμοσχεύσεων οργάνων
• Κάθετα (από τη μητέρα στο έμβρυο)

💥 Τύποι Λοίμωξης από CMV

1. Πρωτοπαθής λοίμωξη: Η πρώτη επαφή με τον ιό
2. Επαναδραστηριοποίηση: Ο ιός αφυπνίζεται από λανθάνουσα φάση
3. Επανελοίμωξη: Νέα μόλυνση με διαφορετικό στέλεχος

🤒 Συμπτώματα CMV σε Υγιείς και Ανοσοκατεσταλμένους

✅ Υγιή Άτομα

• Πυρετός, κόπωση
• Πονόλαιμος, λεμφαδενοπάθεια
• Μυαλγίες, μονοπυρηνικό σύνδρομο (όπως EBV)

❗ Ανοσοκατεσταλμένοι (HIV, μεταμόσχευση, χημειοθεραπεία)

• CMV πνευμονία
• Ρετινίτιδα (τυφλότητα)
• Ηπατίτιδα
• Γαστρεντερίτιδα, κολίτιδα
• Νευρολογικές επιπλοκές

🤰 CMV στην Εγκυμοσύνη – Συγγενής CMV Λοίμωξη

Ο CMV αποτελεί τη συχνότερη συγγενή λοίμωξη παγκοσμίως.

📌 Πότε είναι επικίνδυνος;

• Πρωτολοίμωξη της μητέρας στο 1ο τρίμηνο → 40% πιθανότητα μετάδοσης
• Επαναλοίμωξη ή επαναδραστηριοποίηση → <5% μετάδοση

🧠 Επιπτώσεις στο έμβρυο

• Μικροκεφαλία
• Ασβεστώσεις εγκεφάλου (periventricular calcifications)
• Κώφωση, ψυχοκινητική καθυστέρηση
• Ίκτερος, ηπατοσπληνομεγαλία, χαμηλό βάρος γέννησης

🧪 Έλεγχος στην Εγκυμοσύνη

• CMV IgG, IgM, Avidity test (εκτίμηση πρόσφατης λοίμωξης)
• Αμνιοπαρακέντηση για PCR CMV DNA
• Εμβρυϊκό υπερηχογράφημα

🧪 Διάγνωση CMV

🔍 Ορολογικές Εξετάσεις

• CMV IgM: θετικό = πρόσφατη λοίμωξη
• CMV IgG: παλαιά λοίμωξη ή ανοσία
• Avidity IgG: διαχωρίζει πρωτολοίμωξη από παλαιά

🧬 Μοριακές Μέθοδοι

• PCR CMV DNA σε αίμα, ούρα, ΕΝΥ ή αμνιακό υγρό
• Ποσοτικός προσδιορισμός για monitoring θεραπείας

🧫 Καλλιέργεια ιού / Ανοσοϊστοχημεία (σε ιστικά δείγματα)

💊 Θεραπεία CMV

🔹 Πότε χρειάζεται θεραπεία;

• Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς
• Συγγενής CMV με συμπτώματα

💊 Φάρμακα

• Ganciclovir (IV) – πρώτης γραμμής
• Valganciclovir (per os)
• Foscarnet / Cidofovir σε ανθεκτικές περιπτώσεις

⚠️ Ανεπιθύμητες ενέργειες

• Μυελοκαταστολή
• Νεφροτοξικότητα

🛡 Πρόληψη – Εμβόλια – Αντισώματα

🧴 Προφύλαξη

• Πλύσιμο χεριών μετά από επαφή με βιολογικά υγρά
• Χρήση προφυλακτικού
• Προσοχή σε παιδικούς σταθμούς και βρεφικά τμήματα

💉 Εμβόλιο

• Δεν υπάρχει ακόμα εγκεκριμένο εμβόλιο
• Υπό ανάπτυξη: εμβόλια mRNA, υπομονάδων, εξασθενημένων ιών

🧪 Χρήση ειδικών αντισωμάτων (CMV-IVIG)

• Σε επιλεγμένες περιπτώσεις εγκύων ή μεταμοσχευμένων

📊 Πίνακας Ερμηνείας CMV Εξετάσεων

❓  FAQ

📦 Μετάδοση

Πώς μεταδίδεται ο CMV;
Μέσω σιέλου, ούρων, αιμοδοσίας, μεταμόσχευσης, σεξουαλικής επαφής και κάθετα από μητέρα σε έμβρυο. Ο φάρυγγας και το γεννητικό σύστημα είναι βασικές πύλες εισόδου και μετάδοσης.

Υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης του CMV σε παιδικούς σταθμούς;
Ναι. Μικρά παιδιά αποβάλλουν τον ιό για μήνες. Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας που εργάζονται σε τέτοιους χώρους χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή.

🤰 Εγκυμοσύνη

Είναι επικίνδυνος στην εγκυμοσύνη;
Ναι. Η πρωτολοίμωξη στο πρώτο τρίμηνο μπορεί να οδηγήσει σε συγγενή CMV με σοβαρές συνέπειες για το έμβρυο όπως μικροκεφαλία και κώφωση.

Πώς διαχειρίζονται οι γιατροί τις CMV λοιμώξεις σε έγκυες γυναίκες;
Με CMV IgG/IgM, avidity test, υπερηχογραφική παρακολούθηση και PCR σε αμνιακό υγρό. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί CMV-IVIG.

Μπορεί να περάσει ο CMV μέσω θηλασμού;
Ναι, κυρίως σε πρόωρα νεογνά. Σε ΜΕΝΝ εφαρμόζεται θερμική επεξεργασία μητρικού γάλακτος.

Χρειάζεται έλεγχος για CMV πριν από την εγκυμοσύνη;
Συνιστάται σε γυναίκες που εργάζονται με μικρά παιδιά. Αν IgG(-), απαιτείται αυξημένη προσοχή στην κύηση.

🧪 Διάγνωση

Ποια είναι η σημασία του CMV PCR σε αίμα;
Η PCR ανιχνεύει και ποσοτικοποιεί τον ιό. Χρήσιμη για ανοσοκατεσταλμένους και για monitoring θεραπείας.

Ποια είναι η σημασία της IgG Avidity;
Μετρά τη σταθερότητα των IgG. Χαμηλή avidity υποδηλώνει πρόσφατη λοίμωξη.

Πότε συνιστάται επανάληψη IgM και IgG για CMV;
Σε αρχικά ασαφή αποτελέσματα ή υπόνοια πρόσφατης λοίμωξης. Επανεξέταση σε 2–3 εβδομάδες.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με IgM, IgG, avidity test και PCR. Σε εγκύους μπορεί να γίνει και PCR σε αμνιακό υγρό.

💊 Θεραπεία

Ποια είναι η θεραπεία;
Valganciclovir ή ganciclovir σε σοβαρές ή ανοσοκατεσταλμένες περιπτώσεις. Όχι απαραίτητη σε υγιή άτομα με ήπια συμπτώματα.

Υπάρχει εμβόλιο;
Όχι ακόμα. Εμβόλια mRNA και υπομονάδων βρίσκονται υπό ανάπτυξη.

📉 Επιπλοκές

Επηρεάζει ο CMV το ήπαρ;
Ναι. Μπορεί να προκαλέσει ηπατίτιδα, κυρίως σε ανοσοκαταστολή ή συγγενή λοίμωξη.

Υπάρχουν επιπλοκές στο ΚΝΣ;
Ναι. Μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλίτιδα, σπασμούς ή καθυστέρηση σε νεογνά και ανοσοκατεσταλμένους.

Επηρεάζει την καρδιά ή άλλους ιστούς;
Ναι. Μπορεί να προσβάλει μυοκάρδιο, πνεύμονες, ήπαρ, ΚΝΣ, γαστρεντερικό.

📚 Διάφορα

Ποια είναι τα πρώιμα συμπτώματα σε υγιείς ενήλικες;
Κόπωση, χαμηλός πυρετός, πονόλαιμος, διογκωμένοι λεμφαδένες – μοιάζει με μονοπυρηνική λοίμωξη.

Πόσο διαρκεί η λοίμωξη;
Η οξεία φάση διαρκεί 1–3 εβδομάδες. Ο ιός παραμένει λανθάνων εφ’ όρου ζωής.

Πόσο συχνός είναι ο CMV;
Προσβάλλει το 50–90% των ενηλίκων. Συχνά ασυμπτωματικός.

Μπορεί να επανενεργοποιηθεί;
Ναι, σε ανοσοκατεσταλμένους ή υπό stress.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
Ανοσοκατεσταλμένοι, νεογνά, έγκυες χωρίς ανοσία, άτομα σε χημειοθεραπεία.

Επηρεάζει τη μεταμόσχευση;
Ναι. Είναι μία από τις συχνότερες ευκαιριακές λοιμώξεις σε λήπτες μοσχευμάτων.

Σχέση με άλλους ερπητοϊούς;
Ανήκει στην ίδια οικογένεια με HSV, VZV, EBV – παραμένει λανθάνων.

Συσχέτιση με καρκίνο;
Δεν είναι ογκογόνος, αλλά μελετάται η πιθανή συμβολή σε χρόνιες φλεγμονές ή καρκινογένεση.

📚 Βιβλιογραφία

1. Cannon MJ, Schmid DS, Hyde TB. “Review of cytomegalovirus seroprevalence and demographic characteristics associated with infection.” Rev Med Virol. 2010.
2. Kenneson A, Cannon MJ. “Review and meta-analysis of the epidemiology of congenital cytomegalovirus (CMV) infection.” Rev Med Virol. 2007.
3. Manicklal S, Emery VC, Lazzarotto T, Boppana SB, Gupta RK. “The ‘silent’ global burden of congenital cytomegalovirus.” Clin Microbiol Rev. 2013.
4. Rawlinson WD, Boppana SB, Fowler KB, et al. “Congenital cytomegalovirus infection: clinical outcomes and diagnosis.” Clin Microbiol Rev. 2017.
5. Kotton CN, Kumar D, Caliendo AM, et al. “Updated international consensus guidelines on the management of cytomegalovirus in solid-organ transplantation.” Transplantation. 2013.
6. Fowler KB, Stagno S, Pass RF. “Maternal immunity and prevention of congenital cytomegalovirus infection.” JAMA. 2003.
7. Griffiths P, Baraniak I, Reeves M. “The pathogenesis of human cytomegalovirus.” J Pathol. 2015.
8. Bialas KM, Permar SR. “The March towards a vaccine for congenital CMV: rationale, status, and the case for continued funding.” Clin Ther. 2016.