📌 Τι είναι ο EBV;

Ο Epstein-Barr virus (EBV) είναι ένας DNA ιός της οικογένειας των ερπητοϊών (Herpesviridae), γνωστός και ως ανθρώπινος ερπητοϊός τύπου 4 (HHV-4). Είναι ένας από τους πιο διαδεδομένους ιούς στον κόσμο και μολύνει περισσότερο από το 90% των ανθρώπων μέχρι την ενηλικίωση.

🔬 Πώς Μεταδίδεται ο EBV;

• Μέσω του σάλιου («νόσος του φιλιού»)
• Σπανιότερα μέσω μετάγγισης αίματος ή μεταμόσχευσης
• Ο ιός παραμένει λανθάνων στο σώμα για όλη τη ζωή

😷 Λοιμώδης Μονοπυρήνωση (Infectious Mononucleosis)

Η πιο γνωστή εκδήλωση της πρωτολοίμωξης από EBV, ιδιαίτερα στους εφήβους και νέους ενήλικες.

Συμπτώματα:

• Πυρετός
• Φαρυγγίτιδα
• Διόγκωση λεμφαδένων
• Κόπωση
• Διόγκωση σπλήνα / ήπατος

Στους ενήλικες τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο ήπια ή άτυπα.

🧬 Πορεία & Λανθάνουσα Λοίμωξη

Μετά την αρχική λοίμωξη, ο EBV εγκαθίσταται κυρίως στα Β-λεμφοκύτταρα και μπορεί να επανενεργοποιηθεί υπό συγκεκριμένες συνθήκες ανοσοκαταστολής ή stress.

🔁 Επανενεργοποίηση του EBV

Η επανενεργοποίηση μπορεί να συμβεί:

• Σε ασθενείς με AIDS
• Σε ανοσοκατεσταλμένους (μεταμοσχεύσεις)
• Κατά τη διάρκεια χρόνιας κόπωσης ή stress

⚠️ Χρόνια Ενεργή EBV Λοίμωξη (Chronic Active EBV)

Σπάνια και σοβαρή κατάσταση με:

• Πυρετό διάρκειας >3 μηνών
• Ηπατίτιδα
• Πανκυτταροπενία
• Λεμφαδενοπάθεια
• Εγκεφαλικές αλλοιώσεις

🧩 EBV και Αυτοάνοσα Νοσήματα

Ο EBV έχει συσχετιστεί με:

• Σκλήρυνση κατά Πλάκας (MS)
• Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (SLE)
• Ρευματοειδή Αρθρίτιδα (RA)
• Σύνδρομο Sjögren

Οι μηχανισμοί περιλαμβάνουν:

• Μοριακή μίμηση
• Ενεργοποίηση Β-λεμφοκυττάρων
• Δυσρύθμιση του ανοσοποιητικού

🧬 EBV και Καρκίνος

Ο EBV είναι ογκογόνος ιός και συνδέεται με:

• Λέμφωμα Burkitt (ιδιαίτερα στην Αφρική)
• Λέμφωμα Hodgkin
• Ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα (σε Ασία)
• Γαστρικό καρκίνωμα (υποσύνολο)
• Post-transplant lymphoproliferative disorder (PTLD)

🧪 Διάγνωση EBV

• EBV VCA IgM & IgG (ανίχνευση πρόσφατης ή παλαιάς λοίμωξης)
• EBNA IgG (εμφανίζεται μετά την πρωτολοίμωξη)
• Early Antigen (EA) (σε ενεργές λοιμώξεις)
• PCR για EBV DNA (σε ανοσοκατεσταλμένους)
• Monospot test (ταχείες δοκιμές αντισωμάτων)

💊 Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδική αντιική θεραπεία για υγιή άτομα. Η αντιμετώπιση είναι συντηρητική:

• Ξεκούραση
• Αντιπυρετικά / αναλγητικά
• Αποφυγή σωματικής καταπόνησης (λόγω κινδύνου ρήξης σπλήνα)

Σε σοβαρές ή ανοσοκατεσταλμένες περιπτώσεις:

• Aκυκλοβίρη (σε ειδικές περιπτώσεις)
• Κορτικοστεροειδή (σε απόφραξη αεραγωγών ή επιπλοκές)

🛡️ Πρόληψη

Δεν υπάρχει εμβόλιο για τον EBV. Η αποφυγή ανταλλαγής σάλιου με άτομα σε οξεία φάση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Πόσο διαδεδομένος είναι ο EBV; Περισσότερο από το 90% των ανθρώπων έχουν μολυνθεί μέχρι την ενηλικίωση.

Είναι ο EBV μεταδοτικός; Ναι, κυρίως μέσω σάλιου.

Μπορεί να επανενεργοποιηθεί ο EBV; Ναι, ειδικά σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα.

Ο EBV προκαλεί καρκίνο; Συνδέεται με ορισμένους τύπους λεμφωμάτων και ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα.

Υπάρχει θεραπεία; Συντηρητική αντιμετώπιση στους υγιείς. Αντιικά και ανοσοκαταστολή σε επιλεγμένες περιπτώσεις.

Πώς σχετίζεται με αυτοάνοσα; Με πιθανούς μηχανισμούς ανοσολογικής μίμησης και ενεργοποίησης Β-κυττάρων.

Πώς γίνεται η διάγνωση του EBV; Με αντισώματα (VCA IgM/IgG, EBNA IgG), EA και PCR σε ειδικές περιπτώσεις.

Τι είναι η Monospot δοκιμή; Ταχεία μέθοδος ανίχνευσης ετερόφιλων αντισωμάτων, κυρίως σε μονοπυρήνωση.

Υπάρχει εμβόλιο για τον EBV; Όχι ακόμα. Έρευνες είναι σε εξέλιξη για ανάπτυξη εμβολίων mRNA και υπομονάδων.

Πώς σχετίζεται με τη χρόνια κόπωση; Ο EBV έχει συσχετιστεί με περιπτώσεις χρόνιας κόπωσης, αλλά δεν είναι πάντα η αιτία.

Τι είναι η Χρόνια Ενεργή EBV Λοίμωξη (CAEBV); Σπάνια και σοβαρή κατάσταση με συστηματικά συμπτώματα και επιπλοκές από ήπαρ, αιμοποιητικό, ΚΝΣ.

Πρέπει να ανησυχώ αν έχω EBV IgG(+); Όχι απαραίτητα. Δείχνει παλαιά λοίμωξη και ανοσία. Δεν υποδεικνύει ενεργό λοίμωξη.

📚 Βιβλιογραφία

1. Cohen JI. “Epstein–Barr virus infection.” N Engl J Med. 2000.
2. Young LS, Rickinson AB. “Epstein–Barr virus: 40 years on.” Nat Rev Cancer. 2004.
3. Dunmire SK, Hogquist KA, Balfour HH Jr. “Infectious mononucleosis.” Curr Top Microbiol Immunol. 2015.
4. Bjornevik K, Cortese M, Healy BC, et al. “Longitudinal analysis reveals high prevalence of EBV in MS.” Science. 2022.
5. Kieff E, Rickinson AB. “Epstein-Barr Virus and Its Replication.” Fields Virology. 2013.
6. Thorley-Lawson DA. “EBV persistence and latency.” Curr Opin Microbiol. 2001.
7. Hutt-Fletcher LM. “Epstein–Barr virus entry.” J Virol. 2007.
8. Küppers R. “B cells under influence: transformation of B cells by Epstein-Barr virus.” Nat Rev Immunol. 2003.
9. Farrell PJ. “Epstein-Barr Virus and Cancer.” Annu Rev Pathol. 2019.
10. Cohen JI. “Primary Epstein–Barr virus infection: diagnosis and management.” UpToDate, 2024.
11. Tsao SW, Tsang CM, Lo KW. “Epstein–Barr virus infection and nasopharyngeal carcinoma.” Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2017.
12. Murata T. “Regulation of Epstein–Barr virus reactivation from latency.” Microbiol Immunol. 2014.
13. Okano M, Gross TG. “EBV in children: primary infection and infectious mononucleosis.” Pediatr Rev. 2012.
14. Cohen JI. “Epstein–Barr virus infection.” N Engl J Med. 2000.
15. Young LS, Rickinson AB. “Epstein–Barr virus: 40 years on.” Nat Rev Cancer. 2004.
16. Dunmire SK, Hogquist KA, Balfour HH Jr. “Infectious mononucleosis.” Curr Top Microbiol Immunol. 2015.
17. Bjornevik K, Cortese M, Healy BC, et al. “Longitudinal analysis reveals high prevalence of EBV in MS.” Science. 2022.
18. Kieff E, Rickinson AB. “Epstein-Barr Virus and Its Replication.” Fields Virology. 2013.
19. Thorley-Lawson DA. “EBV persistence and latency.” Curr Opin Microbiol. 2001.