Δείκτης AMH (Αντιμυλλεριανή Ορμόνη) – Τι δείχνει & τιμές
- 1️⃣ Τι είναι η AMH;
- 2️⃣ Πώς συνδέεται με τη γονιμότητα;
- 3️⃣ Πού παράγεται η AMH;
- 4️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;
- 5️⃣ Φυσιολογικές τιμές AMH ανά ηλικία
- 6️⃣ Τι σημαίνει χαμηλή AMH;
- 7️⃣ Τι σημαίνει υψηλή AMH; (PCOS κ.ά.)
- 8️⃣ Προετοιμασία για την εξέταση
- 9️⃣ Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;
- 🔟 Υπάρχει τρόπος να αυξηθεί η AMH;
- 1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
- 1️⃣2️⃣ Κλείστε εξέταση AMH
- 1️⃣3️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές
1️⃣ Τι είναι η AMH;
Η Αντιμυλλεριανή Ορμόνη (AMH – Anti-Müllerian Hormone) είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα κοκκιώδη κύτταρα των ωοθυλακίων στις ωοθήκες. Αποτελεί έναν από τους πιο αξιόπιστους δείκτες για την εκτίμηση του ωοθηκικού αποθέματος, δηλαδή του πόσα ωάρια παραμένουν λειτουργικά στις ωοθήκες μιας γυναίκας.
Η AMH είναι ιδιαίτερα χρήσιμη διότι:
- δεν επηρεάζεται σημαντικά από τον κύκλο της εμμήνου ρύσης
- παραμένει σχετικά σταθερή μέσα στον μήνα
- αντανακλά την πραγματική «δεξαμενή» ωοθυλακίων
- μπορεί να προβλέψει τη γονιμότητα και την ανταπόκριση σε εξωσωματική
Η AMH δείχνει πόσα ωάρια περίπου έχει μια γυναίκα σε λειτουργικό απόθεμα. Υψηλή AMH σημαίνει μεγαλύτερο απόθεμα. Χαμηλή AMH σημαίνει μειωμένο.
2️⃣ Πώς συνδέεται με τη γονιμότητα;
Η AMH θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο σημαντικούς βιοδείκτες για την εκτίμηση της αναπαραγωγικής ικανότητας μιας γυναίκας. Αν και δεν προβλέπει άμεσα την ποιότητα των ωαρίων, δίνει αξιόπιστη εικόνα για το πόσα ωάρια έχουν απομείνει.
Η γονιμότητα επηρεάζεται γιατί η AMH αντικατοπτρίζει:
- τον αριθμό των μικρών αντρικών ωοθυλακίων (antral follicles)
- την ωοθηκική εφεδρεία – πόσο “υλικό” υπάρχει για μελλοντική ωορρηξία
- την πιθανότητα επιτυχούς διέγερσης σε εξωσωματική
- τον κίνδυνο πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας
Γυναίκες με υψηλότερη AMH έχουν συνήθως:
- μεγαλύτερο αριθμό ωαρίων
- πιο προβλέψιμη ανταπόκριση σε θεραπείες υπογονιμότητας
- υψηλότερη πιθανότητα συλλογής περισσότερων ωαρίων στην εξωσωματική
Αντίθετα, χαμηλή AMH μπορεί να υποδηλώνει:
- μειωμένο απόθεμα ωαρίων
- μεγαλύτερη δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης
- πιθανή προδιάθεση για πρόωρη εμμηνόπαυση
Η AMH δεν προβλέπει αν μια γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος φυσικά. Προβλέπει όμως πόσο πιθανό είναι να παραχθούν ωάρια μετά από διέγερση.
3️⃣ Πού παράγεται η AMH;
Η Αντιμυλλεριανή Ορμόνη παράγεται σχεδόν αποκλειστικά από τα κοκκιώδη κύτταρα των μικρών αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων στις ωοθήκες, κυρίως στα:
- πρωτογενή ωοθυλάκια
- προαντρικά ωοθυλάκια
- αντρικά ωοθυλάκια (antral follicles)
Η παραγωγή της AMH:
- ξεκινά από την πρώιμη εφηβεία
- κορυφώνεται στην ηλικία 25–30 ετών
- μειώνεται σταδιακά μετά τα 35
- μηδενίζεται περίπου στην εμμηνόπαυση
Επειδή η συγκέντρωση της AMH επηρεάζεται από τον αριθμό των μικρών ωοθυλακίων, αποτελεί έναν άμεσο δείκτη του πόσο «ενεργές» είναι οι ωοθήκες.
Όσο περισσότερα αντρικά ωοθυλάκια υπάρχουν, τόσο υψηλότερη είναι η AMH — και τόσο μεγαλύτερο το ωοθηκικό απόθεμα.
4️⃣ Γιατί ζητείται η εξέταση;
Η μέτρηση της AMH είναι μία από τις πιο χρήσιμες εργαστηριακές εξετάσεις στη γυναικολογική ενδοκρινολογία. Ζητείται συχνά για την αξιολόγηση της ωοθηκικής λειτουργίας και για την εξατομίκευση της θεραπείας υπογονιμότητας.
Κύριοι λόγοι για τους οποίους ζητείται:
- Αξιολόγηση ωοθηκικού αποθέματος
- Υπογονιμότητα ή δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης
- Προγραμματισμός εξωσωματικής (IVF), ώστε να επιλεγεί κατάλληλη δόση φαρμάκων
- Διάγνωση ή υποψία PCOS (πολυκυστικών ωοθηκών)
- Έλεγχος πριν από ωοθηκεκτομή ή άλλες επεμβατικές θεραπείες
- Παρακολούθηση μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία
- Έλεγχος πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας
- Αξιολόγηση ενδοκρινολογικών διαταραχών που επηρεάζουν τον κύκλο
Στην εξωσωματική γονιμοποίηση η AMH βοηθά στον καθορισμό:
- της σωστής δόσης διέγερσης
- του κινδύνου υπερδιέγερσης (OHSS)
- της πιθανής ανταπόκρισης των ωοθηκών
Μία χαμηλή AMH δεν αποκλείει φυσική σύλληψη. Είναι δείκτης αποθέματος, όχι ποιότητας ωαρίων.
5️⃣ Φυσιολογικές τιμές AMH ανά ηλικία
Οι τιμές της AMH διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με την ηλικία και τη λειτουργική κατάσταση των ωοθηκών. Η AMH μειώνεται φυσιολογικά καθώς μεγαλώνει μια γυναίκα, ακολουθώντας την ίδια πορεία με το ωοθηκικό απόθεμα.
Ενδεικτικές φυσιολογικές τιμές AMH (ng/mL) ανά ηλικία:
| Ηλικία | AMH (ng/mL) | Ερμηνεία |
|---|---|---|
| 20–24 | 3.0 – 6.8 | Υψηλό ωοθηκικό απόθεμα |
| 25–29 | 2.5 – 6.0 | Καλό απόθεμα |
| 30–34 | 1.5 – 4.5 | Φυσιολογικό |
| 35–39 | 1.0 – 3.0 | Μέτριο προς χαμηλό απόθεμα |
| 40–44 | 0.2 – 1.5 | Χαμηλό απόθεμα |
| 45+ | 0.0 – 0.5 | Πολύ χαμηλό – κοντά στην εμμηνόπαυση |
Οι τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με:
- τη μέθοδο μέτρησης του εργαστηρίου
- το αν υπάρχει PCOS (οι τιμές είναι συχνά πολύ υψηλότερες)
- την ατομική γενετική και ορμονική κατάσταση
Μία AMH < 1.0 ng/mL θεωρείται συνήθως ένδειξη μειωμένου ωοθηκικού αποθέματος, ειδικά σε γυναίκες > 35 ετών.
6️⃣ Τι σημαίνει χαμηλή AMH;
Η χαμηλή AMH υποδηλώνει ότι το ωοθηκικό απόθεμα μειώνεται. Αυτό συχνά συμβαίνει φυσιολογικά με την ηλικία, όμως μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερες γυναίκες λόγω γενετικών ή ιατρικών παραγόντων.
Τιμές AMH που θεωρούνται χαμηλές:
- < 1.0 ng/mL → μειωμένο απόθεμα
- < 0.5 ng/mL → πολύ χαμηλό απόθεμα
- < 0.2 ng/mL → εξαιρετικά χαμηλό, συχνά ελάχιστη ανταπόκριση
Πιθανές αιτίες χαμηλής AMH:
- Ηλικία > 35 ετών
- Γενετικοί παράγοντες (π.χ. οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης)
- Χημειοθεραπεία / Ακτινοθεραπεία
- Ενδομητρίωση (ιδίως όταν υπάρχουν ενδομητριώματα)
- Χειρουργείο ωοθηκών (κύστεις, εξαιρέσεις κ.λπ.)
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Κάπνισμα (επιταχύνει την πτώση AMH)
- Παχυσαρκία
- Ιδιοπαθής ωοθηκική ανεπάρκεια
Στην υπογονιμότητα, η χαμηλή AMH μπορεί να σημαίνει:
- μικρότερη πιθανότητα λήψης πολλών ωαρίων σε διέγερση
- πιθανότητα χρήσης διαφορετικών πρωτοκόλλων εξωσωματικής
- ανάγκη εξατομίκευσης της θεραπείας
Η χαμηλή AMH δεν αποκλείει εγκυμοσύνη — δείχνει όμως ότι ο «χρόνος γονιμότητας» μπορεί να είναι περιορισμένος.
7️⃣ Τι σημαίνει υψηλή AMH; (PCOS κ.ά.)
Η υψηλή AMH συνδέεται συνήθως με μεγάλο αριθμό αντρικών ωοθυλακίων. Αυτό μπορεί να είναι φυσιολογικό σε νεότερες γυναίκες, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις σχετίζεται με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
Τιμές AMH που θεωρούνται υψηλές:
- > 4.5 – 5.0 ng/mL → αυξημένο ωοθηκικό απόθεμα
- > 6.0 – 7.0 ng/mL → συχνά σχετίζεται με PCOS
- > 10 ng/mL → πολύ υψηλή, συχνά ένδειξη υπερανταπόκρισης
Κύριες αιτίες υψηλής AMH:
- PCOS (πολυκυστικές ωοθήκες)
- Μεγάλος αριθμός αντρικών ωοθυλακίων
- Νεαρή ηλικία (π.χ. < 25 ετών)
- Γενετικοί παράγοντες
Στην εξωσωματική (IVF) η υψηλή AMH σημαίνει:
- αυξημένη πιθανότητα υπερανταπόκρισης στα φάρμακα
- αυξημένο κίνδυνο για ωοθηκικό υπερδιεγερτικό σύνδρομο (OHSS)
- ανάγκη για χαμηλότερες δόσεις φαρμάκων διέγερσης
Υψηλή AMH και PCOS:
- Η AMH χρησιμοποιείται πλέον ως σημαντικό κριτήριο αξιολόγησης PCOS.
- Οι γυναίκες με PCOS έχουν συνήθως πολύ αυξημένη παραγωγή AMH λόγω υπερβολικού αριθμού μικρών ωοθυλακίων.
Η υψηλή AMH είναι συχνά ένδειξη καλού αποθέματος, αλλά χρειάζεται προσοχή όταν συνοδεύεται από συμπτώματα PCOS ή είναι > 6–7 ng/mL.
8️⃣ Προετοιμασία για την εξέταση
Η εξέταση AMH πραγματοποιείται με απλή αιμοληψία και δεν απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία. Παρόλα αυτά, υπάρχουν ορισμένες χρήσιμες οδηγίες που βοηθούν στη σωστή και αξιόπιστη μέτρηση.
Τι χρειάζεται να γνωρίζετε:
- Δεν απαιτείται νηστεία. Μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.
- Δεν επηρεάζεται από τον κύκλο – δεν χρειάζεται συγκεκριμένη ημέρα.
- Η λήψη αντισυλληπτικών μπορεί να μειώσει ελαφρά τα επίπεδα (συνήθως όχι σημαντικά).
- Φάρμακα που επηρεάζουν τις ωοθήκες (π.χ. για IVF) μπορεί να μεταβάλουν την AMH προσωρινά.
- Μετά από κύστη ωοθηκών ή χειρουργείο, η AMH μπορεί να είναι χαμηλότερη.
- Μετά από χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, η τιμή μπορεί να μειωθεί σημαντικά.
Πότε είναι καλύτερο να την κάνω;
- Όταν υπάρχει διερεύνηση υπογονιμότητας
- Πριν από εξωσωματική, για καθορισμό πρωτοκόλλου
- Σε γυναίκες με ύποπτα συμπτώματα PCOS
- Πριν από σχεδιαζόμενη κατάψυξη ωαρίων
Αν κάνετε παράλληλα και άλλες ορμονικές εξετάσεις (FSH, LH, Estradiol), η λήψη τους προτιμάται στις ημέρες 2–5 του κύκλου — αλλά η AMH μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή.
9️⃣ Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα;
Η ερμηνεία της AMH γίνεται πάντα σε συνδυασμό με την ηλικία, τον υπερηχογραφικό έλεγχο (AFC – antral follicle count) και το ιατρικό ιστορικό. Η AMH από μόνη της δεν αρκεί για ολοκληρωμένη διάγνωση, αλλά αποτελεί τον πιο αξιόπιστο εργαστηριακό δείκτη του ωοθηκικού αποθέματος.
🔹 Βασικοί κανόνες ερμηνείας
- Υψηλή AMH → αυξημένο ωοθηκικό απόθεμα, συχνά με καλή ανταπόκριση σε εξωσωματική.
- Φυσιολογική AMH → επαρκές απόθεμα για την ηλικία.
- Χαμηλή AMH → περιορισμένο απόθεμα, πιθανή μειωμένη ανταπόκριση.
- Πολύ χαμηλή AMH → προειδοποίηση για μειωμένη γονιμότητα στο άμεσο μέλλον.
🔹 Ερμηνεία βάσει τιμών
| AMH (ng/mL) | Ερμηνεία |
|---|---|
| > 4.5 | Υψηλό απόθεμα – πιθανή υπερανταπόκριση, συχνό σε PCOS |
| 2.0 – 4.5 | Φυσιολογικό εύρος – καλή αναπαραγωγική λειτουργία |
| 1.0 – 2.0 | Μέτριο απόθεμα – αναμενόμενη πτώση μετά τα 35 |
| 0.5 – 1.0 | Χαμηλό απόθεμα – προσοχή στον οικογενειακό προγραμματισμό |
| < 0.5 | Πολύ χαμηλό/εξασθενημένο απόθεμα – μειωμένη ανταπόκριση σε διέγερση |
🔹 Συνδυαστική αξιολόγηση με άλλες εξετάσεις
- AFC (Υπέρηχος ωοθηκών): Ο πιο σημαντικός συνδυαστικός δείκτης. Χαμηλό AFC + χαμηλή AMH = μειωμένη εφεδρεία.
- FSH (ημέρα 2–5): Αυξημένη FSH υποδηλώνει μειωμένο απόθεμα.
- Estradiol (E2): Χρήσιμη για εκτίμηση ωοθυλακικής λειτουργίας.
Η AMH δείχνει πόσα ωάρια υπάρχουν σε απόθεμα, αλλά όχι την ποιότητα των ωαρίων — η οποία επηρεάζεται κυρίως από την ηλικία.
🔟 Υπάρχει τρόπος να αυξηθεί η AMH;
Η AMH αντανακλά τον αριθμό των διαθέσιμων ωαρίων — και επειδή το ωοθηκικό απόθεμα καθορίζεται από τη γέννηση, δεν υπάρχει τρόπος να αυξηθεί μόνιμα. Ωστόσο, υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να επιβραδύνουν την πτώση της AMH ή να βελτιώσουν τη λειτουργία των ωοθηκών.
🔹 Τι μπορεί να βοηθήσει
- Διακοπή καπνίσματος – το κάπνισμα μειώνει ταχύτερα την AMH.
- Έλεγχος ενδομητρίωσης (ιατρικός ή χειρουργικός) – τα ενδομητριώματα καταστρέφουν ωοθηκικό ιστό.
- Μείωση σωματικού βάρους σε περιπτώσεις PCOS – μπορεί να εξισορροπήσει λειτουργικά την παραγωγή ωαρίων.
- Βιταμίνη D – ορισμένες μελέτες δείχνουν μικρή θετική επίδραση.
- CoQ10 (Ubiquinol) – μπορεί να βελτιώσει την ωοθηκική λειτουργία, όχι όμως την AMH άμεσα.
🔹 Τι δεν βοηθά στην αύξηση της AMH
- Ορμόνες (FSH, LH)
- Βότανα ή “φυσικά συμπληρώματα” χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση
- Δίαιτες αποτοξίνωσης
- Αντισυλληπτικά (μπορούν να μειώσουν προσωρινά την AMH)
🔹 Σημαντικό για τις γυναίκες με χαμηλή AMH
- Η χαμηλή AMH δεν σημαίνει αδυναμία εγκυμοσύνης.
- Η ποιότητα των ωαρίων εξαρτάται από την ηλικία, όχι από την AMH.
- Σε γυναίκες κάτω των 35 ετών, ακόμη και με AMH < 1.0, η πιθανότητα φυσικής σύλληψης παραμένει υψηλή.
- Η χαμηλή AMH δείχνει κυρίως ότι ο χρόνος για τεκνοποίηση είναι περιορισμένος.
Η AMH δεν αυξάνεται ουσιαστικά με θεραπείες. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να διατηρήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τη λειτουργία των ωοθηκών και να σχεδιάσουμε εγκαίρως την τεκνοποίηση ή την κατάψυξη ωαρίων.
1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
1) Μπορεί η AMH να προβλέψει αν θα μείνω έγκυος;
Όχι άμεσα. Η AMH δείχνει το πόσα ωάρια υπάρχουν (απόθεμα), όχι την ποιότητα τους. Η ποιότητα σχετίζεται κυρίως με την ηλικία. Γυναίκες με χαμηλή AMH μπορούν να μείνουν έγκυες φυσικά, ειδικά κάτω των 35 ετών.
2) Επηρεάζει η AMH την εξωσωματική;
Ναι. Η AMH βοηθά τους γιατρούς να επιλέξουν το σωστό πρωτόκολλο διέγερσης και να προβλέψουν την ανταπόκριση των ωοθηκών. Υψηλή AMH δείχνει πιθανή υπερανταπόκριση, ενώ χαμηλή δείχνει χαμηλή ανταπόκριση.
3) Πέφτει φυσιολογικά η AMH;
Ναι. Από την ηλικία των 30 και μετά, η AMH μειώνεται σταδιακά, με πιο έντονη πτώση μετά τα 35. Η μείωση συνεχίζεται μέχρι την εμμηνόπαυση, όπου φτάνει στο μηδέν.
4) Μπορώ να κάνω την AMH οποιαδήποτε μέρα του κύκλου;
Ναι. Η AMH είναι σχεδόν σταθερή μέσα στον μήνα και δεν απαιτεί συγκεκριμένη ημέρα κύκλου.
5) Τα αντισυλληπτικά επηρεάζουν την AMH;
Ναι, μπορεί να τη μειώσουν ελαφρά, αλλά η επίδραση είναι συνήθως μικρή και αναστρέψιμη μετά τη διακοπή τους.
6) Η AMH μπορεί να είναι λανθασμένα χαμηλή;
Σε ορισμένες περιπτώσεις — π.χ. μετά από πρόσφατη κύστη ωοθηκών, χειρουργείο, ή λήψη ορμονικής θεραπείας. Η τιμή συνήθως επανέρχεται σταθερή μετά από 1–3 μήνες.
7) Η AMH αυξάνεται με κάποια θεραπεία;
Όχι ουσιαστικά. Μπορεί να βελτιωθεί η λειτουργικότητα των ωοθηκών, αλλά όχι ο πραγματικός αριθμός των ωαρίων. Το απόθεμα δεν αναπληρώνεται.
8) Η υψηλή AMH σημαίνει ότι θα έχω δυσκολία σύλληψης;
Όχι. Η υψηλή AMH δείχνει μεγάλο απόθεμα, όχι υπογονιμότητα. Μόνο όταν συνδυάζεται με συμπτώματα PCOS μπορεί να δημιουργήσει διαταραχές ωορρηξίας.
9) Η AMH είναι καλύτερη ή η FSH;
Για την εκτίμηση του αποθέματος, η AMH θεωρείται πιο αξιόπιστη και σταθερή από τη FSH. Η FSH επηρεάζεται από ημέρα κύκλου και ορμονικές διακυμάνσεις.
10) Μπορεί μια γυναίκα με πολύ χαμηλή AMH να κάνει εξωσωματική;
Ναι, αλλά η ανταπόκριση μπορεί να είναι μικρή. Οι γιατροί επιλέγουν εξειδικευμένα πρωτόκολλα (π.χ. υψηλές δόσεις FSH ή “duo stimulation”). Η ποιότητα του ωαρίου εξακολουθεί να εξαρτάται κυρίως από την ηλικία.
1️⃣2️⃣ Κλείστε εξέταση AMH
1️⃣3️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές
- American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG).
Ovarian Reserve Testing and Reproductive Aging.
acog.org - European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE).
Ovarian Reserve Markers – AMH and AFC.
eshre.eu - Nelson SM. “Anti-Müllerian hormone: clinical applications in women’s health.”
The Lancet.
thelancet.com - Dewailly D, et al. “The physiology and significance of AMH in women.”
Human Reproduction Update.
academic.oup.com - Broer SL, et al. “AMH levels in normal women and in infertility.”
Fertility and Sterility.
fertstert.org - La Marca A, et al. “Anti-Müllerian hormone (AMH) as a predictor of ovarian reserve.”
Reproductive Biology and Endocrinology.
rbej.biomedcentral.com - Ελληνική Εταιρεία Γονιμότητας & Στειρότητας (ΕΕΓΣ) – Κατευθυντήριες οδηγίες.
gynaikologiki.gr - Mayo Clinic – Anti-Müllerian Hormone Test.
mayoclinic.org
Δρ. Παντελής Αναγνωστόπουλος, Ιατρός Μικροβιολόγος – Βιοπαθολόγος
Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας, Έσλιν 19, Λαμία 35100
📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30
