κιτρικά-ούρων-24ώρου.jpg

🧪 Κιτρικά Ούρων 24ώρου – Πλήρης Ιατρικός Οδηγός

✅ Εισαγωγή

Τα κιτρικά είναι ανιόντα που προέρχονται από τον κιτρικό κύκλο και αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους φυσικούς αναστολείς σχηματισμού λίθων στο ουροποιητικό σύστημα. Η μέτρηση κιτρικών ούρων 24ώρου είναι απαραίτητη σε άτομα με νεφρολιθίαση, μεταβολικές διαταραχές ή χρόνια νεφροπάθεια.


🔍 Τι Είναι τα Κιτρικά;

Τα κιτρικά (Citrate, C₆H₅O₇³⁻) αποτελούν παράγωγα του μεταβολισμού μέσω του κύκλου του Krebs και αποβάλλονται από τα νεφρά.

📌 Ρόλος:

  • Δεσμεύουν ασβέστιο, εμποδίζοντας τη δημιουργία λίθων

  • Αυξάνουν το pH των ούρων

  • Λειτουργούν ως φυσικός προστατευτικός παράγοντας κατά της λιθίασης


📈 Τιμές Αναφοράς – Κιτρικά Ούρων

ΜονάδαΦυσιολογικάΟριακάΥποκιτρουρία
mg/24h> 320 mg200–320 mg< 200 mg
mmol/24h> 1.671.0–1.67< 1.0

⚠️ Τι Είναι η Υποκιτρουρία (Hypocitraturia);

Η υποκιτρουρία ορίζεται ως χαμηλή απέκκριση κιτρικών στα ούρα και αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση λίθων, ιδίως οξαλικού ασβεστίου.

🔍 Αίτια:

  • Μεταβολική οξέωση

  • Χαμηλή πρόσληψη φρούτων/λαχανικών

  • Χρόνια διάρροια

  • Λήψη αναστολέων καρβονικής ανυδράσης (π.χ. ακεταζολαμίδη)

  • Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

  • Πρωτοπαθείς νεφρικές σωληναριακές διαταραχές


🧪 Πότε Ζητείται η Εξέταση Κιτρικών Ούρων 24ώρου;

Η εξέταση ζητείται σε:

  • Υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση

  • Οικογενειακό ιστορικό λιθίασης

  • Εκτίμηση μεταβολικού προφίλ ούρων

  • Ασθενείς υπό αγωγή με αλκαλοποιητικά

  • Αξιολόγηση κυστεϊνουρίας ή οξαλουρίας


📉 Τι Προκαλεί Χαμηλά Κιτρικά;

ΑιτίαΠεριγραφή
Μεταβολική οξέωσηΜειώνει την απέκκριση κιτρικών
Χαμηλή κατανάλωση φρούτωνΈλλειψη κιτρικών στη διατροφή
Κακή ενυδάτωσηΣυμπύκνωση ούρων
Φαρμακευτικά αίτιαΑκεταζολαμίδη, τοπιραμάτη
Διάρροια ή δυσαπορρόφησηΑπώλεια αλκαλικών ιόντων

Τα κιτρικά αναστέλλουν το σχηματισμό:

  • Οξαλικού ασβεστίου

  • Φωσφορικού ασβεστίου

  • Κυστίνης

Η παρουσία χαμηλών κιτρικών αυξάνει δραστικά την πιθανότητα επανεμφάνισης πέτρας, ειδικά όταν συνυπάρχουν υψηλά οξαλικά ή ασβέστιο.


🧂 Διατροφή και Κιτρικά

✅ Τροφές που αυξάνουν τα κιτρικά

ΤροφήΣημείωση
Λεμόνι 🍋Πλούσιο σε κιτρικό οξύ
Πορτοκάλι 🍊Περιέχει κιτρικά
Νερό με λεμόνιΑυξάνει pH και κιτρικά
Καρπούζι, πεπόνιΠλούσια σε αλκαλικά ιόντα
Λαχανικά (μαρούλι, ρόκα)Προωθούν αλκαλικότητα ούρων

⚠️ Να αποφεύγονται:

  • Υπερπρωτεϊνικές δίαιτες

  • Πολύ αλάτι – αυξάνει την αποβολή ασβεστίου

  • Αφυδάτωση


💊 Φαρμακευτική Παρέμβαση

📌 Σε έντονη υποκιτρουρία, χορηγούνται:

  • Κιτρικός Κάλιο (Potassium Citrate)
    ➤ 10–20 mEq δύο φορές την ημέρα

  • Κιτρικός Νάτριο (σε περίπτωση υποκαλιαιμίας)

  • Αλκαλοποιητικά μείγματα (π.χ. Uralyt)

🎯 Στόχος: pH ούρων 6.0–6.5 και αύξηση κιτρικών > 320 mg/24h


🤰 Κιτρικά Ούρων στην Εγκυμοσύνη

Κατά την εγκυμοσύνη:

    • Η πρόσληψη κιτρικών αυξάνεται φυσικά μέσω διατροφής

    • Το pH ούρων ανεβαίνει

    • Αυξάνεται η απέκκριση ασβεστίου

    • Η παρακολούθηση των κιτρικών είναι χρήσιμη σε γυναίκες με ιστορικό λιθίασης

📂  FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

🔍 Τι σημαίνει χαμηλά κιτρικά στα ούρα;

Υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο σχηματισμού λίθων. Είναι φυσιολογικά προστατευτικά και όταν είναι μειωμένα, δεν δεσμεύουν επαρκώς το ασβέστιο στα ούρα.

🍋 Πώς μπορώ να αυξήσω τα κιτρικά φυσικά;

Με καθημερινή κατανάλωση λεμονιού, πορτοκαλιού, και επαρκή ενυδάτωση. Το νερό με λεμόνι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό.

💊 Χρειάζεται φάρμακο για χαμηλά κιτρικά;

Σε σοβαρή υποκιτρουρία ή συχνή λιθίαση, συνταγογραφούνται κιτρικά κάλιο ή άλλα αλκαλοποιητικά σκευάσματα.

💧 Πόσο νερό πρέπει να πίνω για να αυξηθούν τα κιτρικά;

Τουλάχιστον 2.5–3 λίτρα ημερησίως. Η ενυδάτωση αυξάνει την αραιότητα των ούρων και ενισχύει την αποβολή κιτρικών.

🔎 Τι είναι τα κιτρικά ούρων;

Τα κιτρικά είναι φυσικές ανιοντικές ενώσεις που αποβάλλονται με τα ούρα. Προέρχονται από τον μεταβολισμό του κύκλου του Krebs και λειτουργούν ως **αναστολείς σχηματισμού λίθων**, κυρίως οξαλικού ασβεστίου. Αποτρέπουν την καθίζηση ασβεστίου με το να δεσμεύουν ιόντα ασβεστίου στα ούρα.

📉 Τι είναι η υποκιτρουρία;

Η υποκιτρουρία είναι η **χαμηλή απέκκριση κιτρικών** στα ούρα (<200 mg/24h). Συχνά αποτελεί **παράγοντα κινδύνου για λιθίαση**, επειδή μειώνεται η ικανότητα των κιτρικών να αποτρέπουν τον σχηματισμό λίθων ασβεστίου.

💡 Τι προκαλεί χαμηλά κιτρικά στα ούρα;

– Μεταβολική οξέωση – Αφυδάτωση – Δυσαπορρόφηση (π.χ. χρόνια διάρροια) – Υπερβολική ζωική πρωτεΐνη στη δίαιτα – Ουρικά νοσήματα – Φάρμακα (π.χ. τοπιραμάτη, ακεταζολαμίδη) – Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

🧪 Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα κιτρικών στα ούρα;

– Φυσιολογικά: >320 mg/24h – Οριακά: 200–320 mg/24h – Υποκιτρουρία: <200 mg/24h Σημειώνεται ότι οι τιμές μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο.

🩺 Ποιος χρειάζεται έλεγχο κιτρικών ούρων;

– Άτομα με **υποτροπιάζουσες πέτρες** – Άτομα με **οικογενειακό ιστορικό λιθίασης** – Ασθενείς με **μεταβολικές διαταραχές** ή **χρόνια οξέωση** – Όσοι λαμβάνουν **αλκαλοποιητική θεραπεία** – Γυναίκες στην εγκυμοσύνη με λιθιασικό ιστορικό

🍋 Ποιες τροφές αυξάνουν τα κιτρικά στα ούρα;

– Λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια – Νερό με φρέσκο λεμόνι – Καρπούζι, πεπόνι – Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όχι σπανάκι) Αυτές οι τροφές είναι πλούσιες σε **κιτρικό οξύ** και συμβάλλουν στη φυσική ενίσχυση των κιτρικών στα ούρα.

💊 Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για χαμηλά κιτρικά;

– **Κιτρικό Κάλιο (Potassium Citrate)**: αυξάνει τα κιτρικά και το pH ούρων – **Κιτρικό Νάτριο**: σε περιπτώσεις υποκαλιαιμίας – **Αλκαλοποιητικά διαλύματα** Η επιλογή γίνεται βάσει των τιμών pH, των υπόλοιπων μεταβολικών παραμέτρων και του ιστορικού του ασθενούς.

📈 Τι pH πρέπει να έχουν τα ούρα για σωστή δράση των κιτρικών;

Το ιδανικό **pH ούρων** για την πρόληψη λιθίασης είναι **6.0–6.5**. Σε πολύ όξινα ούρα, τα κιτρικά απορροφώνται στα σωληνάρια και δεν απεκκρίνονται επαρκώς.

🤰 Είναι χρήσιμη η μέτρηση κιτρικών στην εγκυμοσύνη;

Ναι, ειδικά σε εγκύους με προγενέστερη νεφρολιθίαση. Τα κιτρικά μπορούν να προστατεύσουν από πέτρες κατά την εγκυμοσύνη, που συχνά συνοδεύεται από αυξημένη απέκκριση ασβεστίου.

💧 Πόσο νερό πρέπει να πίνω για να αυξήσω τα κιτρικά;

Τουλάχιστον **2.5–3 λίτρα ημερησίως**. Η καλή ενυδάτωση είναι βασικός παράγοντας για την αποφυγή συμπύκνωσης των ούρων και τη φυσική ενίσχυση των κιτρικών.

⚠️ Τι συμβαίνει αν συνυπάρχουν χαμηλά κιτρικά και υψηλά οξαλικά;

Αυτή η κατάσταση αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων ασβεστίου. Τα κιτρικά δεσμεύουν το ασβέστιο – χωρίς αυτά, το ασβέστιο ενώνεται εύκολα με τα οξαλικά και σχηματίζονται πέτρες.

🩺 Σε ποιους ζητείται η εξέταση;

Σε άτομα με υποτροπιάζουσες πέτρες, ιστορικό νεφρολιθίασης, ή υπό φαρμακευτική αγωγή που επηρεάζει το pH ούρων.

📝 Συμπέρασμα

Η εξέταση κιτρικών ούρων 24ώρου είναι κρίσιμη για την πρόληψη και διαχείριση της νεφρολιθίασης. Με σωστή διατροφή, ενυδάτωση και, εφόσον χρειάζεται, φαρμακευτική αγωγή, τα επίπεδα κιτρικών μπορούν να αποκατασταθούν, μειώνοντας σημαντικά τον κίνδυνο λίθων. ✅

📚 Εμπλουτισμένη Βιβλιογραφία

  1. National Kidney Foundation (NKF). (2023).
    24-hour urine testing and stone risk assessment.
    ➤ Περιγράφει τη σημασία των κιτρικών ως αναστολέων λιθίασης και τη θέση τους στην αξιολόγηση των μεταβολικών αιτίων των λίθων.
    🔗 kidney.org

  2. European Association of Urology (EAU). (2024).
    EAU Guidelines on Urolithiasis.
    ➤ Οι επίσημες ευρωπαϊκές οδηγίες για τη διάγνωση και διαχείριση της λιθίασης περιλαμβάνουν τη μέτρηση κιτρικών στα ούρα.
    🔗 uroweb.org

  3. Pak CY et al. (2001).
    The role of urinary citrate in nephrolithiasis.
    ➤ Εμβληματική εργασία που καθορίζει τη λειτουργία των κιτρικών στην πρόληψη σχηματισμού λίθων ασβεστίου.
    📰 Kidney Int. Suppl. 59(Suppl. 78): S8–S14.

  4. Coe FL, Evan A, Worcester E. (2005).
    Kidney stone disease.
    ➤ Περιεκτική ανασκόπηση των αιτίων και της παθογένειας των λίθων, με έμφαση στην υποκιτρουρία.
    📰 J Clin Invest. 115(10): 2598–2608. https://doi.org/10.1172/JCI26662

  5. Barcelo P et al. (1993).
    Randomized double-blind study of potassium citrate in idiopathic hypocitraturic calcium nephrolithiasis.
    ➤ Η πρώτη RCT που έδειξε ότι η χορήγηση κιτρικού καλίου μειώνει τα επεισόδια νεφρολιθίασης.
    📰 J Urol. 150(6): 1761–1764.

  6. Curhan GC et al. (1997).
    A prospective study of dietary calcium and other nutrients and the risk of symptomatic kidney stones.
    ➤ Σύνδεση διατροφικών συνηθειών με την εμφάνιση λίθων, συμπεριλαμβανομένων των κιτρικών.
    📰 N Engl J Med. 328(12): 833–838.

  7. Mayo Clinic Laboratories. (2023).
    Citrate, 24-Hour Urine Test.
    ➤ Κλινική περιγραφή της διαδικασίας συλλογής, αξιολόγησης και ερμηνείας κιτρικών.
    🔗 mayoclinic.org

  8. UpToDate. (2024).
    Urine citrate and kidney stone prevention.
    ➤ Κλινικά δεδομένα για τη μέτρηση, παθοφυσιολογία και θεραπεία της υποκιτρουρίας.
    🔗 uptodate.com

  9. Goldfarb DS. (2013).
    The role of diet in the pathogenesis and treatment of nephrolithiasis.
    ➤ Συζητά τις διαιτητικές παρεμβάσεις στη ρύθμιση των κιτρικών και των άλλων λιθογόνων παραγόντων.
    📰 Urolithiasis. 41(3): 195–202.

  10. Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία. (2023).
    Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Μεταβολική Αξιολόγηση Νεφρολιθίασης.
    ➤ Αναγνωρίζει τη μέτρηση των κιτρικών ως εξέταση ρουτίνας για ασθενείς με υποτροπιάζουσες πέτρες.
    🔗 euroandrology.gr


Οξαλικά-ούρων-24ώρου-1200x800.jpg

🧪 Οξαλικά Ούρων 24ώρου – Πλήρης Ανάλυση Εξέτασης

✅ Εισαγωγή

Τα οξαλικά είναι φυσικές ενώσεις που αποβάλλονται με τα ούρα και σχετίζονται με τον μεταβολισμό ορισμένων τροφών. Η μέτρησή τους στα ούρα 24ώρου είναι κρίσιμη για τη διάγνωση μεταβολικών διαταραχών και την πρόληψη λιθίασης (πέτρες στα νεφρά).


🔍 Τι είναι τα Οξαλικά;

Τα οξαλικά (oxalates) είναι ανιονικές ενώσεις που προέρχονται:

  • Από τη διάσπαση της βιταμίνης C

  • Από τον μεταβολισμό της γλυκίνης και άλλων οργανικών ουσιών

  • Από την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε οξαλικά (π.χ. σπανάκι, παντζάρια)

Η υπερβολική συγκέντρωση τους στα ούρα μπορεί να προκαλέσει:

🔺 Νεφρολιθίαση
🔺 Νεφροπάθειες
🔺 Οξαλώση (σε σοβαρές καταστάσεις)


📊 Τι Είναι η Εξέταση Οξαλικών Ούρων 24ώρου;

Η εξέταση μετρά τη συνολική ποσότητα οξαλικών που αποβάλλονται σε διάστημα 24 ωρών.

🔬 Χρησιμοποιείται για:

  • 📌 Αξιολόγηση λιθίασης

  • 📌 Παρακολούθηση υπεροξαλουρίας

  • 📌 Έλεγχο μεταβολικών διαταραχών

  • 📌 Έλεγχο δυσαπορρόφησης και νοσημάτων του εντέρου


📈 Πίνακας Τιμών Αναφοράς

ΜονάδαΦυσιολογικές ΤιμέςΟριακά ΑυξημένεςΠαθολογικές
mg/24h4–31 mg31–45 mg> 45 mg
μmol/24h45–360360–500> 500

⚠️ Πότε Ζητείται η Εξέταση;

Η εξέταση οξαλικών ούρων ζητείται σε:

  • 🪨 Υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση

  • 🧬 Υποψία πρωτοπαθούς ή δευτεροπαθούς υπεροξαλουρίας

  • 🦠 Σύνδρομα δυσαπορρόφησης (π.χ. κοιλιοκάκη, νόσος Crohn)

  • 💉 Παρακολούθηση νεφρικών μεταμοσχεύσεων

  • 🤰 Έγκυες με αυξημένο κίνδυνο νεφρικών επιπλοκών


🧠 Τι Είναι η Υπεροξαλουρία;

Η υπεροξαλουρία είναι μια παθολογική κατάσταση όπου αυξάνεται η αποβολή οξαλικών στα ούρα.

Τύποι:

  1. 🧬 Πρωτοπαθής υπεροξαλουρία

    • Γενετική

    • Έλλειψη ηπατικών ενζύμων

  2. 🦠 Δευτεροπαθής υπεροξαλουρία

    • Από δυσαπορρόφηση (σύνδρομο εντέρου)

    • Υπερκατανάλωση βιταμίνης C

    • Διατροφή πλούσια σε οξαλικά


🧂 Ποιες Τροφές Περιέχουν Πολλά Οξαλικά;

ΤροφήΠεριεκτικότητα
ΣπανάκιΠολύ υψηλή
ΠαντζάριαΥψηλή
ΡαβέντιΥψηλή
ΣοκολάταΜέτρια
Ξηροί καρποί (ιδίως κάσιους)Μέτρια
Τσάι (μαύρο, πράσινο)Μέτρια
Πατάτες με φλούδαΜέτρια

οξαλικά ούρων

🍽️ Οξαλικά Ούρων & Διατροφή – Οδηγός Διατροφικής Παρέμβασης

Η διατροφή αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα στη ρύθμιση των οξαλικών στα ούρα. Η ισορροπημένη λήψη τροφών και η διατροφική κατεύθυνση μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων από οξαλικό ασβέστιο και να βοηθήσουν στην πρόληψη υπεροξαλουρίας.


🔺 Τροφές Υψηλής Περιεκτικότητας σε Οξαλικά (να αποφεύγονται/περιορίζονται)

ΤροφήΠοσότητα Οξαλικού (mg/μερίδα)Σχόλιο
Σπανάκι (μαγειρεμένο)>700 mg❌ Πολύ υψηλό
Ραβέντι (rhubarb)>500 mg❌ Πολύ υψηλό
Παντζάρια150–200 mg⚠️ Υψηλό
Ξηροί καρποί (π.χ. κάσιους, αμύγδαλα)100–150 mg⚠️ Μέτριο
Σοκολάτα (μαύρη)90–120 mg⚠️ Μέτριο
Μαύρο/πράσινο τσάι30–50 mg/φλ⚠️ Σωρευτικό
Πατάτες με φλούδα40–80 mg⚠️ Ανάλογα την ποσότητα

🔻 Συμβουλή: Αποφεύγετε την ταυτόχρονη λήψη πολλών από αυτές τις τροφές μέσα στην ίδια ημέρα.


✅ Τροφές Χαμηλής Περιεκτικότητας σε Οξαλικά (επιθυμητές)

ΤροφήΟξαλικά (mg/μερίδα)Πλεονεκτήματα
Λευκό ρύζι<5 mg✅ Ασφαλές
Μήλα, μπανάνες<5 mg✅ Φρούτα ασφαλή
Κοτόπουλο, ψάρι~0 mg✅ Υψηλή πρωτεΐνη
Ασπράδι αυγού~0 mg✅ Καθαρή πρωτεΐνη
Πεπόνι, καρπούζι<5 mg✅ Υδρόφιλα φρούτα
Δημητριακά χωρίς πίτουρο<5 mg✅ Ασφαλή
Αγγούρι, μαρούλι<5 mg✅ Λαχανικά με ασφάλεια

🥛 Ασβέστιο και Οξαλικά – Πώς Συνδέονται;

Η κατανάλωση ασβεστίου με τα γεύματα βοηθά στη δέσμευση των οξαλικών στο έντερο, μειώνοντας την απορρόφησή τους και συνεπώς την απέκκριση από τα ούρα.

Συνιστώμενες πηγές ασβεστίου:

  • Γιαούρτι, γάλα, τυρί

  • Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όχι σπανάκι!)

  • Συμπληρώματα ασβεστίου (εάν συσταθεί από γιατρό)

⚠️ Προσοχή: Μην λαμβάνετε συμπληρώματα ασβεστίου ανεξέλεγκτα, καθώς μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες μορφές λιθίασης (π.χ. φωσφορικό ασβέστιο).


💧 Ενυδάτωση

Η υπερβολική κατανάλωση υγρών είναι καθοριστική. Συνιστάται:

  • 💧 Τουλάχιστον 2.5 – 3 λίτρα ημερησίως

  • 🧃 Προτίμηση σε νερό, χυμό λεμονιού (φυσικά κιτρικά) ή αφεψήματα χωρίς οξαλικά

  • 🚫 Αποφυγή καφέδων, μαύρου/πράσινου τσαγιού σε υπερβολή


🍋 Κιτρικά – Σύμμαχοι κατά των Πέτρες

Τα κιτρικά (π.χ. κιτρικό κάλιο, λεμόνι) δεσμεύουν το ασβέστιο και αποτρέπουν το σχηματισμό πέτρας με οξαλικά.

✅ Προτάσεις:

  • Νερό με φρέσκο χυμό λεμονιού

  • Φυσικοί χυμοί από εσπεριδοειδή (χωρίς ζάχαρη)


⛔ Βιταμίνη C και Οξαλικά

Η υπερβολική λήψη βιταμίνης C (>1 g/ημέρα) μπορεί να μετατραπεί σε οξαλικά.

  • 🚫 Αποφυγή συμπληρωμάτων χωρίς ιατρική ένδειξη

  • ⚠️ Ενημερώστε τον ιατρό για λήψη πολυβιταμινών


📌 Συνοπτικές Οδηγίες Διατροφής

ΠρακτικήΣυνιστάταιΑποφεύγεται
Ασβέστιο με τα γεύματα❌ λήψη μόνο του
Υδρική πρόσληψη >2.5L❌ αφυδάτωση
Φυλλώδη χωρίς οξαλικά✅ (μαρούλι, ρόκα)❌ σπανάκι
Κιτρικά (λεμόνι)❌ χυμοί με ζάχαρη
Συνδυασμός τροφών✅ ισορροπία❌ μονοφαγία

📉 Πότε Είναι Αυξημένα τα Οξαλικά;

Αίτια αυξημένων οξαλικών ούρων:

  • Υπερβολική λήψη οξαλικών μέσω διατροφής

  • Δυσαπορρόφηση λίπους (π.χ. γαστρικό bypass)

  • Ανεπάρκεια ασβεστίου στη διατροφή

  • Υψηλές δόσεις βιταμίνης C

  • Πρωτοπαθής υπεροξαλουρία

  • Καρκίνος ήπατος


📈 Τι Προκαλούν τα Αυξημένα Οξαλικά;

🔺 Νεφρολιθίαση (πέτρες από ασβέστιο-οξαλικό)
🔺 Νεφρική ανεπάρκεια
🔺 Σπειραματοπάθεια
🔺 Καταθέσεις σε άλλα όργανα σε πρωτοπαθή μορφή


🧪 Πώς Γίνεται η Εξέταση;

Οδηγίες:

  1. Συλλογή όλων των ούρων για 24 ώρες

  2. Ψύξη ή διατήρηση στο ψυγείο

  3. Δεν απαιτείται νηστεία, αλλά αποφυγή οξαλικών τροφών

  4. Ενημέρωση για τυχόν λήψη βιταμίνης C


🤰 Οξαλικά στην Εγκυμοσύνη

  • Η εξέταση δεν αποτελεί ρουτίνα, αλλά εφαρμόζεται όταν υπάρχει ιστορικό λιθίασης ή νεφροπάθειας

  • Σημαντική η ενυδάτωση και η διατροφή πλούσια σε ασβέστιο

  • Αποφυγή συμπληρωμάτων βιταμίνης C χωρίς ένδειξη


🩺 Αντιμετώπιση Υψηλών Οξαλικών

  1. Ενυδάτωση (≥ 2.5 L/ημ.)

  2. Αλλαγή διατροφής

  3. Ασβέστιο με τα γεύματα

  4. Χορήγηση κιτρικών (π.χ. κιτρικός κάλιο)

  5. Χαμηλή οξαλική δίαιτα

  6. Σε πρωτοπαθή υπεροξαλουρία: ειδική φαρμακευτική αγωγή (π.χ. lumasiran)


📂 FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

🔎 Τι σημαίνει αυξημένα οξαλικά ούρων;

Υποδηλώνουν αυξημένη απέκκριση οξαλικού, συχνά λόγω διατροφής ή μεταβολικών διαταραχών, και σχετίζονται με νεφρολιθίαση.

🥬 Ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγω;

Σπανάκι, παντζάρια, σοκολάτα, κακάο, ξηρούς καρπούς, ραβέντι, μαύρο τσάι και υπερβολική βιταμίνη C.

💊 Ποια φάρμακα επηρεάζουν τα οξαλικά;

– Βιταμίνη C (αυξάνει) – Αντιβιοτικά τύπου νεομυκίνης (μειώνουν βακτηριακή αποδόμηση οξαλικού)

📉 Πώς μειώνω τα οξαλικά φυσικά;

– Ενυδάτωση – Κατανάλωση ασβεστίου – Διατροφή χαμηλή σε οξαλικά – Αποφυγή υπερβολής σε βιταμίνη C

🧬 Τι είναι η πρωτοπαθής υπεροξαλουρία;

Κληρονομική διαταραχή που οδηγεί σε παραγωγή υπερβολικού οξαλικού από το ήπαρ, με πιθανές καταθέσεις στους νεφρούς και άλλα όργανα.

🔎 Τι είναι τα οξαλικά;

Τα οξαλικά είναι οργανικές ενώσεις που σχηματίζονται από τη διάσπαση ουσιών στο σώμα ή απορροφώνται από τη διατροφή. Αποβάλλονται από τα νεφρά μέσω των ούρων. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, ενώνονται με ασβέστιο και σχηματίζουν πέτρες στα νεφρά (λιθίαση).

💉 Τι είναι η εξέταση οξαλικών ούρων 24ώρου;

Είναι εξέταση που μετρά την ποσότητα οξαλικών που αποβάλλονται από τον οργανισμό μέσα σε 24 ώρες. Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση μεταβολικών διαταραχών, τη διερεύνηση λιθίασης, και την παρακολούθηση υπεροξαλουρίας.

📊 Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

– **4–31 mg/24h** ή – **45–360 μmol/24h**

Τιμές άνω των 45 mg θεωρούνται παθολογικές και αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο νεφρολιθίασης.

📈 Πότε θεωρούνται αυξημένα τα οξαλικά;

Αν οι τιμές είναι πάνω από: – **45 mg/24h** ή – **500 μmol/24h**, τότε θεωρούνται **παθολογικά αυξημένα** και απαιτείται περαιτέρω έλεγχος.

🥬 Ποια τρόφιμα αυξάνουν τα οξαλικά;

– Σπανάκι 🥬 – Παντζάρια – Σοκολάτα 🍫 – Τσάι (μαύρο, πράσινο) – Ξηροί καρποί (κάσιους, φιστίκια) – Ραβέντι – Πατάτες με φλούδα – Υπερβολική βιταμίνη C (>1g/ημέρα)

🍋 Πώς μπορώ να μειώσω τα οξαλικά ούρων;

– Κατανάλωση **τροφών πλούσιων σε ασβέστιο** μαζί με γεύματα (π.χ. γιαούρτι) – **Αποφυγή τροφών** με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά – Πολλή **ενυδάτωση** (2.5–3L/ημέρα) – Περιορισμός **βιταμίνης C** – Κατανάλωση **κιτρικών** (π.χ. λεμόνι, κιτρικός χυμός)

⚠️ Ποια είναι τα συμπτώματα υπεροξαλουρίας;

– Πέτρες στα νεφρά (κωλικοί, αιματουρία) – Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια – Καταθέσεις ασβεστίου σε αρθρώσεις, καρδιά ή μάτια (σε σοβαρές μορφές) – Κόπωση, ναυτία, πρήξιμο

🧬 Τι είναι η πρωτοπαθής υπεροξαλουρία;

Κληρονομική διαταραχή του ήπατος που οδηγεί σε υπερπαραγωγή οξαλικού, προκαλώντας σοβαρή νεφρική βλάβη. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε ΧΝΑ ή την ανάγκη για μεταμόσχευση.

🩺 Πώς γίνεται η εξέταση;

– Συλλογή **όλων των ούρων** για 24 ώρες – Διατήρηση στο ψυγείο – Σημείωση ώρας έναρξης και λήξης – Αποφυγή τροφών με οξαλικά και βιταμίνης C πριν την εξέταση – Συνεννόηση με τον ιατρό για τυχόν φάρμακα

🤰 Έχει σημασία η εξέταση στην εγκυμοσύνη;

Ναι. Αν υπάρχει ιστορικό λιθίασης ή νεφρικής δυσλειτουργίας, η μέτρηση των οξαλικών μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη επιπλοκών κατά την κύηση. Συνιστάται αυξημένη ενυδάτωση και παρακολούθηση της διατροφής.

💊 Υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν τα οξαλικά;

– **Κιτρικά άλατα** (π.χ. κιτρικό κάλιο) – **Ασβέστιο** ως συμπλήρωμα με τα γεύματα – Φαρμακευτικές ουσίες όπως **Lumasiran** (σε πρωτοπαθή υπεροξαλουρία) – **Προβιοτικά** υπό μελέτη (μικροβίωμα)

📌 Πότε πρέπει να ανησυχήσω;

Όταν υπάρχει: – Επαναλαμβανόμενη λιθίαση – Τιμές οξαλικού >45 mg – Συνύπαρξη με χαμηλά κιτρικά ή αυξημένο ασβέστιο – Οικογενειακό ιστορικό νεφρολιθίασης ή υπεροξαλουρίας

📝 Συμπέρασμα

Η εξέταση οξαλικών ούρων 24ώρου είναι κρίσιμη για την πρόληψη και διάγνωση νεφρολιθίασης και μεταβολικών διαταραχών. Η σωστή συλλογή δείγματος, η αξιολόγηση των τιμών και η προσαρμογή της διατροφής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών. ✅

📚 Εμπλουτισμένη Βιβλιογραφία

  1. National Kidney Foundation. (2023). 24-Hour Urine Collection for Kidney Stone Risk Assessment.
    ➤ Παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για την εκτίμηση του μεταβολικού κινδύνου σχηματισμού λίθων, περιλαμβάνοντας τα οξαλικά.
    🔗 kidney.org

  2. Mayo Clinic Laboratories. (2022). Urine oxalate test.
    ➤ Λεπτομερής περιγραφή της διαδικασίας συλλογής 24ώρων και παθολογικών αιτίων υπεροξαλουρίας.
    🔗 mayoclinic.org

  3. Goldfarb DS. (2021). A practical approach to metabolic evaluation and medical management of calcium nephrolithiasis.
    ➤ Αναφέρεται στην υπεροξαλουρία ως βασικό μεταβολικό παράγοντα λιθίασης.
    📰 Urologic Clinics of North America, 48(3), 291-304.

  4. Cochat P, Rumsby G. (2013). Primary hyperoxaluria.
    ➤ Εμβληματική ανασκόπηση για την κληρονομική μορφή υπεροξαλουρίας, από το New England Journal of Medicine.
    📰 NEJM, 369(7), 649–658. https://doi.org/10.1056/NEJMra1301564

  5. Heller HJ et al. (1997). Dietary oxalate and its role in urinary oxalate excretion.
    ➤ Κλασική μελέτη που καθιέρωσε τη σύνδεση μεταξύ διατροφής και επιπέδων οξαλικού στα ούρα.
    📰 Kidney International, 51(5), 1669–1673.

  6. Curhan GC et al. (2004). Diet and the risk of kidney stones in men.
    ➤ Μελέτη σε 45.000 άνδρες έδειξε σύνδεση μεταξύ τροφών πλούσιων σε οξαλικά και αυξημένου κινδύνου νεφρολιθίασης.
    📰 NEJM, 328(12), 833–838.

  7. UpToDate. (2024). Urine testing for kidney stone disease.
    ➤ Εξειδικευμένο άρθρο για τους δείκτες όπως οξαλικά, κιτρικά, ασβέστιο στα ούρα.
    🔗 uptodate.com

  8. European Association of Urology (EAU). (2023). Guidelines on Urolithiasis.
    ➤ Περιέχει αλγόριθμους διάγνωσης και αντιμετώπισης με βάση 24ωρη μέτρηση οξαλικών και άλλων παραμέτρων.
    🔗 uroweb.org

  9. Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία. (2023). Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Νεφρολιθίαση.
    ➤ Τονίζεται η χρήση 24ώρου ελέγχου ούρων για πλήρη λιθιασικό έλεγχο.
    🔗 euroandrology.gr

  10. Lumasiran and Oxalosis Treatment. (2022). FDA Approval of Lumasiran for Primary Hyperoxaluria Type 1.
    ➤ Φαρμακευτική καινοτομία με στόχο τη μείωση της παραγωγής οξαλικού στο ήπαρ.
    🔗 fda.gov

  11. Fargue S, Milliner DS. (2020). The pivotal role of the intestine in oxalate homeostasis.
    ➤ Μελέτη για την εντερική απορρόφηση οξαλικού και τις πιθανές θεραπείες μέσω μικροβιώματος.
    📰 Nature Reviews Nephrology, 16(8), 437–451.


Μικροαλβουμίνη-ούρων.jpg

🧪 Μικροαλβουμίνη Ούρων – Πλήρης Οδηγός Ανάλυσης

✅ Εισαγωγή

Η μικροαλβουμίνη ούρων είναι μια σημαντική διαγνωστική εξέταση που μετρά μικρές ποσότητες λευκωματίνης στα ούρα. 📊 Χρησιμοποιείται κυρίως για την πρώιμη ανίχνευση νεφρικής βλάβης, ειδικά σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ή υπέρταση.


🔍 Τι είναι η Μικροαλβουμίνη;

Η μικροαλβουμίνηαλβουμίνη) είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται στο ήπαρ και κυκλοφορεί στο αίμα. Φυσιολογικά δεν πρέπει να αποβάλλεται με τα ούρα σε σημαντικές ποσότητες.

Η παρουσία μικρών ποσοτήτων της στα ούρα μπορεί να σηματοδοτεί πρώιμη νεφρική δυσλειτουργία πριν καν εμφανιστούν άλλες εξετάσεις παθολογικές.


📈 Πίνακας – Τιμές Αναφοράς Μικροαλβουμίνης

Μονάδα ΜέτρησηςΦυσιολογικές ΤιμέςΜικροαλβουμινουρίαΜακροαλβουμινουρία
mg/L (τυχαίο δείγμα)< 3030–300> 300
mg/24h (συλλογή 24ώρου)< 3030–300> 300
mg/g Cr (αλβ/κρεατ)< 3030–300> 300

⚠️ Πότε Χρειάζεται η Εξέταση;

Η μικροαλβουμίνη ούρων ζητείται συχνά σε:

  • 🧑‍⚕️ Διαβητικούς τύπου 1 ή 2

  • 🩺 Υπερτασικούς ασθενείς

  • ❤️ Άτομα με καρδιοαγγειακό κίνδυνο

  • 🤰 Έγκυες γυναίκες με υπέρταση ή προεκλαμψία

  • 🧓 Ηλικιωμένους με χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ)


💡 Τι Υποδηλώνει η Αύξηση Μικροαλβουμίνης;

Αυξημένα επίπεδα μικροαλβουμίνης μπορεί να υποδηλώνουν:

  • ✅ Πρώιμη διαβητική νεφροπάθεια

  • Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

  • Αρτηριακή υπέρταση

  • Φλεγμονώδεις καταστάσεις

  • Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια

  • Ασκηση ή πυρετός (παροδικά)


🔬 Διαβητική Νεφροπάθεια & Μικροαλβουμίνη

Η εξέταση μικροαλβουμίνης ούρων είναι το πιο ευαίσθητο πρώιμο δείγμα για την έναρξη νεφρικής βλάβης στους διαβητικούς.

📌 Η διαβητική νεφροπάθεια εξελίσσεται ως εξής:

  1. Φυσιολογική απέκκριση πρωτεϊνών

  2. Μικροαλβουμινουρία (αναστρέψιμο στάδιο)

  3. Μακροαλβουμινουρία

  4. Σταδιακή έκπτωση GFR

  5. Τελικού σταδίου ΧΝΝ

    ⚖️ Μικροαλβουμινουρία vs Λευκωματουρία – Ποια η Διαφορά;

    ΠαράμετροςΜικροαλβουμινουρίαΜακροαλβουμινουρία
    Ποσότητα30–300 mg>300 mg
    Ανιχνεύσιμη με dipstick;❌ Όχι✅ Ναι
    Επανστρέψιμο στάδιο;✅ Ναι❌ Όχι
    Πρώιμη ένδειξη βλάβης;

    🍽️ Μικροαλβουμίνη & Διατροφή

    Η διατροφή μπορεί να προλάβει ή και να αναστρέψει την πρώιμη μικροαλβουμινουρία:

    🥦 Συνιστάται:

    • Δίαιτα με χαμηλή πρόσληψη νατρίου 🧂

    • Φυτικές πρωτεΐνες αντί ζωικών

    • Πλούσια σε αντιοξειδωτικά (π.χ. ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά)

    • Επαρκής ενυδάτωση

    • Μέτρια πρόσληψη πρωτεΐνης (0.8g/kg)

    🚫 Αποφεύγονται:

    • Υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος

    • Υψηλή πρόσληψη αλατιού

    • Επεξεργασμένα τρόφιμα


    🤰 Μικροαλβουμίνη Ούρων στην Εγκυμοσύνη

    Η μέτρηση μικροαλβουμίνης στις εγκύους χρησιμοποιείται για:

    • 🧪 Ανίχνευση προεκλαμψίας

    • 💧 Αξιολόγηση νεφρικής λειτουργίας

    • 📉 Πρόληψη επιπλοκών κυήσεως σε διαβητικές γυναίκες

    Η παρουσία μικροαλβουμινουρίας στην εγκυμοσύνη πρέπει να αξιολογείται με προσοχή, καθώς μπορεί να προμηνύει σοβαρή προεκλαμψία.


    📆 Πότε & Πώς Πραγματοποιείται η Εξέταση;

    🔹 Τύποι δειγμάτων:

    • Πρωινό τυχαίο δείγμα

    • 24ωρη συλλογή ούρων

    • Αναλογία αλβουμίνης/κρεατινίνης (ACR)

    🔹 Οδηγίες προετοιμασίας:

    • Αποφυγή έντονης άσκησης πριν

    • Μη λήψη διουρητικών χωρίς οδηγία

    • Καθαριότητα πριν τη συλλογή


    🧾 Πιθανοί Παράγοντες που Επηρεάζουν το Αποτέλεσμα

    ΠαράγονταςΕπίδραση
    Έντονη άσκησηΠαροδική αύξηση
    ΠυρετόςΠαροδική αύξηση
    ΟυρολοιμώξειςΛάθος αυξημένη
    ΑφυδάτωσηΣυγκέντρωση πρωτεΐνης
    Κακή συλλογή δείγματοςΨευδές αποτέλεσμα

    📉 Πώς Αντιμετωπίζεται η Αυξημένη Μικροαλβουμίνη;

    1. Έλεγχος σακχάρου αίματος

    2. Ρύθμιση αρτηριακής πίεσης (στόχος <130/80)

    3. Αναστολείς ACE / ARB (π.χ. εναλαπρίλη)

    4. Διατροφικές παρεμβάσεις

    5. Επανάληψη ελέγχου ανά 3–6 μήνες


    📂 FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

📌 Ποια είναι η φυσιολογική τιμή μικροαλβουμίνης;

Οι φυσιολογικές τιμές είναι κάτω από 30 mg/L (ή 30 mg/24h ή 30 mg/g κρεατινίνης).

📌 Η μικροαλβουμίνη σημαίνει νεφρική ανεπάρκεια;

Όχι απαραίτητα. Μπορεί να είναι πρώιμο, αναστρέψιμο στάδιο. Αντιμετωπίζεται με έγκαιρη παρέμβαση.

📌 Πόσο συχνά πρέπει να την κάνω αν έχω διαβήτη;

Μία φορά τον χρόνο για διαβητικούς τύπου 1 (μετά τα 5 έτη) και κάθε χρόνο για τύπου 2.

📌 Μπορεί να επηρεαστεί από την άσκηση;

Ναι. Η έντονη άσκηση πριν την εξέταση μπορεί να οδηγήσει σε ψευδώς αυξημένες τιμές.

📌 Ποια είναι η διαφορά από τη λευκωματουρία;

Η μικροαλβουμινουρία είναι πρώιμο στάδιο (<300mg), ενώ η λευκωματουρία >300mg, ορατή και με dipstick.

🔍 Τι είναι η μικροαλβουμίνη ούρων;

Η μικροαλβουμίνη είναι μια μορφή λευκωματίνης (πρωτεΐνης) που αποβάλλεται σε μικρές ποσότητες στα ούρα. Η παρουσία της μπορεί να υποδεικνύει πρώιμη νεφρική βλάβη.

📊 Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα μικροαλβουμίνης;

Οι φυσιολογικές τιμές μικροαλβουμίνης είναι: – < 30 mg/L σε τυχαίο δείγμα – < 30 mg/24 ώρες σε συλλογή 24ώρου – < 30 mg/g κρεατινίνης στην αναλογία ACR

⚠️ Τι σημαίνει όταν είναι αυξημένη;

Η αύξηση μπορεί να υποδηλώνει: – Διαβητική νεφροπάθεια – Υπέρταση – Καρδιακή ανεπάρκεια – Χρόνια νεφρική νόσο – Παροδικά, μετά από άσκηση ή λοίμωξη

💉 Πώς γίνεται η εξέταση μικροαλβουμίνης;

Μπορεί να γίνει είτε: – Σε τυχαίο δείγμα ούρων – Σε αναλογία με την κρεατινίνη (ACR) – Σε συλλογή 24ώρου Η συχνότερη μέθοδος είναι η ACR, γιατί είναι πιο πρακτική και αξιόπιστη.

🧪 Πόσο αξιόπιστη είναι η εξέταση;

Η μικροαλβουμίνη είναι εξαιρετικά ευαίσθητος δείκτης πρώιμης νεφρικής βλάβης, ιδιαίτερα στους διαβητικούς. Όμως, επηρεάζεται από παράγοντες όπως: – Άσκηση – Πυρετός – Ουρολοιμώξεις – Εμμηνόρροια

🍽️ Μπορώ να μειώσω τη μικροαλβουμίνη με διατροφή;

Ναι. Διατροφικά μέτρα που βοηθούν: – Μείωση πρόσληψης αλατιού – Περιορισμός πρωτεϊνών (όχι πλήρης αποφυγή) – Αντιοξειδωτικές τροφές (ελαιόλαδο, φρούτα, λαχανικά) – Επαρκής ενυδάτωση

🤰 Είναι φυσιολογικό να έχω μικροαλβουμίνη στην εγκυμοσύνη;

Όχι. Μπορεί να υποδηλώνει: – Προεκλαμψία – Νεφρική επιβάρυνση – Διαβήτη κύησης Απαιτεί περαιτέρω παρακολούθηση από τον ιατρό.

🧑‍⚕️ Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η εξέταση;

– Σε διαβητικούς τύπου 1: ετήσιος έλεγχος μετά από 5 έτη νόσου – Σε διαβητικούς τύπου 2: ετήσιος έλεγχος από τη διάγνωση – Σε υπερτασικούς: σύμφωνα με οδηγίες ιατρού

📉 Μπορεί να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα;

Ναι, ειδικά όταν εντοπιστεί νωρίς. Η ρύθμιση σακχάρου, πίεσης, διατροφής και η χορήγηση φαρμάκων (π.χ. ACEI) μπορούν να μειώσουν τη μικροαλβουμίνη ή να την εξαλείψουν.

💊 Ποια φάρμακα βοηθούν στη μείωσή της;

– Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου (ACE inhibitors) – Ανταγωνιστές υποδοχέων αγγειοτενσίνης (ARBs) – Στατίνες (έμμεσα) – Νέα αντιδιαβητικά (π.χ. SGLT2 αναστολείς)

📝 Συμπέρασμα

Η μικροαλβουμίνη ούρων είναι ένας εξαιρετικά χρήσιμος δείκτης για τη διάγνωση πρώιμων νεφρικών βλαβών. Ειδικά σε διαβητικούς, υπερτασικούς και εγκύους, η έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση μπορεί να προλάβει σοβαρές επιπλοκές. ✅

Η σωστή παρακολούθηση, η διατροφική πρόληψη και η φαρμακευτική αντιμετώπιση είναι κλειδιά για τη διατήρηση της νεφρικής υγείας 🩺.

📚 Βιβλιογραφία

  1. American Diabetes Association. (2024). Standards of Medical Care in Diabetes – 2024. Diabetes Care. https://doi.org/10.2337/dc24-S001

  2. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO). (2023). Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Management of Chronic Kidney Disease. https://kdigo.org/guidelines/ckd-evaluation-and-management/

  3. National Kidney Foundation. (2023). Urine Albumin-to-Creatinine Ratio (ACR). https://www.kidney.org/atoz/content/urinealbumin

  4. Lab Tests Online – American Association for Clinical Chemistry (AACC). (2023). Albumin – Urine Test. https://labtestsonline.org/tests/albumin-urine

  5. Mayo Clinic Laboratories. (2022). Urine microalbumin test. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/microalbumin

  6. UpToDate. (2024). Microalbuminuria: Clinical significance, measurement, and interpretation. https://www.uptodate.com

  7. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ). (2023). Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαβητική Νεφροπάθεια. www.ede.gr

  8. Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία. (2022). Οδηγίες για την Εκτίμηση της Νεφρικής Λειτουργίας & της Πρωτεϊνουρίας. www.ene.gr

  9. EUREKA – European Renal Best Practice. (2023). Proteinuria in pregnancy: clinical assessment and management. https://www.era-online.org

  10. Sasso FC, et al. (2020). Albuminuria as a risk factor in diabetic kidney disease: current concepts and future directions. Journal of Nephrology, 33(6), 1221–1232. https://doi.org/10.1007/s40620-020-00787-5

  11. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). (2023). Chronic kidney disease in adults: assessment and management. https://www.nice.org.uk/guidance/ng203

  12. Vassalotti JA, et al. (2021). Screening for Albuminuria in the General Population: A Position Statement. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 16(2), 191–195.


Φώσφορος.jpg

🧪 Εισαγωγή

Ο φώσφορος είναι το δεύτερο πιο άφθονο ανόργανο στοιχείο στο ανθρώπινο σώμα μετά το ασβέστιο. Αποτελεί δομικό στοιχείο των οστών, αλλά και βασικό συστατικό του DNA, RNA, ATP, καθώς και κυτταρικών μεμβρανών.

Είναι απαραίτητος για την ενεργειακή ισορροπία, τη ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας, και τη φυσιολογική λειτουργία των νεφρών, του εγκεφάλου και των μυών.

📊 Κατανομή Φωσφόρου στον Οργανισμό

ΠεριοχήΠοσοστό (%)
🦴 Οστά & Δόντια85%
🧬 Ενδοκυττάριο υγρό14%
🩸 Εξωκυττάρια υγρά (ορός)~1%

Η συγκέντρωση στο αίμα αποτελεί μικρό αλλά κλινικά σημαντικό ποσοστό.

⚙️ Λειτουργίες του Φωσφόρου

ΛειτουργίαΠεριγραφή
🦴 Οστική δομήΣυνεργάζεται με το ασβέστιο για τη δημιουργία υδροξυαπατίτη
⚡ ATP & ενέργειαΣχηματισμός και λειτουργία ATP (τριφωσφορική αδενοσίνη)
🧠 Νευρική λειτουργίαΣυμμετοχή στη μεταβίβαση σημάτων
🧬 Νουκλεϊκά οξέαΣυστατικό DNA και RNA
🩸 Ρύθμιση pHΡυθμιστικό σύστημα φωσφορικών στο αίμα
💊 Ενζυματική ενεργοποίησηΦωσφορυλίωση ενζύμων & ορμονών

🧫 Φυσιολογικές Τιμές Φωσφόρου

Ηλικία / ΚατάστασηΤιμές (mg/dL)
Ενήλικες2.5 – 4.5 mg/dL
Παιδιά4.0 – 7.0 mg/dL
Νεφροπαθείς< 5.5 mg/dL (στόχος)

Οι τιμές εξαρτώνται από τη PTH, τη βιταμίνη D, τη νεφρική λειτουργία και την εντερική απορρόφηση.


🩺 Εξέταση Φωσφόρου

Η μέτρηση γίνεται στον ορό και είναι βασική σε:

  • ✅ Νεφρική νόσο

  • ✅ Οστεοπόρωση

  • ✅ Παραθυρεοειδικές διαταραχές

  • ✅ Αξιολόγηση κακοήθειας

  • ✅ Υποψία διατροφικής ανεπάρκειας

📌 Συχνά ζητούνται μαζί: Ca, Mg, PTH, βιταμίνη D, κρεατινίνη, ALP


📉 Υποφωσφαταιμία (Hypophosphatemia)

✅ Ορισμός:

Φώσφορος < 2.5 mg/dL


🚨 Συμπτώματα:

  • Μυϊκή αδυναμία, ραβδομυόλυση 💪

  • Καρδιακή ανεπάρκεια ❤️

  • Νευρολογικά: σύγχυση, σπασμοί, κόπωση 🧠

  • Οστεομαλακία / Ραχίτιδα 🦴

  • Λευκοπενία, αιμολυτική αναιμία

📋 Αίτια Υποφωσφαταιμίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
📥 Μετακίνηση ενδοκυττάριαΙνσουλίνη, αλκαλίωση, επανασίτιση
🧪 Ελαττωμένη απορρόφησηΑνεπάρκεια βιταμίνης D, δυσαπορρόφηση
🚽 Αυξημένη αποβολήΥπερπαραθυρεοειδισμός, διουρητικά, αλκοολισμός
💊 ΦάρμακαΑντιόξινα με αλουμίνιο, δεξτρόζη, φαινυτοΐνη

💊 Θεραπεία:

  • Στοματικά ή IV σκευάσματα φωσφόρου

  • Αντιμετώπιση υποκείμενης αιτίας

  • Αποφυγή υποκαλιαιμίας / υπομαγνησιαιμίας

  • Σε επανασίτιση συνδρόμου → σταδιακή επανασίτιση

    📈 Υπερφωσφαταιμία (Hyperphosphatemia)

    ✅ Ορισμός:

    Φώσφορος > 4.5 mg/dL


    🚨 Συμπτώματα:

    • Κνησμός, ασβεστοποίηση ιστών

    • Υποασβεστιαιμία → σπασμοί, τετανία

    • Αρρυθμίες

    • Αγγειακή και εξωσκελετική ασβεστοποίηση (π.χ. αρτηρίες, δέρμα)


    📋 Αίτια Υπερφωσφαταιμίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
🧠 Μειωμένη απέκκρισηΝεφρική ανεπάρκεια, υποπαραθυρεοειδισμός
💥 Κυτταρική λύσηΡαβδομυόλυση, λευχαιμία, αιμόλυση
🧪 Αυξημένη απορρόφησηΥπερβιταμίνωση D, φωσφορικά κλύσματα

💊 Αντιμετώπιση:

  • Φωσφοροδεσμευτικά (π.χ. σεβελαμέρη, ανθρακικό ασβέστιο)

  • Περιορισμός φωσφόρου στη διατροφή

  • Αιμοκάθαρση (σε βαριές περιπτώσεις)

  • Αντιμετώπιση υποασβεστιαιμίας


🧠 Φώσφορος και Νεφρική Νόσος

Στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια παρατηρείται:

  • Μειωμένη απέκκριση φωσφόρου

  • Αύξηση FGF-23

  • Μειωμένη βιταμίνη D

  • Δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός

  • Οστική νόσος (renal osteodystrophy)


🧬 Ρύθμιση Φωσφόρου – PTH, Βιταμίνη D, FGF-23

ΟρμόνηΔράση
PTHΑυξάνει αποβολή P από τους νεφρούς
Βιταμίνη DΑυξάνει απορρόφηση P από έντερο
FGF-23Καταστέλλει βιταμίνη D και μειώνει επαναρρόφηση P

🥗 Πηγές Φωσφόρου στη Διατροφή

ΤρόφιμοΦωσφόρος (mg/100g)
Κρέας150–250
Γάλα, γιαούρτι90–130
Ψάρια200–300
Αυγά100
Όσπρια150–250
Ξηροί καρποί200–500
Τυριά300–500
Αναψυκτικά τύπου cola40–80 (ως φωσφορικό οξύ)

Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη: ~700–1000 mg

💊 Φάρμακα που επηρεάζουν τον φώσφορο

  • Αντιόξινα με αλουμίνιο / μαγνήσιο → ↓ απορρόφηση

  • Διουρητικά (αγκύλης) → ↑ απώλεια

  • Βιταμίνη D → ↑ απορρόφηση

  • Ινσουλίνη → ενδοκυττάρια μετακίνηση

    • Υποπαραθυρεοειδισμό

    • Υπερβολική λήψη βιταμίνης D ή P

    • Κυτταρική λύση (αιμόλυση, καρκίνος)

    • Σπάνια: ακρομεγαλία ή θυρεοτοξίκωσηΣεβελαμέρη, λανθανίου → φωσφοροδεσμευτικά

      ❓ Συχνές Ερωτήσεις για τον Φώσφορο (FAQ)


      1. 🦴 Ποιος είναι ο ρόλος του φωσφόρου στον ανθρώπινο οργανισμό;

      Ο φώσφορος:

      • Αποτελεί δομικό συστατικό των οστών και των δοντιών (υδροξυαπατίτης).

      • Είναι απαραίτητος για τον μεταβολισμό ενέργειας (ATP, ADP).

      • Συμμετέχει στον σχηματισμό DNA, RNA και κυτταρικών μεμβρανών (φωσφολιπίδια).

      • Ρυθμίζει την οξεοβασική ισορροπία του αίματος.


      2. ⚖️ Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα φωσφόρου;

      Για ενήλικες: 2.5 – 4.5 mg/dL
      Για παιδιά: 4.0 – 7.0 mg/dL
      Σε χρόνια νεφρική νόσο: επιδιωκόμενος στόχος <5.5 mg/dL


      3. 📉 Τι σημαίνει υποφωσφαταιμία;

      Είναι η χαμηλή συγκέντρωση φωσφόρου στον ορό (<2.5 mg/dL).
      Προκαλείται από:

      • Δυσαπορρόφηση ή έλλειψη βιταμίνης D

      • Ινσουλινοθεραπεία

      • Επανασίτιση σε υποσιτισμό

      • Αλκοολισμό ή χρήση αντιόξινων

      Συμπτώματα: αδυναμία, σπασμοί, ραβδομυόλυση, καρδιακή ανεπάρκεια


      4. 📈 Τι σημαίνει υπερφωσφαταιμία;

      Είναι η υψηλή συγκέντρωση φωσφόρου στον ορό (>4.5 mg/dL).
      Προκαλείται κυρίως από:

      • Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

      • Υποπαραθυρεοειδισμό

      • Ραβδομυόλυση ή κυτταρική λύση

      • Υπερβιταμίνωση D

      Συμπτώματα: υποασβεστιαιμία, κνησμός, ασβεστοποίηση ιστών


      5. 🧪 Ποιοι δείκτες εξετάζονται μαζί με τον φώσφορο;

      • Ασβέστιο (Ca)

      • Παραθορμόνη (PTH)

      • Βιταμίνη D (25(OH)D και 1,25(OH)₂D)

      • Κρεατινίνη / GFR

      • Αλκαλική φωσφατάση (ALP)

      • Φώσφορος ούρων (σε 24ωρο)


      6. 🩺 Τι προκαλεί ο φώσφορος στους νεφροπαθείς;

      Η συσσώρευση φωσφόρου:

      • Προκαλεί δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό

      • Οδηγεί σε αγγειακή ασβεστοποίηση

      • Επιδεινώνει την καρδιαγγειακή πρόγνωση

      • Συνδέεται με οστική νόσο (renal osteodystrophy)


      7. 🧃 Ποια είναι τα κύρια διατροφικά τρόφιμα πλούσια σε φώσφορο;

      • Κρέατα, ψάρια, αυγά

      • Τυριά και γαλακτοκομικά

      • Ξηροί καρποί, όσπρια

      • Αναψυκτικά τύπου cola (φωσφορικό οξύ)

      📌 Προσοχή σε νεφροπαθείς: η φυτική προέλευση φωσφόρου απορροφάται λιγότερο.


      8. 💊 Ποια φάρμακα επηρεάζουν τα επίπεδα φωσφόρου;

      • Αντιόξινα με αλουμίνιο → ↓ απορρόφηση P

      • Σεβελαμέρη, λανθάνιο → δεσμεύουν P στον εντερικό αυλό

      • Βιταμίνη D → ↑ απορρόφηση P

      • Φαινυτοΐνη, ινσουλίνη → μετακίνηση P ενδοκυττάρια


      9. ⚙️ Πώς ρυθμίζεται το φωσφορικό ισοζύγιο;

      Από:

      • PTH → αυξάνει νεφρική αποβολή P

      • Βιταμίνη D → αυξάνει απορρόφηση P από έντερο

      • FGF-23 → μειώνει επαναρρόφηση P και καταστέλλει βιταμίνη D


      10. 📍 Τι σημαίνει η παρουσία υψηλού φωσφόρου σε ασθενή με φυσιολογική νεφρική λειτουργία;

      Μπορεί να υποδηλώνει:

      • Υποπαραθυρεοειδισμό

      • Υπερβολική λήψη βιταμίνης D ή P

      • Κυτταρική λύση (αιμόλυση, καρκίνος)

      • Σπάνια: ακρομεγαλία ή θυρεοτοξίκωση

    📚 Βιβλιογραφία

    1. Guyton & Hall. Textbook of Medical Physiology, 14th Ed., Elsevier

    2. National Kidney Foundation – Phosphorus & Kidney Disease

    3. UpToDate – Hypophosphatemia & Hyperphosphatemia

    4. Mayo Clinic Laboratories – Phosphorus, Serum

    5. Ketteler M et al. Management of hyperphosphatemia in CKD, Kidney Int.

    6. Felsenfeld AJ, Levine BS. Disorders of phosphorus metabolism. Semin Nephrol.

    7. Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Calcium, Phosphorus, Magnesium, 2011.


νατριο.jpg

🧬 Εισαγωγή

Το νάτριο (Na⁺) είναι ο κυρίαρχος εξωκυττάριος κατιόν στο ανθρώπινο σώμα. Αν και συχνά το σχετίζουμε με το αλάτι και τη διατροφή, το ρόλος του είναι ζωτικός για τη ζωή: συμμετέχει στη ρύθμιση του όγκου πλάσματος, της αρτηριακής πίεσης, της νευρικής και μυϊκής λειτουργίας και της ισορροπίας υγρών και οξεοβασικής ισορροπίας.

➡️ Ακόμα και μικρές αποκλίσεις στα επίπεδά του μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά νευρολογικά και καρδιολογικά συμπτώματα.


🧠 Λειτουργίες του Νατρίου στον Οργανισμό

ΛειτουργίαΠεριγραφή
💧 Ισορροπία υγρώνΔιατηρεί την ωσμωτική πίεση
🧠 Νευρική αγωγιμότηταΜεταβίβαση σημάτων μέσω δυναμικού ενέργειας
💓 Καρδιακή λειτουργίαΡυθμίζει τον καρδιακό ρυθμό
🧪 Οξεοβασική ισορροπίαΣυμμετέχει σε ανταλλαγές Η⁺ / HCO₃⁻
⚖️ Ρύθμιση πίεσηςΜέσω του RAAS, ADH και νατριουρητικών πεπτιδίων

🔎 Εξαρτάται από την ενυδάτωση, φάρμακα, νεφρική λειτουργία και ADH.


🧪 Εξέταση Νατρίου

Η μέτρηση νατρίου γίνεται στο αίμα και τα ούρα, κυρίως για:

  • ✅ Εκτίμηση υδατικής ισορροπίας

  • ✅ Διάγνωση υπο- ή υπερνατριαιμίας

  • ✅ Παρακολούθηση νεφρικής και καρδιολογικής κατάστασης

  • ✅ Αξιολόγηση ADH και αλδοστερόνης

📍 Συχνά συνοδεύεται από: κάλιο, χλώριο, ωσμωτικότητα, κρεατινίνη, γλυκόζη


⚠️ Υπονατριαιμία

✅ Ορισμός:

Na⁺ < 135 mEq/L

💀 < 120 mEq/L → κίνδυνος εγκεφαλικού οιδήματος


🚨 Συμπτώματα:

  • Κεφαλαλγία, ναυτία, σύγχυση 🧠

  • Μυϊκή αδυναμία, κράμπες 💪

  • Σπασμοί, λήθαργος, κώμα ⚠️

  • Εγκεφαλικό οίδημα, αναπνευστική καταστολή


📋 Αίτια Υπονατριαιμίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
💧 Υπερβολική κατακράτηση νερούΣύνδρομο SIADH, καρδιακή ανεπάρκεια, ηπατική κίρρωση
🧪 Απώλεια νατρίουΈμετοι, διάρροιες, διουρητικά, Addison
⚖️ Αραιωτική υπονατριαιμίαΥπερενυδάτωση, ψυχογενής πολυδιψία

💊 Αντιμετώπιση:

  • Περιορισμός υγρών 🚫💧

  • Αντικατάσταση νατρίου: 3% NaCl IV υπό προσοχή

  • Αντιμετώπιση αιτίας (π.χ. SIADH → τολβαπτάνη)

  • Αργή διόρθωση: ≤ 8 mEq/L ανά 24 ώρες ⏳

⚠️ Ταχεία διόρθωση → σύνδρομο οσμωτικής απομυελίνωσης (ODS)


⚠️ Υπερνατριαιμία

✅ Ορισμός:

Na⁺ > 145 mEq/L

💀 > 160 mEq/L → αυξημένη θνησιμότητα


🚨 Συμπτώματα:

  • Δίψα, ξηροστομία 😓

  • Νευρολογικά: σπασμοί, τρόμος, υπερδιέγερση

  • Πτώση επιπέδου συνείδησης

  • Υπερτονικότητα, μυϊκές συσπάσεις


📋 Αίτια Υπερνατριαιμίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
🚱 Απώλεια νερούΑφυδάτωση, διαβητική οξέωση, πυρετός
🧠 Νευρογενής δίψαΥποθαλαμική βλάβη, άνοια
🧪 Αυξημένη πρόσληψη Na⁺IV NaCl, νατριούχα φάρμακα
🧠 Νεφρογενής άποιος διαβήτηςΜη απόκριση σε ADH

💊 Αντιμετώπιση:

  • Ενυδάτωση με υποτονικά διαλύματα (π.χ. D5W, 0.45% NaCl)

  • Σταδιακή μείωση Na⁺ ≤ 10 mEq/L ανά 24h

  • Αντιμετώπιση υποκείμενης αιτίας

  • Σε άποιο διαβήτη: δεσμοπρεσσίνη (DDAVP)


⚖️ Ρύθμιση Νατρίου: ADH, Aldosterone & RAAS

🔁 Ορμονικός Άξονας:

  • ADH: Κατακρατά νερό 🧃

  • Αλδοστερόνη: Κατακρατά Na⁺ / αποβάλλει K⁺

  • Natriuretic peptides (ANP/BNP): Αποβάλλουν Na⁺

  • RAAS: Ενεργοποιείται σε υπονατριαιμία / υποογκαιμία


🥗 Διατροφή & Νάτριο

ΠηγήΠοσότητα Νατρίου (mg/100g)
Ψωμί400–600
Τυρί φέτα1100
Επεξεργασμένα κρέατα>1200
Σνακ (πατατάκια)500–1000
Νερό (εμφιαλωμένο)5–100

✅ WHO: < 2.000 mg/ημέρα
❗ Μέσος δυτικός πληθυσμός: 3.400+ mg/ημέρα

💊 Φάρμακα και Νατριο

ΦάρμακοΕπίδραση
Διουρητικά αγκύληςΥπονατριαιμία
Θειαζιδικά διουρητικάΥπονατριαιμία
ΑντιψυχωσικάSIADH
SSRIsSIADH
ΤολβαπτάνηΥδατική αποβολή – αντι-SIADH
ADH ανάλογα (DDAVP)Κατακράτηση H₂O → Υπονατριαιμία

🧂 Τι είναι το νάτριο και ποια η σημασία του στον οργανισμό;

Το νάτριο (Na⁺) είναι βασικός ηλεκτρολύτης του εξωκυττάριου χώρου και συμμετέχει στην ισορροπία υγρών, τη νευρομυϊκή αγωγιμότητα, την αρτηριακή πίεση, και τη ρύθμιση του pH.

🩸 Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα νατρίου;

Τα φυσιολογικά επίπεδα νατρίου στον ορό κυμαίνονται μεταξύ 135 – 145 mEq/L.

❄️ Τι είναι η υπονατριαιμία;

Η υπονατριαιμία εμφανίζεται όταν το Na⁺ είναι κάτω από 135 mEq/L. Μπορεί να προκαλέσει σύγχυση, σπασμούς και εγκεφαλικό οίδημα.

🔥 Τι είναι η υπερνατριαιμία;

Η υπερνατριαιμία είναι όταν το Na⁺ υπερβαίνει τα 145 mEq/L και μπορεί να οδηγήσει σε υπερδιέγερση, σπασμούς και κώμα.

⚠️ Ποιοι είναι οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τα επίπεδα νατρίου;

  • Ενυδάτωση
  • Φάρμακα (διουρητικά, SSRIs)
  • Ενδοκρινικές διαταραχές
  • Καρδιακή/ηπατική/νεφρική ανεπάρκεια

💊 Ποια φάρμακα σχετίζονται με διαταραχές νατρίου;

  • Διουρητικά → υπονατριαιμία
  • Τολβαπτάνη → SIADH
  • DDAVP → κατακράτηση νερού
  • SSRIs, αντιψυχωσικά → SIADH

🧪 Ποια άλλη εξέταση χρειάζεται μαζί με το νάτριο;

  • Κάλιο
  • Ωσμωτικότητα
  • Κρεατινίνη
  • BUN
  • ADH (σε εξειδικευμένα περιστατικά)

🍽️ Πώς μπορώ να μειώσω το νάτριο από τη διατροφή;

  • Αποφυγή επεξεργασμένων τροφών
  • Περιορισμός πρόσθετου αλατιού
  • Χρήση βοτάνων ή λεμονιού αντί αλατιού

🧃 Είναι η υπερενυδάτωση αιτία υπονατριαιμίας;

Ναι, ειδικά σε SIADH ή ψυχογενή πολυδιψία. Η αραίωση του νατρίου μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες επιπλοκές.

🧠 Πότε γίνεται επικίνδυνη η υπονατριαιμία;

Όταν το νάτριο πέσει κάτω από 120 mEq/L, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για σπασμούς, οίδημα εγκεφάλου ή ακόμα και θάνατο.


📚 Βιβλιογραφία

  1. Guyton & Hall, Textbook of Medical Physiology, 14th Ed., Elsevier

  2. Mount DB. Hyponatremia. N Engl J Med. 2015;372(1):55-65

  3. Sterns RH. Hypernatremia. Med Clin North Am. 2021

  4. Verbalis JG. Disorders of Body Water Homeostasis. J Clin Invest.

  5. Mayo Clinic Laboratories – Sodium Blood Test

  6. NIH Fact Sheet – Sodium: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Sodium-HealthProfessional

  7. UpToDate: Hyponatremia and Hypernatremia in adults





Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…



Social networks







Τηλέφωνο

22310 66841

6972 860 905



©2023 Παντελής Αναγνωστόπουλος. All rights reserved.

X
Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμία
Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.