25/Oct/2025

🧪 Χαμηλή Φερριτίνη – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

1) Τι είναι η φερριτίνη και τι σημαίνει «χαμηλή»

Η φερριτίνη είναι μια πρωτεΐνη που λειτουργεί ως αποθήκη σιδήρου στον οργανισμό. Βρίσκεται κυρίως στο ήπαρ, τον μυελό των οστών και τους μύες. Ο σίδηρος που είναι δεσμευμένος στη φερριτίνη απελευθερώνεται όταν ο οργανισμός χρειάζεται να παράγει ερυθρά αιμοσφαίρια.

Η χαμηλή φερριτίνη σημαίνει ότι τα αποθέματα σιδήρου του σώματος είναι μειωμένα. Συχνά αποτελεί το πρώτο εργαστηριακό εύρημα σιδηροπενίας, πριν ακόμη εμφανιστεί χαμηλή αιμοσφαιρίνη ή αναιμία.

ℹ️ Τι να γνωρίζετε: Μπορεί να έχετε χαμηλή φερριτίνη χωρίς αναιμία. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα χαμηλές τιμές αιματοκρίτη ή αιμοσφαιρίνης, αλλά τα αποθέματα σιδήρου έχουν ήδη εξαντληθεί.

Η εξέταση της φερριτίνης είναι πολύ ευαίσθητη και συχνά ζητείται για τη διερεύνηση κόπωσης, τριχόπτωσης ή ανεξήγητης αδυναμίας. Παρέχει πιο αξιόπιστη εικόνα για την κατάσταση του σιδήρου σε σχέση με τον σίδηρο ορού, ο οποίος μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Επομένως, η χαμηλή φερριτίνη αποτελεί ένδειξη ότι ο οργανισμός χρειάζεται σίδηρο και ότι αν δεν αντιμετωπιστεί, ενδέχεται να ακολουθήσει αναιμία.

2) Φυσιολογικές τιμές & όρια

Τα όρια διαφέρουν ανά εργαστήριο. Ερμηνεύστε με βάση τα τοπικά reference ranges και την κλινική εικόνα.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες

Πληθυσμός	Ενδεικτικές τιμές (ng/mL)	Σχόλια
Άνδρες	~30–400	<30 συνάδει με χαμηλά αποθέματα (εκτός φλεγμονής).
Γυναίκες	~15–150	<15–30 υποδηλώνει σιδηροπενία.
Κύηση	Στόχος ≥30	Ιδανικά 30–50 για επάρκεια.
Παιδιά	Εξαρτάται από ηλικία	Χρησιμοποιήστε παιδιατρικά όρια.

⚠️ Σημαντικό: Η φερριτίνη είναι δείκτης οξείας φάσης και αυξάνει σε φλεγμονή/λοίμωξη. Αξιολογήστε με CRP και % κορεσμού τρανσφερρίνης.

3) Συμπτώματα χαμηλής φερριτίνης

Κόπωση, μειωμένη αντοχή, υπνηλία.
Δύσπνοια στην προσπάθεια, ταχυκαρδία.
Ζάλη, πονοκέφαλος, δυσκολία συγκέντρωσης.
Τριχόπτωση, εύθραυστα νύχια, ξηρό δέρμα.
Κράμπες, ανήσυχα πόδια, παγωμένα άκρα.
Πιροφαγία (πόθος για πάγο) σε σοβαρή σιδηροπενία.

⚠️ Προσοχή: Συμπτώματα με αιμορραγικές ενδείξεις (μέλαινα, αιμορραγία) χρειάζονται άμεση ιατρική εκτίμηση.

4) Κύριες αιτίες χαμηλής φερριτίνης

Η χαμηλή φερριτίνη αντανακλά μειωμένα αποθέματα σιδήρου. Οι συχνότερες αιτίες είναι:

🔹 Χρόνια απώλεια αίματος

Έμμηνος ρύση (ιδιαίτερα έντονη ή παρατεταμένη).
Γαστρεντερική αιμορραγία (έλκη, πολύποδες, αιμορροΐδες).
Χρόνια δωρεά αίματος ή τραυματισμοί.

🔹 Μειωμένη πρόσληψη ή απορρόφηση σιδήρου

Δίαιτες χαμηλές σε σίδηρο ή αυστηρή χορτοφαγία.
Γαστρεντερικές παθήσεις: κοιλιοκάκη, φλεγμονώδης νόσος εντέρου.
Μετεγχειρητική δυσαπορρόφηση (π.χ. γαστρική παράκαμψη).

🔹 Αυξημένες ανάγκες

Κύηση, θηλασμός, εφηβεία, έντονη άσκηση.

🔹 Φάρμακα και άλλοι παράγοντες

Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (μειώνουν απορρόφηση).
ΜΣΑΦ και ασπιρίνη (προκαλούν μικροαιμορραγίες).
Χρόνια λήψη αντιόξινων ή καθαρτικών.

📋 Θυμηθείτε: Αν η αιτία δεν εντοπιστεί, η φερριτίνη θα πέσει ξανά μετά τη θεραπεία. Πάντα χρειάζεται έλεγχος απώλειας αίματος ή δυσαπορρόφησης.

5) Πότε χρειάζεται ιατρός άμεσα

Η χαμηλή φερριτίνη συνήθως δεν είναι επείγουσα, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που απαιτούν άμεση αξιολόγηση.

Σημεία αιμορραγίας: μέλαινα ή αίμα στα κόπρανα, αιματέμεση, έντονη ή παρατεταμένη έμμηνος ρύση.
Συμπτώματα ισχαιμίας: στηθάγχη, λιποθυμικά επεισόδια, έντονη δύσπνοια με μικρή προσπάθεια.
Κύηση με φερριτίνη <15–30 ng/mL ή έντονη συμπτωματολογία.
Παιδιά με λήθαργο, ταχυκαρδία ή αναπτυξιακή καθυστέρηση.
Υποψία γαστρεντερικής απώλειας σε άνδρες ή μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

🚨 Άμεση εκτίμηση: οξύς θωρακικός πόνος, συγκοπή, αιμορραγία ή μαύρα κόπρανα.

6) Διαγνωστικός έλεγχος βήμα-βήμα

Η διερεύνηση της χαμηλής φερριτίνης στοχεύει να εντοπίσει αν πρόκειται για πραγματική σιδηροπενία ή για ψευδώς χαμηλή τιμή λόγω άλλων παραγόντων (π.χ. λοίμωξης ή φλεγμονής).

Γενική αίματος: Έλεγχος αιμοσφαιρίνης (Hb), αιματοκρίτη (Hct), MCV, MCH, RDW.
Σίδηρος ορού, τρανσφερρίνη, TIBC, % κορεσμού: Βοηθούν στην επιβεβαίωση σιδηροπενίας.
CRP: Αν είναι αυξημένη, η φερριτίνη μπορεί να φαίνεται ψευδώς φυσιολογική.
Έλεγχος αιμορραγίας: Κρυφό αίμα στα κόπρανα, ενδοσκόπηση ή γυναικολογικός έλεγχος.
Έλεγχος δυσαπορρόφησης: Αντισώματα κοιλιοκάκης, B12, φυλλικό οξύ.
Επανέλεγχος μετά τη θεραπεία: Για να επιβεβαιωθεί ότι οι αποθήκες έχουν αποκατασταθεί.

📋 Συνοψίζοντας: Φερριτίνη <30 ng/mL σε συνδυασμό με χαμηλό σίδηρο και υψηλή τρανσφερρίνη = σιδηροπενία. Ελέγχεται πάντα η αιτία.

7) Ειδικές καταστάσεις (κύηση, παιδιά, φλεγμονή)

🔹 Κύηση

Η χαμηλή φερριτίνη στην εγκυμοσύνη είναι συχνή λόγω αυξημένων αναγκών. Οι αποθήκες σιδήρου εξαντλούνται γρήγορα, ειδικά στο β΄ και γ΄ τρίμηνο.

Στόχος: φερριτίνη ≥30–50 ng/mL.
Απαιτείται έλεγχος σε κάθε τρίμηνο και συμπλήρωση αν χρειάζεται.

🔹 Παιδιά & Έφηβοι

Αυξημένες ανάγκες ανάπτυξης, ανεπαρκής πρόσληψη και λοιμώξεις προκαλούν συχνά χαμηλή φερριτίνη.

Απαραίτητος παιδιατρικός έλεγχος και διατροφική καθοδήγηση.

🔹 Φλεγμονώδεις ή χρόνιες νόσοι

Σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατοπάθεια, η φερριτίνη μπορεί να είναι φυσιολογική ή αυξημένη, ενώ ο σίδηρος είναι χαμηλός (αναιμία χρόνιας νόσου).

💡 Υπόδειξη: Αν υπάρχει φλεγμονή, αξιολογήστε μαζί CRP, σίδηρο, TIBC και κορεσμό τρανσφερρίνης για ασφαλέστερη εκτίμηση.

8) Αντιμετώπιση & στόχοι

Η θεραπεία στοχεύει στην αποκατάσταση των αποθηκών σιδήρου και στη διόρθωση της αιτίας που προκάλεσε τη σιδηροπενία.

🔹 Χορήγηση σιδήρου

Από το στόμα: 100–200 mg στοιχειακού σιδήρου ημερησίως, για 3–6 μήνες.
Λήψη με νερό ή βιταμίνη C για καλύτερη απορρόφηση.
Αποφύγετε καφέ, τσάι, γάλα ή ασβέστιο ταυτόχρονα.
Σε δυσανεξία ή δυσαπορρόφηση: ενδοφλέβιος σίδηρος.

🔹 Αντιμετώπιση αιτίας

Αντιμετώπιση γαστρεντερικής ή γυναικολογικής απώλειας.
Αλλαγή φαρμάκων που προκαλούν απώλεια ή μειώνουν απορρόφηση.
Διόρθωση διατροφικών ελλείψεων και κακής απορρόφησης.

🔹 Παρακολούθηση

Επανέλεγχος φερριτίνης κάθε 2–3 μήνες.
Στόχος: φερριτίνη ≥50 ng/mL (ή ≥100 σε χρόνιες νόσους).
Διατήρηση θεραπείας 2–3 μήνες μετά την ομαλοποίηση Hb για πλήρη αποκατάσταση αποθηκών.

📌 Θυμηθείτε: Η θεραπεία διακόπτεται μόνο μετά από ιατρική καθοδήγηση. Η πρόωρη διακοπή οδηγεί σε υποτροπή σιδηροπενίας.

9) Διατροφή που βοηθά στη βελτίωση της φερριτίνης

Η σωστή διατροφή μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τα επίπεδα σιδήρου και φερριτίνης, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή.

🔹 Τροφές πλούσιες σε σίδηρο

Κόκκινο κρέας (μοσχάρι, συκώτι, αρνί).
Πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά (σαρδέλα, μύδια).
Όσπρια: φακές, ρεβίθια, φασόλια.
Σπανάκι, παντζάρια, μπρόκολο, αποξηραμένα φρούτα.

🔹 Ενίσχυση απορρόφησης σιδήρου

Συνδυάστε με τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C (πορτοκάλι, ακτινίδιο, πιπεριά).
Αποφύγετε καφέ, τσάι και γαλακτοκομικά μαζί με γεύματα που περιέχουν σίδηρο.
Μαγειρέψτε σε σκεύη από χυτοσίδηρο – αυξάνουν μικρά ποσά σιδήρου στο φαγητό.

🔹 Διατροφή σε εγκύους και παιδιά

Προτιμήστε ισορροπημένη πρόσληψη ζωικών και φυτικών πηγών σιδήρου.
Ο παιδίατρος ή ο μαιευτήρας καθορίζει αν χρειάζονται συμπληρώματα.

💡 Συμβουλή: Η διατροφή βελτιώνει τη φερριτίνη με αργό ρυθμό· απαιτεί συνέπεια εβδομάδων ή μηνών.

10) Συχνά λάθη & μύθοι

Διακοπή θεραπείας πολύ νωρίς: Όταν ανέβει η αιμοσφαιρίνη αλλά οι αποθήκες (φερριτίνη) παραμένουν χαμηλές.
Λήψη σιδήρου χωρίς διάγνωση: Μπορεί να καλύψει αιμορραγία ή άλλη υποκείμενη νόσο.
Παρερμηνεία φερριτίνης: Φυσιολογική τιμή σε φλεγμονή δεν αποκλείει σιδηροπενία.
Υπερβολή σε συμπληρώματα: Υπερσιδήρωση σε λανθασμένη χορήγηση.
Αγνόηση διατροφής: Η θεραπεία χρειάζεται σωστή διατροφή για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα.

⚠️ Προσοχή: Μην παίρνετε σίδηρο «προληπτικά» χωρίς εργαστηριακό έλεγχο. Η φερριτίνη πρέπει να παρακολουθείται συστηματικά.

11) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Έχω χαμηλή φερριτίνη αλλά φυσιολογική αιμοσφαιρίνη. Χρειάζομαι θεραπεία;

Ναι, συνήθως απαιτείται αναπλήρωση σιδήρου και διερεύνηση αιτίας, ειδικά αν υπάρχουν συμπτώματα.

Πόσο γρήγορα ανεβαίνει;

Συμπτώματα βελτιώνονται σε 2–4 εβδομάδες. Πλήρης αποκατάσταση αποθηκών σε 2–3 μήνες ή περισσότερο.

Μπορώ να το διορθώσω μόνο με διατροφή;

Σε ήπια σιδηροπενία ίσως. Συχνά χρειάζεται φαρμακευτικός σίδηρος για ταχεία αναπλήρωση.

Έχω φλεγμονώδη νόσο. Εμπιστεύομαι τη φερριτίνη;

Η φερριτίνη αυξάνει στη φλεγμονή. Αξιολογείται με CRP και κορεσμό τρανσφερρίνης.

Στην κύηση ποιος είναι ο στόχος;

Συνήθως ≥30–50 ng/mL, σύμφωνα με τον/την μαιευτήρα.

12) Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε

🔹 Η φερριτίνη δείχνει τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού.
🔹 Χαμηλή φερριτίνη σημαίνει σιδηροπενία, ακόμη κι αν η αιμοσφαιρίνη είναι φυσιολογική.
🔹 Ελέγξτε πάντα την αιτία (απώλεια αίματος, δυσαπορρόφηση, αυξημένες ανάγκες).
🔹 Η θεραπεία χρειάζεται συνέπεια και διάρκεια – όχι μόνο μέχρι να βελτιωθεί η κόπωση.
🔹 Η σωστή διατροφή και τακτικοί έλεγχοι προλαμβάνουν υποτροπή σιδηροπενίας.

📌 Εν συντομία: Η χαμηλή φερριτίνη είναι προειδοποιητικό σημάδι πριν την αναιμία. Με έγκαιρη διάγνωση και καθοδήγηση γιατρού, αποκαθίσταται πλήρως.

Κλείστε εύκολα εξέταση Φερριτίνης ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

13) Βιβλιογραφία & Πηγές

📘 Ο οδηγός αυτός έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά ιατρική διάγνωση ή θεραπεία.
Για συμπτώματα, χαμηλές τιμές φερριτίνης ή υποψία σιδηροπενίας, συνιστάται
εξατομικευμένη εκτίμηση από ιατρό ή αιματολόγο.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

25/Oct/2025

🩸 Χαμηλός Αιματοκρίτης – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

1) Τι είναι ο αιματοκρίτης και τι σημαίνει «χαμηλός»

Ο αιματοκρίτης (Hct) δείχνει το ποσοστό του αίματος που καταλαμβάνουν τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Όταν ο αιματοκρίτης είναι χαμηλός, σημαίνει ότι το αίμα περιέχει λιγότερα ερυθρά κύτταρα σε σχέση με το φυσιολογικό, γεγονός που μειώνει τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς.

Η κατάσταση αυτή συνδέεται συχνότερα με αναιμία, δηλαδή μείωση της αιμοσφαιρίνης ή/και του αριθμού των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Η αναιμία μπορεί να είναι ήπια και παροδική ή σοβαρή και να απαιτεί θεραπεία.

ℹ️ Τι να θυμάστε: Ο χαμηλός αιματοκρίτης δεν είναι διάγνωση αλλά εύρημα που χρειάζεται διερεύνηση. Συνήθως σχετίζεται με σιδηροπενία, έλλειψη βιταμινών ή απώλεια αίματος.

Η μέτρηση του αιματοκρίτη γίνεται στο πλαίσιο της γενικής αίματος και αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς δείκτες αιματολογικής υγείας. Συχνά εξετάζεται μαζί με την αιμοσφαιρίνη, τον αριθμό των ερυθρών και τους δείκτες MCV, MCH και RDW για τον καθορισμό του τύπου της αναιμίας.

2) Φυσιολογικές τιμές αιματοκρίτη

Οι φυσιολογικές τιμές του αιματοκρίτη εξαρτώνται από την ηλικία, το φύλο, και την κατάσταση ενυδάτωσης. Κάτω από τα όρια αυτά θεωρείται ότι υπάρχει χαμηλός αιματοκρίτης.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Κατηγορία	Φυσιολογικές τιμές (%)	Όριο χαμηλού αιματοκρίτη
Άνδρες	41 – 51%	Κάτω από ~41%
Γυναίκες	36 – 47%	Κάτω από ~36%
Παιδιά	35 – 44%	Κάτω από ~35%
Έγκυες γυναίκες	31 – 41%	Κάτω από ~31%

💡 Συμβουλή: Κατά την κύηση, ο αιματοκρίτης μειώνεται φυσιολογικά λόγω αύξησης του όγκου πλάσματος. Αυτή η «αιμοαραίωση» δεν σημαίνει απαραίτητα αναιμία.

3) Συμπτώματα χαμηλού αιματοκρίτη

Όταν ο αιματοκρίτης είναι χαμηλός, οι ιστοί του σώματος λαμβάνουν λιγότερο οξυγόνο, κάτι που προκαλεί χαρακτηριστικά συμπτώματα. Σε ήπιες περιπτώσεις μπορεί να περάσει απαρατήρητο, ενώ σε σοβαρή αναιμία τα συμπτώματα είναι εμφανή και επηρεάζουν την καθημερινότητα.

Κόπωση, αδυναμία, μειωμένη αντοχή στην άσκηση.
Δύσπνοια ή ταχυκαρδία, ιδιαίτερα σε προσπάθεια.
Ζάλη, πονοκέφαλος, λιποθυμικές τάσεις.
Ωχρότητα δέρματος και βλεννογόνων.
Ψυχρά άκρα, μούδιασμα, δυσανεξία στο κρύο.
Εύθραυστα νύχια, τριχόπτωση (σε σιδηροπενία).
Μειωμένη συγκέντρωση και γνωστική κόπωση.

⚠️ Προσοχή: Αν εμφανίσετε δύσπνοια, στηθάγχη, έντονη κόπωση ή μαύρα κόπρανα, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια — μπορεί να υπάρχει σοβαρή απώλεια αίματος.

Η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τη ταχύτητα πτώσης του αιματοκρίτη: αν είναι απότομη (π.χ. αιμορραγία), τα συμπτώματα είναι έντονα, ενώ σε χρόνια αναιμία μπορεί να είναι ήπια και να εξελίσσονται σταδιακά.

4) Κύριες αιτίες χαμηλού αιματοκρίτη

Ο χαμηλός Hct συνήθως αντανακλά αναιμία ή αιμοαραίωση. Τα συχνότερα αίτια:

🔹 Σιδηροπενική αναιμία

Χρόνια απώλεια αίματος: έμμηνος ρύση, γαστρεντερική αιμορραγία.
Μειωμένη πρόσληψη ή κακή απορρόφηση σιδήρου.

🔹 Έλλειψη Β12 ή/και φυλλικού

Δυσαπορρόφηση, φάρμακα, αυστηρή χορτοφαγία χωρίς συμπλήρωση.
Μακροκυτταρική αναιμία με νευρολογικά συμπτώματα σε Β12.

🔹 Αναιμία χρόνιας νόσου / Νεφρική ανεπάρκεια

Φλεγμονή, κακοήθειες, ρευματολογικά νοσήματα.
ΧΝΑ με χαμηλή ενδογενή ερυθροποιητίνη.

🔹 Αιμορραγία (οξεία ή χρόνια)

Γαστρεντερικό, γυναικολογικό, τραύμα/χειρουργείο.

🔹 Αιμολυτική αναιμία

Κληρονομική ή επίκτητη καταστροφή ερυθρών (αυτοάνοση, μηχανική).

🔹 Αιμοαραίωση / Φυσιολογικές καταστάσεις

Κύηση (β΄ τρίμηνο), υπερενυδάτωση, αθλητική αιμοαραίωση.

💡 Υπόδειξη: Ο τύπος αναιμίας προσανατολίζεται από MCV/MCH/RDW και επιβεβαιώνεται με φερριτίνη, Β12, φυλλικό, δείκτες αιμόλυσης.

5) Πότε χρειάζεται ιατρός άμεσα

Ο χαμηλός αιματοκρίτης πρέπει πάντα να αξιολογείται από γιατρό, ειδικά όταν συνοδεύεται από συμπτώματα ή ταχεία πτώση τιμών. Η καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη υποξία ή καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές.

Αιφνίδια δύσπνοια, ταχυκαρδία ή πόνος στο στήθος.
Αδυναμία, ωχρότητα και κόπωση που επιδεινώνονται.
Μαύρα κόπρανα, αίμα στα ούρα ή αιμορραγία.
Ζάλη, συγκοπή ή απώλεια συνείδησης.
Εγκυμοσύνη με αιματοκρίτη κάτω από 30%.
Παιδιά ή ηλικιωμένοι με χαμηλές τιμές και συμπτώματα.

🚨 Ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια αν η κόπωση είναι έντονη ή εμφανιστούν αιμορραγικά ή καρδιοαναπνευστικά συμπτώματα. Η αναιμία μπορεί να οφείλεται σε υποκείμενη νόσο που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση.

6) Διαγνωστικός έλεγχος βήμα-βήμα

Η διερεύνηση του χαμηλού αιματοκρίτη στοχεύει στον εντοπισμό της αιτίας και στη διαφοροποίηση μεταξύ ανεπάρκειας, αιμορραγίας ή χρόνιας νόσου.

Επαναληπτική γενική αίματος: επιβεβαίωση τιμής Hct και εκτίμηση αιμοσφαιρίνης (Hb), MCV, MCH, RDW, αριθμού RBC.
Δείκτες σιδήρου: φερριτίνη, σίδηρος ορού, τρανσφερρίνη, TIBC, % κορεσμού.
Έλεγχος Β12 και φυλλικού: για μακροκυτταρική αναιμία.
Έλεγχος αιμόλυσης: LDH, απτοσφαιρίνη, έμμεση χολερυθρίνη, δικτυοερυθροκύτταρα.
Νεφρική και ηπατική λειτουργία: ουρία, κρεατινίνη, τρανσαμινάσες.
Έλεγχος απώλειας αίματος: κρυφό αίμα στα κόπρανα, γυναικολογικός ή γαστρεντερολογικός έλεγχος.
Ειδικές εξετάσεις: ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης, δοκιμή Κούμπς, μυελόγραμμα όπου απαιτείται.

📋 Συνοψίζοντας: Οι δείκτες MCV και φερριτίνη καθοδηγούν τη διάγνωση. Μικροκυττάρωση → σιδηροπενία. Μακροκυττάρωση → Β12/φυλλικό. Νοροκυττάρωση → χρόνια νόσος ή νεφρική ανεπάρκεια.

7) Ειδικές καταστάσεις – Κύηση, παιδιά, αθλητές

Ο χαμηλός αιματοκρίτης δεν έχει πάντα παθολογική σημασία. Υπάρχουν φυσιολογικές ή παροδικές καταστάσεις όπου ο Hct μειώνεται χωρίς να υποδηλώνει νόσο.

🔹 Κύηση

Κατά τη διάρκεια της κύησης, ιδιαίτερα στο δεύτερο τρίμηνο, αυξάνεται ο όγκος του πλάσματος, προκαλώντας αιμοαραίωση. Ο Hct μπορεί να μειωθεί έως 31–33% χωρίς παθολογική σημασία. Ωστόσο, πρέπει να ελέγχεται για πιθανή σιδηροπενία.

🔹 Παιδιά και έφηβοι

Κατά την ανάπτυξη, οι ανάγκες σε σίδηρο αυξάνονται. Αν η πρόσληψη μέσω διατροφής δεν επαρκεί, εμφανίζεται σιδηροπενική αναιμία. Ο παιδίατρος αξιολογεί τα επίπεδα και καθορίζει συμπληρώματα ή αλλαγές στη διατροφή.

🔹 Αθλητές

Σε άτομα που γυμνάζονται εντατικά, ο χαμηλός αιματοκρίτης μπορεί να οφείλεται σε αθλητική αιμοαραίωση, δηλαδή αύξηση του όγκου πλάσματος. Συνήθως πρόκειται για φυσιολογική προσαρμογή και όχι παθολογική αναιμία.

💡 Συμβουλή: Σε κύηση και αθλητές ο Hct πρέπει να ερμηνεύεται σε συνάρτηση με τη φερριτίνη και όχι μόνος του, ώστε να διαχωρίζεται η αναιμία από την αιμοαραίωση.

8) Αντιμετώπιση ανά αιτία

Η θεραπεία του χαμηλού αιματοκρίτη στοχεύει στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας. Η σωστή διάγνωση προηγείται κάθε αγωγής.

🔹 Σιδηροπενική αναιμία

Χορήγηση σιδήρου από το στόμα για 3–6 μήνες (έως πλήρη αποκατάσταση φερριτίνης).
Συνιστάται λήψη με βιταμίνη C και αποφυγή ταυτόχρονης λήψης καφέ, γάλακτος ή αντιόξινων.
Αν δεν υπάρχει ανταπόκριση, εξετάζεται η ενδοφλέβια μορφή ή υποκείμενη αιμορραγία.

🔹 Αναιμία από έλλειψη Β12 ή φυλλικού

Συμπλήρωση βιταμίνης Β12 (per os ή ενέσιμα) και/ή φυλλικού οξέος.
Αντιμετώπιση αιτίας δυσαπορρόφησης ή φαρμάκων που παρεμποδίζουν την απορρόφηση.

🔹 Αναιμία χρόνιας νόσου / νεφρική ανεπάρκεια

Ρύθμιση υποκείμενης νόσου και αντιμετώπιση φλεγμονής.
Χορήγηση παραγόντων ερυθροποιητίνης (ESA) σε ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

🔹 Αιμορραγία ή αιμολυτική αναιμία

Αντιμετώπιση αιτίας αιμορραγίας.
Μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων σε σοβαρές ή απειλητικές για τη ζωή περιπτώσεις.

📌 Θυμηθείτε: Μην παίρνετε σίδηρο ή βιταμίνες χωρίς διάγνωση. Η αλόγιστη λήψη μπορεί να καλύψει αιτία αιμορραγίας ή άλλης νόσου.

9) Κίνδυνοι και επιπλοκές

Ο χαμηλός αιματοκρίτης μειώνει την παροχή οξυγόνου στους ιστούς και μπορεί να προκαλέσει:

Καρδιοαναπνευστική επιβάρυνση: δύσπνοια, ταχυκαρδία, στηθάγχη σε ευπαθείς.
Κόπωση και μειωμένη απόδοση: σωματική και γνωστική.
Επιπλοκές κύησης: πρόωρος τοκετός, χαμηλό βάρος γέννησης.
Νευρολογικά προβλήματα: περιφερική νευροπάθεια και γνωστικές διαταραχές σε έλλειψη Β12.
Ανεπάρκεια οργάνων: σε σοβαρή/παρατεταμένη αναιμία (καρδιά, εγκέφαλος).

⚠️ Προσοχή: Οξύς πόνος στο στήθος, συγκοπή, έντονη δύσπνοια ή σημεία αιμορραγίας απαιτούν άμεση ιατρική εκτίμηση.

10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Έχω χαμηλό Hct. Είναι πάντα αναιμία;

Τις περισσότερες φορές ναι, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε αιμοαραίωση (υπερενυδάτωση/κύηση). Η Hb καθορίζει τη βαρύτητα.

Ποιο είναι το συχνότερο αίτιο;

Η σιδηροπενία από χρόνια απώλεια αίματος ή ανεπαρκή πρόσληψη.

Πότε χρειάζομαι μετάγγιση;

Σε αιμοδυναμική αστάθεια ή πολύ χαμηλή Hb σύμφωνα με ιατρικά κριτήρια. Απόφαση αποκλειστικά από ιατρό.

Μπορώ να πάρω μόνος/η μου σίδηρο;

Όχι πριν γίνει διάγνωση. Η αλόγιστη λήψη μπορεί να καθυστερήσει τον εντοπισμό αιμορραγίας.

Πόσο γρήγορα διορθώνεται;

Στη σιδηροπενία, τα συμπτώματα βελτιώνονται σε 2–4 εβδομάδες. Πλήρης αναπλήρωση αποθηκών απαιτεί 2–3 μήνες ή περισσότερο.

Υπάρχουν τροφές που βοηθούν;

Κόκκινο κρέας, συκώτι, όσπρια, πράσινα λαχανικά, εμπλουτισμένα δημητριακά. Βιταμίνη C βελτιώνει την απορρόφηση.

11) Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε

🔹 Ο χαμηλός αιματοκρίτης δείχνει μειωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια ή αιμοαραίωση.
🔹 Συχνότερη αιτία είναι η σιδηροπενική αναιμία, αλλά υπάρχουν και άλλες (Β12, αιμορραγία, χρόνια νόσος).
🔹 Η διάγνωση γίνεται με γενική αίματος, δείκτες σιδήρου και Β12/φυλλικού.
🔹 Η θεραπεία στοχεύει στην αιτία και όχι απλώς στην αύξηση των τιμών.
🔹 Η σωστή διατροφή και ο τακτικός έλεγχος προλαμβάνουν τις περισσότερες περιπτώσεις.

📌 Εν συντομία: Ο χαμηλός αιματοκρίτης είναι σύμπτωμα, όχι νόσος. Με σωστή διερεύνηση και στοχευμένη αγωγή, επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα.

Κλείστε εύκολα εξέταση Αιματοκρίτη (Hct) ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

12) Βιβλιογραφία & Πηγές

📚 Οι παραπάνω πηγές βασίζονται σε διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες και ελληνικούς επιστημονικούς φορείς, ώστε ο οδηγός να παραμένει αξιόπιστος και ενημερωμένος.

📘 Ο παρών οδηγός έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά την ιατρική διάγνωση ή θεραπεία.
Για οποιαδήποτε ανωμαλία στις τιμές του αιματοκρίτη ή συμπτώματα αναιμίας, συνιστάται ιατρική αξιολόγηση
από παθολόγο ή αιματολόγο.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

08/Oct/2025

Απτοσφαιρίνη (Haptoglobin) — Φιλικός Οδηγός Ασθενών

Συνοπτικός οδηγός για το τι είναι η απτοσφαιρίνη, πότε ζητείται, πώς γίνεται η εξέταση και πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα με απλή γλώσσα.

1) Τι είναι η Απτοσφαιρίνη (Haptoglobin);

Η Απτοσφαιρίνη (Haptoglobin) είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται κυρίως από το ήπαρ και κυκλοφορεί στο πλάσμα του αίματος.
Ο βασικός της ρόλος είναι να δεσμεύει την ελεύθερη αιμοσφαιρίνη (Hb) που απελευθερώνεται όταν καταστρέφονται ερυθρά αιμοσφαίρια
(αιμόλυση), σχηματίζοντας το σύμπλοκο αιμοσφαιρίνης–απτοσφαιρίνης.

Το σύμπλοκο αυτό απομακρύνεται γρήγορα από την κυκλοφορία μέσω του δικτυοενδοθηλιακού συστήματος (κυρίως στο ήπαρ),
προλαμβάνοντας την απώλεια σιδήρου και την τοξική δράση της ελεύθερης αιμοσφαιρίνης στους νεφρούς.
Με αυτό τον τρόπο, η απτοσφαιρίνη λειτουργεί σαν «προστατευτικό φίλτρο» του οργανισμού.

Η μείωση της απτοσφαιρίνης είναι χαρακτηριστικό εύρημα της ενδαγγειακής αιμόλυσης,
ενώ η αύξησή της παρατηρείται σε φλεγμονώδεις καταστάσεις, καθώς είναι
πρωτεΐνη οξείας φάσης.

Η μέτρησή της είναι σημαντική στη διαφοροδιάγνωση αναιμιών, στην αξιολόγηση αιμολυτικών επεισοδίων
και στη διερεύνηση ηπατικής δυσλειτουργίας. Επειδή η απτοσφαιρίνη ανταποκρίνεται γρήγορα στις μεταβολές του ρυθμού αιμόλυσης,
χρησιμοποιείται και για παρακολούθηση της πορείας του ασθενούς σε συνδυασμό με άλλους δείκτες όπως LDH,
χολερυθρίνη και δικτυοερυθροκύτταρα.

Η εξέταση δεν μετρά την αιμόλυση άμεσα· δείχνει την αντίδραση του οργανισμού σε αυτήν.
Για ακριβή εκτίμηση απαιτείται πάντα συνδυασμός εξετάσεων και κλινική αξιολόγηση.

Σε φυσιολογικές συνθήκες, η απτοσφαιρίνη βρίσκεται σε επαρκή ποσότητα στο αίμα.
Όταν όμως καταναλώνεται λόγω μαζικής αιμόλυσης, τα επίπεδά της πέφτουν απότομα.
Αντίθετα, σε λοιμώξεις, τραύματα ή άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις, το ήπαρ αυξάνει την παραγωγή της.

Εικονίδιο δοκιμαστικού σωλήνα και ήπατος

🔬 Ρόλος της Απτοσφαιρίνης στο αίμα

Δεσμεύει την ελεύθερη αιμοσφαιρίνη (Hb) από κατεστραμμένα ερυθρά.
Προστατεύει τα νεφρά από τοξική δράση της αιμοσφαιρίνης.
Ανακυκλώνει τον σίδηρο μέσω του ήπατος.
Αυξάνεται σε φλεγμονή, μειώνεται σε αιμόλυση ή ηπατική νόσο.
Χρησιμοποιείται μαζί με LDH, χολερυθρίνη και Coombs για τη διάγνωση αιμολυτικής αναιμίας.

Η εξέταση είναι ρουτίνας στα περισσότερα μικροβιολογικά και αιματολογικά εργαστήρια και εντάσσεται στο
πλαίσιο διερεύνησης της αιμολυτικής αναιμίας ή της ηπατικής λειτουργίας.

Απτοσφαιρινη ρολος

2) Πότε ζητείται η εξέταση Απτοσφαιρίνης;

Η μέτρηση της Απτοσφαιρίνης ζητείται κυρίως όταν υπάρχει υποψία ότι καταστρέφονται ερυθρά αιμοσφαίρια
(αιμόλυση) ή όταν ο ιατρός θέλει να διερευνήσει την αιτία μιας αναιμίας ή μιας πιθανής ηπατικής δυσλειτουργίας.

Σε ασθενή με ωχρότητα, κόπωση, ίκτερο ή σκουρόχρωμα ούρα, όπου υπάρχει υποψία αιμολυτικής αναιμίας.
Για διαφοροδιάγνωση μεταξύ αιμόλυσης και άλλων τύπων αναιμίας (π.χ. σιδηροπενική, μικροκυτταρική).
Σε παρακολούθηση ασθενών με αιμολυτικά επεισόδια (όπως αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, θαλασσαιμίες, σφαιροκυττάρωση).
Μετά από μετάγγιση αίματος για έλεγχο πιθανής αιμολυτικής αντίδρασης.
Σε νεφρική βλάβη ή αιμοκάθαρση, όπου υπάρχει πιθανότητα αιμόλυσης λόγω μηχανικών αιτιών.
Σε ηπατικά νοσήματα (κίρρωση, ηπατίτιδα), για εκτίμηση της συνθετικής ικανότητας του ήπατος.
Σε περιπτώσεις λοιμώξεων ή φλεγμονών, όπου η απτοσφαιρίνη μπορεί να αυξηθεί ως πρωτεΐνη οξείας φάσης.

Η απτοσφαιρίνη συνήθως ελέγχεται μαζί με:

LDH (γαλακτική δεϋδρογενάση): αυξάνεται στην αιμόλυση.
Ολική και έμμεση χολερυθρίνη: αυξάνονται στην αιμόλυση.
Δικτυοερυθροκύτταρα: αυξάνονται όταν ο μυελός αντιδρά στην απώλεια ερυθρών.
Άμεση δοκιμασία Coombs: για διάγνωση αυτοάνοσης αιμόλυσης.

Ο συνδυασμός χαμηλής απτοσφαιρίνης με αυξημένες τιμές LDH και χολερυθρίνης αποτελεί ισχυρή ένδειξη αιμόλυσης.
Αντίθετα, φυσιολογικές ή αυξημένες τιμές παρατηρούνται όταν η αναιμία οφείλεται σε έλλειψη παραγωγής ερυθρών (π.χ. μυελική καταστολή).

💡 Προσοχή: η απτοσφαιρίνη μπορεί να είναι ψευδώς φυσιολογική ή αυξημένη αν συνυπάρχει φλεγμονή,
τραύμα ή οξεία λοίμωξη, ακόμη και σε περιπτώσεις με ήπια αιμόλυση.

Η εξέταση έχει διαγνωστική αξία όταν ερμηνεύεται στο πλαίσιο του αιματολογικού και βιοχημικού προφίλ
του ασθενούς, καθώς και σε συσχετισμό με τα κλινικά ευρήματα.

📋 Παραδείγματα όπου ζητείται η εξέταση

Αιμολυτική αναιμία λόγω αυτοαντισωμάτων (θετικό Coombs).
Αιμόλυση μετά από λήψη φαρμάκων (π.χ. σε έλλειψη G6PD).
Μηχανική αιμόλυση από τεχνητές καρδιακές βαλβίδες ή αιμοκάθαρση.
Παρακολούθηση αιμόλυσης σε θαλασσαιμία ή δρεπανοκυτταρική νόσο.
Ηπατική νόσος με μείωση συνθετικής λειτουργίας.

Η απτοσφαιρίνη δεν αποτελεί εξέταση ρουτίνας σε check-up, αλλά στοχευμένη δοκιμή σε ύποπτες ή επιβεβαιωμένες περιπτώσεις αιμόλυσης.

3) Πώς γίνεται η εξέταση Απτοσφαιρίνης;

Η εξέταση Απτοσφαιρίνης είναι μια απλή αιματολογική δοκιμή που πραγματοποιείται σε δείγμα φλεβικού αίματος.
Δεν απαιτείται ειδική προετοιμασία ή νηστεία, εκτός αν ζητηθούν ταυτόχρονα και άλλες βιοχημικές εξετάσεις.

Τύπος δείγματος: Ορός αίματος.

Χρώμα σωληναρίου: Κίτρινο (χωρίς αντιπηκτικό).

Όγκος δείγματος: Περίπου 3–5 mL.

Η αιμοληψία πραγματοποιείται συνήθως από φλέβα του βραχίονα. Το δείγμα επεξεργάζεται στο εργαστήριο
για να απομονωθεί ο ορός, όπου με ειδική ανοσοχημική μέθοδο υπολογίζεται η συγκέντρωση της απτοσφαιρίνης σε mg/dL.

Η διαδικασία είναι ανώδυνη και ασφαλής.
Ο χρόνος ανάλυσης κυμαίνεται συνήθως από 4 έως 24 ώρες ανάλογα με τη ροή του εργαστηρίου.

Αν και δεν απαιτείται νηστεία, καλό είναι να αποφεύγονται:

Έντονη σωματική άσκηση την ίδια ημέρα (μπορεί να αυξήσει τις πρωτεΐνες οξείας φάσης).
Κατανάλωση αλκοόλ 24 ώρες πριν την αιμοληψία.
Λήψη φαρμάκων χωρίς ιατρική σύσταση, ειδικά ανδρογόνων ή οιστρογόνων, που επηρεάζουν το αποτέλεσμα.

⚠️ Προσοχή στην αιμοληψία: Εάν η διαδικασία γίνει δύσκολα ή προκληθεί αιμόλυση στο σωληνάριο,
το αποτέλεσμα μπορεί να βγει ψευδώς χαμηλό.
Το εργαστήριο αναγνωρίζει τέτοια δείγματα (αιμολυμένα) και επαναλαμβάνει τη λήψη αν χρειαστεί.

Η μέτρηση πραγματοποιείται συνήθως με αυτοματοποιημένα συστήματα ανοσοτουρβιδομετρίας ή
νεφελομετρίας, τα οποία ανιχνεύουν το σχηματισμό συμπλόκου απτοσφαιρίνης–αντισώματος.
Το αποτέλεσμα υπολογίζεται μαθηματικά και αναγράφεται στο δελτίο ως mg/dL ή g/L.

🧪 Χρήσιμες πληροφορίες για τον ασθενή

Δεν χρειάζεται ειδική προετοιμασία ή νηστεία.
Ενημερώστε τον γιατρό σας αν λαμβάνετε ορμονικά σκευάσματα ή θεραπεία με ανδρογόνα.
Αποφύγετε έντονη άσκηση πριν την αιμοληψία.
Σε πρόσφατη μετάγγιση, αναφέρετέ το στο εργαστήριο.
Τα αποτελέσματα είναι έτοιμα συνήθως την ίδια ή την επόμενη εργάσιμη ημέρα.

Η ανάλυση πραγματοποιείται σε πιστοποιημένα εργαστήρια, σύμφωνα με τα πρότυπα ISO 15189,
και αποτελεί βασικό εργαλείο στη διερεύνηση της αιμολυτικής αναιμίας.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα.

Κατηγορία	Παραδείγματα	Αναμενόμενη επίδραση
Αιμόλυση	Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία, ΜΑΤ, μηχανικές βαλβίδες	Μείωση (κατανάλωση απτοσφαιρίνης)
Ηπατική σύνθεση	Κίρρωση, σοβαρή ηπατίτιδα	Μείωση (μειωμένη παραγωγή)
Φλεγμονή	Οξείες/χρόνιες φλεγμονές, λοιμώξεις	Αύξηση (πρωτεΐνη οξείας φάσης)
Φάρμακα/Κατάσταση	Ανδρογόνα ↑, οιστρογόνα/ΚΟΧ ↓, εγκυμοσύνη ↓	Μεταβολή ανά παράγοντα

5) Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα της Απτοσφαιρίνης;

Η ερμηνεία των επιπέδων της Απτοσφαιρίνης πρέπει να γίνεται πάντα σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις
(όπως LDH, χολερυθρίνη, Coombs, δικτυοερυθροκύτταρα). Οι τιμές ποικίλλουν ανάλογα με τη μέθοδο μέτρησης και το εργαστήριο,
αλλά συνήθως κυμαίνονται από 30 έως 200 mg/dL.

Ελέγξτε πάντα το Reference Interval που αναγράφεται στο δελτίο αποτελεσμάτων του εργαστηρίου σας.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα.

Επίπεδα Απτοσφαιρίνης	Πιθανή Ερμηνεία	Σχετικές Εξετάσεις / Επόμενα Βήματα
Χαμηλά (<30 mg/dL)	Ενδαγγειακή αιμόλυση (π.χ. αυτοάνοση, μηχανική, φαρμακευτική). Μειωμένη ηπατική σύνθεση (κίρρωση, ηπατίτιδα). Μετά από σοβαρή αιμορραγία ή μετάγγιση.	LDH ↑, έμμεση χολερυθρίνη ↑, δικτυοερυθροκύτταρα ↑, Coombs test, επίχρισμα αίματος.
Φυσιολογικά (30–200 mg/dL)	Καμία ένδειξη αιμόλυσης. Εξωαγγειακή αιμόλυση ή ήπια μορφή χωρίς σημαντική κατανάλωση. Πιθανή σταθερή κατάσταση μετά από παλαιότερη αιμόλυση.	Έλεγχος με LDH και χολερυθρίνη για επιβεβαίωση.
Αυξημένα (>200 mg/dL)	Φλεγμονώδης ή λοιμώδης αντίδραση (πρωτεΐνη οξείας φάσης). Νεοπλασματικά νοσήματα, τραύματα ή οξύ στρες. Αύξηση λόγω ανδρογόνων ή κορτικοστεροειδών.	Έλεγχος CRP, ΤΚΕ, φλεγμονωδών δεικτών και ηπατικών ενζύμων.

💡 Συμβουλή: Ο συνδυασμός χαμηλής απτοσφαιρίνης με αυξημένη LDH και έμμεση χολερυθρίνη
αποτελεί ισχυρή ένδειξη ενδαγγειακής αιμόλυσης.

⚠️ Προσοχή: Αν συνυπάρχει φλεγμονή ή λοίμωξη, η απτοσφαιρίνη μπορεί να εμφανίζεται φυσιολογική ή αυξημένη,
ακόμη και σε παρουσία αιμόλυσης. Η κλινική συσχέτιση είναι απαραίτητη.

Η παρακολούθηση των επιπέδων της απτοσφαιρίνης μπορεί να βοηθήσει στην εκτίμηση της πορείας μιας αιμολυτικής νόσου,
στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας, ή στον έλεγχο μετά από μετάγγιση.

📊 Παραδείγματα ερμηνείας στην πράξη

Ασθενής με αιμολυτική αναιμία: Απτοσφαιρίνη ↓, LDH ↑, έμμεση χολερυθρίνη ↑.
Ασθενής με κίρρωση ήπατος: Απτοσφαιρίνη ↓, αλλά χωρίς ένδειξη αιμόλυσης.
Ασθενής με λοίμωξη ή φλεγμονή: Απτοσφαιρίνη ↑, CRP ↑, ΤΚΕ ↑.
Ασθενής υπό ανδρογονική αγωγή: ήπια αύξηση απτοσφαιρίνης χωρίς παθολογία.

Η απτοσφαιρίνη είναι δείκτης έμμεσης αιμόλυσης και όχι αποκλειστικός δείκτης.
Η σωστή ερμηνεία απαιτεί συσχέτιση με το ιστορικό και τις συνοδές εργαστηριακές τιμές.

6) Ειδικοί Πληθυσμοί

Η τιμή της Απτοσφαιρίνης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία, την εγκυμοσύνη και τη συνολική κατάσταση του οργανισμού.
Η σωστή ερμηνεία απαιτεί γνώση των φυσιολογικών μεταβολών που εμφανίζονται σε ειδικούς πληθυσμούς.

📌 Γενικός κανόνας: Σε καταστάσεις που μειώνεται η σύνθεση πρωτεϊνών (π.χ. ηπατική νόσος) ή αυξάνεται η κατανάλωση
αιμοσφαιρίνης (αιμόλυση), η απτοσφαιρίνη μειώνεται. Αντίθετα, σε φλεγμονή ή στρες αυξάνεται.

👶 Παιδιά & Έφηβοι

Τα νεογνά έχουν φυσιολογικά χαμηλότερα επίπεδα απτοσφαιρίνης, λόγω ανωριμότητας του ηπατικού ιστού.
Οι τιμές αυξάνονται σταδιακά μέσα στους πρώτους μήνες ζωής και προσεγγίζουν τα επίπεδα ενηλίκων μετά τα 6–12 έτη.
Σε παιδιατρικούς ασθενείς με αναιμία, απαιτείται ερμηνεία με βάση παιδιατρικά διαστήματα αναφοράς.

Σε παιδιά με αιμολυτικά νοσήματα (π.χ. θαλασσαιμία, δρεπανοκυτταρική αναιμία) η απτοσφαιρίνη
χρησιμοποιείται για παρακολούθηση αιμολυτικών επεισοδίων, αλλά πάντα με προσοχή στη φυσιολογική της μεταβλητότητα.

🤰 Εγκυμοσύνη

Κατά την εγκυμοσύνη τα επίπεδα της απτοσφαιρίνης μειώνονται φυσιολογικά από το 2ο τρίμηνο.
Η μείωση αυτή δεν είναι παθολογική και σχετίζεται με αυξημένο όγκο πλάσματος και ορμονικές αλλαγές.
Χαμηλή απτοσφαιρίνη σε έγκυο γυναίκα αξιολογείται μόνο αν υπάρχουν επιπλέον ενδείξεις αιμόλυσης (π.χ. χολερυθρίνη ↑, LDH ↑).

⚠️ Σε σοβαρές επιπλοκές της εγκυμοσύνης (π.χ. προεκλαμψία, σύνδρομο HELLP) η απτοσφαιρίνη μπορεί να μειωθεί απότομα λόγω αιμόλυσης.
Η έγκαιρη μέτρησή της βοηθά στην πρώιμη διάγνωση αιμολυτικών επιπλοκών.

🫀 Ηπατικές Παθήσεις

Η απτοσφαιρίνη συντίθεται στο ήπαρ, επομένως σε κίρρωση, ηπατίτιδα ή ηπατική ανεπάρκεια τα επίπεδά της μειώνονται.
Η μείωση αυτή δεν υποδηλώνει αιμόλυση, αλλά χαμηλή συνθετική ικανότητα του ήπατος.
Ο συνδυασμός χαμηλής απτοσφαιρίνης με αυξημένη ALT/AST και χαμηλή αλβουμίνη είναι χαρακτηριστικός ηπατικής δυσλειτουργίας.

💡 Κλινική συμβουλή: Αν η χαμηλή απτοσφαιρίνη συνυπάρχει με αυξημένη LDH αλλά φυσιολογική χολερυθρίνη,
εξετάστε την πιθανότητα ηπατικής νόσου αντί αιμόλυσης.

🩸 Αιμοκάθαρση & Μεταγγίσεις

Σε ασθενείς υπό αιμοκάθαρση, η μηχανική καταστροφή ερυθρών μπορεί να μειώσει την απτοσφαιρίνη παροδικά.
Μετά από μετάγγιση αίματος, η μέτρηση της απτοσφαιρίνης πρέπει να γίνεται μετά από 24–48 ώρες για αξιόπιστο αποτέλεσμα.
Η χαμηλή απτοσφαιρίνη αμέσως μετά τη μετάγγιση μπορεί να οφείλεται σε αντίδραση αιμόλυσης μετάγγισης.

⚠️ Ενημερώστε το εργαστήριο για πρόσφατη μετάγγιση ή αιμοκάθαρση πριν από την αιμοληψία,
καθώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ερμηνεία της εξέτασης.

Η απτοσφαιρίνη είναι αξιόπιστος δείκτης αιμόλυσης σε ενήλικες,
αλλά στους ειδικούς πληθυσμούς απαιτείται προσεκτική ερμηνεία και συνδυασμός με άλλες εξετάσεις.

7) Συχνά Λάθη & Πρακτικά Tips

Η σωστή ερμηνεία της Απτοσφαιρίνης απαιτεί εμπειρία και προσοχή.
Αρκετοί παράγοντες, από τεχνικά σφάλματα έως συνυπάρχουσες παθήσεις,
μπορούν να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα εάν δεν αξιολογηθούν σωστά.

⚠️ Συχνό σφάλμα: Να θεωρηθεί χαμηλή απτοσφαιρίνη ως απόδειξη αιμόλυσης χωρίς να συνεκτιμηθούν
ηπατικές λειτουργίες, φλεγμονώδεις δείκτες και κλινική εικόνα.

🔹 Τεχνικά Σφάλματα

Αιμολυμένο δείγμα από δύσκολη αιμοληψία ή ανεπαρκή ψύξη → ψευδώς χαμηλή τιμή.
Μη σωστή φυγοκέντρηση ή καθυστέρηση στην ανάλυση → υποβάθμιση πρωτεϊνών ορού.
Μέτρηση σε ασθενή που υποβλήθηκε πρόσφατα σε μετάγγιση ή αιμοκάθαρση χωρίς ενημέρωση του εργαστηρίου.

💡 Συμβουλή Εργαστηρίου: Ελέγξτε αν το δείγμα είναι αιμολυμένο.
Αν ναι, η ανάλυση πρέπει να επαναληφθεί με νέο δείγμα.

🔹 Ερμηνευτικά Λάθη

Αγνόηση της φλεγμονής ως αιτίας αύξησης της απτοσφαιρίνης.
Παράβλεψη της ηπατικής νόσου ως αιτίας χαμηλής τιμής.
Λανθασμένη εκτίμηση χωρίς συνδυασμό με LDH και χολερυθρίνη.
Ερμηνεία μεμονωμένου αποτελέσματος χωρίς σύγκριση με προηγούμενες τιμές.

✅ Πρακτική οδηγία: Ελέγχετε πάντα ταυτόχρονα LDH, χολερυθρίνη, Coombs και δικτυοερυθροκύτταρα.
Ο συνδυασμός δεικτών προσφέρει ασφαλέστερη διάγνωση αιμόλυσης.

🔹 Φαρμακολογικοί Παράγοντες

Τα ανδρογόνα και τα κορτικοστεροειδή μπορεί να αυξήσουν την απτοσφαιρίνη.
Τα οιστρογόνα ή τα αντισυλληπτικά μπορεί να τη μειώσουν.
Ορισμένα χημειοθεραπευτικά επηρεάζουν τη σύνθεση στο ήπαρ.

📋 Προτεινόμενη πρακτική: Καταγράψτε τη φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς πριν την αιμοληψία
και αναφέρετέ την στο εργαστήριο ή τον ιατρό για ακριβέστερη ερμηνεία.

🔹 Επαναληπτικός Έλεγχος

Σε οξεία αιμόλυση, η απτοσφαιρίνη μειώνεται άμεσα αλλά επανέρχεται σταδιακά μέσα σε λίγες ημέρες.
Σε χρόνια αιμόλυση, η τιμή μπορεί να παραμένει σταθερά χαμηλή.
Η επανάληψη της εξέτασης βοηθά στην εκτίμηση της θεραπευτικής ανταπόκρισης.

⏱️ Πότε να επαναλάβετε την εξέταση:

Μετά από 3–5 ημέρες σε οξεία αιμόλυση για επαναξιολόγηση.
Μετά από θεραπεία (κορτικοστεροειδή, μεταγγίσεις) για έλεγχο ανταπόκρισης.
Κατά τη σταθεροποίηση χρόνιων αιμολυτικών νοσημάτων.

Η ακρίβεια στη συλλογή και ερμηνεία των δεδομένων εξασφαλίζει αξιόπιστα αποτελέσματα
και αποτρέπει λανθασμένες διαγνώσεις.

8) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

1. Η χαμηλή απτοσφαιρίνη σημαίνει πάντα αιμόλυση;
Όχι. Η χαμηλή τιμή μπορεί να οφείλεται και σε μειωμένη παραγωγή από το ήπαρ (π.χ. σε ηπατίτιδα ή κίρρωση). Για επιβεβαίωση χρειάζονται και άλλες εξετάσεις όπως LDH, δικτυοερυθροκύτταρα και Coombs.

2. Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση;
Όχι, δεν απαιτείται. Συνιστάται μόνο να μην έχει προηγηθεί έντονη άσκηση την ίδια ημέρα.

3. Επηρεάζουν τα φάρμακα την απτοσφαιρίνη;
Ναι. Τα οιστρογόνα ή τα αντισυλληπτικά μπορεί να τη μειώσουν, ενώ τα ανδρογόνα μπορεί να την αυξήσουν. Ενημερώστε τον γιατρό σας για κάθε φαρμακευτική αγωγή.

4. Πόσο γρήγορα αλλάζουν τα επίπεδα σε αιμόλυση;
Σε οξεία αιμόλυση η απτοσφαιρίνη μπορεί να πέσει μέσα σε λίγες ώρες. Στις χρόνιες καταστάσεις η πτώση είναι πιο ήπια.

5. Ποια είναι η φυσιολογική τιμή απτοσφαιρίνης;
Συνήθως 30–200 mg/dL (ανάλογα το εργαστήριο και τη μέθοδο). Οι τιμές αναφοράς αναγράφονται στο δελτίο αποτελεσμάτων.

6. Μπορεί η εγκυμοσύνη να επηρεάσει την τιμή;
Ναι. Κατά την εγκυμοσύνη τα επίπεδα μπορεί να είναι χαμηλότερα, χωρίς να σημαίνει παθολογία. Η ερμηνεία γίνεται πάντα από τον ιατρό.

7. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αιμολυμένου δείγματος και αιμόλυσης στο σώμα;
Το αιμολυμένο δείγμα οφείλεται σε τεχνικό σφάλμα κατά την αιμοληψία και δεν σημαίνει αιμόλυση στον οργανισμό. Ο εργαστηριακός επιστήμονας το αναγνωρίζει και επαναλαμβάνει τη λήψη.

8. Τι σημαίνει αν η απτοσφαιρίνη είναι υψηλή;
Συνήθως υποδηλώνει φλεγμονώδη αντίδραση ή λοίμωξη. Είναι πρωτεΐνη οξείας φάσης και αυξάνεται όπως η CRP ή η ΤΚΕ.

9. Πώς συνδυάζεται η απτοσφαιρίνη με τη χολερυθρίνη;
Σε αιμόλυση η απτοσφαιρίνη μειώνεται ενώ η έμμεση χολερυθρίνη αυξάνεται. Ο συνδυασμός αυτός είναι ενδεικτικός για αιμολυτική διεργασία.

10. Μπορώ να επαναλάβω την εξέταση για έλεγχο βελτίωσης;
Ναι. Είναι χρήσιμη για την παρακολούθηση της πορείας της αιμόλυσης ή μετά από θεραπεία. Ο ιατρός θα υποδείξει το σωστό διάστημα.

9) Κλείσιμο ραντεβού & Κατάλογος εξετάσεων

📞 Θέλετε να προγραμματίσετε εξέταση Απτοσφαιρίνης;

🔬 Εμπιστευθείτε το Μικροβιολογικό Λαμία – Pantelis Anagnostopoulos
για αξιόπιστες αιματολογικές και βιοχημικές εξετάσεις.

Δείτε τον Κατάλογο Εξετάσεων
Κλείστε Ραντεβού Τώρα

Τηλέφωνο: +30 22310 66841 • Ώρες: Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

10) Βιβλιογραφία

Lab Tests Online – Haptoglobin: labtestsonline.org/tests/haptoglobin
MedlinePlus – Haptoglobin test: medlineplus.gov/lab-tests/haptoglobin-test/
UpToDate – Evaluation of hemolytic anemia in adults (σύνοψη): uptodate.com
WHO – Haemoglobinopathies and hemolytic anemias (τεχνικές αναφορές): who.int
Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία – Εκπαιδευτικό υλικό: eae.gr

Σίδηρος-–-Φερριτίνη-–-Τρανσφερρίνη-Σιδηροφυλλίνη.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

07/Oct/2025

Σίδηρος – Φερριτίνη – Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη) – TIBC, % Κορεσμός

Φιλικός οδηγός ασθενών για το πάνελ σιδήρου.

Περιεχόμενα

Τι είναι
Πότε χρειάζεται
Προετοιμασία για την εξέταση
Τι μετρούμε στο πάνελ σιδήρου
Σύντομη ερμηνεία αποτελεσμάτων
Ειδικές καταστάσεις και παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα
Συχνές ερωτήσεις (FAQ)
📞 Ραντεβού & Πληροφορίες για Εξετάσεις
📚 Βιβλιογραφία & Πηγές

1) Τι είναι

Το πάνελ σιδήρου είναι ομάδα αιματολογικών εξετάσεων που μετρούν τον σίδηρο, τις αποθήκες του και την ικανότητα μεταφοράς του στο αίμα.
Είναι απαραίτητο για την διάγνωση και παρακολούθηση της αναιμίας, της έλλειψης ή υπερφόρτωσης σιδήρου, αλλά και νοσημάτων που επηρεάζουν τον μεταβολισμό του.

Ο σίδηρος είναι ιχνοστοιχείο κρίσιμο για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης, της πρωτεΐνης που μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς.
Παίζει επίσης ρόλο στη λειτουργία των μυών (μυοσφαιρίνη), στη σύνθεση DNA και στην άμυνα του οργανισμού.
Ο οργανισμός δεν μπορεί να αποβάλει εύκολα περίσσεια σιδήρου, γι’ αυτό απαιτείται ισορροπία μεταξύ πρόσληψης, αποθήκευσης και απώλειας.

Οι κύριες εξετάσεις είναι:

Σίδηρος ορού: Μετρά τη συγκέντρωση σιδήρου που κυκλοφορεί στο αίμα δεσμευμένος από την τρανσφερρίνη.
Φερριτίνη: Αντικατοπτρίζει τις αποθήκες σιδήρου του σώματος. Είναι ο πιο ευαίσθητος δείκτης έλλειψης σιδήρου.
Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη): Πρωτεΐνη του πλάσματος που μεταφέρει σίδηρο από το έντερο, το ήπαρ και τον σπλήνα προς τα κύτταρα του μυελού των οστών.
TIBC (Ολική ικανότητα δέσμευσης σιδήρου): Εκφράζει πόσο σίδηρο μπορεί θεωρητικά να δεσμεύσει η τρανσφερρίνη.
% Κορεσμός Τρανσφερρίνης: Το ποσοστό των θέσεων της τρανσφερρίνης που είναι κατειλημμένες από σίδηρο.

Η Τρανσφερρίνη (ή Σιδηροφυλλίνη) είναι γλυκοπρωτεΐνη που παράγεται στο ήπαρ.
Κάθε μόριό της μπορεί να δεσμεύσει δύο ιόντα σιδήρου (Fe³⁺) και να τα μεταφέρει σε κύτταρα που διαθέτουν υποδοχείς τρανσφερρίνης, κυρίως στο μυελό των οστών.
Όταν τα επίπεδά της είναι αυξημένα, ο οργανισμός «ζητά» περισσότερο σίδηρο (όπως σε αναιμία από έλλειψη σιδήρου).
Όταν είναι μειωμένα, συχνά υπάρχει φλεγμονή ή ηπατική νόσος.

Η Φερριτίνη λειτουργεί ως αποθήκη σιδήρου στο ήπαρ, τον σπλήνα και τον μυελό των οστών.
Μειώνεται πρώιμα στην έλλειψη σιδήρου, πριν ακόμη εμφανιστεί αναιμία, και αυξάνεται σε φλεγμονή, λοίμωξη ή υπερφόρτωση σιδήρου.

Το πάνελ σιδήρου δίνει ολοκληρωμένη εικόνα του μεταβολισμού του σιδήρου και βοηθά τον ιατρό να ξεχωρίσει:

Αναιμία από έλλειψη σιδήρου (χαμηλή φερριτίνη, χαμηλός σίδηρος, αυξημένη τρανσφερρίνη).
Αναιμία χρονίας νόσου (φυσιολογική/υψηλή φερριτίνη, χαμηλός σίδηρος, χαμηλό TIBC).
Υπερσιδήρωση ή αιμοχρωμάτωση (υψηλός σίδηρος και κορεσμός τρανσφερρίνης,

2) Πότε χρειάζεται

Ο έλεγχος του σιδήρου και των σχετικών δεικτών (Σίδηρος, Φερριτίνη, Τρανσφερρίνη / Σιδηροφυλλίνη, TIBC, % Κορεσμός)
είναι απαραίτητος σε κάθε περίπτωση όπου υπάρχει υποψία διαταραχής του μεταβολισμού του σιδήρου.
Οι εξετάσεις αυτές βοηθούν να εντοπιστεί αν υπάρχει έλλειψη, υπερφόρτωση ή πρόβλημα απορρόφησης σιδήρου.

Συχνές περιπτώσεις όπου ζητείται ο έλεγχος:

Συμπτώματα αναιμίας: Επίμονη κόπωση, ωχρότητα, πονοκέφαλος, αδυναμία συγκέντρωσης, ταχυπαλμία ή δύσπνοια στην άσκηση.
Απώλεια αίματος: Βαριές εμμηνορρυσίες, αιμορραγία από το γαστρεντερικό (έλκος, αιμορροΐδες, πολύποδες, καρκίνος).
Κακή διατροφή: Χορτοφαγία ή δίαιτα χαμηλή σε σίδηρο και ζωικές πρωτεΐνες.
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Αυξημένες ανάγκες σιδήρου για τη μητέρα και το έμβρυο. Ο έλεγχος συνιστάται σε κάθε τρίμηνο κύησης.
Παιδιά και έφηβοι: Αυξημένες ανάγκες λόγω ταχείας ανάπτυξης ή ανεπαρκούς πρόσληψης τροφής πλούσιας σε σίδηρο.
Χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα: Ρευματοειδής αρθρίτιδα, χρόνια νεφρική νόσος, φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου, όπου συχνά εμφανίζεται “αναιμία χρονίας νόσου”.
Ηπατικά νοσήματα ή αιμοχρωμάτωση: Ο έλεγχος βοηθά στην εκτίμηση της αποθήκευσης σιδήρου στους ιστούς.
Παρακολούθηση θεραπείας: Για έλεγχο ανταπόκρισης σε αγωγή με δισκία ή ενέσιμο σίδηρο, ή μετά από μετάγγιση αίματος.
Αξιολόγηση ανεξήγητων εργαστηριακών ευρημάτων: Χαμηλή αιμοσφαιρίνη, MCV, MCH ή αυξημένη φερριτίνη χωρίς εμφανή λόγο.

Ο συνδυασμός των εξετάσεων παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την αιτία της αναιμίας:

Αν πρόκειται για έλλειψη σιδήρου (χαμηλή φερριτίνη, αυξημένη τρανσφερρίνη).
Αν υπάρχει αναιμία χρονίας φλεγμονής (υψηλή φερριτίνη, χαμηλός σίδηρος και χαμηλό TIBC).
Αν υπάρχει υπερφόρτωση σιδήρου (υψηλός σίδηρος, αυξημένος κορεσμός τρανσφερρίνης).

Ο γιατρός μπορεί επίσης να ζητήσει τις εξετάσεις για προληπτικό έλεγχο, ιδίως σε ομάδες υψηλού κινδύνου:

Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία.
Άτομα με ιστορικό αναιμίας ή χρόνιας απώλειας αίματος.
Αθλητές υψηλών επιδόσεων (λόγω αυξημένης κατανάλωσης σιδήρου).
Άτομα με οικογενειακό ιστορικό αιμοχρωμάτωσης ή πολυμεταγγίσεων.

Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων πρέπει να γίνεται πάντα σε συνδυασμό με τη γενική αίματος και την κλινική εικόνα του ασθενούς.
Η ερμηνεία από ειδικό ιατρό εξασφαλίζει τη σωστή διάγνωση και την επιλογή κατάλληλης θεραπείας.

3) Προετοιμασία για την εξέταση

Η σωστή προετοιμασία πριν την αιμοληψία είναι σημαντική ώστε τα αποτελέσματα του σιδήρου, της φερριτίνης και της τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης)
να είναι αξιόπιστα και συγκρίσιμα. Οι τιμές του σιδήρου μεταβάλλονται μέσα στην ημέρα και επηρεάζονται από τροφή, φάρμακα ή συμπληρώματα.

Βασικές οδηγίες πριν την εξέταση:

Νηστεία 8–12 ωρών: Ο σίδηρος ορού εμφανίζει ημερήσιες διακυμάνσεις· η αιμοληψία πρέπει να γίνεται πρωινές ώρες (08:00–10:00) μετά από νήστευση.
Αποφύγετε συμπληρώματα σιδήρου: Μην πάρετε δισκία ή σιρόπια σιδήρου για τουλάχιστον 24 ώρες πριν την αιμοληψία, εκτός αν σας το έχει επιβάλει ο θεράπων ιατρός.
Περιορίστε καφεΐνη και κάπνισμα: Μπορούν να επηρεάσουν προσωρινά τις τιμές του σιδήρου.
Ενημερώστε το εργαστήριο: Αναφέρετε εάν παίρνετε φάρμακα όπως αντισυλληπτικά, αντιβιοτικά, ή συμπληρώματα πολυβιταμινών.
Αποφύγετε έντονη άσκηση: Την προηγούμενη ημέρα αποφύγετε βαριά σωματική δραστηριότητα, καθώς αυξάνει παροδικά τον σίδηρο ορού.

Ειδικές περιπτώσεις:

Εγκυμοσύνη: Οι τιμές φερριτίνης μειώνονται φυσιολογικά στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο. Ο γιατρός θα ερμηνεύσει τα αποτελέσματα ανάλογα με το στάδιο κύησης.
Παιδιά: Συνήθως δεν απαιτείται αυστηρή νηστεία, αλλά είναι προτιμότερο να γίνεται το πρωί.
Ασθενείς με χρόνια φλεγμονή ή λοίμωξη: Η φερριτίνη μπορεί να εμφανίζεται ψευδώς αυξημένη λόγω της φλεγμονής. Συνιστάται ο έλεγχος σε σταθερή κατάσταση υγείας.
Αιμοληψία μετά από μετάγγιση: Πρέπει να απέχει τουλάχιστον 48–72 ώρες για να αποφευχθεί παραπλανητική αύξηση του σιδήρου ορού.

Η αιμοληψία πραγματοποιείται από φλέβα του χεριού και διαρκεί λίγα λεπτά. Δεν απαιτείται καμία αναισθησία ή ιδιαίτερη προετοιμασία πέρα από τις παραπάνω οδηγίες.

Εάν πρόκειται να ελέγξετε και άλλους δείκτες (π.χ. Β12, φυλλικό οξύ, αιμοσφαιρίνη, CRP),
ενημερώστε τον μικροβιολόγο ώστε να γίνει συνδυασμένος προγραμματισμός αιμοληψίας.

4) Τι μετρούμε στο πάνελ σιδήρου

Το πάνελ σιδήρου περιλαμβάνει τέσσερις βασικές εξετάσεις που αξιολογούν τη διαθεσιμότητα, τις αποθήκες και τη μεταφορά του σιδήρου στον οργανισμό.
Κάθε δείκτης ερμηνεύεται πάντα σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους.

Δείκτης	Τι δείχνει	Φυσιολογικά Όρια*
Σίδηρος ορού	Μετρά τον σίδηρο που κυκλοφορεί στο αίμα δεσμευμένος από τρανσφερρίνη. Δείχνει τη διαθέσιμη ποσότητα για σύνθεση αιμοσφαιρίνης.	60–170 μg/dL
Φερριτίνη	Αντικατοπτρίζει τις αποθήκες σιδήρου στο ήπαρ και τον μυελό των οστών. Μειώνεται νωρίς στην έλλειψη σιδήρου και αυξάνεται σε φλεγμονή ή υπερφόρτωση.	Άνδρες: 30–400 ng/mL Γυναίκες: 15–150 ng/mL
Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη) / TIBC	Πρωτεΐνη που μεταφέρει τον σίδηρο στο αίμα. Το TIBC δείχνει πόσο σίδηρο μπορεί να δεσμεύσει. Αυξάνεται σε έλλειψη σιδήρου και μειώνεται σε φλεγμονή ή ηπατική νόσο.	250–450 μg/dL (TIBC)
% Κορεσμός Τρανσφερρίνης (Σιδηροφυλλίνης)	Ποσοστό των θέσεων δέσμευσης της τρανσφερρίνης που είναι κατειλημμένες από σίδηρο. Υπολογίζεται ως (Σίδηρος ορού / TIBC) × 100.	20–50%

*Τα όρια είναι ενδεικτικά και διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο, τη μέθοδο, το φύλο και την ηλικία.
Η ερμηνεία πρέπει να γίνεται πάντα από ιατρό σε συνδυασμό με τη γενική αίματος και τα κλινικά δεδομένα.

Χρήσιμες συμπληρωματικές εξετάσεις:

CRP / ΤΚΕ: Εκτίμηση φλεγμονής που επηρεάζει τη φερριτίνη.
Βιταμίνη B12 και Φυλλικό οξύ: Διαφορική διάγνωση αναιμιών.
Ηπατικά ένζυμα (ALT, AST): Αξιολόγηση ηπατικής συνθετικής λειτουργίας.

5) Σύντομη ερμηνεία αποτελεσμάτων

Η σωστή ερμηνεία των τιμών του σιδήρου, της φερριτίνης και της τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης)
είναι ουσιαστική για τη διάγνωση και διαφοροποίηση των μορφών αναιμίας ή υπερφόρτωσης σιδήρου.
Οι δείκτες πρέπει πάντα να αξιολογούνται συνδυαστικά με τη γενική αίματος και τα κλινικά δεδομένα.

Α. Έλλειψη σιδήρου (Σιδηροπενία)

Σίδηρος ορού: χαμηλός
Φερριτίνη: χαμηλή (πρώιμος δείκτης έλλειψης)
Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη): αυξημένη
TIBC: αυξημένο
% Κορεσμός: χαμηλός (<15%)

Κύριες αιτίες: χρόνια απώλεια αίματος (π.χ. εμμηνορρυσία, πεπτικά έλκη, αιμορροΐδες), κακή πρόσληψη ή δυσαπορρόφηση (π.χ. κοιλιοκάκη).
Αν δεν αντιμετωπιστεί, εξελίσσεται σε σιδηροπενική αναιμία.

Β. Αναιμία χρονίας νόσου / φλεγμονής

Σίδηρος ορού: χαμηλός
Φερριτίνη: φυσιολογική ή αυξημένη
Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη): χαμηλή ή φυσιολογική
TIBC: χαμηλό
% Κορεσμός: χαμηλός

Εμφανίζεται σε χρόνιες φλεγμονώδεις ή νεοπλασματικές καταστάσεις.
Ο οργανισμός “παγιδεύει” τον σίδηρο στα κύτταρα για να μειώσει τη χρήση του από μικρόβια.
Συχνή σε ρευματοειδή αρθρίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια ή χρόνιες λοιμώξεις.

Γ. Υπερφόρτωση σιδήρου / Αιμοχρωμάτωση

Σίδηρος ορού: αυξημένος
Φερριτίνη: αυξημένη (>300 ng/mL στους άνδρες, >200 ng/mL στις γυναίκες)
Τρανσφερρίνη (Σιδηροφυλλίνη): μειωμένη
% Κορεσμός: αυξημένος (>50%)

Παρατηρείται σε κληρονομική αιμοχρωμάτωση, μετά από πολλαπλές μεταγγίσεις ή υπερβολική χορήγηση σιδήρου.
Ο σίδηρος συσσωρεύεται σε ήπαρ, καρδιά και πάγκρεας, προκαλώντας βλάβες.

Δ. Ηπατική νόσος ή οξεία φλεγμονή

Φερριτίνη: αυξημένη λόγω δράσης ως πρωτεΐνης οξείας φάσης
Τρανσφερρίνη: μειωμένη λόγω μειωμένης σύνθεσης στο ήπαρ

Σε αυτές τις περιπτώσεις η φερριτίνη μπορεί να μην αντικατοπτρίζει τα πραγματικά αποθέματα σιδήρου.
Συνιστάται παράλληλος έλεγχος CRP ή
ΤΚΕ για εκτίμηση φλεγμονής.

Ο ιατρός συνδυάζει τις εργαστηριακές τιμές με τη γενική αίματος, τη διατροφή, το ιστορικό και τα συμπτώματα του ασθενούς.
Έτσι καθορίζεται εάν χρειάζεται θεραπεία με σίδηρο, περαιτέρω διερεύνηση ή παρακολούθηση απορρόφησης.

Σημαντικό: Μία φυσιολογική φερριτίνη δεν αποκλείει πάντα την έλλειψη σιδήρου,
ειδικά σε φλεγμονώδεις καταστάσεις όπου αυξάνεται ψευδώς.

6) Ειδικές καταστάσεις και παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα

Ορισμένες φυσιολογικές ή παθολογικές καταστάσεις μπορούν να επηρεάσουν τις τιμές του σιδήρου, της φερριτίνης και της τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης).
Η γνώση αυτών των παραγόντων βοηθά στην ορθή ερμηνεία των αποτελεσμάτων και αποτρέπει εσφαλμένα συμπεράσματα.

Κύηση: Στην εγκυμοσύνη, οι τιμές φερριτίνης μειώνονται φυσιολογικά λόγω αυξημένων αναγκών του εμβρύου και της μητέρας.
Ο έλεγχος γίνεται συνήθως σε κάθε τρίμηνο. Συχνά απαιτείται συμπλήρωμα σιδήρου μετά από ιατρική εκτίμηση.
Παιδιά και έφηβοι: Λόγω ταχείας ανάπτυξης, οι ανάγκες σε σίδηρο είναι υψηλές.
Συχνά εμφανίζεται οριακή σιδηροπενία χωρίς ακόμη αναιμία, ειδικά σε περιόδους ανάπτυξης ή κακής διατροφής.
Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας: Η απώλεια αίματος κατά την έμμηνο ρύση είναι ο συχνότερος λόγος χαμηλής φερριτίνης και σιδήρου ορού.
Ο έλεγχος συνιστάται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.
Ηλικιωμένα άτομα: Η απορρόφηση σιδήρου μειώνεται με την ηλικία.
Ο συνδυασμός φτωχής διατροφής, λήψης φαρμάκων (π.χ. αντιόξινα, PPI) και χρόνιων νοσημάτων οδηγεί συχνά σε σιδηροπενία.
Χρόνιες φλεγμονές και λοιμώξεις: Αυξάνουν τη φερριτίνη (ως πρωτεΐνη οξείας φάσης) και μειώνουν τον σίδηρο ορού,
δημιουργώντας ψευδή εικόνα επάρκειας σιδήρου.
Ηπατική νόσος: Η τρανσφερρίνη (σιδηροφυλλίνη) συντίθεται στο ήπαρ· σε ηπατική ανεπάρκεια τα επίπεδά της μειώνονται,
ενώ η φερριτίνη συχνά αυξάνεται ανεξάρτητα από τις αποθήκες σιδήρου.
Νεφρική νόσος: Οι ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια χρειάζονται τακτικό έλεγχο φερριτίνης και % κορεσμού τρανσφερρίνης (TSAT).
Οι τιμές βοηθούν στη ρύθμιση της θεραπείας με ερυθροποιητίνη (EPO) και συμπληρώματα σιδήρου.
Αθλητές: Η έντονη σωματική άσκηση προκαλεί αυξημένες απώλειες σιδήρου μέσω εφίδρωσης και μικροαιμορραγιών.
Συχνά παρατηρείται “αναιμία του δρομέα” με χαμηλή φερριτίνη αλλά φυσιολογική αιμοσφαιρίνη.
Φάρμακα και συμπληρώματα: Αντιόξινα, αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI), τετρακυκλίνες ή μεγάλες δόσεις ψευδαργύρου
μειώνουν την απορρόφηση σιδήρου. Επίσης, υψηλές δόσεις βιταμίνης C αυξάνουν την απορρόφησή του.

Συμβουλή: Σε κάθε κατάσταση όπου υπάρχει χρόνια φλεγμονή ή ηπατική δυσλειτουργία,
η φερριτίνη δεν είναι αξιόπιστος δείκτης αποθηκών σιδήρου.
Ο μικροβιολόγος ή ο θεράπων ιατρός μπορεί να ζητήσει τον υπολογισμό TSAT ή σιδήρου ορού σε δεύτερο χρόνο.

7) Συχνές ερωτήσεις (FAQ)

Παρακάτω απαντώνται αναλυτικά οι πιο συχνές απορίες ασθενών σχετικά με τον έλεγχο του σιδήρου, της φερριτίνης και της τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης).
Οι απαντήσεις είναι ενημερωτικές και δεν υποκαθιστούν την ιατρική αξιολόγηση.

🔹 Πονάει η εξέταση σιδήρου;

Η εξέταση γίνεται με απλή αιμοληψία από φλέβα του χεριού και διαρκεί λιγότερο από 2 λεπτά.
Δεν απαιτείται αναισθησία και το τσίμπημα είναι ελαφρύ. Σπάνια προκαλείται μικρή εκχύμωση στο σημείο της παρακέντησης.

🔹 Χρειάζεται να είμαι νηστικός;

Ναι. Συνιστάται νηστεία 8–12 ωρών για σταθερότητα των τιμών του σιδήρου.
Ο σίδηρος μεταβάλλεται στη διάρκεια της ημέρας, οπότε προτιμάται αιμοληψία νωρίς το πρωί (08:00–10:00).
Νερό μπορείτε να πιείτε κανονικά.

🔹 Πόσο γρήγορα βγαίνουν τα αποτελέσματα;

Συνήθως είναι έτοιμα την ίδια ή την επόμενη εργάσιμη ημέρα.
Σε περιπτώσεις που ζητούνται και άλλες εξετάσεις (π.χ. βιταμίνη Β12, φυλλικό οξύ ή CRP),
ο μικροβιολόγος ενημερώνει για τον ακριβή χρόνο παράδοσης.

🔹 Παίρνω σίδηρο. Να σταματήσω το φάρμακο πριν την εξέταση;

Όχι χωρίς ιατρική οδηγία. Συνήθως αποφεύγεται η λήψη σκευάσματος την προηγούμενη ημέρα της αιμοληψίας,
ώστε να μην επηρεαστούν οι τιμές του σιδήρου ορού.
Ενημερώστε τον μικροβιολόγο για όλα τα συμπληρώματα ή φάρμακα που λαμβάνετε.

🔹 Πόσο συχνά πρέπει να ελέγχω τον σίδηρο και τη φερριτίνη;

Εξαρτάται από την ηλικία, το φύλο και το ιστορικό σας:

Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας: 1–2 φορές τον χρόνο.
Έγκυες: Σε κάθε τρίμηνο κύησης.
Αθλητές ή αιμοδότες: Κάθε 3–6 μήνες.
Ασθενείς υπό θεραπεία με σίδηρο: Επανέλεγχος 2–3 μήνες μετά την έναρξη αγωγής.

🔹 Τι να κάνω αν έχω χαμηλή φερριτίνη αλλά φυσιολογική αιμοσφαιρίνη;

Η χαμηλή φερριτίνη υποδηλώνει έλλειψη αποθηκών σιδήρου ακόμη κι αν δεν υπάρχει αναιμία.
Συνήθως προτείνεται διατροφική ενίσχυση με τροφές πλούσιες σε σίδηρο και επανέλεγχος σε 2–3 μήνες.
Ο γιατρός μπορεί να συστήσει συμπλήρωμα σιδήρου αν χρειάζεται.

🔹 Ποιες τροφές βοηθούν στην απορρόφηση σιδήρου;

Η απορρόφηση σιδήρου αυξάνεται όταν συνδυάζεται με βιταμίνη C (π.χ. πορτοκάλι, πιπεριά, ακτινίδιο).
Προτιμήστε:

Κρέας, συκώτι, ψάρια και πουλερικά (σίδηρος αιμικός, απορροφάται πιο εύκολα).
Όσπρια, φακές, σπανάκι και δημητριακά ολικής (μη αιμικός σίδηρος, απορροφάται λιγότερο).

Αποφύγετε να συνδυάζετε το γεύμα με καφέ, τσάι ή γαλακτοκομικά, γιατί μειώνουν την απορρόφηση σιδήρου.

🔹 Υπάρχουν κίνδυνοι από την υπερβολική πρόσληψη σιδήρου;

Ναι. Η υπερβολική λήψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα και βλάβες σε ήπαρ, καρδιά ή πάγκρεας.
Δεν πρέπει να λαμβάνονται συμπληρώματα σιδήρου χωρίς εργαστηριακή επιβεβαίωση ανεπάρκειας και ιατρική παρακολούθηση.

🔹 Πότε τα αποτελέσματα θεωρούνται αξιόπιστα;

Τα πιο αξιόπιστα αποτελέσματα λαμβάνονται όταν:

Η αιμοληψία γίνεται πρωινές ώρες (08:00–10:00).
Έχει προηγηθεί νηστεία 8–12 ωρών.
Δεν έχει ληφθεί συμπλήρωμα σιδήρου τις τελευταίες 24 ώρες.
Δεν υπάρχει ενεργή φλεγμονή ή λοίμωξη.

🔹 Πότε πρέπει να απευθυνθώ σε γιατρό;

Αν τα αποτελέσματά σας δείχνουν χαμηλή φερριτίνη ή σίδηρο, αν έχετε συμπτώματα κόπωσης, ζάλης ή δύσπνοιας,
ή αν οι τιμές είναι υψηλές χωρίς προφανή λόγο.
Ο ιατρός θα καθορίσει αν χρειάζεται θεραπεία, επιπλέον εξετάσεις ή αλλαγές στη διατροφή.

Οι τιμές του πάνελ σιδήρου μπορούν να αλλάξουν γρήγορα με τη θεραπεία ή τη διατροφή.
Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό οι επανέλεγχοι να γίνονται στο ίδιο εργαστήριο, ώστε να υπάρχει συγκρισιμότητα αποτελεσμάτων.

8) 📞 Ραντεβού & Πληροφορίες για Εξετάσεις

Θέλετε να ελέγξετε τα επίπεδα σιδήρου, φερριτίνης ή τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης);
Είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε. 🩸

Το Μικροβιολογικό Λαμία – Pantelis Anagnostopoulos πραγματοποιεί
εξετάσεις σιδήρου, φερριτίνης, TIBC και % κορεσμού τρανσφερρίνης
με αξιόπιστα αποτελέσματα και άμεση παράδοση.
Ο έλεγχος μπορεί να γίνει με ή χωρίς παραπεμπτικό ΕΟΠΥΥ.

🧾 Δείτε τον Κατάλογο Εξετάσεων

📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

☎️ Τηλέφωνο: +30-22310-66841
🕐 Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30
📍 Το εργαστήριο βρίσκεται στο κέντρο της Λαμίας, με εύκολη πρόσβαση.

💡 Συμβουλή: Αν λαμβάνετε συμπληρώματα σιδήρου ή βιταμίνες,
ενημερώστε τον μικροβιολόγο πριν από την αιμοληψία.
Έτσι διασφαλίζεται ότι οι μετρήσεις αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τα αποθέματα του οργανισμού σας.

🔬 Μικροβιολογικό Λαμία – Pantelis Anagnostopoulos
Εμπιστευθείτε τοπικούς ειδικούς για αξιόπιστο έλεγχο σιδήρου και αιματολογικών εξετάσεων.

📚 9) Βιβλιογραφία & Πηγές

Ενδεικτική ελληνική και διεθνής βιβλιογραφία για τον εργαστηριακό έλεγχο σιδήρου, φερριτίνης, τρανσφερρίνης (σιδηροφυλλίνης), TIBC και % κορεσμού.

Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία.
Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διερεύνηση Αναιμιών.
Αθήνα, 2022.
Ελληνική Εταιρεία Μελέτης και Εκπαίδευσης για τον Σίδηρο και τα Μεταβολικά Νοσήματα (Ε.Μ.Ε.ΣΙ.).
Ο ρόλος της φερριτίνης και της τρανσφερρίνης στην αναιμία.
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Διατροφική έλλειψη σιδήρου και πρόληψη σιδηροπενίας.
Τμήμα Δημόσιας Υγείας, 2023.
Πανεπιστήμιο Πατρών – Ιατρική Σχολή.
Μαθήματα Αιματολογίας: Μεταβολισμός Σιδήρου και Αναιμίες.
Διαθέσιμο στο πρόγραμμα e-Class.
World Health Organization (WHO).
Assessing the iron status of populations: report of a joint WHO/CDC technical consultation
Geneva, 2020.
Cook JD, Flowers CH, Skikne BS.
Serum ferritin as an indicator of iron status: what do we need to know?
Am J Clin Nutr. 2003;78(5):753–759.
Camaschella C.
Iron-Deficiency Anemia
New England Journal of Medicine. 2015;372:1832–1843.
Weiss G, Ganz T, Goodnough LT.
Diagnosis and management of iron deficiency in chronic disease
Hematology Am Soc Hematol Educ Program. 2020;2020(1):478–486.
Auerbach M, Adamson JW.
Iron-binding capacity and transferrin saturation
StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024.
Goddard AF, et al.
Ferritin and iron studies in anaemia and chronic disease
Ann Clin Biochem. 2017;54(6):653–663.
Σιδηροπενία και Αναιμία – Ενημερωτικός οδηγός για ασθενείς.
Υπουργείο Υγείας Ελλάδας. Αθήνα, 2023.

Οι παραπάνω πηγές χρησιμοποιούνται για ενημερωτικούς σκοπούς και αποτελούν έγκριτη βάση για τον κλινικό και εργαστηριακό έλεγχο σιδήρου.
Οι σύνδεσμοι είναι ενεργοί και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για περαιτέρω μελέτη ή παραπομπή.

Φθλλικό-οξύ-Οδηγός-για-ασθεείς-1200x800.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

03/Sep/2025

Φυλλικό Οξύ (Βιταμίνη Β9): Έλλειψη, Συμπτώματα, Τιμές & Εγκυμοσύνη – Οδηγός για Ασθενείς 🌿

Τι είναι το φυλλικό οξύ, ποιος είναι ο ρόλος του, πότε χρειάζεται εξέταση, ποια είναι τα φυσιολογικά όρια και πότε συστήνονται συμπληρώματα. Ένας απλός, πρακτικός οδηγός για ασθενείς.

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι το φυλλικό οξύ (Β9);
2️⃣ Γιατί είναι σημαντικό (ρόλος στον οργανισμό)
3️⃣ Πηγές στη διατροφή & διαφορές φυλλικού/φολικού
4️⃣ Πότε χρειάζεται εξέταση
5️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία
6️⃣ Τιμές αναφοράς & ερμηνεία (πίνακας)
7️⃣ Έλλειψη φυλλικού: αίτια & συμπτώματα
8️⃣ Φυλλικό οξύ vs Βιταμίνη Β12 (προσοχή)
9️⃣ Εγκυμοσύνη & φυλλικό οξύ (δοσολογία)
🔟 Συμπληρώματα: πότε, πόσο & προφυλάξεις
1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
1️⃣2️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε
1️⃣3️⃣ Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

1️⃣ Τι είναι το φυλλικό οξύ (Β9);

Η Βιταμίνη Β9 βρίσκεται φυσικά στα τρόφιμα ως φυλλικό και ως φολικό οξύ σε συμπληρώματα/εμπλουτισμένα προϊόντα.
Είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων, τη σύνθεση DNA και την ανάπτυξη του εμβρύου.

2️⃣ Γιατί είναι σημαντικό (ρόλος στον οργανισμό)

Συμβάλλει στη φυσιολογική αιμοποίηση (πρόληψη μεγαλοβλαστικής αναιμίας).
Είναι κρίσιμο για τη σύνθεση DNA & τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό.
Βοηθά στον μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης (μαζί με Β12/Β6).
Κατά την κύηση, μειώνει τον κίνδυνο ελαττωμάτων του νευρικού σωλήνα του εμβρύου.

3️⃣ Πηγές στη διατροφή & διαφορές φυλλικού/φολικού

Φυσικές πηγές (φυλλικό): σκούρα πράσινα λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), όσπρια (φακές, ρεβίθια), εσπεριδοειδή, αβοκάντο, ξηροί καρποί, συκώτι.
Εμπλουτισμένα τρόφιμα: δημητριακά πρωινού, αλεύρια, φυτικά ροφήματα (ελέγξτε τις ετικέτες).
Συμπληρώματα (φολικό οξύ / μεθυλοφολικό): χρήσιμα όταν οι ανάγκες είναι αυξημένες ή υπάρχει έλλειψη.

💡 Tip: Το φυσικό φυλλικό ευαισθητοποιείται στο μαγείρεμα. Προτιμήστε ήπιο βράσιμο/στον ατμό και κατανάλωση σαλάτας.

4️⃣ Πότε χρειάζεται εξέταση

📌 Ενδείξεις ελέγχου φυλλικού/φολικού:

Κόπωση, ωχρότητα, εύκολη δύσπνοια, μεγαλοβλαστική αναιμία (αυξημένο MCV στη Γενική Αίματος).
Διατροφή χαμηλή σε λαχανικά/όσπρια ή αλκοολισμός.
Δυσαπορρόφηση: κοιλιοκάκη, φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου, μετεγχειρητικά (βαριατρική).
Φάρμακα που επηρεάζουν τον μεταβολισμό φυλλικού (π.χ. μεθοτρεξάτη, τριμεθοπρίμη, φαινυτοΐνη – κατόπιν ιατρικής καθοδήγησης).
Κύηση ή προετοιμασία για εγκυμοσύνη.

5️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία

Δείγμα: Φλεβικό αίμα. Μπορεί να μετρηθεί ορός φυλλικού ή ερυθροκυτταρικό φυλλικό (RBC folate).
Νηστεία: Συνήθως δεν απαιτείται ειδική νηστεία μόνο για φυλλικό. Ακολουθήστε τις οδηγίες αν γίνουν ταυτόχρονα άλλες εξετάσεις.
Συμπληρώματα: Ενημερώστε εάν λαμβάνετε πολυβιταμίνες/φολικό οξύ (παροδικά επηρεάζουν το αποτέλεσμα ορού).

6️⃣ Τιμές αναφοράς & ερμηνεία (πίνακας)

Τα όρια διαφέρουν ανά εργαστήριο και μέθοδο. Ο παρακάτω πίνακας είναι ενδεικτικός για ενήλικες.

Δείκτης	Ενδεικτικά όρια	Ερμηνεία
Φυλλικό ορού (ng/mL)	< 4 χαμηλό • 4–6 οριακό • > 6 επαρκές	Η οριακή ζώνη χρειάζεται συσχέτιση με κλινική εικόνα/άλλες εξετάσεις
Ερυθροκυτταρικό φυλλικό (RBC folate)	Επαρκές: σύμφωνα με τα όρια του εργαστηρίου	Αποτυπώνει μακροχρόνια κατάσταση φυλλικού

Σημείωση: Η ερμηνεία γίνεται πάντα από τον/την γιατρό σας, μαζί με τη Γενική Αίματος, τη Βιταμίνη Β12 και το ιστορικό σας.

7️⃣ Έλλειψη φυλλικού: αίτια & συμπτώματα

Αίτια: ανεπαρκής πρόσληψη λαχανικών/οσπρίων, αλκοολισμός, δυσαπορρόφηση (κοιλιοκάκη, Crohn), φάρμακα (π.χ. μεθοτρεξάτη), αυξημένες ανάγκες (κύηση, εφηβεία).
Συμπτώματα: κόπωση, ωχρότητα, δύσπνοια στην κόπωση, ευερεθιστότητα, γλωσσίτιδα, άφθες, πονοκέφαλοι. Στη Γενική Αίματος: συχνά αυξημένο MCV.

🧭 Τι μπορώ να κάνω:

Ενισχύστε τη διατροφή με σκούρα πράσινα λαχανικά & όσπρια 3–5 φορ./εβδ.
Περιορίστε το αλκοόλ και προτιμήστε ήπιο μαγείρεμα.
Συζητήστε με τον/την γιατρό για πιθανή συμπλήρωση και έλεγχο υποκείμενων αιτιών (δυσαπορρόφηση).

8️⃣ Φυλλικό οξύ vs Βιταμίνη Β12 (προσοχή)

Η έλλειψη Β9 και Β12 δίνουν παρόμοια εικόνα αναιμίας. Μην ξεκινάτε υψηλές δόσεις φολικού χωρίς να ελεγχθεί και η Β12:
η υπερβολική λήψη φολικού μπορεί να «κρύψει» την αναιμία από Β12 ενώ τα νευρολογικά συμπτώματα της Β12 μπορεί να συνεχίσουν να εξελίσσονται.

9️⃣ Εγκυμοσύνη & φυλλικό οξύ (δοσολογία)

Γενικός πληθυσμός που σχεδιάζει κύηση: συνήθως 400 μg/ημέρα φολικό οξύ από τουλάχιστον 1 μήνα πριν τη σύλληψη και στο 1ο τρίμηνο (σύμφωνα με τον/την γυναικολόγο).
Υψηλού κινδύνου (π.χ. ιστορικό ελαττωμάτων νευρικού σωλήνα, ορισμένα αντιεπιληπτικά, σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία): συχνά απαιτούνται υψηλότερες δόσεις μετά από ιατρική απόφαση.
Στη συνέχεια, λαμβάνεται συνήθως προγεννητική πολυβιταμίνη με κατάλληλο φολικό/φυλλικό.

🔟 Συμπληρώματα: πότε, πόσο & προφυλάξεις

Για ήπια έλλειψη ή αυξημένες ανάγκες, ο/η γιατρός μπορεί να συστήσει 400–800 μg/ημ. ή εξατομικευμένη δόση.
Μην υπερβαίνετε το UL 1000 μg/ημ. (1 mg) χωρίς ιατρική καθοδήγηση, ιδίως αν δεν έχει αποκλειστεί έλλειψη Β12.
Μεθοτρεξάτη/αντιφυλλικά: απαιτείται ιατρική καθοδήγηση (συχνά δίνεται φυλλινικό/φολινικό οξύ κατά πρωτόκολλο).
Μεθυλοφολικό (5-MTHF): εναλλακτική μορφή σε ειδικές περιπτώσεις· η επιλογή μορφής γίνεται από τον/την γιατρό.

1️⃣1️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση φυλλικού;
👉 Όχι ειδικά για φυλλικό. Ακολουθήστε τις οδηγίες αν συνδυάζεται με άλλες εξετάσεις (π.χ. λιπίδια).

❓ Έχω φυλλικό ορού 3,8 ng/mL. Τι σημαίνει;
👉 Είναι χαμηλό/οριακό. Συζητήστε αλλαγές διατροφής και πιθανή συμπλήρωση με τον/την γιατρό σας.

❓ Μπορώ να πάρω φολικό χωρίς εξετάσεις;
👉 Στην προετοιμασία κύησης συνιστάται. Για θεραπεία έλλειψης, καλύτερα να προηγείται έλεγχος και Β12.

❓ Πόσο γρήγορα διορθώνεται η έλλειψη;
👉 Ο αιματολογικός δείκτης βελτιώνεται συνήθως σε μερικές εβδομάδες· τα αποθέματα χρειάζονται περισσότερο (μήνες).

1️⃣2️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε

Η Β9 είναι ζωτική για αίμα, DNA & κύηση.
Λαχανικά & όσπρια είναι οι βασικές φυσικές πηγές.
Έλεγχος φυλλικού όταν υπάρχει αναιμία/κόπωση ή προετοιμασία κύησης.
Μην ξεκινάτε υψηλές δόσεις χωρίς να ελέγξετε και Β12.
Στην εγκυμοσύνη: συνήθως 400 μg/ημ. (ή διαφορετικά για υψηλού κινδύνου – μόνο με ιατρική καθοδήγηση).

1️⃣3️⃣ Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

Έντονη κόπωση, ωχρότητα, δύσπνοια με ύποπτη αναιμία.
Εγκυμοσύνη ή προγραμματισμός κύησης.
Συμπτώματα δυσαπορρόφησης (επίμονη διάρροια, απώλεια βάρους).
Λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν το φυλλικό (μόνο με ιατρική καθοδήγηση).

Το κείμενο είναι ενημερωτικό και δεν αντικαθιστά ιατρική συμβουλή. Η διάγνωση/θεραπεία καθορίζονται από τον/την θεράποντα ιατρό.

🔎 Θέλετε να ελέγξετε Φυλλικό Οξύ;

Δείτε αναλυτικά για την Εξέταση Φυλλικού Οξέος, πώς γίνεται και πώς να προετοιμαστείτε.
Χρήσιμος έλεγχος μαζί με Βιταμίνη Β12, Φερριτίνη και Γενική Αίματος.

👉 Δείτε περισσότερα εδώ

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Older Posts

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…