29/Sep/2025

Αντισώματα anti-RNP – Φιλικός Οδηγός

1) Τι είναι τα αντισώματα anti-RNP;

Τα αντισώματα anti-RNP (αντι-ριβονουκλεοπρωτεϊνικά αντισώματα) είναι μια κατηγορία αντιπυρηνικών αντισωμάτων (ANA) που στρέφονται έναντι συμπλόκων ριβονουκλεοπρωτεϊνών (Ribonucleoproteins – RNP) του πυρήνα. Οι ριβονουκλεοπρωτεΐνες είναι συνδυασμοί RNA και πρωτεϊνών που συμμετέχουν σε βασικές λειτουργίες του κυττάρου όπως η επεξεργασία του RNA και η ρύθμιση της μεταγραφής.

Η ανίχνευση των anti-RNP στον ορό έχει μεγάλη σημασία στην ανοσολογία γιατί:

Αποτελούν βασικό δείκτη του Μικτού Νοσήματος Συνδετικού Ιστού (Mixed Connective Tissue Disease – MCTD), όπου εμφανίζονται σε πολύ υψηλούς τίτλους.
Μπορούν επίσης να ανιχνευθούν σε Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, Σκληρόδερμα, Ρευματοειδή Αρθρίτιδα και άλλα αυτοάνοσα του συνδετικού ιστού.
Βοηθούν τους γιατρούς στη διαφοροδιάγνωση μεταξύ των διαφόρων αυτοάνοσων νοσημάτων όταν τα συμπτώματα επικαλύπτονται.

Η μέτρησή τους γίνεται σε δείγμα ορού αίματος με τεχνικές όπως ELISA ή immunoblot. Σε συνδυασμό με άλλα ειδικά αυτοαντισώματα (anti-Sm, anti-SSA/Ro, anti-SSB/La, anti-Scl70 κ.ά.) και με την κλινική εικόνα, οι τιμές των anti-RNP προσφέρουν πολύτιμη πληροφορία για τη διάγνωση, την πρόγνωση και την παρακολούθηση των ασθενών.

Συνολικά, τα αντισώματα anti-RNP θεωρούνται δείκτης-«κλειδί» στα αυτοάνοσα νοσήματα του συνδετικού ιστού, γιατί αναγνωρίζουν ειδικά αντιγόνα του κυττάρου που εμπλέκονται στη ρύθμιση του γενετικού υλικού και συνδέονται με ιδιαίτερα κλινικά προφίλ.

2) Γιατί ζητούνται / Πότε χρειάζονται;

Η εξέταση αντισωμάτων anti-RNP ζητείται από τον/την γιατρό όταν υπάρχει υποψία ή διάγνωση αυτοάνοσου νοσήματος του συνδετικού ιστού. Στην πράξη χρησιμοποιείται:

Διερεύνηση ασθενούς με θετικά ANA: Αν ο αρχικός έλεγχος δείξει θετικά αντιπυρηνικά αντισώματα, ο προσδιορισμός anti-RNP βοηθά να διευκρινιστεί το είδος του αυτοάνοσου.
Υποψία Μικτού Νοσήματος Συνδετικού Ιστού (MCTD): Η παρουσία υψηλού τίτλου anti-RNP είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική για αυτή την κατάσταση. Εμφανίζεται σε ασθενείς με συνδυασμό συμπτωμάτων από λύκο, σκληρόδερμα και μυοσίτιδα.
Διαφορική διάγνωση: Μαζί με άλλα αυτοαντισώματα (anti-Sm, anti-SSA/Ro, anti-SSB/La, anti-Scl70 κ.λπ.) βοηθά να ξεχωρίσει ΣΕΛ, Σκληρόδερμα, Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, Μυοσίτιδες και άλλα αυτοάνοσα.
Παρακολούθηση ασθενών: Χρησιμοποιείται για να αξιολογηθεί η πορεία της νόσου και η ανταπόκριση στη θεραπεία, ειδικά όταν τα συμπτώματα αλλάζουν.
Πρόληψη επιπλοκών: Σε ασθενείς με υποψία MCTD ή επικαλυπτόμενα σύνδρομα, η έγκαιρη ανίχνευση anti-RNP βοηθά στον σχεδιασμό εξατομικευμένης παρακολούθησης (π.χ. καρδιοπνευμονικές εκδηλώσεις).

Με άλλα λόγια, η μέτρηση anti-RNP δεν γίνεται προληπτικά σε υγιή άτομα αλλά στοχευμένα, όταν υπάρχει κλινική ένδειξη και χρειάζεται εξειδικευμένος ανοσολογικός έλεγχος.

3) Προετοιμασία πριν την εξέταση

Η μέτρηση των αντισωμάτων anti-RNP γίνεται σε δείγμα ορού αίματος που λαμβάνεται με απλή αιμοληψία από φλέβα. Σε γενικές γραμμές δεν απαιτείται νηστεία, ωστόσο είναι καλό να γνωρίζετε τα εξής:

Ενημερώστε τον/την μικροβιολόγο για όλα τα φάρμακα ή συμπληρώματα που λαμβάνετε (π.χ. κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά, βιοτίνη σε υψηλές δόσεις), καθώς μπορούν να επηρεάσουν την ανοσολογική απόκριση ή να αλλοιώσουν το αποτέλεσμα.
Αν έχετε πρόσφατα νοσήσει από λοίμωξη, έχετε κάνει εμβολιασμό ή έχετε λάβει ανοσοθεραπεία, ενημερώστε το εργαστήριο· οι καταστάσεις αυτές μπορεί να προκαλέσουν παροδικές αυξομειώσεις των αυτοαντισωμάτων.
Επιλέξτε την αιμοληψία σε ήρεμη κατάσταση (π.χ. πρωινές ώρες) και αποφύγετε έντονη σωματική δραστηριότητα λίγο πριν, ώστε να εξασφαλιστεί σταθερό δείγμα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο/η γιατρός μπορεί να συστήσει η εξέταση να γίνει μαζί με άλλες (ANA, anti-Sm, anti-dsDNA), για πληρέστερη εικόνα.

Ακολουθώντας αυτές τις απλές οδηγίες εξασφαλίζετε πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα και διευκολύνετε την ορθή ερμηνεία του από τον/την ιατρό σας.

4) Ερμηνεία αποτελεσμάτων

Η αξιολόγηση των αντισωμάτων anti-RNP γίνεται πάντα σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα, άλλα αυτοαντισώματα και εργαστηριακές εξετάσεις. Δεν υπάρχει «απόλυτα φυσιολογική» τιμή όπως στις βιοχημικές εξετάσεις· τα εργαστήρια αναφέρουν αποτελέσματα ως αρνητικό, οριακό ή θετικό με βάση τις μονάδες της μεθόδου (π.χ. ELISA IU/mL).

Θετικό anti-RNP:

Υψηλός τίτλος (πολύ πάνω από το όριο αναφοράς): Ισχυρά ενδεικτικός Μικτού Νοσήματος Συνδετικού Ιστού (MCTD), ειδικά όταν υπάρχουν συμβατά συμπτώματα (Raynaud, αρθραλγίες, μυαλγίες, οίδημα δακτύλων).
Μέτριος τίτλος: Μπορεί να βρεθεί σε Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, Σκληρόδερμα, Ρευματοειδή Αρθρίτιδα ή σε επικαλυπτόμενα σύνδρομα («overlap syndromes»).
Η ένταση της θετικότητας μπορεί να αλλάζει με τον χρόνο και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

Αρνητικό anti-RNP:

Δεν αποκλείει πλήρως την ύπαρξη αυτοάνοσου, αλλά μειώνει την πιθανότητα MCTD.
Η διάγνωση βασίζεται και σε άλλα αντισώματα (π.χ. anti-Sm, anti-SSA/Ro, anti-Scl70) και στην κλινική εικόνα.

Οριακό / χαμηλός τίτλος anti-RNP:

Μπορεί να εμφανιστεί παροδικά μετά από λοιμώξεις ή φάρμακα.
Συνήθως απαιτεί επανάληψη της εξέτασης και συνεκτίμηση με συμπτώματα.

Ο/Η γιατρός σας θα ερμηνεύσει το αποτέλεσμα σε σχέση με την συνολική εικόνα (συμπτώματα, εργαστηριακά, ιστορικό) για να αποφασίσει αν χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις ή θεραπευτική παρέμβαση.

5) Σχετικές εξετάσεις

Η εξέταση αντισωμάτων anti-RNP σπάνια αξιολογείται απομονωμένα. Συνήθως συνδυάζεται με άλλες ανοσολογικές δοκιμασίες ώστε να δοθεί πλήρης εικόνα της κατάστασης του συνδετικού ιστού και της ανοσολογικής δραστηριότητας του οργανισμού:

ANA (Αντιπυρηνικά αντισώματα): Η βασική εξέταση screening. Το anti-RNP είναι υποσύνολο των ANA.
Anti-Sm: Πολύ ειδικό για Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο. Χρησιμοποιείται για διαφοροδιάγνωση όταν συνυπάρχει anti-RNP.
Anti-SSA (Ro) και Anti-SSB (La): Σημαντικά σε Σύνδρομο Sjögren, ΣΕΛ και επικαλυπτόμενα σύνδρομα.
Anti-Scl70 (Topoisomerase I): Ειδικό για Συστηματική Σκλήρυνση (Σκληρόδερμα). Χρήσιμο σε περιπτώσεις όπου anti-RNP είναι θετικό αλλά χρειάζεται διάκριση από σκληρόδερμα.
Anti-dsDNA: Πολύτιμο για την εκτίμηση της δραστηριότητας του ΣΕΛ. Συχνά ζητείται μαζί με anti-RNP.
Anti-Jo-1 και άλλα αντισώματα μυοσίτιδας: Σε ασθενείς με μυοσίτιδες και επικαλυπτόμενα σύνδρομα βοηθούν στην πλήρη ταξινόμηση.
Συμπλήρωμα C3 και C4: Οι τιμές του συμπληρώματος μπορεί να είναι μειωμένες σε ενεργό αυτοάνοσο νόσημα. Ο συνδυασμός με anti-RNP δίνει καλύτερη εικόνα της ανοσολογικής δραστηριότητας.

Με την ολοκληρωμένη αυτή ανοσολογική διερεύνηση ο/η γιατρός μπορεί να καθορίσει το είδος του νοσήματος, τη σοβαρότητά του και να σχεδιάσει εξατομικευμένη παρακολούθηση.

6) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση anti-RNP;

Όχι. Η μέτρηση των αντισωμάτων anti-RNP δεν απαιτεί νηστεία. Ωστόσο, όπως σε κάθε αιμοληψία, είναι καλό να αποφύγετε βαριά γεύματα, αλκοόλ ή έντονη άσκηση αμέσως πριν, ώστε να είναι σταθερό το δείγμα του ορού. Ενημερώστε επίσης για φάρμακα ή συμπληρώματα που λαμβάνετε, γιατί ορισμένα μπορούν να επηρεάσουν έμμεσα την ανοσολογική απόκριση και να οδηγήσουν σε παροδικές διακυμάνσεις των αυτοαντισωμάτων.

Σε ποιες παθήσεις βρίσκονται αυξημένα τα anti-RNP;

Η παρουσία υψηλού τίτλου anti-RNP είναι χαρακτηριστική για το Μικτό Νόσημα Συνδετικού Ιστού (MCTD). Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστούν και σε άλλες αυτοάνοσες παθήσεις του συνδετικού ιστού όπως Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, Σκληρόδερμα, Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και επικαλυπτόμενα σύνδρομα («overlap syndromes»). Η διάγνωση βασίζεται στον συνδυασμό αντισωμάτων, συμπτωμάτων και άλλων εργαστηριακών ευρημάτων – ποτέ μόνο σε ένα αποτέλεσμα.

Μπορούν οι λοιμώξεις ή τα φάρμακα να επηρεάσουν το αποτέλεσμα;

Ναι. Ορισμένα φάρμακα όπως κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά ή υψηλές δόσεις βιοτίνης μπορεί να καταστείλουν ή να αλλοιώσουν την παραγωγή αντισωμάτων, δίνοντας ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Επίσης, πρόσφατες λοιμώξεις ή εμβολιασμοί μπορούν να προκαλέσουν προσωρινές αυξομειώσεις. Για αυτό είναι σημαντικό να ενημερώνετε τον/την μικροβιολόγο για την κατάστασή σας, ώστε η ερμηνεία να είναι πιο αξιόπιστη.

Έχω θετικά anti-RNP αλλά νιώθω καλά – τι σημαίνει;

Η παρουσία anti-RNP δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει ενεργό νόσημα. Μπορεί να δείχνει προδιάθεση ή να είναι εύρημα σε πρώιμο στάδιο. Σε ορισμένα άτομα τα αντισώματα παραμένουν θετικά χωρίς σοβαρά συμπτώματα για πολλά χρόνια. Ο/Η γιατρός σας θα συνεκτιμήσει την πορεία των συμπτωμάτων, άλλες εξετάσεις και το ιστορικό σας για να αποφασίσει αν απαιτείται παρακολούθηση ή θεραπευτική παρέμβαση.

Είναι τα anti-RNP δείκτης πρόγνωσης;

Σε Μικτό Νόσημα Συνδετικού Ιστού, η παρακολούθηση των τίτλων anti-RNP βοηθά να εκτιμηθεί η δραστηριότητα της νόσου, αν και δεν αποτελεί απόλυτο δείκτη πρόγνωσης. Οι τιμές τους συχνά μένουν υψηλές ακόμη και όταν τα συμπτώματα υποχωρούν. Στα άλλα αυτοάνοσα νοσήματα ο ρόλος τους είναι κυρίως διαγνωστικός και λιγότερο προγνωστικός. Η συνολική εκτίμηση γίνεται με βάση πολλά κλινικά και εργαστηριακά δεδομένα.

Χρειάζεται να επαναλαμβάνω την εξέταση anti-RNP;

Η ανάγκη για επανάληψη καθορίζεται από τον θεράποντα ιατρό. Συνήθως, όταν υπάρχει διάγνωση αυτοάνοσου, η εξέταση επαναλαμβάνεται περιοδικά (π.χ. κάθε 6–12 μήνες) για να παρακολουθείται η πορεία της νόσου ή η ανταπόκριση στη θεραπεία. Αν πρόκειται για αρχική διερεύνηση ή «οριακά» αποτελέσματα, μπορεί να συστηθεί επανάληψη μετά από μερικούς μήνες για επιβεβαίωση.

Υπάρχουν μέτρα πρόληψης για την εμφάνιση anti-RNP;

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα που να προλαμβάνουν την εμφάνιση των anti-RNP, γιατί σχετίζονται με το ανοσοποιητικό και τη γενετική προδιάθεση. Ωστόσο, η καλή υγεία του ανοσοποιητικού (ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ύπνος, αποφυγή καπνίσματος και στρες, έλεγχος λοιμώξεων) βοηθά γενικά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ή επιδείνωσης αυτοάνοσων καταστάσεων. Η τακτική ιατρική παρακολούθηση είναι το πιο σημαντικό στοιχείο.

7) Βιβλιογραφία

StatPearls – Anti-RNP Antibodies
(αναλυτική παρουσίαση της βιολογίας και της κλινικής σημασίας των anti-RNP)
Lab Tests Online UK – Anti-RNP Antibodies
(οδηγός για την εξέταση και πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα)
UpToDate – Anti-RNP antibodies
(τεκμηριωμένες πληροφορίες για τη χρήση της εξέτασης στην κλινική πράξη)
Mayo Clinic Laboratories – RNP Antibodies, Serum
(κλινικές ενδείξεις, δείγμα και ερμηνεία αποτελεσμάτων)
EULAR – European Alliance of Associations for Rheumatology
(κατευθυντήριες οδηγίες για αυτοάνοσα νοσήματα και χρήση αυτοαντισωμάτων)
Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία
(πληροφορίες και οδηγίες για αυτοάνοσα νοσήματα και εξετάσεις αντισωμάτων στην Ελλάδα)
Ανοσολογία – Βιοπαθολογία (Ελληνικό πανεπιστημιακό σύγγραμμα):
Κεφάλαιο «Αντισώματα έναντι ριβονουκλεοπρωτεϊνών (anti-RNP)»
(θεωρητική βάση για φοιτητές και επαγγελματίες υγείας)
Anti-RNP antibodies in connective tissue diseases
(επιστημονική ανασκόπηση για την εμφάνιση των anti-RNP σε διάφορα νοσήματα του συνδετικού ιστού)

Στο εργαστήριό μας πραγματοποιούμε αξιόπιστα τη μέτρηση των Αντισωμάτων anti-RNP και άλλων αυτοαντισωμάτων.

Κλείστε Ραντεβού

Μάθετε Περισσότερα

📞 +30-22310-66841 – Δευτέρα έως Παρασκευή 07:00–13:30

Παντελής Αναγνωστόπουλος

28/Sep/2025

Συμπλήρωμα C3 – Φιλικός Οδηγός Εξέτασης

1) Τι είναι το C3;

Το συμπλήρωμα C3 είναι μία από τις κύριες πρωτεΐνες του συστήματος του συμπληρώματος – ένα μέρος της φυσικής ανοσίας μας που βοηθά στην άμυνα έναντι λοιμώξεων και στη ρύθμιση της φλεγμονής.
Μετράται στο αίμα για να εκτιμηθεί η λειτουργία του συμπληρώματος και η παρουσία ορισμένων αυτοάνοσων ή φλεγμονωδών νοσημάτων.

🔑 Key facts για C3:

Είναι βασική πρωτεΐνη του συμπληρώματος (κεντρικό σημείο ενεργοποίησης).
Συμμετέχει στην κλασική και εναλλακτική οδό ενεργοποίησης.
Η χαμηλή τιμή μπορεί να υποδηλώνει κατανάλωση συμπληρώματος (π.χ. ΣΕΛ, λύκος νεφρίτιδα).
Η υψηλή τιμή μπορεί να σχετίζεται με οξεία φλεγμονή ή λοιμώξεις.
Η εξέταση γίνεται με απλή αιμοληψία, συνήθως χωρίς ανάγκη νηστείας.

2) Γιατί ζητείται η εξέταση C3;

Η μέτρηση του συμπληρώματος C3 ζητείται όταν ο/η ιατρός θέλει να αξιολογήσει
τη λειτουργία του συστήματος συμπληρώματος ή να διερευνήσει καταστάσεις που προκαλούν
κατανάλωση ή αύξηση της πρωτεΐνης C3.
Το C3 αποτελεί «κεντρικό κόμβο» της ανοσολογικής απόκρισης, και η τιμή του στο αίμα μπορεί να δώσει
σημαντικές διαγνωστικές και προγνωστικές πληροφορίες.

🔎 Συχνές ενδείξεις για εξέταση C3:

Διερεύνηση αυτοάνοσων νοσημάτων (π.χ. Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, λύκος νεφρίτιδα) όπου το C3 μπορεί να είναι χαμηλό λόγω κατανάλωσης.
Αξιολόγηση φλεγμονωδών ή μολυσματικών καταστάσεων όπου το C3 μπορεί να αυξάνεται.
Παρακολούθηση ενεργότητας ΣΕΛ σε συνδυασμό με anti-dsDNA, C4, CRP και ΤΚΕ.
Έλεγχος συγγενών ελλείψεων του συμπληρώματος (σπάνιες αλλά σημαντικές καταστάσεις).
Αξιολόγηση νεφρικών ή αγγειακών επιπλοκών που σχετίζονται με εναπόθεση ανοσοσυμπλεγμάτων.

➡️ Το C3 συνήθως μετράται μαζί με το C4 και άλλα αντισώματα,
ώστε να υπάρχει ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης του συμπληρώματος και της πορείας της νόσου.

3) Προετοιμασία πριν την εξέταση C3

Η μέτρηση του συμπληρώματος C3 είναι μια απλή αιματολογική εξέταση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτεί νηστεία.
Ωστόσο, η σωστή προετοιμασία εξασφαλίζει αξιόπιστο δείγμα και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ψευδών αποτελεσμάτων.

💡 Χρήσιμες συμβουλές πριν την εξέταση:

Εάν δεν σας έχει δοθεί ειδική οδηγία, μπορείτε να φάτε κανονικά πριν την αιμοληψία.
Ενημερώστε το εργαστήριο για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε (κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά, βιολογικούς παράγοντες), γιατί μπορεί να επηρεάσουν το συμπλήρωμα.
Αναφέρετε πρόσφατες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς, καθώς μπορεί να αυξήσουν παροδικά το C3.
Φροντίστε να είστε ξεκούραστοι και ενυδατωμένοι πριν την αιμοληψία.
Έχετε μαζί σας προηγούμενες μετρήσεις C3/C4 και αποτελέσματα αντισωμάτων (ANA, anti-dsDNA) για σύγκριση.

➡️ Αν ο/η ιατρός σας έχει ζητήσει και άλλες εξετάσεις (π.χ. C4, CRP/ΤΚΕ, anti-dsDNA), μπορείτε να τις κάνετε
στην ίδια αιμοληψία για ευκολία και συνέπεια.

4) Ερμηνεία αποτελεσμάτων C3

Τα αποτελέσματα της εξέτασης C3 βοηθούν στην εκτίμηση της λειτουργίας του συμπληρώματος και στη διάγνωση ή παρακολούθηση διαφόρων νοσημάτων.
Οι τιμές του C3 μπορεί να είναι χαμηλές λόγω κατανάλωσης ή έλλειψης της πρωτεΐνης,
ή αυξημένες σε περιπτώσεις οξείας φλεγμονής.
Η ερμηνεία γίνεται πάντα από ειδικό, σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και άλλες εργαστηριακές εξετάσεις.

📌 Σημεία προσοχής στην ερμηνεία:

Χαμηλό C3: Υποδηλώνει κατανάλωση του συμπληρώματος, όπως σε ΣΕΛ (ιδίως με λύκος νεφρίτιδα), μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα, αγγειίτιδες ή σπάνιες συγγενείς ελλείψεις.
Υψηλό C3: Μπορεί να εμφανιστεί σε οξεία φλεγμονή, λοιμώξεις, μεταβολικό σύνδρομο ή κατά τη διάρκεια κύησης.
Σύγκριση με C4: Η ταυτόχρονη μέτρηση C4 δίνει πλήρη εικόνα: χαμηλά και τα δύο → κλασική οδός ενεργοποίησης· χαμηλό μόνο C3 → εναλλακτική οδός.
Συνδυασμός με αντισώματα: Anti-dsDNA, ANA και ENA panel βοηθούν στον καθορισμό της διάγνωσης και της ενεργότητας αυτοάνοσων νοσημάτων.
Παρακολούθηση διαχρονικά: Οι μεταβολές του C3 (αύξηση ή πτώση) έχουν μεγαλύτερη αξία από μια μεμονωμένη μέτρηση.

➡️ Η αξιολόγηση του C3 πρέπει πάντα να γίνεται σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα, άλλες εργαστηριακές εξετάσεις και την πορεία του ασθενούς.

5) Συμπληρωματικές Εξετάσεις μαζί με C3

Η μέτρηση του συμπληρώματος C3 αποκτά μεγαλύτερη διαγνωστική αξία όταν συνδυάζεται με άλλες εξετάσεις του συμπληρώματος ή ανοσολογικούς δείκτες.
Ο συνδυασμός αυτός δίνει στον/στην ιατρό μια πλήρη εικόνα της ενεργότητας της νόσου, του τρόπου ενεργοποίησης του συμπληρώματος και των πιθανών επιπλοκών.

📋 Συχνές συμπληρωματικές εξετάσεις:

Συμπλήρωμα C4: Η ταυτόχρονη μέτρηση C3 & C4 δείχνει ποια οδός ενεργοποίησης επηρεάζεται (κλασική, εναλλακτική).
ANA (Αντιπυρηνικά Αντισώματα): Screening για αυτοάνοσα νοσήματα.
Anti-dsDNA: Σε ΣΕΛ χρησιμοποιείται μαζί με C3/C4 για παρακολούθηση ενεργότητας και νεφρικής συμμετοχής.
Εκτεταμένο ENA Panel: Ανίχνευση αντισωμάτων Ro/SSA, La/SSB, Sm, RNP κ.ά.
CRP και ΤΚΕ: Δείκτες φλεγμονής για συνολική εικόνα.
Ουροανάλυση / Πρωτεϊνουρία 24ώρου: Ανίχνευση νεφρικής συμμετοχής σε αυτοάνοσα.
Αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα: Ελέγχονται αν υπάρχει υποψία συνδρόμου αντιφωσφολιπιδίων.
Συνολική λειτουργία συμπληρώματος (CH50): Αν υπάρχει υποψία γενικευμένης ανεπάρκειας του συμπληρώματος.

➡️ Συζητήστε με τον/την ιατρό σας ποιες από αυτές τις εξετάσεις είναι κατάλληλες για εσάς ώστε να γίνουν
στην ίδια αιμοληψία και να έχετε ολοκληρωμένο αποτέλεσμα χωρίς περιττές επαναλήψεις.

6) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση C3;

Όχι. Η μέτρηση C3 γίνεται με απλή αιμοληψία και δεν απαιτεί νηστεία, εκτός αν σας δοθεί ειδική οδηγία.

Πονάει η αιμοληψία;

Η αιμοληψία είναι σύντομη και ασφαλής. Μπορεί να νιώσετε ένα μικρό τσίμπημα.

Τι σημαίνει χαμηλή τιμή C3;

Συνήθως δείχνει κατανάλωση του συμπληρώματος, π.χ. σε Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο, λύκος νεφρίτιδα, μεταστρεπτοκοκκική σπειραματονεφρίτιδα ή σπάνιες συγγενείς ανεπάρκειες.

Τι σημαίνει υψηλή τιμή C3;

Μπορεί να σχετίζεται με οξεία φλεγμονή, λοιμώξεις, μεταβολικό σύνδρομο ή κύηση. Η ερμηνεία γίνεται πάντα σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα.

Γιατί μετράται μαζί με C4;

Η ταυτόχρονη μέτρηση C3 & C4 βοηθά να φανεί ποια οδός ενεργοποίησης επηρεάζεται: κλασική, εναλλακτική ή συνδυασμός.

Ποιες άλλες εξετάσεις συνιστώνται μαζί με C3;

Συχνά γίνεται μαζί με C4, ANA, anti-dsDNA, ENA panel, CRP/ΤΚΕ και ουροανάλυση για πλήρη εικόνα.

Μπορούν τα φάρμακα να επηρεάσουν το αποτέλεσμα;

Ναι. Κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά και βιολογικοί παράγοντες μπορεί να αλλάξουν τις τιμές του συμπληρώματος. Ενημερώστε πάντα το εργαστήριο.

Επηρεάζουν οι λοιμώξεις ή οι εμβολιασμοί;

Ναι, μπορούν να αυξήσουν προσωρινά τις τιμές C3. Ενημερώστε για τυχόν πρόσφατα επεισόδια.

Είναι ασφαλής η εξέταση στην εγκυμοσύνη;

Η αιμοληψία είναι ασφαλής. Κατά την κύηση το C3 μπορεί να είναι φυσιολογικά αυξημένο, κάτι που λαμβάνει υπόψη ο ιατρός σας.

7) Βιβλιογραφία

European League Against Rheumatism (EULAR) – Οδηγίες για συμπλήρωμα και αυτοάνοσα νοσήματα.
PubMed – Complement C3 test – Διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία.
ΕΟΔΥ – Ελληνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας – Πληροφορίες για ανοσολογικές εξετάσεις.
Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία – Εκπαιδευτικό υλικό για αυτοάνοσα νοσήματα.
Lupus Foundation of America – Πληροφορίες για ΣΕΛ και παρακολούθηση συμπληρώματος.

8) Μάθετε Περισσότερα – Κλείστε Ραντεβού

Για αξιόπιστη μέτρηση Συμπληρώματος C3 και όλων των σχετικών ανοσολογικών εξετάσεων,
μπορείτε να απευθυνθείτε στο εργαστήριό μας:

📅 Κλείστε Ραντεβού
📋 Δείτε όλες τις Εξετάσεις

📞 +30-22310-66841 | Δευτέρα – Παρασκευή 07:00–13:303

Παντελής Αναγνωστόπουλος

28/Sep/2025

Αντισώματα anti-dsDNA – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

1) Τι είναι τα αντισώματα anti-dsDNA;

Τα αντισώματα anti-dsDNA είναι ειδικά αυτοαντισώματα που στρέφονται εναντίον του
διπλής έλικας DNA του ίδιου του οργανισμού.
Ανήκουν στην οικογένεια των αντιπυρηνικών αντισωμάτων (ANA), αλλά διαφέρουν διότι έχουν
πολύ υψηλή ειδικότητα για τον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (ΣΕΛ), σε αντίθεση με άλλα ANA που μπορεί να εμφανίζονται και σε άλλα νοσήματα.

Πώς λειτουργούν: Τα anti-dsDNA δεσμεύουν διπλής έλικας DNA μέσα σε πυρήνες κυττάρων και σχηματίζουν ανοσοσυμπλέγματα.
Αυτά τα συμπλέγματα μπορούν να εναποτίθενται σε ιστούς (ιδίως νεφρούς), προκαλώντας φλεγμονή και βλάβη, γεγονός που εξηγεί γιατί
οι υψηλοί τίτλοι σχετίζονται με νεφρική συμμετοχή (λύκος νεφρίτιδα).

🔑 Key facts για anti-dsDNA:

Ανήκουν στα ANA αλλά είναι πιο ειδικά για ΣΕΛ.
Η θετική παρουσία υποστηρίζει έντονα τη διάγνωση ΣΕΛ.
Ο τίτλος τους αυξομειώνεται ανάλογα με την ενεργότητα της νόσου.
Η ανίχνευση γίνεται με ELISA, Farr assay ή IFA (Crithidia luciliae).
Συχνά ζητούνται μετά από θετικό ANA για τυποποίηση αυτοαντισωμάτων.
Συνδυάζονται με anti-Sm, C3/C4, δείκτες φλεγμονής και ουροανάλυση για πλήρη εικόνα.

➡️ Έτσι η εξέταση anti-dsDNA αποτελεί «ειδικό εργαλείο» για τη διάγνωση και την παρακολούθηση ΣΕΛ και όχι screening για τον γενικό πληθυσμό.

2) Γιατί ζητείται η εξέταση anti-dsDNA;

Η ανίχνευση των αντισωμάτων anti-dsDNA ζητείται όταν υπάρχει υποψία
Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (ΣΕΛ) ή όταν βρεθεί θετικό ANA
και χρειάζεται επιβεβαίωση/τυποποίηση των αυτοαντισωμάτων.
Τα anti-dsDNA είναι ιδιαίτερα χρήσιμα διότι έχουν υψηλή ειδικότητα για ΣΕΛ
και μπορούν να αντικατοπτρίσουν την ενεργότητα της νόσου, ιδίως τη νεφρική συμμετοχή (λύκος νεφρίτιδα).

🔎 Πότε συνιστάται η εξέταση anti-dsDNA:

Σε ασθενείς με συμπτώματα ΣΕΛ (εξάνθημα, αρθραλγίες, φωτοευαισθησία, στοματικά έλκη).
Όταν το ANA είναι θετικό και χρειάζεται ειδικός δείκτης για επιβεβαίωση ΣΕΛ.
Για παρακολούθηση της ενεργότητας ΣΕΛ και έγκαιρη ανίχνευση έξαρσης ή νεφρικής προσβολής.
Κατόπιν ιατρικής σύστασης για διαφορική διάγνωση μεταξύ ΣΕΛ και άλλων νοσημάτων συνδετικού ιστού.
Στο πλαίσιο προγεννητικού ή προληπτικού ελέγχου γυναικών με ιστορικό αυτοάνοσων παθήσεων.

➡️ Η εξέταση anti-dsDNA δεν αποτελεί screening στον γενικό πληθυσμό·
ζητείται μόνο όταν υπάρχει σαφής κλινική ένδειξη ή ανάγκη παρακολούθησης.

3) Προετοιμασία πριν την εξέταση anti-dsDNA

Η εξέταση anti-dsDNA είναι αιματολογική και στις περισσότερες περιπτώσεις
δεν απαιτεί νηστεία. Παρ’ όλα αυτά, η σωστή προετοιμασία βοηθά ώστε το δείγμα να είναι ποιοτικό
και τα αποτελέσματα πιο αξιόπιστα. Ενημερώστε πάντοτε το εργαστήριο για φάρμακα ή καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν τους τίτλους των αντισωμάτων.

💡 Χρήσιμες συμβουλές πριν την εξέταση:

Δεν απαιτείται νηστεία εκτός αν σας έχει δοθεί ειδική οδηγία από τον ιατρό σας.
Ενημερώστε για όλα τα φάρμακα (κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά, βιολογικούς παράγοντες) που λαμβάνετε.
Αναφέρετε πρόσφατες λοιμώξεις ή εμβολιασμούς, γιατί μπορεί να επηρεάσουν την τιμή των αντισωμάτων.
Έχετε μαζί σας προηγούμενα αποτελέσματα ANA, anti-ENA, C3/C4, anti-Sm για να γίνει σωστή σύγκριση.
Ρωτήστε τον/την ιατρό σας αν χρειάζεται να γίνουν συμπληρωματικές εξετάσεις (π.χ. ουροανάλυση, δείκτες φλεγμονής) στην ίδια αιμοληψία.

➡️ Με αυτές τις απλές κινήσεις αποφεύγονται ψευδή αποτελέσματα και επαναληπτικές αιμοληψίες.

4) Ερμηνεία αποτελεσμάτων anti-dsDNA

Τα αποτελέσματα της εξέτασης anti-dsDNA παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη διάγνωση και την παρακολούθηση του
Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (ΣΕΛ).
Το θετικό anti-dsDNA είναι ένας από τους βασικούς δείκτες ΣΕΛ και
συνδέεται συχνά με νεφρική συμμετοχή (λύκος νεφρίτιδα).
Ο τίτλος (ποσοτική τιμή) των αντισωμάτων μπορεί να αντικατοπτρίζει την ενεργότητα της νόσου και να αυξομειώνεται με την πορεία της θεραπείας.
Ωστόσο, η ερμηνεία γίνεται πάντα από ειδικό (ρευματολόγο, παθολόγο) και όχι απομονωμένα.

📌 Σημεία προσοχής στην ερμηνεία:

Θετικό anti-dsDNA: Υποστηρίζει ισχυρά τη διάγνωση ΣΕΛ· υψηλοί τίτλοι συχνά συνδέονται με ενεργό νόσο.
Αρνητικό anti-dsDNA: Δεν αποκλείει ΣΕΛ, ειδικά στα πρώιμα στάδια ή σε ασθενείς υπό θεραπεία.
Συσχέτιση με νεφρική νόσο: Αύξηση τίτλων μπορεί να προαναγγείλει έξαρση λύκου νεφρίτιδας.
Παράλληλος έλεγχος C3/C4: Χρήσιμος για την αξιολόγηση ενεργότητας και πρόγνωσης.
Συνύπαρξη με άλλα αντισώματα: Η ταυτόχρονη παρουσία anti-Sm, anti-RNP ή αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων μπορεί να δώσει πλήρη εικόνα της νόσου.

➡️ Ο τίτλος anti-dsDNA πρέπει πάντα να αξιολογείται μαζί με τα συμπτώματα, τις υπόλοιπες εξετάσεις
και την κλινική πορεία για να καθοδηγεί σωστά τη θεραπεία.

5) Συμπληρωματικές Εξετάσεις μαζί με anti-dsDNA

Η εξέταση anti-dsDNA συνήθως δεν πραγματοποιείται απομονωμένα.
Για να αποκτήσει διαγνωστική και προγνωστική αξία, συνδυάζεται με άλλες ανοσολογικές και αιματολογικές εξετάσεις που δίνουν στον/στην ιατρό πλήρη εικόνα της νόσου, της ενεργότητάς της και των πιθανών επιπλοκών.

📋 Συχνές συμπληρωματικές εξετάσεις:

ANA (Αντιπυρηνικά Αντισώματα): Βασικός έλεγχος screening για αυτοάνοσα.
Εκτεταμένο ENA Panel: Ανίχνευση αντισωμάτων Ro/SSA, La/SSB, Sm, RNP, Scl-70, Jo-1 κ.ά.
Anti-Sm: Δείκτης υψηλής ειδικότητας για ΣΕΛ, συνδυαστικός με anti-dsDNA.
Συμπλήρωμα C3/C4: Κατανάλωση συμπληρώματος, δείκτης ενεργότητας ΣΕΛ.
Δείκτες φλεγμονής (CRP, ΤΚΕ): Εκτίμηση συνολικής φλεγμονώδους κατάστασης.
Γενική αίματος & Βιοχημικός έλεγχος: Για συνολική εικόνα και επιπλοκές οργάνων.
Ουροανάλυση / Πρωτεϊνουρία 24ώρου: Εντοπισμός νεφρικής συμμετοχής (λύκος νεφρίτιδα).
Αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα: Αν υπάρχει υποψία συνδρόμου αντιφωσφολιπιδίων.

➡️ Συζητήστε με τον ιατρό σας ποιες από αυτές τις εξετάσεις είναι κατάλληλες για εσάς,
ώστε να γίνουν στην ίδια αιμοληψία και να αποφύγετε πολλαπλές επισκέψεις.

6) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση anti-dsDNA;

Όχι. Συνήθως δεν απαιτείται νηστεία, εκτός αν ο ιατρός σας ζητήσει κάτι διαφορετικό.

Πονάει η αιμοληψία;

Είναι μια σύντομη και ασφαλής διαδικασία. Μπορεί να νιώσετε ένα ελαφρύ τσίμπημα.

Τι σημαίνει θετικό anti-dsDNA;

Υποστηρίζει ισχυρά τη διάγνωση Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (ΣΕΛ) λόγω υψηλής ειδικότητας, ιδίως όταν συνυπάρχει κλινική εικόνα συμβατή με ΣΕΛ.

Αν είναι αρνητικό αποκλείεται ο ΣΕΛ;

Όχι. Αρνητικό anti-dsDNA δεν αποκλείει ΣΕΛ, ειδικά σε πρώιμα στάδια ή υπό θεραπεία. Η διάγνωση είναι κλινική και εργαστηριακή συνολικά.

Σχετίζεται με νεφρική νόσο (λύκος νεφρίτιδα);

Ναι. Αυξημένοι τίτλοι μπορεί να συνδέονται με ενεργότητα και κίνδυνο νεφρικής συμμετοχής. Συχνά παρακολουθείται μαζί με ουροανάλυση και πρωτεϊνουρία.

Αλλάζει ο τίτλος anti-dsDNA με την πορεία της νόσου;

Συχνά ναι. Μπορεί να αυξάνεται σε έξαρση και να μειώνεται με επιτυχή θεραπεία. Η τάση αξιολογείται από ειδικό μαζί με C3/C4 και κλινική εικόνα.

Όλες οι μέθοδοι anti-dsDNA είναι ίδιες;

Υπάρχουν διαφορετικές μέθοδοι (ELISA, Farr, IFA με Crithidia luciliae) με διαφορετική ευαισθησία/ειδικότητα. Γι’ αυτό η παρακολούθηση καλό είναι να γίνεται στο ίδιο εργαστήριο/μέθοδο.

Μπορούν τα φάρμακα να επηρεάσουν τα αποτελέσματα;

Ναι. Κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά και βιολογικοί παράγοντες μπορεί να μειώσουν τους τίτλους. Ενημερώστε πάντα τον ιατρό για ό,τι λαμβάνετε.

Επηρεάζουν οι λοιμώξεις ή οι εμβολιασμοί;

Μπορεί. Πρόσφατες λοιμώξεις/εμβολιασμοί ενδέχεται να επηρεάσουν προσωρινά τους τίτλους. Αναφέρετέ τα στο εργαστήριο.

Μπορώ να κάνω και άλλες εξετάσεις στην ίδια αιμοληψία;

Ναι. Συχνά συνδυάζεται με ANA, ENA panel, C3/C4, CRP/ΤΚΕ, anti-Sm και ουροανάλυση για πλήρη εικόνα, ώστε να αποφευχθούν πολλαπλές επισκέψεις.

Είναι ασφαλής στην εγκυμοσύνη;

Η αιμοληψία είναι ασφαλής. Σε κύηση με ιστορικό ΣΕΛ, ο ιατρός μπορεί να ζητήσει συχνότερη παρακολούθηση αντισωμάτων και συμπληρωμάτων.

Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται;

Εξαρτάται από την κλινική πορεία. Συνήθως κατά την αρχική διερεύνηση και στη συνέχεια περιοδικά για παρακολούθηση, πάντα με ιατρική ένδειξη.

7) Βιβλιογραφία

European League Against Rheumatism (EULAR) – Κατευθυντήριες οδηγίες για ΣΕΛ και αντισώματα anti-dsDNA.
PubMed – Anti-dsDNA antibodies – Διεθνής επιστημονική βιβλιογραφία.
ΕΟΔΥ – Ελληνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας – Πληροφορίες για αυτοάνοσα νοσήματα και εργαστηριακό έλεγχο.
Υπουργείο Υγείας – Εθνική πολιτική υγείας για χρόνια και αυτοάνοσα νοσήματα.
Annals of the Rheumatic Diseases – Άρθρο για αντισώματα anti-dsDNA και πρόγνωση νεφρίτιδας σε ΣΕΛ.
Lupus Foundation of America – Εκπαιδευτικό υλικό για ασθενείς σχετικά με ΣΕΛ και αντισώματα anti-dsDNA.
Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία – Οδηγίες και ενημερωτικά άρθρα για ΣΕΛ και αυτοάνοσα νοσήματα.

8) Μάθετε Περισσότερα – Κλείστε Ραντεβού

Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας εκτελούμε αξιόπιστα την εξέταση anti-dsDNA, ANA, ENA panel.

📅 Κλείστε Ραντεβού
📄 Δείτε τον Κατάλογο Εξετάσεων

☎️ +30-22310-66841
🕒 Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

Παντελής Αναγνωστόπουλος

24/Jul/2025

🧬 Τι είναι ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ);

Ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ, αγγλικά: Systemic Lupus Erythematosus – SLE) είναι ένα χρόνιο, πολυσυστηματικό αυτοάνοσο νόσημα που χαρακτηρίζεται από απώλεια της ανοσολογικής ανοχής και παραγωγή αυτοαντισωμάτων που προσβάλλουν υγιείς ιστούς και όργανα.

Προσβάλλει κυρίως γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, με αναλογία περίπου 9:1 έναντι των ανδρών. Η αιτιολογία του είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει γενετική προδιάθεση, ορμονικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

🔬 Παθοφυσιολογία:

Παραγωγή αυτοαντισωμάτων (π.χ. ANA, anti-dsDNA, anti-Sm)
Σχηματισμός ανοσοσυμπλεγμάτων ➜ εναπόθεση σε νεφρούς, αρθρώσεις, δέρμα
Ενεργοποίηση του συμπληρώματος ➜ φλεγμονή & ιστική βλάβη

🧩 Κλινική Πολυμορφία:

Ο ΣΕΛ είναι γνωστός ως ο “μεγάλος μιμητής”, διότι μπορεί να προσβάλλει κάθε σύστημα του οργανισμού. Συμπτώματα ποικίλλουν από ήπια αρθραλγία μέχρι νεφρική ανεπάρκεια, νευρολογικές επιπλοκές ή αιματολογικές διαταραχές.

📊 Επιπολασμός & Δημογραφικά:

Συχνότητα: 20–150 περιστατικά / 100.000 κατοίκους
Ηλικία έναρξης: 15–45 έτη
Εθνικότητα: Πιο συχνός σε αφρικανικής και ασιατικής καταγωγής πληθυσμούς

📍 Βασικά Χαρακτηριστικά:

🦋 Ερυθηματώδες εξάνθημα «πεταλούδας» στο πρόσωπο
🩺 Αρθρίτιδα χωρίς διαβρώσεις
🧪 Πρωτεϊνουρία και λύκος νεφρίτιδα
⚡ Νευροψυχιατρικές εκδηλώσεις (ψύχωση, σπασμοί)
📉 Λευκοπενία, θρομβοπενία
🧬 Θετικά αντιπυρηνικά αντισώματα (ANA ≥ 1:80)

Ο ΣΕΛ εμφανίζει υφέσεις και εξάρσεις, με πορεία που ποικίλει από ασθενή σε ασθενή. Αποτελεί ένα από τα πιο μελετημένα αυτοάνοσα νοσήματα, με σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια σε θεραπευτικές επιλογές και επιβίωση.

🔍 Αιτιολογία & Παθογένεια

Η αιτιολογία του ΣΕΛ είναι πολυπαραγοντική, συνδυάζοντας γενετική προδιάθεση, περιβαλλοντικούς παράγοντες και ορμονικές επιρροές:

🧬 Γενετική: Γονίδια όπως τα HLA-DR2 και HLA-DR3 αυξάνουν τον κίνδυνο. Μεταλλάξεις σε γονίδια του συμπληρώματος (C1q, C2, C4) συνδέονται με βαρύτερη νόσο.
🌞 UV ακτινοβολία: Η έκθεση στον ήλιο επιδεινώνει τη νόσο μέσω ενεργοποίησης κυττάρων και παραγωγής αυτοαντισωμάτων.
🦠 Ιοί: Π.χ. EBV (ιός Epstein-Barr) σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης ΣΕΛ.
💊 Φάρμακα: Ορισμένα (hydralazine, procainamide) προκαλούν φαρμακογενή λύκο.
👩 Ορμόνες: Τα οιστρογόνα έχουν ανοσοδιεγερτική δράση, γι’ αυτό ο ΣΕΛ είναι πιο συχνός σε γυναίκες.

Η παθογένεια βασίζεται σε:

Απώλεια ανοσολογικής ανοχής ➡️ παραγωγή αυτοαντισωμάτων (κυρίως anti-dsDNA)
Δημιουργία ανοσοσυμπλεγμάτων ➡️ εναπόθεση σε νεφρούς, αγγεία, δέρμα
Χρόνια φλεγμονή ➡️ ιστική βλάβη

🩺 Κλινική Εικόνα του ΣΕΛ

Ο ΣΕΛ είναι νόσος με ποικιλία εκδηλώσεων. Κανένας ασθενής δεν έχει τα ίδια συμπτώματα με άλλον. Η νόσος εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις.

📋 Συχνές εκδηλώσεις κατά σύστημα:

Δέρμα: Ερυθηματώδες εξάνθημα πεταλούδας στο πρόσωπο, φωτοευαισθησία, απολεπιστικές βλάβες.
Αρθρώσεις: Αρθραλγίες, αρθρίτιδα (συνήθως μη διαβρωτική).
Νεφροί: Λύκος νεφρίτιδα (πρωτεϊνουρία, αιματουρία, νεφρική ανεπάρκεια).
Καρδιά: Περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα, Libman-Sacks ενδοκαρδίτιδα.
Πνεύμονες: Πλευρίτιδα, πνευμονική υπέρταση.
Αίμα: Αναιμία, λευκοπενία, θρομβοπενία (συνήθως από APLS).
Νευρικό σύστημα: Ψύχωση, επιληπτικές κρίσεις, γνωσιακή δυσλειτουργία.

📌 Άλλα συμπτώματα:

Κόπωση, πυρετός αγνώστου αιτιολογίας
Αλωπεκία (τριχόπτωση)
Φαινόμενο Raynaud

Η βαρύτητα της κλινικής εικόνας καθορίζει τη θεραπευτική στρατηγική και την πρόγνωση.

🧪 Διάγνωση του ΣΕΛ

Η διάγνωση του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου είναι πολυπαραγοντική και βασίζεται σε:

Κλινική εικόνα
Εργαστηριακά ευρήματα
Ανίχνευση αυτοαντισωμάτων
Εξαίρεση άλλων νοσημάτων (π.χ. λοιμώξεων, κακοηθειών)

Τα τελευταία χρόνια, χρησιμοποιούνται τα κριτήρια ταξινόμησης EULAR/ACR 2019 για μεγαλύτερη ακρίβεια.

📋 Προϋπόθεση:

ANA θετικό ≥1:80 με ιμφανοφθορισμό (IF) σε κύτταρα HEp-2

📊 Κριτήρια EULAR/ACR 2019

Κατηγορία	Κριτήριο	Βαθμοί
Κλινικά	Αρθρίτιδα	6
Κλινικά	Λύκος νεφρίτιδα (τύπος ΙΙ–V)	10
Αιματολογικά	Λευκοπενία (<4.000/μL)	3
Αιματολογικά	Θρομβοπενία (<100.000/μL)	4
Ανοσολογικά	Anti-dsDNA	6
	Anti-Sm	6
	Χαμηλό C3/C4	4
Απαιτείται σύνολο ≥10 βαθμών		≥10

🧪 Χρήσιμες Εξετάσεις για ΣΕΛ & APS

Κατηγορία	Εξέταση	Τιμές / Παρατηρήσεις	Σχόλια
Αυτοαντισώματα	ANA	Θετικό ≥1:80 (IF σε HEp-2)	Απαραίτητο για διάγνωση – screening marker
	Anti-dsDNA	Αυξημένο ➝ ένδειξη ενεργότητας	Ειδικό για ΣΕΛ, σχετίζεται με νεφρίτιδα
	Anti-Sm	Θετικό	Υψηλή ειδικότητα – όχι πάντα παρόν
Αντιφωσφολιπιδικά	aCL (IgG/IgM)	Μέση/υψηλή τιμή σε 2 δείγματα	Μέρος των κριτηρίων APS
	Anti-β2-GPI	Θετικό ➝ ενισχύει διάγνωση APS	Ειδικό για υψηλού κινδύνου APS
	Lupus Anticoagulant (LA)	Παράταση aPTT, θετικός λειτουργικός έλεγχος	Προγνωστικός δείκτης αρτηριακών θρομβώσεων
Φλεγμονώδεις δείκτες	CRP / TKE	CRP συνήθως φυσιολογική στο ΣΕΛ	ΤΚΕ αυξάνει στην ενεργότητα – CRP ↑ ➝ πιθανή λοίμωξη
	C3 / C4	Μειωμένα	Κατανάλωση ➝ ενεργός ΣΕΛ / νεφρίτιδα
	IL-6 / TNF-α	↑ σε οξεία φάση	Ερευνητικοί δείκτες – όχι καθημερινοί
Νεφρική Λειτουργία	Γενική ούρων	Πρωτεϊνουρία, αιματουρία	Σημαντική για λύκος νεφρίτιδα
	Ουρία / Κρεατινίνη	Αυξημένα σε βλάβη	Εκτίμηση GFR
	UACR (ούρα)	>30 mg/g	Ανίχνευση μικρολευκωματινουρίας

Η διάγνωση και παρακολούθηση του Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου (ΣΕΛ) και του Συνδρόμου Αντιφωσφολιπιδίων (APS) βασίζεται σε συνδυασμό κλινικών ευρημάτων και ειδικών εργαστηριακών δεικτών. Κάθε ασθενής μπορεί να χρειάζεται διαφορετικές εξετάσεις, ανάλογα με την εντόπιση της νόσου.

🔬 1. Αυτοαντισώματα

ANA (Antinuclear Antibodies): Θετικά στο 98% των ασθενών με ΣΕΛ. Πρώτη εξέταση screening.
Anti-dsDNA: Υψηλή ειδικότητα για ΣΕΛ. Σχετίζεται με λύκος νεφρίτιδα και ενεργότητα της νόσου.
Anti-Sm: Ειδικά για ΣΕΛ, αλλά λιγότερο συχνά θετικά.
Anti-RNP: Μπορεί να σχετίζεται με επικάλυψη με άλλα ρευματικά νοσήματα.
Anti-SSA (Ro) & Anti-SSB (La): Σχετίζονται με φωτοευαισθησία και νεογνικό λύκο.
ANCA: Αρνητικά στον ΣΕΛ – βοηθούν στη διαφορική διάγνωση με αγγειίτιδες.

🧬 2. Αντιφωσφολιπιδικά Αντισώματα (APS)

Αντικαρδιολιπινικά (aCL): IgG & IgM. Μέτρηση 2 φορές με μεσοδιάστημα ≥12 εβδομάδων.
Αντι-β2-Γλυκοπρωτεΐνη Ι (β2-GPI): Θετικά σε υψηλού κινδύνου APS.
Lupus Anticoagulant (LA): Λειτουργικός έλεγχος πήξης – αυξάνει τον κίνδυνο αρτηριακών θρομβώσεων.

🧪 3. Ορολογικοί & Δείκτες Φλεγμονής

C3 & C4: Συχνά χαμηλά σε ενεργό ΣΕΛ. Μείωση ➝ ένδειξη κατανάλωσης συμπληρώματος.
CRP & TKE (ESR): Αυξημένες σε φλεγμονή. Στον ΣΕΛ η CRP συχνά δεν αυξάνεται πολύ, εκτός λοιμώξεων.
IL-6, TNF-α: Ερευνητικοί δείκτες για φλεγμονώδη δραστηριότητα – όχι συνήθεις στην κλινική πράξη.

🩸 4. Αιματολογικές Εξετάσεις

Γενική αίματος: Αναιμία (χρόνιας νόσου ή αιμολυτική), λευκοπενία, θρομβοπενία.
Άμεση Coombs: Θετική σε λύκο με αιμολυτική αναιμία.
INR, aPTT: Παρατεταμένο aPTT ➝ πιθανό lupus anticoagulant.

🧫 5. Ουρολογικές & Νεφρικές

Γενική ούρων: Πρωτεϊνουρία, αιματουρία, κυλίνδρους – ειδικά σε λύκο νεφρίτιδα.
Ουρία, Κρεατινίνη: Παρακολούθηση νεφρικής λειτουργίας.
Αναλογία λευκώματος/κρεατινίνης στα ούρα (UACR): Αξιολόγηση λευκωματουρίας χωρίς συλλογή 24ώρου.

🧠 6. Νευρολογικές/Απεικονιστικές

MRI εγκεφάλου: Σε υποψία νευροψυχιατρικού ΣΕΛ (NPSLE).
ΗΚΓ / Υπέρηχος καρδιάς: Για περικαρδίτιδα ή μυοκαρδίτιδα.
Doppler κάτω άκρων: Σε υποψία θρόμβωσης λόγω APS.

📌 Συμβουλή: Οι εξετάσεις πρέπει να αξιολογούνται στο σύνολό τους και σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα. Δεν αρκεί ένα θετικό αντιπυρηνικό για να διαγνωστεί ΣΕΛ.

📝 Τι να Προσέξετε Πριν τις Εξετάσεις για ΣΕΛ & APS

ANA / anti-dsDNA: Δεν απαιτείται νηστεία. Αποφύγετε λήψη ανοσοκατασταλτικών 24–48 ώρες πριν, αν είναι δυνατό.
Lupus Anticoagulant (LA): Μην λαμβάνετε αντιπηκτικά πριν την εξέταση (π.χ. ηπαρίνη, DOACs), εκτός αν υποδείξει ο γιατρός.
Συμπλήρωμα (C3, C4): Ιδανικά γίνεται κατά τη διάρκεια υποψίας ενεργότητας της νόσου. Απαιτεί άμεση φυγοκέντρηση και ψύξη.
CRP / ESR: Επηρεάζονται από λοιμώξεις, εμμηνόρροια, έντονη άσκηση. Ενημερώστε τον γιατρό για πρόσφατη εμπύρετη νόσο.
Ουρές / Κρεατινίνη: Προτιμάται συλλογή πρώτων πρωινών ούρων. Ενημερώστε για λήψη διουρητικών ή ΜΣΑΦ.
Anti-β2-GPI / aCL: Να γίνουν δύο φορές με μεσοδιάστημα ≥12 εβδομάδων, για επιβεβαίωση.

💡 Συμβουλή: Να αναφέρετε πάντα στον μικροβιολόγο ή ιατρό όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε, ακόμη και τα μη συνταγογραφούμενα.

🩸 Σύνδρομο Αντιφωσφολιπιδίων (APS)

Το Σύνδρομο Αντιφωσφολιπιδίων (Antiphospholipid Syndrome – APS ή APLS) είναι ένα αυτοάνοσο θρομβοφιλικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από την παρουσία αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων και την εμφάνιση:

Αρτηριακών ή φλεβικών θρομβώσεων
Επαναλαμβανόμενων αποβολών ή ενδομήτριων θανάτων

Μπορεί να εμφανιστεί μόνο του (πρωτοπαθές APS) ή δευτεροπαθώς στο πλαίσιο ΣΕΛ (~40% των ασθενών με ΣΕΛ έχουν APL αντισώματα).

🧬 Παθογένεια:

Τα αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα (aPL) στοχεύουν φωσφολιποπρωτεΐνες όπως η β2-GPI (β2-γλυκοπρωτεΐνη Ι) και η προθρομβίνη, προκαλώντας δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, ενεργοποίηση αιμοπεταλίων και προθρομβωτική κατάσταση.

🧪 Αντισώματα που ανιχνεύονται:

🧪 Αντικαρδιολιπινικά (aCL) IgG/IgM
🧪 Αντι-β2-GPI IgG/IgM
🧪 Αντιπηκτικό λύκου (Lupus anticoagulant – LA)

Απαιτείται θετικότητα σε δύο εξετάσεις με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 12 εβδομάδων για να θεωρηθεί σταθερή η παρουσία των αντισωμάτων.

📋 Κλινικά χαρακτηριστικά:

Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT)
Εγκεφαλικά επεισόδια σε νέους χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου
Αποβολές 1ου ή 2ου τριμήνου, προεκλαμψία, ενδομήτριος θάνατος
Θρομβώσεις πλακούντα, ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης (IUGR)
Αιματολογικές διαταραχές: θρομβοπενία

📊 Κριτήρια Ταξινόμησης Sydney 2006

Κατηγορία	Κριτήριο
Κλινικά	Θρόμβωση (φλεβική, αρτηριακή ή μικροαγγειακή)
Κλινικά	Απώλεια κυήσεων (≥3 αποβολές < 10ης εβδομάδας ή ≥1 απώλεια μετά τη 10η εβδομάδα)
Εργαστηριακά	Lupus anticoagulant (σε δύο μετρήσεις με ≥12 εβδομάδες διαφορά)
	Αντικαρδιολιπινικά αντισώματα (IgG/IgM) μέσης/υψηλής τιμής
	Αντι-β2-GPI (IgG/IgM) μέσης/υψηλής τιμής

➡️ Για διάγνωση APS: ≥1 κλινικό και ≥1 εργαστηριακό κριτήριο, με τις εργαστηριακές τιμές να επιμένουν σε επανάληψη μετά από ≥12 εβδομάδες.

⚖️ ΣΕΛ vs Σύνδρομο Αντιφωσφολιπιδίων – Συγκριτικός Πίνακας

Ο ΣΕΛ και το APS μπορούν να συνυπάρχουν αλλά έχουν διαφορετικά παθογενετικά μονοπάτια και θεραπευτική προσέγγιση. Παρακάτω παρουσιάζεται η σύγκριση:

Χαρακτηριστικό	ΣΕΛ (Lupus)	APS (Antiphospholipid Syndrome)
Τύπος Νοσήματος	Πολυσυστηματικό αυτοάνοσο	Αυτοάνοσο, κυρίως θρομβοφιλικό
Κύρια παθολογία	Φλεγμονή και ανοσοσυμπλέγματα	Θρόμβωση αγγείων & αποβολές
Συχνότητα ANA+	Πολύ συχνά >98%	Μπορεί να είναι αρνητικό
Anti-dsDNA / Anti-Sm	Θετικά – ειδικά για ΣΕΛ	Αρνητικά
Lupus anticoagulant / aCL / anti-β2GPI	Μπορεί να συνυπάρχουν (~40%)	Βασικά διαγνωστικά κριτήρια
Θρομβώσεις	Όχι κύριο σύμπτωμα (εκτός αν συνυπάρχει APS)	Κεντρική εκδήλωση
Νεφρική συμμετοχή	Λύκος νεφρίτιδα (ανοσοσυμπλέγματα)	Νεφρική ισχαιμία (θρόμβωση μικρών αγγείων)
Θεραπεία	Ανοσοκαταστολή (κορτικοστεροειδή, DMARDs)	Αντιπηκτικά (κουμαρινικά, ηπαρίνη)
Αντιμετώπιση στην κύηση	Χαμηλή δόση κορτιζόνης ± υδροξυχλωροκίνη	Ηπαρίνη + ασπιρίνη

Η διάκριση είναι απαραίτητη για τη στοχευμένη θεραπεία. Σε αρκετούς ασθενείς τα δύο νοσήματα συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν παθολογικά.

💊 Θεραπεία & Φαρμακευτική Αντιμετώπιση

Η θεραπευτική προσέγγιση διαφέρει σημαντικά μεταξύ ΣΕΛ και APS, με κοινό στόχο τη μείωση της φλεγμονής, την πρόληψη θρομβώσεων και τη διατήρηση της λειτουργίας των οργάνων.

🧴 Θεραπεία Συστηματικού Ερυθηματώδους Λύκου

Κορτικοστεροειδή: Πρεδνιζολόνη – κύριο φάρμακο για την αντιμετώπιση εξάρσεων. Χορηγείται με σταδιακή μείωση.
Ανθελονοσιακά: Υδροξυχλωροκίνη – χορηγείται μακροχρόνια για σταθεροποίηση της νόσου και πρόληψη εξάρσεων.
DMARDs: Μεθοτρεξάτη, αζαθειοπρίνη, μυκοφαινολάτη – ανοσοκατασταλτικά που χρησιμοποιούνται σε μέτριες/σοβαρές μορφές.
Βιολογικοί παράγοντες: Belimumab (αντί-BLyS), rituximab – σε ανθεκτική νόσο ή νευρολογικές/νεφρικές προσβολές.
Συμπληρωματική αγωγή: Αντιπηκτικά/αντιαιμοπεταλιακά αν συνυπάρχει APLS, προστασία οστικής πυκνότητας.

📊 Πίνακας Φαρμάκων ΣΕΛ

Κατηγορία	Φάρμακα	Χρήσεις
Κορτικοειδή	Πρεδνιζολόνη, Μεθυλπρεδνιζολόνη	Εξάρσεις, προσβολή οργάνων
Ανθελονοσιακά	Υδροξυχλωροκίνη	Βασική μακροχρόνια θεραπεία
DMARDs	Αζαθειοπρίνη, Μεθοτρεξάτη, MMF	Ανοσοκαταστολή
Βιολογικά	Belimumab, Rituximab	Ανθεκτικός ή σοβαρός ΣΕΛ

🩸 Θεραπεία Συνδρόμου Αντιφωσφολιπιδίων

Η θεραπεία βασίζεται στην αντιπηκτική αγωγή, τόσο για πρόληψη όσο και για αντιμετώπιση θρομβώσεων.

Κουμαρινικά (Warfarin): με στόχο INR 2–3 (ή 3–4 σε υποτροπές)
Ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (LMWH): σε κύηση ή σε περιπτώσεις δυσανεξίας
Ασπιρίνη: σε ασθενείς με aPL θετικότητα αλλά χωρίς θρόμβωση (προφυλακτικά)
DOACs (νέα αντιπηκτικά): δεν προτιμώνται λόγω χαμηλής αποτελεσματικότητας σε APS υψηλού κινδύνου

📊 Πίνακας Αντιπηκτικής Αγωγής στο APS

Φάρμακο	Χρήση	Σχόλια
Warfarin	Μακροχρόνια αντιπηκτική αγωγή	Απαιτεί παρακολούθηση INR
LMWH (Enoxaparin)	Κατά τη διάρκεια κύησης	Ασφαλές στην εγκυμοσύνη
Ασπιρίνη	Προφύλαξη	Μπορεί να συνδυαστεί με LMWH
DOACs	Αποφεύγονται	Ανεπαρκή δεδομένα

Σημαντικό: Η λήψη υδροξυχλωροκίνης θεωρείται προστατευτική και σε ασθενείς με APL αντισώματα, ακόμα χωρίς διαγνωσμένο ΣΕΛ.

🤰 ΣΕΛ & Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη σε γυναίκες με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και/ή Σύνδρομο Αντιφωσφολιπιδίων απαιτεί στενή παρακολούθηση και σωστό σχεδιασμό. Αν και υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι, η πλειοψηφία των εγκύων με καλά ελεγχόμενο ΣΕΛ μπορεί να έχει φυσιολογική εγκυμοσύνη.

⚠️ Κίνδυνοι κατά την εγκυμοσύνη:

Υποτροπή/έξαρση του ΣΕΛ (ειδικά 1ο και 3ο τρίμηνο)
Αποβολές (ιδίως στο APS)
Προεκλαμψία / Υπέρταση κύησης
Ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης (IUGR)
Ενδομήτριος θάνατος / Πρόωρος τοκετός
Νεογνικός λύκος (εξαιρετικά σπάνιος – σχετίζεται με anti-Ro/SSA αντισώματα)

🧴 Επιτρεπόμενα Φάρμακα στην Κύηση:

Υδροξυχλωροκίνη: ασφαλής και συστήνεται να συνεχίζεται
Πρεδνιζολόνη: ασφαλής (με προσοχή στις δόσεις)
Αζαθειοπρίνη: μπορεί να χρησιμοποιηθεί εφόσον είναι απαραίτητη
LMWH (π.χ. enoxaparin): αντιπηκτική προστασία σε γυναίκες με APS
Ασπιρίνη χαμηλής δόσης: προλαμβάνει προεκλαμψία και θρομβώσεις

🚫 Αντενδείκνυνται στην κύηση:

Μεθοτρεξάτη (ισχυρά τερατογόνος)
Μυκοφαινολάτη (MMF)
Κυκλοφωσφαμίδη
Βιολογικοί παράγοντες (εκτός εξαιρέσεων)
Κουμαρινικά (αντικαθίστανται με LMWH)

📊 Πίνακας Παρακολούθησης Κύησης με ΣΕΛ/APS

Παράμετρος	Συχνότητα	Σχόλια
Αντιπυρηνικά, Anti-dsDNA	Ανά 4–6 εβδομάδες	Αξιολόγηση δραστηριότητας ΣΕΛ
Συμπλήρωμα (C3/C4)	Ανά 4–6 εβδομάδες	Πτώση υποδηλώνει ενεργοποίηση νόσου
Ουροανάλυση / Ουρία / Κρεατινίνη	Ανά 2–4 εβδομάδες	Έλεγχος για λύκο νεφρίτιδα
Υπερηχογράφημα Doppler	Ανά 2–4 εβδομάδες από την 20ή εβδομάδα	Εκτίμηση IUGR, ροή στον ομφάλιο

📝 Πρακτικές Συμβουλές:

Η σύλληψη πρέπει να προγραμματίζεται σε φάση ύφεσης του ΣΕΛ για ≥6 μήνες.
Απαιτείται παρακολούθηση από ρευματολόγο & μαιευτήρα υψηλού κινδύνου.
Η λήψη υδροξυχλωροκίνης συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης.
Η LMWH + ασπιρίνη βελτιώνει την έκβαση σε γυναίκες με APL αντισώματα.
Ο τοκετός συνήθως γίνεται κοντά στην 37η εβδομάδα, με εξατομικευμένη προσέγγιση.

Με σωστή προσέγγιση, η εγκυμοσύνη μπορεί να εξελιχθεί χωρίς σοβαρές επιπλοκές. Η πρόληψη είναι το κλειδί.

🥗 Διατροφή & Υποστηρικτικά Μέτρα

Η διατροφή δεν υποκαθιστά τη φαρμακευτική αγωγή, ωστόσο μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη διαχείριση της φλεγμονής και στη γενική υγεία ασθενών με ΣΕΛ ή APS. Η σωστή επιλογή τροφών ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνει τον κίνδυνο θρομβώσεων.

🍽️ Αρχές Αντιφλεγμονώδους Διατροφής:

Περιορισμός κορεσμένων λιπαρών & trans λιπαρών
Αύξηση σε ω-3 λιπαρά (λιπαρά ψάρια, λιναρόσπορος)
Κατανάλωση φρούτων & λαχανικών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά
Μείωση επεξεργασμένων υδατανθράκων & ζάχαρης
Αύξηση φυτικών ινών – συμβάλουν στην απορρόφηση φλεγμονωδών μεσολαβητών

📊 Πίνακας: Τροφές που Υποστηρίζουν ή Επιβαρύνουν σε ΣΕΛ/APS

Κατηγορία	Ενδείκνυνται / Ωφέλιμες	Αποφεύγονται
Λιπαρά	Ω-3 (σολομός, λιναρόσπορος, καρύδια)	Τηγανητά, μαργαρίνες, trans λιπαρά
Πρωτεΐνες	Άπαχο κοτόπουλο, ψάρι, όσπρια	Κόκκινο επεξεργασμένο κρέας
Υδατάνθρακες	Ολικής αλέσεως, βρώμη	Ζάχαρη, λευκό αλεύρι, αρτοσκευάσματα
Αντιοξειδωτικά	Μούρα, μπρόκολο, κουρκουμάς, ελαιόλαδο	Επεξεργασμένα σνακ, fast food

💊 Συμπληρώματα που Εξετάζονται σε ΣΕΛ/APS:

Βιταμίνη D: Χαμηλά επίπεδα σχετίζονται με αυξημένη δραστηριότητα του ΣΕΛ. Συνιστάται έλεγχος και ενίσχυση.
Ω-3 λιπαρά οξέα: Μειώνουν φλεγμονώδεις κυτοκίνες (IL-6, TNF-α). Αντιθρομβωτική δράση.
Σελήνιο: Ισχυρό αντιοξειδωτικό. Έχει μελετηθεί για ανοσορρυθμιστική δράση.
Κουρκουμίνη (Turmeric): Φυσική αντιφλεγμονώδης ουσία, με δράση σε NF-κB.
Προβιοτικά: Υποστήριξη εντερικού μικροβιώματος που επηρεάζει το ανοσοποιητικό.

⚠️ ΠΡΟΣΟΧΗ: Τα συμπληρώματα δεν αντικαθιστούν την φαρμακευτική αγωγή και πρέπει να λαμβάνονται μόνο κατόπιν ιατρικής καθοδήγησης.

📌 Επιπλέον Υποστηρικτικά Μέτρα:

🌞 Αποφυγή έκθεσης σε ήλιο (χρήση αντηλιακού SPF ≥50, καπέλο)
😴 Καλή ποιότητα ύπνου – βελτιώνει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού
🚶‍♀️ Ήπια άσκηση – βοηθά στην αντιμετώπιση της κόπωσης
🧘‍♂️ Διαχείριση στρες – yoga, mindfulness, αναπνοές
🩺 Τακτική παρακολούθηση με εξετάσεις (ANA, anti-dsDNA, συμπλήρωμα κ.λπ.)

Η ολοκληρωμένη προσέγγιση στην καθημερινότητα ενός ασθενή με ΣΕΛ ή APS περιλαμβάνει όχι μόνο τα φάρμακα αλλά και την ευρύτερη υποστήριξη της φυσικής και ψυχικής υγείας.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🧬 Τι διαφορά έχει ο ΣΕΛ από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα;

Ο ΣΕΛ είναι από τα λίγα αυτοάνοσα νοσήματα που προσβάλλουν πολλά συστήματα ταυτόχρονα (αρθρώσεις, δέρμα, νεφρά, καρδιά, νευρικό). Χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλαπλών αυτοαντισωμάτων, όπως anti-dsDNA και ANA.

🩸 Τι είναι το APS και πώς σχετίζεται με τον λύκο;

Το APS είναι αυτοάνοσο θρομβοφιλικό σύνδρομο που συχνά εμφανίζεται σε ασθενείς με ΣΕΛ (δευτεροπαθές APS). Προκαλεί θρομβώσεις και επαναλαμβανόμενες αποβολές λόγω αντιφωσφολιπιδικών αντισωμάτων.

🤰 Μπορώ να μείνω έγκυος αν έχω ΣΕΛ ή APS;

Ναι, αλλά η εγκυμοσύνη πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά και σε φάση ύφεσης της νόσου. Απαιτείται παρακολούθηση από ρευματολόγο και ειδικό γυναικολόγο, καθώς και χρήση φαρμάκων ασφαλών για την κύηση.

💊 Ποια φάρμακα είναι ασφαλή για χρόνια χρήση στον ΣΕΛ;

Η υδροξυχλωροκίνη θεωρείται βασική θεραπεία και είναι ασφαλής για χρόνια χρήση. Η πρεδνιζολόνη, η αζαθειοπρίνη και άλλα DMARDs χρησιμοποιούνται ανάλογα με την προσβολή των οργάνων. Αποφεύγονται η μεθοτρεξάτη και η μυκοφαινολάτη στην κύηση.

🧪 Πρέπει να κάνω τακτικά εξετάσεις; Ποιες είναι οι βασικές;

Ναι. ANA, anti-dsDNA, C3/C4, CRP/ESR, ουρία/κρεατινίνη, ουροανάλυση και αντισώματα APS είναι βασικές εξετάσεις που ελέγχουν τη δραστηριότητα της νόσου και την ανταπόκριση στη θεραπεία.

🌞 Γιατί να αποφεύγω τον ήλιο;

Η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να ενεργοποιήσει εξάρσεις του ΣΕΛ, ιδιαίτερα σε ασθενείς με φωτοευαισθησία. Συνιστάται χρήση αντηλιακού SPF ≥50, προστατευτικά ρούχα και αποφυγή έκθεσης μεταξύ 11:00–17:00.

🥗 Υπάρχει ειδική δίαιτα για ΣΕΛ ή APS;

Δεν υπάρχει «θεραπευτική» δίαιτα, αλλά αντιφλεγμονώδης διατροφή με ω-3, φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά βοηθά στη διαχείριση της φλεγμονής και της καρδιαγγειακής υγείας. Στο APS συνιστάται και περιορισμός τροφών που προάγουν τη θρόμβωση (π.χ. τρανς λιπαρά).

💉 Χρειάζεται να παίρνω αντιπηκτικά αν έχω μόνο αντισώματα APS αλλά καμία θρόμβωση;

Συνήθως όχι, αλλά μπορεί να προταθεί χαμηλή δόση ασπιρίνης. Σε περίπτωση κύησης ή παράγοντα κινδύνου (κάπνισμα, ορμονικά σκευάσματα) η απόφαση εξατομικεύεται. Ο γιατρός σας θα καθορίσει τη στρατηγική πρόληψης.

🚨 Τι είναι το καταστροφικό APS (CAPS); Είναι επικίνδυνο;

Το CAPS είναι σπάνια αλλά σοβαρότατη μορφή APS, με πολυσυστηματικές θρομβώσεις σε μικρό χρονικό διάστημα. Απαιτεί άμεση θεραπεία με ηπαρίνη, κορτικοστεροειδή, πλάσμα και ανοσοσφαιρίνες. Είναι απειλητικό για τη ζωή.

🩺 Ο ρόλος της υδροξυχλωροκίνης: είναι απαραίτητη σε όλους τους ασθενείς;

Ναι. Η υδροξυχλωροκίνη έχει πολλαπλές δράσεις: μειώνει εξάρσεις, βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ, και φαίνεται να μειώνει και τον θρομβωτικό κίνδυνο σε APLS. Συνιστάται ακόμη και χωρίς εμφανή συμπτώματα.

📉 Αν σταματήσει ο ΣΕΛ, μπορώ να διακόψω τα φάρμακα;

Η ύφεση δεν σημαίνει ίαση. Τα φάρμακα διατηρούνται σε συντήρηση, καθώς η διακοπή τους μπορεί να προκαλέσει εξάρσεις. Πάντα με ιατρική καθοδήγηση.

📚 Βιβλιογραφία

🔗 EULAR – European League Against Rheumatism: Κατευθυντήριες οδηγίες για ΣΕΛ & APS
Διεθνής οργανισμός ρευματολογίας με επίσημες οδηγίες θεραπείας και διαχείρισης.
🔗 2019 EULAR/ACR Classification Criteria for SLE – Annals of the Rheumatic Diseases
Τα επίσημα κριτήρια ταξινόμησης του ΣΕΛ, με βάση το ANA και τα ειδικά κλινικο-εργαστηριακά ευρήματα.
🔗 Sydney Criteria (2006) for Antiphospholipid Syndrome – PubMed
Επικαιροποιημένα κριτήρια για τη διάγνωση του APS από διεθνή ομάδα εργασίας.
🔗 American College of Rheumatology (ACR)
Εκπαιδευτικό υλικό και κατευθυντήριες οδηγίες για ρευματικά νοσήματα.
🔗 NHS UK – Τι είναι ο Λύκος;
Επισκόπηση από το βρετανικό Εθνικό Σύστημα Υγείας για τον ΣΕΛ.
🔗 Lupus Foundation of America – What is Lupus?
Οργανισμός υποστήριξης ασθενών με lupus. Περιέχει βασική και εκλαϊκευμένη πληροφορία.
🔗 Medscape – Antiphospholipid Syndrome Overview
Αναλυτική κλινική παρουσίαση του APS για επαγγελματίες υγείας.
🔗 StatPearls – Systemic Lupus Erythematosus
Εγχειρίδιο αναφοράς για την παθοφυσιολογία, διάγνωση και θεραπεία του ΣΕΛ.
🔗 Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία (ΕΡΕ)
Επίσημη ελληνική εταιρεία για τη ρευματολογία – οδηγίες για επαγγελματίες και ασθενείς.
🔗 Υπουργείο Υγείας Ελλάδας – ΣΕΛ
Πληροφορίες από το επίσημο ελληνικό κράτος σχετικά με τον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο.
🔗 ΠΑΓΝΗ – Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου: Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο
Ενημερωτικό άρθρο με έμφαση στην ελληνική πραγματικότητα και εγκυμοσύνη.
🔗 MSD Manual – SLE
Εκτενές ιατρικό εγχειρίδιο για επαγγελματίες, με φαρμακοθεραπεία, πρόγνωση και κριτήρια.

📝 Παρατήρηση: Το άρθρο ενημερώνεται με βάση τις επίσημες οδηγίες της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και τις συστάσεις των διεθνών οργανισμών EULAR και ACR.

📌 Σημείωση: Το άρθρο βασίζεται στις πιο πρόσφατες οδηγίες από διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς (EULAR, ACR, ΕΡΕ) και επικαιροποιείται ετησίως.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

08/Jun/2025

🧪 Τι είναι τα Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ANA);

Τα Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ANA) είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται εναντίον συστατικών του πυρήνα των κυττάρων. Εμφανίζονται σε πολλά αυτοάνοσα νοσήματα, ιδιαίτερα στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (ΣΕΛ).

🔍 Η εξέταση ANA είναι ανιχνευτική, δηλαδή αποτελεί σημείο εκκίνησης για τη διάγνωση νοσημάτων που σχετίζονται με διαταραχή του ανοσοποιητικού.

🧬 Πότε ζητείται η εξέταση ANA;

Η εξέταση ANA ζητείται σε ασθενείς με:

🦵 Πόνους σε αρθρώσεις / μυς
😴 Χρόνια κόπωση
🌡️ Πυρετό άγνωστης αιτίας
🧏 Απώλεια μαλλιών
❄️ Φαινόμενο Raynaud (λευκά/μπλε δάχτυλα)
💢 Εξανθήματα, ιδιαίτερα στο πρόσωπο

🧪 Τι είναι τα Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ANA);

🧬 Πότε ζητείται η εξέταση ANA;

Η εξέταση ANA ζητείται σε ασθενείς με:

🦵 Πόνους σε αρθρώσεις / μυς
😴 Χρόνια κόπωση
🌡️ Πυρετό άγνωστης αιτίας
🧏 Απώλεια μαλλιών
❄️ Φαινόμενο Raynaud (λευκά/μπλε δάχτυλα)
💢 Εξανθήματα, ιδιαίτερα στο πρόσωπο

📊 ANA και Αυτοάνοσα Νοσήματα – Πίνακας

Νόσημα	ANA (+)	Άλλα σχετικά αντισώματα
Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος	95–100%	anti-dsDNA, anti-Sm
Σκληρόδερμα	60–90%	anti-Scl-70, anti-centromere
Σύνδρομο Sjögren	60–80%	anti-Ro (SSA), anti-La (SSB)
Μικτή Νόσος Συνδετικού Ιστού	>90%	anti-RNP
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα	30–50%	RF, anti-CCP
Δερματομυοσίτιδα	50–70%	anti-Mi-2, anti-Jo-1
Αυτοάνοση ηπατίτιδα	50–80%	ANA, ASMA, LKM-1

🧪 Τι είναι οι τίτλοι ANA (π.χ. 1:80, 1:160);

Ο τίτλος ANA εκφράζει τη συγκέντρωση των αντισωμάτων στο αίμα και μετριέται με διαδοχικές αραιώσεις του ορού.

1:40 ➡️ Χαμηλός τίτλος – συνήθως αρνητικός
1:80 ➡️ Οριακά θετικό (συχνά σε υγιείς)
1:160 ή > ➡️ Κλινικά σημαντικό

📌 Όσο υψηλότερος ο τίτλος, τόσο ισχυρότερη η πιθανότητα υποκείμενου αυτοάνοσου νοσήματος.

🧬 Τύποι Φθορισμού ANA (IFA)

Η ανοσοφθορισμομετρική τεχνική (IFA) αποκαλύπτει μοτίβα φθορισμού που έχουν διαγνωστική αξία:

Τύπος Φθορισμού	Συσχέτιση
Ομοιογενές	ΣΕΛ, φάρμακα
Στικτό (Speckled)	Sjögren, MCTD, ΣΕΛ
Περιφερικό	Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος
Πυρηνικά σωματίδια	Σκληρόδερμα
Νουκλεολικός	Σκληρόδερμα
Κυτταροπλασματικό	Μυοσίτιδα, Πρωτεΐνες μεταφοράς RNA

👶 ANA σε Παιδιά

Σε παιδιά, θετικό ANA δεν σημαίνει πάντα νόσο. Μπορεί να παρατηρηθεί:

Σε ιογενείς λοιμώξεις
Μετά από εμβολιασμούς
Σε νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα (JIA)

📌 Η κλινική εικόνα και περαιτέρω αντισώματα (π.χ. ENA, anti-dsDNA) είναι απαραίτητα για διάγνωση.

👨 ANA στους Άνδρες

Αν και τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι πιο συχνά σε γυναίκες, η παρουσία ANA στους άνδρες συνδέεται με:

Πιο σοβαρές μορφές νόσου
Καθυστερημένη διάγνωση λόγω χαμηλότερης υποψίας

📍 Αν ένας άνδρας εμφανίσει θετικό ANA με αντίστοιχα συμπτώματα, απαιτείται άμεση ανοσολογική διερεύνηση.

🤰 ANA και Εγκυμοσύνη

Τα ANA μπορούν να παραμείνουν θετικά σε γυναίκες με ιστορικό:

ΣΕΛ
Σύνδρομο Sjögren
Θρομβοφιλία/Αντισώματα αντιφωσφολιπιδίων

Κίνδυνοι στην κύηση:

Αποβολές 1ου τριμήνου
Προεκλαμψία
Νεογνικός λύκος (εάν υπάρχουν anti-Ro/La)

📌 Απαιτείται στενή παρακολούθηση από ρευματολόγο & γυναικολόγο.

🧪 ANA και Συνδυασμός με anti-dsDNA & ENA

Το θετικό ANA πρέπει να συμπληρώνεται με πιο ειδικές εξετάσεις:

🔹 anti-dsDNA

Υψηλή ειδικότητα για ΣΕΛ
Ανιχνεύει ενεργότητα και νεφρική προσβολή

🔹 anti-ENA (Extractable Nuclear Antigens)

Περιλαμβάνει:

Αντίσωμα	Νόσημα
Anti-Ro	Sjögren, ΣΕΛ, Νεογνικός λύκος
Anti-La	Sjögren
Anti-Sm	ΣΕΛ (ειδικό)
Anti-RNP	Μικτή νόσος συνδετικού ιστού (MCTD)
Anti-Scl70	Σκληρόδερμα
Anti-Jo-1	Μυοσίτιδα

⚠️ Ψευδώς Θετικό ANA

ANA μπορεί να είναι θετικό χωρίς αυτοάνοσο νόσημα:

Λοιμώξεις (ιλαρά, EBV, CMV)
Φάρμακα (υδραλαζίνη, ισονιαζίδη)
Ηλικιωμένοι
Στρες και άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις

📍 Η ερμηνεία γίνεται πάντα σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και εξειδικευμένα αντισώματα.

🧠 ANA και Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto είναι μια αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς όπου το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον ίδιο τον αδένα. Η πιο χαρακτηριστική ανοσολογική εικόνα είναι:

📌 Θετικά αντισώματα αντιθυρεοειδικής περοξειδάσης (anti-TPO)
📌 Θετικά αντισώματα θυρεοσφαιρίνης (anti-Tg)

🔬 Συσχέτιση με ANA

Ένα ποσοστό 20–30% των ασθενών με Hashimoto εμφανίζει επίσης θετικά ANA, κυρίως σε χαμηλό ή μέτριο τίτλο (π.χ. 1:80 ή 1:160). Η παρουσία ANA δεν σημαίνει απαραίτητα λύκο, αλλά:

👉 Δηλώνει αυτοάνοσο υπόστρωμα
👉 Υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο για άλλα αυτοάνοσα
👉 Μπορεί να παρατηρηθεί και σε σύνδρομα πολυαδενικής αυτοανοσίας

❗ Πότε απαιτείται περαιτέρω έλεγχος;

Αν κάποιος με Hashimoto και ANA (+) παρουσιάζει:

🦵 Πόνο στις αρθρώσεις
😴 Κόπωση
🧏 Εξάνθημα ή φωτοευαισθησία
🌡️ Πυρετό άγνωστης αιτίας

➡️ Τότε, απαιτείται έλεγχος anti-dsDNA, ENA, C3/C4 και παραπομπή σε ρευματολόγο.📌 Συμπερασματικά:
Η παρουσία θετικού ANA στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto δεν είναι ασυνήθιστη, αλλά η κλινική εικόνα είναι αυτή που καθορίζει την ανάγκη για περαιτέρω διερεύνηση.

🧬 Πολυαδενικά Αυτοάνοσα Σύνδρομα (APS-1 & APS-2) και ANA

Τα Πολυαδενικά Αυτοάνοσα Σύνδρομα (Autoimmune Polyendocrine Syndromes – APS) είναι σπάνιες καταστάσεις στις οποίες προσβάλλονται πολλαπλοί ενδοκρινικοί αδένες λόγω δυσλειτουργίας του ανοσοποιητικού.

🔹 APS-1 (Autoimmune Polyendocrinopathy-Candidiasis-Ectodermal Dystrophy – APECED)

Κληρονομικό (μονογονιδιακή νόσος – μετάλλαξη στο γονίδιο AIRE)
Εμφάνιση στην παιδική ηλικία
Κληρονομείται αυτοσωμικά υπολειπόμενα

📌 Κλινική Τριάδα:

Χρόνια βλεννογονοδερματική καντιντίαση
Υποπαραθυρεοειδισμός
Νόσος του Addison

🧪 ANA μπορεί να είναι θετικά σε ~30% των περιπτώσεων, χωρίς ειδικό φθορισμό.

🔹 APS-2 (Σύνδρομο Schmidt)

Εμφάνιση σε ενήλικες, πιο συχνά σε γυναίκες
Δεν είναι μονογονιδιακή νόσος, έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία

📌 Τυπική Τριάδα:

Νόσος Addison
Αυτοάνοση Θυρεοειδίτιδα (Hashimoto ή Graves)
Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1

📌 Πιθανά επιπλέον:

Πρωτοπαθής ωοθηκική ανεπάρκεια
Κοιλιοκάκη
Ανεπάρκεια B12 (από γαστρίτιδα τύπου Α)

🔬 ANA και APS

ANA μπορεί να είναι θετικά σε χαμηλούς τίτλους
Συχνά συνοδεύονται από αντισώματα για κάθε εμπλεκόμενο όργανο:
- Anti-TPO (θυρεοειδής)
- Anti-21-hydroxylase (επινεφρίδια)
- Anti-GAD65 (πάγκρεας)

🧠 Κλινική Σημασία

Η παρουσία ANA σε συνδυασμό με πολυενδοκρινική δυσλειτουργία πρέπει να θέτει υψηλό δείκτη υποψίας για APS
Οι ασθενείς χρειάζονται πολυεπιστημονική παρακολούθηση (ενδοκρινολόγος, ρευματολόγος, γαστρεντερολόγος)

📌 Συμπέρασμα:
Τα Πολυαδενικά Αυτοάνοσα Σύνδρομα είναι πολύπλοκες καταστάσεις με πιθανή παρουσία ANA, αλλά κυρίως με πολλαπλά όργανα-στόχους. Η πρώιμη αναγνώριση είναι κρίσιμη για την πρόληψη κρίσεων Addison και ορμονικών ανεπαρκειών.

📊 Συγκριτικός Πίνακας – Πολυαδενικά Αυτοάνοσα Σύνδρομα APS-1 vs APS-2

Χαρακτηριστικό	APS-1 (APECED)	APS-2 (Σύνδρομο Schmidt)
🧬 Κληρονομικότητα	Αυτοσωμική υπολειπόμενη (γονίδιο AIRE)	Πολυπαραγοντική
🧒 Ηλικία Έναρξης	Παιδική ηλικία	Ενηλικίωση (20–40 έτη)
🧪 ANA	Θετικά σε ~30%	Θετικά σε ~40%, χαμηλός τίτλος
📋 Κύρια τριάδα	Καντιντίαση, Addison, Υποπαραθυρεοειδισμός	Addison, Hashimoto/Graves, ΣΔ τύπου 1
🧫 Αντισώματα	Anti-IFN, Anti-IL17, anti-parathyroid	Anti-TPO, Anti-GAD65, Anti-21-hydroxylase
🔬 Εργαστηριακά Ευρήματα	Υποασβεστιαιμία, Υποκορτιζολαιμία	Αντίστοιχα με κάθε νόσημα
👩 Επιπλέον Εκδηλώσεις	Δυστροφία νυχιών, ηπατίτιδα, αλωπεκία	Ωοθηκική ανεπάρκεια, κοιλιοκάκη, Β12 έλλειψη
💊 Διαχείριση	Πολυδιάστατη ενδοκρινολογική υποκατάσταση	Αντικατάσταση κορτιζόλης, θυροξίνης, ινσουλίνης

APS1 APS2

❓FAQ – Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ANA)

🔹 Τι είναι τα ANA και γιατί τα ελέγχουμε;

Τα ANA είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται κατά συστατικών του πυρήνα των κυττάρων. Ο έλεγχός τους είναι σημαντικός για τη διάγνωση αυτοάνοσων ρευματολογικών νοσημάτων.

🔹 Είναι επικίνδυνο να έχω θετικό ANA;

Όχι απαραίτητα. Η θετικότητα ANA μπορεί να εμφανίζεται σε υγιή άτομα, ιδιαίτερα με τίτλους 1:80 ή μικρότερους. Ωστόσο, όταν συνοδεύεται από κλινικά συμπτώματα, πρέπει να διερευνάται περαιτέρω.

🔹 Τι σημαίνει τίτλος ANA 1:160 ή 1:320;

Τίτλοι ≥1:160 θεωρούνται κλινικά σημαντικοί, ιδίως αν υπάρχουν συμβατά συμπτώματα (αρθραλγίες, εξανθήματα, κόπωση).
Όσο υψηλότερος ο τίτλος, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να πρόκειται για αυτοάνοσο νόσημα.

🔹 Είναι η εξέταση ANA διαγνωστική από μόνη της;

Όχι. Είναι ευαίσθητη αλλά όχι ειδική. Δηλαδή μπορεί να είναι θετική σε πολλά νοσήματα, αλλά και σε υγιή άτομα. Συμπληρώνεται πάντα με anti-dsDNA, ENA, RF, anti-CCP κ.ά.

🔹 Τι σημαίνουν οι διαφορετικοί τύποι φθορισμού;

Ο τύπος φθορισμού δίνει πληροφορίες για τα αντιγόνα-στόχους των αντισωμάτων. Π.χ.:

Ομοιογενές ➡️ ΣΕΛ
Στικτό ➡️ Sjögren ή MCTD
Νουκλεολικός ➡️ Σκληρόδερμα

🔹 ANA και εγκυμοσύνη: Υπάρχει κίνδυνος;

Ναι, ιδίως αν υπάρχουν anti-Ro/SSA ή anti-La/SSB. Σχετίζονται με νεογνικό λύκο ή καρδιακά προβλήματα στο έμβρυο. Οι γυναίκες αυτές χρειάζονται στενή παρακολούθηση.

🔹 Πότε πρέπει να γίνει έλεγχος ANA σε παιδιά;

Όταν υπάρχει:

Ανεξήγητος πυρετός
Πόνος σε αρθρώσεις ή εξάνθημα
Υποψία νεανικής ιδιοπαθούς αρθρίτιδας (JIA)

📌 Σε παιδιά, τα ANA μπορεί να είναι θετικά χωρίς παθολογία, γι’ αυτό η ερμηνεία απαιτεί προσοχή.

🔹 Τι σημαίνει αρνητικό ANA;

Ένα αρνητικό ANA μειώνει την πιθανότητα αυτοάνοσου νοσήματος, αλλά δεν το αποκλείει απόλυτα, ειδικά αν τα συμπτώματα είναι έντονα ή αν υπάρχουν άλλα θετικά αυτοαντισώματα.

🔹 Μπορεί η λήψη φαρμάκων να προκαλέσει ψευδώς θετικό ANA;

Ναι. Φάρμακα που σχετίζονται με φάρμακο-επαγόμενο λύκο περιλαμβάνουν:

Προκαϊναμίδη
Υδραλαζίνη
Ισονιαζίδη
Μινοκυκλίνη

🔹 Πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνεται η εξέταση ANA;

Η εξέταση δεν παρακολουθεί την πορεία της νόσου. Επαναλαμβάνεται μόνο αν υπάρχει αλλαγή συμπτωμάτων ή ανάγκη επαναξιολόγησης.

🔹 Υπάρχει σχέση ANA με καρκίνο;

Γενικά, όχι άμεσα. Σπάνια, σε ορισμένους παρανεοπλασματικούς συνδρόμους μπορεί να εμφανιστούν αυτοαντισώματα. Όμως, το ANA δεν χρησιμοποιείται για έλεγχο καρκίνου.

🔹 Πόσο γρήγορα παίρνω αποτελέσματα ANA;

Μέσα σε 1–3 εργάσιμες ημέρες, ανάλογα με το εργαστήριο.

📚 Βιβλιογραφία

Tan EM et al. (1982). Range of antinuclear antibodies in healthy individuals. Arthritis & Rheumatism, 25(3), 241–245.
Mahler M, Fritzler MJ. (2010). Epitope specificity and significance in systemic autoimmune diseases. Annals of the New York Academy of Sciences, 1183, 267–287.
Petri M. (2002). ANA testing – what’s new? Lupus, 11(6), 343–346.
Pisetsky DS. (2017). Antinuclear antibodies in healthy people: the tip of the autoimmunity iceberg? Arthritis Research & Therapy, 19(1), 1–3.
Mayo Clinic Laboratories. ANA by IFA, reflex to ENA. Retrieved from: https://www.mayocliniclabs.com
UpToDate. (2024). Clinical manifestations and diagnosis of systemic lupus erythematosus in adults.
American College of Rheumatology (ACR). (2023). Guidelines for ANA, anti-dsDNA and ENA testing in clinical practice.
Mariz HA et al. (2011). ANA in healthy individuals and patients with autoimmune diseases: prevalence and patterns. Journal of Clinical Rheumatology, 17(3), 121–125.
Kakumanu P, et al. (2012). ANA and autoimmune thyroiditis: clinical implications. Autoimmunity Reviews, 11(9), 664–667.
Ferre EMN et al. (2019). APECED/APS-1: Pathogenesis, Diagnosis, and Therapy. Frontiers in Immunology, 10, 437.
Betterle C, Zanchetta R. (2003). Autoimmune polyglandular syndrome type 2: the tip of an autoimmune iceberg? Clinical & Experimental Immunology, 132(3), 251–257.
Sjöström L. et al. (2018). ANA and pregnancy: risk assessment and management. Rheumatology International, 38(7), 1231–1240.
Weetman AP. (2004). Autoimmune thyroid disease. Autoimmunity, 37(4), 337–340.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…