Lp(a) (Λιποπρωτεΐνη(a)) – Τι είναι, Τιμές, Καρδιολογικός Κίνδυνος & Θεραπεία | Οδηγός Ασθενών
📞 Θέλεις να κάνεις την εξέταση Lp(a);
Κλείσε εύκολα ραντεβού στο εργαστήριό μας στη Λαμία.
1) Τι είναι η Lp(a);
Η Λιποπρωτεΐνη(a) – Lp(a) είναι σωματίδιο που μοιάζει με την LDL («κακή χοληστερόλη») αλλά έχει επιπλέον την πρωτεΐνη απολιποπρωτεΐνη(a).
Αυτό το «πρόσθετο κομμάτι» κάνει την Lp(a) πιο αθηρογόνο και θρομβογόνο. Η τιμή της είναι κυρίως κληρονομική και παραμένει σχετικά σταθερή στη ζωή.
2) Γιατί μετριέται;
Μετράμε Lp(a) για να εκτιμήσουμε συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο, ιδίως όταν:
- Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό πρόωρου εμφράγματος/εγκεφαλικού.
- Υπάρχει υψηλή LDL που δεν εξηγείται εύκολα ή οικογενής υπερχοληστερολαιμία.
- Υπάρχει στένωση αορτικής βαλβίδας ή πρώιμη/επαναλαμβανόμενη καρδιοπάθεια.
3) Σχέση με καρδιά & αγγεία
Η Lp(a) συμβάλλει στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών και στην προαγωγή θρόμβωσης.
Συνδέεται με στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, ισχαιμικό εγκεφαλικό και στένωση αορτικής βαλβίδας.
4) Πώς γίνεται η εξέταση;
- Με απλή αιμοληψία (συνήθως δεν απαιτείται νηστεία).
- Το αποτέλεσμα αναφέρεται σε mg/dL ή nmol/L (τα nmol/L θεωρούνται πιο «τυποποιημένα»).
- Καλό είναι να γίνεται μία αξιόπιστη μέτρηση στη ζωή και επανάληψη μόνο όταν το συστήσει ο γιατρός.
5) Φυσιολογικές τιμές & ερμηνεία
Σημείωση: Τα εργαστήρια μπορεί να δίνουν διαφορετικά όρια αναφοράς. Ακολούθησε την ερμηνεία του ιατρού σου.
| Lp(a) | Ενδεικτική ερμηνεία |
|---|---|
| < 30 mg/dL (≈ < 75 nmol/L) | Συνήθως χαμηλός πρόσθετος κίνδυνος |
| 30–50 mg/dL (≈ 75–125 nmol/L) | Μετρίως αυξημένη – αξιολόγηση με το συνολικό προφίλ |
| >= 50 mg/dL (≈ >= 125 nmol/L) | Αυξημένη – πιθανή επίδραση στον καρδιαγγειακό κίνδυνο |
6) Υψηλή Lp(a): ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιοπάθειας/εγκεφαλικού.
- Ασθενείς με ήδη εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο.
- Άτομα με στένωση αορτικής βαλβίδας ή οικογενή υπερχοληστερολαιμία.
- Συνύπαρξη άλλων παραγόντων: κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης, παχυσαρκία.
7) Υπάρχει τρόπος να μειωθεί;
Η Lp(a) είναι κυρίως γενετικά καθορισμένη, οπότε δεν «πέφτει» εύκολα με δίαιτα/άσκηση.
Ωστόσο, η συνολική μείωση ρίσκου επιτυγχάνεται ρυθμίζοντας επιθετικά όλους τους άλλους παράγοντες (LDL, πίεση, ζάχαρο, βάρος, κάπνισμα).
8) Διατροφή & τρόπος ζωής
- Μεσογειακή διατροφή: λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ψάρια, ελαιόλαδο.
- Μείωση κορεσμένων λιπών (λιπαρά κρέατα/αλλαντικά) & trans λιπαρών.
- Σωματική δραστηριότητα 150–300’/εβδ. μέτριας έντασης.
- Διακοπή καπνίσματος και περιορισμός αλκοόλ.
- Έλεγχος LDL-C: όσο χαμηλότερη τόσο καλύτερα για τον συνολικό κίνδυνο.
9) Φάρμακα & νέες θεραπείες
- Στατίνες: μειώνουν δυνατά την LDL, η επίδραση στην Lp(a) είναι μικρή/μεταβλητή. Παρ’ όλα αυτά, μειώνουν συμβάματα.
- PCSK9 αναστολείς: μειώνουν LDL έντονα και μπορούν να μειώσουν μέτρια την Lp(a).
- Νεότερες θεραπείες (υπό ανάπτυξη): στοχευμένες σε apo(a) (ASO/siRNA) για σημαντική μείωση Lp(a). Ο γιατρός σου θα σε καθοδηγήσει όταν διατεθούν.
- Νιασίνη/άλλα: δεν συνιστώνται ρουτίνας για Lp(a) λόγω περιορισμένων οφελών/ανεπιθύμητων.
10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Χρειάζεται νηστεία για Lp(a);
Πόσο συχνά να τη μετράω;
Έχω υψηλή Lp(a). Τι να κάνω;
Ποια μονάδα είναι «σωστή»: mg/dL ή nmol/L;
Μπορώ να μειώσω την Lp(a) με δίαιτα;
11) Χρήσιμες πληροφορίες & επόμενα βήματα
- Συζήτησε με τον καρδιολόγο/παθολόγο σου την ατομική σου στρατηγική.
- Έλεγξε LDL-C, HDL-C, τριγλυκερίδια, γλυκοζυλιωμένη (HbA1c), λιπιδαιμικό προφίλ, αρτηριακή πίεση.
- Κάνε follow-up βάσει οδηγιών ιατρού και ενημερώσου για νεότερες θεραπείες.
📌 Χρήσιμες Ενέργειες για την Υγεία σου
Δες τον κατάλογο εξετάσεων, μάθε περισσότερα ή κλείσε ραντεβού.
