🔍 Τι είναι η τροπονίνη;

Η τροπονίνη είναι μια πρωτεΐνη που παίζει ζωτικό ρόλο στη σύσπαση των μυών, ειδικά στον καρδιακό και σκελετικό μυ. Αποτελείται από τρία επιμέρους υπομονάδες:

• Τροπονίνη C (TnC): Δεσμεύει ιόντα ασβεστίου.

• Τροπονίνη I (TnI): Αναστέλλει τη μυϊκή σύσπαση σε ηρεμία.

• Τροπονίνη T (TnT): Συνδέεται με την τροπομυοσίνη.

Η καρδιακή τροπονίνη (troponin I και T) είναι εξειδικευμένη μορφή που εκφράζεται αποκλειστικά στον καρδιακό μυ και απελευθερώνεται στο αίμα όταν υπάρχει βλάβη, όπως σε περίπτωση εμφράγματος του μυοκαρδίου.

➡️ Γι’ αυτό, η τροπονίνη χρησιμοποιείται ως βιοδείκτης καρδιακής βλάβης, ειδικά σε επείγουσες καταστάσεις όπως πόνο στο στήθος ή δύσπνοια.

🧪 Πότε γίνεται η μέτρηση τροπονίνης;

Η τροπονίνη μετράται όταν υπάρχει υποψία καρδιακής βλάβης, όπως σε περιπτώσεις:

• Οξέος πόνου στο στήθος

• Δύσπνοιας

• Αρρυθμιών

• Καρδιακής ανεπάρκειας

• Μετά από ανακοπή

• Μετά από χειρουργική επέμβαση ή τραύμα

Η μέτρηση πραγματοποιείται με αιμοληψία και αναλύεται με ειδικό ανοσοχημικό αναλυτή.

📈 Φυσιολογικές τιμές τροπονίνης

Οι φυσιολογικές τιμές εξαρτώνται από το είδος της τροπονίνης και την ευαισθησία του εργαστηρίου:

❗ Σημείωση: Οι τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο. Οι υψηλής ευαισθησίας τροπονίνες (hs-cTn) ανιχνεύουν βλάβες πολύ νωρίτερα.

❤️ Τροπονίνη και έμφραγμα του μυοκαρδίου

Η αύξηση της τροπονίνης είναι ο πιο αξιόπιστος βιοδείκτης καρδιακού εμφράγματος.

Διαγνωστικά κριτήρια οξέος εμφράγματος:

1. Αύξηση ή μείωση των τιμών τροπονίνης με τουλάχιστον μία τιμή > 99ου ποσοστού αναφοράς ΚΑΙ

2. Ένα από τα παρακάτω:

   • Συμπτώματα ισχαιμίας

   • Νέες αλλαγές στο ΗΚΓ

   • Νέο τμήμα απώλειας βιωσιμότητας μυοκαρδίου

   • Ανάδειξη θρόμβου στις στεφανιαίες

📌 Η τροπονίνη αρχίζει να αυξάνεται 3–6 ώρες μετά το επεισόδιο και μπορεί να παραμείνει αυξημένη για έως και 14 ημέρες.

📊 Άλλες αιτίες αυξημένης τροπονίνης (όχι έμφραγμα)

Η αυξημένη τροπονίνη δεν υποδηλώνει πάντα έμφραγμα. Άλλες αιτίες:

• ⚡ Μυοκαρδίτιδα

• 💔 Καρδιακή ανεπάρκεια

• 🦠 Σήψη

• 🏃 Έντονη άσκηση

• 🚑 Πνευμονική εμβολή

• 🧠 Εγκεφαλικό

• 🧬 Νεφρική ανεπάρκεια

• 🦠 COVID-19

• 💊 Χημειοθεραπεία ή τοξικές ουσίες

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αύξηση είναι συχνά ήπια και παρατεταμένη.

🩺 Τι σημαίνει τροπονίνη 0.1, 0.3, 1.5 ή >10;

• < 0.01–0.04 ng/mL: Φυσιολογικό/Οριακό

• 0.05–0.4 ng/mL: Ήπια αύξηση, πιθανή μη ισχαιμική αιτία

• > 0.4 ng/mL: Πιθανό οξύ έμφραγμα

• >1 ng/mL: Σοβαρή καρδιακή βλάβη

• >10 ng/mL: Μαζικό έμφραγμα ή πολλαπλοί τραυματισμοί μυοκαρδίου

⚠️ Η ερμηνεία γίνεται πάντα σε συνδυασμό με το ΗΚΓ, την κλινική εικόνα και άλλες εξετάσεις.

⏳ Πόσο διαρκεί η αυξημένη τροπονίνη;

• Ξεκινά: 3–6 ώρες μετά το καρδιακό επεισόδιο

• Κορυφώνεται: 12–24 ώρες

• Παραμένει αυξημένη: 5–14 ημέρες

Γι’ αυτό πολλές φορές χρειάζεται επαναληπτική μέτρηση (π.χ. 6 και 12 ώρες μετά).

🧠 Αυξημένη τροπονίνη χωρίς πόνο στο στήθος

Είναι δυνατό να έχουμε αυξημένη τροπονίνη χωρίς θωρακικό άλγος. Παραδείγματα:

• Ασυμπτωματικό έμφραγμα (π.χ. σε διαβητικούς)

• Χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια

• Αρρυθμίες

• Μετεγχειρητικές καταστάσεις

👩‍⚕️ Τροπονίνη και COVID-19

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε συχνά αυξημένη τροπονίνη σε ασθενείς με COVID-19, ακόμα και χωρίς οξύ έμφραγμα. Η φλεγμονώδης αντίδραση και η ενδεχόμενη μυοκαρδίτιδα θεωρούνται υπεύθυνες.

📋 Θεραπευτική προσέγγιση

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από το αίτιο:

• Έμφραγμα: αγγειοπλαστική, αντιπηκτικά, στατίνες

• Μυοκαρδίτιδα: υποστηρικτική θεραπεία, ανάπαυση

• Νεφρική ανεπάρκεια: αιμοκάθαρση, ρύθμιση ηλεκτρολυτών

• COVID-19: αντιμετώπιση λοίμωξης, υποστήριξη καρδιακής λειτουργίας

🧪 Άλλες Εξετάσεις Μαζί με την Τροπονίνη

Η τροπονίνη είναι κρίσιμος δείκτης για την ανίχνευση καρδιακής βλάβης, αλλά δεν χρησιμοποιείται ποτέ μεμονωμένα. Συνοδεύεται από πολλές άλλες εργαστηριακές και διαγνωστικές εξετάσεις για ολοκληρωμένη αξιολόγηση της καρδιάς.

📉 1. Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)

Το ΗΚΓ δείχνει τη λειτουργική δραστηριότητα της καρδιάς και είναι απαραίτητο για:

• Ανίχνευση εμφράγματος (STEMI, NSTEMI)

• Αρρυθμίες

• Ισχαιμικές αλλαγές

🧬 2. CK-MB (Κρεατινοκινάση – μυοκαρδιακό κλάσμα)

Παλαιότερος δείκτης καρδιακής βλάβης, χρησιμοποιείται επικουρικά με την τροπονίνη. Αυξάνεται πιο γρήγορα αλλά και επανέρχεται ταχύτερα.

💓 3. BNP ή NT-proBNP

Δείκτες καρδιακής ανεπάρκειας. Αυξάνονται όταν η καρδιά δεν αντλεί αποτελεσματικά το αίμα. Πολύτιμοι για τη διάγνωση δύσπνοιας και την εκτίμηση πρόγνωσης.

🩸 4. CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη)

Δείκτης φλεγμονής που συχνά συνοδεύει καρδιολογικά επεισόδια. Αυξημένη CRP μπορεί να σχετίζεται με μυοκαρδίτιδα, αθηροσκλήρωση ή λοίμωξη.

🩻 5. Απεικονιστικές εξετάσεις

• Υπερηχοκαρδιογράφημα: Εκτιμά τη δομή και λειτουργία της καρδιάς.

• Στεφανιογραφία: Ανίχνευση απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών.

• MRI καρδιάς: Ανάλυση βλάβης του μυοκαρδίου.

🔬 6. Νεφρική και ηπατική λειτουργία

Σε κάθε οξύ καρδιολογικό επεισόδιο πρέπει να ελέγχονται και:

• Ουρία, κρεατινίνη (νεφρική λειτουργία)

• SGOT, SGPT, γ-GT (ηπατική βλάβη)

• Ηλεκτρολύτες (π.χ. κάλιο, νάτριο) – επηρεάζουν την καρδιακή αγωγιμότητα

✅ Αυτές οι εξετάσεις βοηθούν στη διάγνωση, παρακολούθηση και πρόγνωση του καρδιολογικού ασθενούς, μαζί με την τροπονίνη.

Εξετάσεις

🤔 Συχνές Ερωτήσεις για την Τροπονίνη (FAQ)

🔹 Τι είναι η τροπονίνη και τι δείχνει;

Η τροπονίνη είναι πρωτεΐνη των μυών, ιδιαίτερα του καρδιακού μυ. Ανιχνεύεται στο αίμα όταν υπάρχει βλάβη στο μυοκάρδιο, όπως σε έμφραγμα.

🔹 Ποια είναι η φυσιολογική τιμή τροπονίνης;

Οι φυσιολογικές τιμές διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο τροπονίνης και τη μέθοδο ανάλυσης. Για την cTnI συνήθως < 0.04 ng/mL. Για τροπονίνη υψηλής ευαισθησίας (hs-TnI) ακόμα χαμηλότερα όρια (<0.01 ng/mL).

🔹 Είναι επικίνδυνη η αυξημένη τροπονίνη;

Μπορεί να είναι. Αν συνοδεύεται από συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος ή αλλοιώσεις στο ΗΚΓ, υποδεικνύει σοβαρή καρδιολογική κατάσταση, όπως έμφραγμα.

🔹 Μπορεί να αυξηθεί η τροπονίνη χωρίς έμφραγμα;

Ναι. Αιτίες περιλαμβάνουν μυοκαρδίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια, πνευμονική εμβολή, έντονη άσκηση, COVID-19 και άλλες μη ισχαιμικές καταστάσεις.

🔹 Πόσο κρατάει η αύξηση της τροπονίνης μετά το έμφραγμα;

Η τροπονίνη αρχίζει να αυξάνεται 3–6 ώρες μετά, κορυφώνεται σε 12–24 ώρες και μπορεί να παραμείνει αυξημένη για 5–14 ημέρες.

🔹 Πόσες φορές πρέπει να γίνει η μέτρηση τροπονίνης;

Συνήθως γίνεται τρεις φορές: κατά την εισαγωγή, στις 3–6 ώρες και αν χρειαστεί στις 12 ώρες για παρακολούθηση της εξέλιξης.

🔹 Επηρεάζεται η τροπονίνη από φάρμακα;

Δεν επηρεάζεται άμεσα από κοινά φάρμακα, αλλά χημειοθεραπεία, κοκαΐνη και άλλες τοξικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν καρδιακή βλάβη και συνεπώς αύξηση τροπονίνης.

🔹 Υπάρχει τρόπος να μειωθεί η τροπονίνη;

Η ίδια η τροπονίνη δεν μειώνεται με φάρμακα. Η θεραπεία της αιτίας (π.χ. επαναιμάτωση σε έμφραγμα) είναι ο μόνος τρόπος αποκατάστασης.

🔹 Η τροπονίνη μπορεί να αυξηθεί από άγχος ή στρες;

Ακραίο στρες ή καρδιολογικό σοκ μπορεί να προκαλέσει αύξηση (σύνδρομο Takotsubo), αλλά το κοινό άγχος δεν οδηγεί σε αυξημένη τροπονίνη.

🔹 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ τροπονίνης I και T;

Και οι δύο είναι ειδικές για το μυοκάρδιο, αλλά η TnI θεωρείται ελαφρώς πιο ειδική για οξέα επεισόδια. Η επιλογή εξαρτάται από το εργαστήριο.

📚 Βιβλιογραφία

1. Thygesen K, Alpert JS, Jaffe AS, et al.
   Fourth Universal Definition of Myocardial Infarction (2018).
   Journal of the American College of Cardiology. 2018;72(18):2231-2264.
   https://doi.org/10.1016/j.jacc.2018.08.1038

2. Apple FS, Collinson PO.
   Analytical characteristics of high-sensitivity cardiac troponin assays.
   Clinical Chemistry. 2012;58(1):54–61.
   https://doi.org/10.1373/clinchem.2011.165795

3. Sandoval Y, Jaffe AS.
   Using High-Sensitivity Cardiac Troponin for Acute Cardiac Care: The Next Step.
   Clinical Chemistry. 2019;65(10):1210–1212.
   https://doi.org/10.1373/clinchem.2019.306811

4. Giannitsis E, Mueller C, Katus HA.
   Cardiac troponin in the intensive care setting.
   European Heart Journal. 2017;38(31):2344–2349.
   https://doi.org/10.1093/eurheartj/ehx242

5. Zhou F, Yu T, Du R, et al.
   Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study.
   The Lancet. 2020;395(10229):1054–1062.
   https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30566-3

6. Hamm CW, Ravkilde J, Gerhardt W, et al.
   The prognostic value of serum troponin T in unstable angina.
   New England Journal of Medicine. 1992;327(3):146–150.
   https://doi.org/10.1056/NEJM199207163270303

7. IFCC Committee on Clinical Application of Cardiac Biomarkers.
   High sensitivity cardiac troponin assays: evidence-based recommendations for interpretation.
   Clinical Biochemistry. 2017;50(7-8):357–361.
   https://doi.org/10.1016/j.clinbiochem.2017.01.019

8. European Society of Cardiology (ESC) Guidelines.
   ESC Guidelines for the management of acute coronary syndromes in patients presenting without persistent ST-segment elevation (2020).
   https://www.escardio.org/Guidelines