Τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) είναι λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια (χλαμύδια, γονόρροια, σύφιλη), ιούς (HPV, HIV, ηπατίτιδες, έρπης) και παράσιτα (τριχομονάδα). Μεταδίδονται κυρίως μέσω σεξουαλικής επαφής – κολπικής, πρωκτικής ή στοματικής – αλλά και με στενή επαφή δέρμα με δέρμα, κοινή χρήση βελονών ή από μητέρα σε παιδί κατά τον τοκετό.
Παγκοσμίως καταγράφονται εκατοντάδες εκατομμύρια νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μειώνει σοβαρές επιπλοκές όπως στειρότητα, χρόνια πυελική φλεγμονή, επιπλοκές εγκυμοσύνης, αυξημένο κίνδυνο HIV.
Κύρια σημεία:
Πολλά ΣΜΝ είναι ασυμπτωματικά στα αρχικά στάδια.
Ο έλεγχος γίνεται με απλές, διακριτικές εξετάσεις αίματος, ούρων ή επιχρισμάτων.
Η έγκαιρη διάγνωση προλαμβάνει επιπλοκές και περιορίζει τη μετάδοση.
Πρόληψη με προφυλακτικό, εμβολιασμό (HPV, HBV) και τακτικό έλεγχο σε ομάδες κινδύνου.
Η ενημέρωση μειώνει το στίγμα και αυξάνει τη συμμόρφωση στον έλεγχο. Οι εργαστηριακές εξετάσεις ΣΜΝ προσφέρονται ανώνυμα και εμπιστευτικά.
2. Πώς μεταδίδονται τα ΣΜΝ
Η μετάδοση των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Νοσημάτων γίνεται κυρίως κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δραστηριότητας, αλλά όχι μόνο. Ο μηχανισμός εξαρτάται από το παθογόνο:
Κολπική, πρωκτική και στοματική επαφή: τα περισσότερα βακτηριακά και ιογενή ΣΜΝ (χλαμύδια, γονόρροια, HIV, σύφιλη, HPV, έρπης) μεταδίδονται μέσω ανταλλαγής υγρών ή επαφής με βλάβες.
Δερματική επαφή με βλάβες: HPV, έρπης και κονδυλώματα μεταδίδονται ακόμη και χωρίς ορατές βλάβες.
Αίμα και κοινή χρήση βελονών/εργαλείων: HIV, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C.
Κάθετη μετάδοση (μητέρα–παιδί): HIV, σύφιλη, ηπατίτιδα B/C, έρπης κατά τον τοκετό.
Μεταγγίσεις/επεμβάσεις χωρίς έλεγχο: σπάνιο σε χώρες με αυστηρό έλεγχο αίματος.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο:
Απροστάτευτες επαφές και πολλαπλοί σύντροφοι.
Πρώιμη έναρξη σεξουαλικών σχέσεων.
Άλλες ΣΜΝ που αυξάνουν ευαισθησία στον HIV.
Χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών/κοινή χρήση βελονών.
Η κατανόηση των τρόπων μετάδοσης είναι το πρώτο βήμα για αποτελεσματική πρόληψη: προφυλακτικό, εμβολιασμοί, τακτικός έλεγχος και σωστή ενημέρωση συντρόφων.
3. Συμπτώματα & πότε να εξεταστώ
Πολλά ΣΜΝ μπορεί να μην προκαλούν καθόλου συμπτώματα για εβδομάδες ή μήνες. Ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις που πρέπει να σας οδηγήσουν σε έλεγχο:
Τσούξιμο ή πόνος κατά την ούρηση, αλλαγή στη ροή ούρων.
Ασυνήθιστο έκκριμα από κόλπο ή πέος, δύσοσμη ή αλλαγμένη υφή.
Έλκη, φυσαλίδες, κονδυλώματα, κνησμός ή κάψιμο στα γεννητικά όργανα ή στο στόμα.
Πόνος χαμηλά στην κοιλιά, αιμορραγία εκτός περιόδου, πόνος στη σεξουαλική επαφή.
Πυρετός, εξάνθημα, πρησμένοι λεμφαδένες ή γενική κακουχία.
Καμία ενόχληση αλλά υπήρξε απροστάτευτη επαφή ή νέος/πολλαπλοί σύντροφοι.
Συνιστώμενος έλεγχος:
Μετά από απροστάτευτη επαφή (ιδίως με άγνωστο σύντροφο).
Σε κάθε αλλαγή ή πολλαπλούς συντρόφους.
Ετήσιος έλεγχος για χλαμύδια/γονόρροια σε γυναίκες <25 ετών με ενεργή σεξουαλική ζωή.
Τακτικός έλεγχος HIV, σύφιλης, ηπατίτιδων σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Επαναληπτικός έλεγχος μετά την περίοδο «παραθύρου» που σας συστήνει ο ιατρός.
Η έγκαιρη αναγνώριση συμπτωμάτων και η προληπτική εξέταση μειώνει τις επιπλοκές και τη μετάδοση στους συντρόφους.
4. Συχνότερα ΣΜΝ & χαρακτηριστικά
Στον παρακάτω πίνακα συνοψίζονται τα πιο συχνά ΣΜΝ με το παθογόνο, τον τρόπο μετάδοσης, το προτεινόμενο τεστ και τη βασική θεραπεία. Ο πίνακας είναι κινητο-φιλικός (scroll οριζόντια):
Εμβολιασμός για πρόληψη, αντιιικά σε χρόνιους φορείς
Τριχομονάδα
Trichomonas vaginalis
Σεξουαλική επαφή
Μικροσκόπηση / NAAT
Μετρονιδαζόλη, έλεγχος συντρόφου
Η λίστα δεν είναι εξαντλητική· συμβουλευθείτε ιατρό για σπανιότερες λοιμώξεις όπως μυκόπλασμα, ουρεόπλασμα, ηπατίτιδα C και άλλες.
5. Εξετάσεις ΣΜΝ
Οι εξετάσεις για ΣΜΝ είναι απλές, ανώδυνες και γίνονται με απόλυτη εχεμύθεια. Περιλαμβάνουν δείγματα ούρων, επιχρίσματα και αιματολογικό έλεγχο ανάλογα με το παθογόνο και την πρακτική.
Ούρα 1ης ροής: για χλαμύδια και γονόρροια με NAAT. Αποφυγή ούρησης 1–2 ώρες πριν.
Επιχρίσματα: τραχήλου, ουρήθρας, ορθού ή στοματοφάρυγγα ανά πρακτικές. PCR ή καλλιέργεια.
Υλικό βλάβης: PCR για HSV, HPV, άλλους ιούς/βακτήρια.
Αιματολογικός έλεγχος:
HIV: αντιγόνο/αντίσωμα 4ης γενιάς.
Σύφιλη: VDRL/RPR + TPHA/FTA-ABS επιβεβαιωτικά.
Ηπατίτιδα B: HBsAg, anti-HBs, anti-HBc.
Ηπατίτιδα C: anti-HCV + PCR εφόσον απαιτείται.
HTLV-I/II: σε συγκεκριμένες ομάδες.
Χρήσιμες οδηγίες πριν την εξέταση:
Αποχή από σεξουαλική επαφή 24–48 ώρες πριν το δείγμα.
Μην εφαρμόζετε κολπικά προϊόντα πριν το τεστ.
Η νηστεία δεν απαιτείται για τις περισσότερες αιματολογικές εξετάσεις.
Ακολουθήστε το προτεινόμενο «παράθυρο» από την πιθανή έκθεση για μεγαλύτερη αξιοπιστία.
Σε αρκετές περιπτώσεις συνιστάται επαναληπτικός έλεγχος μετά από μερικές εβδομάδες εφόσον η πρώτη εξέταση έγινε νωρίς από την πιθανή έκθεση.
6. Παράθυρα ανίχνευσης & επαναληπτικός έλεγχος
Το «παράθυρο ανίχνευσης» είναι ο χρόνος που μεσολαβεί από την πιθανή έκθεση μέχρι η εξέταση να μπορεί να ανιχνεύσει αξιόπιστα τη λοίμωξη. Αν το τεστ γίνει πολύ νωρίς, μπορεί να είναι αρνητικό ενώ υπάρχει μόλυνση. Γι’ αυτό πολλές φορές συνιστάται επαναληπτικός έλεγχος μετά το τέλος του παραθύρου.
Νόσημα
Αξιόπιστο από
Σύσταση επανελέγχου
Χλαμύδια
7 ημέρες μετά την επαφή
Επανάληψη σε 3 μήνες για υψηλό κίνδυνο
Γονόρροια
7 ημέρες
Επανάληψη σε 3 μήνες για υψηλό κίνδυνο
Σύφιλη
3–6 εβδομάδες
Επανάληψη στους 3 μήνες αν αρχικά αρνητική
HIV (Ag/Ab 4ης γενιάς)
2–4 εβδομάδες (95% ανίχνευση)
Επανάληψη στις 6 εβδομάδες και στους 3 μήνες για επιβεβαίωση
Ηπατίτιδα B
4–8 εβδομάδες
Επανάληψη στους 3–6 μήνες αν υπάρχει κίνδυνος
Ηπατίτιδα C
8–12 εβδομάδες για αντισώματα
PCR νωρίτερα, επανάληψη στους 3–6 μήνες
Έρπης (PCR)
Άμεσα σε ενεργή βλάβη
Δεν απαιτείται αν PCR θετικό
Οδηγίες:
Αν η εξέταση γίνει πολύ νωρίς μπορεί να χρειαστεί επανάληψη.
Ο εργαστηριακός ή ιατρός σας θα σας υποδείξει τον κατάλληλο χρόνο επανελέγχου.
Η επιβεβαίωση αρνητικού αποτελέσματος μετά το τέλος του παραθύρου αυξάνει την αξιοπιστία.
7. Αποτελέσματα & ερμηνεία
Η σωστή κατανόηση των αποτελεσμάτων είναι κρίσιμη. Ένα «αρνητικό» αποτέλεσμα δεν σημαίνει πάντα απουσία λοίμωξης αν η εξέταση έγινε νωρίς· ένα «θετικό» αποτέλεσμα πρέπει να επιβεβαιώνεται και να ακολουθείται από θεραπεία ή παρακολούθηση.
Τύποι αποτελεσμάτων:
Αρνητικό: Δεν ανιχνεύθηκε το παθογόνο. Αν υπάρχει πρόσφατη έκθεση επαναλάβετε την εξέταση μετά το τέλος του «παραθύρου».
Αμφίβολο/Οριακό: Ίσως χρειάζεται δεύτερο δείγμα ή άλλη μέθοδος για επιβεβαίωση.
Κρατήστε αντίγραφα αποτελεσμάτων για παρακολούθηση.
Η εργαστηριακή αναφορά μπορεί να περιλαμβάνει δείκτες (π.χ. τίτλους αντισωμάτων). Ο ιατρός σας θα εξηγήσει την κλινική σημασία.
Για HIV, σύφιλη, ηπατίτιδες τα «θετικά» αποτελέσματα συνοδεύονται από επιβεβαιωτικά τεστ.
Η έγκαιρη ενημέρωση και σωστή ερμηνεία των αποτελεσμάτων μειώνει το άγχος και οδηγεί σε καλύτερη αντιμετώπιση και πρόληψη επιπλοκών.
8. Αντιμετώπιση & θεραπεία
Η αντιμετώπιση των ΣΜΝ εξαρτάται από το παθογόνο. Τα περισσότερα βακτηριακά και παρασιτικά ΣΜΝ είναι ιάσιμα με αντιβιοτικά ή αντιπαρασιτικά, ενώ τα ιογενή ελέγχονται με αντιιικά και τακτική παρακολούθηση.
Βακτηριακά ΣΜΝ (χλαμύδια, γονόρροια, σύφιλη): κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή, θεραπεία και του/των συντρόφων, επανέλεγχος 3 μηνών σε υψηλό κίνδυνο.
Ιογενή (έρπης, HIV, ηπατίτιδες): αντιιικά για έλεγχο υποτροπών και ιικού φορτίου, τακτική ιατρική παρακολούθηση, εμβόλια όπου διαθέσιμα.
Γενικές οδηγίες:
Αποχή από σεξουαλική επαφή μέχρι την ολοκλήρωση της θεραπείας και σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού.
Ενημέρωση και θεραπεία των συντρόφων για να αποφευχθεί επαναμόλυνση.
Προγραμματισμός επαναληπτικού ελέγχου για να διαπιστωθεί η επιτυχία της θεραπείας.
Συμβουλευτική για πρόληψη, εμβολιασμό και ασφαλείς πρακτικές.
Η έγκαιρη και πλήρης θεραπεία προστατεύει την υγεία σας και μειώνει τον κίνδυνο εξάπλωσης των ΣΜΝ στον πληθυσμό.
9. Πρόληψη & εμβολιασμοί
Η πρόληψη είναι το αποτελεσματικότερο μέτρο ενάντια στα ΣΜΝ. Περιλαμβάνει αλλαγές στη συμπεριφορά, χρήση προστατευτικών μέσων και εμβολιασμό.
Προφυλακτικό: Συνεπής και σωστή χρήση σε κάθε μορφή σεξουαλικής επαφής μειώνει σημαντικά τη μετάδοση βακτηριακών και ιογενών ΣΜΝ.
Περιορισμός συντρόφων: Λιγότεροι σύντροφοι και σταθερές σχέσεις μειώνουν τον κίνδυνο.
Τακτικός έλεγχος: Ετήσιος ή συχνότερος έλεγχος ανάλογα με τον κίνδυνο και τη σύσταση του ιατρού.
Εμβολιασμός HPV: Προστατεύει από στελέχη που προκαλούν καρκίνο τραχήλου μήτρας και κονδυλώματα. Ιδανικά πριν την έναρξη της σεξουαλικής ζωής.
Εμβολιασμός Ηπατίτιδας Β: Προστατεύει από τον HBV. Προτείνεται σε όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικες και ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
Προφυλακτική αγωγή για HIV (PrEP): Αντιρετροϊκά φάρμακα σε άτομα υψηλού κινδύνου μειώνουν την πιθανότητα μόλυνσης.
Μετα-εκθεσιακή αγωγή για HIV (PEP): Αντιρετροϊκή αγωγή μέσα σε 72 ώρες από πιθανή έκθεση.
Ενημέρωση & εκπαίδευση: Κατανόηση των τρόπων μετάδοσης και διάψευση μύθων.
Συμβουλές για καθημερινή ζωή:
Να εξετάζεστε πριν ξεκινήσετε νέα σχέση.
Συζητήστε ανοιχτά με τον/την σύντροφό σας για ιστορικό ΣΜΝ.
Μην κάνετε κοινή χρήση ξυραφιών, βελονών, εργαλείων.
Ακολουθήστε τα προγράμματα εμβολιασμού του ΕΟΔΥ.
Η πρόληψη μειώνει τα νέα κρούσματα ΣΜΝ, προστατεύει την προσωπική και τη δημόσια υγεία και περιορίζει το στίγμα που συνοδεύει αυτές τις λοιμώξεις.
10. Ειδικές καταστάσεις
Ορισμένες ομάδες έχουν ειδικές ανάγκες όσον αφορά την πρόληψη, τον έλεγχο και τη θεραπεία των ΣΜΝ. Η εξατομίκευση των οδηγιών είναι κρίσιμη.
Εγκυμοσύνη: Έλεγχος για HIV, σύφιλη, ηπατίτιδα Β και C, χλαμύδια, γονόρροια κατά την πρώτη επίσκεψη. Επαναληπτικός έλεγχος όπου ενδείκνυται. Άμεση θεραπεία για να προστατευθεί το έμβρυο.
Νεογνά: Προφύλαξη ηπατίτιδας Β με εμβόλιο/ανοσοσφαιρίνη, προφύλαξη οφθαλμικής γονόρροιας.
Έφηβοι/νεαροί ενήλικες: Εκπαίδευση σε ασφαλείς πρακτικές, απόρρητο κατά την επίσκεψη, εμβόλιο HPV. Συζήτηση για PrEP σε υψηλό κίνδυνο.
Άτομα LGBTQ+ / MSM: Συχνότερος προληπτικός έλεγχος (π.χ. κάθε 3–6 μήνες), έλεγχος σε πολλαπλά σημεία (ουρήθρα, ορθό, στοματοφάρυγγας), αξιολόγηση για PrEP/PEP HIV, εμβολιασμός HBV, HAV.
Άτομα που κάνουν χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών: Ανταλλακτικά προγράμματα συριγγών, τακτικός έλεγχος HIV/ηπατίτιδες, εμβολιασμός HBV.
Σεξουαλική κακοποίηση: Άμεση ιατρική φροντίδα, τεκμηρίωση, προφυλακτική αγωγή για HIV και άλλα ΣΜΝ, εμβόλιο ηπατίτιδας Β, ψυχολογική υποστήριξη.
Τι να θυμάστε:
Οι ομάδες αυτές χρειάζονται πιο συχνό έλεγχο και στοχευμένη πρόληψη.
Οι εξετάσεις μπορούν να γίνουν με απόρρητο και διακριτικότητα.
Συμβουλευτείτε ιατρό για εξατομικευμένο πρόγραμμα ελέγχου.
Η προσαρμογή του ελέγχου και της θεραπείας σε ειδικές καταστάσεις αυξάνει την ασφάλεια για το ίδιο το άτομο και το περιβάλλον του.
11. Ενημέρωση συντρόφων
Η ενημέρωση των σεξουαλικών συντρόφων είναι βασικό στοιχείο στην αντιμετώπιση των ΣΜΝ. Προστατεύει την υγεία τους, προλαμβάνει την επαναμόλυνση και μειώνει τη διασπορά.
Άμεση ενημέρωση: Αν διαγνωστείτε με ΣΜΝ, ενημερώστε όλους τους πρόσφατους συντρόφους για να εξεταστούν και να θεραπευτούν αν χρειάζεται.
Διακριτικότητα: Η ενημέρωση μπορεί να γίνει με σεβασμό στην ιδιωτικότητα και χωρίς στιγματισμό. Σε κάποιες χώρες υπάρχουν υπηρεσίες ανώνυμης ειδοποίησης.
Συντονισμός θεραπείας: Η θεραπεία όλων των εμπλεκομένων αποτρέπει το «ping-pong effect» (συνεχή επαναμόλυνση).
Εκπαίδευση συντρόφου: Παροχή βασικών πληροφοριών για πρόληψη, χρήση προφυλακτικού και σημασία τακτικού ελέγχου.
Χρήσιμες πρακτικές:
Καταγράψτε τους συντρόφους των τελευταίων 60–90 ημερών ανάλογα με το ΣΜΝ.
Ζητήστε βοήθεια από τον ιατρό ή το εργαστήριο για οδηγίες ενημέρωσης.
Συνεχίστε ασφαλείς πρακτικές μέχρι όλοι να ολοκληρώσουν θεραπεία.
Η υπεύθυνη στάση απέναντι στους συντρόφους προστατεύει τόσο εσάς όσο και την κοινότητα.
12. Μύθοι & αλήθειες
Η παραπληροφόρηση για τα ΣΜΝ είναι συχνή και οδηγεί σε λανθασμένες συμπεριφορές. Παρακάτω μερικοί διαδεδομένοι μύθοι και η πραγματικότητα πίσω από αυτούς:
Συχνότεροι μύθοι:
Μύθος: «Δεν έχω συμπτώματα, άρα είμαι υγιής.» Αλήθεια: Πολλά ΣΜΝ είναι ασυμπτωματικά για μεγάλο διάστημα.
Μύθος: «Το στοματικό σεξ είναι απολύτως ασφαλές.» Αλήθεια: Μεταδίδονται αρκετά ΣΜΝ μέσω στοματικής επαφής (σύφιλη, έρπης, γονόρροια, HPV).
Μύθος: «Τα αντιβιοτικά καλύπτουν όλα τα ΣΜΝ.» Αλήθεια: Δεν καλύπτουν ιούς· χρειάζεται διάγνωση και ειδική θεραπεία.
Μύθος: «Το προφυλακτικό προστατεύει από όλα.» Αλήθεια: Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο αλλά δεν προστατεύει πλήρως από HPV/έρπη όταν οι βλάβες είναι εκτός της καλυπτόμενης περιοχής.
Μύθος: «Τα ΣΜΝ αφορούν μόνο τους νέους.» Αλήθεια: Μπορούν να προσβάλουν κάθε ηλικία, ανάλογα με την έκθεση και τις πρακτικές.
Η ενημέρωση και η σωστή επιστημονική πληροφόρηση βοηθούν στην πρόληψη, στη μείωση του στίγματος και στην έγκαιρη διάγνωση.
13. Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Απαντήσεις σε βασικές απορίες που έχουν οι ασθενείς για τα ΣΜΝ. Η ενότητα είναι κινητο-φιλική με collapsible κουτιά ώστε να βρίσκετε γρήγορα την απάντηση που σας ενδιαφέρει.
Πόσο σύντομα μετά από επαφή να κάνω εξετάσεις;
Κάθε νόσημα έχει διαφορετικό «παράθυρο ανίχνευσης».
– Χλαμύδια/Γονόρροια: 7 ημέρες.
– HIV (Ag/Ab 4ης γενιάς): 2–4 εβδομάδες.
– Σύφιλη: 3–6 εβδομάδες.
Αν η πρώτη εξέταση γίνει νωρίς, επαναλάβετε μετά το τέλος του παραθύρου.
Γίνονται οι εξετάσεις ανώνυμα;
Ναι. Οι εξετάσεις πραγματοποιούνται με απόλυτη εχεμύθεια.
Σε πολλές περιπτώσεις μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κωδικό αντί για όνομα.
Χρειάζεται νηστεία πριν τις εξετάσεις;
Όχι για τις περισσότερες εξετάσεις ΣΜΝ. Ορισμένα ειδικά τεστ μπορεί να έχουν προϋποθέσεις· θα ενημερωθείτε από το εργαστήριο.
Μπορώ να κάνω έλεγχο κατά την έμμηνο ρύση;
Αιματολογικές και PCR γίνονται κανονικά. Για κολπικά επιχρίσματα προτιμήστε άλλη ημέρα για καλύτερη αξιοπιστία.
Πώς προστατεύομαι μετά τη θεραπεία;
Αποχή από σεξ μέχρι την ολοκλήρωση της θεραπείας και επανεξέταση αν χρειάζεται. Συνεπής χρήση προφυλακτικού και τακτικός έλεγχος μειώνουν τον κίνδυνο επαναμόλυνσης.
Πρέπει να ενημερώσω τον/την σύντροφό μου;
Ναι. Είναι απαραίτητο για να εξεταστεί και να θεραπευτεί αν χρειάζεται και για να μην υπάρξει επαναμόλυνση.
Μπορώ να κάνω όλες τις εξετάσεις ΣΜΝ μαζί;
Ναι. Υπάρχουν ολοκληρωμένα panels που περιλαμβάνουν αίμα, ούρα και επιχρίσματα για τα συχνότερα ΣΜΝ.
Tip: Κρατήστε τις ερωτήσεις σας και συζητήστε τις με τον ιατρό ή το εργαστήριο. Η σωστή ενημέρωση μειώνει το άγχος και βελτιώνει τη φροντίδα.
14. Κλείσιμο ραντεβού & Κατάλογος Εξετάσεων
Για να κάνετε έλεγχο ΣΜΝ με απόλυτη εχεμύθεια και ακρίβεια, μπορείτε να κλείσετε ραντεβού ή να δείτε αναλυτικά όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις.
Οι παρακάτω επιστημονικές πηγές χρησιμοποιήθηκαν για τη σύνταξη του οδηγού. Παρέχουν αξιόπιστες, ενημερωμένες πληροφορίες για τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα:
Πρόσφατες δημοσιεύσεις PubMed σχετικά με HIV, HPV, σύφιλη και χλαμύδια.
Σημείωση: Οι πληροφορίες του οδηγού είναι ενημερωτικές και δεν αντικαθιστούν ιατρική διάγνωση ή θεραπεία. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για εξατομικευμένη καθοδήγηση.
Ο ιός HIV (Human Immunodeficiency Virus) είναι ο ιός που προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα, στοχεύοντας κυρίως τα CD4 λεμφοκύτταρα. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει στο σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS). Σήμερα, χάρη στις σύγχρονες θεραπείες, τα άτομα με HIV μπορούν να έχουν φυσιολογικό προσδόκιμο ζωής, υπό την προϋπόθεση της έγκαιρης διάγνωσης και της σωστής αγωγής.
1) Τι είναι ο HIV;
Ο HIV είναι ένας ρετροϊός που αποδυναμώνει σταδιακά το ανοσοποιητικό σύστημα. Χωρίς θεραπεία, μειώνει τον αριθμό των CD4 λεμφοκυττάρων, με αποτέλεσμα ο οργανισμός να είναι ευάλωτος σε λοιμώξεις και καρκίνους. Δεν θεραπεύεται πλήρως, αλλά οι σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες επιτρέπουν σε όσους ζουν με HIV να έχουν φυσιολογική ζωή.
2) Τρόποι Μετάδοσης
Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις.
Αίμα και παράγωγα (π.χ. μολυσμένες βελόνες).
Κάθετη μετάδοση από μητέρα σε παιδί (κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό ή το θηλασμό).
Ο HIV δεν μεταδίδεται με την καθημερινή επαφή, αγκαλιά, χειραψία, κοινή χρήση σκευών ή μέσω αέρα.
Η διάγνωση του HIV μπορεί να προκαλέσει έντονα συναισθήματα φόβου, άγχους και απομόνωσης. Ωστόσο, χάρη στη σύγχρονη ιατρική, ο HIV είναι πλέον μια χρόνια, ελεγχόμενη πάθηση και όχι θανατηφόρα νόσος. Οι ασθενείς που ακολουθούν σωστά τη θεραπεία τους ζουν φυσιολογικά, εργάζονται, δημιουργούν οικογένεια και έχουν ενεργή κοινωνική ζωή.
Η ψυχολογική υποστήριξη είναι καθοριστική. Η συμβουλευτική από ειδικούς ψυχικής υγείας ή η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης βοηθά στην αποδοχή της διάγνωσης και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Επίσης, η σωστή ενημέρωση μειώνει το κοινωνικό στίγμα, που συχνά αποτελεί μεγαλύτερο εμπόδιο από την ίδια την ασθένεια.
Συμβουλή: Μην διστάζετε να μιλήσετε με τον γιατρό σας για κάθε ανησυχία – η ολοκληρωμένη φροντίδα περιλαμβάνει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία.
Ο HHV-8 (Human Herpesvirus 8), γνωστός και ως KSHV – Kaposi’s Sarcoma–associated Herpesvirus, είναι ένας DNA ιός της
οικογένειας Herpesviridae, υποοικογένειας Gammaherpesvirinae (γ-ερπητοϊοί),
γένους Rhadinovirus. Ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1990 σε βλάβες σαρκώματος Kaposi και έκτοτε έχει συσχετιστεί με συγκεκριμένα
νεοπλάσματα και φλεγμονώδη σύνδρομα, κυρίως σε άτομα με ανοσοκαταστολή.
Βασικά σημεία (Key facts)
Τι είναι: Γ-ερπητοϊός με κύκλους λανθάνουσας και λυτικής λοίμωξης.
Μετάδοση: Κυρίως μέσω σιέλου∙ επίσης σεξουαλική, σπανιότερα μέσω αίματος/μεταμοσχεύσεων ή κάθετα.
Ποιοι κινδυνεύουν: Άτομα με HIV (ιδίως χωρίς ART), λήπτες μεταμόσχευσης με ανοσοκαταστολή, ορισμένοι γεωγραφικοί/συμπεριφορικοί πληθυσμοί.
Διάγνωση: Ορολογία (αντισώματα), PCR για ιικό DNA, ιστοπαθολογία/ανοσοϊστοχημεία (LANA) σε ιστό.
Θεραπεία: Εξαρτάται από τη νόσο (π.χ. KS, PEL, MCD)∙ θεμελιώδης η αποκατάσταση ανοσίας (ART σε HIV), στοχευμένες θεραπείες/χημειοθεραπεία κατά ένδειξη.
Όπως όλοι οι ερπητοϊοί, ο HHV-8 εγκαθιστά λανθάνουσα λοίμωξη σε κύτταρα-στόχους
(κυρίως Β-λεμφοκύτταρα και ενδοθηλιακά/σπειροειδή κύτταρα) και μπορεί να επανενεργοποιηθεί
σε λυτική φάση. Κατά τη λανθάνουσα φάση εκφράζονται περιορισμένα γονίδια όπως
το LANA (Latency-Associated Nuclear Antigen) που βοηθά στη διατήρηση του ιικού γονιδιώματος
και στη ρύθμιση του κυτταρικού κύκλου. Στη λυτική φάση εκφράζονται πληθώρα γονιδίων
(π.χ. vIL-6, vGPCR, K1, vBcl-2) που προάγουν φλεγμονή, αγγειογένεση και
επιβίωση κυττάρων, συνεισφέροντας στην παθογένεση.
Γιατί μας αφορά ο HHV-8;
Συνδέεται αιτιολογικά με σάρκωμα Kaposi (δέρμα/βλεννογόνοι/σπλάχνα).
Μπορεί να προκαλέσει λεμφώματα (ιδίως PEL) και λεμφαδενοπάθεια/πυρετό σε MCD/KICS.
Η ανοσοκαταστολή (HIV, μεταμόσχευση) αυξάνει θεαματικά τον κίνδυνο κλινικής νόσου.
Με μια ματιά – Βιολογία
Γονιδίωμα: δίκλωνο DNA (~165–170 kb).
Τρόποι μόλυνσης: κυρίως στοματοφαρυγγική έκθεση (σιέλο) και σεξουαλική επαφή.
Επίμονη λοίμωξη: λανθάνουσα με περιοδικές επανενεργοποιήσεις.
📌 Περίληψη 1-λεπτού
Ο HHV-8 είναι γ-ερπητοϊός που προκαλεί καρκινογένεση/φλεγμονή σε ορισμένα περιβάλλοντα ανοσοκαταστολής.
Συνδέεται με Kaposi, PEL, HHV-8–MCD, KICS.
Μεταδίδεται κυρίως με σάλιο∙ προσοχή σε πρακτικές βαθιών φιλιών, στοματογεννητικών επαφών και κοινής χρήσης σκευών.
Η αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) μειώνει τον κίνδυνο/βαρύτητα του Kaposi σε άτομα με HIV.
Η διάγνωση βασίζεται σε ιστοπαθολογία+LANA (για βλάβες), PCR και ορολογία.
Τι προκαλεί ο HHV-8;
Η αιτιολογική σχέση του HHV-8 με το σάρκωμα Kaposi είναι πλέον καθιερωμένη.
Επιπλέον, ο ιός εμπλέκεται στο πρωτοπαθές υγρόλεμφομα (PEL) – ένα επιθετικό Β-λεμφωμα που
εμφανίζεται σε ορογόνες κοιλότητες – και στην πολυκεντρική νόσο Castleman που σχετίζεται με HHV-8
(με υπερκυτταροκιναιμία και συστηματικά συμπτώματα). Σε ορισμένους ασθενείς παρατηρείται KSHV Inflammatory Cytokine Syndrome (KICS), ένα σοβαρό φλεγμονώδες σύνδρομο με υψηλή νοσηρότητα.
Μετάδοση με απλά λόγια
Η στοματοφαρυγγική απέκκριση του HHV-8 καθιστά το σιέλο βασικό φορέα μετάδοσης.
Η σεξουαλική μετάδοση (ιδίως με πρακτικές που εμπλέκουν σάλιο) έχει τεκμηριωθεί. Σπανιότερα αναφέρονται μεταδόσεις μέσω αιμομεταγγίσεων/μεταμοσχεύσεων και κάθετης οδού.
Αναλυτικά οι οδοί και οι παράγοντες κινδύνου αναπτύσσονται στο Τρόποι Μετάδοσης.
Ποιος νοσεί;
Η επίπτωση των HHV-8 σχετιζόμενων νόσων επηρεάζεται έντονα από την ανοσολογική κατάσταση.
Σε άτομα με HIV (χωρίς αποτελεσματική ART) το σάρκωμα Kaposi είναι συχνότερο και βαρύτερο. Λήπτες μεταμοσχεύσεων και ασθενείς με χρόνια ανοσοκαταστολή διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.
Η επιδημιολογία του ιού είναι ετερογενής παγκοσμίως (υψηλή σε τμήματα της Υποσαχάριας Αφρικής,
μέτρια σε περιοχές της Μεσογείου/Μ. Ανατολής, χαμηλότερη αλλού) και επηρεάζεται από συμπεριφορικούς παράγοντες.
Βλ. Επιδημιολογία.
Διάγνωση – μια πρόγευση
Η ιστοπαθολογική επιβεβαίωση βλαβών (π.χ. Kaposi) με ανοσοϊστοχημεία έναντι LANA θεωρείται χρυσό πρότυπο.
Η PCR για HHV-8 DNA (πλάσμα/ολικό αίμα/υγρό συλλογών/ιστός) και η ορολογία
(αντισώματα έναντι λανθανόντων/λυτικών αντιγόνων) υποστηρίζουν τη διάγνωση ή την παρακολούθηση.
Αναπτύσσεται διεξοδικά στο Τμήμα 10 – Διάγνωση.
Πρόληψη & έλεγχος κινδύνου
Η μείωση της έκθεσης σε σάλιο, οι ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές και, σε άτομα με HIV,
η άμεση/συνεπής ART αποτελούν βασικά μέτρα. Σε μεταμοσχευμένους, ο εξορθολογισμός
της ανοσοκαταστολής και η στενή παρακολούθηση είναι κρίσιμα. Βλ. Πρόληψη & Δημόσια Υγεία.
2) Ιστορική Αναδρομή & Ανακάλυψη
Ο ιός HHV-8, γνωστός και ως KSHV (Kaposi’s Sarcoma-associated Herpesvirus),
ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα σε σχέση με άλλους ερπητοϊούς. Η ιστορία της αναγνώρισής του
συνδέεται στενά με την επιδημία του HIV/AIDS και με την επανεμφάνιση του σαρκώματος Kaposi ως συχνό νεόπλασμα σε οροθετικούς ασθενείς
τη δεκαετία του 1980.
Πριν την ανακάλυψη
Το σάρκωμα Kaposi (KS) περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1872 από τον δερματολόγο Moritz Kaposi, ο οποίος το χαρακτήρισε ως «ιδιοπαθές πολλαπλό αιμορραγικό σάρκωμα».
Για δεκαετίες θεωρούνταν σπάνια νόσος που προσέβαλλε ηλικιωμένους άνδρες Μεσογειακής ή
Εβραϊκής καταγωγής. Εμφανιζόταν επίσης σε περιοχές της Υποσαχάριας Αφρικής (ενδημικό KS),
αλλά με διαφορετική ηλικιακή κατανομή.
Με την εμφάνιση του AIDS στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και αρχές του 1980,
οι γιατροί στις ΗΠΑ και την Ευρώπη παρατήρησαν εκρηκτική αύξηση περιστατικών KS
σε νέους ομοφυλόφιλους άνδρες. Αυτό υποδήλωνε ότι πίσω από τη νόσο
υπήρχε λοιμώδης αιτιολογία, πέρα από την ανοσοκαταστολή από τον HIV.
Η ανακάλυψη του HHV-8 (1994)
Το 1994, οι ερευνητές Yuan Chang και Patrick Moore στο Columbia University,
χρησιμοποιώντας την τεχνική Representational Difference Analysis (RDA), εντόπισαν
νέες ιικές αλληλουχίες DNA σε δείγματα ιστού από σάρκωμα Kaposi.
Οι αλληλουχίες αυτές ανήκαν σε έναν νέο γ-ερπητοϊό, που ονομάστηκε Kaposi’s Sarcoma-associated Herpesvirus (KSHV) ή Human Herpesvirus 8 (HHV-8).
📌 Ορόσημα στην ανακάλυψη του HHV-8
1872: Ο Moritz Kaposi περιγράφει για πρώτη φορά το σάρκωμα Kaposi.
1981: Εμφάνιση AIDS∙ KS αναδεικνύεται σε «οριστική νόσο» για το HIV.
1994: Chang & Moore εντοπίζουν το DNA του HHV-8 σε βλάβες KS.
1995–1996: Αναπτύσσονται οι πρώτες ορολογικές δοκιμασίες για αντισώματα έναντι HHV-8.
2000s: Εδραίωση HHV-8 ως ογκογόνου ιού∙ αναφορά του ως oncovirus από τον IARC.
Αποδοχή και εδραίωση
Μετά την αρχική δημοσίευση, ανεξάρτητες ομάδες σε Ευρώπη, Αφρική και ΗΠΑ
επιβεβαίωσαν την παρουσία του HHV-8 σε σχεδόν όλα τα δείγματα KS,
αλλά όχι σε άσχετους όγκους ή υγιείς ιστούς.
Σύντομα, ο ιός ανιχνεύτηκε και σε άλλα νοσήματα, όπως το PEL και η πολυκεντρική νόσος Castleman.
Το 1996, το International Agency for Research on Cancer (IARC)
αναγνώρισε τον HHV-8 ως «πιθανό καρκινογόνο παράγοντα για τον άνθρωπο»,
θέση που αργότερα αναβαθμίστηκε σε κατεξοχήν καρκινογόνο.
Σημασία της ανακάλυψης
Η ανακάλυψη του HHV-8 αποτελεί ορόσημο στη ιολογία και στην ογκολογία.
Ήταν ο πρώτος νέος ανθρώπινος ερπητοϊός που ανακαλύφθηκε μετά από δεκαετίες
και έφερε στο προσκήνιο την έννοια των «ογκογόνων ιών»,
τονίζοντας τη συμβολή λοιμώξεων στην καρκινογένεση.
📌 Περίληψη Ενότητας
Το KS υπήρχε ήδη από τον 19ο αιώνα, αλλά με την εμφάνιση του AIDS έγινε εξαιρετικά συχνό.
Το 1994, οι Chang & Moore ανακαλύπτουν έναν νέο γ-ερπητοϊό σε βλάβες KS.
Ο HHV-8 συνδέθηκε αμέσως με KS, και λίγο αργότερα με PEL & MCD.
Η ανακάλυψη θεμελίωσε την έννοια των ογκογόνων ιών στη σύγχρονη ιατρική.
3) Δομή & Μοριακή Βιολογία του ιού
Ο HHV-8/KSHV είναι γ-ερπητοϊός με δίκλωνο DNA (~165–170 kb) που φέρει
εκατοντάδες ανοικτά πλαίσια ανάγνωσης (ORFs) και αρκετά καταληκτικά επαναλαμβανόμενα στοιχεία
(terminal repeats, TRs). Ο ιός εναλλάσσει λανθάνουσα και λυτική φάση,
αξιοποιώντας γονίδια που μιμούνται/τροποποιούν μονοπάτια του ξενιστή
(κυτταρικό κύκλο, απόπτωση, αγγειογένεση, ανοσοδιαφυγή).
Τεγκούμεντο: στρώμα πρωτεϊνών με ρυθμιστικούς παράγοντες.
Περιβλήμα: λιπιδικό, με γλυκοπρωτεΐνες gB, gH/gL, K8.1 που μεσολαβούν πρόσδεση/είσοδο.
Υποδοχείς & είσοδος
Ηπαρανική θειϊκή πρωτεογλυκάνη (HSPG) για αρχική πρόσδεση (K8.1, gB).
Integrins (π.χ. α3β1, αVβ3/β5) & DC-SIGN για ενίσχυση πρόσληψης.
Ενδοκυττάρωση & σύντηξη με ενδοσωμικές μεμβράνες → απελευθέρωση καψιδίου στο κυτταρόπλασμα.
🧬 Γονιδίωμα & οργάνωση
Το γονιδίωμα του HHV-8 αποτελείται από μοναδική περιοχή (Unique Long, UL) με τα περισσότερα ORFs
και τερματικά επαναλαμβανόμενα στοιχεία (TRs) που λειτουργούν ως οπερόνες σύζευξης
(tethering) και ρυθμιστικές πλατφόρμες για την αντιγραφή του επισώματος στην λανθάνουσα φάση.
LANA (ORF73): δεσμεύει τις TR αλληλουχίες και «δένει» το ιικό επίσωμα στα χρωμοσώματα του ξενιστή
(tethering), εξασφαλίζοντας συγχρονισμένη αντιγραφή με το κύτταρο. Ρυθμίζει p53/Rb, προάγει επιβίωση.
K8.1, gB, gH/gL: δομικές γλυκοπρωτεΐνες για συναρμολόγηση/έξοδο ιού.
Σημείωση για επαγγελματίες:
Η λεπτή ισορροπία λανθάνουσας/λυτικής έκφρασης καθορίζει φαινότυπο νόσου:
κυρίως λανθάνουσα σε PEL (με «λάμψεις» λυτικής), μικτός κύκλος σε MCD, έντονη λυτική υπογραφή σε
προαγγειογενετικά περιβάλλοντα όπως το Kaposi.
Το ιικό επίσωμα είναι οργανωμένο σε νουκλεοσώματα με σημάδια ιστονών
(H3K27me3 σε σιγή λανθάνουσας, H3K4me3 σε ενεργά λυτικά γονίδια). Το LANA συνεργάζεται με παράγοντες
του ξενιστή (BRD4, ORC) για αντιγραφή/συντήρηση. Μεταβολές στη μεθυλίωση DNA και στις ιστόνες διευκολύνουν την επανενεργοποίηση.
Το γονιδίωμα του HHV-8 κωδικοποιεί λανθάνουσες και λυτικές πρωτεΐνες που αναδιαμορφώνουν κρίσιμα μονοπάτια του ξενιστή.
Το LANA διατηρεί το επίσωμα∙ το RTA ενορχηστρώνει την μετάβαση στη λυτική φάση.
Η ανοσοδιαφυγή επιτυγχάνεται με K3/K5, vIRFs, ιογενείς χημειοκίνες.
Η αγγειογένεση και το φλεγμονώδες μικροπεριβάλλον είναι κεντρικά στην παθογένεση του Kaposi.
5) Επιδημιολογία
Η επιδημιολογία του HHV-8/KSHV παρουσιάζει έντονη γεωγραφική ετερογένεια και εξαρτάται
από ηλικία, σεξουαλικές πρακτικές, κοινωνικοδημογραφικούς και ανοσολογικούς παράγοντες.
Σε ενδημικές περιοχές, η πρωτολοίμωξη συμβαίνει συχνά στην παιδική ηλικία μέσω σάλιου,
ενώ σε μη ενδημικές χώρες η μετάδοση εμφανίζεται κυρίως στην ενήλικη ζωή (π.χ. MSM).
🔎 Βασική εικόνα
Υποσαχάρια Αφρική: πολύ υψηλή οροεπιπολασμός, συχνή παιδική μετάδοση∙ υψηλή επίπτωση KS.
Μεσόγειος/Μ. Ανατολή: μέτρια ενδημικότητα (ιδίως παλαιότερες ηλικίες)∙ ιστορικά «κλασικό» KS.
Β. Ευρώπη/Β. Αμερική: χαμηλή ενδημικότητα στο γενικό πληθυσμό, υψηλότερη σε MSM & HIV+.
Μεταμοσχευμένοι: αυξημένος κίνδυνος HHV-8 λοίμωξης/επανενεργοποίησης και KS post-transplant.
Ενήλικη ζωή, MSM & σεξουαλικές πρακτικές που εμπλέκουν σάλιο
Αιχμή σε MSM, ιδιαίτερα χωρίς προφύλαξη.
Ασία & Λ. Αμερική
Ετερογενής (χαμηλός–μέτριος)
Μικτή εικόνα
Τοπικές διαφορές ανά χώρα/υποπληθυσμό.
Ειδικές ομάδες (MSM)
Αυξημένος (συχνά >15–25%)
Σεξουαλική/στοματογεννητική μετάδοση
Ισχυρή συσχέτιση με πρακτικές που εμπλέκουν σάλιο.
Μεταμοσχευμένοι λήπτες
Μεταβλητός· εξαρτάται από οροθετικότητα δότη/λήπτη
Μεταμόσχευση/αίμα & επανενεργοποίηση
Κίνδυνος KS post-transplant & HHV-8 συνδρ.
Ηλικιακά μοτίβα & φύλο
Παιδιά (ενδημικές ζώνες): γρήγορη ορομετατροπή μέχρι την εφηβεία λόγω στοματοφαρυγγικής μετάδοσης.
Ενήλικες (μη ενδημικές χώρες): χαμηλή συχνότητα στο γενικό πληθυσμό· αυξημένη σε MSM.
Φύλο: το «κλασικό» KS ιστορικά συχνότερο σε άνδρες μεγάλης ηλικίας (Μεσόγειος/Μ. Ανατολή).
HHV-8 & HIV
Σε άτομα με HIV, ο κίνδυνος σάρκωμα Kaposi και HHV-8–σχετιζόμενων συνδρόμων είναι
σημαντικά υψηλότερος. Η καθολική πρόσβαση και συμμόρφωση στην ART έχει μειώσει την επίπτωση
του KS, αλλά δεν την έχει μηδενίσει, ιδίως όταν η διάγνωση HIV καθυστερεί ή η ανοσοκαταστολή επιμένει.
Μεταμόσχευση & ιατρογενής ανοσοκαταστολή
Οι λήπτες μεταμοσχεύσεων (νεφρού, ήπατος, καρδιάς) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο de novo λοίμωξης
από οροθετικό δότη ή επανενεργοποίησης λανθάνουσας λοίμωξης, οδηγώντας σε KS post-transplant
ή HHV-8–σχετιζόμενες λεμφοϋπερπλασίες. Η προσαρμογή της ανοσοκαταστολής και η επιτήρηση είναι κρίσιμες.
Ελλάδα & Μεσογειακή εικόνα (συνοπτικά)
Μεσογειακό μοτίβο: μέτρια ενδημικότητα, με ιστορική παρουσία «κλασικού» KS σε ηλικιωμένους άνδρες.
Ομάδες κινδύνου: άτομα με HIV (ιδίως χωρίς ελεγχόμενη ART), MSM, μεταμοσχευμένοι λήπτες.
Δημόσια υγεία: στοχευμένη ενημέρωση για στοματογεννητικές πρακτικές, προληπτικός έλεγχος σε μεταμοσχεύσεις
όπου ενδείκνυται, έγκαιρη HIV διάγνωση/ART.
Τάσεις & δυναμικές
📉 Μετά την ευρεία ART
Μείωση επίπτωσης KS σε χώρες με καλή πρόσβαση στην ART, αλλά παραμένουσα νοσηρότητα σε καθυστερημένα περιστατικά.
🌍 Μεταναστευτικές ροές
Μεταφορά επιδημιολογικών προτύπων από ενδημικές σε μη ενδημικές χώρες· ανάγκη πολιτισμικά ευαίσθητων παρεμβάσεων.
🧪 Βελτίωση διαγνωστικών
Αυξημένη ανίχνευση οροθετικών/ασυμπτωματικών φορέων με σύγχρονη ορολογία & PCR.
📌 Περίληψη Ενότητας
Ο HHV-8 είναι πολύ συχνός σε τμήματα της Αφρικής, μέτριος στη Μεσόγειο και σπάνιος στον γενικό πληθυσμό Β. Ευρώπης/Β. Αμερικής.
Σε μη ενδημικές χώρες, η υψηλότερη επίπτωση αφορά MSM και άτομα με HIV.
Η ART έχει περιορίσει αλλά όχι εξαλείψει το KS.
Οι μεταμοσχευμένοι αποτελούν διακριτή ομάδα υψηλού κινδύνου.
6) HHV-8 και Σάρκωμα Kaposi (KS)
Το σάρκωμα Kaposi (KS) είναι αγγειοπαραγωγός νεοπλασία που απαιτεί την παρουσία του HHV-8/KSHV για την παθογένεσή του. Χαρακτηρίζεται από ατρωματικές–ερυθρωπορφυρές–καφεοειδείς
βλάβες δέρματος/βλεννογόνων, που μπορούν να διηθούν λεμφικούς/σπλαχνικούς ιστούς.
Η βαρύτητα ποικίλλει από εντοπισμένη δερματική νόσο έως εκτεταμένη σπλαχνική εμπλοκή,
ιδίως σε άτομα με HIV ή ιατρογενή ανοσοκαταστολή.
🔎 Βασικά σημεία
Το KS είναι HHV-8–εξαρτώμενο∙ χωρίς ιό δεν αναπτύσσεται νόσος.
Υπάρχουν 4 κλασικοί κλινικο-επιδημιολογικοί τύποι: κλασικός, ενδημικός (Αφρικής), επιδημικός σχετιζόμενος με AIDS, ιατρογενής/μεταμόσχευση.
Η αποκατάσταση ανοσίας (ART, μείωση ανοσοκαταστολής) είναι θεραπευτικός ακρογωνιαίος λίθος.
Διάγνωση με βιοψία και ανοσοϊστοχημεία LANA (πυρηνική θετικότητα).
Περιορισμένη δερματική/στοματική, χωρίς οίδημα/σπλάχνα
Εκτεταμένη, λεμφοίδημα, σπλαχνική εμπλοκή
I (Immune)
CD4 ≥ 200/μL
CD4 < 200/μL
S (Systemic)
Απουσία συστηματικών συμπτωμάτων/λοιμώξεων
Παρουσία συμπτωμάτων (πυρετός, απώλεια βάρους) ή OIs
6.5 Θεραπευτικές προσεγγίσεις
🧭 Αρχές θεραπείας
Αποκατάσταση ανοσίας: σε HIV → άμεση/βέλτιστη ART. Σε μεταμόσχευση → εξορθολογισμός ανοσοκαταστολής (όπου εφικτό, μεταγωγή σε σιρόλιμους μπορεί να βοηθήσει).
Τοπικές θεραπείες για λίγες, ενοχλητικές βλάβες∙ συστηματική όταν είναι εκτεταμένη/σπλαχνική ή λειτουργικά επιβαρυντική.
Συνοσηρότητες (MCD/KICS) μπορεί να απαιτούν αντι-IL-6 ή/και χημειοθεραπεία.
Α) Υποστηρικτικά/γενικά
ART για όλους τους οροθετικούς με KS∙ συχνά οδηγεί σε βελτίωση/σταθεροποίηση.
Τοπικά ρετινοειδή (αλιτρετινοΐνη gel) σε στοματικές/δερματικές βλάβες.
Ακτινοθεραπεία: ιδιαίτερα αποτελεσματική για επώδυνες/αιμορραγικές ή εκτεταμένες δερματικές βλάβες.
Γ) Συστηματική θεραπεία
Κατηγορία
Παράδειγμα(τα)
Σχόλια/Πότε
Ανθρακυκλίνες (λιποσωμιακές)
Δοξορουβικίνη (PLD), δαουνορουβικίνη
Θεραπεία πρώτης γραμμής σε εκτεταμένο KS
Ταξάνες
Πακλιταξέλη
Εναλλακτική/δεύτερη γραμμή ή όταν οι ανθρακυκλίνες αντενδείκνυνται
Αντι-IL-6/IL-6R
Σιλουξιμάμπη/Τοσιλιζουμάμπη
Σε MCD/KICS ή έντονη κυτταροκιναιμία
Αντι-VEGF
Bevacizumab
Επιλεγμένες ανθεκτικές περιπτώσεις
Ανοσοθεραπεία
Pembrolizumab/Nivolumab
Αναδυόμενη επιλογή σε ανθεκτικό KS (ιδίως σε HIV με ελεγχόμενο ιικό φορτίο)
mTOR inhibitors
Σιρόλιμους/Εβερόλιμους
Χρήσιμα σε μεταμοσχευμένους (και ως ανοσοκατασταλτικά)
6.6 Ειδικές καταστάσεις
IRIS (Immune Reconstitution Inflammatory Syndrome): Μετά την έναρξη ART, παροδική επιδείνωση/ανάδυση KS. Συνήθως συνεχίζουμε ART· σε βαριά IRIS με απειλητική νόσο, εξατομίκευση (συχνά συνέχιση ART + προσθήκη χημειοθεραπείας).
Η σταδιοποίηση ACTG TIS καθοδηγεί πρόγνωση και θεραπεία.
7) HHV-8 και Πρωτοπαθές Υγρόλεμφομα (PEL)
Το Πρωτοπαθές Υγρόλεμφομα (Primary Effusion Lymphoma, PEL) είναι μια σπάνια αλλά
ιδιαίτερα επιθετική μορφή Β-λεμφώματος που σχετίζεται υποχρεωτικά με τον HHV-8/KSHV. Τυπικά παρουσιάζεται ως λεμφωματώδης συλλογή σε ορογόνες κοιλότητες
(πλευριτική, περιτοναϊκή, περικαρδιακή) χωρίς σαφή μάζα ή λεμφαδενοπάθεια. Συχνά συν-ανιχνεύεται
και EBV (συν-λοίμωξη), ενώ εμφανίζεται συχνότερα σε HIV-οροθετικούς ή σε άλλες καταστάσεις
ανοσοκαταστολής (π.χ. μεταμοσχευμένοι).
🧠 Με μια ματιά
Θέση: Κοιλότητες (pleura, peritoneum, pericardium) — υγρό χωρίς μάζα.
Ιστοπαθολογία: HHV-8 LANA(+), πλασματοβλαστικός φαινότυπος, συνήθως EBV(+).
Συχνότερο σε HIV+, CD4 χαμηλά, συχνά συν-λοίμωξη EBV
Εξωκοιλοτικό PEL (extracavitary)
Στερεές μάζες σε λεμφαδένες/μαλακά μόρια/σπλάχνα
Λεμφαδενοπάθεια, μάζα, συμπτώματα εντόπισης
Ιστολογικά/μοριακά όπως PEL, LANA(+), συχνά EBV(+)
7.2 Κυτταρομορφολογία & Ιστοπαθολογία
Κυτταρολογία υγρού: μεγάλα ανομοιογενή κύτταρα με εκσεσημασμένα πυρήνια, άφθονο κυτταρόπλασμα,
μιτώσεις· συχνά πλασματοβλαστικός/αναπλαστικός φαινότυπος.
Ιστολογία (εξωκοιλοτικό): διάχυτη διήθηση από ανομοιογενή μεγάλα κύτταρα, νεκρώσεις.
Το PEL είναι HHV-8–σχετιζόμενο Β-λέμφωμα με υγρή παρουσίαση σε κοιλότητες ή εξωκοιλοτικές μάζες.
Διαγνωστικό hallmark: LANA(+) στον ιστό/cell block· συχνά EBV συν-λοίμωξη.
Η θεραπεία βασίζεται σε ART (αν HIV) και εντατικοποιημένη χημειοθεραπεία· ρόλος ριτουξιμάμπης περιορισμένος.
Η πρόγνωση παραμένει απαιτητική, αλλά βελτιώνεται με σύγχρονες προσεγγίσεις και έλεγχο HIV.
9) Κλινικές Εκδηλώσεις & Συμπτώματα
Οι κλινικές εκδηλώσεις του HHV-8/KSHV εξαρτώνται από το σύνδρομο που προκαλεί (π.χ. Kaposi, PEL, HHV-8–MCD, KICS) και από την ανοσολογική κατάσταση (HIV, μεταμόσχευση, χημειοθεραπεία). Πολλοί φορείς είναι ασυμπτωματικοί, ενώ
η νόσος συχνά εκρήγνυται σε περιβάλλον ανοσοκαταστολής ή φλεγμονώδους καταιγίδας κυτταροκινών.
Αν ζείτε με HIV: η σταθερή ART μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής νόσου.
📌 Περίληψη Ενότητας
Το φάσμα εκδηλώσεων εκτείνεται από εντοπισμένο KS έως βαριά συστηματικά σύνδρομα (PEL, MCD, KICS).
Τα red flags περιλαμβάνουν ταχεία δύσπνοια με συλλογές, επίμονο πυρετό με λεμφαδενοπάθεια και αιμορραγία πεπτικού.
Η ανοσολογική κατάσταση καθορίζει βαρύτητα/τύπο νόσου· ART & εξορθολογισμός ανοσοκαταστολής είναι κεντρικοί.
10) Διάγνωση – Εργαστηριακές Εξετάσεις
Η διάγνωση των HHV-8/KSHV–σχετιζόμενων νοσημάτων είναι πολυπαραγοντική και
συνδυάζει κλινική εκτίμηση, ιστοπαθολογία/ανοσοϊστοχημεία, μοριακές δοκιμασίες (PCR) και ορολογία. Το «χρυσό πρότυπο» για βλάβες ύποπτες για Kaposi παραμένει η βιοψία ιστού με LANA-1 ανοσοϊστοχημεία, ενώ για PEL προέχει η κυτταρολογική
ανάλυση/Cell block με LANA IHC. Η PCR είναι ιδιαίτερα χρήσιμη (αίμα/πλάσμα/υγρά κοιλοτήτων/ιστός)
για τεκμηρίωση λοίμωξης, εκτίμηση ιικού φορτίου και παρακολούθηση σε επιλεγμένα σύνδρομα
(π.χ. HHV-8–MCD, KICS).
Δεν υπάρχει μία «μόνη» εξέταση για HHV-8. Συνήθως απαιτείται συνδυασμός βιοψίας, μοριακού
ελέγχου και αιματολογικών/απεικονιστικών δοκιμασιών ανάλογα με τα συμπτώματα.
📌 Περίληψη Ενότητας
Σε Kaposi: βιοψία + LANA IHC είναι καθοριστικά· PCR υποστηρικτικά.
Σε PEL: κυτταρολογία/flow + cell block με LANA και PCR υγρού.
Σε HHV-8–MCD/KICS: υψηλό ιικό φορτίο στο πλάσμα και φλεγμονώδεις δείκτες βοηθούν στη διάγνωση/παρακολούθηση.
Η ορολογία δείχνει έκθεση και όχι κατ’ ανάγκην ενεργό νόσο.
11) Θεραπευτικές Προσεγγίσεις
Η θεραπεία των HHV-8/KSHV–σχετιζόμενων νοσημάτων είναι εξατομικευμένη και εξαρτάται από
το σύνδρομο (π.χ. Kaposi, PEL, HHV-8–MCD), την έκταση νόσου,
την ανοσολογική κατάσταση (HIV, μεταμόσχευση), τις συννοσηρότητες και τους στόχους θεραπείας.
Κοινή οριζόντια αρχή είναι η αποκατάσταση/βελτιστοποίηση της ανοσίας όπου αυτό είναι εφικτό.
🧭 Θεραπευτικές αρχές (οριζόντια)
Ανοσολογική αποκατάσταση: Σε HIV → άμεση/συνεπής ART. Σε μεταμόσχευση → εξορθολογισμός ανοσοκαταστολής (όπου ασφαλές).
Στοχευμένη αντιμετώπιση ανά σύνδρομο: KS (τοπική/συστηματική), PEL (χημειοθεραπεία υψηλής έντασης), MCD/KICS (anti-CD20 ± χημειοθεραπεία, αντι–IL-6).
CRP/IL-6, πλήρη αίματος, ποσοτική PCR HHV-8 πλάσματος σε επιλεγμένα
11.6 Πολυεπιστημονική ομάδα
Η βέλτιστη φροντίδα απαιτεί συνεργασία λοιμωξιολόγου, ογκολόγου/αιματολόγου, παθολογοανατόμου, ακτινοθεραπευτή, δερματολόγου, χειρουργικών ειδικοτήτων και εξειδικευμένης νοσηλευτικής ομάδας.
Η παραπομπή σε κέντρα με εμπειρία σε HHV-8–σχετιζόμενα σύνδρομα είναι συχνά ωφέλιμη.
🧾 Για ασθενείς
Οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές και συνήθως συνδυάζονται. Η σωστή επιλογή για εσάς εξαρτάται από
το είδος και την έκταση της νόσου και τη γενική υγεία σας· συζητήστε με την ιατρική ομάδα σας τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους κάθε προσέγγισης.
Στο KS: PLD/πακλιταξέλη σε συστηματική νόσο, ισχυρός ρόλος τοπικών μεθόδων· νέες επιλογές περιλαμβάνουν mTOR και αντι–PD-1.
Στο PEL: DA-EPOCH ή ισοδύναμη ένταση, υποστηρικτικά μέτρα, περιορισμένος ρόλος ριτουξιμάμπης.
Σε HHV-8–MCD/KICS: Rituximab ± χημειοθεραπεία, αντι–IL-6, επιλεκτικά αντι-ιικά.
12) HHV-8 σε Ανοσοκατεσταλμένους Ασθενείς
Η ανοσοκαταστολή (HIV, μεταμόσχευση, χημειοθεραπεία, βιολογικοί παράγοντες) μεταβάλλει τη φυσική ιστορία του HHV-8/KSHV, αυξάνοντας τον κίνδυνο σαρκώματος Kaposi, PEL, HHV-8–MCD και KICS. Η λανθάνουσα λοίμωξη μπορεί να επανενεργοποιηθεί υπό ανοσολογική πίεση
και να εκδηλωθεί με επιθετικότερη κλινική εικόνα. Η διαχείριση απαιτεί ισορροπία μεταξύ ελέγχου νόσου και μείωσης ανοσοκαταστολής όπου είναι ασφαλές.
🧭 Κύριες αρχές
Ελαχιστοποίηση ανοσοκαταστολής: προσαρμογή δόσεων/μετάβαση σε σχήματα με μικρότερη προ-ογκογόνο επίδραση.
Επιθετικός έλεγχος ιογενούς/φλεγμονώδους φορτίου: έναρξη/βελτιστοποίηση ART σε HIV, αντιμετώπιση συννοσηροτήτων.
Έγκαιρη διάγνωση: χαμηλό κατώφλι για βιοψία/παρακεντήσεις, LANA IHC, PCR κατά ένδειξη.
Ορολογία HHV-8: μπορεί να εξεταστεί σε υψηλού κινδύνου πληθυσμούς/περιβάλλοντα (η πρακτική διαφέρει ανά κέντρο).
Επιλογή ανοσοκαταστολής: όπου εφικτό, προτίμηση/μετάβαση σε mTOR inhibitors (σιρόλιμους/εβερόλιμους) που έχουν
και αντιαγγειογενετική δράση και μπορεί να ωφελούν σε KS.
Μετά τη μεταμόσχευση: επιτήρηση & διαχείριση
Διάγνωση πρώιμα: νέο εξάνθημα πορφυρό/καφεοϊώδες, ανεξήγητες συλλογές ή πυρετοί με λεμφαδενοπάθεια → άμεση διερεύνηση.
Μείωση ανοσοκαταστολής: σταδιακή και εξατομικευμένη, με στενή παρακολούθηση απόρριψης.
Μετάβαση σε mTORi: ιδιαίτερα σε KS post-transplant (βλ. Section 6).
PCR HHV-8 (πλάσμα): όχι ρουτίνα για όλους, αλλά χρήσιμη σε HHV-8–MCD/KICS/υποτροπιάζοντα σύνδρομα.
12.2 HIV λοίμωξη & AIDS
Η απουσία ART και τα χαμηλά CD4 αποτελούν ισχυρά προγνωστικά επιθετικής νόσου (AIDS-KS, PEL, MCD).
Η άμεση έναρξη/βελτιστοποίηση ART μειώνει την επίπτωση και βελτιώνει την έκβαση. Σημειώνεται η πιθανότητα IRIS (Kaposi-IRIS) μετά την έναρξη, οπότε απαιτείται στενή κλινική παρακολούθηση και, σπανιότερα, προσθήκη
συστηματικής θεραπείας για έλεγχο της φλεγμονώδους επιδείνωσης.
Πρακτικά βήματα σε HIV(+)
Άμεση ART με σχήμα χαμηλών αλληλεπιδράσεων όταν προβλέπεται χημειοθεραπεία (π.χ. INSTI-based χωρίς boosters).
Έλεγχος CD4/HIV RNA και συνοσηροτήτων (HBV/HCV/φυματίωση).
Προφύλαξη ευκαιριακών λοιμώξεων (π.χ. TMP-SMX για PCP) ανά CD4.
Διαχείριση IRIS
Συνέχιση ART στις περισσότερες περιπτώσεις∙ αποφυγή διακοπής.
Σε απειλητικό IRIS (π.χ. βαριά πνευμονική ή GI εμπλοκή): άμεση ογκολογική θεραπεία KS ± βραχεία κορτικοθεραπεία υπό ειδικούς.
12.3 Ογκολογικοί ασθενείς σε χημειοθεραπεία/βιολογικούς
Χημειοθεραπεία/κορτικοστεροειδή μπορούν να προκαλέσουν εκρήξεις KS ή επανενεργοποίηση HHV-8.
Αντι–TNF/άλλοι βιολογικοί: σπάνιες αναφορές εμφάνισης KS σε ασθενείς με χρόνια φλεγμονώδη νοσήματα. Αξιολογήστε
κλινικά, διακόψτε/αλλάξτε φάρμακο και αντιμετωπίστε KS κατά ένδειξη.
Προληπτικός έλεγχος: δεν υπάρχει καθολική σύσταση για ορολογία HHV-8· διατηρείτε υψηλό δείκτη υποψίας.
12.4 Ειδικοί πληθυσμοί & καταστάσεις
Παιδιά
Σε ενδημικές περιοχές, παιδικό ενδημικό KS με λεμφαδενική/σπλαχνική νόσο.
Στενή συνεργασία με παιδο-ογκολογικές μονάδες· προσαρμοσμένα πρωτόκολλα.
Κύηση
Σπάνια δεδομένα· η κύηση μπορεί να επιδεινώσει KS (ορμονικές/ανοσολογικές μεταβολές).
Αποφυγή τερατογόνων (π.χ. ρετινοειδή), προτίμηση σε τοπικές/ακτινοθεραπευτικές παρεμβάσεις όταν εφικτό.
Ηλικιωμένοι/εύθραυστοι
Συχνότερα «κλασικό» KS με βραδεία πορεία.
Συντηρητικές παρεμβάσεις/τοπικές θεραπείες· εξατομίκευση συστηματικών λόγω συνοσηροτήτων.
12.5 Προληπτικές/υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις
Μείωση επαφής με σάλιο (ιδίως σε οικιακή φροντίδα παιδιών σε ενδημικές κοινότητες): αποφυγή κοινής χρήσης σκευών,
προσοχή σε στοματογεννητικές πρακτικές.
Εμβολιασμοί (γενικοί, όχι ειδικά κατά HHV-8): ενημέρωση ημερολογίου (HIV/μεταμοσχευμένοι) κατά οδηγίες.
Έλεγχος συν-λοιμώξεων (HBV/HCV/CMV/EBV) που επιβαρύνουν το ανοσολογικό περιβάλλον.
Σε HIV: άμεση ART, προσοχή σε IRIS και αλληλεπιδράσεις με χημειοθεραπεία.
Πολυεπιστημονική, εξατομικευμένη προσέγγιση με στόχο την ελαχιστοποίηση τοξικοτήτων και τη βέλτιστη έκβαση.
13) HHV-8 και HIV – Η σχέση με το AIDS
Η αλληλεπίδραση μεταξύ HHV-8/KSHV και HIV είναι κεντρική για την κατανόηση της
επιδημιολογίας και της παθογένεσης του σαρκώματος Kaposi (AIDS-KS), του PEL και της HHV-8–σχετιζόμενης νόσου Castleman. Ο HIV δημιουργεί ένα
περιβάλλον βαθιάς CD4-λεμφοπενίας, χρόνιας ανοσοενεργοποίησης και κυτταροκιναιμικής καταιγίδας,
το οποίο ευνοεί την λανθάνουσα επιμονή και τις λυτικές εξάρσεις του HHV-8.
Η αποτελεσματική αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) μειώνει την επίπτωση, τη βαρύτητα και τη θνητότητα
των HHV-8–σχετιζόμενων νοσημάτων, χωρίς όμως να τα μηδενίζει πλήρως.
🔎 Βασικά σημεία
Κίνδυνος: Όσο χαμηλότερα τα CD4 και υψηλότερο το HIV RNA, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα KS/PEL/MCD.
ART: Η έγκαιρη και σταθερή ART είναι ο πιο ισχυρός τροποποιήσιμος παράγοντας μείωσης κινδύνου.
IRIS: Μετά την έναρξη ART μπορεί να συμβεί Kaposi-IRIS (παροδική επιδείνωση/ανάδυση βλαβών).
Μετάδοση: Ο HIV δεν «μεταδίδει» HHV-8, αλλά αλλάζει τη φυσική πορεία του (συχνότερες/βαρύτερες εκδηλώσεις).
Εργαστηριακά: CD4, HIV RNA, CRP/IL-6, PCR HHV-8 (πλάσμα/υγρό), έλεγχος EBV.
Άμεση ART ή βελτιστοποίηση υπάρχουσας∙ επιλέξτε σχήμα με χαμηλές αλληλεπιδράσεις.
Στοχευμένη θεραπεία ανά σύνδρομο (KS/PEL/MCD) σύμφωνα με τις ενότητες 6–11.
Παρακολούθηση: κλινική, CD4/HIV RNA, και σε MCD/KICS ποσοτική PCR HHV-8.
🧾 Για άτομα που ζουν με HIV
Η σταθερή ART είναι το ισχυρότερο «όπλο» για να προλάβετε ή να ελέγξετε νοσήματα που σχετίζονται με HHV-8.
Αναφέρετε άμεσα στον γιατρό σας νέες πορφυρές/καφετιές βλάβες, δύσπνοια, κοιλιακή διάταση ή παρατεταμένο πυρετό.
📌 Περίληψη Ενότητας
Ο HIV δεν προκαλεί HHV-8, αλλά πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο σοβαρής νόσου μέσω ανοσοκαταστολής/φλεγμονής.
Η ART μειώνει θεαματικά τον κίνδυνο και βελτιώνει την πρόγνωση του KS/PEL/MCD.
Kaposi-IRIS μπορεί να εμφανιστεί μετά την έναρξη ART· συνήθως συνεχίζουμε ART και θεραπεύουμε ενεργά το KS.
Πρόληψη: έγκαιρη διάγνωση HIV, συνεπής ART, έλεγχος συννοσηροτήτων και ενημέρωση για τις οδούς μετάδοσης HHV-8.
14) Πρόληψη & Δημόσια Υγεία
Η πρόληψη των νοσημάτων που σχετίζονται με HHV-8/KSHV εστιάζει στη μείωση της μετάδοσης,
στη διατήρηση/αποκατάσταση της ανοσίας και στην έγκαιρη αναγνώριση κλινικών συνδρόμων
(π.χ. Kaposi, PEL, HHV-8–MCD, KICS). Δεν υπάρχει προς το παρόν εγκεκριμένο
εμβόλιο ή καθολική προφυλακτική αντι-ιική αγωγή· άρα οι παρεμβάσεις επικεντρώνονται σε συμπεριφορικά, κλινικά και συστημικά μέτρα δημόσιας υγείας.
🧭 Πυλώνες πρόληψης
Μείωση έκθεσης σε σάλιο (κύρια οδός μετάδοσης).
Ασφαλέστερες σεξουαλικές πρακτικές με έμφαση σε πρακτικές που εμπλέκουν σάλιο.
Φροντίστε για HIV έλεγχο και ξεκινήστε ART αν είστε θετικοί.
Μειώστε την έκθεση σε σάλιο· προσοχή σε κοινή χρήση σκευών και στα φιλιά/στοματογεννητικές πρακτικές.
Χρησιμοποιείτε προφυλάξεις στο σεξ (προφυλακτικό, dental dam).
Αναφέρετε νέες πορφυρές βλάβες ή επίμονη δύσπνοια/πυρετό στον γιατρό σας.
Ακολουθήστε τα ραντεβού παρακολούθησης και τις ιατρικές οδηγίες.
📌 Περίληψη Ενότητας
Χωρίς εμβόλιο/χημειοπροφύλαξη, η πρόληψη βασίζεται σε μείωση σιαλικής έκθεσης, ασφαλέστερο σεξ, ART και ορθολογική ανοσοκαταστολή.
Οι παρεμβάσεις πρέπει να στοχεύουν σε MSM, HIV(+), μεταμοσχευμένους και παιδιά σε ενδημικές κοινότητες.
Η κλινική επαγρύπνηση και η γρήγορη διάγνωση με LANA IHC/PCR προλαμβάνουν βαριά νόσο.
15) Ερευνητικές Κατευθύνσεις & Εμβόλιο
Παρά την πρόοδο στην κατανόηση του HHV-8/KSHV, παραμένουν σημαντικά κενά γνώσης και θεραπευτικές
ανάγκες. Δεν υπάρχει προς το παρόν εγκεκριμένο εμβόλιο ή ειδική αντι-ιική αγωγή για προφύλαξη/θεραπεία.
Η έρευνα επικεντρώνεται σε ανοσολογικούς στόχους, μοριακές θεραπείες και προληπτικά εμβόλια.
🔬 Τρέχουσες κατευθύνσεις
Εμβόλιο: προσπάθειες για εμβόλια έναντι LANA και K8.1.
Αντι-ιικά: στόχευση λυτικής φάσης (ganciclovir, cidofovir, foscarnet)· νέοι αναστολείς DNA πολυμεράσης υπό μελέτη.
Ανοσοθεραπεία: anti–PD-1/PD-L1, anti–CTLA-4 σε KS· CAR-T trials σε PEL.
Anti–IL-6/IL-6R: επεκτείνεται η χρήση σε MCD/KICS· νέοι βιολογικοί υπό ανάπτυξη.
mTOR inhibitors: με διπλή δράση (ανοσοκαταστολή + αντικαρκινική) σε KS μεταμοσχευμένων.
Γενετικά/επιγενετικά targets: μελέτες σε microRNAs HHV-8 και epigenetic modulators.
15.1 Εμβόλιο κατά HHV-8 – κατάσταση & προοπτικές
Δεν υπάρχει εγκεκριμένο εμβόλιο για HHV-8. Η ανάπτυξη είναι δύσκολη λόγω της πολύπλοκης λανθάνουσας φάσης,
της μεγάλης γονιδιωματικής πολυπλοκότητας και της ποικιλίας εκδηλώσεων (KS, PEL, MCD).
Ωστόσο, η ισχυρή συσχέτιση με νεοπλάσματα το καθιστά ελκυστικό στόχο.
Στόχος: πρόληψη πρωτολοίμωξης σε υψηλού κινδύνου (MSM, Αφρική), μείωση επιπλοκών σε HIV+.
15.2 Αντι-ιική θεραπεία – νέοι στόχοι
Λυτική φάση
Αναστολείς DNA πολυμεράσης (ganciclovir/valganciclovir, cidofovir, foscarnet).
Δραστικότητα μόνο σε λυτική αντιγραφή, όχι στη λανθάνουσα.
Λανθάνουσα φάση
Στρατηγικές «shock and kill» για ενεργοποίηση λανθανουσών εστιών.
Epigenetic drugs (HDACi, DNMTi) υπό μελέτη.
Ανοσοτροποποιητικά
Anti–IL-6/IL-6R (siltuximab, tocilizumab).
Αντι–PD-1/PD-L1 checkpoint inhibitors.
CAR-T για HHV-8+ λεμφώματα.
15.3 Ανοσοθεραπεία – νεότερες εξελίξεις
Kaposi: ανταποκρίσεις σε anti–PD-1 (nivolumab, pembrolizumab) σε ανθεκτική νόσο.
PEL: μελέτες σε CAR-T έναντι CD30/CD38· ακόμη σε προκλινικό στάδιο.
MCD/KICS: εκτεταμένη χρήση anti–IL-6, έρευνα σε συνδυασμούς με αντι-ιικά.
15.4 Ερευνητικές ανάγκες
❗ Κενά γνώσης
Ακριβείς παράγοντες κινδύνου μετάδοσης μέσω σάλιου και δυναμική πρωτολοίμωξης.
Ρόλος γενετικών/ανοσολογικών πολυμορφισμών σε έκβαση νόσου.
Βέλτιστη χρήση PCR φορτίου για πρόβλεψη υποτροπών MCD/KICS.
Καθορισμός βιοδεικτών ανταπόκρισης σε anti–IL-6/PD-1 θεραπείες.
Επιδημιολογία HHV-8 σε Ευρώπη/Ασία – ανάγκη για updated δεδομένα.
15.5 Προοπτική για το μέλλον
Η εμπειρία με εμβόλια mRNA και η πρόοδος στην ανοσοθεραπεία δημιουργούν βάσιμες ελπίδες
για στοχευμένες παρεμβάσεις έναντι HHV-8. Ο συνδυασμός ART + ανοσοθεραπείας + στοχευμένων
αντι-ιικών ίσως αποτελέσει το «μέλλον» στη διαχείριση KS/PEL/MCD/KICS.
📌 Περίληψη Ενότητας
Δεν υπάρχει εμβόλιο· οι προσπάθειες συνεχίζονται με LANA/K8.1 αντιγόνα & νέες πλατφόρμες.
Αντι-ιικά: περιορισμένα στην λυτική φάση· απαιτούνται νέοι στόχοι για λανθάνουσα.
Ανοσοθεραπεία (anti–PD-1, anti–IL-6) και mTORi δείχνουν υποσχόμενα αποτελέσματα.
Στο παρακάτω εμπλουτισμένο τμήμα FAQ συγκεντρώνονται οι πιο συχνές ερωτήσεις για τον HHV-8/KSHV και τις νόσους που προκαλεί. Η παρουσίαση γίνεται σε collapsible μορφή,
κατάλληλη για κινητά, ώστε ο αναγνώστης να έχει εύκολη πρόσβαση στην πληροφορία.
❓ Τι είναι ο HHV-8 (KSHV);
Ο HHV-8 είναι ένας ιός της οικογένειας των ερπητοϊών, γνωστός και ως Kaposi’s Sarcoma–Associated Herpesvirus (KSHV).
Συνδέεται με το σάρκωμα Kaposi, το πρωτοπαθές υγρόλεμφομα (PEL) και τη νόσο Castleman που σχετίζεται με HHV-8.
❓ Πώς μεταδίδεται ο HHV-8;
Η κύρια οδός μετάδοσης είναι το σάλιο. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί μέσω σεξουαλικής επαφής, μεταγγίσεων αίματος ή μεταμοσχεύσεων.
Η κάθετη μετάδοση (μητέρα–παιδί) είναι σπάνια αλλά πιθανή.
❓ Όλοι όσοι έχουν HHV-8 θα εμφανίσουν σάρκωμα Kaposi;
Όχι. Πολλοί φορείς παραμένουν ασυμπτωματικοί. Η ανάπτυξη KS εξαρτάται κυρίως από
την ανοσολογική κατάσταση (HIV/AIDS, μεταμοσχευμένοι, χημειοθεραπεία).
❓ Ποια είναι τα συμπτώματα του σαρκώματος Kaposi;
Οι βλάβες είναι πορφυρές/καφεοϊώδεις, επίπεδες ή οζώδεις, που εμφανίζονται κυρίως στο δέρμα των κάτω άκρων,
στη στοματική κοιλότητα ή στα γεννητικά όργανα. Σε σοβαρές μορφές μπορεί να προσβληθούν πνεύμονες και γαστρεντερικό.
❓ Υπάρχει θεραπεία για τον HHV-8;
Δεν υπάρχει ειδικό αντι-ιικό φάρμακο που να εκριζώνει τον HHV-8. Η θεραπεία εστιάζει
στην ενίσχυση της ανοσίας (ART σε HIV), στη μείωση ανοσοκαταστολής όπου εφικτό,
και σε στοχευμένες θεραπείες για KS, PEL ή MCD (χημειοθεραπεία, Rituximab, anti–IL-6).
❓ Ποιος κινδυνεύει περισσότερο;
Άτομα με HIV/AIDS.
Λήπτες μεταμοσχεύσεων με ισχυρή ανοσοκαταστολή.
Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM).
Παιδιά σε ενδημικές περιοχές της Αφρικής.
❓ Μπορώ να κάνω εξέταση για HHV-8;
Υπάρχουν ορολογικές δοκιμασίες (αντισώματα), αλλά δεν είναι πάντα διαγνωστικές. Η επιβεβαίωση γίνεται με βιοψία ιστού (LANA IHC) ή PCR για HHV-8 DNA σε αίμα/υγρά/ιστό. Η εξέταση δεν συνιστάται ως
προληπτικός έλεγχος σε όλους, μόνο σε ειδικές ενδείξεις.
❓ Υπάρχει εμβόλιο για HHV-8;
Όχι. Ερευνητικά πρωτόκολλα βρίσκονται σε εξέλιξη (LANA/K8.1 αντιγόνα, mRNA πλατφόρμες), αλλά κανένα δεν έχει εγκριθεί ακόμη.
Βλέπε Ενότητα 15.
❓ Ο θηλασμός μεταδίδει HHV-8;
Δεν θεωρείται σημαντική οδός μετάδοσης. Τα διαθέσιμα δεδομένα είναι περιορισμένα· οι περισσότερες κατευθυντήριες
οδηγίες δεν αποθαρρύνουν τον θηλασμό λόγω HHV-8.
❓ Μπορεί να θεραπευτεί το σάρκωμα Kaposi;
Το KS μπορεί να υποχωρήσει με ART ή/και χημειοθεραπεία, αλλά συχνά παραμένει χρόνιο.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία βελτιώνει σημαντικά την πρόγνωση.
❓ Ποια είναι η σχέση με το AIDS;
Το KS είναι ένα από τα οριστικά κριτήρια AIDS σε άτομα με HIV. Η παρουσία HHV-8 σε συνδυασμό
με χαμηλά CD4 αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο ανάπτυξης KS, PEL και MCD.
❓ Πώς μπορώ να προφυλαχθώ;
Έλεγχος και θεραπεία HIV με ART.
Ασφαλέστερο σεξ, ιδιαίτερα σε πρακτικές που εμπλέκουν σάλιο.
Μείωση έκθεσης σε σάλιο στην καθημερινότητα.
Στενή ιατρική παρακολούθηση αν είστε ανοσοκατεσταλμένοι.
📌 Συνοπτική υπενθύμιση FAQ
Ο HHV-8 δεν προκαλεί νόσο σε όλους, αλλά σε περιβάλλον ανοσοκαταστολής μπορεί να οδηγήσει σε
σοβαρά νοσήματα. Δεν υπάρχει εμβόλιο· η ART και η πρόληψη μετάδοσης είναι τα κλειδιά.
17) Συμπεράσματα
Ο HHV-8/KSHV είναι ένας ογκογόνος ερπητοϊός με μοναδική ικανότητα να εναλλάσσει λανθάνουσα και λυτική φάση, επηρεάζοντας τον κυτταρικό κύκλο, την απόπτωση, την
αγγειογένεση και την ανοσοδιαφυγή. Το κλινικό του φάσμα –Kaposi, PEL, HHV-8–MCD, KICS– διαμορφώνεται καθοριστικά από την ανοσολογική κατάσταση του ξενιστή. Παρότι δεν υφίσταται εμβόλιο ή «εκριζωτική» αντι-ιική αγωγή,
η σύγχρονη φροντίδα με ART, ορθολογική ανοσοκαταστολή και στοχευμένες θεραπείες
έχει μεταβάλει ριζικά την πρόγνωση.
✅ Κύρια σημεία
Το LANA συντηρεί τη λανθάνουσα λοίμωξη· το RTA οδηγεί τη λυτική μετάβαση.
Το σάλιο είναι ο κυριότερος φορέας μετάδοσης· οι MSM, τα άτομα με HIV και οι μεταμοσχευμένοι είναι οι πιο ευάλωτοι πληθυσμοί.
Η αποκατάσταση ανοσίας (ART ή μείωση ανοσοκαταστολής) αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της θεραπείας.
Για διάγνωση απαιτείται ιστολογική τεκμηρίωση με LANA IHC· η PCR βοηθά στην τεκμηρίωση και την παρακολούθηση (κυρίως σε MCD/KICS).
Το KS ανταποκρίνεται σε PLD/πακλιταξέλη και σε επιλεγμένες περιπτώσεις σε mTORi ή anti–PD-1.
Σε PEL προτιμάται DA-EPOCH + υποστηρικτικά μέτρα· ριτουξιμάμπη μόνο αν CD20(+).
Η HHV-8–MCD και το KICS απαιτούν Rituximab ± χημειοθεραπεία και ενίοτε anti–IL-6.
Η πρόληψη στηρίζεται σε μείωση σιαλικής έκθεσης, ασφαλέστερο σεξ και ευρεία ART.
17.1 Τι να θυμάστε στην πράξη (Clinician’s checklist)
Βήμα
Ενέργεια
Γιατί έχει σημασία
1
Βιοψία/Cell block με LANA IHC σε κάθε ύποπτη βλάβη/συλλογή
Καθοριστική επιβεβαίωση HHV-8 νόσου
2
HIV testing και άμεση ART όταν ενδείκνυται
Κύριος τροποποιήσιμος παράγοντας πρόγνωσης
3
Εκτίμηση ανοσοκαταστολής & πιθανή μετάβαση σε mTORi σε SOT
Περιορισμός εκρήξεων KS/HHV-8
4
Στοχευμένη θεραπεία ανά σύνδρομο (PLD/Taxane για KS, DA-EPOCH για PEL, Rituximab±Chemo για MCD)
Βελτιστοποίηση έκβασης με αποδεδειγμένες στρατηγικές
5
Παρακολούθηση με κλινική τεκμηρίωση ± qPCR HHV-8 σε MCD/KICS
Έγκαιρη ανίχνευση υποτροπής/εξάρσεων
17.2 Κενά & ευκαιρίες
Ανάγκη για εμβόλιο και καλύτερα αντι-ιικά με δράση στη λανθάνουσα φάση.
Ακριβέστεροι βιοδείκτες πρόβλεψης υποτροπής και ανταπόκρισης (π.χ. σε anti–IL-6/PD-1).
Επικαιροποίηση επιδημιολογικών δεδομένων εκτός Αφρικής και στοχευμένες παρεμβάσεις δημόσιας υγείας.
🧾 Μήνυμα προς ασθενείς
Με έγκαιρη διάγνωση, σωστή θεραπεία και φροντίδα της ανοσίας, οι περισσότερες μορφές HHV-8 νόσου μπορούν να ελεγχθούν αποτελεσματικά. Μείνετε σε επαφή με την ιατρική ομάδα σας και αναφέρετε έγκαιρα νέα συμπτώματα.
📌 TL;DR
HHV-8: ιός με ογκογόνο δυναμική που αξιοποιεί λανθάνουσα/λυτική εναλλαγή. Κλειδιά: LANA/RTA, σάλιο, ART & ανοσολογική αποκατάσταση, LANA IHC για διάγνωση, στοχευμένες θεραπείες.
Η πρόληψη στηρίζεται σε συμπεριφορικά και συστημικά μέτρα· εμβόλιο/νέα αντι-ιικά βρίσκονται στον ορίζοντα.
18) Βιβλιογραφία & Πηγές
Παρακάτω παρατίθεται εμπλουτισμένη βιβλιογραφία με διεθνείς και ελληνικές πηγές.
Οι πηγές είναι σε mobile-friendly μορφή, με ενεργούς συνδέσμους ώστε να μπορεί ο αναγνώστης να ανατρέξει άμεσα.
📚 Διεθνής Βιβλιογραφία
Chang Y, Cesarman E, Pessin MS, et al. Identification of herpesvirus-like DNA sequences in AIDS-associated Kaposi’s sarcoma. Science. 1994;266(5192):1865-9
Uldrick TS, Whitby D. Update on KSHV epidemiology, Kaposi Sarcoma pathogenesis, and treatment of Kaposi Sarcoma and related diseases. J Infect Dis. 2009;200(11):1703–13
Polizzotto MN, Uldrick TS, Hu D, Yarchoan R. Clinical Manifestations of Kaposi Sarcoma Herpesvirus Lytic Activation: Multicentric Castleman Disease (KSHV-MCD) and the KSHV Inflammatory Cytokine Syndrome. Blood. 2018;131(4):376–386
Bower M, Dalla Pria A, Coyle C, et al. Prospective stage-stratified approach to AIDS-related Kaposi’s sarcoma. Lancet. 2014;383(9936):1201-1208
Η βιβλιογραφία για τον HHV-8 συνδυάζει διεθνείς μελέτες υψηλής ποιότητας με ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες. Για επαγγελματίες υγείας είναι σημαντικό να συμβουλεύονται
τόσο τις διεθνείς εξελίξεις όσο και τις εθνικές οδηγίες για εξατομικευμένη φροντίδα.
Ο HHV-7 (Human Herpesvirus 7) είναι μέλος της οικογένειας των ερπητοϊών (Herpesviridae), ειδικότερα ανήκει στο γένος βήτα-ερπητοϊών, μαζί με τον HHV-6 και τον CMV (κυτταρομεγαλοϊό).
Ανακαλύφθηκε το 1990 και έχει συσχετιστεί με ποικίλες λοιμώξεις, κυρίως σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό.
ℹ️ Infobox – Βασικά Χαρακτηριστικά HHV-7
Οικογένεια: Herpesviridae
Υποοικογένεια: Betaherpesvirinae
Γένος: Roseolovirus
Ανακάλυψη: 1990
Συγγένεια: HHV-6, CMV
Πρωτογενής Λοίμωξη: συνήθως παιδική ηλικία
Η κλινική σημασία του HHV-7 παραμένει λιγότερο ξεκάθαρη σε σχέση με τον HHV-6, ωστόσο ενοχοποιείται για εξάνθημα ροδόλα, νευρολογικές διαταραχές,
καρδιολογικές επιπλοκές και δευτερογενείς λοιμώξεις.
2) Ιός & Ιολογία του HHV-7
Ο HHV-7 είναι ένας διπλής έλικας DNA ιός, μέλος της οικογένειας Herpesviridae.
Η βιολογική του συμπεριφορά μοιάζει πολύ με τον HHV-6, με τον οποίο μοιράζεται σημαντικά γονιδιωματικά και αντιγονικά χαρακτηριστικά.
Ο ιός έχει ικανότητα λανθάνουσας μόλυνσης και επανενεργοποίησης, χαρακτηριστικό που τον καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό για ασθενείς με ανοσοκαταστολή.
Ο HHV-7 παρουσιάζει τροπισμό κυρίως για τα CD4+ T-λεμφοκύτταρα, τα οποία αποτελούν κρίσιμους ρυθμιστές της ανοσολογικής απόκρισης.
Η μόλυνση μπορεί να οδηγήσει σε καταστολή της έκφρασης του CD4 και σε ανοσολογικές δυσλειτουργίες.
Σημαντική ιδιότητα του HHV-7 είναι η ικανότητά του να επιμένει σε λανθάνουσα μορφή μέσα στο DNA των κυττάρων του ξενιστή και να επανενεργοποιείται
όταν το ανοσοποιητικό αποδυναμώνεται. Αυτός ο κύκλος λανθάνουσας και ενεργής μόλυνσης είναι κοινός σε όλους τους ερπητοϊούς.
📌 Info – Σύγκριση HHV-6 και HHV-7
Και οι δύο προκαλούν παιδικές λοιμώξεις (ροδόλα).
Ο HHV-6 συνδέεται συχνότερα με νευρολογικές επιπλοκές.
Ο HHV-7 είναι λιγότερο μελετημένος αλλά συχνός.
Συχνά ανιχνεύονται ταυτόχρονα (συλλοίμωξη).
3) Επιδημιολογία του HHV-7
Ο HHV-7 είναι παγκοσμίως διαδεδομένος ερπητοϊός με πολύ υψηλή οροεπιπολασμότητα στους ενήλικες.
Η πρωτολοίμωξη συμβαίνει κυρίως στην πρώιμη παιδική ηλικία (συνήθως έως 5–6 ετών) και στη συνέχεια ο ιός παραμένει
λανθάνων ισοβίως, με πιθανές επαναενεργοποιήσεις κατά τη διάρκεια της ζωής, ειδικά σε καταστάσεις ανοσοκαταστολής.
📦 Infobox – Γρήγορα Στοιχεία
Παγκόσμια οροεπιπολασμός ενηλίκων: >85–95%
Ηλικία πρωτολοίμωξης: νήπια/παιδιά (συχνά 1–5 έτη)
Εποχικότητα: ήπια-μέτρια, συχνότερα άνοιξη–καλοκαίρι σε ορισμένες σειρές
Συν-κυκλοφορία: συχνή με HHV-6
Οδός μετάδοσης: κυρίως σίελος ενδοοικογενειακά
Μελέτες οροεπιπολασμού δείχνουν ότι το ποσοστό θετικότητας αυξάνει γρήγορα από τη νηπιακή στην παιδική ηλικία, φτάνοντας
σε υψηλές τιμές στην εφηβεία και σχεδόν καθολική έκθεση στην ενήλικη ζωή. Οι μικρές διακυμάνσεις μεταξύ ηπείρων
σχετίζονται με κοινωνικο-οικονομικούς και οικογενειακούς παράγοντες (π.χ. οικογενειακή συνάθροιση, συνήθειες φροντίδας παιδιών).
Ηλικιακή Ομάδα
Εκτιμώμενη Οροθετικότητα HHV-7
Σχόλια
Βρέφη (<12 μηνών)
Χαμηλή–μέτρια (παθητικά μητρικά IgG)
Σταδιακή πτώση μητρικών αντισωμάτων
Νήπια (1–3 ετών)
Αύξηση (συχνά >30–50%)
Έναρξη πρωτολοίμωξης ενδοοικογενειακά
Παιδιά (4–6 ετών)
Υψηλή (συχνά >60–70%)
Κορύφωση νέων λοιμώξεων
Έφηβοι
Πολύ υψηλή (συχνά >80–90%)
Σχεδόν καθολική έκθεση
Ενήλικες
>85–95%
Ισοβιότητα με λανθάνουσα κατάσταση
📌 Σημεία-κλειδιά για την πράξη
Η ενδοοικογενειακή μετάδοση (γονείς → παιδιά) είναι ο κανόνας.
Συχνή συλλοίμωξη με HHV-6 σε μικρές ηλικίες.
Οι οξείες εξάρσεις σε κοινότητες παιδικής φροντίδας μπορεί να αυξάνουν την κυκλοφορία.
Η εποχικότητα ποικίλλει και δεν είναι τόσο έντονη όσο σε αναπνευστικούς ιούς.
Παρά τη μεγάλη διασπορά, ο HHV-7 παραμένει υποδιαγνωσμένος σε σύγκριση με άλλους ερπητοϊούς, κυρίως επειδή
η πρωτολοίμωξη είναι συχνά ήπια ή ασυμπτωματική και οι επιπλοκές εμφανίζονται σπανιότερα ή αποδίδονται σε άλλες αιτίες.
Η ευρύτερη χρήση μοριακών τεχνικών (PCR) έχει βελτιώσει την ανίχνευση του ιού σε κλινικά δείγματα.
4) Τρόποι Μετάδοσης του HHV-7
Ο HHV-7 μεταδίδεται κυρίως μέσω του σιέλου σε στενή, καθημερινή επαφή. Η μετάδοση είναι συχνότερη ενδοοικογενειακά
(γονείς/αδέλφια → παιδιά), αλλά μπορεί να συμβεί και σε χώρους παιδικής φροντίδας και σχολεία. Ο ιός ανιχνεύεται συχνά σε
στοματοφαρυγγικά δείγματα και μπορεί να αποβάλλεται ασυμπτωματικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, όπως συμβαίνει με άλλους ερπητοϊούς.
📦 Infobox – Κύριες Οδοί Μετάδοσης
Σάλιο/στοματοφαρυγγική επαφή (κύρια οδός)
Κοινή χρήση σκευών/ποτηριών σε οικιακό περιβάλλον
Στενή επαφή σε παιδικούς σταθμούς/σχολεία
Πιθανή μετάδοση μέσω σταγονιδίων σε πολύ κοντινή απόσταση
Επανενεργοποίηση σε ενήλικες → ασυμπτωματική αποβολή και μετάδοση
Η ασυμπτωματική αποβολή του ιού είναι συχνή και εξηγεί την υψηλή οροεπιπολασμότητα. Η ποσότητα ιικού φορτίου και η συχνότητα αποβολής διαφοροποιούνται ανά άτομο και ηλικία. Σε περιόδους επανενεργοποίησης (stress, λοιμώξεις, ανοσοκαταστολή),
η αποβολή μπορεί να αυξηθεί.
Βιολογικό Υλικό
Συχνότητα Ανίχνευσης
Κλινική Χρήση
Σίελος/στοματοφαρυγγικό επίχρισμα
Υψηλή
Κύριο δείγμα για PCR
Αίμα (ολικό/πλάσμα/PBMCs)
Μεταβλητή
Ιοαιμία σε πρωτολοίμωξη/ανοσοκαταστολή
ΕΝΥ (εγκεφαλονωτιαίο υγρό)
Χαμηλή–μέτρια
Σε υποψία νευρολοίμωξης
Δέρμα/βλάβες
Μεμονωμένη
Εξειδικευμένη διερεύνηση
📌 Σημαντικές Παρατηρήσεις
Η στενή επαφή (φιλί, κοινή χρήση κουταλιού/μπουκαλιού) αυξάνει τον κίνδυνο.
Η καλή υγιεινή χεριών και η αποφυγή κοινής χρήσης σκευών μειώνουν τη μετάδοση.
Η μεταφορά χωρίς συμπτώματα είναι συχνή: η απουσία συμπτωμάτων δεν αποκλείει μεταδοτικότητα.
Η συλλοίμωξη με HHV-6 μπορεί να ενισχύσει τη συνολική ιογενή αποβολή.
4.1 Παράγοντες που Επηρεάζουν τη Μεταδοτικότητα
Ηλικία: Τα μικρά παιδιά έχουν συχνότερη και υψηλότερη αποβολή.
Συν-λοιμώξεις/στρες: Μπορούν να πυροδοτήσουν επανενεργοποίηση.
🔬 Infobox – Δυναμική Αποβολής
Ασυμπτωματική αποβολή: συχνή, διαλείπουσα.
Ποσότητα ιού: διαφέρει → δεν συσχετίζεται πάντα με συμπτώματα.
Διάρκεια αποβολής: εβδομάδες–μήνες, με υφέσεις/υποτροπές.
Η PCR είναι πιο ευαίσθητη από καλλιέργεια για ανίχνευση αποβολής.
4.2 Πρακτικές Συστάσεις Πρόληψης στην Κοινότητα
Αποφύγετε κοινή χρήση ποτηριών/μαχαιροπήρουνων, ειδικά με μικρά παιδιά.
Υγιεινή χεριών μετά από στένωση επαφών/φροντίδα παιδιών.
Ενημέρωση προσωπικού σε παιδικούς σταθμούς για βασικές πρακτικές υγιεινής.
Σε υποψία λοίμωξης: αποφυγή στενής στοματοφαρυγγικής επαφής για λίγες ημέρες.
🚨 Infobox – Τι ΔΕΝ Γνωρίζουμε με Βεβαιότητα
Δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα για ελάχιστη μολυσματική δόση.
Δεν έχει τεκμηριωθεί σταθερά αερογενής μετάδοση σε απόσταση.
Η μετάδοση μέσω αντικειμένων/επιφανειών θεωρείται πιθανή αλλά δευτερεύουσα.
Συνολικά, ο HHV-7 συμπεριφέρεται όπως οι άλλοι βήτα-ερπητοϊοί: ευρεία, αθόρυβη κυκλοφορία με επίμονη λανθάνουσα φάση και
διαλείπουσα αποβολή. Οι πρακτικές υγιεινής μειώνουν, αλλά δεν εξαλείφουν, την πιθανότητα μετάδοσης.
5) Κλινικές Εκδηλώσεις του HHV-7
Ο HHV-7 προκαλεί συνήθως ήπια ή ασυμπτωματική πρωτολοίμωξη στην παιδική ηλικία, αλλά μπορεί να σχετίζεται
με ποικίλο φάσμα εκδηλώσεων από το δέρμα, το νευρικό, το καρδιαγγειακό και το αιματολογικό σύστημα. Σε ανοσοεπαρκή άτομα
οι εκδηλώσεις είναι κατά κανόνα αυτοπεριοριζόμενες· σε ανοσοκατεσταλμένους, η κλινική εικόνα μπορεί να είναι σοβαρότερη.
📦 Infobox – Γρήγορη Επισκόπηση Εκδηλώσεων
Παιδιά: εμπύρετο σύνδρομο, ιογενής φαρυγγίτιδα, ροδόλα-όμοιο εξάνθημα, σπασμοί από πυρετό.
Η πρωτολοίμωξη εμφανίζεται συνήθως στην ηλικία 1–5 ετών και μπορεί να εκδηλωθεί με παρατεινόμενο πυρετό (3–5 ημέρες), φαρυγγαλγία, ευερεθιστότητα και ήπια τραχηλική λεμφαδενοπάθεια. Το εξάνθημα είναι συχνά
μακουλοπαπουλώδες, λεπτό, ξεκινά από τον κορμό και επεκτείνεται κεντρομόλα. Συνοδά: διάρροια, ανορεξία, βήχας.
🔬 Infobox – Ροδόλα-όμοιο Σύνδρομο
Πυρετός 39–40°C για 3–4 ημέρες, με απότομη πτώση και εμφάνιση εξανθήματος.
Εξάνθημα: ροδόχροο, μη κνησμώδες, διάρκειας 1–3 ημερών.
Συχνά προηγείται ιογενής φαρυγγίτιδα και ήπια ρινίτιδα.
Σε μικρά παιδιά, ο υψηλός πυρετός μπορεί να προκαλέσει πυρετικούς σπασμούς. Η συννοσηρότητα με HHV-6 δεν είναι σπάνια
και μπορεί να εντείνει τον πυρετό ή να παρατείνει τα συμπτώματα.
5.2 Έφηβοι & Ενήλικες
Η πρωτοδιάγνωση σε ενήλικες είναι λιγότερο συχνή· συνήθως πρόκειται για επανενεργοποίηση ή υποκλινική αποβολή.
Όταν εμφανίζεται συμπτωματική νόσος, συχνά μιμείται ιογενές σύνδρομο με κακουχία, μυαλγίες, κεφαλαλγία, υποπύρετο/πυρετό,
λεμφαδενοπάθεια και μερικές φορές μονοπυρηνοειδή εικόνα (λεμφοκυττάρωση/άτυπα λεμφοκύτταρα).
Μιμητικά φαρμακοεξανθήματος: σπάνια, απαιτείται διαφοροδιάγνωση με αντίδραση φαρμάκου.
Εξάνθημα μετά από αντιβιοτικά: πιθανή συμπτωματική σύμπτωση (όπως σε EBV), προσοχή στην εσφαλμένη αλλεργική ετικέτα.
📌 Tips Δερματολογίας
Η εμφάνιση εξανθήματος μετά την πτώση του πυρετού ευνοεί ροδόλα-όμοια αιτιολογία (HHV-6/7).
Απουσία έντονου κνησμού και ταχείας αποδρομής → ιογενής αιτιολογία πιθανή.
Σε εμμονή/άτυπα στοιχεία, εξετάστε άλλες διαγνώσεις (ερυθηματώδης λύκος, ρικετσιώσεις, εντεροϊοί, φάρμακα).
5.4 Νευρολογικές Εκδηλώσεις (Σπάνιες αλλά σημαντικές)
Ο HHV-7 έχει ενοχοποιηθεί (κυρίως με PCR σε ΕΝΥ) για άσηπτη μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα,
οξύ εγκάρσιο μυελίτιδα, περιφερική νευροπάθεια και σπάνια παρεγκεφαλιδίτιδα. Η αιτιολογική απόδοση
απαιτεί συσχέτιση κλινικής εικόνας – απεικόνισης – εργαστηριακών, και αποκλεισμό άλλων ιών (HSV, VZV, EBV, εντεροϊοί).
🚨 Red Flags – Να αναζητηθεί άμεσα ιατρική εκτίμηση
Επιμένουσα/επιδεινούμενη κεφαλαλγία με αυχενική δυσκαμψία, φωτοφοβία.
Έχουν αναφερθεί σχέσεις με παρατεινόμενη κόπωση, κεφαλαλγία τάσης ή δυσλειτουργία αυτόνομου νευρικού συστήματος·
η αιτιολογική συσχέτιση παραμένει αβέβαιη και χρειάζεται προσεκτική κλινική αξιολόγηση για αποκλεισμό άλλων αιτιών.
Συμπερασματικά, ο HHV-7 προκαλεί κατά κανόνα ήπια νόσο, με σημαντικές αλλά σπάνιες νευρολογικές/καρδιακές εκδηλώσεις.
Η προσεκτική κλινική εκτίμηση και η στοχευμένη εργαστηριακή διερεύνηση βοηθούν στην ορθή απόδοση αιτιολογίας και στη διαχείριση.
6) HHV-7 στην Παιδική Ηλικία (Practical Guide)
Ο HHV-7 προκαλεί κατά κανόνα ήπια πρωτολοίμωξη σε ηλικίες 1–5 ετών, με εμπύρετο σύνδρομο και ροδόλα-όμοιο εξάνθημα.
Παρά ταύτα, σε μικρό ποσοστό μπορεί να εμφανιστούν πυρετικοί σπασμοί ή σπανιότερα νευρολογικές/συστηματικές επιπλοκές.
Η σωστή κλινική εκτίμηση και η στοχευμένη εργαστηριακή διερεύνηση αποτρέπουν υπερδιάγνωση/υπερθεραπεία.
Η ταυτόχρονη ανίχνευση HHV-6/7 είναι συχνή. Κλινικά μπορεί να παρατείνει τον πυρετό ή να αυξήσει τον κίνδυνο
πυρετικών σπασμών. Η PCR πάνελ σε σίελο/αίμα/ΕΝΥ βοηθά στη διαλεύκανση όταν υπάρχει σοβαρή εικόνα.
6.8 Πρακτικός Αλγόριθμος (Outpatient)
Εκτίμηση ζωτικών/γενικής εικόνας → Red flags; αν ναι, παραπομπή/νοσηλεία.
Τυπικό μοτίβο ροδόλας με καλή κατάσταση → υποστηρικτική αγωγή, χωρίς εργαστηριακό έλεγχο.
Νευρολογικά σημεία → Επείγουσα εκτίμηση, απεικόνιση/ΕΝΥ και PCR πάνελ.
Επανεκτίμηση 24–48 ωρών ή νωρίτερα αν επιδείνωση.
ℹ️ Σημείωση
Το παρόν υλικό είναι εκπαιδευτικό και δεν υποκαθιστά την ιατρική γνωμάτευση. Για δοσολογία/παρεμβάσεις
ακολουθείτε πάντα οδηγίες παιδιάτρου και φύλλων οδηγιών προϊόντων.
7) Ανοσολογική Απόκριση στον HHV-7
Ο HHV-7, ως βήτα-ερπητοϊός, εγκαθιδρύει λανθάνουσα λοίμωξη μετά την πρωτολοίμωξη
και παραμένει ισοβίως στον ξενιστή με διαλείπουσες επανενεργοποιήσεις. Η ανοσοαπόκριση
περιλαμβάνει έμφυτους και επίκτητους μηχανισμούς (κυτταρική & χυμική ανοσία) που περιορίζουν
τον πολλαπλασιασμό και ελέγχουν την παθογονικότητα.
📦 Infobox – Γενική Εικόνα Ανοσίας
Έμφυτη ανοσία: IFN-I/III, NK κύτταρα, μακροφάγα/δενδριτικά.
Ο HHV-7 εγκαθίσταται σε CD4+ T-λεμφοκύτταρα και άλλα μονοπύρηνα κύτταρα.
Κατά τη λανθάνουσα φάση η ιική έκφραση είναι ελάχιστη, αποφεύγοντας την ανοσοεπιτήρηση.
Η ισορροπία ξενιστή–ιού καθορίζεται από την κυτταρική ανοσία και εξηγεί γιατί σε
ανοσοεπαρκείς οι επανενεργοποιήσεις είναι συχνά υποκλινικές.
HIV: θεωρητικές αλληλεπιδράσεις λόγω CD4 τροπισμού· κλινική σημασία μεταβλητή.
CMV/EBV: συνυπάρξεις σε ανοσοκαταστολή → περίπλοκη ερμηνεία PCR.
✅ Infobox – Τι σημαίνει για τη διάγνωση
Προτιμήστε PCR σε συμβατή κλινική εικόνα (ειδικά ΕΝΥ για νευρολογικά).
Ερμηνεύστε θετικά αποτελέσματα με κλινικό συσχετισμό (πιθανή ασυμπτωματική αποβολή).
Σε ανοσοκαταστολή, αξιολογήστε ιικό φορτίο και δυναμική (σειριακές μετρήσεις).
Συνολικά, η ανοσολογική ισορροπία καθορίζει την κλινική έκφραση του HHV-7: σε ανοσοεπαρκείς, συνήθως ήπια/σιωπηλή πορεία· σε ανοσοκαταστολή, αυξημένος κίνδυνος συμπτωματικών επανενεργοποιήσεων.
8) Επανενεργοποίηση & Συννοσηρότητες
Ο HHV-7 παραμένει λανθάνων ισοβίως και μπορεί να επανενεργοποιηθεί διαλείπουσα, ιδιαίτερα σε καταστάσεις ανοσοκαταστολής ή σωματικού/ψυχολογικού στρες. Η κλινική έκφραση κυμαίνεται από ασυμπτωματική αποβολή
μέχρι συμπτωματικά σύνδρομα (εμπύρετο, δερματικές/νευρολογικές εκδηλώσεις). Συχνά συνυπάρχει με άλλους ερπητοϊούς,
ιδίως HHV-6, αλλά και CMV/EBV σε ανοσοκατασταλμένους.
📦 Infobox – Πότε να υποψιαστώ επανενεργοποίηση HHV-7;
Επίμονος υψηλός πυρετός >7 ημέρες ή αιμοδυναμική αστάθεια.
✅ Infobox – Checklist για κλινικούς
Επιβεβαίωση συμβατής κλινικής εικόνας πριν την ερμηνεία PCR.
Προτιμήστε ποσοτική PCR & σειριακή παρακολούθηση.
Εξετάστε συν-λοιμώξεις (HHV-6/CMV/EBV) και λοιπούς εκλυτικούς παράγοντες.
Θεραπευτικές αποφάσεις: εξατομίκευση με βάση βαρύτητα, ανοσολογικό status, όργανο-στόχο.
Συνοψίζοντας, η επανενεργοποίηση HHV-7 είναι συχνά σιωπηλή και κλινικά ήπια. Η βαρύτητα αυξάνει σε ανοσοκαταστολή και όταν εμπλέκονται ΚΝΣ ή καρδιά. Η διάγνωση στηρίζεται σε PCR με σωστή δειγματοληψία
και κλινικό συσχετισμό, ενώ η θεραπεία εξατομικεύεται.
9) Διάγνωση του HHV-7
Η διάγνωση του HHV-7 βασίζεται κυρίως στη μοριακή ανίχνευση (PCR) σε κατάλληλο δείγμα, με κλινικό συσχετισμό. Η ορολογία (IgM/IgG) έχει περιορισμένη αξία λόγω υψηλής οροθετικότητας στον πληθυσμό και
πιθανών διασταυρούμενων αντιδράσεων. Σε νευρολογικά σενάρια, η PCR σε ΕΝΥ είναι το πιο χρήσιμο τεστ.
📦 Infobox – Τι θεωρείται «καλό» διαγνωστικό σενάριο για HHV-7;
Συμβατή κλινική εικόνα (π.χ. ροδόλα-όμοιο, νευρολογικά συμπτώματα, εμπύρετο σε ανοσοκαταστολή)
Κατάλληλο δείγμα για το όργανο-στόχο (ΕΝΥ για ΚΝΣ, αίμα για ιαιμία, σίελος για ενδοοικογενειακή κυκλοφορία)
Μέθοδος: προτιμάται ποσοτική PCR & σειριακή παρακολούθηση όπου χρειάζεται
Παράλληλος έλεγχος άλλων ερπητοϊών (HHV-6, CMV, EBV) όταν ενδείκνυται
9.1 Τύποι Δειγμάτων & Ενδείξεις
Δείγμα
Πότε ενδείκνυται
Σχόλια/Παγίδες
ΕΝΥ (CSF)
Υποψία μηνιγγίτιδας/εγκεφαλίτιδας
Υψηλή διαγνωστική αξία όταν συνδυάζεται με MRI & κυτταροχημεία
Συμπέρασμα: Η PCR στο σωστό δείγμα και ο κλινικός συσχετισμός είναι το κλειδί της διάγνωσης HHV-7.
Η ορολογία έχει δευτερεύοντα ρόλο· οι αποφάσεις στηρίζονται στην βαρύτητα, το ανοσολογικό status και την εντόπιση.
10) Θεραπευτικές Προσεγγίσεις
Για τον HHV-7 δεν υπάρχουν εγκεκριμένες ειδικές θεραπείες σε ανοσοεπαρκείς με ήπια νόσο· η αντιμετώπιση είναι
κατά βάση υποστηρικτική. Σε σοβαρή νόσο ή ανοσοκαταστολή (μεταμόσχευση, χημειοθεραπεία, προχωρημένη HIV λοίμωξη),
η θεραπευτική στρατηγική εξατομικεύεται, συχνά σε συνεργασία με λοιμωξιολόγο. Ορισμένα αντιϊκά έχουν in vitro και κλινική δραστικότητα
(κυρίως γανσικλοβίρη/βαλγανσικλοβίρη και φοσκαρνέτη), αλλά η χρήση τους είναι off-label για HHV-7 και απαιτεί προσεκτική εκτίμηση
οφέλους–κινδύνου.
📦 Infobox – Βασικές Αρχές
Ανοσοεπαρκείς με ήπιο νόσημα: υποστηρικτική αγωγή (ενυδάτωση, αντιπυρετικά, ξεκούραση).
*Ενδεικτικά σχήματα ενηλίκων· απαιτείται προσαρμογή βάσει Νεφρικής λειτουργίας/αιματολογίας και ιατρική έγκριση. Η χρήση για HHV-7 είναι off-label.
10.3 Παιδιατρική δοσολογία (ενδεικτικά)
Φάρμακο
Δόση (mg/kg)
Συχνότητα
Σχόλια ασφαλείας
Γανσικλοβίρη IV
5 mg/kg
κάθε 12 ώρες
CBC συχνά· προσαρμογή σε ΧΝΑ
Φοσκαρνέτη IV
60 mg/kg
κάθε 8 ώρες
Ενυδάτωση, ηλεκτρολύτες/νεφρική λειτουργία
Οι παιδιατρικές δόσεις ποικίλλουν με βάση ηλικία/βάρος/νεφρική λειτουργία και ένδειξη· ακολουθείτε πάντα παιδιατρικές κατευθυντήριες και φύλλα οδηγιών.
🚨 Monitoring & Ασφάλεια
CBC 2–3×/εβδ. με γανσικλοβίρη/βαλγανσικλοβίρη (κίνδυνος ουδετεροπενίας).
Ουρία/κρεατινίνη & ηλεκτρολύτες με φοσκαρνέτη/σιντοφοβίρη (νεφροτοξικότητα).
Προσαρμογή δόσεων βάσει eGFR· διακοπή/τροποποίηση σε τοξικότητα.
Σημείωση ασφάλειας: Οι παραπάνω πληροφορίες έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστούν ιατρική γνωμάτευση.
Η χρήση αντιϊκών για HHV-7 είναι συχνά off-label και απαιτεί εξατομικευμένη απόφαση από ειδικό, με στενή παρακολούθηση τοξικοτήτων.
11) HHV-7 & Ανοσοκαταστολή
Σε καταστάσεις ανοσοκαταστολής (μεταμόσχευση, HIV, χημειοθεραπεία/βιολογικά) ο HHV-7 μπορεί να επανενεργοποιείται συχνότερα και να σχετίζεται με συμπτωματικές εκδηλώσεις (εμπύρετο, δερματικά,
νευρολογικά) ή/και συν-ενεργοποιήσεις άλλων ερπητοϊών (HHV-6, CMV, EBV). Δεν υπάρχουν καθολικά
επικυρωμένα κατώφλια ιικού φορτίου για θεραπευτικές αποφάσεις· η διαχείριση εξατομικεύεται
με βάση τη βαρύτητα, το όργανο-στόχο και τη δυναμική της ιαιμίας.
📦 Infobox – Κεντρικές Αρχές
Προτιμήστε ποσοτική PCR αίματος και σειριακή παρακολούθηση σε συμπτωματικούς.
Ελέγξτε παράλληλα HHV-6/CMV/EBV σε επιδείνωση, ιδίως μετά από μεταμόσχευση.
Αξιολογήστε όργανο-στόχο (ΚΝΣ, καρδιά, ήπαρ, μυελός) με κατάλληλη δειγματοληψία/απεικόνιση.
Σκεφτείτε προσαρμογή ανοσοκαταστολής μόνο σε συνεργασία με τη θεράπουσα ομάδα.
11.1 Μεταμόσχευση Αιμοποιητικών Κυττάρων (HSCT)
Μετά από HSCT, η επανενεργοποίηση ερπητοϊών είναι συχνή. Ο HHV-7 μπορεί να ανιχνευθεί σε αίμα/σίελο και
να συνυπάρχει με HHV-6/CMV. Κλινικά, αναφέρονται εμπύρετα σύνδρομα, δερματικές εκδηλώσεις και σπάνια νευρολογική συμμετοχή. Η διαγνωστική/θεραπευτική προσέγγιση εστιάζει στη δυναμική του ιικού φορτίου και
στην κλινική βαρύτητα.
Επανάληψη PCR σε 3–7 ημέρες αν επιμένει· κλινικός συσχετισμός
Νευρολογικά συμπτώματα
MRI + ΕΝΥ με PCR πάνελ (HSV/VZV/εντεροϊοί/HHV-6/7/CMV/EBV)
Νοσηλεία· σκέψη για στοχευμένα αντιϊκά εφόσον συμβατή εικόνα
Δερματικές βλάβες/εξάνθημα
Κλινική εκτίμηση ± PCR από βλάβη αν άτυπη
Συμπτωματική αγωγή· διερεύνηση συν-λοιμώξεων
ℹ️ Σχόλια (HSCT)
Η μόνη θετική PCR αίματος χωρίς συμπτώματα σπάνια οδηγεί σε αγωγή· προέχει η τάση & το κλινικό πλαίσιο.
Συχνή συν-ενεργοποίηση HHV-6· ελέγχετε/θεραπεύετε την επικρατούσα αιτία οργανοπάθειας.
Σκέψη για προσαρμογή ανοσοκαταστολής μόνο σε διεπιστημονικό συμβούλιο.
11.2 Μεταμόσχευση Συμπαγών Οργάνων (SOT)
Σε SOT, ο HHV-7 ανιχνεύεται κυρίως ως ασυμπτωματική ιαιμία ή ήπια συμπτωματολογία. Η συννοσηρότητα με CMV/EBV
είναι κρίσιμη, ιδίως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Η απόφαση για αντιϊκή αγωγή λαμβάνει υπόψη όργανο-στόχο, επίμονα αυξανόμενη ιαιμία και την παρουσία συμβατών συμπτωμάτων.
Σενάριο (SOT)
Διερεύνηση
Στρατηγική
Επίμονο εμπύρετο/κακουχία
PCR HHV-7/HHV-6/CMV/EBV αίματος, βασικά labs
Σειριακή PCR· αγωγή μόνο με συμβατά συμπτώματα/οργανοπάθεια
Εξατομικευμένη αντιϊκή αγωγή σε συνεργασία με ομάδα μεταμόσχευσης
11.3 HIV Λοίμωξη
Σε προχωρημένη HIV με χαμηλά CD4, οι ερπητοϊοί επανενεργοποιούνται συχνότερα. Ο HHV-7 μπορεί να σχετίζεται
με επίμονα εμπύρετα, δερματικές εκδηλώσεις ή σπάνια νευρολογική νόσο. Η προτεραιότητα είναι η βέλτιστη αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) και η διερεύνηση άλλων ευκαιριακών λοιμώξεων.
✅ Πρακτικά σημεία (HIV)
Ελέγξτε CD4/VL και ART συμμόρφωση· διορθώστε αλληλεπιδράσεις φαρμάκων.
Σε νευρολογικά: MRI + ΕΝΥ PCR πάνελ· διαφορική με JC virus, CMV, HSV, τοξόπλασμα.
HHV-7 ειδική θεραπεία σπάνια απαιτείται· προέχει η αντιμετώπιση της υποκείμενης ανοσοανεπάρκειας.
Χημειοθεραπεία, anti-CD20, κορτικοειδή υψηλών δόσεων και μεταμοσχευτικά σχήματα αυξάνουν την πιθανότητα επανενεργοποίησης. Τα συμπτώματα είναι μη ειδικά (πυρετός/εξάνθημα/κακουχία), συχνά με συν-ενεργοποιήσεις
CMV/EBV/HHV-6. Η θεραπευτική απόφαση λαμβάνει υπόψη μυελοτοξικότητα των αντιϊκών και επικαλύψεις τοξικοτήτων.
Σειριακή παρακολούθηση (3–7 ημέρες) εάν επιμένουν τα συμπτώματα.
Απόφαση θεραπείας με βάση βαρύτητα + ιαιμία + συν-ενεργοποιήσεις.
Ανασκόπηση ανοσοκαταστολής σε συμβούλιο (όταν εφικτό)· προσεκτικές τροποποιήσεις.
ℹ️ Συχνά λάθη
Ερμηνεία μοναδικής θετικής PCR σιέλου ως ένδειξη ενεργού νόσου.
Παράβλεψη άλλων ερπητοϊών (ειδικά HHV-6/CMV) που συχνά ευθύνονται για οργανοπάθεια.
Έναρξη αντιϊκών χωρίς κλινικό συσχετισμό ή χωρίς αξιολόγηση τοξικοτήτων/αλληλεπιδράσεων.
Σημείωση: Το κείμενο έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και δεν υποκαθιστά εξατομικευμένη ιατρική γνωμάτευση.
Οι θεραπευτικές αποφάσεις για ανοσοκατασταλμένους πρέπει να λαμβάνονται από εξειδικευμένες ομάδες με βάση το πλήρες κλινικό/εργαστηριακό προφίλ.
12) HHV-7 στην Εγκυμοσύνη & στο Νεογνό
Ο HHV-7 είναι εκτεταμένα διαδεδομένος στην κοινότητα και η πλειονότητα των ενηλίκων είναι οροθετικοί.
Στην εγκυμοσύνη, η λοίμωξη από HHV-7 φαίνεται να είναι συνήθως ήπια και δεν έχει τεκμηριωθεί σταθερά
ως σημαντική αιτία εμβρυϊκής βλάβης, σε αντίθεση με άλλους ερπητοϊούς (π.χ. CMV). Η κάθετη μετάδοση θεωρείται ασυνήθης,
ενώ η μεταγεννητική έκθεση μέσω σιέλου οικογενειακών μελών είναι πιθανότερη οδός μετάδοσης για το βρέφος.
📦 Infobox – Σε τι συμφωνεί η βιβλιογραφία
Σοβαρή συγγενής νόσος:δεν έχει τεκμηριωθεί σταθερά για HHV-7.
Κάθετη μετάδοση: πιθανή αλλά φαίνεται σπάνια.
Μεταγεννητική μετάδοση: πιθανότερη μέσω σιέλου εντός οικογένειας.
Προληπτικός έλεγχος:δεν συνιστάται ρουτίνα στην κύηση.
Στα νεογνά, η συμπτωματική HHV-7 νόσος φαίνεται σπάνια. Όταν υπάρχει, εκδηλώνεται με εμπύρετο,
μη ειδικό ιογενές σύνδρομο ή σπάνια άσηπτη μηνιγγίτιδα/εγκεφαλίτιδα. Η διαφορική διάγνωση καλύπτει πρώτα HSV, CMV, εντεροϊούς και βακτηριακές λοιμώξεις.
🚨 Red Flags στο νεογνό
Κακή σίτιση, λήθαργος, υποθερμία/υπερθερμία.
Απνοϊκά επεισόδια, αναπνευστική δυσχέρεια.
Σπασμοί, ευερεθιστότητα με βοή ή υπόταση πρόσθιας πηγής.
Κοινότητα/οικογένεια με πρόσφατο ιογενές εξάνθημα: Σκέψη για στοματοφαρυγγικό PCR πολλαπλών ιών.
🔬 Infobox – Ερμηνεία νεογνικών αποτελεσμάτων
Θετικό HHV-7 σε σίελο χωρίς συμπτώματα = μπορεί να αντιπροσωπεύει παθητική/μεταγεννητική έκθεση.
Θετικό HHV-7 σε ΕΝΥ με συμβατή εικόνα → ενισχύει αιτιολογικό ρόλο· απαιτείται νοσηλεία.
Πάντα παράλληλος έλεγχος για HSV/εντεροϊούς (υψηλότερη προτεραιότητα στο νεογνό).
12.5 Θεραπεία στο νεογνό
Εμπειρική κάλυψη για HSV με ακυκλοβίρη IV όταν υπάρχει υποψία ΚΝΣ/διασποράς — πριν γνωστοποιηθεί HHV-7.
HHV-7-ειδική αγωγή: δεν υπάρχει καθιερωμένη· σε τεκμηριωμένη HHV-7 νευρολοίμωξη έχει χρησιμοποιηθεί γανσικλοβίρη/φοσκαρνέτης (off-label) με εξατομίκευση και στενή παρακολούθηση τοξικοτήτων.
Υποστηρικτική: υγρά, αναπνευστική υποστήριξη, αντιεπιληπτικά αν απαιτηθούν, έλεγχος ηλεκτρολυτών/σάκχου.
Θέμα
Σύσταση προς γονείς/φροντιστές
Γιατί
Φιλιά στο στόμα
Αποφύγετε φιλιά στο στόμα του βρέφους, ειδικά αν έχετε πυρετό/φαρυγγίτιδα
Μειώνει μετάδοση ιών σιέλου (HHV-6/7, άλλοι)
Κοινή χρήση σκευών
Μην μοιράζεστε ποτήρια/κουτάλια με το βρέφος
Περιορίζει στοματοφαρυγγική μετάδοση
Υγιεινή χεριών
Πλύσιμο χεριών πριν την επαφή/σίτιση
Γενικό μέτρο κατά ιογενών/βακτηριακών λοιμώξεων
12.6 Μαιευτική διαχείριση & τρόπος τοκετού
Δεν υπάρχουν δεδομένα που να υποστηρίζουν προγραμματισμένη ΚΤ αποκλειστικά για HHV-7.
Ο τρόπος τοκετού καθορίζεται από μαιευτικές ενδείξεις.
Τυπικές προφυλάξεις επαφής/σταγονιδίων σε εμπύρετη μητέρα κατά τη νοσηλεία.
ℹ️ Τι παραμένει αβέβαιο
Ο ακριβής κίνδυνος κάθετης μετάδοσης σε πρωτολοίμωξη κύησης.
Η κλινική σημασία της ανίχνευσης HHV-7 DNA στο μητρικό γάλα.
Καθιερωμένα πρωτόκολλα αγωγής για νεογνική HHV-7 νόσο.
Μητέρα με ήπιο ιογενές σύνδρομο: υποστηρικτική αγωγή· συνέχιση θηλασμού· υγιεινή χεριών/αποφυγή φιλιών στο στόμα.
Μητέρα με σοβαρά/νευρολογικά: διερεύνηση σε νοσοκομείο· PCR πάνελ· εξατομικευμένη απόφαση για αντιϊκά.
Νεογνό συμπτωματικό (<28 ημερών): πλήρης σηπτικός έλεγχος, PCR για HSV/εντεροϊούς (πρώτη προτεραιότητα),
σκέψη για HHV-7 σε αρνητικό βασικό πάνελ/συμβατή εικόνα.
Θετικό HHV-7 σε ΕΝΥ/αίμα με συμβατή εικόνα: νοσηλεία· συζήτηση για GCV/FOS (off-label) με νεογνολόγο/λοιμωξιολόγο.
Σημείωση: Οι παραπάνω πληροφορίες είναι εκπαιδευτικές. Οι αποφάσεις στην κύηση και στο νεογνό πρέπει να λαμβάνονται
από εξειδικευμένες ομάδες (μαιευτήρας–νεογνολόγος–λοιμωξιολόγος), με εξατομίκευση κινδύνου/οφέλους.
13) Νευρολογικές Επιπλοκές από HHV-7
Ο HHV-7 μπορεί, σπανιότερα, να εμπλέκεται σε λοίμωξη ή φλεγμονή του ΚΝΣ, παρουσιάζοντας φάσμα εκδηλώσεων από άσηπτη μηνιγγίτιδα έως εγκεφαλίτιδα, ενώ έχουν περιγραφεί οξεία εγκάρσια μυελίτιδα, ριζιτικές νευροπάθειες, παρεγκεφαλιδίτιδα και νευρίτιδα οπτικού. Η απόδοση αιτιότητας απαιτεί σύνθεση κλινικών, απεικονιστικών και εργαστηριακών δεδομένων
και αποκλεισμό συχνότερων παθογόνων (HSV-1/2, VZV, εντεροϊοί, CMV/EBV) και μη λοιμωδών αιτιών (αυτοάνοσες εγκεφαλίτιδες).
Εμπειρική θεραπεία εγκεφαλίτιδας: ξεκινά άμεσα κάλυψη για HSV/VZV (π.χ. ακυκλοβίρη IV) μέχρι να αποκλειστούν,
σύμφωνα με τοπικά πρωτόκολλα.
Στοχευμένα αντιϊκά για HHV-7 (off-label): γανσικλοβίρη/βαλγανσικλοβίρη ή φοσκαρνέτης
μπορούν να ληφθούν υπόψη όταν υπάρχει θετική PCR ΕΝΥ και συμβατή κλινική/απεικονιστική εικόνα.
Ανοσοθεραπεία (επιλεγμένα σενάρια): σε υποψία ανοσομεσολαβούμενης βλάβης (π.χ. ADEM-όμοια)
μπορεί να συζητηθεί κορτικοθεραπεία/IVIGμόνο με αποκλεισμό ενεργού λιθοτρόπου λοίμωξης και ειδική καθοδήγηση.
Στα παιδιά, οι πυρετικοί σπασμοί είναι συχνότεροι από τεκμηριωμένη εγκεφαλίτιδα HHV-7.
Σε ύποπτη ΚΝΣ νόσο: διαδρομή όπως στους ενήλικες (MRI, ΕΝΥ, πάνελ), με χαμηλό ουδό νοσηλείας.
Η πρόγνωση συνήθως είναι καλή, ειδικά χωρίς εστιακά ελλείμματα· απαιτείται νευροαναπτυξιακή παρακολούθηση όπου δει.
13.5 Πρόγνωση & follow-up
Μηνιγγίτιδα: καλή έκβαση στις περισσότερες περιπτώσεις.
Εγκεφαλίτιδα: μεταβλητή· ο κίνδυνος νευρογνωστικών υπολειμμάτων αυξάνει με την καθυστέρηση διάγνωσης/θεραπείας.
Μυελίτιδα/οπτική νευρίτιδα: συχνά ανακάμπτουν μερικώς· πρώιμη αποκατάσταση/φυσικοθεραπεία & οφθαλμολογική παρακολούθηση.
ℹ️ Συχνές Παγίδες
Ερμηνεία θετικής PCR σιέλου ως απόδειξη ΚΝΣ νόσου.
Καθυστέρηση εμπειρικής ακυκλοβίρης σε ύποπτη εγκεφαλίτιδα.
Παράλειψη διερεύνησης αυτοάνοσων αιτιών όταν τα ιολογικά είναι αρνητικά.
13.6 Εξιτήριο & οδηγίες
Επανεκτίμηση σε νευρολογικό ιατρείο 2–6 εβδομάδες μετά, με γνωστική/λειτουργική αξιολόγηση.
Εκπαίδευση για αναγνώριση υποτροπών: πυρετός με σύγχυση, νέοι σπασμοί, επίμονη κεφαλαλγία.
Αποκατάσταση (φυσιοθεραπεία/λογοθεραπεία) κατά περίπτωση.
Σημείωση: Οι πληροφορίες είναι εκπαιδευτικές και δεν υποκαθιστούν ιατρική γνωμάτευση.
Η διαχείριση νευρολογικών επιπλοκών πρέπει να γίνεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον με πολυεπιστημονική ομάδα.
14) Δερματολογικές Εκδηλώσεις σχετιζόμενες με HHV-7
Ο HHV-7 σχετίζεται κυρίως με ιογενή μακουλοπαπουλώδη εξανθήματα τύπου ροδόλας και, σε ένα μέρος των περιστατικών,
με την ροδόχρου πιτυρίαση (pityriasis rosea, PR), πιθανώς στο πλαίσιο επανενεργοποίησης HHV-6/7.
Τα εξανθήματα είναι συχνά ήπια, αυτοπεριοριζόμενα και με προτίμηση στον κορμό και τις εγγύς επιφάνειες των άκρων.
Η διάγνωση είναι κατά κανόνα κλινική· μοριακός έλεγχος γίνεται μόνο σε άτυπες περιπτώσεις.
📦 Infobox – Συνηθέστερα δερματικά μοτίβα
Ροδόλα-όμοιο μακουλοπαπουλώδες εξάνθημα (μετά την πτώση πυρετού).
Ροδόχρους πιτυρίαση (PR): herald patch → «χριστουγεννιάτικο δέντρο» στον κορμό.
Μη ειδικά ιογενή εξανθήματα ενηλίκων (ήπιος κνησμός, ταχεία αποδρομή).
Σπάνια: ερυθηματώδεις πλάκες ή PR-όμοια εξανθήματα σε ανοσοκαταστολή.
Η εμφάνιση εξανθήματος μετά την ύφεση του πυρετού υποστηρίζει ιογενή αιτιολογία τύπου ροδόλας.
Η καλή γενική κατάσταση και η ταχεία αποδρομή είναι τυπικές.
14.2 Ροδόχρους πιτυρίαση (Pityriasis rosea, PR)
Η PR είναι συχνό, καλοήθες εξάνθημα νεαρών ενηλίκων/εφήβων με πιθανή σύνδεση με επανενεργοποίηση HHV-6/7.
Συχνά προηγείται herald patch (προδρόμος πλάκα), ακολουθούμενο από πολυάριθμες οβάλ πλάκες με λεπτή περιφερική απολέπιση
σε διάταξη «χριστουγεννιάτικου δέντρου» κατά μήκος των γραμμών Langer στον κορμό.
🔬 Infobox – PR σε 60’’
Herald patch: 2–5 cm οβάλ, ροδόχρους πλάκα με κολερεττίωση.
Δευτερογενείς βλάβες: μικρότερες οβάλ πλάκες σε παράλληλη διάταξη στον κορμό.
Κνησμός: συνήθως ήπιος–μέτριος· απουσιάζει σε αρκετούς.
Χρησιμοποιήστε ενυδατικές & ήπια τοπικά στεροειδή για κνησμό
Βελτιώνει συμπτώματα, προστατεύει τον δερματικό φραγμό
Επιστροφή αν επιμένει >8–12 εβδομ. ή εμφανιστούν νέα συμπτώματα
Αποκλεισμός εναλλακτικών διαγνώσεων
14.6 Ειδικοί πληθυσμοί
Κύηση: PR γενικά καλοήθης· αντιμετώπιση κυρίως συμπτωματική· διεπιστημονική εκτίμηση σε εκτεταμένες/συμπτωματικές περιπτώσεις.
Ανοσοκαταστολή: PR-όμοια/εκτεταμένα εξανθήματα — χαμηλός ουδός για έλεγχο διαφορικής (μυκητιάσεις, φάρμακα)·
συζήτηση με λοιμωξιολόγο αν υπάρχει συσχέτιση με ιαιμία HHV-6/7.
Η PCR HHV-7 από σίελο ή δέρμα μπορεί να είναι θετική χωρίς να σημαίνει αιτιολογική σχέση με το εξάνθημα.
Η απόδοση αιτίας βασίζεται σε κλινικό μοτίβο, αποκλεισμό άλλων αιτιών και, όπου χρειάζεται, στην εξέλιξη της εικόνας.
Disclaimer: Το κείμενο είναι εκπαιδευτικό και δεν υποκαθιστά ιατρική γνωμάτευση. Σε επιμένοντα/άτυπα εξανθήματα ή συνοδά συστηματικά συμπτώματα, ζητήστε ιατρική αξιολόγηση.
15) HHV-7 & Ογκολογία
Σε αντίθεση με άλλους ερπητοϊούς (π.χ. EBV/HHV-4 και HHV-8), ο HHV-7
δεν έχει τεκμηριωθεί ως ογκογόνος ιός. Η βιβλιογραφία περιλαμβάνει μεμονωμένες παρατηρήσεις
ή μικρές σειρές όπου ανιχνεύεται HHV-7 DNA/RNA σε ιστικά δείγματα ή αίμα ασθενών με νεοπλασίες,
αλλά η αιτιολογική σχέση παραμένει μη αποδεδειγμένη. Τις περισσότερες φορές,
η παρουσία ιικού υλικού ερμηνεύεται ως «συνοδός» (bystander) λόγω της επίμονης λανθάνουσας λοίμωξης σε Τ-λεμφοκύτταρα.
📦 Infobox – Τι ξέρουμε / Τι δεν ξέρουμε
Δεν έχει αναγνωριστεί ως αιτία συγκεκριμένης κακοήθειας.
Περιστασιακή ανίχνευση HHV-7 σε δείγματα νεοπλασιών, χωρίς σταθερή αναπαραγωγιμότητα.
Πιθανή έμμεση επίδραση μέσω ανοσορρύθμισης σε ευπαθείς (π.χ. ανοσοκαταστολή).
Απουσιάζουν μεγάλες προοπτικές μελέτες με ισχυρά καταληκτικά σημεία.
Απουσία in situ τεκμηρίωσης (π.χ. ιστική έκφραση πρωτεϊνών/τρανσκριπτομική) σε πολλές μελέτες.
15.2 Πρακτικές επιπτώσεις για κλινικούς
Μην αποδίδετε κακοήθεια στον HHV-7 μόνο λόγω θετικής PCR σε αίμα/ιστό.
Θεραπευτικές αποφάσεις βασίζονται στα ογκολογικά πρωτόκολλα και όχι σε HHV-7 θετικότητα.
Σε ανοσοκαταστολή/μεταμόσχευση, αναζητήστε κυρίως EBV (PTLD) και άλλες καθιερωμένες αιτίες.
Αν συνυπάρχει κλινικά σημαντική ιογενής νόσος (π.χ. νευρολογική) με HHV-7, η αντιμετώπιση γίνεται ως λοίμωξη (βλ. θεραπεία), όχι ως ογκολογικός στόχος.
✅ Infobox – Take-home messages
Ο HHV-7 δεν θεωρείται αποδεδειγμένα ογκογόνος.
Θετικές μοριακές δοκιμές απαιτούν προσεκτική ερμηνεία με κλινικό συσχετισμό.
Η ανοσορρύθμιση μπορεί να παίζει ρόλο, αλλά η αιτιολογία καρκίνου παραμένει μη τεκμηριωμένη.
15.3 Κατευθύνσεις έρευνας
Προοπτικές κοόρτες με συστηματική καταγραφή ιαιμίας/ιστικής έκφρασης & κλινικών εκβάσεων.
In situ υβριδισμός/ιστοχημεία & single-cell για χαρτογράφηση ιικού φορτίου εντός μικροπεριβάλλοντος όγκου.
Μεταγραφωμική/πρωτεωμική για διερεύνηση πιθανών ιικών πρωτεϊνών που επηρεάζουν σηματοδότηση/πρόληψη απόπτωσης.
Συν-λοίμωξη μοντέλα με EBV/HHV-8 για έλεγχο συνεργιστικών επιδράσεων.
🧭 Επίλογος (Ογκολογία)
Μέχρι σήμερα, ο HHV-7 δεν συνιστά επιβεβαιωμένο ογκολογικό στόχο. Η παρουσία του σε δείγματα
ερμηνεύεται κυρίως ως συνοδός λόγω της εκτεταμένης λανθάνουσας λοίμωξης στον πληθυσμό. Η κλινική πράξη
εστιάζει στην τεκμηριωμένη αιτιολογία κάθε νεοπλασίας και στη στοχευμένη θεραπεία βάσει κατευθυντήριων.
16) Εργαστηριακές Εξετάσεις για HHV-7 (Practical Lab Guide)
Η εργαστηριακή προσέγγιση στον HHV-7 είναι PCR-κεντρική (ποιοτική/ποσοτική), με έμφαση στο σωστό δείγμα,
στην προ-αναλυτική ποιότητα και στην ορθή ερμηνεία σε συνάφεια με το κλινικό σενάριο. Η ορολογία έχει δευτερεύοντα ρόλο. Παρακάτω παρέχεται πρακτικός οδηγός παραγγελίας, λήψης, ανάλυσης και αναφοράς.
Ποσοτική PCR: βαθμονόμηση με standards, αναφορά σε copies/mL (πλάσμα/ΕΝΥ) ή copies/106 PBMCs.
Multiplex: προσοχή σε competition/αναστολή· επιβεβαίωση θετικών στόχων με μονοπλεκτική αν χρειαστεί.
QC/QA στοιχείο
Σκοπός
Ενέργεια αν αποτύχει
Εσωτερικός μάρτυρας (IC)
Έλεγχος αναστολής/εκχύλισης
Επανάληψη εκχύλισης/αραίωση δείγματος
Αρνητικός μάρτυρας (NTC)
Έλεγχος επιμόλυνσης
Stop run, απολύμανση, επανάληψη
Θετικός μάρτυρας
Ακεραιότητα αντιδραστηρίων/πλατφόρμας
Έλεγχος καμπύλης/LOD, αντικατάσταση kit
🔬 Infobox – Τεχνικές Σημειώσεις
Στόχοι γονιδίων: εξειδικευμένοι εκκινητές για HHV-7 ώστε να μην ενισχύουν HHV-6.
LOD/LOQ: να αναφέρεται στο δελτίο· το Ctδεν είναι απόλυτα συγκρίσιμο μεταξύ πλατφορμών.
PBMCs: αυξημένη ευαισθησία για λανθάνουσα δεξαμενή· πλάσμα για ενεργή ιαιμία.
16.4 Ερμηνεία αποτελεσμάτων (matrix)
Δείγμα
PCR
Κλινικό πλαίσιο
Ερμηνεία
Επόμενα βήματα
ΕΝΥ
Θετική
Συμβατή ΚΝΣ νόσος
Ισχυρή ένδειξη αιτιότητας
Θεραπεία κατά κρίση, έλεγχος για συν-ιοί
ΕΝΥ
Αρνητική
Υψηλή υποψία
Δεν αποκλείει πρώιμα
Επανάληψη/νέο δείγμα, εναλλακτικές αιτίες
Αίμα (πλάσμα)
Χαμηλό φορτίο
Ήπια συμπτώματα
Πιθανή παροδική ιαιμία
Σειριακή παρακολούθηση 3–7 ημ.
Σίελος
Θετική
Χωρίς κλινικά σημεία
Συχνή ασυμπτωματική αποβολή
Καμία θεραπευτική ενέργεια· κλινικός συσχετισμός
🚨 Triggers για άμεση επικοινωνία με κλινικό
Θετική PCR ΕΝΥ για HHV-7.
Ταχεία αύξηση ιικού φορτίου αίματος σε ανοσοκαταστολή.
Συν-θετικότητα με HHV-6/CMV/EBV σε συμβατή οργανοπάθεια.
16.5 Αναφορά αποτελεσμάτων – Πρότυπα
Εξέταση: HHV-7 DNA PCR (ποσοτική)
Δείγμα: Πλάσμα (EDTA)
Αποτέλεσμα: 2.8 × 103 copies/mL
LOD/LOQ: 200 / 500 copies/mL
Σχόλιο ερμηνείας: Χαμηλού επιπέδου ιαιμία. Συνιστάται κλινικός συσχετισμός και,
εφόσον ενδείκνυται, σειριακή μέτρηση σε 3–7 ημέρες. Σε ανοσοκαταστολή προτείνεται παράλληλος έλεγχος HHV-6/CMV/EBV.
Εξέταση: HHV-7 DNA PCR (ποιοτική, ΕΝΥ)
Αποτέλεσμα: Θετικό
Σχόλιο: Η ανίχνευση HHV-7 DNA στο ΕΝΥ σε συμβατή κλινική εικόνα υποστηρίζει εμπλοκή του ιού στο ΚΝΣ.
Συνιστάται αξιολόγηση για άλλους ερπητοϊούς (HSV-1/2, VZV, HHV-6, CMV/EBV) και θεραπευτική εκτίμηση.
16.6 Reflex testing & αλγόριθμοι
ΚΝΣ δείγμα → multiplex πάνελ. Αν HHV-7 μόνο θετικό: επιβεβαιωτική μονοπλεκτική + ενημέρωση κλινικής ομάδας.
Ανοσοκαταστολή με ιαιμία → παράλληλη ποσοτική PCR HHV-6/CMV/EBV και επανάληψη εντός 3–7 ημερών.
Χαμηλό φορτίο κοντά στο LOD → επανάληψη εκχύλισης και/ή νέο δείγμα.
16.7 Διασφάλιση ποιότητας & διαπίστευση
ISO 15189 διαδικασίες: validation/verification, ακρίβεια, επαναληψιμότητα, αβεβαιότητα μέτρησης (ποσοτική PCR).
EQA/Proficiency: συμμετοχή σε εξωτερικά σχήματα όπου διατίθενται.
✅ Infobox – «Καθαρό» report που αγαπούν οι κλινικοί
Τύπος δείγματος & χρόνος λήψης.
Μέθοδος (RT-PCR), LOD/LOQ, τυχόν αναστολή.
Αποτέλεσμα με μονάδες (copies/mL ή copies/106 PBMCs).
Σύντομο σχόλιο ερμηνείας & πρόταση επανάληψης όπου δει.
16.8 Επικοινωνία εργαστηρίου–κλινικού
Critical values: θετική ΕΝΥ PCR κοινοποιείται τηλεφωνικά με καταγραφή.
Διαφοροποιήσεις: ασυνήθιστα μοτίβα (π.χ. υψηλό φορτίο χωρίς συμπτώματα) → συζήτηση για επαναληπτικό δείγμα.
Εκπαίδευση: ενημερωτικά φύλλα για «Ct ≠ φορτίο» και μη συγκρισιμότητα μεταξύ πλατφορμών.
ℹ️ Συχνές παγίδες
Υπερερμηνεία θετικού σιέλου ως ενεργού νόσου.
Σύγχυση Ct με απόλυτο ιικό φορτίο μεταξύ διαφορετικών κιτ.
Παράλειψη ελέγχου HHV-6/CMV/EBV σε ανοσοκαταστολή.
Σημείωση: Το παρόν SOP είναι εκπαιδευτικό και απαιτεί προσαρμογή στις διαδικασίες του εκάστοτε εργαστηρίου,
στα κιτ/πλατφόρμες και στις τοπικές κατευθυντήριες. Η ερμηνεία πρέπει να γίνεται σε στενή συνεργασία με την κλινική ομάδα.
17) Δημόσια Υγεία & Πρόληψη για HHV-7
Ο HHV-7 κυκλοφορεί ευρέως στην κοινότητα και μεταδίδεται κυρίως μέσω σιέλου/στενής επαφής
(π.χ. κοινή χρήση ποτηριών, «φιλιά στο στόμα», παιχνίδια που μπαίνουν στο στόμα). Τα περισσότερα επεισόδια είναι ήπια
ή ασυμπτωματικά· η πρόληψη εστιάζει σε υγιεινή χεριών, καθαρισμό επιφανειών και εκπαίδευση.
Δεν υπάρχει εμβόλιο για HHV-7.
📦 Infobox – Βασικά Μηνύματα Δημόσιας Υγείας
Μετάδοση: κυρίως σιέλος, στενή επαφή, κοινά σκεύη/αντικείμενα.
Καταγραφή αυξημένων απουσιών με πυρετό/εξάνθημα ανά τάξη.
Ενίσχυση καθαρισμών υψηλής αφής (2×/ημ. για 1–2 εβδομάδες).
Ενημερωτικό προς γονείς με μέτρα υγιεινής & κριτήρια επιστροφής (template).
Στοχευμένη επικοινωνία με ευπαθείς (ανοσοκαταστολή στο σπίτι) για εξατομίκευση.
Ανάλυση μετά 2 εβδομάδες: επάνοδος στη συνήθη ρουτίνα εφόσον μειωθούν τα κρούσματα.
17.3 Χώροι Εργασίας & Κοινότητα
Παρουσία στην εργασία: αποφυγή όταν υπάρχει πυρετός ή συστηματικά συμπτώματα· επιστροφή μετά 24h απυρεξίας.
Μέτρα ρουτίνας: υγιεινή χεριών, «αναπνευστική εθιμοτυπία», καθαρισμός κοινόχρηστων.
Εκδηλώσεις/συνάθροιση: αν είστε εμπύρετος/καταπονημένος, προτιμήστε να αναβάλετε.
🔬 Infobox – Υγειονομικές Δομές
Precautions: Standard Precautions· γάντια/μάσκα μόνο εφόσον υπάρχει έκθεση σε σάλιο ή αναπνευστικά συμπτώματα.
Περιβάλλον: συνήθη πρωτόκολλα καθαρισμού επαρκούν (οι ερπητοϊοί είναι enveloped και ευαίσθητοι στα απολυμαντικά).
Ενημέρωση προσωπικού για αποφυγή κοινής χρήσης σκευών/μπουκαλιών νερού.
17.4 Ευπαθείς Ομάδες
Ανοσοκαταστολή/Μεταμοσχευμένοι: εξατομικευμένη συμβουλή· έμφαση στην υγιεινή & αποφυγή στενής επαφής με εμπύρετα άτομα.
Κύηση: γενική υγιεινή· αποφυγή κοινών σκευών με μικρά παιδιά· συμβουλή ιατρού σε επιμένοντα συμπτώματα.
Βρέφη: αποφυγή «φιλιών στο στόμα», καθαρισμός παιχνιδιών, υγιεινή χεριών φροντιστών.
ℹ️ Νομικό/Δηλωτικό Πλαίσιο
Ο HHV-7 συνήθως δεν αποτελεί νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης· ακολουθήστε πάντα τους τοπικούς/εθνικούς κανονισμούς
και τις οδηγίες των αρμόδιων αρχών για διαχείριση συρροών σε σχολεία/ιδρύματα.
17.5 «Myth-busting» – Μύθοι & Γεγονότα
Μύθος
Γεγονός
«Κάθε εξάνθημα παιδιού = επικίνδυνο για συμμαθητές»
Τα περισσότερα ιογενή εξανθήματα είναι ήπια & αυτοπεριοριζόμενα. Επιστροφή μετά 24h απυρεξίας.
«Χρειάζεται ειδικό απολυμαντικό υψηλής ισχύος»
Τα συνήθη εγκεκριμένα απολυμαντικά επαρκούν για enveloped ιούς όπως οι ερπητοϊοί.
«Πρέπει να κάνουν όλοι τεστ για HHV-7»
Ο εργαστηριακός έλεγχος δεν απαιτείται ρουτίνα· έχει αξία μόνο με κλινική ένδειξη.
17.6 Έτοιμα Templates Επικοινωνίας
Για γονείς (σύντομο σημείωμα):
«Στο τμήμα παρατηρούνται μεμονωμένα περιστατικά εμπύρετου/εξανθήματος συμβατά με ιογενή λοίμωξη (όπως HHV-6/7).
Τα συμπτώματα είναι συνήθως ήπια και αυτοπεριοριζόμενα. Παρακλούμε ενισχύστε την υγιεινή χεριών,
αποφύγετε την κοινή χρήση σκευών και κρατήστε τα παιδιά στο σπίτι αν έχουν πυρετό.
Επιστροφή στο σχολείο μετά 24 ώρες απυρεξίας και καλή γενική κατάσταση.»
Για προσωπικό καθαριότητας (οδηγία 1 σελίδας):
Επιφάνειες υψηλής αφής: καθαρισμός/απολύμανση 1–2×/ημ. με εγκεκριμένο προϊόν.
Παιχνίδια/υλικά στοματικής επαφής: πλύσιμο μετά από χρήση· αντικατάσταση αν φθαρούν.
Γάντια όταν χειριζόμαστε υλικά με σάλιο· υγιεινή χεριών μετά την αφαίρεση.
Επικοινωνία: Σύντομο ενημερωτικό σε γονείς/προσωπικό χωρίς πανικό.
Επανεκτίμηση: Μετά 1–2 εβδομάδες με βάση απουσίες/συμπτώματα.
Σημείωση: Το παρόν κεφάλαιο έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά οδηγίες δημόσιας υγείας.
Ακολουθήστε τις τοπικές κατευθυντήριες/νόρμες για σχολεία, χώρους εργασίας και υγειονομικές δομές.
18) Συχνά Λάθη & Checklists (HHV-7)
Η κλινική και εργαστηριακή ερμηνεία του HHV-7 σκοντάφτει συχνά σε υπερερμηνεία μοριακών αποτελεσμάτων, λανθασμένη επιλογή δείγματος και μη αναγνώριση κρίσιμων κλινικών σημάτων (ιδίως στο ΚΝΣ και στην ανοσοκαταστολή).
Το παρόν τμήμα συμπυκνώνει τα συχνότερα σφάλματα και παρέχει πρακτικά checklists για άμεση χρήση.
🚫 Infobox – Top 10 Συχνά Λάθη
Ερμηνεία θετικής PCR σιέλου ως ενεργού νόσου χωρίς κλινικό συσχετισμό.
Χρήση ορολογίας (IgM/IgG) για διάγνωση πρόσφατης λοίμωξης.
Παράλειψη ποσοτικής PCR & σειριακής παρακολούθησης σε ανοσοκαταστολή.
Καθυστέρηση οσφυονωτιαίας παρακέντησης σε ύποπτη ΚΝΣ νόσο.
Υπερχρήση αντιϊκών σε ήπια/αυτοπεριοριζόμενα σενάρια.
Μη προσαρμογή δόσης σε ΧΝΑ (GCV/VGC/FOS) & ανεπαρκές monitoring τοξικοτήτων.
Παράβλεψη άλλων ερπητοϊών (HHV-6/CMV/EBV) σε μεταμόσχευση/ανοσοκαταστολή.
Σύγχυση Ct τιμών μεταξύ διαφορετικών πλατφορμών (μη συγκρίσιμες).
Θεραπεία: Υποστηρικτική για ήπια· αντιϊκά off-label μόνο σε σοβαρά/οργανοπάθεια.
Δημόσια υγεία: Επιστροφή σχολείο/δουλειά μετά 24h απυρεξίας.
Σημείωση: Οι λίστες λειτουργούν ως πρακτικές υπενθυμίσεις και δεν υποκαθιστούν πρωτόκολλα/κατευθυντήριες της μονάδας σας.
19) Συμβουλευτική Ασθενούς & Επικοινωνία
Η επικοινωνία για τον HHV-7 πρέπει να είναι σαφής, καθησυχαστική και προσαρμοσμένη στο κοινό (γονείς, έγκυες, ανοσοκατεσταλμένοι).
Το μεγαλύτερο μέρος των λοιμώξεων είναι ήπιο ή ασυμπτωματικό, ενώ τα «κόκκινα σημαιάκια» απαιτούν άμεση αξιολόγηση.
Παρακάτω παρέχονται έτοιμα scripts, cards, FAQ και templates που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτούσια.
🎯 Infobox – «Elevator pitch» για HHV-7 (30″)
«Ο HHV-7 είναι ένας πολύ συχνός ιός που συνήθως προκαλεί ήπια συμπτώματα, όπως πυρετό και παροδικό εξάνθημα.
Οι περισσότεροι αναρρώνουν μόνο με ξεκούραση και ενυδάτωση. Εξετάσεις/θεραπείες χρειάζονται μόνο όταν υπάρχουν
ειδικές ενδείξεις (π.χ. νευρολογικά συμπτώματα ή σοβαρή ανοσοκαταστολή).»
19.1 Τι λέω σε απλό λόγο (plain language)
Τι είναι: Ένας κοινός ιός της οικογένειας του έρπη που μένει «ήσυχος» στο σώμα.
Πώς κολλάει: Με σάλιο/στενή επαφή (ποτήρια, κουτάλια, φιλιά στο στόμα).
Συμπτώματα: Στα παιδιά συχνά πυρετός και μετά ένα ροζ εξάνθημα που περνά μόνο του. Στους ενήλικες, συνήθως ήπιο.
Θεραπεία: Κυρίως υγρά, ξεκούραση, αντιπυρετικά. Ειδικά αντιιικά μόνο σε ειδικές περιπτώσεις.
Πρόληψη: Πλύσιμο χεριών, όχι κοινή χρήση σκευών, αποφυγή «φιλιών στο στόμα» με βρέφη.
✅ Teach-back (1 λεπτό)
«Πώς θα περιγράφατε σε δικό σας άνθρωπο τι είναι ο HHV-7;»
«Ποια 2 πράγματα θα κάνετε στο σπίτι σήμερα;»
«Ποια σημάδια θα σας κάνουν να μας καλέσετε άμεσα;»
19.2 Scripts ανά σενάριο
Σενάριο
Μήνυμα (λέξη προς λέξη)
Call-to-action
Γονέας με παιδί «ροδόλα»
«Το εξάνθημα εμφανίζεται αφού πέσει ο πυρετός και φεύγει μόνο του σε λίγες μέρες. Δώστε υγρά, παρακεταμόλη αν χρειαστεί, και αφήστε το παιδί να ξεκουραστεί.»
Επιστροφή σχολείο μετά 24h απυρεξίας & καλή διάθεση
Ανοσοκατεσταλμένος ενήλικας με κακουχία
«Επειδή τα φάρμακά σας χαμηλώνουν την άμυνα, θα ελέγξουμε με ειδικό τεστ το αίμα. Αν δούμε αύξηση ή συμπτώματα, θα προσαρμόσουμε τη θεραπεία σας.»
Σειριακή PCR, επικοινωνία αν πυρετός >38.5°C ή νέα συμπτώματα
Έγκυος με ήπιο σύνδρομο
«Τα περισσότερα περιστατικά είναι ήπια και δεν χρειάζονται ειδικές εξετάσεις. Θα δώσουμε οδηγίες για ενυδάτωση και ξεκούραση, και θα επανεκτιμήσουμε αν κάτι αλλάξει.»
Επικοινωνία για επιμένοντα υψηλό πυρετό ή νευρολογικά
Τηλεφωνική συμβουλή για εξάνθημα ενηλίκου
«Αν δεν υπάρχει πυρετός/δύσπνοια/ζάλη, μπορείτε να δοκιμάσετε ενυδατική και ήπιο αντιισταμινικό. Αν επιμείνει >2 εβδομάδες ή χειροτερέψει, κλείστε ραντεβού.»
Ραντεβού εντός 7–10 ημερών αν δεν βελτιωθεί
📝 Οδηγίες εξιτηρίου (1 σελίδα)
Σήμερα: Υγρά/ξεκούραση, ελαφριά διατροφή, αντιπυρετικό αν χρειάζεται.
Εργασία/σχολείο: Επιστροφή μετά 24h απυρεξίας & καλή γενική κατάσταση.
19.3 Καρτέλες ανά πληθυσμό
👨👩👧 Γονείς
Το εξάνθημα μετά τον πυρετό είναι συνηθισμένο και περνά μόνο του.
Δώστε υγρά/παρακεταμόλη, αποφύγετε ασπιρίνη.
Ζητήστε βοήθεια αν το παιδί είναι υπερβολικά νωθρό ή κάνει σπασμούς.
🛡️ Ανοσοκατεσταλμένοι
Ειδοποιήστε για πυρετό, εξάνθημα με κακουχία ή νευρολογικά.
Μπορεί να χρειαστούν επαναληπτικά τεστ αίματος (PCR).
Μην αλλάζετε μόνοι σας την ανοσοκαταστολή.
🤰 Κύηση
Τα περιστατικά είναι συνήθως ήπια· συνεχίστε ενυδάτωση/ανάπαυση.
Καλέστε αν ο πυρετός επιμένει ή υπάρχουν νευρολογικά.
Ο θηλασμός γενικά συνεχίζεται με καλή υγιεινή χεριών.
ℹ️ Μύθοι & Αλήθειες
Μύθος: «Κάθε εξάνθημα σημαίνει σοβαρή λοίμωξη» → Αλήθεια: τα περισσότερα είναι ήπια και αυτοπεριοριζόμενα.
Μύθος: «Χρειάζονται πάντα αντιιικά» → Αλήθεια: μόνο σε ειδικές περιπτώσεις.
Μύθος: «Το εξάνθημα είναι μεταδοτικό» → Αλήθεια: συχνά εμφανίζεται αφού μειωθεί η μεταδοτικότητα.
19.4 Επικοινωνιακά «κλειδιά» για επαγγελματίες
Ενσυναίσθηση πρώτα: «Καταλαβαίνω ότι το εξάνθημα αγχώνει· ας το δούμε μαζί βήμα-βήμα».
Κανονικοποίηση: «Το βλέπουμε συχνά και συνήθως περνά γρήγορα».
Σαφή όρια: δώστε 3–4 συγκεκριμένα red flags και γραπτές οδηγίες.
Teach-back: ζητήστε από τον ασθενή να επαναδιατυπώσει το πλάνο.
💬 Templates (SMS/Portal)
Μετά την επίσκεψη: «Σύμφωνα με την αξιολόγηση, τα συμπτώματά σας είναι συμβατά με ήπια ιογενή λοίμωξη (π.χ. HHV-6/7). Υγρά, ανάπαυση, αντιπυρετικό αν χρειαστεί. Επικοινωνήστε άμεσα αν εμφανιστούν: επίμονος πυρετός >38.5°C >3–5 ημέρες, έντονη υπνηλία/σύγχυση, σπασμοί, δύσπνοια, πόνος στο στήθος.»
Ανοσοκαταστολή: «Θα επαναλάβουμε εξετάσεις αίματος (PCR) σε 3–7 ημέρες. Καλέστε εάν έχετε νέο πυρετό ή επιδείνωση.»
19.5 «Τρίλεπτη» συμβουλευτική (δομημένη)
Αναγνώριση ανησυχίας (20″) – «Ποιο είναι το μεγαλύτερο άγχος σας σήμερα;»
Πλαίσιο/προσδοκίες (40″) – «Συνήθως είναι ήπιο και αυτοπεριοριζόμενο…»
Σημείωση: Το παρόν υλικό προορίζεται για ενημέρωση και δεν υποκαθιστά εξατομικευμένη ιατρική συμβουλή.
20) Βιβλιογραφία & Περαιτέρω Ανάγνωση (HHV-7)
Επιλεγμένες πηγές με σύντομες σημειώσεις ανά θεματική. Περιλαμβάνονται σύγχρονες ανασκοπήσεις, κλινικές σειρές, εργαστηριακές οδηγίες και ελληνικές πηγές για δημόσια υγεία/ποιότητα.
20.1 Ανασκοπήσεις & «θεμέλια» για HHV-7
Verbeek R et al. Update on human herpesvirus 7 pathogenesis and clinical disease (2024). Αναλυτική επισκόπηση παθογένεσης, επιδημιολογίας και κενών γνώσης· προτείνει μοντέλο παθογένεσης. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
ESPID Review (Παιδιατρικές λοιμώξεις): Human Herpesvirus 6 and 7 infections in immunocompetent children (2025, PDF). Πρακτικές κλινικές συστάσεις για πρωτογενείς λοιμώξεις/ερμηνεία PCR. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
StatPearls – Roseola infantum (τελευταία ενημέρωση 2023–2025). Περιγράφει «πυρετός→ταχεία ύφεση→εξάνθημα», HHV-6 ως κύριο αίτιο και HHV-7 σπανιότερα. Χρήσιμο για γρήγορη ανασκόπηση. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
20.2 Νευρολογικές εκδηλώσεις & ΚΝΣ
Virology Journal (2025): Σειρά 12 ανοσοεπαρκών παιδιών με σοβαρή εγκεφαλίτιδα HHV-7 (mNGS σε ΕΝΥ). Φωτίζει σπάνια αλλά υπαρκτή βαρειά νόσο· χρήσιμο για red flags/διαγνωστική στρατηγική. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Lynch M et al. (2023): Λιμβική εγκεφαλίτιδα σχετιζόμενη με HHV-7· λεπτομερές κλινικό/απεικονιστικό προφίλ. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Yang J et al. (2022): Αυτοάνοση εγκεφαλίτιδα με θετικό HHV-7—τονίζει τη σπανιότητα σε ανοσοεπαρκείς και τη νευροτροπικότητα. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Kurc MA et al. (2024): Systematic review/meta-analysis για συσχέτιση PR με HHV-6/7· υποστηρίζει αιτιολογικό ρόλο και συζητά σύγχυση στη βιβλιογραφία. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Drugs in R&D (2025): Σύνοψη αποδείξεων για αποτελεσματικότητα acyclovir στην PR (RR 2.45–5.72 σε αναλύσεις) — πιθανή εμπλοκή HHV-6/7. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
Critical Care (2023): HHV-7 σε κατώτερο αναπνευστικό σε βαριά πνευμονία· συζήτηση για κλινική σημασία ανεύρεσης έναντι «bystander». :contentReference[oaicite:9]{index=9}
Pilot study (2024): Ανίχνευση HHV-7/HHV-6/5 σε ούρα υγιών—στρατηγικές «immune profiling»· βοηθά στην κατανόηση φορείας/απέκκρισης. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
20.5 Εργαστηριακά – Διάγνωση & ερμηνεία
Eurofins Biomnis – οδηγός εξέτασης HHV-7 PCR: συνοπτικά για είδος δείγματος/κλινική αξία· καλή υπενθύμιση για «σωστό δείγμα για σωστή ερώτηση». :contentReference[oaicite:11]{index=11}
Δείκτες οροεπιπολασμού: μελέτη 2023 για HHV-7 IgG σε παιδιά—χρήσιμη για counseling γονέων (πρώιμη έκθεση). :contentReference[oaicite:12]{index=12}
ECDC – Συστηματική ανασκόπηση επώασης/μεταδοτικότητας στα παιδιά (συμπεριλαμβάνει στοιχεία για ροδοέξανθημα: επώαση ~10 ημέρες, απέκκριση σε σάλιο/κόπρανα εβδομάδων). :contentReference[oaicite:13]{index=13}
Cleveland Clinic / RCH Melbourne / DermNet: σαφή ενημερωτικά για ροδοέξανθημα, χρήσιμα για έγγραφα επικοινωνίας/AVS. :contentReference[oaicite:14]{index=14}
Mayo Clinic & Medscape – επικαιροποιημένα facts για αιτιολογία/κλινική φυσική ιστορία. :contentReference[oaicite:15]{index=15}
Ανασκόπηση 2025: επανενεργοποίηση HHV-6/7 σε allogeneic CAR-T—σημασία για παρακολούθηση/mitigation στη βιομηχανική παραγωγή. :contentReference[oaicite:16]{index=16}
ΕΟΔΥ: επίσημες σελίδες για ιογενή εξανθήματα άλλων αιτίων που μπαίνουν στη διαφορική (Parvovirus B19, Coxsackie)—χρήσιμες για σχολεία/δομές. :contentReference[oaicite:17]{index=17}
Υπουργείο Υγείας (Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 2024–2025): επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα/συστάσεις—βοηθά στην ορθή επικοινωνία προς γονείς. :contentReference[oaicite:18]{index=18}
ΕΣΥΔ – ISO 15189: Κατευθυντήρια για διαπίστευση κλινικών εργαστηρίων· σχετικό με ενότητες προ-/μετά-αναλυτικών και αναφοράς αποτελεσμάτων. :contentReference[oaicite:19]{index=19}
Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…
