🧬 Τι Είναι η Ανοσοθεραπεία;
Η ανοσοθεραπεία (immunotherapy) είναι μια σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση που αξιοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για να καταπολεμήσει νόσους, όπως:
Ο καρκίνος
Τα αυτοάνοσα νοσήματα
Οι αλλεργίες
Ορισμένες λοιμώξεις
🔬 Αντί να σκοτώνει άμεσα τα παθολογικά κύτταρα, όπως π.χ. η χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία ενεργοποιεί, ενισχύει ή τροποποιεί την ανοσιακή απόκριση του ίδιου του οργανισμού.
📌 Πώς Λειτουργεί;
Η ανοσοθεραπεία:
Ενισχύει το ανοσοποιητικό να επιτεθεί σε “ξένα” ή καρκινικά κύτταρα
Αναστέλλει παθολογικές ανοσοαντιδράσεις (σε αυτοάνοσα)
Αντικαθιστά ελλιπείς ή ανώμαλες ανοσιακές λειτουργίες
📂 Παραδείγματα Τύπων Ανοσοθεραπείας:
| Τύπος | Εφαρμογή |
|---|---|
| Αναστολείς ελέγχου (checkpoint inhibitors) | Καρκίνος (π.χ. μελάνωμα, πνεύμονας) |
| CAR-T λεμφοκύτταρα | Αιματολογικές κακοήθειες |
| Μονοκλωνικά αντισώματα | Καρκίνος, αυτοάνοσα |
| Αλλεργιοθεραπεία | Ρινίτιδα, άσθμα, αλλεργίες |
| Βιολογικοί παράγοντες | Ρευματοειδής αρθρίτιδα, ΣΕΛ |
| Εμβόλια ανοσοθεραπείας | Καρκίνος, HIV, COVID-19 (νεοαντιγόνα) |
✅ Πλεονεκτήματα:
Στοχευμένη δράση
Μακροχρόνια αποτελέσματα
Συχνά λιγότερες παρενέργειες από τις κλασικές θεραπείες
Ενισχύει τη φυσική άμυνα του οργανισμού
⚠️ Προκλήσεις:
Όχι κατάλληλη για όλους
Ανοσολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες
Πολύ υψηλό κόστος
Χρήζει εξειδίκευσης και παρακολούθησης
📌 Η ανοσοθεραπεία αποτελεί μια επανάσταση στην ιατρική, ιδιαίτερα στην ογκολογία και την αυτοανοσολογία. Συνδυάζει ακρίβεια, προσωποποιημένη θεραπεία και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
📋 Πίνακας: Τύποι Ανοσοθεραπείας – Ενδείξεις – Παραδείγματα
| Τύπος Ανοσοθεραπείας | Ενδείξεις | Παραδείγματα |
|---|---|---|
| Αναστολείς Ελέγχου (Checkpoint Inhibitors) | Καρκίνος (μελάνωμα, πνεύμονας, νεφρός) | Nivolumab, Pembrolizumab, Atezolizumab |
| Μονοκλωνικά Αντισώματα (mAbs) | Καρκίνος, αυτοάνοσα, COVID-19 | Trastuzumab, Infliximab, Tocilizumab |
| CAR-T Λεμφοκύτταρα | Λευχαιμία, λεμφώματα | Tisagenlecleucel, Axicabtagene |
| Αλλεργιοθεραπεία (SCIT, SLIT) | Αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα | Grazax, ALK-Abelló |
| Εμβόλια ανοσοθεραπείας | Καρκίνος, HIV, COVID-19 | Sipuleucel-T, HPV εμβόλια |
| Ανοσοτροποποιητικά / Βιολογικοί Παράγοντες | Αυτοάνοσα (ΡΑ, ΣΕΛ, ΣΚΠ, Crohn) | Adalimumab, Secukinumab, Ocrelizumab |
| Διέγερση έμφυτης ανοσίας | Καρκίνος ουροδόχου κύστης | BCG, Imiquimod |
🔬 Πώς Λειτουργεί η Ανοσοθεραπεία;
Η θεραπευτική ιδέα βασίζεται στη ρύθμιση ή ενίσχυση της φυσικής ανοσιακής απόκρισης του οργανισμού. Κύριοι μηχανισμοί:
Διέγερση του ανοσοποιητικού για να αναγνωρίσει και να επιτεθεί σε καρκινικά ή παθολογικά κύτταρα
Καταστολή υπερδραστήριων ανοσολογικών αντιδράσεων (σε αυτοάνοσα, αλλεργίες)
Αντικατάσταση ελαττωματικών ή ελλιπών ανοσοσυνιστωσών
🧪 Είδη Ανοσοθεραπείας
| Τύπος | Περιγραφή | Ενδείξεις |
|---|---|---|
| Μονοκλωνικά Αντισώματα | Ειδικά αντισώματα που προσδένονται σε στόχους (π.χ. PD-1, HER2) | Καρκίνος, COVID-19, αυτοάνοσα |
| Αναστολείς Ελέγχου (Checkpoint Inhibitors) | Αφαιρούν τα “φρένα” των Τ-κυττάρων | Καρκίνος |
| CAR-T Cells | Γενετικά τροποποιημένα Τ-κύτταρα | Αιματολογικές κακοήθειες |
| Αλλεργιοθεραπεία | Σταδιακή απευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα | Ρινίτιδα, άσθμα |
| Ανοσοτροποποιητικά | Ενίσχυση ή καταστολή ανοσίας | Σκλήρυνση κατά πλάκας, Λύκος |
| Εμβόλια – Νεοαντιγόνα | Εκπαίδευση ανοσοποιητικού | Καρκίνος, HIV, COVID-19 |
🧬 Ανοσοθεραπεία στον Καρκίνο
📍 Εφαρμογές
Μελάνωμα
Καρκίνος πνεύμονα (NSCLC)
Καρκίνος νεφρού
Hodgkin’s λέμφωμα
Καρκίνος κεφαλής και τραχήλου
🧫 Χρησιμοποιούμενες μορφές:
Anti-PD-1 / PD-L1 (nivolumab, pembrolizumab)
Anti-CTLA-4 (ipilimumab)
CAR-T (tisagenlecleucel, axicabtagene)
Νεοαντιγονοεμβόλια (σε κλινικές δοκιμές)
🌿 Ανοσοθεραπεία σε Αυτοάνοσα Νοσήματα
Η ανοσοθεραπεία εδώ καταστέλλει ή τροποποιεί υπερβολικές ή παθολογικές ανοσολογικές αντιδράσεις.
Παράδειγμα Νοσημάτων:
Ρευματοειδής αρθρίτιδα (anti-TNF, IL-6)
Σκλήρυνση κατά πλάκας (ocrelizumab, fingolimod)
Ερυθηματώδης λύκος (belimumab)
Φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου (IBD) (infliximab, ustekinumab)
Ψωρίαση (secukinumab, guselkumab)
🌸 Αλλεργική Ανοσοθεραπεία (Απευαισθητοποίηση)
Υποδόρια (SCIT) ή υπογλώσσια (SLIT) χορήγηση αλλεργιογόνων
Μειώνει τη σοβαρότητα συμπτωμάτων και την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή
Εφαρμόζεται σε:
– Αλλεργική ρινίτιδα
– Άσθμα
– Αλλεργία σε δηλητήριο εντόμων
⚖️ Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα
| Πλεονεκτήματα | Μειονεκτήματα |
|---|---|
| Στοχευμένη δράση | Ακριβή κόστη |
| Δυνατότητα ίασης σε προχωρημένο καρκίνο | Ανοσολογικές παρενέργειες |
| Μακροχρόνια αποτελέσματα | Περιορισμός σε συγκεκριμένους ασθενείς |
| Λιγότερη τοξικότητα από χημειοθεραπεία | Ανάγκη εξειδικευμένων κέντρων |
❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🔹 Τι είναι η ανοσοθεραπεία με απλά λόγια;
Η ανοσοθεραπεία ενεργοποιεί ή τροποποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να καταπολεμήσει ασθένειες όπως ο καρκίνος, τα αυτοάνοσα και οι αλλεργίες.
🔹 Είναι η ανοσοθεραπεία καλύτερη από τη χημειοθεραπεία;
Δεν αντικαθιστά πάντα τη χημειοθεραπεία. Σε κάποιες μορφές καρκίνου (π.χ. μελάνωμα, καρκίνος πνεύμονα) υπερέχει, ενώ αλλού χρησιμοποιείται συμπληρωματικά.
🔹 Έχει παρενέργειες;
Ναι. Οι πιο συχνές είναι κόπωση, εξανθήματα, διάρροια, θυρεοειδίτιδα, πνευμονίτιδα. Οι ανοσολογικές αντιδράσεις μπορεί να είναι σοβαρές.
🔹 Είναι κατάλληλη για όλους τους ασθενείς;
Όχι. Προϋποθέτει την ύπαρξη κατάλληλων βιοδεικτών (π.χ. PD-L1), καλό ανοσολογικό προφίλ και εξειδικευμένη παρακολούθηση.
🔹 Πόσο διαρκεί η ανοσοθεραπεία;
Ανάλογα με τη νόσο: από 6 μήνες (καρκίνος) έως χρόνια (αυτοάνοσα). Η διάρκεια εξατομικεύεται.
🔹 Πώς γίνεται η χορήγηση;
Ενδοφλέβια, υποδόρια, ή σε ειδικές μορφές (π.χ. στοματικά δισκία σε αλλεργίες). Γίνεται σε νοσοκομεία ή εξειδικευμένα κέντρα.
🔹 Καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ;
Ναι. Πολλές μορφές ανοσοθεραπείας περιλαμβάνονται στα θεραπείες υψηλού κόστους (ΦΥΚ) και χορηγούνται με γνωμάτευση ειδικού.
📚 Βιβλιογραφία – Επιστημονικές Πηγές
Nature Reviews Cancer – Cancer Immunotherapy
🔗 https://www.nature.com/collections/cancerimmunotherapyNEJM – Immune Checkpoint Inhibitors in Cancer Therapy
🔗 https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMra2032260FDA – CAR-T Cell Therapy: Guidance and Approval
🔗 https://www.fda.gov/media/113903/downloadWorld Allergy Organization – Allergen Immunotherapy Guidelines
🔗 https://www.worldallergy.org/education-and-programs/education/allergen-immunotherapyΕλληνική Ρευματολογική Εταιρεία (ΕΡΕ) – Βιολογικές θεραπείες στα αυτοάνοσα
🔗 https://www.ere.gr/PubMed – Immunotherapy in Autoimmune Diseases
🔗 https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=immunotherapy+autoimmuneAmerican Cancer Society – Immunotherapy Overview
🔗 https://www.cancer.org/treatment/treatments-and-side-effects/treatment-types/immunotherapy.htmlEuropean Society for Medical Oncology (ESMO) – Immunotherapy Guidelines
🔗 https://www.esmo.org/guidelines/cancer-guidelinesΕθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (EOF) – Εγκεκριμένα φάρμακα ανοσοθεραπείας στην Ελλάδα
🔗 https://www.eof.grClinicalTrials.gov – Immunotherapy Trials
🔗 https://clinicaltrials.gov/ct2/results?term=immunotherapy📚 Ελληνικές Πηγές – Ανοσοθεραπεία
Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία (ΕΡΕ) – Βιολογικοί Παράγοντες & Ανοσοθεραπεία
📎 Οδηγίες & Ενημερωτικά φυλλάδια για θεραπείες αυτοάνοσων νοσημάτων
🔗 https://ere.grΕθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) – Φαρμακευτικά Σκευάσματα Ανοσοθεραπείας
📎 Κατάλογος εγκεκριμένων βιολογικών φαρμάκων και αντισωμάτων στην Ελλάδα
🔗 https://www.eof.grΕΟΠΥΥ – Χορήγηση ΦΥΚ (Φαρμάκων Υψηλού Κόστους) – Ανοσοθεραπεία Καρκίνου
📎 Πίνακες θεραπειών που αποζημιώνονται (π.χ. pembrolizumab, nivolumab κ.λπ.)
🔗 https://www.eopyy.gov.grΕθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) – Επιστημονικές ελληνικές δημοσιεύσεις ανοσοθεραπείας
📎 Αναζήτηση ελληνικών άρθρων σε εθνικές βάσεις δεδομένων
🔗 https://www.ekt.grΙνστιτούτο Παστέρ Ελλάδος – Έρευνα στην Ανοσολογία και Αντισώματα
📎 Ερευνητικά προγράμματα για CAR-T, εμβόλια και ανοσολογική στόχευση
🔗 https://www.pasteur.grΟγκολόγοι Ελλάδος (EOΠΕ) – Οδηγίες για Ανοσοθεραπεία σε Συγκεκριμένους Όγκους
📎 Ελληνικές κατευθυντήριες οδηγίες για ανοσοθεραπεία σε μελάνωμα, πνεύμονα, νεφρό
🔗 https://www.hesmo.grΕθνικό Ινστιτούτο Νεοπλασιών – Ενημερωτικά για ανοσοθεραπεία σε ασθενείς
📎 Φυλλάδια για την ανοσοθεραπεία σε καρκινοπαθείς, σε απλή γλώσσα
🔗 https://www.anticancer.gov.gr