23/Jul/2025

Προγεστερόνη: Ο Απόλυτος Οδηγός για τη Γυναικεία Ορμόνη

Τι είναι η Προγεστερόνη;

Η προγεστερόνη είναι μια φυσική στεροειδής ορμόνη που ανήκει στις προγεσταγόνες και παίζει καίριο ρόλο στον γυναικείο οργανισμό. Παράγεται κυρίως από το ωχρό σωμάτιο μετά την ωορρηξία, αλλά και από τον πλακούντα κατά την εγκυμοσύνη και, σε μικρότερο βαθμό, από τα επινεφρίδια και στους άνδρες από τους όρχεις.

Αποτελεί βασικό ρυθμιστή του εμμηνορρυσιακού κύκλου και της εγκυμοσύνης, επηρεάζοντας την ενδομητρική ωρίμανση, τη σταθερότητα του ενδομητρίου, την αναστολή συσπάσεων της μήτρας και την ετοιμότητα για εμφύτευση.

Η παρουσία και οι φυσιολογικές της τιμές είναι καθοριστικές για την επίτευξη και διατήρηση της εγκυμοσύνης, ενώ η έλλειψή της συνδέεται με υπογονιμότητα, αποβολές και διαταραχές του κύκλου.

Πώς Παράγεται η Προγεστερόνη

Η παραγωγή της προγεστερόνης εξαρτάται άμεσα από τη φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου, καθώς και από ορισμένες ορμόνες-κλειδιά του υποθαλαμο-υποφυσιακού-ωοθηκικού άξονα. Ακολουθεί ένας αναλυτικός οδηγός της φυσιολογικής παραγωγής της:

🧬 Κύριες Πηγές Παραγωγής

Ωοθήκες (Ωχρό Σώμα): Μετά την ωορρηξία, το θυλάκιο μετατρέπεται σε ωχρό σωμάτιο, το οποίο εκκρίνει μεγάλες ποσότητες προγεστερόνης.
Πλακούντας: Από το 2ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης και μετά, ο πλακούντας αναλαμβάνει την παραγωγή της προγεστερόνης.
Επινεφρίδια: Μικρή ποσότητα προγεστερόνης παράγεται και στα επινεφρίδια, τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες.
Όρχεις: Στους άνδρες, η παραγωγή γίνεται στους όρχεις σε μικρότερη κλίμακα.

🧪 Ορμονικός Έλεγχος

Η παραγωγή της προγεστερόνης ελέγχεται από την ορμόνη LH (Ωχρινοτρόπος Ορμόνη), η οποία αυξάνεται μετά την ωορρηξία και ενεργοποιεί την παραγωγή της στον ωοθηκικό ιστό.

Η παρακάτω ροή απεικονίζει τη φυσιολογική διαδικασία παραγωγής:

🧠 Υποθάλαμος → GnRH
⬇️
🧠 Υπόφυση → LH & FSH
⬇️
🟣 Ωοθήκες → Ωχρό Σώμα → Προγεστερόνη

🔄 Ρυθμός Έκκρισης – Κιρκάδιος Κύκλος

Η προγεστερόνη δεν παράγεται σταθερά. Ο ρυθμός παραγωγής μεταβάλλεται εντός του κύκλου αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο μέγιστος ρυθμός έκκρισης παρατηρείται συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας και νωρίς το πρωί, σε συνδυασμό με το επίπεδο της LH.

📌 InfoBox: Παράγοντες που Μπορεί να Επηρεάσουν την Παραγωγή Προγεστερόνης

📉 Στρες – καταστέλλει την υποθαλαμική GnRH
⚖️ Χαμηλό σωματικό βάρος ή εξαντλητική άσκηση
🍽️ Διατροφικές ελλείψεις (π.χ. βιταμίνη B6, χοληστερόλη)
🩺 Πολυκυστικές ωοθήκες (PCOS)
🚭 Κάπνισμα
💊 Αντισυλληπτικά που καταστέλλουν την ωορρηξία

Ορμονικός Κύκλος & Ρόλος της Προγεστερόνης

Ο γυναικείος κύκλος διαρκεί περίπου 28 ημέρες και χωρίζεται σε δύο βασικές φάσεις: τη ωοθυλακική και τη ωχρινική. Η προγεστερόνη παίζει μικρό ρόλο κατά την ωοθυλακική φάση, αλλά γίνεται κυρίαρχη ορμόνη στην ωχρινική φάση.

📆 Διακυμάνσεις της Προγεστερόνης στον Κύκλο

Η συγκέντρωση της προγεστερόνης στο αίμα είναι πολύ χαμηλή πριν την ωορρηξία (0.2–1.5 ng/mL) και αυξάνεται σημαντικά μετά την ωορρηξία (>5 ng/mL), για να προετοιμάσει το ενδομήτριο για πιθανή εμφύτευση εμβρύου.

📈 Ορμονική Αλληλεπίδραση στον Κύκλο

➡️ Ωοθυλακική Φάση: Χαμηλή προγεστερόνη, υψηλά οιστρογόνα
➡️ Ωορρηξία: Απότομη αύξηση LH → Ωχρό Σώμα
➡️ Ωχρινική Φάση: Υψηλή προγεστερόνη, σταθεροποίηση ενδομητρίου

📊 Τιμές Προγεστερόνης Κατά τη Διάρκεια του Κύκλου

Φάση Κύκλου	Τυπικές Τιμές (ng/mL)
Προωοθυλακική	0.2 – 1.0
Περί ωορρηξίας	1.0 – 5.0
Ωχρινική Φάση	5.0 – 20.0+

📉 Τι Συμβαίνει Αν Δεν Γίνει Εμφύτευση

Εάν δεν υπάρξει γονιμοποίηση, το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται, τα επίπεδα προγεστερόνης πέφτουν απότομα και ακολουθεί έμμηνος ρύση. Αυτή η απότομη μείωση είναι το σήμα που οδηγεί στην αποβολή του ενδομητρίου.

📉 Γραφική Απεικόνιση Ορμονικού Κύκλου

Ημέρες 1–14: Χαμηλή προγεστερόνη – Ανάπτυξη θυλακίων (FSH, οιστρογόνα)

Ημέρα 14: Ωορρηξία – Αιχμή LH → Προγεστερόνη αρχίζει να αυξάνεται

Ημέρες 15–28: Υψηλή προγεστερόνη – Προετοιμασία ενδομητρίου

Ημέρα 28: Εάν δεν εμφυτευτεί έμβρυο → Πτώση προγεστερόνης → Έμμηνος ρύση

Προγεστερόνη στην Εγκυμοσύνη

Η προγεστερόνη είναι απαραίτητη για τη διατήρηση μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης. Από τη στιγμή της σύλληψης έως και τον τοκετό, η ορμόνη αυτή αναλαμβάνει πολλαπλούς προστατευτικούς και ρυθμιστικούς ρόλους.

🤰 Κρίσιμος Ρόλος στην Κύηση

🛡️ Υποστηρίζει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στο ενδομήτριο.
💤 Αναστέλλει τις συσπάσεις της μήτρας (μείωση κινδύνου αποβολής).
🩸 Βοηθά στον σχηματισμό των πλακουντιακών αγγείων.
🤱 Συμβάλλει στην ετοιμασία του μαστού για γαλουχία.
⚖️ Ρυθμίζει την ανοσολογική ανοχή της μητέρας προς το έμβρυο.

🧬 Παραγωγή Κατά την Εγκυμοσύνη

Κατά το πρώτο τρίμηνο, η προγεστερόνη εκκρίνεται από το ωχρό σωμάτιο. Από την 8η–10η εβδομάδα και μετά, ο πλακούντας αναλαμβάνει πλήρως την παραγωγή της – πρόκειται για τη λεγόμενη “luteo-placental shift”.

📊 Φυσιολογικές Τιμές Προγεστερόνης στην Κύηση

Τρίμηνο Εγκυμοσύνης	Φυσιολογικές Τιμές (ng/mL)
1ο Τρίμηνο	9 – 47
2ο Τρίμηνο	17 – 146
3ο Τρίμηνο	55 – 200+

💉 Ενδείξεις για Χορήγηση Προγεστερόνης στην Κύηση

Η εξωγενής χορήγηση προγεστερόνης (με τη μορφή κολπικής κάψουλας, ενέσιμης ή υπογλώσσιας) χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις:

⚠️ Ιστορικό επαναλαμβανόμενων αποβολών
🩸 Απειλούμενη αποβολή (αιμορραγία στο 1ο τρίμηνο με χαμηλά επίπεδα)
🧪 Εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) – υποστήριξη ωχρινικής φάσης
📉 Διαγνωσμένη ανεπάρκεια προγεστερόνης
👶 Πρόληψη πρόωρου τοκετού (ειδικά σε γυναίκες με βραχύ τραχηλικό μήκος)

⚠️ Τιμές Κάτω του Φυσιολογικού

Χαμηλά επίπεδα (<10 ng/mL) στο 1ο τρίμηνο μπορεί να υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο αποβολής ή μη βιώσιμη κύηση (π.χ. παλίνδρομη ή εξωμήτρια). Η παρακολούθηση των επιπέδων προγεστερόνης μαζί με την β-hCG είναι κρίσιμη για την εκτίμηση της πρόγνωσης.

Προγεστερόνη στους Άνδρες

Παρότι θεωρείται κατεξοχήν “γυναικεία” ορμόνη, η προγεστερόνη έχει επίσης σημαντικές λειτουργίες στον ανδρικό οργανισμό. Παράγεται κυρίως στους όρχεις και στα επινεφρίδια και δρα ως πρόδρομη ένωση για τη σύνθεση άλλων στεροειδών ορμονών όπως η τεστοστερόνη και η κορτιζόλη.

🧠 Κύριοι Ρόλοι της Προγεστερόνης στους Άνδρες

🔬 Πρόδρομη ουσία για ανδρογόνα (τεστοστερόνη, DHEA)
🧠 Ρύθμιση του GABAergic συστήματος στον εγκέφαλο (ηρεμιστική επίδραση)
🛡️ Αντιφλεγμονώδης και νευροπροστατευτική δράση
🧬 Αντιοιστρογονική δράση – αναστολή της υπερέκφρασης οιστρογόνων
🩸 Συμβολή στη σπερματογένεση

📉 Συμπτώματα Χαμηλής Προγεστερόνης στους Άνδρες

😠 Αλλαγές στη διάθεση, ευερεθιστότητα
📉 Χαμηλή λίμπιντο
🧪 Ορμονική ανισορροπία (↑οιστρογόνα / ↓ανδρογόνα)
🧍 Γυναικομαστία
👨‍🦲 Τριχόπτωση
⚠️ Υπογονιμότητα

📊 Φυσιολογικές Τιμές Προγεστερόνης στους Άνδρες

Κατηγορία	Τιμές (ng/mL)
Ενήλικοι Άνδρες	0.1 – 1.2

💊 Θεραπευτική Προσέγγιση

Η συμπληρωματική χορήγηση προγεστερόνης στους άνδρες δεν είναι συνηθισμένη, αλλά μπορεί να εξεταστεί σε περιπτώσεις:

📉 Υψηλής οιστρογονικής δραστηριότητας
🧪 Ανδρογονικής ανεπάρκειας
🧠 Νευρολογικών καταστάσεων (πειραματικά σε σκλήρυνση κατά πλάκας, εγκεφαλικά κ.λπ.)

Σημείωση: Οποιαδήποτε χορήγηση ορμονών στους άνδρες πρέπει να γίνεται με ιατρική παρακολούθηση και εργαστηριακή επιβεβαίωση ανεπάρκειας.

Προγεστερόνη στα Παιδιά και Εφήβους

Η προγεστερόνη δεν είναι αποκλειστικότητα των ενηλίκων· βρίσκεται επίσης στον οργανισμό των παιδιών και των εφήβων, παρότι σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης και ιδιαίτερα της εφηβείας, οι συγκεντρώσεις της αυξάνονται σταδιακά, συμβάλλοντας στη ρύθμιση της ορμονικής ωρίμανσης.

👶 Παιδική Ηλικία

📉 Τα επίπεδα προγεστερόνης είναι πολύ χαμηλά (<0.1–0.3 ng/mL).
🧠 Δεν συμμετέχει ενεργά στην ενδοκρινική ρύθμιση, παρά μόνο σε υπολειτουργική κλίμακα.
⚕️ Μεταβολές μπορεί να παρατηρηθούν σε σπάνια σύνδρομα, όπως συγγενή υπερπλασία επινεφριδίων (CAH).

🧑‍🦱 Εφηβεία

Κατά την έναρξη της εφηβείας, παρατηρείται σταδιακή αύξηση της προγεστερόνης, ειδικά στα κορίτσια. Η εμφάνιση του ωοθηκικού κύκλου οδηγεί σε παραγωγή ωχρού σωματίου και πρώτη σημαντική έκκριση της ορμόνης.

👧 Στα κορίτσια, η προγεστερόνη ενεργοποιείται με την πρώτη ωορρηξία (συνήθως 1–2 χρόνια μετά την εμμηναρχή).
👦 Στα αγόρια, παραμένει σταθερή σε χαμηλά επίπεδα και αυξάνεται ελαφρώς στην καθυστερημένη εφηβεία.

📊 Φυσιολογικές Τιμές σε Παιδιά & Εφήβους

Ηλικιακή Ομάδα	Τιμές Προγεστερόνης (ng/mL)
0 – 10 ετών	0.1 – 0.3
11 – 14 ετών (προεφηβεία)	0.2 – 0.7
15 – 18 ετών (με εδραίωση κύκλου)	1.0 – 5.0 (μετά την ωορρηξία)

⚠️ Παθολογικές Καταστάσεις

⏰ Πρώιμη ήβη: Ανώμαλα υψηλά επίπεδα προγεστερόνης → πρώιμη ανάπτυξη μαστών, εμφάνιση περιόδου.
🧬 CAH (Συγγενής Υπερπλασία Επινεφριδίων): Η 17-υδροξυπρογεστερόνη αυξάνεται απότομα.
🩺 Καθυστερημένη εφηβεία: Παρατεταμένα χαμηλή προγεστερόνη – ένδειξη ανεπαρκούς ωοθηκικής ή ορχικής λειτουργίας.

💡 Κλινική Συμβουλή

Η εξέταση προγεστερόνης στα παιδιά γίνεται σπάνια, εκτός αν υπάρχουν ενδείξεις πρώιμης ή καθυστερημένης ήβης, ενδοκρινοπάθειες ή ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων. Πραγματοποιείται συχνά μαζί με άλλες ορμόνες: LH, FSH, DHEA-S, 17-OH-Progesterone.

Συμπτώματα Χαμηλής Προγεστερόνης

Η ανεπάρκεια προγεστερόνης είναι μια κοινή αλλά συχνά υποδιαγνωσμένη αιτία ορμονικής ανισορροπίας. Μπορεί να προκαλέσει πληθώρα συμπτωμάτων, που αφορούν τόσο τη σωματική όσο και τη ψυχολογική ευεξία, καθώς και τη γονιμότητα.

🚺 Συμπτώματα στις Γυναίκες

🩸 Ακανόνιστος κύκλος ή καθυστέρηση περιόδου
🩹 Βαριά ή παρατεταμένη εμμηνορρυσία
🤰 Δυσκολία σύλληψης ή αποβολές πρώτου τριμήνου
💥 Προεμμηνορρυσιακό Σύνδρομο (PMS) – ευερεθιστότητα, φούσκωμα, κατακράτηση
🌙 Δυσκολία ύπνου – ειδικά πριν την περίοδο
🔥 Εξάψεις ή νυχτερινή εφίδρωση (πρόωρη εμμηνόπαυση)
😢 Άγχος, καταθλιπτική διάθεση, κυκλοθυμία
🧠 Μειωμένη συγκέντρωση ή “ομίχλη εγκεφάλου”

🚹 Συμπτώματα σε Άνδρες (Χαμηλή Προγεστερόνη)

💡 Ορμονική ανισορροπία (↓τεστοστερόνη / ↑οιστρογόνα)
🧍 Γυναικομαστία
😴 Χαμηλή ενέργεια, κόπωση
😠 Εναλλαγές διάθεσης
👨‍⚕️ Διαταραχές λίμπιντο ή στυτικής λειτουργίας
🧠 Νευρολογικά συμπτώματα – αϋπνία, άγχος, μειωμένη αντοχή στο στρες

🧑‍🦱 Σε Παιδιά & Εφήβους

⏰ Πρώιμη ή καθυστερημένη ήβη
🩸 Πρώιμες ανωμαλίες κύκλου στα κορίτσια (αμηνόρροια, δυσμηνόρροια)
⚠️ Συμπτώματα σχετιζόμενα με CAH (αύξηση 17-OH-Progesterone)

📍 Πότε να Υποψιαστείτε Χαμηλή Προγεστερόνη

Η παρακάτω λίστα ενδείξεων είναι χαρακτηριστική:

➡️ Ωχρινική φάση μικρότερη από 10 ημέρες (“deficient luteal phase”)
➡️ Πτώση προγεστερόνης πριν την περίοδο → έντονα PMS
➡️ Υπογονιμότητα με φυσιολογική ωορρηξία αλλά αποτυχία εμφύτευσης
➡️ b-hCG φυσιολογική αλλά αποβολή σε κύηση πρώτου τριμήνου

🧪 Πώς Επιβεβαιώνεται

Η μέτρηση της προγεστερόνης γίνεται 7 ημέρες μετά την ωορρηξία (συνήθως την 21η ημέρα του κύκλου) και η τιμή θα πρέπει να είναι:

✔️ > 5 ng/mL → έγινε ωορρηξία
✔️ > 10 ng/mL → καλή λειτουργία ωχρού σωματίου
❌ < 5 ng/mL → πιθανή ανεπάρκεια

Εξέταση Προγεστερόνης – Πότε & Πώς Γίνεται

Η μέτρηση της προγεστερόνης είναι μια απλή αλλά πολύτιμη εξέταση, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις:

🔁 Διαταραχών εμμηνορρυσιακού κύκλου
🤰 Προβλημάτων σύλληψης ή αποβολών
🧬 Παρακολούθησης της ωορρηξίας ή της λειτουργίας του ωχρού σωματίου
👶 Διαγνωστικού ελέγχου στην εγκυμοσύνη (εξέλιξη, βιωσιμότητα)
🧑‍⚕️ Υποψίας ενδοκρινικής διαταραχής (π.χ. CAH, όγκοι επινεφριδίων, PCOS)

🩸 Μορφές Εξέτασης

🧪 Ορός (Αίμα): Η πιο αξιόπιστη και συχνή μέθοδος. Πραγματοποιείται με απλή αιμοληψία.
👅 Σίελος: Αποτελεί δείκτη “ελεύθερης” (βιοδιαθέσιμης) προγεστερόνης. Χρήσιμη για χρόνιες διακυμάνσεις.
💧 Ούρα (24ωρης συλλογής): Μέτρηση μεταβολιτών της προγεστερόνης (π.χ. pregnanediol). Χρησιμοποιείται σε έρευνες και φυσική ιατρική.

📅 Πότε να Κάνετε την Εξέταση;

Η προγεστερόνη πρέπει να μετράται στο μέσο της ωχρινικής φάσης, δηλαδή περίπου την 21η ημέρα σε κύκλο 28 ημερών. Εναλλακτικά, 7 ημέρες μετά την τεκμηριωμένη ωορρηξία.

📌 Πρακτικός Οδηγός Χρονισμού

📆 Κύκλος 28 ημερών → εξέταση την 21η ημέρα
📆 Κύκλος 32 ημερών → εξέταση την 25η ημέρα
📆 Ακανόνιστος κύκλος → εξέταση 7 ημέρες μετά την ωορρηξία (με LH τεστ ή θερμομέτρηση)

📊 Τιμές Αναφοράς

Κατάσταση	Τυπικά Εύρη (ng/mL)
Προωοθυλακική φάση	0.2 – 1.0
Περί ωορρηξίας	1.0 – 5.0
Ωχρινική φάση	5.0 – 20.0+
1ο τρίμηνο κύησης	9 – 47
2ο τρίμηνο κύησης	17 – 146
3ο τρίμηνο κύησης	55 – 200+

📎 Συνοδές Εξετάσεις

Συχνά, η μέτρηση της προγεστερόνης συνδυάζεται με:

🧪 LH – FSH: για εκτίμηση ωοθηκικής λειτουργίας
🧪 Οιστραδιόλη (E2): για ολική εικόνα κύκλου
🧪 b-hCG: αν υπάρχει υποψία κύησης
🧪 17-ΟΗ-προγεστερόνη: για CAH ή άλλες παθήσεις

📋 Οδηγίες Προετοιμασίας

🍽️ Νηστεία δεν απαιτείται
💊 Αναφέρατε τυχόν φάρμακα που λαμβάνετε (π.χ. ορμονικά)
📅 Σημειώστε την ημέρα κύκλου ή τελευταίας περιόδου

Τιμές Προγεστερόνης – Ερμηνεία & Σύγκριση

Η προγεστερόνη μεταβάλλεται δυναμικά ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, τη φάση του κύκλου και την ύπαρξη ή όχι κύησης. Οι παρακάτω τιμές είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο.

📊 Συγκεντρωτικός Πίνακας Τιμών Προγεστερόνης

Κατηγορία	Φάση / Τρίμηνο	Τυπικές Τιμές (ng/mL)	Σχόλια
Γυναίκες (κύκλος)	Προωοθυλακική	0.2 – 1.0	Πριν την ωορρηξία
	Ωορρηξία	1.0 – 5.0	Αύξηση λόγω LH
	Ωχρινική	5.0 – 20.0+	Μετά την ωορρηξία
Έγκυες	1ο τρίμηνο	9 – 47	Υποστήριξη εμφύτευσης
	2ο τρίμηνο	17 – 146	Πλακουντιακή παραγωγή
	3ο τρίμηνο	55 – 200+	Μέγιστη παραγωγή
Άνδρες	—	0.1 – 1.2	Προϊόν επινεφριδίων & όρχεων
Παιδιά	0 – 10 ετών	0.1 – 0.3	Πολύ χαμηλή παραγωγή
	11 – 14 ετών	0.2 – 0.7	Έναρξη ορμονικής αύξησης
	15 – 18 ετών	1.0 – 5.0+	Μετά από ωορρηξία (κορίτσια)

🧾 Ερμηνεία Τιμών Προγεστερόνης

Τιμή < 1 ng/mL (στη μέση του κύκλου): Πιθανή ανωοθυλακιορρηξία ή ανεπάρκεια ωχρού σωματίου
Τιμή > 5 ng/mL: Επιβεβαιώνει ότι έχει γίνει ωορρηξία
Τιμή > 10 ng/mL: Καλή λειτουργία ωχρού σωματίου
Χαμηλή προγεστερόνη στην εγκυμοσύνη: Πιθανή αποβολή, παλίνδρομη ή εξωμήτρια κύηση
Υψηλή εκτός κύησης: Πιθανός όγκος ωοθηκών ή υπερπλασία επινεφριδίων

⚠️ Πάντα να ερμηνεύετε τα επίπεδα προγεστερόνης σε σχέση με την ημέρα κύκλου, τα συνοδά συμπτώματα και τις συνοδές εξετάσεις.

Προγεστερόνη και Εμμηνόπαυση

Η προγεστερόνη μειώνεται δραματικά μετά την εμμηνόπαυση, καθώς η γυναίκα παύει να έχει ωοθυλακική ανάπτυξη και ωορρηξία – άρα και παραγωγή ωχρού σωματίου. Αυτή η ορμονική πτώση ευθύνεται για πολλά από τα κλασικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.

📉 Τι Συμβαίνει στην Εμμηνόπαυση

⛔ Διακοπή ωορρηξίας → Δεν παράγεται πλέον προγεστερόνη από ωοθήκες
🩸 Σχεδόν μηδενικά επίπεδα προγεστερόνης στον ορό
⚖️ Σχετική υπεροχή οιστρογόνων έναντι προγεστερόνης (οιστρογονική κυριαρχία)

🧠 Συμπτώματα Έλλειψης Προγεστερόνης στην Εμμηνόπαυση

🔥 Εξάψεις, νυχτερινή εφίδρωση
🧠 Άγχος, κατάθλιψη, ευερεθιστότητα
🌙 Δυσκολία στον ύπνο
⚖️ Αύξηση βάρους, κατακράτηση
🩺 Ασταθείς ή «υπόλειμμα» αιμορραγίες
🦴 Μείωση οστικής πυκνότητας

💊 Ορμονική Υποκατάσταση (HRT)

Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT) μπορεί να περιλαμβάνει προγεστερόνη όταν η γυναίκα διατηρεί μήτρα, ώστε να προστατευθεί το ενδομήτριο από τα οιστρογόνα.

Συνδυασμός HRT	Ενδείξεις
Οιστρογόνα + Προγεστερόνη	Γυναίκες με μήτρα – για προστασία από υπερπλασία/καρκίνο ενδομητρίου
Οιστρογόνα μόνο	Γυναίκες χωρίς μήτρα (π.χ. μετά από υστερεκτομή)

🌿 Φυσική ή Bioidentical Προγεστερόνη

Πολλές γυναίκες αναζητούν εναλλακτικές στην κλασική HRT. Η “bioidentical” προγεστερόνη είναι μοριακά ίδια με την ενδογενή και χορηγείται ως:

🧴 Κρέμα ή gel
💊 Κάψουλα μικρονισμένης προγεστερόνης
💉 Ενέσιμη (πιο σπάνια)

⚠️ Η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των φυσικών μορφών δεν είναι πάντοτε πλήρως τεκμηριωμένη. Πρέπει να γίνονται υπό ιατρική καθοδήγηση.

📈 Παρακολούθηση

Η παρακολούθηση γίνεται με αιματολογικές μετρήσεις (π.χ. FSH, προγεστερόνη, οιστραδιόλη), αξιολόγηση συμπτωμάτων και έλεγχο ενδομητρίου σε περιπτώσεις HRT.

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις για την Προγεστερόνη

Η αντιμετώπιση της χαμηλής προγεστερόνης εξαρτάται από την αιτία, την ηλικία, το ιστορικό κύκλου και τις συνοδές καταστάσεις (π.χ. κύηση, εμμηνόπαυση, PCOS). Υπάρχουν τόσο φαρμακευτικές όσο και φυσικές/συμπληρωματικές παρεμβάσεις.

💊 Φαρμακευτικές Θεραπείες

Μορφή	Ενδείξεις	Παραδείγματα
Κολπικά υπόθετα ή gel	Απειλούμενη αποβολή, IVF, υποστήριξη ωχρινικής φάσης	Utrogestan, Crinone
Μικρονισμένη από του στόματος	PMS, ακανόνιστος κύκλος, προεμμηνόπαυση	Duphaston, Prometrium
Ενέσιμη IM (βραδείας αποδέσμευσης)	Υποστήριξη κύησης, IVF, ανεπάρκεια ωχρού σωματίου	Proluton depot, Hydroxyprogesterone caproate
Συνδυασμένα HRT (με οιστρογόνα)	Εμμηνόπαυση	Angelique, Femoston

🌿 Φυσικές & Συμπληρωματικές Παρεμβάσεις

🥦 Διατροφή πλούσια σε καλά λιπαρά (ελαιόλαδο, αβοκάντο, αυγά – πρόδρομες ενώσεις για στεροειδείς ορμόνες)
🌱 Βιταμίνες & ιχνοστοιχεία: B6, C, Mg, ψευδάργυρος
🧘‍♀️ Διαχείριση άγχους: Η κορτιζόλη ανταγωνίζεται την παραγωγή προγεστερόνης
🌿 Προσαρμογόνα φυτά: Vitex agnus castus (Λυγαριά), Rhodiola rosea
🌞 Ήλιος & Μελατονίνη: Η ρύθμιση κιρκάδιου ρυθμού βοηθά στη φυσική ωορρηξία
🏃‍♀️ Ήπια άσκηση: Βοηθά την ευαισθησία στην ινσουλίνη και σταθεροποιεί τον κύκλο
💤 Επαρκής ύπνος – ενισχύει τη λειτουργία υποθαλάμου & υπόφυσης

💡 Συμβουλή:

Η συνδυαστική προσέγγιση φαρμακευτικών και φυσικών στρατηγικών, υπό ιατρική καθοδήγηση, προσφέρει το βέλτιστο αποτέλεσμα σε γυναίκες με χαμηλή προγεστερόνη ή ασταθή κύκλο.

🥦 Διατροφή και Προγεστερόνη

Η διατροφή παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της ορμονικής ισορροπίας και ειδικά της προγεστερόνης. Ορισμένα θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και τρόφιμα υποστηρίζουν την παραγωγή και τη δράση της, ενώ άλλες διατροφικές συνήθειες την αναστέλλουν.

🍽️ Τροφές που Υποστηρίζουν την Προγεστερόνη

Τρόφιμο / Κατηγορία	Δράση	Παραδείγματα
Καλής ποιότητας λιπαρά	Παραγωγή στεροειδών ορμονών	Αβοκάντο, ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αυγά
Βιταμίνη Β6	Συνένζυμο στη σύνθεση προγεστερόνης	Σολομός, μπανάνες, κοτόπουλο, ηλιόσποροι
Μαγνήσιο	Υποστηρίζει τον άξονα HPA – ωχρινική φάση	Κακάο, αμύγδαλα, όσπρια, σπανάκι
Ψευδάργυρος	Ενεργοποίηση ενζύμων για προγεστερόνη	Κρέας, κολοκυθόσποροι, ρεβίθια
Βιταμίνη C	Αντιοξειδωτική δράση – υποστηρίζει ωχρινικό σώμα	Κόκκινες πιπεριές, πορτοκάλια, ακτινίδια

🌿 Φυτοπρογεστερόνες & Βότανα

🌱 Vitex agnus-castus (Λυγαριά): Βοηθά την ωχρινική φάση & αυξάνει την προγεστερόνη
🌿 Maca root: Ρυθμίζει τον HPA άξονα & ενισχύει τη γονιμότητα
🍵 Τσουκνίδα, Πράσινο τσάι: Αντιοξειδωτικά που υποστηρίζουν τα επινεφρίδια
🌰 Λιναρόσπορος: Ρυθμίζει τα οιστρογόνα και υποστηρίζει την ισορροπία με την προγεστερόνη

🚫 Τι να Αποφεύγετε

🧁 Υπερβολική ζάχαρη – αυξάνει την ινσουλίνη και διαταράσσει τον κύκλο
🍟 Trans-λιπαρά και επεξεργασμένα έλαια – αναστέλλουν την ενζυμική μετατροπή
🍷 Αλκοόλ – εξαντλεί το μαγνήσιο και την B6
☕ Υπερβολική καφεΐνη – στρεσογόνος δράση στο φλοιό των επινεφριδίων

💡 Tip:

Η διατροφή πρέπει να είναι εξατομικευμένη και ισορροπημένη. Προτιμήστε οργανικά προϊόντα και αποφύγετε την έκθεση σε ξενοοιστρογόνα (π.χ. πλαστικά, φυτοφάρμακα), που μπορεί να αναστέλλουν την προγεστερόνη.

📌 Πρακτικές Συμβουλές πριν την Εξέταση Προγεστερόνης

Για να είναι αξιόπιστο το αποτέλεσμα της εξέτασης προγεστερόνης, είναι σημαντικό να τηρηθούν μερικές βασικές οδηγίες. Η σωστή χρονική στιγμή και η προετοιμασία παίζουν καθοριστικό ρόλο.

✅ Checklist Πριν την Εξέταση

📅 Καταγράψτε την ημέρα του κύκλου (1η ημέρα περιόδου = Ημέρα 1)
📈 Εάν είναι δυνατόν, τεκμηριώστε την ωορρηξία με τεστ LH ή θερμομέτρηση
⏰ Προγραμματίστε την αιμοληψία 7 ημέρες μετά την ωορρηξία
🧪 Αν έχετε ακανόνιστο κύκλο, προτιμήστε διαδοχικές μετρήσεις ή σύγκριση με LH/FSH
🍽️ Η εξέταση δεν απαιτεί νηστεία, εκτός αν ζητηθούν άλλες παράλληλες εξετάσεις
💊 Αναφέρετε τυχόν φάρμακα (αντισυλληπτικά, HRT, προγεστερόνη, οιστρογόνα)
💡 Αποφύγετε έντονο στρες και εξαντλητική άσκηση πριν την αιμοληψία

⚠️ Αν βρίσκεστε σε εγκυμοσύνη, η μέτρηση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή, αλλά πρέπει να ερμηνευτεί σε συνδυασμό με την εβδομάδα κύησης και τα επίπεδα b-hCG.

Εάν παρακολουθείτε ωορρηξία ή ενδοκρινολογικές παθήσεις, είναι συχνά απαραίτητο να μετρηθούν ταυτόχρονα οι LH, FSH, E2 (οιστραδιόλη), TSH και ενδεχομένως η 17-OH προγεστερόνη.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα προγεστερόνης;

Εξαρτώνται από τη φάση του κύκλου ή την εγκυμοσύνη. Στην ωχρινική φάση είναι >5 ng/mL, ενώ σε εγκυμοσύνη φτάνουν 9–200+ ng/mL ανάλογα το τρίμηνο.

Τι σημαίνει χαμηλή προγεστερόνη στην εγκυμοσύνη;

Μπορεί να αποτελεί ένδειξη αποτυχίας εμφύτευσης, αυξημένου κινδύνου αποβολής ή παλίνδρομης κύησης. Απαιτείται ταυτόχρονη μέτρηση b-hCG.

Μπορώ να αυξήσω φυσικά την προγεστερόνη;

Ναι, μέσω διατροφής πλούσιας σε B6, μαγνήσιο, καλά λιπαρά, καθώς και μείωσης του στρες και βοτάνων όπως η λυγαριά (Vitex agnus-castus).

Η λήψη οιστρογόνων επηρεάζει την προγεστερόνη;

Ναι, τα οιστρογόνα πρέπει να εξισορροπούνται από την προγεστερόνη. Μονόπλευρη χορήγηση οιστρογόνων μπορεί να προκαλέσει υπερπλασία ενδομητρίου.

Ποια η διαφορά φυσικής και συνθετικής προγεστερόνης;

Η φυσική (bioidentical) είναι μοριακά ίδια με την ενδογενή. Η συνθετική (π.χ. medroxyprogesterone) έχει διαφορετική δομή και δράσεις.

Μπορεί η χαμηλή προγεστερόνη να προκαλεί αποβολές;

Ναι, ειδικά σε πρώιμη κύηση. Η προγεστερόνη είναι απαραίτητη για σταθερό ενδομήτριο και ανοσολογική ανοχή του εμβρύου.

Η εξέταση γίνεται με νηστεία;

Όχι, η μέτρηση της προγεστερόνης δεν απαιτεί νηστεία. Απαιτεί όμως σωστό χρονισμό σε σχέση με τον κύκλο.

Μπορεί να αυξηθεί επικίνδυνα η προγεστερόνη;

Σπάνια. Πολύ υψηλές τιμές μπορεί να εμφανιστούν σε κύηση ή σε παθολογικές καταστάσεις (όγκοι ωοθηκών, υπερπλασία επινεφριδίων).

Τι ρόλο παίζει η προγεστερόνη στον ύπνο;

Έχει ηρεμιστική δράση μέσω GABA υποδοχέων και βοηθά στον βαθύ, αποκαταστατικό ύπνο, ειδικά στη φάση μετά την ωορρηξία.

Χρειάζεται παρακολούθηση μετά από θεραπεία;

Ναι. Η προγεστερόνη πρέπει να επαναξιολογείται σε κύκλους, κύηση ή HRT. Ιδανικά συνοδεύεται από τιμές LH, FSH, Ε2, και ενδομητρίου.

📚 Βιβλιογραφία

- 🔬 ACOG Practice Bulletin No. 219: Progesterone Supplementation During Pregnancy. American College of Obstetricians and Gynecologists (2021)
- 🧪 Fritz MA, Speroff L. Clinical Gynecologic Endocrinology and Infertility. 9th ed. Wolters Kluwer; 2019.
- 📖 Guyton AC, Hall JE. Εγχειρίδιο Φυσιολογίας του Ανθρώπου. Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα.
- 📘 Καραγιάννης Δ. Ενδοκρινολογία και Μεταβολισμός. Εκδ. Λίτσας, 2021.
- 🧬 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278954/ (Progesterone Physiology)
- 🔍 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7032736/ (Progesterone and Reproduction)
- 🩺 https://www.uptodate.com/contents/progesterone-physiology-and-clinical-applications
- 🧫 Mayo Clinic. Progesterone Test. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/progesterone-test/about/pac-20384904
- 🇬🇷 Εργαστήριο Ενδοκρινολογίας – Νοσοκομείο Αλεξάνδρα: https://www.endolab-alexandra.gr
- 🇬🇷 medlabnews.gr: Προγεστερόνη και κύηση – Οδηγίες αιμοληψίας
- 📑 WHO Laboratory Manual for the Examination and Processing of Human Semen. 6th ed. World Health Organization; 2021.
- 🌿 National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH): Vitex agnus-castus Monograph

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

05/Jun/2025

🔬 Ορισμός:

Εμμηνόπαυση: η φυσιολογική φάση κατά την οποία οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν τα κύρια ορμονικά στεροειδή (οιστρογόνα και προγεστερόνη), με αποτέλεσμα τη μόνιμη παύση της περιόδου και τη λήξη της γονιμότητας.
📅 Πότε συμβαίνει;
Η μέση ηλικία εμφάνισης της εμμηνόπαυσης είναι τα 51 έτη (παγκόσμιος μέσος όρος).
Μπορεί να εμφανιστεί νωρίτερα (πρόωρη εμμηνόπαυση πριν τα 40) ή καθυστερημένα (μεταεμμηνόπαυση μετά τα 55).
🧬 Τι προκαλεί την εμμηνόπαυση;
Η εμμηνόπαυση προκαλείται φυσικά από τη γήρανση των ωοθηκών και τη μείωση των ωοθυλακίων που παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα:
Παύση της ωορρηξίας
Διακοπή της εμμήνου ρύσεως
Εμφάνιση συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης

Εμμηνόπαυση σεξουαλική επαφή

🔥 Συμπτώματα Εμμηνόπαυσης:
Εξάψεις και νυχτερινή εφίδρωση
Αλλαγές διάθεσης, άγχος ή κατάθλιψη
Αϋπνία και διαταραχές ύπνου
Κολπική ξηρότητα και πόνος στην επαφή
Μειωμένη λίμπιντο (σεξουαλική επιθυμία)
Απώλεια οστικής πυκνότητας (οστεοπόρωση)
Αύξηση βάρους, ειδικά στην κοιλιακή χώρα
Διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης
🩺 Στάδια Εμμηνόπαυσης:
Στάδιο Περιγραφή
Περιεμμηνόπαυση Χρόνια πριν την εμμηνόπαυση, με ακανόνιστο κύκλο και πρώιμα συμπτώματα
Εμμηνόπαυση 12 μήνες χωρίς περίοδο – η επίσημη «διάγνωση»
Μετεμμηνόπαυση Η φάση μετά την εμμηνόπαυση – συνεχίζονται οι ορμονικές αλλαγές

🧠 Είναι ασθένεια;

Όχι! Η εμμηνόπαυση δεν είναι ασθένεια αλλά φυσιολογική βιολογική μετάβαση στη ζωή κάθε γυναίκας. Ωστόσο, μπορεί να συνοδεύεται από προβλήματα υγείας ή ποιότητας ζωής, που αξίζουν φροντίδα και θεραπευτική υποστήριξη.

🧠 Τι προκαλεί κατάθλιψη στην εμμηνόπαυση;

Η εμμηνόπαυση χαρακτηρίζεται από σημαντική πτώση των επιπέδων οιστρογόνων και προγεστερόνης, ορμονών που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης.

Βιολογικοί παράγοντες:

📉 Μείωση οιστρογόνων → λιγότερη σεροτονίνη και ντοπαμίνη
🧬 Ορμονικές διακυμάνσεις προκαλούν ευαισθησία στη διάθεση
💤 Διαταραχές ύπνου που επιδεινώνουν την ψυχική υγεία

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες:

🧓 Αίσθηση «γήρανσης» και αλλαγής ρόλων
💔 Προβλήματα σχέσεων ή μοναξιά
👩‍👧‍👦 Απομάκρυνση παιδιών από το σπίτι (σύνδρομο άδειας φωλιάς)
💼 Συνταξιοδότηση ή αλλαγή επαγγελματικής ταυτότητας
🧍‍♀️ Αλλαγές στην εικόνα σώματος

Κατάθλιψη Εμμηνόπαυση

🩺 Ποια είναι τα συμπτώματα κατάθλιψης στην εμμηνόπαυση;

Συνεχής θλίψη, κενότητα, απελπισία
Απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες
Αλλαγές στον ύπνο (αϋπνία ή υπερυπνία)
Αίσθημα ενοχής ή ανεπάρκειας
Ευερεθιστότητα, άγχος ή εκνευρισμός
Κούραση, αδυναμία συγκέντρωσης
Αλλαγές στην όρεξη (ανορεξία ή υπερφαγία)
Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας (σε βαριές περιπτώσεις)

📊 Πόσο συχνή είναι;

Περίπου 20-25% των γυναικών παρουσιάζουν κατάθλιψη ή έντονη μελαγχολία κατά την περιεμμηνόπαυση και τα πρώτα χρόνια της μετεμμηνόπαυσης.
Οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης, προεμμηνορυσιακού συνδρόμου ή επιλόχειας κατάθλιψης διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο.

💡 Πώς αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη στην εμμηνόπαυση;

🔹 Μη φαρμακευτικά μέτρα:

🧘‍♀️ Mindfulness, yoga, διαλογισμός
🚶‍♀️ Καθημερινή άσκηση (βελτιώνει τα επίπεδα σεροτονίνης)
🗣️ Ψυχοθεραπεία (γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία, CBT)
💬 Ομαδική συμβουλευτική ή ομάδες υποστήριξης
📆 Ρουτίνα και υγιείς συνήθειες ύπνου και διατροφής

🔹 Φαρμακευτική αγωγή:

Αντικαταθλιπτικά (SSRIs, SNRIs)
Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (ΟΘΥ) – μπορεί να βοηθήσει σε συνδυασμό ή σε ήπιες περιπτώσεις
Φυτικά σκευάσματα (π.χ. St John’s Wort – με ιατρική συμβουλή)

❗ Σημείωση: η επιλογή θεραπείας πρέπει να γίνεται ατομικά, με αξιολόγηση από γιατρό ή ψυχίατρο.

📍 Πότε να ζητήσω βοήθεια;

Αναζήτησε ιατρική υποστήριξη όταν:

Η διάθεση επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα
Η θλίψη διαρκεί πάνω από 2 εβδομάδες
Υπάρχουν αυτοκτονικές σκέψεις ή απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή
Δεν βοηθούν οι δικές σου προσπάθειες διαχείρισης

🌸 Τελικό μήνυμα:

Η κατάθλιψη στην εμμηνόπαυση δεν είναι αδυναμία, ούτε «υστερία» – είναι υπαρκτό και θεραπεύσιμο φαινόμενο. Με σωστή διάγνωση και υποστήριξη, μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία και η γυναίκα να ξαναβρεί την ισορροπία και τη δύναμή της.

💊 Υπάρχει θεραπεία;

Δεν υπάρχει «θεραπεία» για την εμμηνόπαυση, αφού δεν είναι νόσος, αλλά υπάρχουν:

Ορμονική Θεραπεία Υποκατάστασης (ΟΘΥ)
Μη ορμονικές θεραπείες για εξάψεις, κατάθλιψη, ξηρότητα
Συμπληρώματα διατροφής (ασβέστιο, βιταμίνη D, φυτοοιστρογόνα)
Ψυχολογική υποστήριξη

📌 Συμπέρασμα:

Η εμμηνόπαυση είναι μια νέα αρχή, που μπορεί να φέρει αλλαγές, αλλά και δυνατότητα επαναπροσδιορισμού. Με σωστή ενημέρωση, υγιεινή ζωή και υποστήριξη, οι γυναίκες μπορούν να ζήσουν αυτή τη φάση με δύναμη, ισορροπία και σεβασμό στο σώμα τους. 🌸

🔬 Ορμονικές Αλλαγές στην Εμμηνόπαυση

Πτώση οιστρογόνων → ξηρότητα, ευαισθησία κόλπου
Μείωση προγεστερόνης → διαταραχές ύπνου, άγχος
Μείωση ανδρογόνων (π.χ. τεστοστερόνης) → μειωμένη libido

❤️ Σεξουαλικότητα και Εμμηνόπαυση

Η σεξουαλική επαφή μπορεί να επηρεαστεί από:

Ξηρότητα κόλπου και λέπτυνση ιστού (κολπική ατροφία)
Μειωμένη λίπανση και πόνος (δυσπαρευνία)
Αλλαγές στην ερωτική επιθυμία (libido)
Ψυχολογικοί παράγοντες: ανασφάλεια, στρες, κατάθλιψη

Επιπλέον:

🔻 Ποιότητα σεξουαλικής ζωής

Η ποιότητα της σεξουαλικής ζωής στην εμμηνόπαυση επηρεάζεται από:

Αλλαγές στην αυτοεικόνα (π.χ. αύξηση βάρους, αλλαγή δέρματος)
Μείωση αυτοπεποίθησης
Αίσθημα “απόσυρσης” από τη σεξουαλική δραστηριότητα λόγω κοινωνικών ταμπού

🧠 Ψυχοσυναισθηματικοί παράγοντες

Η ψυχολογία παίζει τεράστιο ρόλο στη σεξουαλικότητα:

Η κατάθλιψη και το άγχος μειώνουν την ερωτική επιθυμία
Η έλλειψη συντροφικότητας ή η κακή επικοινωνία δυσχεραίνουν τη σεξουαλική ζωή
Η εσωτερική πίεση να “αποδείξει” η γυναίκα ότι παραμένει ενεργή μπορεί να οδηγήσει σε απόσυρση

👫 Ρόλος του/της συντρόφου

Η ενσυναίσθηση και η ανοιχτή επικοινωνία είναι θεμελιώδη εργαλεία
Σύντροφοι που αποδέχονται τις αλλαγές και ενθαρρύνουν τη γυναίκα έχουν πιο ικανοποιητική κοινή σεξουαλική ζωή
Η σεξουαλικότητα δεν σημαίνει μόνο διείσδυση – μπορεί να εκφραστεί με χάδια, φροντίδα και τρυφερότητα

📊 Στατιστικά:

Πάνω από το 60% των γυναικών στην εμμηνόπαυση αναφέρουν αλλαγές στη σεξουαλική επιθυμία
Πάνω από το 40% αντιμετωπίζουν κολπική ξηρότητα
Το **80% δηλώνει ότι δεν έχει μιλήσει ποτέ στον γιατρό της για σεξουαλική δυσκολία

Ορμονικές:

Συστηματική HRT: οιστρογόνα + προγεστερόνη
Τοπικά οιστρογόνα (κολπικά gel, δακτύλιοι)
DHEA: για libido

Μη ορμονικές:

Laser CO2: αναζωογόνηση κόλπου
PRP (πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια)
Υαλουρονικό οξύ: τοπικά

🌿 Φυσικές Θεραπείες και Συμπληρώματα

Φυτοοιστρογόνα (σόγια, λιναρόσπορος)
Βιταμίνη D, βιταμίνη E
Ωμέγα-3 λιπαρά
Maca, Ginseng

🧠 Ψυχολογική και Συναισθηματική Διάσταση

Στήριξη από τον σύντροφο
Επικοινωνία – ενίσχυση οικειότητας
Ψυχοθεραπεία, θεραπεία ζεύγους

🌍 Πολιτισμικές και Θρησκευτικές Αντιλήψεις

Ταμπού γύρω από τη γυναικεία σεξουαλικότητα
Η εμμηνόπαυση ως “τέλος” ή ως “νέα αρχή”;
Αντιλήψεις ανά ήπειρο και θρησκευτική παράδοση

💭 Εμμηνόπαυση, Ψυχολογία και Αλκοόλ – Συχνές Ερωτήσεις

🔹 1. Πώς επηρεάζει η εμμηνόπαυση την ψυχολογία μιας γυναίκας;

Η εμμηνόπαυση προκαλεί σημαντικές ορμονικές αλλαγές, ιδίως μείωση των οιστρογόνων, που επηρεάζουν τη διάθεση, τη συναισθηματική σταθερότητα και την αντοχή στο άγχος. Πολλές γυναίκες βιώνουν:

Καταθλιπτικά συμπτώματα 😔
Ευερεθιστότητα
Αίσθημα απόσυρσης ή μοναξιάς
Μειωμένη αυτοεκτίμηση
Διαταραχές ύπνου

Η καλή ενημέρωση και η ψυχολογική υποστήριξη είναι σημαντικά για τη διαχείριση των συναισθημάτων αυτής της περιόδου.

🔹 2. Είναι φυσιολογικό να νιώθω άγχος ή θλίψη στην εμμηνόπαυση;

Ναι, απολύτως. Η ορμονική αστάθεια, σε συνδυασμό με κοινωνικά και προσωπικά θέματα (γήρανση, αλλαγή ρόλων, εφηβεία παιδιών), οδηγεί πολλές γυναίκες σε συναισθηματικές διακυμάνσεις.

🔹 3. Πώς επηρεάζει το αλκοόλ την εμμηνόπαυση;

Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί:

Να επιδεινώσει τα εξάψεις και τη νυχτερινή εφίδρωση
Να επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο
Να εντείνει την κατάθλιψη και το άγχος
Να επιταχύνει την απώλεια οστικής πυκνότητας
Να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και καρκίνου του μαστού

👉 Για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση, η μέτρια έως ελάχιστη κατανάλωση (π.χ. 1 ποτό την ημέρα ή λιγότερο) θεωρείται πιο ασφαλής.

🔹 4. Το αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη διάθεση;

Αν και προσωρινά μπορεί να προκαλέσει αίσθημα χαλάρωσης ή ευφορίας, το αλκοόλ δρα ως κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος και μπορεί μακροπρόθεσμα να επιδεινώσει την κατάθλιψη και τις κρίσεις πανικού. Δεν είναι ενδεδειγμένο ως τρόπος αντιμετώπισης ψυχολογικών συμπτωμάτων.

🔹 5. Ποια είναι η σχέση της κατάθλιψης με τα οιστρογόνα;

Τα οιστρογόνα παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της σεροτονίνης και ντοπαμίνης, δύο βασικών νευροδιαβιβαστών για τη διάθεση. Η απότομη μείωση των οιστρογόνων μπορεί να πυροδοτήσει ή να εντείνει καταθλιπτικά επεισόδια.

🔹 6. Τι μπορώ να κάνω για να προστατεύσω την ψυχική μου υγεία κατά την εμμηνόπαυση;

🧘‍♀️ Ασκήσεις mindfulness / yoga
🚶‍♀️ Καθημερινή φυσική δραστηριότητα
🥗 Ισορροπημένη διατροφή
🗣️ Συμβουλευτική / ψυχολογική υποστήριξη
🧠 Ορμονική θεραπεία (σε επιλεγμένες περιπτώσεις)
🛌 Υγιεινός ύπνος

🔹 7. Είναι ασφαλές να πίνω λίγο κρασί στην εμμηνόπαυση;

Μικρή και περιστασιακή κατανάλωση (1 ποτήρι κόκκινο κρασί με φαγητό) μπορεί να έχει ορισμένα οφέλη (π.χ. αντιοξειδωτικά). Όμως δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως μέσο καταπράυνσης της διάθεσης ή των συμπτωμάτων.

🔹 8. Πότε πρέπει να αναζητήσω βοήθεια από ειδικό;

Αν νιώθεις:

Έντονη θλίψη ή απελπισία
Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
Σκέψεις αυτοκτονίας ή απόγνωσης
Εξάρτηση από ουσίες ή αλκοόλ για να νιώσεις καλύτερα

τότε είναι απαραίτητο να απευθυνθείς σε ψυχολόγο, ψυχίατρο ή γυναικολόγο.

📌 Tip: Συνδύασε τη γνώση του σώματός σου με τη φροντίδα του νου σου. Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσιολογικό στάδιο ζωής – με υποστήριξη, μπορεί να γίνει ευκαιρία προσωπικής ανανέωσης. 🌺

❓ Συχνές Ερωτήσεις για την Εμμηνόπαυση και τη Σεξουαλική Επαφή στις Γυναίκες

🔹 1. Πόσο επηρεάζει η εμμηνόπαυση τη σεξουαλική επιθυμία μιας γυναίκας;

Η εμμηνόπαυση μπορεί να επηρεάσει τη λίμπιντο (σεξουαλική επιθυμία) λόγω της μείωσης των οιστρογόνων και τεστοστερόνης. Πολλές γυναίκες αναφέρουν μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, αλλά αυτό δεν είναι απόλυτο. Το άγχος, η αυτοεικόνα, η ποιότητα της σχέσης και η συνολική υγεία παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο.

🔹 2. Είναι φυσιολογικό ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή μετά την εμμηνόπαυση;

Ναι, είναι συχνό. Η πτώση των οιστρογόνων προκαλεί ατροφία του κολπικού επιθηλίου και μείωση της λίπανσης, οδηγώντας σε δυσπαρευνία (επώδυνη σεξουαλική επαφή). Υπάρχουν θεραπείες όπως ενυδατικά, λιπαντικά και τοπικά οιστρογόνα.

🔹 3. Υπάρχουν θεραπείες για τη σεξουαλική δυσλειτουργία στην εμμηνόπαυση;

Ναι. Περιλαμβάνουν:

✅ Τοπική ή συστηματική ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (ΟΘΥ)
✅ Λιπαντικά και ενυδατικά κολπικά σκευάσματα
✅ Φυσικές θεραπείες (π.χ. φυτοοιστρογόνα)
✅ Ψυχοσεξουαλική θεραπεία ή συμβουλευτική

🔹 4. Επηρεάζει η εμμηνόπαυση τον οργασμό;

Μπορεί. Μερικές γυναίκες δυσκολεύονται να φτάσουν σε οργασμό λόγω μειωμένης αιμάτωσης των γεννητικών οργάνων ή νευρολογικών αλλαγών. Ωστόσο, πολλές συνεχίζουν να απολαμβάνουν ικανοποιητική σεξουαλική ζωή.

🔹 5. Μπορεί μια γυναίκα στην εμμηνόπαυση να μείνει έγκυος;

Είναι πολύ σπάνιο, αλλά προ της εμμηνόπαυσης (περιεμμηνόπαυση), υπάρχει ακόμη πιθανότητα εγκυμοσύνης. Συνιστάται αντισύλληψη έως 12 μήνες μετά την τελευταία περίοδο.

🔹 6. Υπάρχουν ειδικά σεξουαλικά βοηθήματα για γυναίκες στην εμμηνόπαυση;

Ναι, περιλαμβάνουν:

Λιπαντικά με βάση το νερό ή τη σιλικόνη
Κολπικοί ενυδατικοί παράγοντες
Κολπικά dilators (για την ατροφική κολπίτιδα)
Δονητές για βελτίωση της αιμάτωσης και της ευαισθησίας

🔹 7. Η σεξουαλική επαφή μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να γίνει ευχάριστη;

Απολύτως! Με κατάλληλη φροντίδα, ενημέρωση και επικοινωνία, η σεξουαλική ζωή μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να παραμείνει ή και να βελτιωθεί. Για πολλές γυναίκες, η απουσία ανησυχίας για εγκυμοσύνη και ο χρόνος για τον εαυτό τους ενισχύουν την εμπειρία.

🔹 8. Η ψυχολογία παίζει ρόλο στη σεξουαλική ζωή μετά την εμμηνόπαυση;

Ναι. Το άγχος, η κατάθλιψη, η εικόνα σώματος και η αυτοπεποίθηση επηρεάζουν βαθιά τη σεξουαλική λειτουργία. Η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να είναι καθοριστική.

🔹 9. Η σεξουαλική επαφή είναι απαραίτητη για την υγεία του κόλπου;

Συχνή σεξουαλική δραστηριότητα ή διέγερση (με ή χωρίς σύντροφο) μπορεί να διατηρήσει την αιμάτωση, την ελαστικότητα και τη λίπανση του κόλπου, καθυστερώντας τα συμπτώματα της ατροφίας.

🔹 10. Υπάρχουν φυσικές λύσεις για τη σεξουαλική δυσφορία στην εμμηνόπαυση;

Ναι:

Βελτιωμένη διατροφή (φυτοοιστρογόνα, ω-3)
Άσκηση (βελτίωση της κυκλοφορίας και διάθεσης)
Yoga & mindfulness
Βότανα (μαύρο cohosh, tribulus, red clover – με προσοχή)

🔹 11. Υπάρχει σχέση μεταξύ καρδιαγγειακής υγείας και σεξουαλικής λειτουργίας στην εμμηνόπαυση;

Ναι. Η μειωμένη αιματική ροή μπορεί να επηρεάσει την κολπική λίπανση και την ευαισθησία. Η καλή καρδιαγγειακή υγεία είναι σημαντική για τη γενική σεξουαλική λειτουργία.

🔹 12. Μπορεί η εμμηνόπαυση να επηρεάσει τη σεξουαλικότητα της γυναίκας ως ταυτότητα;

Ναι. Κάποιες γυναίκες νιώθουν λιγότερο θηλυκές ή επιθυμητές. Η υποστήριξη από τον σύντροφο, την οικογένεια και επαγγελματίες ψυχικής υγείας είναι σημαντική για την αποδοχή και την αυτοεκτίμηση.

🔹 13. Είναι απαραίτητη η ορμονική θεραπεία για να συνεχίσει μια γυναίκα να έχει σεξουαλική ζωή;

Όχι απαραίτητα. Αν και η ΟΘΥ βοηθά πολλές γυναίκες, υπάρχουν πολλές μη ορμονικές λύσεις. Η επιλογή εξατομικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες και τους ιατρικούς περιορισμούς της κάθε γυναίκας.

🔹 14. Πότε πρέπει μια γυναίκα να ζητήσει ιατρική βοήθεια για προβλήματα στο σεξ;

Αν η σεξουαλική επαφή προκαλεί πόνο, αιμορραγία, σημαντική μείωση της επιθυμίας ή ψυχολογική επιβάρυνση, καλό είναι να μιλήσει με γυναικολόγο, ενδοκρινολόγο ή ψυχολόγο.

🔹 15. Τι ρόλο παίζει ο σύντροφος στη σεξουαλική ζωή μετά την εμμηνόπαυση;

Καθοριστικό. Η υποστήριξη, η κατανόηση και η προσαρμογή του συντρόφου στις αλλαγές της γυναίκας ενισχύουν τη συναισθηματική και σωματική σύνδεση, ενισχύοντας την ερωτική ζωή του ζευγαριού.

📚 Εκτενής Βιβλιογραφία (Ελληνικά & Αγγλικά)

North American Menopause Society (NAMS). Menopause Practice: A Clinician’s Guide. 2021.
Kingsberg SA, Wysocki S, Magnus L, Krychman ML. Women’s sexual health: communication strategies. J Sex Med. 2010;7(1):5–13.
Santoro N, Epperson CN, Mathews SB. Menopausal Symptoms and Their Management. Endocrinol Metab Clin North Am. 2015;44(3):497–515.
Bachmann GA, Nevadunsky NS. Diagnosis and treatment of atrophic vaginitis. Am Fam Physician. 2000;61(10):3090–3096.
Simon JA et al. Postmenopausal sexual dysfunction: prevalence and clinical issues. Int J Impot Res. 2008;20(4):360–366.
Portman DJ, Gass ML. Genitourinary syndrome of menopause: New terminology for vulvovaginal atrophy. Menopause. 2014;21(10):1063–1068.
Shifren JL, Gass ML. The North American Menopause Society Recommendations for Clinical Care of Midlife Women. Menopause. 2014;21(10):1038–1062.
Faubion SS, Sood R, Kapoor E. Management of menopause symptoms with hormone therapy. Clin Obstet Gynecol. 2015;58(3):618–629.
WHO. Sexual health, human rights and the law. Geneva: World Health Organization, 2015.
Kagan R et al. Laser therapy for genitourinary syndrome of menopause. Climacteric. 2020;23(3):260–265.
Kingsberg SA. Hypoactive Sexual Desire Disorder in Women: Relevance of Neurotransmitters. J Sex Med. 2014;11(4):1000–1010.
Elia D, et al. Local estrogen therapy in postmenopausal women: vaginal atrophy and sexual dysfunction. Climacteric. 2008;11(2):110–115.
Al-Azzawi F. Estrogen and its role in the aging female reproductive tract. Maturitas. 2005;52(Suppl 1):S35–S40.
Athanasiou A, et al. PRP therapy for vaginal rejuvenation. J Gynecol Res Obstet. 2019;5(1):008–014.
Panay N, et al. British Menopause Society & Women’s Health Concern recommendations. Post Reprod Health. 2016;22(4):165–171.
Brotto LA, et al. Psychological and relationship factors in sexual desire and arousal disorders. J Sex Res. 2010;47(2):104–122.
Davis SR, et al. Global Consensus Position Statement on the Use of Testosterone Therapy for Women. Climacteric. 2019;22(5):489–495.
Καφετζοπούλου Σ., Μαυρομαράς Α. Η σεξουαλικότητα της γυναίκας στην εμμηνόπαυση. Ελληνική Επιθεώρηση Μαιευτικής & Γυναικολογίας. 2018.
Μυλωνά Μ. Η ψυχολογική διάσταση της εμμηνόπαυσης και οι επιπτώσεις στη σχέση. Ψυχολογία & Υγεία, 2020.
UpToDate.com – Treatment of menopausal symptoms [accessed May 2025].

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…

Στάδιο	Περιγραφή
Περιεμμηνόπαυση	Χρόνια πριν την εμμηνόπαυση, με ακανόνιστο κύκλο και πρώιμα συμπτώματα
Εμμηνόπαυση	12 μήνες χωρίς περίοδο – η επίσημη «διάγνωση»
Μετεμμηνόπαυση	Η φάση μετά την εμμηνόπαυση – συνεχίζονται οι ορμονικές αλλαγές