10/Jul/2025

FOX (FoodXplorer): Πλήρης Οδηγός για το Τεστ Τροφικής Αλλεργίας και Δυσανεξίας

📌 Περιεχόμενα:

Τι είναι το FOX (FoodXplorer) test;
Πώς λειτουργεί και πώς γίνεται η εξέταση
Λίστα Τροφών & Συστατικών που Ανιχνεύονται
IgE vs IgG4 – Διαφορές & Σημασία
Σύγκριση FOX με ALEX & RAST
Χρήση σε Παιδιά & Εγκυμοσύνη
Βρέφη – Θηλασμός
Οδηγίες Πριν την Εξέταση
Πού γίνεται και κόστος FOX test
❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
📚 Βιβλιογραφία

🔬 Τι είναι το FOX (FoodXplorer) test;

ΤΤο FOX (FoodXplorer) test είναι μια σύγχρονη αιματολογική εξέταση που αναλύει την ανοσολογική αντίδραση του οργανισμού σε τρόφιμα και συστατικά, μέσω της ταυτόχρονης μέτρησης:

IgE αντισωμάτων (σχετίζονται με άμεσες τροφικές αλλεργίες)
IgG4 αντισωμάτων (σχετίζονται με καθυστερημένες ευαισθησίες ή δυσανεξίες)

🔬 Βασίζεται σε multiplex τεχνολογία biochip (microarray), επιτρέποντας την ανάλυση άνω των 280 τροφών από ένα απλό δείγμα αίματος.

✅ Πλεονεκτήματα FOX:

Ανιχνεύει και αλλεργίες και δυσανεξίες, σε αντίθεση με άλλα τεστ που εξετάζουν μόνο IgE
Χρησιμοποιεί τεχνολογία υψηλής ευαισθησίας
Δεν απαιτεί έκθεση ή κατανάλωση των ύποπτων τροφών
Είναι ασφαλές για παιδιά και εγκύους
Χρειάζεται μόνο μια απλή αιμοληψία

👩‍⚕️ Σε ποιους απευθύνεται;

Το τεστ είναι χρήσιμο για άτομα που παρουσιάζουν:

📌 Εξανθήματα, άσθμα, ρινίτιδα (πιθανή IgE αλλεργία)
📌 Χρόνια κόπωση, ημικρανίες, φούσκωμα (πιθανή IgG4 ευαισθησία)
📌 Ανεξήγητα γαστρεντερικά ή δερματικά συμπτώματα
📌 Υποψία για σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBS) ή φλεγμονώδης νόσος εντέρου (IBD)

⚙️ Πώς λειτουργεί το FOX test;

Το FOX (FoodXplorer) είναι μια εξελιγμένη εξέταση ανοσολογικής απόκρισης που βασίζεται σε τεχνολογία multiplex biochip (microarray). Πρόκειται για μια πλατφόρμα υψηλής ανάλυσης, που επιτρέπει την ταυτόχρονη ανίχνευση αντισωμάτων IgE και IgG4 έναντι εκατοντάδων τροφών και συστατικών, χρησιμοποιώντας μόνο ένα μικρό δείγμα αίματος.

🔬 Μηχανισμός λειτουργίας:

Το δείγμα αίματος εφαρμόζεται πάνω σε ειδική βιομάτρα (biochip), η οποία περιέχει προσδεδεμένα αντιγόνα τροφών (π.χ. αυγό, γάλα, ξηροί καρποί, φρούτα, δημητριακά).
Αν στο αίμα υπάρχουν ειδικά αντισώματα (IgE ή IgG4) για κάποιο από αυτά τα τρόφιμα, θα συνδεθούν με τα αντίστοιχα σημεία στη βιομάτρα.
Εφαρμόζεται ειδική φθορίζουσα ανίχνευση (fluorescence detection) ώστε να καταγραφεί η παρουσία και η ένταση της ανοσολογικής αντίδρασης.
Τα δεδομένα αναλύονται από προηγμένο λογισμικό και δημιουργείται ένα ποσοτικό προφίλ για κάθε τροφή, με αποτελέσματα σε επίπεδα: Χαμηλό – Μέτριο – Υψηλό.

🧠 Τι μετρά:

IgE: Αντισώματα που υποδεικνύουν άμεση αλλεργία (τύπου I), με συμπτώματα όπως εξανθήματα, δύσπνοια, άσθμα, αναφυλαξία.
IgG4: Αντισώματα που σχετίζονται με καθυστερημένη ευαισθησία (δυσανεξία), η οποία εκδηλώνεται με χρόνια κόπωση, φούσκωμα, ημικρανίες, δερματικά, ή γαστρεντερικά προβλήματα.

✅ Πλεονεκτήματα της λειτουργίας του FOX:

Ακριβής, πολυπαραμετρική μέτρηση IgE & IgG4 από το ίδιο δείγμα
Ταυτόχρονη ανάλυση 280+ τροφών
Δεν απαιτείται προηγούμενη κατανάλωση ή πρόκληση
Υψηλή αναπαραγωγιμότητα και αξιοπιστία
Μη επεμβατική, γρήγορη διαδικασία

🧪 Πώς γίνεται η εξέταση FOX;

Η εξέταση FOX (FoodXplorer) πραγματοποιείται εύκολα, μέσω απλής αιμοληψίας, χωρίς την ανάγκη για νηστεία ή άλλη ειδική προετοιμασία (εκτός εξαιρέσεων). Το δείγμα αποστέλλεται σε εξειδικευμένα εργαστήρια όπου εφαρμόζεται η προηγμένη τεχνολογία multiplex microarray biochip.

🔬 Βήματα της διαδικασίας:

📌 Αιμοληψία: Γίνεται λήψη 4–6 mL φλεβικού αίματος
📦 Αποστολή: Το δείγμα αποστέλλεται σε εργαστήριο με τεχνολογία FOX (π.χ. R-Biopharm, ImuPro)
🧪 Ανάλυση: Εξετάζονται τα επίπεδα ειδικών IgE και IgG4 αντισωμάτων
📈 Αποτελέσματα: Εκδίδεται αναφορά εντός 5–7 εργάσιμων ημερών με:
- 🔍 Πίνακες με τιμές ανά τροφή
- 📊 Έγχρωμο γράφημα (Χαμηλό – Μέτριο – Υψηλό)
- 📃 Επεξηγήσεις και πιθανές οδηγίες αποκλεισμού τροφών

📄 Μορφή αποτελεσμάτων:

Το τελικό αποτέλεσμα παραδίδεται συνήθως σε ψηφιακή μορφή (PDF) και περιλαμβάνει:

📁 Αναλυτικό report ανά τροφή
📊 Χρωματική ένδειξη σοβαρότητας (IgE/IgG4)
📌 Δυνατότητα δημιουργίας εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου

Η εξέταση είναι ανώδυνη, σύντομη και ιδανική για όλες τις ηλικίες, ενώ δεν απαιτεί προηγούμενη έκθεση στις ύποπτες τροφές.

📄 Τι περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα;

Αναλυτικό προφίλ με επίπεδα IgE και IgG4 για κάθε τροφή
Έγχρωμο γράφημα με ενδείξεις (Χαμηλό, Μέτριο, Υψηλό)
Συνοδευτικές διατροφικές οδηγίες για αποφυγή/δοκιμαστική αποχή
Συμβουλευτικό υπόμνημα για ιατρική εκτίμηση

✅ Η μέθοδος θεωρείται πολύ πιο ολοκληρωμένη σε σύγκριση με παλαιότερα τεστ (RAST, ELISA) και είναι ιδανική για περιπτώσεις χρόνιων ή μη ειδικών συμπτωμάτων.

🍎 Πίνακας Τροφών & Συστατικών που εξετάζονται

Κατηγορία	Παραδείγματα Τροφών
Γαλακτοκομικά	Αγελαδινό γάλα, Καζεΐνη, Ορό γάλακτος, Κατσικίσιο, Τυρί
Αυγά	Ασπράδι, Κρόκος
Ψάρια & Θαλασσινά	Γαρίδα, Σολομός, Μπακαλιάρος, Μύδι, Τόνος
Ξηροί Καρποί	Αμύγδαλο, Καρύδι, Φουντούκι, Φιστίκι, Κάσιους
Δημητριακά	Σιτάρι, Κριθάρι, Σίκαλη, Βρώμη, Καλαμπόκι
Φρούτα	Μήλο, Μπανάνα, Φράουλα, Ακτινίδιο, Ροδάκινο
Λαχανικά	Ντομάτα, Καρότο, Πατάτα, Σπανάκι
Μπαχαρικά	Κανέλα, Μουστάρδα, Σησάμι
Λοιπά	Μαγιά, Καφές, Κακάο, Λεκιθίνη σόγιας, Μέλι

Η πλήρης λίστα περιλαμβάνει συνήθως 280+ αλλεργιογόνα και είναι εξατομικευμένη ανά εργαστήριο (π.χ. ImuPro, microarray FOX πλατφόρμα).

🧬 IgE vs IgG4 – Ποια η διαφορά;

Το FOX test είναι μοναδικό γιατί μετρά και τα δύο είδη αντισωμάτων:

IgE: Αντισώματα που σχετίζονται με άμεσες αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. εξανθήματα, αναφυλαξία, ρινίτιδα)
IgG4: Αντισώματα που συνδέονται με καθυστερημένες αντιδράσεις ή τροφική δυσανεξία (π.χ. κόπωση, φούσκωμα, IBS, ημικρανίες)

Η διαφορά τους είναι θεμελιώδης στην κατανόηση των άμεσων vs καθυστερημένων ανοσολογικών απαντήσεων.

Χαρακτηριστικό	IgE	IgG4
Τύπος Αντίδρασης	Άμεση (τύπου Ι)	Καθυστερημένη (τύπου ΙΙΙ/IV)
Χρόνος Εμφάνισης	Λεπτά έως ώρες	Ώρες έως ημέρες
Συμπτώματα	Εξάνθημα, οίδημα, αναφυλαξία, άσθμα	Κόπωση, φούσκωμα, ημικρανίες, IBS
Συνήθη Τεστ	RAST, Prick, ALEX	ELISA, FOX
Ανοσολογικός Ρόλος	Υπεραντίδραση (αλλεργία)	Ρύθμιση ανοχής (ή υπεραντίδραση σε χρόνιο ερεθισμό)

Η ταυτόχρονη μέτρηση και των δύο τύπων στο FOX προσφέρει ολοκληρωμένη εκτίμηση και είναι χρήσιμη σε περιπτώσεις όπου η τυπική αλλεργική διάγνωση αποτυγχάνει να εξηγήσει τα συμπτώματα.

📊 Σύγκριση FOX vs ALEX vs RAST

Ακολουθεί πίνακας σύγκρισης των τριών κυριότερων αιματολογικών μεθόδων για τον έλεγχο τροφικών αλλεργιών και δυσανεξιών:

Χαρακτηριστικό	FOX (FoodXplorer)	ALEX (Allergy Xplorer)	RAST
Τεχνολογία	Microarray multiplex (IgE + IgG4)	Microarray multiplex (IgE + CCD blockers)	ELISA (IgE μόνο)
Αντισώματα	IgE & IgG4	IgE	IgE
Εύρος Ανάλυσης	280+ τροφές & συστατικά	295 αλλεργιογόνα (τροφικά & περιβαλλοντικά)	1–30 τροφές ανά εξέταση
Αξιολόγηση Δυσανεξίας	✅ (IgG4)	❌	❌
Ανάλυση Επιτόπων	✅	✅ (component resolved)	❌
Χρόνος Αποτελέσματος	5–7 ημέρες	3–6 ημέρες	5–10 ημέρες
Κόστος (ενδεικτικό)	220–300 €	220–300 €	30–60 €/τροφική ομάδα
Παιδιατρική Χρήση	✅ (άνω των 6 μηνών)	✅	✅

Το FOX test υπερέχει όσον αφορά την ολιστική προσέγγιση (αλλεργία + δυσανεξία) με τεχνολογία υψηλής ευαισθησίας, αποτελώντας την πλέον ολοκληρωμένη επιλογή για διατροφική αξιολόγηση.

👶 Χρήση του FOX test σε Παιδιά & Εγκύους

🧒 Παιδιά και Βρέφη

Το FOX test μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σε παιδιά ηλικίας άνω των 6 μηνών. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα δεν είναι σαφώς αλλεργικά αλλά σχετίζονται με:

⛔ Δυσανεξία στο γάλα, αυγό ή δημητριακά
📌 Χρόνιες διάρροιες ή κοιλιακά άλγη
😴 Ανεξήγητη κόπωση ή ευερεθιστότητα
🧴 Εξανθήματα ή ατοπική δερματίτιδα

Η μη επεμβατική φύση της εξέτασης, που απαιτεί μόνο μια μικρή ποσότητα αίματος, την καθιστά κατάλληλη για παιδιά ακόμα και όταν δεν συνεργάζονται καλά με άλλες μορφές δοκιμών (π.χ. skin prick test).

🤰 Εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη είναι περίοδος σημαντικών ορμονικών και ανοσολογικών αλλαγών. Το FOX μπορεί να βοηθήσει σε:

✅ Ανίχνευση τροφικών ευαισθησιών που προκαλούν πεπτικά ή δερματικά συμπτώματα
✅ Αξιολόγηση δυσανεξιών που σχετίζονται με φούσκωμα, καούρα, δυσπεψία
✅ Σύνταξη εξατομικευμένου διατροφικού πλάνου για την αποφυγή επιβλαβών τροφών

Η εξέταση είναι απολύτως ασφαλής κατά την κύηση, καθώς δεν απαιτεί νηστεία, φαρμακευτική διακοπή ή έκθεση σε αλλεργιογόνα. Επιπλέον, δεν επιβαρύνει το ανοσοποιητικό ή το έμβρυο.

Σε συνεργασία με αλλεργιολόγο ή διατροφολόγο, τα αποτελέσματα του FOX μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση μιας σταθερής, ισορροπημένης και ασφαλούς διατροφής σε αυτή τη σημαντική περίοδο της ζωής.

👼 FOX test σε Νεογνά, Βρέφη και Θηλάζουσες

🍼 Νεογνά & Βρέφη

Το FOX test δεν συνιστάται σε νεογνά κάτω των 6 μηνών, καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ανώριμο και οι μετρήσεις IgE/IgG4 ενδέχεται να μην είναι αξιόπιστες.

Ωστόσο, σε βρέφη 6–12 μηνών με σοβαρά συμπτώματα (π.χ. υποψία αλλεργίας στο γάλα, διάρροιες, ατοπική δερματίτιδα), η εξέταση μπορεί να γίνει υπό ιατρική καθοδήγηση.

📌 Ιδανικά, συνοδεύεται από παιδοαλλεργιολογική εκτίμηση
📌 Το δείγμα μπορεί να ληφθεί με προσεκτική φλεβοκέντηση (ελάχιστος όγκος αίματος)

🤱 Διατροφή Θηλάζουσας Μητέρας

Σε περιπτώσεις όπου το βρέφος εμφανίζει ενδείξεις τροφικής αντίδρασης μέσω του μητρικού γάλακτος, μπορεί να εξεταστεί η θηλάζουσα μητέρα με το FOX test για:

🔎 Ανίχνευση τροφών που περνούν στο μητρικό γάλα και προκαλούν αντιδράσεις
🥦 Καθοδήγηση για προσωρινό αποκλεισμό π.χ. γαλακτοκομικών, αυγού, ξηρών καρπών
📋 Δημιουργία εξατομικευμένης υποαλλεργικής διατροφής για τη μητέρα

Η εφαρμογή του FOX στην θηλάζουσα μητέρα είναι ασφαλής και μπορεί να συμβάλει στη μείωση των συμπτωμάτων του βρέφους (κολικοί, εξανθήματα, αναγωγές, εντερική δυσφορία).

✅ Οδηγίες Πριν την Εξέταση FOX (FoodXplorer)

Για τη μέγιστη αξιοπιστία των αποτελεσμάτων, καλό είναι να τηρηθούν ορισμένες βασικές οδηγίες πριν από την αιμοληψία:

Δεν απαιτείται νηστεία
Αποφύγετε την έντονη κατανάλωση αλκοόλ την προηγούμενη ημέρα
Αποφύγετε αντιισταμινικά 48 ώρες πριν (κατόπιν ιατρικής σύστασης)
Μην αλλάξετε απότομα τη διατροφή σας την εβδομάδα πριν την εξέταση
Πιείτε αρκετό νερό πριν την αιμοληψία (καλύτερη φλεβοκέντηση)
Ενημερώστε το εργαστήριο για τη χρήση φαρμάκων (π.χ. κορτιζόνη, βιολογικούς παράγοντες)

Η εξέταση είναι ταχύτατη (λιγότερο από 10 λεπτά), χωρίς καμία ενόχληση, και συνήθως πραγματοποιείται με μία απλή αιμοληψία σε ιδιωτικό διαγνωστικό κέντρο.

💰 Πού Γίνεται και Πόσο Κοστίζει το FOX Test στην Ελλάδα;

📍 Πού Διατίθεται;

Το FOX test διατίθεται σε επιλεγμένα ιδιωτικά διαγνωστικά εργαστήρια και αλλεργιολογικά ιατρεία στην Ελλάδα. Συχνά απαιτείται συνεργασία με εξειδικευμένα αλλεργιολογικά κέντρα ή αποστολή του δείγματος στο εξωτερικό (Γερμανία, Αυστρία κ.ά.).

Ορισμένα διαγνωστικά κέντρα που προσφέρουν το FOX ή αντίστοιχο multiplex IgE/IgG4 test:

📌 Εργαστήριο Ανοσολογικής Διάγνωσης ImuPro
📌 Συνεργαζόμενα μικροβιολογικά με R-Biopharm ή Biocheck υποστήριξη
Μικροβιολογικό εργαστήριο Παντελής Αναγνωστόπουλος

💳 Κόστος FOX Test

Τύπος FOX Προφίλ	Αριθμός Τροφών	Ενδεικτική Τιμή (€)
Βασικό Προφίλ	90–120 τροφές	150–180 €
Ενισχυμένο Προφίλ	180–220 τροφές	200–240 €
Πλήρες Προφίλ	280+ τροφές	250–290 €

Οι τιμές διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο, την τεχνολογία που χρησιμοποιείται και την αναφορά (pdf, έντυπο, εξατομικευμένες συστάσεις).

Δεν καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά ενδέχεται να καλυφθεί μέσω ιδιωτικής ασφάλισης υγείας.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🧪 Τι εξετάζει ακριβώς το FOX test;

Το FOX μετρά ειδικά IgE και IgG4 αντισώματα έναντι 280+ τροφών και συστατικών, προσδιορίζοντας την ύπαρξη άμεσης αλλεργίας ή καθυστερημένης ευαισθησίας (δυσανεξίας).

🍼 Είναι κατάλληλο για παιδιά;

Ναι, συνιστάται σε παιδιά άνω των 6 μηνών. Ιδανικό σε περιπτώσεις ανεξήγητων εξανθημάτων, δυσπεψίας, ή ρινικών συμπτωμάτων.

🤰 Μπορώ να κάνω το FOX test κατά την εγκυμοσύνη;

Ναι. Το τεστ είναι ασφαλές και δεν επηρεάζει την εγκυμοσύνη. Είναι χρήσιμο για διατροφική αξιολόγηση και καθοδήγηση κατά την κύηση.

📆 Πόσος χρόνος απαιτείται για τα αποτελέσματα;

Η επεξεργασία διαρκεί περίπου 5–7 εργάσιμες ημέρες από την αιμοληψία.

🍔 Πρέπει να καταναλώσω τις ύποπτες τροφές πριν την εξέταση;

Όχι απαραίτητα. Η παρουσία αντισωμάτων ανιχνεύεται ακόμη και χωρίς πρόσφατη κατανάλωση, εφόσον έχει υπάρξει έκθεση στο παρελθόν.

📄 Είναι το αποτέλεσμα κατανοητό για μη ειδικούς;

Ναι. Περιλαμβάνει έγχρωμα γραφήματα, επίπεδα αντισωμάτων (Χαμηλό/Μέτριο/Υψηλό) και επεξηγηματικές σημειώσεις για κάθε τροφή.

📉 Τι σημαίνει αν έχω υψηλό IgG4 σε κάποια τροφή;

Υψηλό IgG4 υποδηλώνει πιθανή καθυστερημένη ευαισθησία ή δυσανεξία. Συνιστάται δοκιμαστικός αποκλεισμός της τροφής και παρακολούθηση συμπτωμάτων.

💊 Επηρεάζουν τα φάρμακα την εξέταση;

Ορισμένα φάρμακα (όπως κορτικοστεροειδή ή βιολογικοί παράγοντες) μπορεί να επηρεάσουν τα επίπεδα αντισωμάτων. Ενημερώστε το γιατρό ή το εργαστήριο.

💡 Πόσο αξιόπιστο είναι το FOX test;

Το FOX χρησιμοποιεί τεχνολογία biochip με υψηλή επαναληψιμότητα και ειδικότητα. Τα αποτελέσματα είναι αξιόπιστα όταν συνδυάζονται με ιατρική αξιολόγηση.

🥦 Μπορεί να εντοπιστεί δυσανεξία σε υγιεινά τρόφιμα;

Ναι. Ακόμη και “υγιεινά” τρόφιμα όπως μπανάνα, μπρόκολο ή ντομάτα μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη ανοσολογική αντίδραση (ιδίως σε IgG4). Το FOX βοηθά στον εντοπισμό τέτοιων ατομικών ευαισθησιών.

🍽 Τι να κάνω αν ανιχνευτεί υψηλό IgE ή IgG4 σε τροφή που τρώω συχνά;

Σε συνεργασία με γιατρό ή διατροφολόγο μπορεί να συσταθεί δοκιμαστική αποχή 4–8 εβδομάδων και στη συνέχεια επαναεισαγωγή με καταγραφή συμπτωμάτων.

🔁 Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται το FOX test;

Συνήθως μία φορά είναι αρκετή. Επανέλεγχος μπορεί να γίνει μετά από 6–12 μήνες σε περίπτωση αλλαγών στη διατροφή ή σε χρόνιες παθήσεις (IBS, αυτοάνοσα).

🥼 Πρέπει να γίνει και από αλλεργιολόγο ή αρκεί ένα μικροβιολογικό;

Η εξέταση μπορεί να γίνει σε μικροβιολογικό, αλλά η ερμηνεία των αποτελεσμάτων πρέπει να γίνεται από αλλεργιολόγο ή εξειδικευμένο ιατρό.

📉 Μπορεί το αποτέλεσμα να δείξει «ψευδώς θετικά»;

Σπάνια, αλλά ναι. Παράγοντες όπως πρόσφατες λοιμώξεις, χρόνια φλεγμονή ή λήψη φαρμάκων μπορεί να επηρεάσουν την ακρίβεια. Για αυτό απαιτείται ιατρική αξιολόγηση.

🥗 Χρειάζεται να συνδυάσω το FOX με διατροφικό ημερολόγιο;

Απολύτως. Ένα διατροφικό ημερολόγιο πριν και μετά το τεστ βοηθά στην τεκμηρίωση της σχέσης τροφών–συμπτωμάτων και στη βελτιστοποίηση της διατροφής.

📚 Βιβλιογραφία & Πηγές

- Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας.
  www.allergy.org.gr
- ImuPro Greece – Τεστ Διατροφικών Ευαισθησιών IgG.
  https://imupro.gr
- R-Biopharm AG – FOX FoodXplorer Technology Overview.
  https://food.r-biopharm.com/products/foodxplorer/
- EFSA – European Food Safety Authority, Food Allergies and Intolerances.
  efsa.europa.eu
- Sicherer, S. H. & Sampson, H. A. (2018). Food allergy: A review and update on epidemiology, pathogenesis, diagnosis, prevention, and management.
  Journal of Allergy and Clinical Immunology, 141(1), 41–58.
  DOI Link
- Ελληνική Διατροφολογική Εταιρεία – Διαχείριση Δυσανεξιών.
  www.diatrofologiki.gr
- National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID), Guidelines for Food Allergy Diagnosis.
  niaid.nih.gov

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

10/Jul/2025

📋 Πίνακας Περιεχομένων

Τι είναι η ALEX (Allergy Xplorer);
Πώς λειτουργεί η εξέταση ALEX;
Πλήρης Λίστα με Τροφές και Συστατικά
IgE vs IgG: Διαφορές και Σημασία
Πλεονεκτήματα της ALEX σε σχέση με RAST & Skin Prick
ALEX στην Παιδική Ηλικία και στην Εγκυμοσύνη
Αποτελέσματα: Πώς να τα Διαβάσετε
Συμβουλές πριν από την Εξέταση
Infographic: Πώς Λειτουργεί η ALEX
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Βιβλιογραφία

🧪 Τι είναι η ALEX (Allergy Xplorer);

Η ALEX (Allergy Xplorer) είναι η πρώτη multiplex in vitro διαγνωστική εξέταση αλλεργιών που επιτρέπει τη συγχρόνως ποσοτική ανίχνευση ειδικών IgE αντισωμάτων έναντι περισσότερων από 300 αλλεργιογόνων — φυσικών εκχυλισμάτων και καθορισμένων μοριακών συστατικών (allergen components).

🚀 Πρόκειται για πρωτοποριακή τεχνολογία νανοσφαιριδίων (nanobead microarray) που:

Συνδυάζει φυσικά αλλεργιογόνα (π.χ. γύρεις, τροφές)
Με μοριακά αλλεργιογόνα (π.χ. Bos d 5, Ara h 1, Der p 1)
Και αναστολείς των ψευδώς θετικών (CCD-blockers)

Αποτελεί την πιο πλήρη, ακριβή και εξειδικευμένη εξέταση αλλεργίας στην κλινική πράξη, κατάλληλη για παιδιά, ενήλικες, ακόμα και εγκύους.

🔍 Τι προσφέρει:

✅ Ευρεία κάλυψη: >300 αλλεργιογόνα (τροφές, περιβαλλοντικά, latex, τρίχες ζώων)
✅ Ανάλυση σε βάθος: Διάκριση πρωτογενούς αλλεργίας vs διασταυρούμενης αντίδρασης
✅ Ακρίβεια: Μείωση ψευδώς θετικών IgE μέσω ενσωματωμένου CCD αναστολέα
✅ Εξατομίκευση: Ιδανικό για σχεδιασμό ανοσοθεραπείας (SLIT/SCIT)

📍 Σε ποιους απευθύνεται:

Άτομα με πολλαπλές αλλεργίες ή υποψία διασταυρούμενων ευαισθησιών
Παιδιά με ατοπική δερματίτιδα ή υποτροπιάζουσες αντιδράσεις
Ασθενείς με αναφυλαξία ή σοβαρές αντιδράσεις
Άτομα που δεν μπορούν να κάνουν δερματικά τεστ (π.χ. έκζεμα, αντιισταμινικά)

⚠️ Η ALEX δεν είναι “τεστ δυσανεξίας”, αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένη εξέταση IgE, που ακολουθεί τις διεθνείς οδηγίες (EAACI, WAO) και εφαρμόζεται από πιστοποιημένα αλλεργιολογικά εργαστήρια.

🧬 Πώς λειτουργεί η εξέταση ALEX;

Η ALEX βασίζεται σε τρεις πυλώνες:

1. Φυσικά Εκχυλίσματα Αλλεργιογόνων

Από τρόφιμα, γύρεις, ακάρεα, μύκητες, τρίχες ζώων κ.λπ.

2. Μοριακά Συστατικά (Allergen Components)

Καθαρά πρωτεϊνικά μόρια, όπως:

Bos d 8 (γαλακτογλοβουλίνη)
Ara h 1 (αραχίδα/φυστίκι)
Bet v 1 (σημύδα, σχετιζόμενη με σύνδρομο στοματικής αλλεργίας)

Αυτό δίνει ακριβή μοριακό φαινότυπο αλλεργίας, κάτι που δεν προσφέρουν τα κλασικά τεστ IgE.

3. Αυτόματη Αναστολή του CCD

Τα CCD (Cross-Reactive Carbohydrate Determinants) είναι υδατανθρακικές δομές που προκαλούν ψευδώς θετικά IgE. Η ALEX διαθέτει τεχνολογία CCD-inhibitor, μειώνοντας σημαντικά τα ψευδή θετικά και βελτιώνοντας τη διαγνωστική ακρίβεια.

🍽️ Πλήρης Λίστα με Τροφές και Συστατικά στην ALEX (Allergy Xplorer)

Η ALEX περιλαμβάνει πάνω από 150 τροφικά αλλεργιογόνα – τόσο φυσικά εκχυλίσματα όσο και μοριακά συστατικά (components) – καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα τροφών ζωικής και φυτικής προέλευσης.

🧀 Ζωικής Προέλευσης

Τροφή	Μοριακά Συστατικά	Σημειώσεις
🥛 Γάλα αγελάδας	Bos d 4, Bos d 5, Bos d 8	Συχνή αλλεργία σε βρέφη
🥚 Αυγό	Gal d 1, Gal d 2, Gal d 3	Από τις πιο κοινές παιδικές αλλεργίες
🐟 Ψάρια	Gad c 1	Ισχυρό αλλεργιογόνο, parvalbumin
🍤 Οστρακοειδή	Pen m 1, Cra c 1	Σχετίζονται με τροπομυοσίνη

✅ Φυτικής Προέλευσης

Τροφή	Μοριακά Συστατικά	Διασταυρούμενες Αντιδράσεις
🌰 Φυστίκι	Ara h 1, h 2, h 3, h 8, h 9	Σύνδρομο σημύδας – τροφής
🌰 Φουντούκι	Cor a 1, a 8, a 9, a 14	Πολυδιάστατο αλλεργιογόνο
🥜 Καρύδι	Jug r 1, Jug r 2	Συνήθως πιο σοβαρές αντιδράσεις
🍏 Μήλο	Mal d 1	PR-10 / Bet v 1 σχέση

✅ Δημητριακά – Όσπρια

Τροφή	Μοριακά Συστατικά	Σχόλια
🌾 Σιτάρι	Tri a 14, Tri a 19	Σχετίζεται με WDEIA
🌱 Σόγια	Gly m 4, m 5, m 6	Κυρίως σε παιδιά
🌽 Καλαμπόκι	Zea m 14	Πιο σπάνια ευαισθησία
🌰 Φακές/Ρεβίθια	Lens c 1	Συχνότερη στη Μεσόγειο

✅ Ειδικά Συστατικά

Ομάδα	Παραδείγματα	Σχόλια
Μπαχαρικά	Σέλινο, Σινάπι	Διασταύρωση με γύρεις
Latex-fruit	Μπανάνα, Αβοκάντο	Latex-fruit syndrome
LTP (Lipid Transfer Proteins)	Ροδάκινο (Pru p 3)	Μεσογειακού τύπου αλλεργία
PR-10 / Bet v 1	Μήλο (Mal d 1), Φουντούκι	Σύνδρομο στοματικής αλλεργίας

📌 Τι σημαίνει “component-based” εξέταση;

Η ALEX αναγνωρίζει καθαρά μοριακά αλλεργιογόνα, δίνοντας πληροφορίες:

🟢 Αν η αλλεργία είναι πρωτογενής (π.χ. Ara h 2 → peanut anaphylaxis)
🟡 Ή διασταυρούμενη (π.χ. Ara h 8 → σύνδρομο στοματικής αλλεργίας)

➕ Έτσι μπορείς να ξέρεις:

Πότε υπάρχει πραγματικός κίνδυνος αναφυλαξίας
Αν είναι δυνατή η αποφυγή ή η ανοσοθεραπεία
Αν μπορεί να δοκιμαστεί επανεισαγωγή (π.χ. σε παιδιά)

🧬 IgE vs IgG: Διαφορές και Σημασία

Παράμετρος	IgE	IgG (IgG4)
Αντανακλά	Άμεση αλλεργική αντίδραση	Ανοχή / χρόνια έκθεση
Συσχετίζεται με	Αναφυλαξία, δερματικά εξανθήματα, άσθμα	Μη αλλεργική δυσανεξία
Χρόνος εμφάνισης	Λεπτά έως ώρες	Ώρες έως ημέρες
Συστάσεις	Χρήσιμο για αλλεργία	Όχι ενδεδειγμένο για διάγνωση τροφικής αλλεργίας

🔴 Η ALEX ανιχνεύει IgE, όχι IgG, και επομένως αποτελεί πιστοποιημένο εργαλείο διάγνωσης αλλεργιών σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες (EAACI, WAO). Τα τεστ IgG, αν και διαδεδομένα, δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά για διάγνωση τροφικής αλλεργίας.

🔬 Πλεονεκτήματα της ALEX σε σχέση με RAST & Skin Prick

Παράμετρος	ALEX (Multiplex IgE)	RAST	Skin Prick Test
Τύπος εξέτασης	Αίματος (in vitro)	Αίματος (in vitro)	Δερματικός (in vivo)
Αλλεργιογόνα που εξετάζονται	> 300 (εκχυλίσματα & components)	~20–40 (εκχυλίσματα)	~20–40 (εκχυλίσματα)
Μοριακή ανάλυση (components)	✅ Ναι	❌ Όχι	❌ Όχι
Αναστολή ψευδώς θετικών CCD	✅ Ναι	❌ Όχι	❌ Όχι
Ανάγκη διακοπής αντιισταμινικών	❌ Όχι	❌ Όχι	✅ Ναι
Αξιοπιστία σε ασθενείς με δερματικά προβλήματα	✅ Πολύ υψηλή	✅ Υψηλή	❌ Περιορισμένη
Δυνατότητα για ανοσοθεραπεία βάσει μοριακής διάγνωσης	✅ Ναι	❌ Όχι	❌ Όχι
Χρόνος αποτελέσματος	5–7 εργάσιμες	5–10 εργάσιμες	Άμεσο (20–30 λεπτά)
Εφαρμογή σε βρέφη/παιδιά	✅ Ναι (0.5–1ml αίματος)	✅ Ναι	⚠️ Περιορισμοί

📌 Η ALEX υπερέχει σημαντικά στις εξής περιπτώσεις:

Πολυευαισθητοποιημένοι ασθενείς
Άτομα με έκδηλες δερματοπάθειες (έκζεμα)
Μη καθορισμένες τροφικές αντιδράσεις
Υποψία διασταυρούμενων αντιδράσεων (π.χ. γύρη – τροφή)

👩‍👧‍👦 ALEX στην Παιδική Ηλικία και στην Εγκυμοσύνη

Η εξέταση ALEX (Allergy Xplorer) είναι απόλυτα ασφαλής και ιδιαίτερα χρήσιμη τόσο για βρέφη και παιδιά, όσο και για εγκύους, λόγω της ακρίβειας και της δυνατότητας ανάλυσης πολλαπλών αλλεργιογόνων με μία μόνο αιμοληψία.

🧒 Παιδική Ηλικία

Η ALEX μπορεί να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από τον 1ο χρόνο ζωής, καθιστώντας την ιδανική επιλογή σε:

🔹 Παιδιά με:

Ατοπική δερματίτιδα
Συχνές διαρροϊκές κενώσεις
Υποψία τροφικής αλλεργίας σε γάλα, αυγό, σιτάρι, φυστίκι
Διασταυρούμενες αντιδράσεις (π.χ. τροφές + γύρεις)

🔹 Όταν:

Δεν είναι εφικτό να γίνουν δερματικά τεστ
Χρειάζεται γρήγορη και μη παρεμβατική διερεύνηση
Θέλουμε μικρή ποσότητα αίματος (0.5–1 ml)

📌 Επιπλέον, η ALEX μπορεί να χρησιμοποιηθεί:

Για παρακολούθηση της εξέλιξης της αλλεργίας (αν τα επίπεδα IgE μειώνονται με την ηλικία)
Για καθοδήγηση εισαγωγής ή επανεισαγωγής τροφών (π.χ. αυγό, γάλα)

🤰 ALEX στην Εγκυμοσύνη

Η ALEX είναι απόλυτα ασφαλής για εγκύους και μπορεί να διενεργηθεί σε οποιοδήποτε τρίμηνο.

✅ Χρησιμοποιείται για:

Ανίχνευση περιβαλλοντικών αλλεργιογόνων που επιδεινώνουν την εγκυμοσύνη (π.χ. ρινίτιδα, άσθμα)
Αξιολόγηση ιστορικού σοβαρών τροφικών αλλεργιών ή αναφυλαξίας
Εντοπισμό πιθανών διασταυρούμενων ευαισθησιών που μπορεί να εκδηλωθούν υπό ορμονική καταπόνηση

🔍 Επίσης, μπορεί να αποτελέσει βάση για:

Προετοιμασία προγεννητικής συμβουλευτικής
Καθοδήγηση γιατρού και μαίας σχετικά με ασφαλή διατροφή, φάρμακα και αποφυγή ερεθισμάτων

📢 Σημείωση:

Η ALEX δεν αντενδείκνυται στην κύηση
Δεν επηρεάζεται από φάρμακα όπως αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή ή σκευάσματα σιδήρου
Δεν απαιτεί νηστεία

📈 Αποτελέσματα: Πώς να τα Διαβάσετε

Επίπεδο IgE (kUA/L)	Κλάση (Class)	Ερμηνεία
0.0 – 0.29	Class 0	Αρνητικό
0.30 – 0.70	Class 1	Χαμηλή ευαισθησία
0.71 – 3.50	Class 2	Μέτρια ευαισθησία
3.51 – 17.5	Class 3	Αυξημένη ευαισθησία
17.6 – 50.0	Class 4	Υψηλή ευαισθησία
50.1 – 100.0	Class 5	Πολύ υψηλή ευαισθησία
≥ 100.0	Class 6	Ακραία ευαισθησία

📌 Σημαντικό: Η ύπαρξη IgE δεν ισοδυναμεί πάντοτε με κλινική αλλεργία — χρειάζεται εκτίμηση από αλλεργιολόγο.

📍

✅ Τι να γνωρίζετε πριν κάνετε την εξέταση

Παράγοντας	Απαιτείται	Παρατηρήσεις
Νηστεία	❌ Όχι	Δεν απαιτείται νηστεία
Αντιισταμινικά	❌ Δεν χρειάζεται διακοπή	Δεν επηρεάζουν την IgE
Κορτικοστεροειδή	✅ Επιτρέπονται	Δεν επηρεάζουν σημαντικά τα επίπεδα IgE
Βρέφη / Παιδιά	✅ Ναι	Από τον 1ο χρόνο, μικρή ποσότητα αίματος
Εγκυμοσύνη	✅ Ναι	Δεν υπάρχει καμία αντένδειξη
Δερματικές παθήσεις	✅ Ναι	Ιδανική σε έκζεμα, δερματίτιδα
Χρόνος αιμοληψίας	5 λεπτά	0.5 – 1 ml αίματος αρκούν
Φάρμακα (αντιβιοτικά, παυσίπονα)	✅ Δεν επηρεάζουν	Μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από τη φαρμακευτική αγωγή
Εποχή	✅ Όλο τον χρόνο	Δεν εξαρτάται από εποχικότητα

💡 Πρακτικές συμβουλές:

Πίνετε νερό πριν την αιμοληψία (συντελεί στη σωστή ροή αίματος).
Ενημερώστε το εργαστήριο εάν έχετε ιστορικό συγκοπής κατά την αιμοληψία.
Αν έχετε πρόσφατες σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, ενημερώστε τον αλλεργιολόγο πριν την ερμηνεία.

ℹ️ Τι να περιμένετε μετά την εξέταση:

Το δείγμα αποστέλλεται σε εξειδικευμένο εργαστήριο.
Ο χρόνος έκδοσης αποτελεσμάτων είναι 5–7 εργάσιμες ημέρες.
Τα αποτελέσματα περιλαμβάνουν αναλυτική αναφορά IgE ανά αλλεργιογόνο με επίπεδο κλάσης (Class 0–6).
Θα πρέπει να τα αξιολογήσει αλλεργιολόγος για να τεκμηριώσει εάν υπάρχει πραγματική αλλεργία ή απλή ευαισθητοποίηση.

📢 Η εξέταση ALEX αποτελεί αξιόπιστο εργαλείο για τον σχεδιασμό ανοσοθεραπείας ή αλλαγών στον τρόπο ζωής, μόνο εφόσον συνδυαστεί με το κλινικό ιστορικό και τα συμπτώματα του ασθενή.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🔎 Τι ανιχνεύει ακριβώς η εξέταση ALEX;

Η εξέταση ALEX μετρά την παρουσία ειδικών IgE αντισωμάτων έναντι περισσότερων από 300 αλλεργιογόνων, τόσο σε φυσική όσο και σε μοριακή μορφή. Προσφέρει ένα πλήρες “προφίλ αλλεργίας”.

📊 Ποια είναι τα πλεονεκτήματα έναντι του RAST;

Η ALEX παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια λόγω ανίχνευσης μοριακών συστατικών, ενσωματωμένης αναστολής CCD και μεγαλύτερης γκάμας αλλεργιογόνων. Επίσης, χρειάζεται μικρότερη ποσότητα αίματος.

🧬 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ IgE και IgG τεστ;

IgE σχετίζεται με πραγματικές αλλεργίες και χρησιμοποιείται σε διαγνωσμένα πρωτόκολλα. IgG συσχετίζεται με έκθεση και ανοχή, όχι με αλλεργικές αντιδράσεις — δεν συνιστάται για διάγνωση αλλεργιών.

👶 Είναι κατάλληλη η ALEX για παιδιά;

Ναι, ακόμη και από το 1ο έτος. Μικρή ποσότητα αίματος (0.5–1 ml) αρκεί. Είναι ιδανική για παιδιά με δερματικά προβλήματα ή πολλαπλές πιθανές αλλεργίες.

📅 Πόσος χρόνος χρειάζεται για τα αποτελέσματα;

Συνήθως 3–7 εργάσιμες ημέρες. Τα αποτελέσματα παραδίδονται αναλυτικά, σε PDF ή έντυπη μορφή, με πίνακες τιμών και επεξηγήσεις.

💊 Χρειάζεται να σταματήσω αντιισταμινικά;

Όχι. Η ALEX είναι εξέταση αίματος και **δεν επηρεάζεται από τη λήψη φαρμάκων**. Μπορεί να γίνει και κατά τη διάρκεια θεραπείας.

📌 Πόσο κοστίζει η εξέταση;

Το κόστος ποικίλλει ανάλογα με τον πάροχο (συνήθως €200–350). Δεν καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, αλλά παρέχεται τιμολόγιο για ιδιωτική ασφάλιση.

🧾 Χρειάζεται παραπεμπτικό;

Όχι .Μπορεί να γίνει ιδιωτικά, αλλά είναι **καλό να συνοδεύεται από σύσταση αλλεργιολόγου** για σωστή ερμηνεία.

📈 Πώς χρησιμοποιείται η ALEX για ανοσοθεραπεία;

Τα μοριακά αποτελέσματα επιτρέπουν εξατομικευμένο σχεδιασμό ανοσοθεραπείας (SLIT/SCIT) με βάση τα επιβεβαιωμένα αντιδραστικά συστατικά (e.g. Bet v 1, Der p 1).

🔬 Τι είναι η εξέταση ALEX και γιατί ξεχωρίζει;

Η ALEX είναι η πρώτη in vitro multiplex εξέταση που ανιχνεύει ταυτόχρονα πάνω από 300 αλλεργιογόνα – τόσο φυσικά εκχυλίσματα όσο και μοριακά συστατικά (components). Ξεχωρίζει γιατί προσφέρει λεπτομερή μοριακή διάγνωση και μειώνει τα ψευδώς θετικά μέσω CCD αναστολέων.

🧪 Τι ανιχνεύει η ALEX συγκεκριμένα;

Ειδικά IgE αντισώματα έναντι:
– Τροφών (γάλα, αυγό, ψάρια, φιστίκι, κ.ά.)
– Γύρεων (σημύδα, ελιά, αγρωστώδη)
– Μυκήτων, ακάρεων, ζώων, λάτεξ
– Μορίων όπως: Bos d 4, Ara h 1, Bet v 1, Der p 1
Περιλαμβάνει πάνω από 150 φυσικά εκχυλίσματα + 150+ μοριακά components.

📌 Τι είναι το CCD και γιατί η ALEX το μπλοκάρει;

Το CCD (Cross-reactive Carbohydrate Determinants) προκαλεί ψευδώς θετικά IgE σε άλλες εξετάσεις. Η ALEX περιλαμβάνει αναστολέα CCD, διασφαλίζοντας ότι οι θετικές τιμές είναι κλινικά σημαντικές.

🧬 Ποια η διαφορά ALEX vs IgG τεστ;

Η ALEX ανιχνεύει IgE → δείχνει αλλεργία.
Τα IgG τεστ δείχνουν απλώς ότι ήρθατε σε επαφή με ένα τρόφιμο.
❌ Τα IgG δεν συνιστώνται για διάγνωση αλλεργιών (EAACI, WAO).

👶 Μπορούν να κάνουν παιδιά την εξέταση;

✅ Ναι, από την ηλικία των 6–12 μηνών. Αρκεί μικρή ποσότητα αίματος (~0.5 ml). Δεν χρειάζεται νηστεία και δεν επηρεάζεται από φάρμακα. Εξαιρετικά χρήσιμη για βρέφη με ατοπική δερματίτιδα ή τροφικές αντιδράσεις.

🤰 Μπορεί να γίνει η εξέταση στην εγκυμοσύνη;

✅ Ναι, είναι πλήρως ασφαλής. Βοηθά στην πρόληψη αναφυλακτικών αντιδράσεων ή στην ανίχνευση περιβαλλοντικών αλλεργιογόνων που μπορεί να επηρεάζουν την έγκυο.

💉 Πρέπει να διακόψω τα αντιισταμινικά πριν;

❌ Όχι. Η ALEX είναι εξέταση αίματος και δεν επηρεάζεται από αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή ή φάρμακα για το άσθμα. Δεν χρειάζεται προετοιμασία.

📊 Τι σημαίνει μια θετική τιμή IgE;

Μια θετική τιμή δείχνει ευαισθητοποίηση, όχι απαραίτητα αλλεργία. Χρειάζεται εκτίμηση του ιστορικού και των συμπτωμάτων από αλλεργιολόγο. Η ALEX βοηθά στον καθορισμό του ρίσκου για σοβαρή αντίδραση.

🧭 Πώς με βοηθά η ALEX στην ανοσοθεραπεία;

Τα μοριακά αποτελέσματα (components) βοηθούν στην επιλογή των σωστών αλλεργιογόνων για ανοσοθεραπεία (π.χ. Bet v 1 για γύρη σημύδας). Έτσι η θεραπεία γίνεται πιο αποτελεσματική και εξατομικευμένη.

💰 Πόσο κοστίζει;

Η τιμή κυμαίνεται από €240–€350 ανάλογα με το εργαστήριο. Δεν καλύπτεται από ΕΟΠΥΥ αλλά παρέχεται απόδειξη για ιδιωτική ασφάλιση.

📁 Πώς παρουσιάζονται τα αποτελέσματα;

Σε αναλυτική PDF ή έντυπη έκθεση, με ταξινόμηση ανά σύστημα (τρόφιμα, γύρεις, τρίχες ζώων κ.λπ.) και σαφή κλάση IgE (Class 0–6). Περιλαμβάνει πίνακες, γραφήματα και ερμηνευτικά σχόλια.

📚 Βιβλιογραφία

- European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI). Molecular allergology user’s guide.
  www.eaaci.org
- World Allergy Organization (WAO). Molecular-based allergy diagnostics position paper.
  worldallergy.org
- Wang J, Sampson HA. “Food allergy: Insights into etiology, prevention, and treatment.”
  Pediatric Clinics of North America, 2011.
  PubMed
- MacroArray Diagnostics GmbH (MADx). Allergy Explorer (ALEX) platform & technology.
  macroarraydx.com
- Niederberger V, et al. “Component-resolved in vitro diagnosis in allergy.”
  Current Opinion in Allergy and Clinical Immunology, 2015.
  PubMed
- Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών – Αλλεργίες & Διάγνωση.
  isathens.gr
- Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (ΕΕΑΚΑ).
  allergy.org.gr
- Αλλεργιολογικό Κέντρο Νοσοκομείου Παίδων “Αγία Σοφία”. Μοριακή διάγνωση και ALEX σε παιδιά.
  paidon-agiasofia.gr
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!
https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

10/Jul/2025

📋 Περιεχόμενα

Τι Είναι ο Κατακερματισμός σπέρματος
Γιατί Έχει Σημασία για την Ανδρική Γονιμότητα
Αιτίες Κατακερματισμού DNA
Διαγνωστικές Μέθοδοι
Τιμές Κατακερματισμού και Ερμηνεία
Θεραπευτικές Παρεμβάσεις
🚬 Κάπνισμα και Σπερματικό DNA
🌡️ Θερμικό Στρες και Κατακερματισμός
🦠 COVID-19 και Σπέρμα
❄️ Κρυοσυντήρηση και Κατακερματισμός
🍎 Διατροφή και Αντιοξειδωτικά
Κατακερματισμός και Εξωσωματική (IVF / ICSI)
Κατακερματισμός σπέρματος και Γονιμότητα
❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
📚 Βιβλιογραφία

🔬 Τι Είναι ο Κατακερματισμός του Σπέρματος;

Ο κατακερματισμός του DNA στο σπέρμα (Sperm DNA Fragmentation) αναφέρεται στη βλάβη ή τη διάσπαση της διπλής έλικας του DNA που περιέχεται μέσα στο κεφάλι του σπερματοζωαρίου. Αυτή η μορφή βλάβης μπορεί να επηρεάσει τη γονιμοποιητική ικανότητα, τη βιωσιμότητα του εμβρύου, καθώς και τις πιθανότητες επιτυχούς κύησης.

Αν και η βασική σπερμοδιάγνωση (π.χ. αριθμός, κινητικότητα, μορφολογία) μπορεί να είναι φυσιολογική, άνδρες με υψηλό ποσοστό κατακερματισμού DNA μπορεί να εμφανίζουν ανεξήγητη υπογονιμότητα ή επαναλαμβανόμενες αποβολές.

📌 Γιατί Έχει Σημασία για την Ανδρική Γονιμότητα

Η ποιότητα του DNA των σπερματοζωαρίων παίζει κρίσιμο ρόλο στη γονιμοποίηση, την εμφύτευση και την επιτυχή κύηση. Ακόμη και με επιτυχή γονιμοποίηση (είτε φυσική είτε μέσω IVF/ICSI), το κατακερματισμένο DNA σχετίζεται με:

⛔ Χαμηλότερα ποσοστά εμφύτευσης
❌ Αυξημένο κίνδυνο αποβολών (ιδίως πρώτου τριμήνου)
⚠️ Κακή ποιότητα εμβρύου
🔁 Υποτροπιάζουσα αποτυχία IVF

🧨 Αιτίες Κατακερματισμού DNA

Ο κατακερματισμός DNA μπορεί να είναι αποτέλεσμα ενδογενών ή εξωγενών παραγόντων, όπως:

🦠 Οξειδωτικό στρες (ROS)
🚬 Κάπνισμα
🌡️ Υπερθέρμανση όρχεων (π.χ. σάουνα, tight ρούχα, laptop)
⏳ Παρακράτηση σπέρματος / αζωοσπερμία
🧬 Προηγούμενες λοιμώξεις, π.χ. προστατίτιδα
📉 Χαμηλά επίπεδα αντιοξειδωτικών (π.χ. βιταμίνες C, E, CoQ10, σελήνιο)
🦠 Ιοί (COVID-19, HPV)
💊 Φάρμακα / Χημειοθεραπεία / Ακτινοβολία
⏰ Ηλικία > 40 ετών

🔍 Διαγνωστικές Μέθοδοι για τον Κατακερματισμό DNA

Η αξιολόγηση του κατακερματισμού του DNA των σπερματοζωαρίων γίνεται με ειδικές εξετάσεις που δεν περιλαμβάνονται στο απλό σπερμοδιάγραμμα. Οι κύριες μέθοδοι είναι:

🔬 SCSA (Sperm Chromatin Structure Assay)

Πρόκειται για εξέταση ροής κυτταρομετρίας, που υπολογίζει το Δείκτη Κατακερματισμού DNA (DFI). Αξιολογεί την ευθραυστότητα της χρωματίνης.

🧫 TUNEL Assay

Ανιχνεύει τα σημεία διάσπασης DNA με τη βοήθεια ενζύμων. Πιο ευαίσθητο, αλλά τεχνικά απαιτητικό.

🌌 COMET Assay

Το DNA μετακινείται υπό ηλεκτρικό πεδίο και απεικονίζεται ως “ουρά κομήτη” – όσο μεγαλύτερη η ουρά, τόσο μεγαλύτερη η βλάβη.

🔵 Halo Test (SCD – Sperm Chromatin Dispersion)

Το DNA δημιουργεί «αύρα» γύρω από το σπερματοζωάριο. Εύκολη και οικονομική μέθοδος.

📊 Τιμές DFI και Ερμηνεία

DFI (%)	Ερμηνεία
< 15%	Φυσιολογική γονιμότητα
15–25%	Ενδιάμεση περιοχή – πιθανές επιπτώσεις
> 25%	Υψηλός κατακερματισμός – επηρεάζει γονιμότητα και IVF

💊 Πώς Αντιμετωπίζεται ο Κατακερματισμός του DNA στο Σπέρμα;

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Στόχος είναι η μείωση του οξειδωτικού στρες και η βελτίωση της ποιότητας του DNA:

🧪 Αντιοξειδωτική αγωγή (βιταμίνες C & E, ψευδάργυρος, σελήνιο, L-καρνιτίνη, CoQ10)
🥬 Βελτίωση διατροφής – μεσογειακή δίαιτα, αποφυγή trans λιπαρών
🚭 Διακοπή καπνίσματος
🌡️ Αποφυγή θερμικού στρες – όχι σάουνα, στενά ρούχα, laptop
🔁 Συχνές εκσπερματίσεις (ανά 2–3 μέρες)
🦠 Αντιμετώπιση λοιμώξεων (π.χ. προστατίτιδα)
🧬 Χειρουργική διόρθωση κιρσοκήλης (όταν υπάρχει)
🧫 Μικροχειρουργική λήψη σπέρματος από όρχεις (TESE) σε περιπτώσεις IVF

🚬 Πώς Επηρεάζει το Κάπνισμα τον Κατακερματισμό του Σπέρματος;

Το κάπνισμα αυξάνει σημαντικά τα επίπεδα οξειδωτικού στρες στους όρχεις και προκαλεί βλάβες στο DNA των σπερματοζωαρίων.
Οι ουσίες όπως η νικοτίνη, το μονοξείδιο του άνθρακα και οι ελεύθερες ρίζες επηρεάζουν τη χρωματίνη και την ακεραιότητα του γενετικού υλικού.

Μελέτες δείχνουν:

📈 +20–30% αυξημένος DFI σε ενεργούς καπνιστές
❌ Περισσότερες αποτυχημένες προσπάθειες IVF
⚠️ Αυξημένος κίνδυνος αποβολών
🔄 Αρνητική επίδραση σε μορφολογία και κινητικότητα

Η διακοπή του καπνίσματος για τουλάχιστον 3 μήνες μπορεί να βελτιώσει αισθητά την ποιότητα του σπέρματος και τα ποσοστά επιτυχίας στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

🌡️ Θερμικό Στρες: Υπερθέρμανση Όρχεων και Κατακερματισμός DNA

Η σπερματογένεση απαιτεί χαμηλότερη θερμοκρασία (~34°C) από τη θερμοκρασία του σώματος. Οποιαδήποτε αύξηση (τοπική ή γενικευμένη) μπορεί να βλάψει το DNA των σπερματοζωαρίων.

Πηγές θερμικού στρες:

💻 Χρήση laptop πάνω στα γόνατα
🩳 Στενά εσώρουχα ή παντελόνια
🧖 Σάουνα και χαμάμ
🏋️ Χρήση θερμαντικών ζωνών σε προπονήσεις
☀️ Εργασία σε ζεστό περιβάλλον (π.χ. φούρνοι, μεταλλεία)

Η συνεχής έκθεση αυξάνει το οξειδωτικό στρες και σχετίζεται με υψηλότερο DFI >25%. Συνιστάται η αποφυγή υπερθέρμανσης για τουλάχιστον 3 μήνες πριν από προσπάθειες σύλληψης.

🦠 COVID-19 και Επιδράσεις στο Σπερματικό DNA

Ο SARS-CoV-2 μπορεί να επηρεάσει τους όρχεις άμεσα (μέσω ACE2 υποδοχέων) ή έμμεσα λόγω συστηματικής φλεγμονής και πυρετού. Οι κυριότερες επιπτώσεις περιλαμβάνουν:

📉 Μείωση σπερματικής συγκέντρωσης
⚠️ Αυξημένος DFI (έως και 30–40%)
🧬 Διαταραχές κινητικότητας και μορφολογίας

Αν και οι περισσότερες επιδράσεις είναι παροδικές (3–6 μήνες), ορισμένοι άνδρες παρουσιάζουν επίμονα υψηλό κατακερματισμό DNA. Η σπερματική βλάβη είναι συχνότερη σε όσους είχαν σοβαρή λοίμωξη με υψηλό πυρετό.

Σύσταση: Επανέλεγχος σπέρματος και DFI 3 μήνες μετά από COVID-19 για άνδρες σε προσπάθεια σύλληψης.

❄️ Κρυοσυντήρηση και Κατακερματισμός του DNA

Η κρυοσυντήρηση σπέρματος είναι πολύτιμο εργαλείο στην ανδρική γονιμότητα, αλλά η διαδικασία κατάψυξης/απόψυξης μπορεί να προκαλέσει βλάβες στη μεμβράνη και στο DNA των σπερματοζωαρίων.

🧊 Κατά τη διαδικασία ψύξης δημιουργούνται παγοκρύσταλλοι και οξειδωτικό στρες
💥 Αυτά σχετίζονται με αύξηση του κατακερματισμού DNA κατά 10–20% σε σύγκριση με νωπό σπέρμα

Παρά τις επιπτώσεις, η τεχνική κατάψυξης με υαλοποίηση (vitrification) μειώνει τη βλάβη σε σχέση με την παραδοσιακή αργή κατάψυξη.

Τι να γνωρίζετε: Σε IVF, η χρήση κρυοσυντηρημένου δείγματος με ήδη υψηλό DFI ίσως απαιτεί εναλλακτική προσέγγιση (π.χ. TESE).

🍎 Διατροφή και Αντιοξειδωτικά για την Προστασία του DNA

Η σωστή διατροφή μπορεί να μειώσει το οξειδωτικό στρες και να προστατεύσει το γενετικό υλικό των σπερματοζωαρίων. Η μεσογειακή δίαιτα φαίνεται πως είναι η πιο ωφέλιμη.

✅ Συνιστώμενα Θρεπτικά Συστατικά:

🍊 Βιταμίνη C: αντιοξειδωτική δράση (π.χ. πορτοκάλια, φράουλες)
🥜 Βιταμίνη E: σταθεροποιεί τις κυτταρικές μεμβράνες (π.χ. ξηροί καρποί, ελαιόλαδο)
🥩 Ψευδάργυρος: σημαντικός για τη σπερματογένεση (π.χ. κρέας, αυγά)
🌱 Φυλλικό οξύ: εμπλέκεται στη σύνθεση DNA (π.χ. πράσινα φυλλώδη)
💊 Σελήνιο & CoQ10: ενισχύουν την κινητικότητα και μειώνουν DFI
💧Επαρκής ενυδάτωση

🚫 Τι να αποφεύγετε:

🍟 Τηγανητά και trans λιπαρά
🍺 Υπερβολικό αλκοόλ
🥤 Επεξεργασμένα σάκχαρα και αναψυκτικά
🥩 Επεξεργασμένα κρέατα

Ακόμα και μετά από 3 μήνες διατροφικής παρέμβασης, έχουν παρατηρηθεί βελτιώσεις σε δείκτες όπως DFI, κινητικότητα και μορφολογία.

🧬 Κατακερματισμός DNA και IVF/ICSI

Σε περιπτώσεις υπογονιμότητας, η μέτρηση του DFI βοηθά στον καθορισμό της καλύτερης στρατηγικής υποβοηθούμενης αναπαραγωγής:

IVF:

❌ Υψηλός DFI σχετίζεται με χαμηλότερη ποιότητα εμβρύων
⚠️ Αυξημένες πιθανότητες αποτυχίας εμφύτευσης
📉 Χαμηλότερα ποσοστά κύησης

ICSI:

✅ Μπορεί να παρακάμψει κάποιες επιπτώσεις του DFI
🧫 Χρήση σπέρματος με μικροχειρουργικές τεχνικές (TESE) ενδέχεται να μειώσει DFI
🔍 Σε ICSI, η επιλογή σπέρματος χωρίς κατακερματισμό (π.χ. με IMSI ή PICSI) βελτιώνει τα αποτελέσματα

Επαναλαμβανόμενες Αποβολές:

Ο υψηλός κατακερματισμός DNA (>25–30%) σχετίζεται με πρώιμες αποβολές, ακόμα και με υγιές έμβρυο.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Τι είναι το DFI (DNA Fragmentation Index);

Το DFI εκφράζει το ποσοστό σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA. Τιμές <15% θεωρούνται φυσιολογικές, ενώ >25% σχετίζονται με μειωμένη γονιμότητα.

Μπορώ να έχω φυσιολογικό σπερμοδιάγραμμα και υψηλό DFI;

Ναι. Το απλό σπερμοδιάγραμμα δεν ανιχνεύει βλάβες στο DNA. Πολλοί άνδρες με φυσιολογικές παραμέτρους έχουν σημαντικό κατακερματισμό DNA.

Είναι αναστρέψιμος ο κατακερματισμός του DNA;

Συνήθως ναι. Με αλλαγές στον τρόπο ζωής, διατροφή, αντιοξειδωτικά και αντιμετώπιση παθολογιών, το DFI μπορεί να μειωθεί σε διάστημα 2–6 μηνών.

Πότε πρέπει να κάνω εξέταση κατακερματισμού DNA;

Σε περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας, επαναλαμβανόμενων αποβολών, αποτυχίας IVF ή προηγούμενης χημειοθεραπείας/ακτινοβολίας.

Ποια μέθοδος εξέτασης είναι η καλύτερη;

Η SCSA θεωρείται πιο αναπαραγώγιμη. Το TUNEL είναι πιο ευαίσθητο αλλά τεχνικά απαιτητικό. Το Halo είναι πιο απλό και φθηνό. Επιλέγεται ανάλογα με τις δυνατότητες του εργαστηρίου.

Πόσο επηρεάζει το κάπνισμα τον κατακερματισμό;

Πολύ. Αυξάνει τις ελεύθερες ρίζες και καταστρέφει το DNA. Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να μειώσει τον DFI σημαντικά εντός 2–3 μηνών.

Η χρήση αντιοξειδωτικών βοηθά;

Ναι, ιδιαίτερα όταν υπάρχει οξειδωτικό στρες. Συμπληρώματα όπως βιταμίνες C, E, CoQ10, σελήνιο και L-καρνιτίνη έχουν αποδειχθεί ωφέλιμα.

Ο κατακερματισμός προκαλεί αποβολές;

Ναι. Υψηλά επίπεδα DFI συνδέονται με αποβολές 1ου τριμήνου, ακόμα και όταν η σύλληψη γίνει επιτυχώς.

Πώς σχετίζεται με το IVF και την ICSI;

Υψηλός DFI μειώνει τα ποσοστά επιτυχίας. Η ICSI μπορεί να παρακάμψει μερικές επιδράσεις, αλλά η επιλογή καλού DNA (π.χ. PICSI) βελτιώνει τα αποτελέσματα.

Η θερμότητα από laptop ή σάουνα επηρεάζει;

Ναι. Αυξάνει τη θερμοκρασία των όρχεων και οδηγεί σε βλάβες στο DNA. Συνιστάται αποφυγή τέτοιων πηγών θερμικού στρες.

📚 Βιβλιογραφία

- Evans, J. et al. (2020). Sperm DNA fragmentation and IVF/ICSI outcomes. Human Reproduction Update, 26(1), 1–12. doi.org/10.1093/humupd/dmz031
- Esteves, S. C., & Agarwal, A. (2021). Reproductive impact of sperm DNA damage. Nature Reviews Urology, 18, 162–180. doi.org/10.1038/s41585-020-00412-0
- Practice Committee of the American Society for Reproductive Medicine (ASRM). (2020). The clinical utility of sperm DNA integrity testing. Fertility and Sterility, 113(3), 529–547.
- Durairajanayagam, D. (2018). Lifestyle causes of male infertility. Arab Journal of Urology, 16(1), 10–20. doi.org/10.1016/j.aju.2017.11.001
- Πανεπιστήμιο Πατρών – Ιατρική Σχολή. (2021). Ανδρική Υπογονιμότητα και Οξειδωτικό Στρες. Πρόσβαση: www.med.upatras.gr
- Ελληνική Ανδρολογική Εταιρεία. (2023). Ο ρόλος του DFI στην Υπογονιμότητα. andrologia.gr
- WHO. (2021). Laboratory Manual for the Examination and Processing of Human Semen (6th ed.). World Health Organization.
- Velez de la Calle, J. et al. (2023). Impact of COVID-19 on semen parameters and DNA fragmentation. Journal of Andrology. doi.org/10.1002/andr.13220
- Agarwal, A., Majzoub, A., Parekh, N., & Ko, E. (2020). Effect of cryopreservation on sperm DNA integrity. Systems Biology in Reproductive Medicine, 66(1), 25–38.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

10/Jul/2025

Εξέταση Αλδοστερόνης: Τι Είναι, Τιμές, Παθήσεις & Συμβουλές

Η αλδοστερόνη είναι μια βασική ορμόνη του σώματος που ρυθμίζει την ισορροπία νατρίου, καλίου και την αρτηριακή πίεση. Παράγεται από τον φλοιό των επινεφριδίων και αποτελεί βασικό συστατικό του συστήματος ρενίνης–αγγειοτενσίνης–αλδοστερόνης (RAAS).

Η μέτρηση της αλδοστερόνης στο αίμα ή στα ούρα μπορεί να δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την αιτία υπέρτασης, υποκαλιαιμίας, καρδιακής ανεπάρκειας, πρωτοπαθούς υπεραλδοστερονισμού (Conn) ή ανεπάρκειας επινεφριδίων (Addison).

🔍 Τι είναι η Αλδοστερόνη;

Η αλδοστερόνη είναι μια ορμόνη με ορυκτοκορτικοειδή δράση, υπεύθυνη για:

την κατακράτηση νατρίου,
την απέκκριση καλίου από τους νεφρούς,
και την αύξηση της αρτηριακής πίεσης.

Ενεργοποιείται όταν:

υπάρχει χαμηλή πίεση,
υπονατριαιμία,
ή υψηλή ρενίνη.

🧪 Πότε Πραγματοποιείται η Εξέταση;

Η εξέταση αλδοστερόνης γίνεται όταν υπάρχει υποψία για:

Πρωτοπαθή υπεραλδοστερονισμό (σύνδρομο Conn): αυξημένη αρτηριακή πίεση με υποκαλιαιμία
Δευτεροπαθή υπεραλδοστερονισμό: π.χ. σε νεφρική στένωση
Νόσο του Addison: χαμηλή αλδοστερόνη και ρενίνη
Υποκαλιαιμία χωρίς προφανή αιτία
Ανθεκτική υπέρταση (δεν ανταποκρίνεται σε φαρμακευτική αγωγή)
Παρακολούθηση θεραπείας με φάρμακα RAAS blockers (π.χ. ACEi, ARBs, MRA)

📊 Φυσιολογικές Τιμές Αλδοστερόνης

Οι τιμές της αλδοστερόνης διαφέρουν ανάλογα με:

το δείγμα (αίμα ή ούρα),
τη στάση σώματος,
την πρόσληψη αλατιού,
και τη χρήση φαρμάκων.

Ενδεικτικές τιμές αίματος:

Ξαπλωμένος: 3 – 16 ng/dL
Όρθιος/κινητοποιημένος: 7 – 30 ng/dL

Ούρα 24ώρου: 2 – 35 μg/24h (αναλόγως του εργαστηρίου)

📈 Αυξημένες Τιμές Αλδοστερόνης – Πιθανές Αιτίες

Πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός (σύνδρομο Conn)
Υπερπλασία επινεφριδίων
Νεφραγγειακή υπέρταση (στένωση νεφρικής αρτηρίας)
Καρδιακή ανεπάρκεια
Κίρρωση ήπατος με ασκίτη
Χρόνια υποκαλιαιμία
Φάρμακα όπως διουρητικά, καθαρτικά, βαρβιτουρικά

📉 Χαμηλές Τιμές Αλδοστερόνης – Πιθανές Αιτίες

Νόσος του Addison (πρωτοπαθής ανεπάρκεια επινεφριδίων)
Υποπλασία επινεφριδίων
Σύνδρομο υποπαραγωγής αλατιού (Salt-Wasting)
Οξεία νεφρική ανεπάρκεια
Αναστολείς του συστήματος RAAS (π.χ. σπιρονολακτόνη, ACEi)
Φαρμακευτική καταστολή (π.χ. κορτικοστεροειδή)

💊 Φάρμακα που Επηρεάζουν την Αλδοστερόνη

Ορισμένα φάρμακα τροποποιούν σημαντικά τα επίπεδα αλδοστερόνης και πρέπει να διακόπτονται (ή να αναφέρονται) πριν την εξέταση:

Διουρητικά (θειαζιδικά, αγκύλης) – ↑ αλδοστερόνη
Σπιρονολακτόνη / Επλερενόνη – ↓ αλδοστερόνη
ACEi / ARBs / Aliskiren – ↓ αλδοστερόνη
Βαρβιτουρικά, Κορτικοστεροειδή – ↓ αλδοστερόνη
Αντισυλληπτικά / Οιστρογόνα – ↑ αλδοστερόνη

🔄 Αλδοστερόνη και Ρενίνη – Δείκτης ARR

Η αναλογία αλδοστερόνης προς ρενίνη (ARR) είναι κρίσιμη για τη διάγνωση:

Αν αλδοστερόνη ↑ και ρενίνη ↓ → σύνδρομο Conn
Αν και οι δύο ↑ → δευτεροπαθής υπεραλδοστερονισμός
Αν και οι δύο ↓ → νόσος Addison ή φαρμακευτική καταστολή

✅ Οδηγίες για Σωστή Προετοιμασία πριν την Εξέταση Αλδοστερόνης

Η ακριβής μέτρηση της αλδοστερόνης απαιτεί προσεκτική προετοιμασία, καθώς πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδά της — όπως η στάση σώματος, η δίαιτα, αλλά και η φαρμακευτική αγωγή.

📌 Τι να Προσέξετε:

Παράμετρος	Οδηγία
Ώρα εξέτασης	Πρωινές ώρες (08:00–10:00), κατά προτίμηση
Στάση σώματος	Καθορισμένη: 2 ώρες όρθιος ή 1 ώρα ξαπλωμένος – ενημερώστε το εργαστήριο
Φάρμακα	Διακοπή διουρητικών, RAAS blockers, βήτα-αναστολέων για 2–4 εβδομάδες (μόνο με ιατρική οδηγία)
Αλάτι στη διατροφή	Σταθερή πρόσληψη για 3–5 ημέρες πριν την εξέταση
Αλκοόλ & καφεΐνη	Αποφυγή 24 ώρες πριν
Φυσική δραστηριότητα	Όχι έντονη άσκηση το προηγούμενο 24ωρο
Στρες	Αποφύγετε άγχος πριν την αιμοληψία – επηρεάζει τα επίπεδα
Κάπνισμα	Αποφυγή τουλάχιστον 2 ώρες πριν

🧪 Τεχνικές Σημειώσεις (για τον κλινικό/εργαστήριο)

Η στάση του σώματος πρέπει να τεκμηριώνεται στην αναφορά: “μετά από 2 ώρες όρθιας στάσης”, ή “σε ύπτια θέση”.
Σε ύποπτα ή αμφίβολα αποτελέσματα, επαναλαμβάνεται ή συνδυάζεται με προκλητικές δοκιμασίες (π.χ. φορτίο άλατος, fludrocortisone suppression test).
Η συλλογή ούρων 24ώρου απαιτεί ειδικό δοχείο – ο ασθενής δεν πρέπει να χάνει ούρα καθ’ όλη τη διάρκεια.

💡 Extra Tips για Καλύτερη Ακρίβεια

Προγραμματίστε την εξέταση όταν δεν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή RAAS (αν είναι ασφαλές).
Αν δεν γίνεται να διακοπούν φάρμακα, καταγράψτε αναλυτικά ό,τι λαμβάνετε στο εργαστήριο.
Επαναλάβετε την εξέταση αν το αποτέλεσμα δεν ταιριάζει με τα κλινικά δεδομένα.

❗ Προσοχή: Ποτέ μην διακόπτετε φαρμακευτική αγωγή χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας.
Η σωστή προετοιμασία δεν σημαίνει από μόνο της διακοπή φαρμάκων, αλλά ιατρική καθοδήγηση.

🩺 Παθήσεις που Σχετίζονται με την Αλδοστερόνη

Κατάσταση	Αλδοστερόνη	Ρενίνη	ARR
Σύνδρομο Conn (Πρωτοπαθής Υπεραλδοστερονισμός)	⬆ Υψηλή	⬇ Χαμηλή	⬆ Αυξημένη
Νόσος του Addison	⬇ Χαμηλή	⬆ Υψηλή	⬇ Χαμηλή
Υπερπλασία Επινεφριδίων	⬆ Αυξημένη	⬇ ή ↔ Φυσιολογική	⬆ Αυξημένη
Νεφραγγειακή Υπέρταση	⬆ Αυξημένη	⬆ Αυξημένη	↔ ή ελαφρώς ⬆
Φαρμακευτική Καταστολή (π.χ. με RAAS blockers)	⬇ Χαμηλή	⬇ Χαμηλή	⬇ Χαμηλή

❤️ Αλδοστερόνη και Καρδιά: Μια Υπόγεια Απειλή

Η αλδοστερόνη δεν είναι απλώς μια ορμόνη ρύθμισης των ηλεκτρολυτών. Όταν βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, ιδίως χρόνια, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την καρδιά και τα αγγεία.

📌 Πώς η Αλδοστερόνη Βλάπτει το Καρδιοαγγειακό Σύστημα:

Μηχανισμός	Περιγραφή
Ινώδης μετατροπή του μυοκαρδίου	Διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου και προκαλεί ίνωση του καρδιακού ιστού
Υπερτροφία της αριστερής κοιλίας	Η αυξημένη μεταφόρτιση οδηγεί σε πάχυνση του καρδιακού μυός
Αρρυθμιογόνος δράση	Προκαλεί ηλεκτρολυτικές διαταραχές, αυξάνοντας τον κίνδυνο αρρυθμιών
Αγγειακή φλεγμονή και δυσλειτουργία	Προάγει την αγγειοσύσπαση και την οξειδωτική καταπόνηση
Αύξηση αρτηριακής πίεσης	Ενισχύει την κατακράτηση νατρίου και υγρών, ανεβάζοντας την πίεση
Επιδείνωση καρδιακής ανεπάρκειας	Σχετίζεται με αυξημένες νοσηλείες και χειρότερη πρόγνωση

💊 Στόχευση της Αλδοστερόνης στην Καρδιολογία

Οι ανταγωνιστές αλδοστερόνης, όπως η σπιρονολακτόνη και η επλερενόνη, έχουν αποδειχθεί σωτήριοι για την καρδιά:

📉 Μειώνουν την θνησιμότητα σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια
🧬 Μειώνουν την ινώδη αναδιαμόρφωση του μυοκαρδίου
⚡ Μειώνουν τον κίνδυνο αιφνίδιου καρδιακού θανάτου
📊 Χρησιμοποιούνται σε κατευθυντήριες οδηγίες (ESC, ACC/AHA)

📚 Μελέτες που Ενισχύουν την Καρδιοπροστασία

RALES Trial: Η σπιρονολακτόνη μείωσε τη θνησιμότητα κατά 30% σε ασθενείς με σοβαρή καρδιακή ανεπάρκεια.
EPHESUS Trial: Η επλερενόνη ωφέλησε ασθενείς μετά από έμφραγμα με μειωμένο κλάσμα εξώθησης.
PATHWAY-2: Η αλδοστερόνη φαίνεται να είναι κεντρικός παθοφυσιολογικός παράγοντας στην ανθεκτική υπέρταση.

🫀 Σε Ποιους Ασθενείς Πρέπει να Εξεταστεί;

Εξέταση αλδοστερόνης κρίνεται σκόπιμη σε:

Ανθεκτική υπέρταση παρά τριπλή φαρμακευτική αγωγή
Καρδιακή ανεπάρκεια με διατήρηση ή μη του κλάσματος εξώθησης
Υπερτροφία αριστερής κοιλίας σε υπερτασικούς
Υποκαλιαιμία ή υποψία υπεραλδοστερονισμού

📌 Συμπέρασμα: Η αλδοστερόνη είναι “σιωπηλή απειλή” για την καρδιά όταν δεν ελέγχεται. Η σωστή διάγνωση και φαρμακευτική αναστολή της δράσης της μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την πρόγνωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🔎 Τι δείχνει η εξέταση αλδοστερόνης;

Η εξέταση μετρά τα επίπεδα της ορμόνης αλδοστερόνης στο αίμα ή στα ούρα. Βοηθά στη διάγνωση καταστάσεων όπως το σύνδρομο Conn, η νόσος Addison, η ανθεκτική υπέρταση ή η διαταραχή των ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο).

📈 Ποια είναι τα φυσιολογικά όρια της αλδοστερόνης;

Εξαρτάται από τη θέση του σώματος (ξαπλωμένος ή όρθιος) και από το εργαστήριο. Ενδεικτικά, σε ξαπλωμένη θέση: 3–16 ng/dL, σε όρθια θέση: 7–30 ng/dL. Στα ούρα: 2–35 μg/24h.

💊 Πρέπει να σταματήσω φάρμακα πριν την εξέταση;

Ναι, κατά προτίμηση διακόπτονται φάρμακα όπως σπιρονολακτόνη, διουρητικά, ACEi και ARBs για 2–4 εβδομάδες πριν την εξέταση, με οδηγία από τον γιατρό σας.

🧂 Πρέπει να αλλάξω τη διατροφή μου πριν την εξέταση;

Συνιστάται **σταθερή πρόσληψη αλατιού** τις 3–5 ημέρες πριν την εξέταση. Η υπονατριαιμία ή η υπερβολική δίαιτα επηρεάζει τα αποτελέσματα.

🧪 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αλδοστερόνης και ρενίνης;

Η ρενίνη είναι ένζυμο που ξεκινά την ενεργοποίηση του RAAS, ενώ η αλδοστερόνη είναι η τελική ορμόνη που δρα στους νεφρούς. Ο λόγος αλδοστερόνης προς ρενίνη (ARR) είναι διαγνωστικά πολύτιμος.

📉 Τι σημαίνει χαμηλή αλδοστερόνη;

Μπορεί να οφείλεται σε νόσο Addison, χρήση φαρμάκων (π.χ. RAAS blockers), ή σε νεφρική ανεπάρκεια. Πάντα αξιολογείται σε συνδυασμό με ρενίνη και ηλεκτρολύτες.

🧾 Πώς γίνεται η εξέταση;

Γίνεται με αιμοληψία πρωινές ώρες, με τον ασθενή σε καθορισμένη στάση (ξαπλωμένος ή όρθιος για 2 ώρες). Υπάρχει και δυνατότητα μέτρησης σε 24ωρα ούρα.

👩‍⚕️ Πότε ζητείται η εξέταση αλδοστερόνης;

Όταν υπάρχει υποψία υπεραλδοστερονισμού, ανθεκτικής υπέρτασης, υποκαλιαιμίας ή ανεξήγητης κατακράτησης υγρών. Επίσης, σε υποψία νόσου Addison ή σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.

⚠️ Ποιες παθήσεις σχετίζονται με την αλδοστερόνη;

Οι σημαντικότερες είναι: – Πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός (σύνδρομο Conn) – Δευτεροπαθής υπεραλδοστερονισμός (π.χ. νεφραγγειακή υπέρταση) – Νόσος του Addison – Καρδιακή ανεπάρκεια – Χρόνια υποκαλιαιμία

🫀 Ποια είναι η σχέση της αλδοστερόνης με την καρδιά;

Η αλδοστερόνη προκαλεί ίνωση, υπερτροφία αριστερής κοιλίας, κατακράτηση νατρίου και επιδείνωση καρδιακής λειτουργίας. Οι ανταγωνιστές της (MRA) μειώνουν τη θνησιμότητα σε καρδιοπαθείς.

📚 Βιβλιογραφία

Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία.
👉 https://www.endo.gr
Κατευθυντήριες οδηγίες για τις ενδοκρινικές διαταραχές και την υπερπαραγωγή αλδοστερόνης.
Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία – Υπέρταση και Καρδιά.
👉 https://www.hcs.gr
Η αλδοστερόνη στη ρύθμιση της πίεσης και η εμπλοκή της στην καρδιοπάθεια.
UpToDate – “Evaluation and diagnosis of primary aldosteronism”.
👉 https://www.uptodate.com
Διαγνωστική προσέγγιση για τον υπεραλδοστερονισμό (σύνδρομο Conn).
Mayo Clinic Laboratories – Aldosterone, Serum & Urine.
👉 https://www.mayocliniclabs.com
Εξετάσεις αλδοστερόνης και αξιολόγηση του RAAS.
American Heart Association – “Aldosterone and cardiovascular risk”.
👉 https://www.heart.org
Η ορμονική επίδραση της αλδοστερόνης στην καρδιακή υγεία.
Funder JW et al. (2016). The PATHWAY-2 Trial.
“Treatment-resistant hypertension and the role of aldosterone.”
Journal: Lancet, 387(10022), 219–229.
👉 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673615610193
Pitt B. et al. (1999). RALES Trial.
“Efficacy of spironolactone in severe heart failure.”
New England Journal of Medicine.
👉 https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199909023411001
Bertocchio JP et al. (2011).
“Physiology of aldosterone: roles in kidney and beyond.”
Archives of Cardiovascular Diseases, 104(2), 98–106.
Medscape – “Aldosterone Test”.
👉 https://emedicine.medscape.com/article/2083836-overview
NIH – National Institutes of Health.
👉 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK278944/
Περιεκτική ενότητα για το σύστημα RAAS και τις ορμόνες.

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Παντελής Αναγνωστόπουλος

10/Jul/2025

Ρενίνη: Ορμόνη Ρύθμισης της Πίεσης & Αναλογία Αλδοστερόνη/Ρενίνη (ARR)

📌 Περιεχόμενα

Τι είναι η Ρενίνη;
Το Σύστημα RAAS
Μορφές Μέτρησης Ρενίνης
Καταστάσεις με Χαμηλή Ρενίνη
Πότε Εξετάζεται η Ρενίνη;
Φυσιολογικές Τιμές Ρενίνης
Αναλογία Αλδοστερόνης / Ρενίνης (ARR)
Παθολογικές Καταστάσεις
Φάρμακα που Επηρεάζουν τη Ρενίνη
Παραδείγματα Εργαστηριακών Αποτελεσμάτων
Ρενίνη και RAAS Blockers
📅 Συμβουλές για την Εξέταση Ρενίνης
❤️ Ρενίνη και Καρδιακή Ανεπάρκεια
🧪 Συσχέτιση με Άλλες Ορμόνες
Συγκριτικός Πίνακας Διαφορικής Διάγνωσης
🔬 Κλινικά Παραδείγματα
📌 Σύνδεση με Εξέταση Αλδοστερόνης
Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Βιβλιογραφία

🔬 Τι είναι η Ρενίνη;

Η ρενίνη είναι ένα ένζυμο και ορμόνη που παράγεται και απελευθερώνεται από τα παρασπειραματικά κύτταρα των νεφρών, κυρίως ως απάντηση σε χαμηλή αρτηριακή πίεση, υπονατριαιμία ή διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

Ο κύριος ρόλος της ρενίνης είναι να ενεργοποιήσει το σύστημα RAAS (Renin-Angiotensin-Aldosterone System), ένα κρίσιμο σύστημα ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης και της ισορροπίας υγρών/ηλεκτρολυτών. Συγκεκριμένα:

Η ρενίνη μετατρέπει το αγγειοτενσινογόνο (που παράγεται από το ήπαρ) σε αγγειοτενσίνη Ι.
Η αγγειοτενσίνη Ι μετατρέπεται σε αγγειοτενσίνη ΙΙ με τη δράση του ACE (Angiotensin-Converting Enzyme).
Η αγγειοτενσίνη ΙΙ προκαλεί ισχυρή αγγειοσυστολή και διεγείρει τα επινεφρίδια να εκκρίνουν αλδοστερόνη.

Η όλη διαδικασία οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης και κατακράτηση νατρίου και νερού, αποκαθιστώντας την αιμοδυναμική ισορροπία.

🧬 Τι είναι το Σύστημα RAAS (Renin–Angiotensin–Aldosterone System);

Το Σύστημα Ρενίνης–Αγγειοτενσίνης–Αλδοστερόνης (RAAS) είναι ένας ορμονικός μηχανισμός ελέγχου της αρτηριακής πίεσης, του όγκου αίματος και της ισορροπίας νατρίου–καλίου. Αποτελεί κρίσιμο ρυθμιστή της αιμοδυναμικής σταθερότητας, με ενεργοποίηση σε περιπτώσεις υπότασης, υπονατριαιμίας ή υποογκαιμίας.

⚙️ Πώς λειτουργεί το RAAS; — Βήμα προς Βήμα

Νεφρικό Ερέθισμα
Όταν μειώνεται η πίεση στον προσαγωγό αρτηριόλιο, η διήθηση νατρίου, ή αυξάνεται η συμπαθητική διέγερση, τα κυτταρα Juxtaglomerular (JG) του νεφρού εκκρίνουν ρενίνη.
Ρενίνη → Αγγειοτενσινογόνο → Αγγειοτενσίνη Ι
Η ρενίνη είναι ένζυμο που μετατρέπει το αγγειοτενσινογόνο (απόπαραγωγή του ήπατος) σε αγγειοτενσίνη Ι.
ACE → Αγγειοτενσίνη ΙΙ
Η ΑCE (Μετατρεπτικό Ένζυμο της Αγγειοτενσίνης), κυρίως στους πνεύμονες, μετατρέπει την αγγειοτενσίνη Ι σε αγγειοτενσίνη ΙΙ, ισχυρό αγγειοσυσπαστικό.
Αγγειοτενσίνη ΙΙ → Δράσεις
- Αγγειοσύσπαση → αυξάνει την πίεση.
- Διέγερση του φλοιού των επινεφριδίων → έκκριση αλδοστερόνης.
- Έκκριση ADH (αντιδιουρητικής ορμόνης) από την υπόφυση.
- Διέγερση δίψας μέσω του υποθαλάμου.
Αλδοστερόνη → Νεφρική Κατακράτηση Νατρίου και Νερού
Η αλδοστερόνη δίνει εντολή στα αθροιστικά σωληνάρια των νεφρών να κατακρατούν Na⁺ και H₂O και να αποβάλλουν Κ⁺, αυξάνοντας τον όγκο αίματος.

📌 Κεντρικά Όργανα που Συμμετέχουν

Όργανο	Ρόλος στο RAAS
Νεφρός	Ανιχνεύει πίεση/όγκο → εκκρίνει ρενίνη
Ήπαρ	Παράγει αγγειοτενσινογόνο
Πνεύμονας/Ενδοθήλιο	Παράγει ACE
Επινεφρίδια	Παράγουν αλδοστερόνη
Υπόφυση / Υποθάλαμος	ADH, δίψα
Αγγεία	Ανταποκρίνονται με αγγειοσύσπαση

🧪 Πότε Ενεργοποιείται το RAAS;

Κατάσταση	Ερέθισμα Ενεργοποίησης
Υπόταση	↓ Αιματική πίεση στον προσαγωγό αρτηριόλιο
Υπονατριαιμία	↓ Νατρίου στον άπω εσπειραμένο σωληνάρια
Απώλεια όγκου	Αφυδάτωση, αιμορραγία
Συμπαθητική διέγερση	Διέγερση β-1 υποδοχέων στο νεφρό

🧠 Κλινική Σημασία

Το RAAS:

📈 Ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση.
💧 Διαχειρίζεται την ισορροπία υγρών και ηλεκτρολυτών.
⚖️ Συμμετέχει σε παθολογικές καταστάσεις όπως:
- Πρωτοπαθής και δευτεροπαθής υπεραλδοστερονισμός
- Νεφρική στένωση
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Ανθεκτική υπέρταση
- Σύνδρομο Conn
- Νόσος Addison (ανεπάρκεια RAAS)

💊 RAAS Blockers: Πού Δρουν;

Τάξη Φαρμάκων	Σημείο Παρέμβασης	Παραδείγματα
DRIs (Άμεσοι Αναστολείς Ρενίνης)	Αναστέλλουν τη ρενίνη (έμμεσα μπλοκάρουν τον σχηματισμό A-I)	Aliskiren
ACE-I (Αναστολείς του Μετατρεπτικού Ενζύμου της Αγγειοτενσίνης)	Αναστέλλουν τη μετατροπή A-I → A-II	Enalapril, Lisinopril, Ramipril
ARBs (Αναστολείς Υποδοχέων Αγγειοτενσίνης ΙΙ)	Αναστέλλουν τη σύνδεση της A-II στους υποδοχείς AT1	Losartan, Valsartan, Olmesartan
MRA (Ανταγωνιστές Υποδοχέων Αλδοστερόνης)	Αναστέλλουν τη δράση της αλδοστερόνης στα σωληνάρια	Spironolactone, Eplerenone

🧾 Συνοπτική Ροή του RAAS (Διαγραμματική)

↓ Πίεση/Όγκος ➜ Ρενίνη (νεφρός) ➜ Αγγειοτενσινογόνο (ήπαρ) ➜ Αγγειοτενσίνη Ι ➜ Αγγειοτενσίνη ΙΙ ➜ Αγγειοσύσπαση + Αλδοστερόνη ➜ Κατακράτηση Na⁺/H₂O ➜ ↑ Πίεση

🧠 Τι να Θυμάστε

Η ρενίνη είναι ο εκκινητής αλλά όχι το μόνο ρυθμιστικό στοιχείο του RAAS.
Η αγγειοτενσίνη ΙΙ είναι ο κυρίαρχος εκτελεστής αγγειοσύσπασης.
Η αλδοστερόνη είναι υπεύθυνη για την κατακράτηση νατρίου και νερού.
Το RAAS επηρεάζεται από πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική νόσο.

🧪 Μορφές Μέτρησης Ρενίνης

PRA: Μετρά τη δραστικότητα της ρενίνης (παραγωγή αγγειοτενσίνης Ι)
DRC: Άμεση συγκέντρωση ρενίνης στο πλάσμα

Οι δύο μέθοδοι δίνουν συχνά παρόμοιες αλλά όχι ταυτόσημες πληροφορίες.

📉 Καταστάσεις με Χαμηλή Ρενίνη

Πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός (νόσος Conn)
Σύνδρομο Liddle
Στένωση νεφρικής αρτηρίας (συχνά μονόπλευρη)

Χρόνια νεφρική νόσος

🧪 Πότε Εξετάζεται η Ρενίνη;

Η ρενίνη εξετάζεται σε περιπτώσεις:

Ανθεκτικής υπέρτασης, ειδικά σε νεαρά άτομα
Υποκαλιαιμίας με φυσιολογική νεφρική λειτουργία
Υποψίας πρωτοπαθούς υπεραλδοστερονισμού (νόσος Conn)
Πιθανού συνδρόμου Addison
Όγκου (ρενίνωμα)

📊 Φυσιολογικές Τιμές Ρενίνης (ng/mL/hr)

Θέση Σώματος	Τιμές	Παρατήρηση
Ύπτια	0.15 – 2.33	Πρωινή ώρα, χωρίς διουρητικά
Όρθια	1.31 – 3.95	Μετά από >60 λεπτά όρθιας στάσης

⚖️ Αναλογία Αλδοστερόνης / Ρενίνης (ARR)

Η αναλογία ARR >20 με αλδοστερόνη >15 ng/dL είναι ισχυρά ενδεικτική νόσου Conn.

Αλδοστερόνη	Ρενίνη	ARR	Συμπέρασμα
20	0.3	67	Ύποπτο Conn
18	2.5	7.2	Φυσιολογική
3.5	5.5	0.6	Πιθανό Addison

⚠️ Παθολογικές Καταστάσεις που Σχετίζονται με τη Ρενίνη

Η ρενίνη αποτελεί κρίσιμο δείκτη για τη διαγνωστική προσέγγιση υπέρτασης, ηλεκτρολυτικών διαταραχών και ενδοκρινικών νοσημάτων. Οι μεταβολές στα επίπεδα ρενίνης (αυξημένη ή κατασταλμένη) μπορούν να καθοδηγήσουν τον ιατρό ως προς την αιτιολογία και την εντόπιση της παθολογίας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο διαταραχών του συστήματος RAAS.

🔼 Αυξημένα Επίπεδα Ρενίνης – Πιθανές Καταστάσεις

Παθολογία	Χαρακτηριστικά	Συνοδά Ευρήματα
Δευτεροπαθής Υπεραλδοστερονισμός	Αυξημένη ρενίνη → αυξημένη αλδοστερόνη	Υποκαλιαιμία, υπέρταση
Νεφραγγειακή Υπέρταση	↓ Νεφρική αιμάτωση → ↑ ρενίνη	Ανθεκτική υπέρταση, μονόπλευρη ατροφία νεφρού
Κακοήθης Υπέρταση	Ισχαιμία νεφρών → υπερέκκριση ρενίνης	Αμφιβληστροειδοπάθεια, καρδιονεφρική βλάβη
Addison (ανεπάρκεια επινεφριδίων)	↓ κορτιζόλη → ↑ ACTH → ↑ ρενίνη	Υπονατριαιμία, υπερκαλιαιμία, υπόταση
Reninoma (νεφρικός όγκος)	Όγκος παραγωγής ρενίνης	Υπέρταση, υποκαλιαιμία, εντοπισμένη βλάβη σε CT/MRI
Διουρητικά	Απώλεια όγκου → ↑ ρενίνη	Υποκαλιαιμία, ήπια μεταβολική αλκάλωση
Καρδιακή Ανεπάρκεια	↓ Νεφρική ροή → ↑ ρενίνη	Οίδημα, δύσπνοια, ↑ BNP

🔽 Μειωμένα Επίπεδα Ρενίνης – Πιθανές Καταστάσεις

Παθολογία	Χαρακτηριστικά	Συνοδά Ευρήματα
Σύνδρομο Conn (Πρωτοπαθής Υπεραλδοστερονισμός)	Αυξημένη αλδοστερόνη → καταστολή ρενίνης	Υποκαλιαιμία, υπέρταση, ↑ ARR
Χρόνια Νεφρική Νόσος	Βλάβη JG κυττάρων → ↓ ρενίνη	Διαταραχή GFR, ↑ κρεατινίνη
Σύνδρομο Cushing	Υψηλή κορτιζόλη → αναστολή RAAS	↑ Γλυκόζη, υπέρταση, παχυσαρκία
Υπέρκατανάλωση Νατρίου	Υπερφόρτωση Na⁺ → καταστολή RAAS	Φυσιολογική/υψηλή πίεση, οίδημα
Λήψη β-Αναστολέων	Αναστολή β-1 υποδοχέων → ↓ ρενίνη	Μείωση πίεσης, βραδυκαρδία
Σύνδρομο Gordon	Υπέρταση + υπερκαλιαιμία με ↓ ρενίνη/αλδοστερόνη	Διαταραχή Na⁺/K⁺, γενετική αιτιολογία

📌 Χρήση του Δείκτη ARR (Aldosterone / Renin Ratio)

Ο λόγος Αλδοστερόνης / Ρενίνης (ARR) είναι βασικό εργαλείο για τη διαγνωστική προσέγγιση των νοσημάτων αυτών:

Υψηλός ARR → υποψία πρωτοπαθούς υπεραλδοστερονισμού
Χαμηλός ARR με υψηλή ρενίνη και αλδοστερόνη → δευτεροπαθής
Χαμηλή ρενίνη + χαμηλή αλδοστερόνη → σύνδρομα απευαισθησίας/αναστολής RAAS

🧠 Προσοχή: Οι φυσιολογικές τιμές ARR εξαρτώνται από τη μέθοδο μέτρησης (PRA vs DRC) και τις μονάδες.

💡 Κλινικά Παραδείγματα

👨‍⚕️ Άνδρας 50 ετών με υποκαλιαιμία και υπέρταση → ARR = 60 → πιθανό σύνδρομο Conn
👩‍⚕️ Γυναίκα με ανθεκτική υπέρταση και βρουμισμένη νεφρική αρτηρία στο Doppler → υψηλή ρενίνη → πιθανή νεφραγγειακή υπέρταση
🧒 Παιδί με υπέρταση και υποκαλιαιμία → υψηλή ρενίνη, υψηλή αλδοστερόνη → πιθανό reninoma ή CAH

💊 Φάρμακα που Επηρεάζουν τη Ρενίνη

Η έκκριση και τα επίπεδα της ρενίνης στο αίμα μπορούν να επηρεαστούν σημαντικά από διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα. Η γνώση αυτών των επιδράσεων είναι κρίσιμη για την ορθή αξιολόγηση των εργαστηριακών αποτελεσμάτων, αλλά και για την κατανόηση της παθοφυσιολογίας της υπέρτασης και των ενδοκρινικών διαταραχών.

🔼 Φάρμακα που Αυξάνουν τη Ρενίνη

Κατηγορία Φαρμάκου	Παραδείγματα	Μηχανισμός
Διουρητικά	Furosemide, Hydrochlorothiazide	Ελάττωση όγκου πλάσματος → ενεργοποίηση RAAS
Αναστολείς ACE	Enalapril, Ramipril	Αναστολή Angiotensin II → αύξηση ρενίνης μέσω ανατροφοδότησης
Αναστολείς ARB	Losartan, Valsartan	Μπλοκάρουν την A-II → αντιρροπιστική αύξηση ρενίνης
Αναστολείς DRI	Aliskiren	Αναστέλλουν άμεσα τη ρενίνη αλλά αυξάνεται η κυκλοφορούσα μορφή
Αγγειοδιασταλτικά	Hydralazine, Minoxidil	Μείωση αγγειακής αντίστασης → ενεργοποίηση RAAS
Ανταγωνιστές ασβεστίου	Nifedipine	Πτώση πίεσης → αύξηση ρενίνης
Ορμόνες	Προγεστερόνη, Κορτιζόλη	Επιδρούν στην αρτηριακή πίεση και στη διούρηση
Συμπαθομιμητικά	Dobutamine, Isoproterenol	Διέγερση β-υποδοχέων στα νεφρά

🧠 Κλινικό σημείωμα: Η ρενίνη μπορεί να αυξηθεί ως αντιρροπιστική απάντηση στη φαρμακολογική αναστολή του συστήματος RAAS.

🔽 Φάρμακα που Μειώνουν τη Ρενίνη

Κατηγορία Φαρμάκου	Παραδείγματα	Μηχανισμός
Β-Αναστολείς	Atenolol, Metoprolol	Αναστολή β-1 υποδοχέων → μείωση έκκρισης ρενίνης
Αντιυπερτασικά κεντρικής δράσης	Clonidine, Methyldopa	Μείωση συμπαθητικής δραστηριότητας → λιγότερη ρενίνη
ΜΣΑΦ	Ibuprofen, Indomethacin	Αναστολή προσταγλανδινών → λιγότερη διέγερση της ρενίνης
Στεροειδή	Fludrocortisone	Αύξηση κατακράτησης Na⁺ → καταστολή RAAS

⚠️ Προσοχή: Σε υποψία πρωτοπαθούς υπεραλδοστερονισμού, η χρήση β-αναστολέων μπορεί να “κρύψει” τα αυξημένα επίπεδα αλδοστερόνης μέσω καταστολής της ρενίνης.

🧪 Σημασία για την Ερμηνεία της Εξέτασης Ρενίνης

Η φαρμακευτική αγωγή του ασθενούς πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη κατά την εκτίμηση της ρενίνης και του λόγου αλδοστερόνη/ρενίνη (ARR), ιδιαίτερα σε διαγνωστικούς ελέγχους για:

Πρωτοπαθή αλδοστερονισμό (σύνδρομο Conn)
Δευτεροπαθή υπεραλδοστερονισμό
Ανεπάρκεια του φλοιού των επινεφριδίων (Addison)
Αναστολή του άξονα RAAS από φαρμακευτικά αίτια

💡 Τι Προτείνεται στην Κλινική Πράξη;

Διακοπή διουρητικών, ACE-I, ARB και β-αναστολέων για 2–4 εβδομάδες πριν τη μέτρηση ρενίνης, όπου είναι δυνατόν.
Αναπλήρωση με φάρμακα που δεν επηρεάζουν σημαντικά τη ρενίνη (π.χ. verapamil, hydralazine, doxazosin).
Καταγραφή πλήρους λίστας φαρμάκων πριν την εξέταση ρενίνης.

📈 Παραδείγματα Εργαστηριακών Τιμών

Ρενίνη: 0.2 → Αλδοστερόνη: 20 → ARR: 100 → Νόσος Conn
Ρενίνη: 8.5 → Αλδοστερόνη: 1.2 → Addison

🔐Ρενίνη και Φάρμακα που Αναστέλλουν το Σύστημα RAAS (RAAS Blockers)

Το Σύστημα Ρενίνης-Αγγειοτενσίνης-Αλδοστερόνης (RAAS) αποτελεί θεμελιώδη άξονα ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης, της ισορροπίας υγρών/ηλεκτρολυτών και της νεφρικής αιμάτωσης. Η ρενίνη είναι το πρώτο ένζυμο της αλυσίδας και η έκκρισή της ρυθμίζεται κυρίως από νεφρικά και αιμοδυναμικά ερεθίσματα, καθώς και από νευροορμονικούς μηχανισμούς.

Οι RAAS Blockers στοχεύουν σε διαφορετικά σημεία του άξονα, αλλά όλοι έχουν ως αποτέλεσμα την αναστολή της δράσης της αγγειοτενσίνης ΙΙ ή της αλδοστερόνης, οδηγώντας συχνά σε αντανακλαστική αύξηση της ρενίνης.

Οι RAAS αναστολείς αυξάνουν τα επίπεδα ρενίνης αλλά μπλοκάρουν τη δράση της αγγειοτενσίνης II και της αλδοστερόνης.

🛑 RAAS Blockers – Κατηγορίες και Δράση

Κατηγορία	Παραδείγματα	Σημείο Δράσης	Επίδραση στη Ρενίνη
ACE Inhibitors (Αναστολείς ΜΕΑ)	Enalapril, Lisinopril, Ramipril	Μετατροπή Angiotensin I → Angiotensin II	Αύξηση (λόγω έλλειψης ΑΤΙΙ και απουσίας ανασταλτικής ανατροφοδότησης)
ARBs (Αναστολείς Υποδοχέα ΑΤΙΙ)	Losartan, Valsartan, Olmesartan	Υποδοχείς Αγγειοτενσίνης II (AT1)	Αύξηση (δεν αναστέλλουν την παραγωγή ρενίνης αλλά τη δράση της ΑΤΙΙ)
DRIs (Άμεσοι Αναστολείς Ρενίνης)	Aliskiren	Ρενίνη → Αγγειοτενσινογόνο → Angiotensin I	Αύξηση (αντανακλαστική λόγω μείωσης της AII, αλλά μη δραστική ρενίνη)
Mineralocorticoid Receptor Antagonists	Spironolactone, Eplerenone	Υποδοχέας αλδοστερόνης στα νεφρά	Αύξηση (λόγω αυξημένης απώλειας Na⁺)

⚙️ Παθοφυσιολογική Εξήγηση

Όταν μπλοκάρεται ο RAAS, ειδικά η παραγωγή ή η δράση της Angiotensin II, καταργείται η φυσιολογική ανασταλτική ανατροφοδότηση που αυτή ασκεί στη ρενίνη. Το αποτέλεσμα είναι:

Αντανακλαστική αύξηση της ρενίνης (συχνά 2x–10x).
Η ρενίνη όμως δεν οδηγεί στην παραγωγή AII → λειτουργικά αναποτελεσματική.
Σε DRI (όπως το Aliskiren), η ρενίνη αναστέλλεται ως ένζυμο, αλλά τα επίπεδα της κυκλοφορούσας (inert) ρενίνης αυξάνονται.

📌 Κλινική Σημασία

Η αύξηση της ρενίνης από RAAS blockers είναι φυσιολογική και αναμενόμενη.
Σε διαγνωστικές εξετάσεις για σύνδρομο Conn (πρωτοπαθής αλδοστερονισμός), η λήψη RAAS blockers πρέπει να διακόπτεται για 2–4 εβδομάδες.
Η ρενίνη που αυξάνεται δεν σημαίνει αυξημένη δραστικότητα RAAS αν το τελικό αποτέλεσμα (AII, αλδοστερόνη) μπλοκάρεται.
Προσοχή στην ερμηνεία της ARR (αλδοστερόνη/ρενίνη) σε ασθενείς που λαμβάνουν αυτούς τους αναστολείς.

🧪 Παράδειγμα μετρήσεων σε RAAS Blockade

Φαρμακευτική Κατάσταση	Ρενίνη	Αλδοστερόνη	ARR (λόγος)
Χωρίς RAAS blocker	Χαμηλή/φυσιολογική	Υψηλή (σε Conn)	Υψηλός ARR
Με ACE-I ή ARB	Αυξημένη	Μειωμένη	Χαμηλός ARR → Ψευδώς φυσιολογικός

🧠 Συμπέρασμα

Οι RAAS blockers επηρεάζουν τη ρενίνη δραστικά και προβλέψιμα. Η αύξησή της είναι αποτέλεσμα της φαρμακολογικής παρέμβασης και δεν αποτελεί παθολογική ένδειξη από μόνη της. Η ερμηνεία των επιπέδων πρέπει πάντα να λαμβάνει υπόψη τη φαρμακευτική αγωγή.

📅 Συμβουλές για Ακριβή Μέτρηση Ρενίνης

Η μέτρηση ρενίνης χρησιμοποιείται για τη διάγνωση παθήσεων του άξονα RAAS, όπως:

Πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός (σύνδρομο Conn)
Δευτεροπαθής υπεραλδοστερονισμός
Νόσος Addison (ανεπάρκεια επινεφριδίων)
Ανθεκτική υπέρταση
Υποψία φαιοχρωμοκυτώματος/νεφραγγειακής υπέρτασης

Ωστόσο, η ερμηνεία της ρενίνης είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε παραμέτρους λήψης, στάσης σώματος, θεραπευτική αγωγή και ηλεκτρολυτικές καταστάσεις. Για αυτό απαιτείται προσεκτική προετοιμασία.

✅ Τι να Προσέξετε Πριν την Εξέταση

Παράγοντας	Οδηγία
Φαρμακευτική Αγωγή	Ιδανικά διακοπή ACE-I, ARB, διουρητικών, β-αναστολέων 2–4 εβδομάδες πριν, πάντα σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό.
Θέση Σώματος	Καθορίζεται από το εργαστήριο: συνήθως ορθοστασία για 1–2 ώρες ή κατάκλιση για 30 λεπτά.
Ώρα Λήψης	Πρωινές ώρες, μεταξύ 08:00 και 10:00. Συνιστάται νηστεία 8–12 ωρών.
Διατροφή / Νάτριο	Αποφυγή ακραίας πρόσληψης νατρίου ή νηστείας με υπονατριαιμία τις προηγούμενες 48 ώρες.
Υγρά / Ενυδάτωση	Φυσιολογική πρόσληψη υγρών 1–2 ημέρες πριν. Όχι αφυδάτωση ή υπερφόρτωση.
Στρες / Άσκηση	Αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας ή ψυχικής έντασης πριν την εξέταση.
Για λόγο ARR	Απαραίτητη αποχή από καφεΐνη και ομαλοποιημένη πρόσληψη αλατιού τις προηγούμενες 5–7 ημέρες.

⏱️ Διαδικασία Εξέτασης

Λήψη αίματος από περιφερική φλέβα.
Αναφορά της στάσης σώματος (π.χ. ύπτια ή καθιστή).
Αν ζητείται πλάσμα δραστικότητας ρενίνης (PRA), απαιτείται ειδικός σωλήνας.
Συχνά συνδυάζεται με:
- Μέτρηση αλδοστερόνης
- Νάτριο, κάλιο, ACTH, κορτιζόλη

⚠️ Πότε τα Αποτελέσματα Είναι Μη Αξιόπιστα;

Υπό αγωγή με φάρμακα που τροποποιούν το RAAS
Σε υπονατριαιμία ή υποκαλιαιμία
Σε αφυδάτωση
Με λανθασμένη θέση σώματος
Εάν δεν καταγράφεται η φαρμακευτική αγωγή

💡 Extra Tips

Αν δεν μπορεί να διακοπεί η φαρμακευτική αγωγή, να σημειώνεται σαφώς στο έντυπο/παραπεμπτικό.
Σε υποψία σύνδρομου Conn, ο λόγος αλδοστερόνης/ρενίνης (ARR) είναι πιο αξιόπιστος από τις απόλυτες τιμές.
Το PRA (Plasma Renin Activity) και η συγκέντρωση ρενίνης (Direct Renin Concentration, DRC) δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα — πρέπει να αξιολογούνται με ξεχωριστά όρια.

❤️ Ρενίνη και Καρδιακή Ανεπάρκεια

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια παθολογική κατάσταση στην οποία μειώνεται η ικανότητα της καρδιάς να προωθεί επαρκώς το αίμα. Η υποαιμάτωση των νεφρών ενεργοποιεί το σύστημα RAAS μέσω αύξησης της ρενίνης, με αποτέλεσμα:

Αύξηση της αγγειοτενσίνης ΙΙ → ισχυρή αγγειοσυστολή
Έκκριση αλδοστερόνης → κατακράτηση νατρίου και ύδατος
Αύξηση προφόρτισης (preload) → επιδείνωση οιδήματος

Η συνεχής διέγερση του RAAS συμβάλλει σε αναδιαμόρφωση του μυοκαρδίου και εξέλιξη της καρδιακής ανεπάρκειας. Για τον λόγο αυτό, η ρύθμιση της ρενίνης και του RAAS με φαρμακευτική αγωγή (π.χ. ACEi, ARBs, MRAs) είναι βασική στρατηγική στη θεραπεία.

🧪 Συσχέτιση με Άλλες Ορμόνες

BNP: αντιρροπιστική δράση σε σχέση με ρενίνη
ACTH: επηρεάζει έμμεσα αλδοστερόνη
ADH: συνεργεί στην κατακράτηση ύδατος
Ινσουλίνη: συσχέτιση με ενεργοποίηση RAAS σε μεταβολικό σύνδρομο

🧬 Συγκριτικός Πίνακας: Conn – Addison – Ρενίνωμα

Κατάσταση	Ρενίνη	Αλδοστερόνη	Κάλιο
Conn	↓	↑	↓
Addison	↑	↓	↑
Ρενίνωμα	↑↑	↑	↓

🔬 Κλινικά Παραδείγματα

Άνδρας 38 ετών: ARR 83 → Conn
Γυναίκα 55 ετών: ρενίνη 8.5 → Addison
Νεαρός 25 ετών: ρενίνη 15, αλδοστερόνη 18 → ρενίνωμα

📌 Σύνδεση με Εξέταση Αλδοστερόνης

Η αναλογία ARR χρειάζεται ταυτόχρονη μέτρηση ρενίνης και αλδοστερόνης.

🔗 Δες επίσης

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Τι είναι η ρενίνη;

Η ρενίνη είναι ένα ένζυμο που εκκρίνεται από τα νεφρά και ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση μέσω του συστήματος RAAS.

Γιατί είναι σημαντική η αναλογία αλδοστερόνης/ρενίνης (ARR);

Η υψηλή αναλογία ARR μπορεί να υποδεικνύει πρωτοπαθή υπεραλδοστερονισμό (νόσος Conn), μια αιτία δευτεροπαθούς υπέρτασης.

Ποια φάρμακα επηρεάζουν τη ρενίνη;

Οι β-αναστολείς μειώνουν τη ρενίνη. Τα διουρητικά, ACE inhibitors και ARBs την αυξάνουν. Η σπιρονολακτόνη την αυξάνει επίσης.

Μπορώ να κάνω την εξέταση ενώ λαμβάνω φαρμακευτική αγωγή;

Ιδανικά η εξέταση γίνεται μετά από διακοπή ορισμένων φαρμάκων, πάντα με οδηγία γιατρού, γιατί αλλοιώνουν τα αποτελέσματα.

Πότε γίνεται η μέτρηση της ρενίνης;

Το πρωί, σε ύπτια και έπειτα σε όρθια στάση. Απαιτείται νηστεία και ισορροπημένη πρόσληψη νατρίου.

Τι σημαίνει υψηλή ρενίνη και χαμηλή αλδοστερόνη;

Μπορεί να υποδεικνύει ανεπάρκεια επινεφριδίων (Addison) ή χρήση διουρητικών.

Υπάρχουν γενετικές διαταραχές που επηρεάζουν τη ρενίνη;

Ναι, όπως το σύνδρομο Liddle, που προκαλεί καταστολή της ρενίνης και της αλδοστερόνης με υπέρταση και υποκαλιαιμία.

Πώς σχετίζεται η ρενίνη με την καρδιακή ανεπάρκεια;

Σε καρδιακή ανεπάρκεια αυξάνεται η ρενίνη λόγω μειωμένης νεφρικής αιμάτωσης, οδηγώντας σε κατακράτηση νατρίου και υγρών.

Τι άλλο πρέπει να μετρηθεί μαζί με τη ρενίνη;

Η αλδοστερόνη είναι απαραίτητη για υπολογισμό του ARR. Συχνά ελέγχονται και επίπεδα καλίου, νατρίου και κορτιζόλης.

Ποιες παθήσεις σχετίζονται με πολύ υψηλή ρενίνη;

Ρενίνωμα, αιμορραγία, Addison, ανθεκτική καρδιακή ανεπάρκεια, στένωση νεφρικής αρτηρίας.

🔗 Δες επίσης

📚 Βιβλιογραφία

- Williams Textbook of Endocrinology, 14th Edition
- Funder JW et al. “The Management of Primary Aldosteronism: Case Detection, Diagnosis, and Treatment.” J Clin Endocrinol Metab. 2016;101(5):1889–1916.
- Gheorghiade M, Braunwald E. “RAAS inhibition in heart failure: current experience and future perspectives.” Am J Cardiol. 2013;111(7):1035–1041.
- Young WF Jr. “Primary Aldosteronism: Renaissance of a Syndrome.” Clin Endocrinol (Oxf). 2007;66(5):607–618.
- Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία – endo.gr
- UpToDate – Renin and the physiology of the RAAS (τελευταία πρόσβαση: Ιούλιος 2025)

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Older Posts

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…