Αμυλάση.jpg

🔍 Εισαγωγή

Η αμυλάση είναι ένα από τα βασικά ένζυμα του οργανισμού, απαραίτητο για τη διάσπαση των υδατανθράκων. Παράγεται κυρίως από το πάγκρεας και τους σιελογόνους αδένες, και η μέτρησή της σε αίμα ή ούρα αποτελεί σημαντικό διαγνωστικό εργαλείο σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, κυρίως στη παγκρεατίτιδα. 📈


🧬 Τι Είναι η Αμυλάση;

Η αμυλάση είναι ένα ένζυμο που καταλύει τη διάσπαση του αμύλου σε μικρότερα σάκχαρα (π.χ. μαλτόζη). Υπάρχουν δύο βασικές μορφές:

  • Σιελογενής αμυλάση (S-AMY): εκκρίνεται από τους σιελογόνους αδένες.

  • Παγκρεατική αμυλάση (P-AMY): εκκρίνεται από τα εξωκρινή κύτταρα του παγκρέατος στο δωδεκαδάκτυλο.

Η αμυλάση ανιχνεύεται στον ορό (αίμα) και στα ούρα, και η αυξομείωσή της σχετίζεται με την παγκρεατική λειτουργία, αλλά και με άλλες παθολογικές καταστάσεις.


🧾 Γιατί Ζητείται η Εξέταση Αμυλάσης;

Η εξέταση της αμυλάσης συνήθως ζητείται σε άτομα με:

  • Έντονο κοιλιακό άλγος

  • Ναυτία, έμετο

  • Ύποπτη παγκρεατίτιδα

  • Ύποπτη διάτρηση πεπτικού έλκους

  • Απόφραξη χοληφόρων

  • Εξέταση αμυλάσης ούρων σε υποψία καθυστερημένης παγκρεατίτιδας


📊 Φυσιολογικές Τιμές Αμυλάσης

ΜορφήΤύπος ΕξέτασηςΦυσιολογικές Τιμές
Ολική ΑμυλάσηΟρός αίματος30 – 110 U/L
Παγκρεατική ΑμυλάσηΟρός αίματος13 – 53 U/L
Αμυλάση ούρωνΟύρα 24ώρου1 – 17 U/h/kg βάρους

📌 Οι τιμές ενδέχεται να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο.


🔺 Αυξημένη Αμυλάση: Τι Σημαίνει και Ποιες Είναι οι Πιθανές Αιτίες;

Η αυξημένη αμυλάση αποτελεί συχνό εργαστηριακό εύρημα και συσχετίζεται κυρίως με διαταραχές του παγκρέατος, των σιελογόνων αδένων και ορισμένων γαστρεντερικών ή νεφρικών παθήσεων. Μπορεί να αφορά είτε την αμυλάση ορού είτε την αμυλάση ούρων.


🩺 Πότε θεωρείται παθολογικά αυξημένη;

Γενικά, τιμές:

  • >3 φορές πάνω από το ανώτατο φυσιολογικό όριο στον ορό (π.χ. >330 U/L)

  • ή πολλαπλάσια αύξηση στην αμυλάση ούρων

αποτελούν ένδειξη παγκρεατικής φλεγμονής ή άλλης σοβαρής παθολογίας.


🧾 Συχνότερες Αιτίες Αυξημένης Αμυλάσης

1. Οξεία Παγκρεατίτιδα

  • Η πιο κοινή αιτία

  • Η αμυλάση αυξάνεται 2–12 ώρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων

  • Φτάνει στο μέγιστο σε 24–30 ώρες

  • Παραμένει αυξημένη 3–5 ημέρες

  • Συχνά συνοδεύεται από αυξημένη λιπάση και αυξημένα λευκά αιμοσφαίρια

2. Χρόνια Παγκρεατίτιδα (σε έξαρση)

  • Η αύξηση μπορεί να είναι μέτρια ή απούσα σε προχωρημένα στάδια (λόγω εξάντλησης ενζυμοπαραγωγής)

3. Απόφραξη Παγκρεατικού ή Χοληφόρου Πόρου

  • Π.χ. λίθος στο φύμα του Vater, καρκίνος κεφαλής παγκρέατος

  • Η απόφραξη προκαλεί παλινδρόμηση και διαρροή ενζύμων στο αίμα

4. Παθήσεις Σιελογόνων Αδένων

  • Ιδιαίτερα η παρωτίτιδα (ιογενής – π.χ. Παρωτίτιδα)

  • Τραυματισμός ή φλεγμονή αυξάνει τη σιελογενή αμυλάση

5. Νεφρική Ανεπάρκεια

  • Η αμυλάση απεκκρίνεται από τους νεφρούς — σε νεφρική δυσλειτουργία, παρατηρείται αύξηση λόγω μειωμένης κάθαρσης

6. Περιτονίτιδα / Διάτρηση Έλκους

  • Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αμυλάση αυξάνεται λόγω φλεγμονώδους αντίδρασης του περιτοναίου

7. Εξωμήτριος Κύηση

  • Σπάνια, αλλά σε ρήξη της σάλπιγγας, παρατηρείται αιφνίδια αύξηση της αμυλάσης

8. Κακοήθειες

  • Καρκίνος παγκρέατος, ωοθηκών ή γαστρεντερικού συστήματος μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη αμυλάση

9. Φάρμακα

Ορισμένα φάρμακα προκαλούν ψευδοαύξηση:

  • Διουρητικά (φουροσεμίδη, υδροχλωροθειαζίδη)

  • Οπιοειδή (μορφίνη)

  • Αντισυλληπτικά χάπια

  • Κορτικοστεροειδή

  • Χημειοθεραπευτικά

10. Μεταβολικά Νοσήματα

  • Διαβητική κετοξέωση (DKA)

  • Υπερλιπιδαιμία

  • Υποπαραθυρεοειδισμός

    📌 Διαφορική Διάγνωση

    Η μόνη αύξηση της αμυλάσης δεν είναι πάντα διαγνωστική από μόνη της.

    Προτείνονται συνδυαστικά:

    • Λιπάση (ειδικότερη για το πάγκρεας)

    • Αξονική ή υπερηχογραφική απεικόνιση

    • CRP, λευκά αιμοσφαίρια

    • Νεφρική λειτουργία (ουρία, κρεατινίνη)


    📅 Πόσο διαρκεί η αύξηση;

    ΠαράμετροςΧρόνος έναρξηςΜέγιστοΔιάρκεια
    Αμυλάση Ορού2–12 ώρες24–30 ώρες3–5 ημέρες
    Αμυλάση Ούρων6–24 ώρες2–4 ημέρες7–10 ημέρες

🔍 Πότε η Αύξηση της Αμυλάσης ΔΕΝ οφείλεται στο Πάγκρεας;

ΚατάστασηΧαρακτηριστικά
ΠαρωτίτιδαΑυξημένη σιελογενής αμυλάση
Νεφρική νόσοςΜείωση νεφρικής κάθαρσης
Οισοφαγική ρήξηΠολύ υψηλή αμυλάση σε πλευριτικό υγρό
Εντερική απόφραξηΑυξημένη ενζυμική διαρροή
Αλκοολική ηπατοπάθειαΑυξημένη συνοδευτική αμυλάση

⬇️ Μειωμένες Τιμές Αμυλάσης – Πότε Παρατηρούνται;

Αν και σπάνιο εύρημα, η χαμηλή αμυλάση μπορεί να παρατηρηθεί σε:

  • Παγκρεατική ανεπάρκεια (π.χ. σε κυστική ίνωση)

  • Καταστροφή παγκρεατικού ιστού

  • Ηπατική ανεπάρκεια

  • Χρόνιο αλκοολισμό

  • Εγκυμοσύνη (σποραδικά, χωρίς κλινική σημασία)


🧪 Πώς Γίνεται η Εξέταση;

➤ Αμυλάση Αίματος

  • Απαιτείται λήψη αίματος από φλέβα

  • Συνιστάται νηστεία 8–12 ωρών

  • Διακοπή ορισμένων φαρμάκων πριν την εξέταση

➤ Αμυλάση Ούρων

  • Συλλογή ούρων 24ώρου σε ειδικό δοχείο

  • Ψύξη του δείγματος μέχρι την παράδοση στο εργαστήριο

  • Αμυλάση τυχαίας ούρησης. συλλογή ούρων σε απλό ουροσυλλέκτη,

⚖️ Σύγκριση Αμυλάσης Ορού vs Ούρων

ΠαράμετροςΑίμαΟύρα
Χρόνος ανόδουΓρήγορη (2–12 ώρες)Καθυστέρηση 12–24 ώρες
Διάρκεια αύξησης3–5 ημέρες5–7 ημέρες
ΧρήσηΠρώιμη διάγνωσηΕπιβεβαίωση σε καθυστερημένο στάδιο
ΠλεονεκτήματαΤαχεία και εύκοληΕπιμένει περισσότερο

🔁 Αμυλάση vs Λιπάση – Ποια Είναι Πιο Αξιόπιστη;

Η λιπάση θεωρείται πιο ειδική για την παγκρεατίτιδα, ενώ η αμυλάση είναι πιο ευαίσθητη αλλά λιγότερο ειδική. Συχνά παραγγέλλονται μαζί.

ΠαράμετροςΑμυλάσηΛιπάση
Ταχύτητα ανόδουΠολύ γρήγορηΛίγο αργότερη
Διάρκεια3–5 ημέρες8–14 ημέρες
Ειδικότητα για πάγκρεαςΜέτριαΥψηλή

🍽️ Διατροφή και Επίπεδα Αμυλάσης

Η κατανάλωση υδατανθράκων μπορεί να προκαλέσει προσωρινή αύξηση της αμυλάσης. Η υπογλυκαιμία, η νηστεία και η κακή διατροφή σχετίζονται με μείωση.

🥔 Τροφές πλούσιες σε άμυλο (πατάτα, ρύζι, ψωμί) επηρεάζουν έμμεσα τη λειτουργία της.


🤰 Αμυλάση και Εγκυμοσύνη

Κατά την εγκυμοσύνη:

  • Μπορεί να υπάρχει ήπια αύξηση αμυλάσης

  • Σε εξωμήτριο κύηση, παρατηρείται απότομη αύξηση

  • Η αμυλάση ούρων είναι συχνά πιο αξιόπιστη


🧠 Συχνές Παθήσεις που Σχετίζονται με την Αμυλάση

  • Παγκρεατικά αποστήματα

  • Νεφρική δυσλειτουργία

  • Γαστρεντερικές παθήσεις (π.χ. φλεγμονώδεις νόσοι)

  • Ιογενείς λοιμώξεις (π.χ. ιλαρά, κυτταρομεγαλοϊός)

  • Ενδοκρινικές διαταραχές (υποπαραθυρεοειδισμός)


❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Πότε ανεβαίνει η αμυλάση χωρίς παγκρεατίτιδα;

Μπορεί να ανέβει σε παρωτίτιδα, γαστρεντερίτιδα, έλκη, εγκυμοσύνη ή μετά από τραύμα.

Πώς μπορώ να μειώσω την αμυλάση;

Με την αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου. Δεν υπάρχουν τρόφιμα που μειώνουν άμεσα την αμυλάση.

Η αμυλάση επηρεάζεται από το στρες;

Ναι, μπορεί να παρατηρηθεί παροδική αύξηση σε στρεσογόνες καταστάσεις.

Πόσο αξιόπιστη είναι η αμυλάση στη διάγνωση παγκρεατίτιδας;

Έχει καλή ευαισθησία αλλά όχι απόλυτη ειδικότητα, γι’ αυτό χρησιμοποιείται μαζί με λιπάση και απεικονιστικό έλεγχο.

🔎 Τι είναι η αμυλάση και ποιος είναι ο ρόλος της στον οργανισμό;

Η αμυλάση είναι ένα ένζυμο που διασπά το άμυλο (πολυσακχαρίτης) σε μικρότερα σάκχαρα όπως η μαλτόζη. Παράγεται από τους σιελογόνους αδένες και το πάγκρεας και συμβάλλει στην πέψη των υδατανθράκων ήδη από τη στοματική κοιλότητα.

🧪 Γιατί γίνεται η εξέταση αμυλάσης;

Η εξέταση γίνεται κυρίως για την εκτίμηση της λειτουργίας του παγκρέατος. Είναι απαραίτητη σε υποψία παγκρεατίτιδας, σε έντονο κοιλιακό άλγος ή για να διερευνηθούν παθήσεις των σιελογόνων αδένων και του πεπτικού συστήματος.

📈 Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα της αμυλάσης;

Στον ορό του αίματος: 30–110 U/L. Στα ούρα 24ώρου: 1–17 U/h/kg σωματικού βάρους. Οι τιμές ποικίλλουν ανάλογα με το εργαστήριο και τον εξοπλισμό μέτρησης.

⚠️ Τι σημαίνει αυξημένη αμυλάση;

Η αύξηση μπορεί να οφείλεται σε οξεία ή χρόνια παγκρεατίτιδα, παρωτίτιδα, γαστρεντερικά έλκη, απόφραξη χοληφόρων, νεφρική δυσλειτουργία ή και σε εξωμήτριο κύηση. Συχνά συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα όπως πόνος, έμετος ή πυρετός.

🧬 Τι σημαίνει χαμηλή αμυλάση;

Χαμηλά επίπεδα μπορεί να υποδηλώνουν προχωρημένη παγκρεατική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια ή να εμφανιστούν σε ασθενείς με κυστική ίνωση. Δεν είναι πάντοτε παθολογικό εύρημα.

🩺 Πότε είναι προτιμότερο να γίνει εξέταση αμυλάσης ούρων αντί για αίματος;

Η αμυλάση ούρων ανεβαίνει πιο αργά αλλά παραμένει αυξημένη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Είναι χρήσιμη σε καθυστερημένη διάγνωση παγκρεατίτιδας ή όταν η αμυλάση ορού έχει επιστρέψει στο φυσιολογικό.

📊 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ αμυλάσης και λιπάσης;

Η αμυλάση είναι πιο ευαίσθητη αλλά λιγότερο ειδική για την παγκρεατίτιδα. Η λιπάση είναι πιο ειδική και παραμένει αυξημένη για περισσότερο χρονικό διάστημα. Συχνά οι εξετάσεις γίνονται σε συνδυασμό.

💊 Μπορούν φάρμακα να επηρεάσουν την αμυλάση;

Ναι. Διουρητικά, οπιοειδή, αντισυλληπτικά, κορτικοστεροειδή και μερικά ψυχιατρικά φάρμακα μπορεί να αυξήσουν την αμυλάση. Πριν την εξέταση, είναι καλό να ενημερώνετε τον γιατρό για τη φαρμακευτική σας αγωγή.

🤰 Επηρεάζεται η αμυλάση στην εγκυμοσύνη;

Μπορεί να υπάρχει ήπια αύξηση φυσιολογικά. Σε περιπτώσεις όπως εξωμήτρια κύηση ή προεκλαμψία, μπορεί να εμφανιστούν υψηλότερες τιμές. Η ερμηνεία πρέπει να γίνεται πάντα από γιατρό.

🥦 Μπορεί η διατροφή να επηρεάσει την αμυλάση;

Έμμεσα ναι. Τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη ή πλούσιες σε άμυλο (όπως πατάτες, ρύζι, ψωμί) μπορεί να διεγείρουν την παραγωγή της. Η νηστεία συνήθως συνιστάται πριν από την εξέταση.

🔁 Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η εξέταση αμυλάσης;

Δεν αποτελεί ρουτίνα εξέταση. Γίνεται κατά περίπτωση όταν υπάρχει κλινική υποψία (π.χ. κοιλιακό άλγος). Σε χρόνιες καταστάσεις μπορεί να επαναλαμβάνεται για παρακολούθηση.

📚 Βιβλιογραφία / Πηγές

  1. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ)
    https://eody.gov.gr
    Αναζητήστε πληροφορίες σχετικά με παγκρεατίτιδα, πεπτικές διαταραχές και διαγνωστικές εξετάσεις (π.χ. παγκρεατικά ένζυμα).

  2. Ελληνική Γαστρεντερολογική Εταιρεία (ΕΓΕ)
    https://www.hsg.gr
    Περιέχει επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες για νοσήματα του πεπτικού και διαγνωστικές εξετάσεις όπως η αμυλάση.

  3. Lab Tests Online – Ελληνική Έκδοση
    https://labtestsonline.gr/tests/amylase
    Αναλυτική παρουσίαση της εξέτασης αμυλάσης, φυσιολογικές τιμές, ερμηνεία αποτελεσμάτων.

  4. Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ)
    https://www.isathens.gr
    Ενημερώσεις και άρθρα για τις βιοχημικές εξετάσεις αίματος.

  5. Mayo Clinic – Amylase Test
    https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/amylase/about/pac-20384672
    Έγκυρες πληροφορίες για τη διαδικασία, τις ενδείξεις και την ερμηνεία της αμυλάσης.

  6. MedlinePlus – Amylase Blood Test
    https://medlineplus.gov/lab-tests/amylase-blood-test/
    Οδηγός του U.S. National Library of Medicine για την εξέταση αίματος αμυλάσης.

  7. Medscape – Amylase
    https://emedicine.medscape.com/article/2087602-overview
    Ιατρική ανάλυση με παθοφυσιολογία, διαγνωστικό αλγόριθμο και διαφορική διάγνωση.

  8. PubMed (NCBI)
    ➤ Αναζητήσεις όπως:
    https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=amylase+pancreatitis
    Επιστημονικά άρθρα για τη διαγνωστική σημασία της αμυλάσης στην οξεία παγκρεατίτιδα και σε άλλες καταστάσεις.

  9. UpToDate – Pancreatic Function Tests
    https://www.uptodate.com/contents/search?search=amylase
    Αξιόπιστη ιατρική βάση δεδομένων για επαγγελματίες υγείας.

  10. Ελληνική Πλατφόρμα myHealth
    https://www.myhealth.gov.gr
    Προσωπικός φάκελος υγείας με πρόσβαση σε αποτελέσματα αιματολογικών εξετάσεων (συμπεριλαμβανομένης της αμυλάσης).


 


Glucophage-1000.jpg

🩺 Glucophage 1000 mg – Τι είναι και σε τι χρησιμεύει;

Το Glucophage 1000 mg περιέχει μετφορμίνη, ένα από τα πιο διαδεδομένα φάρμακα για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Ανήκει στην κατηγορία των Biguanides και χορηγείται κυρίως σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα ή ινσουλίνη.

⚙️ Μηχανισμός Δράσης της Μετφορμίνης

  • 🚫 Μειώνει την ηπατική παραγωγή γλυκόζης

  • 📉 Αυξάνει την ευαισθησία των μυών στην ινσουλίνη

  • 🔄 Επιβραδύνει την απορρόφηση γλυκόζης από το έντερο


💊 Δοσολογία – Πώς λαμβάνεται το Glucophage 1000 mg;

ΕνδείξειςΣυνηθισμένη Δόση
Ενήλικες με ΣΔΤ21 δισκίο 1–2 φορές ημερησίως με το φαγητό
Μέγιστη ημερήσια δόση3000 mg (σε διαιρεμένες δόσεις)

✅ Η δόση πρέπει να προσαρμόζεται εξατομικευμένα από τον γιατρό με βάση τις τιμές γλυκόζης.

⚠️ Παρενέργειες του Glucophage (με βαθμίδες συχνότητας)

Πολύ συχνές (>10%)

  • Διάρροια

  • Ναυτία

  • Κοιλιακός πόνος

Συχνές (1–10%)

  • Απώλεια όρεξης

  • Μεταλλική γεύση στο στόμα

Σπάνιες (<0.1%)

  • Γαλακτική οξέωση (επείγουσα κατάσταση!)

  • Δερματικές αντιδράσεις

  • Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης B12

📌 Η γαλακτική οξέωση είναι σπάνια αλλά δυνητικά θανατηφόρα. Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν παρουσιαστούν συμπτώματα όπως ταχύπνοια, μυϊκοί πόνοι, ζάλη ή υπνηλία.


🧪 Εξετάσεις που απαιτούνται κατά τη χρήση

  • 📉 Παρακολούθηση σακχάρου αίματος (νηστείας και μεταγευματικά)

  • 🧪 HbA1c κάθε 3-6 μήνες

  • 🧪 Έλεγχος λειτουργίας νεφρών (κρεατινίνη, GFR)

  • 💉 Βιταμίνη Β12 (ανά έτος)


🍽️ Διατροφή κατά τη χρήση Glucophage

  • Προτιμώνται τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη

  • Συνιστάται σταθερή πρόσληψη υδατανθράκων

  • Αποφυγή αλκοόλ (λόγω κινδύνου γαλακτικής οξέωσης)

  • Ισορροπημένη διατροφή για ρύθμιση βάρους


👩‍⚕️ Glucophage στην εγκυμοσύνη και γαλουχία

  • 🍼 Γαλουχία: Επιτρέπεται με προσοχή και παρακολούθηση.

  • 🤰 Εγκυμοσύνη: Χρησιμοποιείται μόνο αν δεν επαρκεί η ινσουλίνη και υπό ιατρική καθοδήγηση.

  • Συνιστάται διακοπή πριν τη σύλληψη και αντικατάσταση με ινσουλίνη.


🔄 Αντενδείξεις

  • Νεφρική ανεπάρκεια (GFR <30 ml/min)

  • Σοβαρή ηπατική νόσος

  • Καρδιακή ανεπάρκεια (μη ελεγχόμενη)

  • Κατάχρηση αλκοόλ

  • Πρόσφατη χρήση σκιαγραφικών μέσων (π.χ. αξονική)


❗ Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα

ΚατηγορίαΠαράδειγμαΣυνέπεια
ΣκιαγραφικάΙωδιούχαΚίνδυνος γαλακτικής οξέωσης
ΔιουρητικάΦουροσεμίδηΥπονατριαιμία, νεφρική δυσλειτουργία
NSAIDsΙβουπροφαίνηΝεφρική επιβάρυνση
ΓλυκοκορτικοειδήΠρεδνιζολόνηΑύξηση σακχάρου

📚 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

👉 Πόσο γρήγορα δρα το Glucophage;

Το Glucophage χρειάζεται **λίγες ημέρες** για να ξεκινήσει να δρα, με **πλήρες αποτέλεσμα** σε 1-2 εβδομάδες.

👉 Μπορώ να το παίρνω μακροχρόνια;

Ναι, **με συνεχή ιατρική παρακολούθηση**, το Glucophage μπορεί να χρησιμοποιείται επί χρόνια.

👉 Μπορώ να πίνω αλκοόλ ενώ παίρνω Glucophage;

Καλό είναι να **αποφεύγεται**, γιατί αυξάνει τον **κίνδυνο γαλακτικής οξέωσης**.

👉 Τι να κάνω αν ξεχάσω μια δόση;

Πάρτε τη δόση μόλις το θυμηθείτε, **εκτός αν πλησιάζει η επόμενη**. Μην πάρετε διπλή δόση.

👉 Ποια η διαφορά μεταξύ Glucophage και Glucophage XR;

Το Glucophage XR είναι **παρατεταμένης αποδέσμευσης**, με λιγότερες γαστρεντερικές ενοχλήσεις.

Πρ’οσθετες Ερωτοαπαντήσεις!!

1. Πότε αρχίζει να δρα το Glucophage;

Η δράση της μετφορμίνης ξεκινά μέσα σε λίγες ημέρες, αλλά το μέγιστο αποτέλεσμα στην ρύθμιση του σακχάρου συνήθως εμφανίζεται μετά από 1-2 εβδομάδες καθημερινής χρήσης.

2. Ποια είναι η καλύτερη ώρα για να το πάρω;

Το Glucophage 1000 mg συνιστάται να λαμβάνεται **κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά το φαγητό**, για να μειωθούν οι γαστρεντερικές παρενέργειες.

3. Μπορώ να το συνδυάσω με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα;

Ναι. Η μετφορμίνη συνδυάζεται συχνά με **σουλφονυλουρίες, DPP-4 αναστολείς, GLP-1 αγωνιστές ή ινσουλίνη**, ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενούς και την κρίση του γιατρού.

4. Είναι ασφαλές για ηλικιωμένους;

Ναι, αλλά χρειάζεται **συχνός έλεγχος της νεφρικής λειτουργίας** (GFR), επειδή σε ηλικιωμένα άτομα υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος γαλακτικής οξέωσης.

5. Προκαλεί υπογλυκαιμία;

Η μετφορμίνη **δεν προκαλεί υπογλυκαιμία από μόνη της**. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυξάνεται όταν συνδυάζεται με άλλα αντιδιαβητικά (π.χ. ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες).

6. Τι να κάνω αν εμφανίσω διάρροια ή στομαχικές διαταραχές;

Οι γαστρεντερικές ενοχλήσεις είναι συχνές, ειδικά στην αρχή. Μπορεί να βοηθήσει η λήψη μετά το φαγητό ή η αλλαγή σε **μορφή παρατεταμένης αποδέσμευσης (Glucophage XR)**.

7. Πρέπει να σταματήσω το Glucophage πριν από χειρουργείο ή αξονική με σκιαγραφικό;

Ναι. Συνήθως συνιστάται **διακοπή 48 ώρες πριν και μετά** από χορήγηση σκιαγραφικών μέσων ή σοβαρές επεμβάσεις, σε συνεννόηση με γιατρό.

8. Πόσο καιρό μπορώ να το παίρνω;

Μπορεί να χρησιμοποιείται **εφ’ όρου ζωής**, εφόσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια) και υπάρχει τακτική παρακολούθηση.

9. Πόσο συχνά πρέπει να κάνω εξετάσεις;

– Σάκχαρο αίματος: συχνά, όπως ορίζει ο γιατρός – HbA1c: κάθε 3–6 μήνες – Κρεατινίνη/GFR: κάθε 6–12 μήνες – Βιταμίνη Β12: ετησίως

10. Μπορώ να πάρω Glucophage στην εγκυμοσύνη;

Η χρήση στην εγκυμοσύνη επιτρέπεται **μόνο κατόπιν εντολής γιατρού** και συνήθως αντικαθίσταται από ινσουλίνη. Δεν συνιστάται αυτοβούλως χρήση σε εγκυμοσύνη ή απόπειρα σύλληψης.

11. Τι είναι το Glucophage XR και πότε το προτιμάμε;

Το **Glucophage XR** είναι σκεύασμα **παρατεταμένης αποδέσμευσης**, που απορροφάται πιο αργά και έχει **λιγότερες γαστρεντερικές παρενέργειες**. Συνιστάται σε άτομα που δυσκολεύονται με τις παρενέργειες της απλής μετφορμίνης.

12. Η μετφορμίνη βοηθά στην απώλεια βάρους;

Μπορεί να προκαλέσει **ελαφριά απώλεια βάρους** σε μερικούς ασθενείς, κυρίως λόγω μείωσης της όρεξης και βελτίωσης της ινσουλινοαντίστασης. Δεν προορίζεται όμως ως φάρμακο αδυνατίσματος.

13. Υπάρχει σχέση με καρκίνο ή μακροχρόνιες βλάβες;

Δεν έχει αποδειχθεί συσχέτιση της μετφορμίνης με καρκίνο. Σε μακροχρόνια χρήση, μπορεί να προκαλέσει **ανεπάρκεια βιταμίνης B12**, όχι όμως άλλες σοβαρές βλάβες με κατάλληλη παρακολούθηση.

14. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε προδιαβήτη;

Ναι, η μετφορμίνη μπορεί να χορηγηθεί και σε **άτομα με προδιαβήτη** υψηλού κινδύνου (π.χ. παχυσαρκία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) για πρόληψη διαβήτη τύπου 2.

15. Ποια μορφή Glucophage είναι κατάλληλη για μένα;

Αυτό καθορίζεται από τον γιατρό ανάλογα με: – **Ανοχή στο φάρμακο** – **Αντίσταση στην ινσουλίνη** – **Ηλικία & νεφρική λειτουργία** – **Συνοδά φάρμακα**


Ozempic.jpg

🩺 1. Τι είναι το Ozempic

Το Ozempic είναι εμπορική ονομασία της σεμαγλουτίδης, ενός φαρμάκου που ανήκει στους αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1). Χορηγείται υποδορίως 1 φορά την εβδομάδα και χρησιμοποιείται κυρίως:

  • Για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

  • Για την απώλεια βάρους (εκτός ένδειξης, off-label ή με έγκριση μέσω Wegovy)

Έχει εγκριθεί από τους FDA, EMA, καθώς και από τον ΕΟΦ στην Ελλάδα.


⚙️ 2. Πώς λειτουργεί το Ozempic (Μηχανισμός δράσης);

Το Ozempic μιμείται τη φυσική ορμόνη GLP-1, η οποία εκκρίνεται από το έντερο μετά το φαγητό. Ο ρόλος της:

  • 💉 Διεγείρει την έκκριση ινσουλίνης όταν αυξάνονται τα επίπεδα γλυκόζης

  • 🧯 Αναστέλλει την έκκριση γλυκαγόνης, η οποία αυξάνει το σάκχαρο

  • 🐌 Καθυστερεί την γαστρική κένωση, ενισχύοντας τον κορεσμό

  • 🧠 Δρά στο κέντρο όρεξης του εγκεφάλου, μειώνοντας την πείνα

Συνολικά, μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και προκαλεί σημαντική απώλεια βάρους.

⚖️ Ozempic vs Trulicity – Σύγκριση GLP-1 Αγωνιστών

Οι δύο φαρμακευτικοί παράγοντες Ozempic (σεμαγλουτίδη) και Trulicity (ντουλαγλουτίδη) ανήκουν στην ίδια κατηγορία: αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1. Παρόλο που χρησιμοποιούνται με παρόμοιο στόχο – τη ρύθμιση του σακχάρου και την απώλεια βάρους – έχουν σημαντικές διαφορές:

ΧαρακτηριστικόOzempic (Σεμαγλουτίδη)Trulicity (Ντουλαγλουτίδη)
ΚατηγορίαGLP-1 αγωνιστήςGLP-1 αγωνιστής
Συχνότητα1 φορά/εβδομάδα1 φορά/εβδομάδα
Δόση έναρξης0.25 mg → έως 2.0 mg0.75 mg → έως 4.5 mg
Απώλεια βάρους🔝 έως και 15%Μέτρια (5–7%)
Επίδραση HbA1c↓ 1.5–1.8%↓ 1.0–1.5%
Καρδιοπροστασία✅ SUSTAIN-6✅ REWIND
ΠαρενέργειεςΠιο έντονη ναυτίαΗπιότερη ναυτία
Ένδειξη για απώλεια βάρους⚠️ Off-label / Wegovy⚠️ Off-label
Τιμή (Ελλάδα 2025)~140–160€~120–140€

🧬 Κλινική αποτελεσματικότητα

  • 📉 Ozempic δείχνει μεγαλύτερη μείωση HbA1c και πιο σημαντική απώλεια βάρους

  • 🧘‍♀️ Trulicity είναι καλύτερα ανεκτό σε άτομα με γαστρεντερική ευαισθησία

    ❤️ Καρδιοπροστατευτικά Οφέλη

    ΜελέτηΦάρμακοΑποτέλεσμα
    SUSTAIN-6Ozempic↓ 26% καρδιαγγειακά συμβάματα
    REWINDTrulicity↓ 12% καρδιοαγγειακά επεισόδια (ευρύτερος πληθυσμός)

🧪 3. Ενδείξεις

ΚατάστασηΈγκριση
Διαβήτης τύπου 2✅ FDA, EMA, ΕΟΦ
Παχυσαρκία (μέσω Wegovy)✅ για BMI ≥30 ή ≥27 με συνοδούς νόσους
Προδιαβήτης❌ Όχι επίσημα
Απώλεια βάρους σε μη διαβητικούς (off-label)⚠️ Με ιατρική καθοδήγηση

💉 4. Δοσολογία & τρόπος χορήγησης

Το Ozempic διατίθεται σε ενέσιμη μορφή πένας, που γίνεται υποδορίως (π.χ. κοιλιά, μηρός ή βραχίονας) 1 φορά την εβδομάδα.

📌 Τυπικό σχήμα έναρξης:

ΕβδομάδαΔοσολογία
0–40.25 mg / εβδομάδα
5–80.5 mg / εβδομάδα
9+Μπορεί να αυξηθεί σε 1 mg ή 2 mg, ανάλογα με ανταπόκριση

⚠️ Δεν πρέπει να γίνεται αναπλήρωση χαμένης δόσης αν έχουν περάσει >5 ημέρες. Αναμείνατε την επόμενη προγραμματισμένη δόση.

⚖️ 5. Ozempic vs Wegovy

Αν και περιέχουν την ίδια δραστική ουσία (σεμαγλουτίδη), οι διαφορές είναι:

ΧαρακτηριστικόOzempicWegovy
ΈνδειξηΔιαβήτης τύπου 2Παχυσαρκία
Δοσολογίαέως 2.0 mg/εβδ.έως 2.4 mg/εβδ.
Κάλυψη ΕΟΠΥΥ✅ για διαβήτη
ΤιμήΧαμηλότερηΥψηλότερη
ΔιαθεσιμότηταΠιο συχνά διαθέσιμοΣυχνές ελλείψεις

🧍‍♀️ 6. Αποτελεσματικότητα στην απώλεια βάρους

🔬 Κλινικές μελέτες:

  • Μέση απώλεια βάρους με Ozempic: 5–10% του αρχικού σωματικού βάρους

  • Σε συνδυασμό με δίαιτα & άσκηση: έως 15%

  • Wegovy (σεμαγλουτίδη 2.4 mg): έως 20%

💡 Μηχανισμοί απώλειας βάρους:

    • Μείωση όρεξης

    • Βραδύτερη γαστρική κένωση

    • Μείωση επιθυμίας για “junk food”

      ⚠️ Παρενέργειες του Ozempic (Σεμαγλουτίδη)

      🔹 1. Πολύ συχνές (>10%)

      Αφορούν την πλειονότητα των ασθενών, ιδιαίτερα τις πρώτες εβδομάδες.

      ΠαρενέργειαΠεριγραφή
      Ναυτία 🤢Συνηθέστερη, εμφανίζεται κυρίως στην αρχή της θεραπείας
      ΈμετοςΚυρίως σε υψηλότερες δόσεις ή σε άτομα με ευαισθησία
      ΔιάρροιαΣυνήθως ήπια, βελτιώνεται με χρόνο
      Απώλεια όρεξηςΑποτελεί και επιθυμητό αποτέλεσμα
      ΔυσπεψίαΒαρύ στομάχι, καούρα

      🔸 2. Συχνές (1–10%)

      ΠαρενέργειαΠεριγραφή
      Κοιλιακός πόνοςΣυνήθως ήπιος έως μέτριος, παροδικός
      Μετεωρισμός – ρέψιμοΛόγω καθυστέρησης γαστρικής κένωσης
      ΚεφαλαλγίαΠιο συχνή σε άτομα με υπογλυκαιμίες ή αφυδάτωση
      ΚόπωσηΑίσθημα μειωμένης ενέργειας, ειδικά στην αρχή
      ΔυσκοιλιότηταΛόγω μειωμένης κινητικότητας εντέρου

      🔺 3. Λιγότερο συχνές (<1%)

      ΠαρενέργειαΣχόλιο
      Ζάλη ή ίλιγγοςΙδίως αν υπάρξει υπόταση ή υπογλυκαιμία
      ΞηροστομίαΣε άτομα με αφυδάτωση ή ανεπαρκή λήψη υγρών
      Απώλεια γεύσης ή μεταλλική γεύσηΣπάνια και αναστρέψιμη

      🚨 4. Σοβαρές – Σπάνιες (0.01–0.1%)

      ΠαρενέργειαΠεριγραφή
      Οξεία παγκρεατίτιδαΞαφνικός, έντονος άλγος στο επιγάστριο με αντανάκλαση στη ράχη. Διακοπή άμεσα και εισαγωγή
      Νεφρική δυσλειτουργίαΣυνήθως λόγω αφυδάτωσης από παρατεταμένη ναυτία
      Αλλεργικές αντιδράσειςΕξάνθημα, δύσπνοια, αγγειοοίδημα
      ΧολολιθίασηΑυξημένος σχετικός κίνδυνος – κυρίως λόγω απώλειας βάρους
      Παροδική αύξηση των ηπατικών ενζύμωνΣυνήθως υποχωρεί αυτόματα

      Πολύ σπάνιες αλλά σοβαρές (σχέση υπό διερεύνηση)

      ΚατάστασηΣχόλιο
      Καρκίνος θυρεοειδούς (C-κυττάρων)Έχει παρατηρηθεί σε πειραματόζωα – δεν επιβεβαιώνεται σε ανθρώπους, αλλά αντενδείκνυται σε άτομα με MEN-2 ή οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς καρκινώματος
      Εντερική απόφραξηΛόγω καθυστέρησης γαστρικής κένωσης, πολύ σπάνια

🔹 Πολύ Συχνές Παρενέργειες (>10%)
  • Ναυτία 🤢
  • Έμετος
  • Διάρροια
  • Απώλεια όρεξης
  • Δυσπεψία

Συνήθως υποχωρούν εντός των πρώτων εβδομάδων.

🔸 Συχνές Παρενέργειες (1–10%)
  • Κοιλιακός πόνος
  • Μετεωρισμός, ρέψιμο
  • Κεφαλαλγία
  • Κόπωση
  • Δυσκοιλιότητα
🔺 Λιγότερο Συχνές (<1%)
  • Ζάλη, ίλιγγος
  • Ξηροστομία
  • Αλλαγές στη γεύση
🚨 Σοβαρές Σπάνιες Παρενέργειες (0.01–0.1%)
  • Παγκρεατίτιδα
  • Νεφρική ανεπάρκεια (δευτερογενής σε αφυδάτωση)
  • Αλλεργικές αντιδράσεις (αγγειοοίδημα, δύσπνοια)
  • Χολολιθίαση
  • Παροδική αύξηση ηπατικών ενζύμων
❌ Πολύ Σπάνιες ή Υπό Διερεύνηση
  • Καρκίνος C-κυττάρων θυρεοειδούς (σε ζώα)
  • Εντερική απόφραξη (σπάνια λόγω καθυστέρησης γαστρικής κένωσης)

Αντενδείκνυται σε ασθενείς με MEN-2 ή οικογενειακό ιστορικό μυελοειδούς καρκινώματος.

ℹ️ Χρήσιμες Συμβουλές

      • Τα συμπτώματα ναυτίας μειώνονται όταν:

        • Οι δόσεις αυξάνονται σταδιακά

        • Τα γεύματα είναι μικρά, συχνά και χαμηλά σε λιπαρά

        • Υπάρχει καλή ενυδάτωση

      • Η αποφυγή της άσκησης αμέσως μετά από το γεύμα βοηθά στη μείωση του εμέτου.

      • Σε παρατεταμένα ή έντονα συμπτώματα → απαιτείται επανεκτίμηση από ιατρό.


🛑 8. Αντενδείξεις & Προφυλάξεις

ΚατάστασηΣχόλιο
Ιστορικό παγκρεατίτιδαςΑποφυγή
Μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούςΑντενδείκνυται
Σύνδρομο MEN2Αντενδείκνυται
Εγκυμοσύνη & ΘηλασμόςΌχι χρήση
Νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίουΠροσοχή/αποφυγή

❤️ 9. Ozempic και Καρδιαγγειακή Προστασία

📊 Μελέτη SUSTAIN-6:

  • Μείωση 26% σε καρδιαγγειακά συμβάματα (έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό)

  • Μείωση σε καρδιογενείς θανάτους

  • Αντιφλεγμονώδης δράση στα αγγεία

⚠️ Πιθανά καρδιοπροστατευτικά οφέλη ακόμη και σε μη διαβητικούς.


🤰 10. Ozempic στην εγκυμοσύνη και θηλασμό

ΚατάστασηΚατάλληλο;
Προετοιμασία εγκυμοσύνης❌ Διακοπή 2 μήνες πριν
Κατά τη διάρκεια της κύησης❌ Απαγορεύεται
Θηλασμός❌ Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα
Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας✅ Μόνο με αποτελεσματική αντισύλληψη

❗ Η χρήση του Ozempic στην εγκυμοσύνη συνδέεται με πιθανό κίνδυνο εμβρυϊκών βλαβών σε μελέτες σε ζώα.

🥦 11. Ozempic και Διατροφή

Το φάρμακο δεν υποκαθιστά τη δίαιτα, αλλά ενισχύει τα αποτελέσματά της.

✅ Συνιστώμενες διατροφικές αρχές:

  • Μικρά, συχνά γεύματα (5–6/ημέρα)

  • Πλούσια σε φυτικές ίνες (λαχανικά, φρούτα)

  • Πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας

  • Περιορισμός απλών υδατανθράκων (λευκά άλευρα, ζάχαρη)

  • Καλή ενυδάτωση (νερό, ζωμοί)

❌ Τι να αποφεύγεται:

  • Λιπαρά ή τηγανητά φαγητά

  • Αλκοόλ

  • Μεγάλα γεύματα → ναυτία

  • Ανθρακούχα ροφήματα → μετεωρισμός


🏃‍♂️ 12. Άσκηση και Ozempic

Η τακτική άσκηση ενισχύει:

  • Την απώλεια βάρους

  • Την ευαισθησία στην ινσουλίνη

  • Τη ρύθμιση της γλυκόζης

🏋️‍♀️ Ιδανικά είδη:

  • Αερόβια: περπάτημα, ποδήλατο, κολύμπι

  • Μυϊκή ενδυνάμωση: 2–3 φορές/εβδ.


🧪 13. Υπογλυκαιμία με Ozempic

⚠️ Δεν προκαλεί υπογλυκαιμία από μόνο του.
🧪 Ωστόσο, σε συνδυασμό με:

  • Ινσουλίνη

  • Σουλφονυλουρίες (π.χ. γλιμεπιρίδη)

→ Υπάρχει κίνδυνος υπογλυκαιμίας, ειδικά σε ηλικιωμένους ή ασταθή σάκχαρα.


💊 14. Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων

ΚατηγορίαΣχόλια
ΑντιβιοτικάΌχι σημαντική επίδραση
Αντισυλληπτικά από του στόματοςΜειωμένη απορρόφηση — προσοχή
Φάρμακα για υποθυρεοειδισμόΔιαχωρισμός 1–2 ωρών
ΙνσουλίνηΜείωση δόσης ινσουλίνης πιθανώς απαραίτητη

💰 15. Κόστος – Αποζημίωση

  • Τιμή στην Ελλάδα (2025): ~140–160€ ανά στυλό (ανάλογα με τη δοσολογία)

  • Κάλυψη από ΕΟΠΥΥ: ✅ για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 με κριτήρια

  • Όχι κάλυψη για χρήση αποκλειστικά για απώλεια βάρους (εκτός Wegovy)


❓ 16. FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

📌 Μπορώ να χάσω βάρος χωρίς διαβήτη με Ozempic;

Ναι, όμως αυτό θεωρείται off-label χρήση. Χορηγείται με ιατρική παρακολούθηση, ειδικά σε περιπτώσεις παχυσαρκίας (BMI >27 με συνοδά νοσήματα).

📌 Πόσο γρήγορα θα δω αποτελέσματα;

Συνήθως μέσα στις πρώτες 4–8 εβδομάδες. Τα αποτελέσματα βελτιώνονται με δίαιτα και άσκηση.

📌 Τι να κάνω αν ξεχάσω μία δόση;

Αν δεν έχουν περάσει πάνω από 5 ημέρες, κάνε τη δόση. Αν έχουν περάσει, παρέλειψέ την και συνέχισε κανονικά.

📌 Πονάει η ένεση;

Όχι ιδιαίτερα. Η βελόνα είναι πολύ λεπτή και η ένεση γίνεται υποδόρια.

📌 Χρειάζομαι συνταγή για Ozempic στην Ελλάδα;

Ναι. Το Ozempic διατίθεται **μόνο με ιατρική συνταγή**.

📌 Μπορεί να επανέλθει το βάρος μετά τη διακοπή;

Δυστυχώς ναι, αν δεν διατηρηθούν οι διατροφικές και δραστηριότητες αλλαγές.

📌 Τι είναι το Ozempic και σε τι χρησιμεύει;

Το Ozempic (σεμαγλουτίδη) είναι ενέσιμο φάρμακο που ανήκει στους GLP-1 αγωνιστές και χρησιμοποιείται κυρίως για τη ρύθμιση του σακχάρου στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και για την απώλεια βάρους.

📌 Είναι το Ozempic εγκεκριμένο για την απώλεια βάρους;

Το Ozempic είναι εγκεκριμένο για διαβήτη τύπου 2. Για απώλεια βάρους υπάρχει ξεχωριστή έκδοση, το Wegovy, που περιέχει σεμαγλουτίδη σε υψηλότερη δόση (2.4 mg).

📌 Πόσο βάρος μπορώ να χάσω με το Ozempic;

Σε κλινικές μελέτες, η μέση απώλεια κυμαίνεται από 5–10% του αρχικού βάρους, και μπορεί να φτάσει έως 15% με διατροφή και άσκηση.

📌 Χρειάζομαι συνταγή για να αγοράσω το Ozempic;

Ναι. Το Ozempic διατίθεται μόνο με ιατρική συνταγή στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.

📌 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ Ozempic και Wegovy;

Περιέχουν την ίδια ουσία (σεμαγλουτίδη), αλλά το Wegovy έχει υψηλότερη δοσολογία και είναι εγκεκριμένο αποκλειστικά για την παχυσαρκία.

📌 Μπορεί το Ozempic να προκαλέσει υπογλυκαιμία;

Όχι από μόνο του. Ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας αυξάνεται όταν συνδυάζεται με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες.

📌 Ποιες είναι οι πιο συχνές παρενέργειες;

Η ναυτία, η διάρροια, η δυσπεψία και η απώλεια όρεξης είναι οι πιο κοινές. Συνήθως υποχωρούν μετά τις πρώτες εβδομάδες.

📌 Πρέπει να ακολουθώ συγκεκριμένη διατροφή;

Ναι. Συνίσταται υποθερμιδική διατροφή, πλούσια σε φυτικές ίνες και πρωτεΐνες. Αποφύγετε μεγάλα και λιπαρά γεύματα που αυξάνουν τη ναυτία.

📌 Μπορώ να κάνω το Ozempic στην κοιλιά;

Ναι. Μπορείτε να το κάνετε στην κοιλιά, στον μηρό ή στον βραχίονα. Εναλλάξτε τα σημεία ένεσης κάθε εβδομάδα.

📌 Τι κάνω αν ξεχάσω μία δόση;

Αν δεν έχουν περάσει πάνω από 5 ημέρες από τη χαμένη δόση, κάντε την. Αν έχουν περάσει, περιμένετε την επόμενη προγραμματισμένη δόση.

📌 Είναι ασφαλές το Ozempic στην εγκυμοσύνη;

Όχι. Το Ozempic δεν συνιστάται κατά την εγκυμοσύνη ή τον θηλασμό. Πρέπει να διακόπτεται τουλάχιστον 2 μήνες πριν από σύλληψη.

📌 Πότε φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα;

Πολλοί ασθενείς αναφέρουν απώλεια βάρους και μείωση όρεξης μέσα στις πρώτες 4–8 εβδομάδες.

📌 Υπάρχει κίνδυνος εθισμού ή εξάρτησης;

Όχι. Το Ozempic δεν προκαλεί σωματική ή ψυχολογική εξάρτηση.

📌 Τι συμβαίνει όταν σταματήσω το Ozempic;

Το σάκχαρο και το βάρος ενδέχεται να επανέλθουν στα προηγούμενα επίπεδα, εκτός αν διατηρηθεί η υγιεινή ζωή.

📌 Υπάρχουν φθηνότερα αντίστοιχα;

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν γενόσημα της σεμαγλουτίδης. Άλλοι GLP-1 αγωνιστές όπως η λιραγλουτίδη (Victoza) είναι διαθέσιμοι αλλά διαφέρουν στη χορήγηση και το κόστος.

📌 Καλύπτεται το Ozempic από τον ΕΟΠΥΥ;

Ναι, για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 που πληρούν συγκεκριμένα ιατρικά κριτήρια.

📌 Τι είναι το Ozempic;

Είναι ένα φάρμακο με δραστική ουσία τη σεμαγλουτίδη που ανήκει στους αγωνιστές GLP-1 και χρησιμοποιείται για τον διαβήτη τύπου 2 και την απώλεια βάρους.

📌 Πώς δρα το Ozempic;

Μιμείται τη φυσική ορμόνη GLP-1, αυξάνοντας την ινσουλίνη όταν χρειάζεται, μειώνοντας τη γλυκαγόνη και επιβραδύνοντας την πέψη ώστε να μειωθεί η όρεξη και το σάκχαρο.

📌 Είναι το ίδιο με το Wegovy;

Περιέχουν την ίδια ουσία (σεμαγλουτίδη) αλλά σε διαφορετική δοσολογία και με διαφορετικές ενδείξεις: το Ozempic για διαβήτη τύπου 2, το Wegovy για παχυσαρκία.

💉 Πώς και κάθε πότε χορηγείται;

Γίνεται 1 φορά την εβδομάδα υποδορίως (κοιλιά, μηρός, βραχίονας) με ειδική αυτοενέσιμη πένα.

💉 Τι γίνεται αν ξεχάσω μία δόση;

Αν δεν έχουν περάσει πάνω από 5 ημέρες, μπορείτε να την κάνετε. Αλλιώς, παραλείψτε τη και συνεχίστε κανονικά.

⚖️ Πότε φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα;

Οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν μείωση της όρεξης και απώλεια βάρους εντός 4–8 εβδομάδων.

⚖️ Πόσο βάρος μπορώ να χάσω με το Ozempic;

Από 5% έως και 15% του αρχικού σωματικού βάρους, ειδικά σε συνδυασμό με δίαιτα και άσκηση.

⚠️ Έχει παρενέργειες;

Συχνότερες είναι η ναυτία, η διάρροια και η απώλεια όρεξης. Σπανιότερες περιλαμβάνουν παγκρεατίτιδα και χολολιθίαση.

⚠️ Ποιοι δεν πρέπει να το παίρνουν;

Άτομα με ιστορικό παγκρεατίτιδας, καρκίνου θυρεοειδούς (C-κυττάρων), MEN-2 ή κατά την εγκυμοσύνη/θηλασμό.

🩸 Προκαλεί υπογλυκαιμία;

Όχι από μόνο του, αλλά σε συνδυασμό με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες μπορεί να προκαλέσει.

🧪 Μπορώ να το πάρω με άλλα φάρμακα;

Ναι, αλλά χρειάζεται έλεγχος για πιθανές αλληλεπιδράσεις (ιδίως με ινσουλίνη ή φάρμακα που επηρεάζονται από γαστρική κένωση).

🤰 Είναι ασφαλές στην εγκυμοσύνη;

Όχι. Πρέπει να διακόπτεται τουλάχιστον 2 μήνες πριν τη σύλληψη. Δεν συνιστάται ούτε κατά τον θηλασμό.

👵 Είναι κατάλληλο για ηλικιωμένους;

Ναι, αλλά χρειάζεται στενότερη παρακολούθηση για υπογλυκαιμίες και αφυδάτωση.

🧠 Επηρεάζει τη διάθεση ή τη συμπεριφορά;

Όχι άμεσα. Δεν έχουν τεκμηριωθεί νευροψυχιατρικές παρενέργειες.

💰 Καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ;

Ναι, για διαβήτη τύπου 2 σύμφωνα με τις ενδείξεις. Όχι για χρήση ως φάρμακο αδυνατίσματος.

💰 Πόσο κοστίζει;

Περίπου 140–160€ ανά στυλό, ανάλογα με τη δοσολογία και το φαρμακείο.

❤️ Προστατεύει από καρδιακά νοσήματα;

Ναι, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού σε άτομα με διαβήτη τύπου 2.

🏃‍♂️ Πρέπει να κάνω άσκηση;

Ναι. Η άσκηση ενισχύει τα αποτελέσματα του φαρμάκου και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.

🛑 Τι συμβαίνει όταν σταματήσει η αγωγή;

Αν δεν διατηρηθεί η διατροφή και η φυσική δραστηριότητα, είναι πιθανή η επαναπρόσληψη βάρους και η επιδείνωση του σακχάρου.

🔄 Πόσο καιρό μπορώ να το παίρνω;

Μακροχρόνια χρήση θεωρείται ασφαλής, εφόσον υπάρχει ιατρική παρακολούθηση και δεν εμφανίζονται ανεπιθύμητες ενέργειες.

FAQ – Wegovy

📌 Τι είναι το Wegovy;

Το Wegovy είναι φαρμακευτικό σκεύασμα που περιέχει σεμαγλουτίδη, όπως και το Ozempic, αλλά σε υψηλότερη δοσολογία (έως 2.4 mg/εβδομάδα), ειδικά για τη θεραπεία της παχυσαρκίας.

📌 Σε ποιους ενδείκνυται;

Σε ενήλικες με BMI ≥30 ή ≥27 με συνοδά νοσήματα (π.χ. υπέρταση, διαβήτη τύπου 2).

📌 Είναι ασφαλές χωρίς διαβήτη;

Ναι, είναι εγκεκριμένο για απώλεια βάρους σε μη διαβητικά άτομα.

📌 Πόσο βάρος μπορώ να χάσω με το Wegovy;

Μέχρι και 15–20% του αρχικού βάρους σε 68 εβδομάδες, σύμφωνα με τις μελέτες STEP.

📌 Είναι διαθέσιμο στην Ελλάδα;

Εγκρίθηκε από τον ΕΟΦ, αλλά συχνά υπάρχουν προβλήματα διαθεσιμότητας.

📌 Καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ;

Όχι. Δεν αποζημιώνεται για χρήση αποκλειστικά σε απώλεια βάρους

 FAQ – Trulicity

📌 Τι είναι το Trulicity;

Το Trulicity (ντουλαγλουτίδη) είναι GLP-1 αγωνιστής που χορηγείται 1 φορά/εβδομάδα για διαβήτη τύπου 2, με έμφαση στην καρδιοπροστασία.

📌 Πώς διαφέρει από το Ozempic;

Έχει ηπιότερη απώλεια βάρους και λιγότερες γαστρεντερικές παρενέργειες, αλλά μικρότερη επίδραση στο σάκχαρο και στο σωματικό βάρος.

📌 Υπάρχουν διαθέσιμες δόσεις;

Ναι, από 0.75 έως 4.5 mg/εβδομάδα, με προοδευτική τιτλοποίηση.

📌 Έχει καρδιοπροστατευτική δράση;

Ναι, σύμφωνα με τη μελέτη REWIND μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σε ευρύ φάσμα ασθενών.

📌 Είναι κατάλληλο για ηλικιωμένους;

Ναι, είναι καλά ανεκτό και προτιμάται σε άτομα με ιστορικό δυσανεξίας σε πιο ισχυρά GLP-1 αγωνιστικά.

FAQ – GLP-1 Αγωνιστές συνολικά

🧬 Τι είναι οι GLP-1 αγωνιστές;

Είναι φάρμακα που μιμούνται τη δράση της εντερικής ορμόνης GLP-1 και ρυθμίζουν την όρεξη, το σάκχαρο και τη γαστρική κινητικότητα.

📋 Ποια φάρμακα ανήκουν στην κατηγορία αυτή;

Semaglutide (Ozempic, Wegovy), Dulaglutide (Trulicity), Liraglutide (Victoza, Saxenda), Exenatide (Byetta, Bydureon).

⚖️ Μπορούν να βοηθήσουν όλους στην απώλεια βάρους;

Όχι εξίσου. Η απάντηση διαφέρει ανάλογα με το φάρμακο, τη δόση και τα ατομικά χαρακτηριστικά του ατόμου.

⚠️ Ποιοι κίνδυνοι σχετίζονται με τη χρήση GLP-1 αγωνιστών;

Γαστρεντερικές παρενέργειες, παγκρεατίτιδα, πιθανός σχετικός κίνδυνος χολολιθίασης, και σε σπάνιες περιπτώσεις εντερική απόφραξη.

🧠 Επηρεάζουν τον εγκέφαλο;

Δρουν στον υποθάλαμο, μειώνοντας την πείνα. Δεν υπάρχουν αποδείξεις για αρνητική επίδραση στη νοητική λειτουργία.

💡 Είναι κατάλληλοι για προδιαβήτη ή αντίσταση στην ινσουλίνη;

Χρησιμοποιούνται off-label για προδιαβήτη ή σοβαρή ινσουλινοαντίσταση, αλλά πάντα με ιατρική παρακολούθηση.

 

📚 17. Βιβλιογραφία

  1. FDA – Ozempic Prescribing Information

  2. EMA – Ozempic European Public Assessment Report

  3. ΕΟΦ – Δελτίο Εγκρίσεων Φαρμάκων 2024

  4. SUSTAIN Trials: The New England Journal of Medicine – Marso et al., 2016

  5. American Diabetes Association (ADA) – GLP-1 Guidelines

  6. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία – www.ede.gr

  7. NICE Guidelines – UK GLP-1 usage

  8. Mayo Clinic – Ozempic use in weight loss

  9. PubMed: Semaglutide & Weight loss PMID: 31442178



Σάκχαρο-.jpg

🩸 Σάκχαρο στο Αίμα – Τι είναι;

Το σάκχαρο (ή αλλιώς γλυκόζη) είναι η βασική μορφή σακχάρου που κυκλοφορεί στο αίμα και αποτελεί κύρια πηγή ενέργειας για τα κύτταρα του οργανισμού. Παράγεται από τη διάσπαση των υδατανθράκων που προσλαμβάνουμε μέσω της διατροφής, και αποθηκεύεται στο ήπαρ και τους μυς με τη μορφή γλυκογόνου.

Η ισορροπία του σακχάρου ρυθμίζεται κυρίως από δύο βασικές ορμόνες του παγκρέατος:

  • Ινσουλίνη: μειώνει το σάκχαρο στο αίμα επιτρέποντας την είσοδο της γλυκόζης στα κύτταρα.

  • Γλυκαγόνη: αυξάνει το σάκχαρο όταν πέφτει πολύ χαμηλά, ενεργοποιώντας τη διάσπαση του γλυκογόνου.

Η διατήρηση σταθερών επιπέδων σακχάρου είναι ζωτικής σημασίας για την καλή λειτουργία του εγκεφάλου, των νεύρων και του μεταβολισμού. Όταν το σάκχαρο είναι πολύ χαμηλό ή πολύ υψηλό, εμφανίζονται σοβαρές παθολογικές καταστάσεις όπως η υπογλυκαιμία, η υπεργλυκαιμία και ο σακχαρώδης διαβήτης.

✅ Φυσιολογικές Τιμές Σακχάρου στο Αίμα

Οι φυσιολογικές τιμές του σακχάρου στο αίμα εξαρτώνται από το αν είμαστε νηστικοί, μετά από φαγητό, ή κατά τη διάρκεια ορισμένων εξετάσεων (όπως η δοκιμασία καμπύλης γλυκόζης). Οι τιμές επηρεάζονται επίσης από την ηλικία, την ύπαρξη χρόνιων νοσημάτων (π.χ. διαβήτης), την εγκυμοσύνη και τη φαρμακευτική αγωγή.


📊 Πίνακας Φυσιολογικών Τιμών Σακχάρου (για υγιείς ενήλικες)

Κατάσταση ΜέτρησηςΤιμή Σακχάρου (mg/dL)Ερμηνεία
Νηστείας (τουλάχιστον 8 ώρες)70 – 99Φυσιολογική
Νηστείας100 – 125Προδιαβήτης (Δυσανεξία Γλυκόζης)
Νηστείας≥ 126Διαβήτης (επιβεβαίωση με επανάληψη)
2 ώρες μετά από γεύμα< 140Φυσιολογική μεταγευματική γλυκόζη
2 ώρες μετά από γεύμα140 – 199Προδιαβήτης (Διαταραγμένη Ανοχή Γλυκόζης)
2 ώρες μετά από γεύμα≥ 200Διαβήτης
Τυχαία μέτρηση≥ 200 με συμπτώματαΠιθανός Διαβήτης
Καμπύλη Γλυκόζης (OGTT)Αναλόγως φάσηςΧρησιμοποιείται για διάγνωση
HbA1c (μέση γλυκόζη 3 μηνών)< 5.7%Φυσιολογικό εύρος
HbA1c5.7 – 6.4%Προδιαβήτης
HbA1c≥ 6.5%Διαβήτης

Φυσιολογικές Τιμές Σακχάρου στα Παιδιά

Ηλικιακή ΟμάδαΝηστείας (mg/dL)Μετά από γεύμα (mg/dL)
Νεογέννητα (<1 μήνα)45 – 96έως 150
Παιδιά (1–12 ετών)70 – 100< 140
Έφηβοι (>12 ετών)70 – 99< 140

🤰 Φυσιολογικές Τιμές στην Εγκυμοσύνη (OGTT 75g)

Χρονικό ΣημείοΦυσιολογική Τιμή (mg/dL)
Νηστείας< 92
1 ώρα μετά την πρόσληψη< 180
2 ώρες μετά την πρόσληψη< 153

📌 Αν έστω και μία τιμή είναι αυξημένη → διάγνωση διαβήτη κύησης.

🧪 Πώς Μετράται το Σάκχαρο στο Αίμα;

Η μέτρηση του σακχάρου στο αίμα είναι θεμελιώδης για τη διάγνωση και παρακολούθηση του διαβήτη, την αξιολόγηση της μεταβολικής υγείας και την παρακολούθηση της απόκρισης στη θεραπεία. Μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε σε εργαστήριο είτε στο σπίτι με χρήση συσκευών αυτομέτρησης (γλυκομέτρων ή αισθητήρων συνεχούς καταγραφής).


🏥 Εργαστηριακή Μέτρηση Σακχάρου

Οι βασικές εργαστηριακές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

ΕξέτασηΠεριγραφήΠότε γίνεται
Γλυκόζη ΝηστείαςΜέτρηση μετά από 8–12 ώρες νηστείαςΒασική εξέταση για διαβήτη ή προδιαβήτη
Καμπύλη Γλυκόζης (OGTT)Μέτρηση σακχάρου νηστείας και μετά από χορήγηση 75g γλυκόζηςΧρήσιμη στην εγκυμοσύνη και σε αμφίβολες περιπτώσεις
HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη)Αντανακλά τον μέσο όρο γλυκόζης των τελευταίων 2–3 μηνώνΧρήσιμη για διάγνωση και παρακολούθηση διαβήτη
Τυχαία Γλυκόζη ΑίματοςΧωρίς περιορισμούς νηστείας, με ή χωρίς συμπτώματαΜπορεί να υποδείξει διαβήτη αν >200 mg/dL με συμπτώματα

Η HbA1c δεν απαιτεί νηστεία και είναι χρήσιμη σε χρόνια παρακολούθηση.

🏠 Αυτομέτρηση στο Σπίτι

Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ή ύποπτες υπογλυκαιμίες μπορούν να χρησιμοποιούν γλυκόμετρο ή αισθητήρα συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης (CGM).

📍 Τύποι Οικιακής Μέτρησης:

ΜέθοδοςΠλεονεκτήματαΜειονεκτήματα
Γλυκόμετρο (δάκτυλο)Απλό, άμεσο, ακριβέςΤσιμπήματα, περιορισμένα δεδομένα
CGM (π.χ. FreeStyle Libre, Dexcom)Συνεχής παρακολούθηση, ειδοποιήσεις, διαγράμματαΚόστος, ανάγκη για αλλαγή αισθητήρα κάθε λίγες ημέρες

📌 Σημεία μέτρησης:

  • Κατά προτίμηση δάκτυλα (πλάγια) για ακριβέστερα αποτελέσματα.

  • Αποφεύγεται ο δείκτης και ο αντίχειρας λόγω νεύρων.

📌 Κατάλληλες στιγμές μέτρησης:

  • Πρωί νηστικός

  • Πριν τα γεύματα

  • 2 ώρες μετά από γεύμα

  • Πριν ύπνο

  • Όταν υπάρχουν συμπτώματα υπο/υπεργλυκαιμίας


🔄 Πώς να γίνεται σωστά η μέτρηση

  1. Πλύνετε καλά τα χέρια (χωρίς αλκοολούχο καθαριστικό).

  2. Στεγνώστε εντελώς.

  3. Τρυπήστε στο πλάι του δακτύλου (όχι κέντρο).

  4. Ρίξτε την πρώτη σταγόνα αν χρειάζεται.

  5. Εφαρμόστε τη δεύτερη στο ταινιάκι του γλυκομέτρου.


📉 Πότε η μέτρηση είναι ανακριβής;

  • Αν υπάρχουν υπολείμματα φαγητού ή σακχάρων στα δάκτυλα

  • Σε παγωμένα χέρια ή κακή αιμάτωση

  • Αν έχουν λήξει οι ταινίες μέτρησης

  • Σε έντονο στρες ή ασθένεια, τα επίπεδα μπορεί να είναι ψευδώς αυξημένα


📲 Έξυπνες Εφαρμογές – Διαχείριση Σακχάρου

  • MySugr, LibreLink, Dexcom G7, Glooko
    ➡️ Χρησιμοποιούνται για καταγραφή και ανάλυση τάσεων.

    ⚠️ Υπογλυκαιμία: Τι είναι, Συμπτώματα & Αντιμετώπιση

    Η υπογλυκαιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα πέφτουν κάτω από τα φυσιολογικά όρια, προκαλώντας δυνητικά επικίνδυνες επιπτώσεις, κυρίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

    Συνήθως, υπογλυκαιμία ορίζεται ως:

    • Σάκχαρο < 70 mg/dL

    • Σε βαριές περιπτώσεις: < 54 mg/dL (επίγουσα ιατρική κατάσταση)


    🧠 Γιατί είναι επικίνδυνη;

    Ο εγκέφαλος εξαρτάται από τη γλυκόζη ως βασική πηγή ενέργειας. Αν η γλυκόζη πέσει απότομα ή σε πολύ χαμηλά επίπεδα, προκαλείται νευρογλυκοπενία, δηλαδή ανεπάρκεια γλυκόζης στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε:

    • Διανοητική σύγχυση

    • Αδυναμία συγκέντρωσης

    • Λιποθυμία

    • Σπασμούς

    • Κώμα


    🚨 Κύρια Συμπτώματα Υπογλυκαιμίας

    ΚατηγορίαΣυμπτώματα
    Αδρενεργικά (λόγω απελευθέρωσης αδρεναλίνης)Τρέμουλο, ιδρώτας, ταχυκαρδία, άγχος, πείνα
    Νευρογλυκοπενικά (επίδραση στον εγκέφαλο)Σύγχυση, θολή όραση, πονοκέφαλος, δυσκολία λόγου
    Βαριά υπογλυκαιμίαΛιποθυμία, σπασμοί, απώλεια συνείδησης

🩺 Αιτίες Υπογλυκαιμίας

📍 Σε διαβητικά άτομα:

  • Υπερβολική δόση ινσουλίνης ή αντιδιαβητικών

  • Παράλειψη ή καθυστέρηση γεύματος

  • Έντονη άσκηση χωρίς αντίστοιχη τροφική πρόσληψη

  • Αλκοόλ χωρίς φαγητό

📍 Σε μη διαβητικά άτομα:

  • Παραγωγή ινσουλίνης από ινσουλίνωμα

  • Ανεπάρκεια φλοιού επινεφριδίων, ανεπάρκεια GH

  • Σοβαρές ηπατικές νόσοι

  • Σεπτικό σοκ ή σοβαρές λοιμώξεις

  • Αντιδραστική υπογλυκαιμία μετά από γεύμα (ιδίως σε νεαρούς)

  • Μετά από γαστρική παράκαμψη (dumping syndrome)


🔬 Διαγνωστική Προσέγγιση – Τριάδα Whipple

Η τριάδα Whipple επιβεβαιώνει την ύπαρξη κλινικά σημαντικής υπογλυκαιμίας:

  1. Παρουσία συμπτωμάτων υπογλυκαιμίας

  2. Χαμηλό σάκχαρο κατά τη διάρκεια των συμπτωμάτων (<55 mg/dL)

  3. Ανακούφιση των συμπτωμάτων μετά από χορήγηση γλυκόζης

    💊 Πρώτες Βοήθειες – Τι να κάνεις:

    ΚατάστασηΑντιμετώπιση
    Ελαφρά υπογλυκαιμία (σάκχαρο 60–70 mg/dL)Λήψη 15g απλών σακχάρων (π.χ. 1 χυμός, 3 ταμπλέτες γλυκόζης, 1 κουταλιά μέλι)
    Μέτρια (40–60 mg/dL)Όπως παραπάνω + επανάληψη μέτρησης σε 15′
    Βαριά (<40 mg/dL)Αν δεν είναι σε θέση να καταπιεί: γλυκαγόνη ενδομυϊκά ή IV γλυκόζη 10–20% στο νοσοκομείο
    Συνειδητός ασθενήςΝα καταναλώσει γρήγορο σάκχαρο, να ξεκουραστεί
    Αναίσθητος ασθενήςΜην του δώσετε τίποτα από το στόμα! Καλέστε άμεσα βοήθεια και χορηγήστε γλυκαγόνη (αν διαθέσιμη)

⚠️ Χρόνια Υπογλυκαιμία & Ανοχή στα Συμπτώματα

Άτομα με μακροχρόνιο διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2 μπορεί να παρουσιάσουν υπογλυκαιμία χωρίς συμπτώματα (hypoglycemia unawareness), αυξάνοντας τον κίνδυνο βαριάς υπογλυκαιμίας.

➡️ Λύση: συχνή αυτοπαρακολούθηση + συνεχής καταγραφή με CGM


💡 Συμβουλή: Άτομα με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους γλυκαγόνη (σε ενέσιμη ή ρινική μορφή), και το περιβάλλον τους να είναι εκπαιδευμένο στη χρήση της.

📈 Υπεργλυκαιμία: Τι Είναι, Συμπτώματα, Αιτίες & Αντιμετώπιση

Η υπεργλυκαιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι σημαντικά αυξημένα, συνήθως > 126 mg/dL νηστείας ή > 200 mg/dL μετά από γεύμα, και αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του σακχαρώδη διαβήτη, αλλά και άλλων μεταβολικών ή ορμονικών διαταραχών.


📌 Όρια Υπεργλυκαιμίας

Επίπεδο Σακχάρου (mg/dL)Ερμηνεία
100 – 125Προδιαβήτης (νηστείας)
≥ 126Διαβήτης (νηστείας)
≥ 140 (2 ώρες μετά φαγητό)Μεταγευματική υπεργλυκαιμία
≥ 200 με συμπτώματαΠιθανός διαβήτης – άμεση παρέμβαση

🔬 Αιτίες Υπεργλυκαιμίας

🧬 Παθολογικές Καταστάσεις:

  • Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 ή 2

  • Διαβήτης κύησης

  • Προδιαβήτης

  • Ορμονικές διαταραχές (π.χ. υπερκορτιζολαιμία/Cushing, ακρομεγαλία, φαιοχρωμοκύτωμα)

💊 Φαρμακολογικές Αιτίες:

  • Κορτικοστεροειδή (π.χ. πρεδνιζολόνη)

  • Διουρητικά θειαζιδικά

  • Αδρεναλίνη, αναστολείς πρωτεάσης (HIV)

  • Αντισυλληπτικά (σε ευαίσθητα άτομα)

📉 Άλλες αιτίες:

  • Στρες, λοίμωξη, τραύμα, έγκαυμα

  • Παράλειψη ή λανθασμένη δόση ινσουλίνης

  • Έλλειψη άσκησης

  • Διατροφή με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη/φορτίο


🚑 Επείγουσες Καταστάσεις – Υπεργλυκαιμικό Κώμα

1. Διαβητική Κετοξέωση (DKA)

Ιδιαίτερα σεΝεαρούς ασθενείς με διαβήτη τύπου 1
ΧαρακτηριστικάΠολύ υψηλό σάκχαρο > 250 mg/dL, κετόνες στα ούρα ή στο αίμα, οξέωση, ταχύπνοια, φρουτώδης αναπνοή
ΣυμπτώματαΕμετοί, πόνος στην κοιλιά, σύγχυση, κώμα

2. Υπεργλυκαιμικό Υπερωσμωτικό Σύνδρομο (HHS)

Ιδιαίτερα σεΗλικιωμένους με διαβήτη τύπου 2
Σάκχαρο > 600 mg/dLΧωρίς κετόνες, με σοβαρή αφυδάτωση
ΣυμπτώματαΣύγχυση, σπασμοί, λήθαργος, υπονατριαιμία

⚠️ Και οι δύο καταστάσεις είναι επείγουσες και απειλητικές για τη ζωή.

🩹 Αντιμετώπιση Υπεργλυκαιμίας

Στην καθημερινή παρακολούθηση:

  • Αναπροσαρμογή φαρμακευτικής αγωγής (ινσουλίνη, SGLT2i, μετφορμίνη κ.ά.)

  • Επαναξιολόγηση διατροφής (χαμηλός γλυκαιμικός δείκτης, περιορισμός υδατανθράκων)

  • Άσκηση (αν επιτρέπεται)

Σε επείγουσες καταστάσεις:

  • Ενυδάτωση με φυσιολογικό ορό

  • Ενδοφλέβια ινσουλίνη

  • Διόρθωση ηλεκτρολυτικών διαταραχών

  • Παρακολούθηση σε μονάδα εντατικής θεραπείας (σε DKA/HHS)


📊 Πότε να ανησυχήσετε;

Τιμή ΣακχάρουΕνέργεια
200–250 mg/dLΕνυδάτωση, έλεγχος διατροφής, μέτρηση κετονών
> 300 mg/dLΕπικοινωνία με γιατρό, έλεγχος ινσουλίνης
> 400 mg/dLΕπείγουσα ανάγκη – αναζήτηση ιατρικής βοήθειας

🧬 Σακχαρώδης Διαβήτης: Τύποι, Διαφορές, Διάγνωση & Χαρακτηριστικά

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μία χρόνια μεταβολική νόσος που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπεργλυκαιμία), είτε λόγω ανεπάρκειας ινσουλίνης, είτε λόγω αντίστασης των κυττάρων στην ινσουλίνη.

Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι διαβήτη, με ξεχωριστά κλινικά, βιοχημικά και θεραπευτικά χαρακτηριστικά.


📚 Βασικοί Τύποι Διαβήτη

ΤύποςΠεριγραφή
Τύπου 1 (ΣΔ1)Αυτοάνοση καταστροφή β-κυττάρων του παγκρέατος → έλλειψη ινσουλίνης
Τύπου 2 (ΣΔ2)Αντίσταση στην ινσουλίνη και σχετική ανεπάρκεια της
Διαβήτης κύησηςΠαροδικός διαβήτης κατά την εγκυμοσύνη
MODYΜονογονιδιακός διαβήτης, πρώιμης έναρξης, χωρίς αυτοαντισώματα
LADAΑυτοάνοσος διαβήτης ενηλίκων με βραδεία εξέλιξη (τύπου 1.5)

Συγκριτικός Πίνακας – Τύποι Διαβήτη

ΧαρακτηριστικόΤύπου 1Τύπου 2MODYLADAΚύησης
Ηλικία ΈναρξηςΠαιδική/εφηβικήΜετά τα 40 (συνήθως)<20 έτη30–50 έτη2ο–3ο τρίμηνο
ΜηχανισμόςΑυτοάνοση καταστροφήΑντίσταση στην ινσουλίνηΓονιδιακή μετάλλαξηΑυτοανοσία, βραδεία εξέλιξηΟρμονικές αλλαγές εγκυμοσύνης
Αντιγλυκαιμικά αντισώματαΝαι (GAD, IA-2)ΌχιΌχιΝαιΌχι
Ανάγκη για ινσουλίνηΆμεση & μόνιμηΊσως αργότεραΌχι πάνταΜετά από χρόνιαΣυχνά προσωρινή
Σωματικό ΒάροςΚανονικό ή χαμηλόΣυχνά υπέρβαροιΚανονικόΚανονικόΠοικίλει
Οικογενειακό ΙστορικόΌχι απαραίτηταΣυχνά ναιΝαι (γενετικό)Όχι πάνταΣυχνά

🧪 Διαγνωστικές Εξετάσεις για Επιβεβαίωση Τύπου:

  • GAD65, IA-2, ZnT8 αντισώματα: Αυτοάνοσοι δείκτες → ΣΔ1, LADA

  • C-πεπτίδιο: Δείκτης παραγωγής ινσουλίνης

  • Γενετικός έλεγχος (HNF1A, GCK): Για υποψία MODY

  • OGTT: Για διαβήτη κύησης ή ασαφή προδιαβήτη

  • HbA1c + FPG + OGTT: Τυπική τριπλή προσέγγιση


💊 Θεραπευτικές Προσεγγίσεις (ανά τύπο)

Τύπος ΔιαβήτηΘεραπεία
ΣΔ1Ινσουλίνη (basal/bolus), αντλία, παρακολούθηση CGM
ΣΔ2Δίαιτα, άσκηση, μετφορμίνη, SGLT2i, GLP-1, ινσουλίνη (τελικά)
MODYΜερικοί ανταποκρίνονται σε SU ή μόνο δίαιτα
LADAΑρχικά μετφορμίνη, μετά ινσουλίνη
ΚύησηςΔίαιτα, παρακολούθηση, +/- ινσουλίνη

🥦 Διατροφή και Σάκχαρο – Γλυκαιμικός Δείκτης (GI) & Γλυκαιμικό Φορτίο (GL)

Η διατροφή παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του σακχάρου, ιδιαίτερα σε άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη. Κατανοώντας έννοιες όπως ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) και το γλυκαιμικό φορτίο (GL), μπορούμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικότερα τις μεταγευματικές αυξήσεις γλυκόζης.


🍞 Τι είναι ο Γλυκαιμικός Δείκτης (GI);

Ο Γλυκαιμικός Δείκτης (Glycemic Index) είναι ένας αριθμός (0–100) που δείχνει πόσο γρήγορα αυξάνει το σάκχαρο του αίματος μία τροφή που περιέχει υδατάνθρακες, σε σύγκριση με τη γλυκόζη (ή τη λευκή ψίχα ψωμιού).

ΚατηγορίαΤιμή GI
Χαμηλός GI≤ 55
Μέτριος GI56–69
Υψηλός GI≥ 70

🍚 Όσο υψηλότερος ο GI, τόσο πιο απότομη η αύξηση του σακχάρου → αποφυγή σε διαβητικούς.

📦 Τι είναι το Γλυκαιμικό Φορτίο (GL);

Το Γλυκαιμικό Φορτίο λαμβάνει υπόψη και την ποσότητα των υδατανθράκων ανά μερίδα τροφής, προσφέροντας πιο ρεαλιστική εικόνα της επίδρασης στο σάκχαρο.

Τιμή GLΕρμηνεία
< 10Χαμηλό GL
11–19Μέτριο GL
≥ 20Υψηλό GL

🥗 Πίνακας Παραδειγμάτων Τροφών με GI & GL

ΤροφήGIΥδατάνθρακες / μερίδαGL
Μήλο (1 μέτριο)3815g6
Λευκό ψωμί (1 φέτα)7515g11
Καρότο (1 μεγάλο)478g3
Μπανάνα (1 μέτρια)5227g14
Άσπρο ρύζι (1 φλ. μαγειρ.)7345g33
Φακές (1 φλ. μαγειρ.)3240g13

✅ Διατροφικές Οδηγίες για Ρύθμιση Σακχάρου

ΣύστασηΠεριγραφή
🍞 Επιλογή υδατανθράκωνΠροτιμήστε ολικής άλεσης, βρώμη, όσπρια, μη επεξεργασμένα δημητριακά
🥬 Ίνες / φυτικές ίνεςΕπιβραδύνουν την απορρόφηση γλυκόζης (π.χ. λαχανικά, φρούτα με φλούδα)
🧀 Πρωτεΐνη & καλά λιπαράΜειώνουν το μεταγευματικό “spike” (π.χ. αυγό, ψάρι, ελαιόλαδο, αβοκάντο)
🧃 Αποφυγή χυμών & ζάχαρηςΠροκαλούν απότομη αύξηση σακχάρου
🕒 Συχνότητα γευμάτωνΜικρά και τακτικά γεύματα ανά 3–4 ώρες
🏃‍♀️ Φυσική δραστηριότηταΒοηθά στον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου μετά από γεύματα

🧾 Παράδειγμα Ημερήσιου Μενού για Άτομο με ΣΔ2

ΓεύμαΤρόφιμα
ΠρωινόΒρώμη με γάλα αμυγδάλου & κανέλα, 1 μήλο
Σνακ1 χούφτα αμύγδαλα
ΜεσημεριανόΦακές με καρότο & πράσινη σαλάτα με ελαιόλαδο
ΣνακΓιαούρτι με χαμηλό GI φρούτο (π.χ. ακτινίδιο)
ΒραδινόΚοτόπουλο ψητό με μπρόκολο & κινόα

💡 Συμβουλή: Συνδυάζετε υδατάνθρακες με πρωτεΐνες & λίπος για σταθερότερη γλυκαιμική απόκριση.

🤰 Σάκχαρο και Εγκυμοσύνη – Διαβήτης Κύησης & Παρακολούθηση

Κατά την εγκυμοσύνη, το σώμα της γυναίκας υφίσταται ορμονικές μεταβολές που επηρεάζουν σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτές οι αλλαγές οδηγούν σε διαβήτη κύησης (GDM – Gestational Diabetes Mellitus), μια μορφή υπεργλυκαιμίας που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην εγκυμοσύνη.


📊 Επιδημιολογία & Σημασία

  • Προσβάλλει έως 7–14% των κυήσεων, αναλόγως πληθυσμού και διατροφής

  • Συνήθως εμφανίζεται στο 2ο ή 3ο τρίμηνο

  • Αν δεν διαγνωστεί/αντιμετωπιστεί, αυξάνει τον κίνδυνο για:

    • Προεκλαμψία

    • Μακροσωμία εμβρύου

    • Καισαρική τομή

    • Νεογνική υπογλυκαιμία

    • Μελλοντική εμφάνιση ΣΔ2 στη μητέρα


🧪 Διάγνωση – Καμπύλη Γλυκόζης (OGTT 75g)

Η προληπτική εξέταση πραγματοποιείται συνήθως μεταξύ 24ης–28ης εβδομάδας κύησης.

Χρονικό ΣημείοΌριο για φυσιολογική τιμή
Νηστείας< 92 mg/dL
1 ώρα< 180 mg/dL
2 ώρες< 153 mg/dL

➡️ Αν μία ή περ

🔬 Παράγοντες Κινδύνου

ΚίνδυνοςΣχόλιο
Παχυσαρκία (BMI > 30)Αυξάνει αντίσταση στην ινσουλίνη
Ιστορικό GDM σε προηγούμενη εγκυμοσύνηΥψηλή πιθανότητα επανεμφάνισης
Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ2Γενετική προδιάθεση
Πολυκυστικές ωοθήκες (PCOS)Αυξημένο μεταβολικό φορτίο
Ηλικία > 35 ετώνΑυξημένος κίνδυνος

ισσότερες τιμές είναι αυξημένες, τότε τίθεται διάγνωση διαβήτη κύησης.

🍽️ Διατροφή & Παρακολούθηση

  • Διατροφή με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη

  • Τακτικές μικρές μερίδες (5–6/ημέρα)

  • Καθημερινή μέτρηση σακχάρου:

    • Νηστείας

    • 1 ή 2 ώρες μετά τα κύρια γεύματα

  • Σωματική άσκηση (ήπια περπάτημα, yoga εγκύων)

  • Αν δεν επαρκεί: ινσουλινοθεραπεία (ασφαλής στην εγκυμοσύνη)


🩺 Αντιμετώπιση

Επίπεδο ΕλέγχουΑντιμετώπιση
Σάκχαρα εντός στόχωνΔιατροφή + άσκηση
Επίμονα υψηλάΠροσθήκη ινσουλίνης
Πολύ υψηλάΝοσηλεία / στενή παρακολούθηση

👶 Επιπτώσεις στο Έμβρυο

ΚατάστασηΕνδεχόμενα Προβλήματα
Μη ελεγχόμενος GDMΜακροσωμία, τραυματισμός στον τοκετό, υπογλυκαιμία νεογνού
Υπέρταση μητέραςΠροεκλαμψία
Μετά τη γέννησηΑυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας και διαβήτη στο παιδί

👶 Σάκχαρο στα Παιδιά – Φυσιολογικές Τιμές, Διαβήτης & Αντιμετώπιση

Η παρακολούθηση του σακχάρου στα παιδιά είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά όταν υπάρχουν συμπτώματα ή οικογενειακό ιστορικό διαβήτη. Τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, πιο σπάνια τύπου 2, ενώ κάποιες φορές παρουσιάζουν αντιδραστική υπογλυκαιμία ή παροδικές μεταβολές λόγω λοίμωξης ή κακής διατροφής.


🧪 Φυσιολογικές Τιμές Σακχάρου στα Παιδιά

ΗλικίαΝηστείας (mg/dL)2 ώρες μετά γεύμα
Νεογέννητο (<1 μήνα)45 – 96έως 150
Βρέφη (1–12 μηνών)60 – 100< 140
Παιδιά (>1 έτους)70 – 100< 140
Έφηβοι70 – 99< 140

⚠️ Τιμή <60 mg/dL = υπογλυκαιμία

🩺 Παιδικός Διαβήτης – Τύπου 1

Ο διαβήτης τύπου 1 είναι η πιο συχνή μορφή διαβήτη στην παιδική ηλικία, και οφείλεται σε αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος.

⚠️ Συμπτώματα:

  • Πολυουρία (συχνή ούρηση)

  • Πολυδιψία (αυξημένη δίψα)

  • Απώλεια βάρους

  • Νυχτερινή ενούρηση σε παιδί που είχε “στεγνώσει”

  • Κόπωση, ευερεθιστότητα

➡️ Συχνά η διάγνωση γίνεται μετά από διαβητική κετοξέωση, αν δεν εντοπιστεί εγκαίρως.

🔬 Διάγνωση:

  • Σάκχαρο νηστείας ≥ 126 mg/dL (ή τυχαίο ≥ 200 + συμπτώματα)

  • HbA1c ≥ 6.5%

  • GAD, IA-2, ZnT8: αυτοαντισώματα

  • C-πεπτίδιο: χαμηλό


🍭 Παιδικός Διαβήτης Τύπου 2

Πιο σπάνιος σε παιδιά, αλλά αυξανόμενος λόγω παιδικής παχυσαρκίας, κακής διατροφής και καθιστικής ζωής.

📍 Παράγοντες Κινδύνου:

  • Παχυσαρκία, κοιλιακό λίπος

  • Καθιστική ζωή

  • Οικογενειακό ιστορικό ΣΔ2

  • Ινσουλινοαντίσταση (π.χ. Acanthosis nigricans στο δέρμα)

🧪 Εξετάσεις:

  • Σάκχαρο νηστείας, OGTT, HbA1c

  • C-πεπτίδιο: φυσιολογικό ή αυξημένο

  • Απουσία αυτοαντισωμάτων


🛡️ Πρόληψη & Παρακολούθηση στα Παιδιά

ΠαρέμβασηΣτόχος
🍎 Ισορροπημένη διατροφήΈλεγχος βάρους & αποφυγή αιχμών σακχάρου
🚶‍♀️ Καθημερινή κίνηση60 λεπτά δραστηριότητας/ημέρα
📉 Έλεγχος BMIΕτήσιος έλεγχος ανάπτυξης από παιδίατρο
🩺 Ανίχνευση συμπτωμάτωνΈγκαιρη διάγνωση ΣΔ1 ή ΣΔ2
🧬 Γενετικός έλεγχοςΑν υπάρχει ιστορικό MODY ή LADA στους γονείς


⚠️ Τιμή >126 mg/dL νη

🧃 Σακχαρώδης Κρίση στα Παιδιά – Πρώτες Ενδείξεις

ΣυμπτώματαΥποψία
Αφυδάτωση, πολυουρία, οξέωσηΔιαβητική κετοξέωση (DKA)
Θολή όραση, ευερεθιστότηταΟξεία υπεργλυκαιμία
Λήθαργος, αδυναμίαΥπογλυκαιμία (π.χ. από λοίμωξη)

στείας ή >200 μεταγευμ

Η διάγνωση και η αντιμετώπιση του διαβήτη στα παιδιά απαιτεί άμεση και εξειδικευμένη παιδοενδοκρινολογική φροντίδα.

💊 Επιπτώσεις Φαρμάκων & Παθολογικών Καταστάσεων στο Σάκχαρο

Τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα επηρεάζονται σημαντικά από ορισμένα φάρμακα και παθήσεις, τόσο προς την κατεύθυνση της υπεργλυκαιμίας, όσο και της υπογλυκαιμίας. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε αυτές τις επιδράσεις, ειδικά σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική νόσο, ηπατοπάθειες ή ορμονικές διαταραχές.


📈 Φάρμακα που Αυξάνουν το Σάκχαρο (Υπεργλυκαιμική δράση)

Φαρμακευτική ΟμάδαΦάρμακαΜηχανισμός
ΚορτικοστεροειδήΠρεδνιζολόνη, δεξαμεθαζόνηΑυξάνουν γλυκονεογένεση, μειώνουν ευαισθησία ινσουλίνης
ΑδρενεργικάΑδρεναλίνη, νοραδρεναλίνηΕνεργοποίηση λιπόλυσης & γλυκογονόλυσης
Διουρητικά θειαζιδικάΥδροχλωροθειαζίδηΜειώνουν ευαισθησία ινσουλίνης
ΑντισυλληπτικάΟιστρογόνα-προγεσταγόναΑντίσταση στην ινσουλίνη
ΑντιψυχωσικάΟλανζαπίνη, ρισπεριδόνηΑυξάνουν βάρος και μειώνουν ευαισθησία
Αναστολείς πρωτεάσης (HIV)Λοπιναβίρη, ριτοναβίρηΜειώνουν δράση GLUT-4
Στατίνες (λιγότερο συχνά)ΑτορβαστατίνηΠιθανή ήπια αύξηση HbA1c

📉 Φάρμακα που Μπορεί να Προκαλέσουν Υπογλυκαιμία

Φαρμακευτική ΟμάδαΠαράδειγμαΣχόλιο
ΙνσουλίνεςΑνθρώπινη, αναλόγαΥπερδοσολογία ή καθυστέρηση γεύματος
ΣουλφονυλουρίεςΓλιβενκλαμίδη, γλικλαζίδηΜακράς διάρκειας δράση
ΜεγλιτινίδεςΡεπαγλινίδηΒραχεία δράση, επικίνδυνη σε παράλειψη γεύματος
ΑλκοόλΑναστέλλει ηπατική γλυκογονόλυση
ΚινίνηΧρήση σε ελονοσίαΠαρεμβαίνει στη γλυκόζη
ΣαλικυλικάΑσπιρίνη (υψηλές δόσεις)Ευαισθητοποίηση στην ινσουλίνη
ΠροπρανολόληΜπλοκάρει συμπτώματα υπογλυκαιμίας

🧬 Νοσήματα που Επηρεάζουν τα Επίπεδα Σακχάρου

1. Νεφρική Νόσος (ΧΝΑ)

  • Μειωμένη νεφρική αποβολή ινσουλίνης → υπογλυκαιμία

  • Ταυτόχρονα, λιγότερη νεογλυκογένεση → αστάθεια σακχάρου

2. Ηπατική Νόσος (κίρρωση, ηπατίτιδα)

  • Ελαττωμένη γλυκογονόλυση → υπογλυκαιμία

  • Ηπατική αντίσταση → μεταγευματική υπεργλυκαιμία

3. Ορμονικές Διαταραχές

ΠάθησηΕπίδραση
Σύνδρομο CushingΥπεργλυκαιμία
ΑκρομεγαλίαΑντίσταση στην ινσουλίνη
Υποφυσιακή ανεπάρκειαΥπογλυκαιμία
ΥποθυρεοειδισμόςΉπια υπογλυκαιμία
ΥπερθυρεοειδισμόςΥπεργλυκαιμία λόγω αυξημένου μεταβολισμού
ΦαιοχρωμοκύτωμαΥπεργλυκαιμία λόγω κατεχολαμινών

4. Οξείες Λοιμώξεις / Στρες

  • Αυξάνουν τα επίπεδα κορτιζόλης, κατεχολαμινών → υπεργλυκαιμία

  • Συχνά “ανεξήγητα” υψηλό σάκχαρο κατά τη διάρκεια λοιμώξεων


📌 Κλινικές Επιπτώσεις

ΚατάστασηΤι να προσέξουμε
Χρήση κορτιζόνης (εισπνεόμενης ή per os)Τακτική παρακολούθηση σακχάρου
Αντιψυχωσικά / αντικαταθλιπτικάΈλεγχος HbA1c κάθε 3–6 μήνες
Χρόνια νεφρική νόσος + διαβήτηςΕπαναπροσαρμογή ινσουλίνης
Αντιυπερτασικά (β-αναστολείς)Απόκρυψη συμπτωμάτων υπογλυκαιμίας

💡 Συμβουλή: Ενημερώστε πάντα τον γιατρό ή φαρμακοποιό σας για όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε, ακόμα κι αν είναι “αθώα” ή “συμπληρώματα”.

🏃‍♂️ Άσκηση και Σάκχαρο – Ο Ρόλος της Φυσικής Δραστηριότητας στον Γλυκαιμικό Έλεγχο

Η σωματική δραστηριότητα αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς μη φαρμακευτικούς τρόπους για τη ρύθμιση του σακχάρου και την πρόληψη ή βελτίωση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, βοηθά στην ευαισθητοποίηση των κυττάρων στην ινσουλίνη, βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ, και μειώνει το σωματικό βάρος.


✅ Πώς Επηρεάζει η Άσκηση το Σάκχαρο;

Τύπος ΕπίδρασηςΜηχανισμός
🔽 Μείωση σακχάρουΑυξημένη κατανάλωση γλυκόζης από μυς
Αυξημένη ευαισθησία ινσουλίνηςΛιγότερη ινσουλίνη χρειάζεται για την ίδια επίδραση
🩸 Αύξηση ροής αίματοςΒελτίωση μεταφοράς γλυκόζης στα κύτταρα
🕐 Μεταγευματική σταθεροποίησηΒοηθά στον έλεγχο “spike” σακχάρου μετά το φαγητό

🕒 Πότε να Γίνεται η Άσκηση;

  • 2 ώρες μετά το φαγητό → ιδανικό για μείωση μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας

  • ❌ Όχι κατά την υπογλυκαιμία (< 90 mg/dL χωρίς πρόσληψη υδατανθράκων)

  • ❌ Όχι σε σάκχαρο > 250 mg/dL με κετόνες


🏋️‍♀️ Τύποι Άσκησης

Τύπος ΆσκησηςΠαράδειγμαΕπίδραση στο Σάκχαρο
ΑερόβιαΠερπάτημα, ποδήλατο, κολύμβησηΆμεση μείωση σακχάρου
Αναερόβια / ενδυνάμωσηΒάρη, αντιστάσεις, yogaΒελτίωση μακροπρόθεσμης ευαισθησίας
Διαλειμματική (HIIT)Εναλλαγές έντασηςΈντονη δράση – απαιτεί καθοδήγηση
Ευλυγισία / ισορροπίαPilates, tai chiΜειώνει στρες → σταθερότερη γλυκόζη

📌 Σύσταση Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO)

Τουλάχιστον 150–300 λεπτά μέτριας αερόβιας άσκησης ανά εβδομάδα +
2 ημέρες ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης


⚠️ Προφυλάξεις σε Διαβητικούς Ασθενείς

ΚίνδυνοςΤι να προσέξουμε
Υπογλυκαιμία κατά τη διάρκεια ή μετάΠροσλαμβάνετε 15–30g υδατάνθρακες πριν ή μετά
Σακχαρώδης τύπου 1Να μετράτε κετόνες αν >250 mg/dL
CGM χρήστεςΧρησιμοποιείτε προειδοποιήσεις κατά τη διάρκεια άσκησης
ΑφυδάτωσηΝα πίνετε νερό τακτικά
Κακή ρύθμιση διαβήτηΑποφύγετε έντονη άσκηση χωρίς καθοδήγηση γιατρού

💡 Πρακτικές Συμβουλές

  • Ασκηθείτε μετά το κυρίως γεύμα, όχι νηστικοί

  • Προτιμήστε χαμηλής έντασης ασκήσεις αρχικά (π.χ. περπάτημα 30–45 λεπτά)

  • Έχετε πάντα μαζί σας κάποια πηγή γλυκόζης (χυμός, ταμπλέτες)

  • Καταγράψτε τις τιμές πριν/μετά την άσκηση

  • Σε χρήση ινσουλίνης: προσαρμογή δόσης ή υδατανθράκων


🏅 Συμπέρασμα: Η συστηματική άσκηση αποτελεί “φυσική ινσουλίνη”, αλλά πρέπει να γίνεται με ασφάλεια, γνώση και εξατομίκευση.

🏥 Συχνές Παθήσεις που Επηρεάζονται από τα Επίπεδα Σακχάρου

Το σάκχαρο στο αίμα δεν επηρεάζεται μόνο από τη διατροφή ή τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά συμμετέχει ενεργά στην παθοφυσιολογία πολλών συστημικών νοσημάτων. Ακόμη και ήπιες διαταραχές γλυκόζης, όπως ο προδιαβήτης, σχετίζονται με καρδιαγγειακά, νευρολογικά, νεφρικά και οφθαλμολογικά προβλήματα.


❤️ 1. Καρδιαγγειακά Νοσήματα (ΚΑΝ)

Το υψηλό σάκχαρο προκαλεί βλάβες στα ενδοθηλιακά κύτταρα, αυξάνει το οξειδωτικό στρες και οδηγεί σε επιταχυνόμενη αθηροσκλήρωση.

ΕπιπτώσειςΠεριγραφή
Στεφανιαία νόσοςΈμφραγμα, στηθάγχη
ΕγκεφαλικόΑυξημένος κίνδυνος ισχαιμικού επεισοδίου
Περιφερική αγγειοπάθειαΠόνος στα πόδια, ισχαιμία, γάγγραινα
ΥπέρτασηΕπιτείνεται από την αντίσταση στην ινσουλίνη

📌 Το 65% των διαβητικών πεθαίνουν από καρδιοαγγειακά αίτια.

🧠 2. Νευρολογικές Επιπλοκές

ΠαθολογίαΣχόλιο
Περιφερική νευροπάθειαΜούδιασμα, πόνος στα άκρα, καύσος
Αυτόνομη νευροπάθειαΟρθοστατική υπόταση, διαταραχές πέψης, καρδιακή δυσλειτουργία
Υπογλυκαιμική εγκεφαλοπάθειαΣε βαριά επεισόδια υπογλυκαιμίας
Άνοια / Νόσος AlzheimerΣυνδέεται με χρόνια υπεργλυκαιμία (“τύπου 3 διαβήτης”)

👁️ 3. Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια

  • Σταδιακή βλάβη των μικρών αγγείων του αμφιβληστροειδούς

  • Μπορεί να οδηγήσει σε μείωση όρασης, οίδημα ωχράς κηλίδας, ακόμα και τύφλωση

  • Πρόληψη: ετήσια οφθαλμολογική εξέταση με μυδρίαση


🧬 4. Νεφρική Βλάβη (Διαβητική Νεφροπάθεια)

ΣτάδιαΣημάδια
ΠρώιμοΜικροαλβουμινουρία
ΠροχωρημένοΠρωτεϊνουρία, αύξηση κρεατινίνης
ΤελικόΧρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) – αιμοκάθαρση

🧪 Παρ

🦶 5. Σύνδρομο Διαβητικού Ποδιού

ΜηχανισμοίΠεριγραφή
ΝευροπάθειαΑπώλεια αίσθησης → τραυματισμοί
ΑγγειοπάθειαΚακή επούλωση πληγών
ΛοιμώξειςΕύκολη εγκατάσταση, κυτταρίτιδα, οστεομυελίτιδα

ακολούθηση

⚠️ Η καθυστερημένη αντιμετώπιση οδηγεί σε ακρωτηριασμό.


⚖️ 6. Παχυσαρκία & Μεταβολικό Σύνδρομο

Το αυξημένο σάκχαρο αποτελεί μέρος του μεταβολικού συνδρόμου, που περιλαμβάνει:

  • Κοιλιακή παχυσαρκία

  • Υπέρταση

  • Δυσλιπιδαιμία (χαμηλή HDL, υψηλά TG)

  • Ινσουλινοαντίσταση

➡️ Αυξάνει ριζικά τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, στεφανιαία νόσο και λιπώδες ήπαρ.


🧪 7. Άλλες Καταστάσεις

ΠάθησηΣχέση με σάκχαρο
Πολυκυστικές Ωοθήκες (PCOS)Συνδυάζεται με ινσουλινοαντίσταση
Μη αλκοολική στεάτωση ήπατος (NAFLD)Συχνή σε διαβητικούς
Στυτική δυσλειτουργίαΑγγειακή και νευρογενής αιτιολογία
ΚατάθλιψηΚοινή συνύπαρξη – διπλασιάζει τον κίνδυνο ΣΔ2

🩺 Συμπέρασμα: Το σάκχαρο στο αίμα δεν είναι απλώς “μια τιμή στις εξετάσεις”. Είναι βασικός δείκτης για τη συνολική μεταβολική υγεία και τη γενική πρόγνωση.

📂 Συχνές Ερωτήσεις για το Σάκχαρο (FAQ)

❓ Τι είναι το φυσιολογικό σάκχαρο νηστείας;

Οι φυσιολογικές τιμές σακχάρου νηστείας (μετά από 8–12 ώρες χωρίς φαγητό) κυμαίνονται μεταξύ 70–99 mg/dL. Τιμές 100–125 mg/dL υποδηλώνουν προδιαβήτη, ενώ ≥126 mg/dL μπορεί να υποδηλώνουν σακχαρώδη διαβήτη (με επιβεβαίωση).

❓ Πόσο συχνά πρέπει να ελέγχω το σάκχαρό μου;

Εξαρτάται από την κατάσταση υγείας σας. Άτομα χωρίς διαβήτη μπορούν να ελέγχουν ετησίως. Διαβητικοί ή προδιαβητικοί μπορεί να χρειάζονται καθημερινή παρακολούθηση (π.χ. πριν/μετά τα γεύματα, πριν ύπνο), ειδικά αν λαμβάνουν ινσουλίνη.

❓ Ποια είναι τα σημάδια της υπογλυκαιμίας;

Κοινά συμπτώματα είναι: τρέμουλο, εφίδρωση, πείνα, θολή όραση, σύγχυση, και σε σοβαρές περιπτώσεις: λιποθυμία ή σπασμοί. Πάντα έχετε μαζί σας πηγή γλυκόζης (π.χ. ταμπλέτες ή χυμό).

❓ Ποια φάρμακα αυξάνουν το σάκχαρο;

Φάρμακα όπως τα κορτικοστεροειδή, διουρητικά, αντιψυχωσικά και ορισμένα αντιρετροϊκά μπορεί να προκαλέσουν υπεργλυκαιμία. Ενημερώστε τον γιατρό σας αν λαμβάνετε τέτοια σκευάσματα.

❓ Τι είναι ο γλυκαιμικός δείκτης και γιατί έχει σημασία;

Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI) δείχνει πόσο γρήγορα μία τροφή αυξάνει το σάκχαρο αίματος. Οι τροφές με χαμηλό GI (π.χ. όσπρια, βρώμη) βοηθούν στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και προτείνονται σε άτομα με διαβήτη ή προδιαβήτη.

❓ Τι είναι ο διαβήτης κύησης και πώς επηρεάζει το μωρό;

Είναι μια προσωρινή διαταραχή σακχάρου κατά την εγκυμοσύνη. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να προκαλέσει μακροσωμία εμβρύου, υπογλυκαιμία νεογνού και επιπλοκές στον τοκετό. Χρειάζεται διατροφική παρέμβαση και, αν χρειαστεί, ινσουλίνη.

❓ Μπορώ να μειώσω το σάκχαρό μου χωρίς φάρμακα;

Ναι, μέσω σωστής διατροφής, άσκησης, απώλειας βάρους και ελέγχου του στρες. Ωστόσο, σε περιπτώσεις διαβήτη τύπου 2, ίσως χρειαστεί φαρμακευτική παρέμβαση. Πάντα με οδηγία γιατρού.

❓ Ποια είναι η ιδανική διατροφή για ρύθμιση σακχάρου;

Δίαιτα βασισμένη σε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, πλούσια σε φυτικές ίνες, άπαχη πρωτεΐνη, καλά λιπαρά (π.χ. ελαιόλαδο) και με περιορισμό στα απλά σάκχαρα και τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες.

❓ Πόσο επηρεάζει η άσκηση το σάκχαρο;

Η αερόβια άσκηση (π.χ. περπάτημα, ποδήλατο) μειώνει άμεσα τα επίπεδα σακχάρου. Επιπλέον, βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και μειώνει τις αιχμές μετά τα γεύματα. Πάντα με προσοχή σε ενδεχόμενη υπογλυκαιμία.

❓ Τι πρέπει να κάνω αν το σάκχαρό μου είναι >250 mg/dL;

Ελέγξτε για συμπτώματα (δίψα, πολυουρία, κόπωση), μετρήστε αν υπάρχουν κετόνες, και επικοινωνήστε με τον γιατρό. Αποφύγετε την έντονη άσκηση μέχρι να ελεγχθεί η κατάσταση.

📚 Βιβλιογραφία – Σάκχαρο στο Αίμα, Διαβήτης & Διατροφή

🔬 Επιστημονικά Άρθρα & Οδηγίες

  1. World Health Organization (WHO).
    Guidelines on physical activity and sedentary behaviour.
    https://www.who.int/publications/i/item/9789240015128

  2. American Diabetes Association (ADA).
    Standards of Medical Care in Diabetes – 2024.
    https://diabetesjournals.org/care/issue/47/Supplement_1

  3. International Diabetes Federation (IDF).
    IDF Diabetes Atlas, 10th Edition.
    https://diabetesatlas.org/

  4. National Institute for Health and Care Excellence (NICE, UK).
    Type 2 diabetes in adults: management.
    https://www.nice.org.uk/guidance/ng28


🇬🇷 Ελληνικές Πηγές

  1. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ).
    Κατευθυντήριες Οδηγίες για τον ΣΔ2 (2023).
    https://www.ede.gr/

  2. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
    Διαβήτης και Δημόσια Υγεία.
    https://eody.gov.gr/diavitis/

  3. Ινστιτούτο Πρόληψης (iProlipsis).
    Οδηγός για τον Προδιαβήτη και τη Διατροφή.
    https://www.iprolipsis.gr/


🧪 Διατροφή – Γλυκαιμικός Δείκτης

  1. Harvard Medical School – Glycemic Index Database.
    https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/glycemic-index-and-glycemic-load-for-100-foods

  2. American Journal of Clinical Nutrition.
    Glycemic index and disease risk.
    https://academic.oup.com/ajcn/article/87/1/269S/4650455


🤰 Διαβήτης Κύησης

  1. National Institutes of Health (NIH).
    Gestational Diabetes Facts.
    https://www.nichd.nih.gov/health/topics/gestational-diabetes

  2. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG).
    Diagnosis and Management of Gestational Diabetes.
    https://www.rcog.org.uk/




Τρόπος-αιμοληψίας-Τεχνική.jpg

🔍 Τι είναι η Αιμοληψία;

Η αιμοληψία είναι η διαδικασία συλλογής δείγματος αίματος από τον οργανισμό για διαγνωστικούς ή θεραπευτικούς σκοπούς. Αποτελεί μια από τις πιο συχνές ιατρικές πράξεις, απαραίτητη για:

  • Βιοχημικές και αιματολογικές εξετάσεις

  • Εντοπισμό λοιμώξεων

  • Παρακολούθηση χρόνιων νοσημάτων (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης)

  • Έλεγχο φαρμακευτικής αγωγής (π.χ. INR σε ασθενείς με αντιπηκτικά)


👨‍⚕️ Προετοιμασία πριν την αιμοληψία

Για τον ασθενή:

  • Νηστεία: 8-12 ώρες εάν απαιτείται (π.χ. γλυκόζη, λιπίδια)

  • Ενυδάτωση: καλό επίπεδο υγρών βοηθά στην ευκολότερη φλεβοκέντηση

  • Ανάπαυση: ιδανικά 10-15 λεπτά πριν την αιμοληψία

Για τον επαγγελματία υγείας:

  • Πλύσιμο χεριών & χρήση αποστειρωμένων γαντιών

  • Επιλογή σωστού εξοπλισμού (σύριγγα, βελόνα, τουρνικέ, σωληνάριο)

  • Επαλήθευση στοιχείων ασθενούς και ετικέτα στο δείγμα


💉 Τεχνική Φλεβοκέντησης (Venipuncture)

Βήμα 1: Επιλογή φλέβας

Η μέση κυβιτική φλέβα είναι η πιο συχνή επιλογή λόγω σταθερότητας και μεγέθους.

Βήμα 2: Εφαρμογή τουρνικέ

Τοποθετείται 7–10 εκ. πάνω από το σημείο παρακέντησης. Προσοχή: όχι πάνω από 1 λεπτό.

Βήμα 3: Αντισηψία δέρματος

Με αλκοολούχο διάλυμα σε κυκλικές κινήσεις — τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα.

Βήμα 4: Διάνοιξη φλέβας

Η βελόνα εισάγεται υπό γωνία 15–30° με τη λοξή επιφάνεια προς τα πάνω (bevel up).

Βήμα 5: Συλλογή αίματος

Με σύστημα κενού (vacutainer) ή με σύριγγα, γεμίζοντας τα σωληνάρια με τη σωστή σειρά (δες παρακάτω).

Βήμα 6: Αφαίρεση και πίεση

Αφαιρείται η βελόνα και εφαρμόζεται άμεσα πίεση με βαμβάκι για 2–5 λεπτά.


🧪 Σωληνάρια – Τύποι και σειρά χρήσης

Χρώμα ΚαπακιούΠρόσθετοΧρήση
Αιματηρό/κόκκινοΚανέναΒιοχημικός έλεγχος
Μπλε (citrate)ΑντιπηκτικόINR, PT, PTT
Πράσινο (heparin)ΑντιπηκτικόΗλεκτρολύτες, αέρια
Μωβ (EDTA)ΑντιπηκτικόCBC, αιματοκρίτης
Γκρι (fluoride)Αναστολέας γλυκόλυσηςΓλυκόζη

🚨 Επιπλοκές & Κίνδυνοι

  • Αιμάτωμα: από διάτρηση της φλέβας ή κακή πίεση μετά την αφαίρεση

  • Λιποθυμία: αγγειοκινητική αντίδραση, ιδίως σε φοβικούς ασθενείς

  • Φλεβίτιδα: τοπικός ερεθισμός φλέβας

  • Αιμόλυση δείγματος: κακή τεχνική (π.χ. ισχυρή αναρρόφηση ή ανακάτεμα)


👶 Αιμοληψία σε παιδιά & βρέφη

  • Πτέρνα (heel stick) για βρέφη <6 μηνών

  • Μικρές φλέβες: χρήση butterfly system

  • Χρήση αναλγητικής κρέμας (EMLA) 1 ώρα πριν


🤰 Αιμοληψία στην Εγκυμοσύνη

Συχνές εξετάσεις:

  • Γενική αίματος

  • Σίδηρος, φερριτίνη

  • Ομάδα αίματος & Rhesus

  • Εξετάσεις λοίμωξης (HBsAg, HIV, VDRL)

👉 Η φλεβοκέντηση γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή λόγω ορμονικών επιδράσεων στο αγγειακό δίκτυο.


🧾 Μεταφορά και Αποθήκευση

  • Άμεσα στο εργαστήριο (<2 ώρες)

  • Θερμοκρασία: ανάλογα την εξέταση (π.χ. ψυχρή αλυσίδα για γλυκόζη)

  • Μείξη με το πρόσθετο με ήπιες αναστροφές (όχι ανακίνηση)


❌ Συχνά Λάθη & Πώς να τα Αποφύγετε

ΛάθοςΛύση
Λανθασμένο τουρνικέ >1′Χρονισμός με ρολόι
Χρήση λάθος σωληναρίουΠροετοιμασία κατά σειρά
Μη αντισηψίαΤυπική εφαρμογή πριν τη βελόνα
Μη ετικετοποίησηΤαυτοποίηση άμεσα μετά

📋 Τυποποίηση & Πρωτόκολλα

  • ISO 15189 για ιατρικά εργαστήρια

  • Οδηγίες CLSI (Clinical Laboratory Standards Institute)

  • Πρωτόκολλα ΕΟΔΥ και ΕΣΥ για αιμοληψία & βιοασφάλεια


❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

🔹 Πονάει η αιμοληψία;

Η διαδικασία προκαλεί συνήθως ήπιο και στιγμιαίο πόνο ή “τσούξιμο”. Οι περισσότεροι ασθενείς αισθάνονται απλώς μια μικρή ενόχληση που διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα.

🔹 Πόσο αίμα συλλέγεται στην αιμοληψία;

Ανάλογα με τις εξετάσεις, συνήθως συλλέγονται 5–15 ml αίματος. Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. αιμοδοσία ή καλλιέργειες), απαιτείται μεγαλύτερη ποσότητα.

🔹 Πρέπει να είμαι νηστικός/ή πριν την αιμοληψία;

Ναι, για συγκεκριμένες εξετάσεις όπως το σάκχαρο, τα λιπίδια, ο σίδηρος και η ινσουλίνη, απαιτείται νηστεία 8–12 ωρών. Για άλλες εξετάσεις, όπως γενική αίματος, δεν είναι απαραίτητη.

🔹 Τι μπορεί να επηρεάσει τα αποτελέσματα;

Παράγοντες όπως η κακή τεχνική (αιμόλυση), λανθασμένος χρόνος εφαρμογής τουρνικέ, πρόσφατη άσκηση, λήψη τροφής ή φαρμάκων μπορεί να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα.

🔹 Υπάρχουν κίνδυνοι από την αιμοληψία;

Ναι, αν και σπάνια. Περιλαμβάνουν αιμάτωμα, φλεβίτιδα, αιμόλυση δείγματος, ζάλη ή λιποθυμία. Όταν η διαδικασία γίνεται σωστά, ο κίνδυνος είναι ελάχιστος.

🔹 Μπορεί να γίνει αιμοληψία σε παιδιά;

Ναι. Σε βρέφη γίνεται συχνά με “τσίμπημα” στη φτέρνα. Σε μεγαλύτερα παιδιά χρησιμοποιούνται ειδικές μικρές βελόνες και butterfly συστήματα. Ηρεμία και συνεργασία είναι σημαντικές.

🔹 Υπάρχουν ειδικές οδηγίες για εγκύους;

Η αιμοληψία στην εγκυμοσύνη είναι ασφαλής και πολύ συχνή. Πραγματοποιείται για έλεγχο αναιμίας, Rhesus, λοιμώξεων κ.ά. Χρειάζεται προσοχή στην επιλογή φλέβας λόγω ευθραυστότητας.

🔹 Τι είναι η αιμόλυση και πώς αποφεύγεται;

Αιμόλυση είναι η καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο δείγμα. Συμβαίνει από υπερβολική πίεση, λάθος αναρρόφηση ή ανακίνηση. Αποφεύγεται με ήπια τεχνική και σωστή μεταχείριση.

🔹 Τι γίνεται αν το δείγμα πήξει;

Το δείγμα είναι άχρηστο για τις περισσότερες εξετάσεις. Χρειάζεται νέα αιμοληψία, συνήθως με νέο σωληνάριο με σωστό αντιπηκτικό.

🔹 Πώς μπορώ να αποφύγω τη λιποθυμία;

Ενημερώστε το προσωπικό εάν έχετε ιστορικό λιποθυμίας. Ξαπλώστε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και παραμείνετε ενυδατωμένοι. Ηρεμία και βαθιές αναπνοές βοηθούν.

🔹 Πονάει η αιμοληψία;

Η ενόχληση είναι συνήθως ελάχιστη και διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα.

🔹 Πόσο αίμα συλλέγεται;

Συνήθως 5–15 mL, ανάλογα τις εξετάσεις.

🔹 Πρέπει να είμαι νηστικός/ή;

Ναι για γλυκόζη, λιπίδια, σίδηρο – όχι για γενική αίματος.

🔹 Τι να προσέξω μετά την αιμοληψία;

Αποφύγετε έντονη άσκηση για 1 ώρα και κρατήστε την περιοχή καθαρή.

🔹 Τι σημαίνει “αιμόλυση δείγματος”;

Καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο σωληνάριο — καθιστά το δείγμα άκυρο.

📚 Εκτεταμένη Βιβλιογραφία

#ΠηγήΣύνδεσμος
1WHO – Best Practices in Phlebotomy (2010)WHO Link
2CLSI GP41-A7 – Venipuncture GuidelinesCLSI Link
3Phlebotomy Essentials – McCall, Tankersley (2020)
4Tietz Textbook of Clinical Chemistry (2017)
5Henry’s Clinical Diagnosis (2022)
6ISO 15189:2012 – Medical Laboratory StandardsISO Link
7ΕΟΔΥ – Κατευθυντήριες Οδηγίες ΑιμοληψίαςΕΟΔΥ
8Ελληνική Εταιρεία Αιματολογίας – ΠρωτόκολλαΕΕΑ
9Υπουργείο Υγείας – Βιοασφάλεια
10ΕΕΝΕΠ – Θεωρία & Πράξη ΑιμοληψίαςΕΕΝΕΠ
11Παπαγεωργίου Ι. – Μοριακή Διαγνωστική (2021)
12Νοσηλευτική Επιθεώρηση – Αιμοληψία (2021)
13ΕΚΠΑ – Εκπαίδευση ΑιμοληψίαςΕΚΠΑ
14Ιατρική Σχολή Κρήτης – ΠρωτόκολλαUOC



Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…



Social networks







Τηλέφωνο

22310 66841

6972 860 905



©2023 Παντελής Αναγνωστόπουλος. All rights reserved.

X
Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμία
Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.