anti-GBM-1200x800.jpg

 

🩸 Αντισώματα έναντι βασικής μεμβράνης σπειραμάτων (anti-GBM) – Φιλικός Οδηγός

Τα anti-GBM είναι αυτοαντισώματα κατά του κολλαγόνου IV της σπειραματικής και κυψελιδικής βασικής μεμβράνης. Ιδιαίτερα ειδικά για το σύνδρομο αντι-GBM (νόσος Goodpasture).

📑 Περιεχόμενα

1) Τι είναι τα αντισώματα έναντι βασικής μεμβράνης (anti-GBM);

Τα αντισώματα έναντι της βασικής μεμβράνης των σπειραμάτων (anti-GBM) είναι αυτοαντισώματα που στρέφονται εναντίον της αλυσίδας α3 του κολλαγόνου τύπου IV, μιας βασικής δομικής πρωτεΐνης της σπειραματικής και κυψελιδικής βασικής μεμβράνης.
Η παρουσία τους είναι χαρακτηριστική της νόσου Goodpasture ή συνδρόμου αντι-GBM, το οποίο προκαλεί φλεγμονώδη βλάβη στους νεφρούς και τους πνεύμονες.

Η ανίχνευση των anti-GBM αντισωμάτων βοηθά στην έγκαιρη διάγνωση ταχέως εξελισσόμενης σπειραματονεφρίτιδας και πνευμονικής αιμορραγίας, επιτρέποντας την άμεση έναρξη ανοσοκατασταλτικής αγωγής.

2) Πότε ζητείται η εξέταση anti-GBM;

Η εξέταση για αντισώματα έναντι της βασικής μεμβράνης των σπειραμάτων ζητείται όταν υπάρχει υποψία για ανοσολογική βλάβη των νεφρών ή/και των πνευμόνων. Ο ιατρός τη συστήνει συνήθως στις παρακάτω περιπτώσεις:

  • 🔹 Εμφάνιση αιματουρίας ή πρωτεϊνουρίας χωρίς εμφανή αιτία.
  • 🔹 Ταχέως εξελισσόμενη σπειραματονεφρίτιδα (RPGN) με επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας.
  • 🔹 Συμπτώματα από το αναπνευστικό όπως αιμόπτυση ή δύσπνοια που υποδηλώνουν πνευμονική αιμορραγία.
  • 🔹 Συνύπαρξη νεφρικών και πνευμονικών ευρημάτων σε νέους ή μεσήλικες ασθενείς.
  • 🔹 Παρακολούθηση ασθενών με γνωστή νόσο Goodpasture ή υποψία μικτής αγγειίτιδας (anti-GBM/ANCA).

Η εξέταση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε επείγοντα πλαίσια, καθώς η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει την έναρξη θεραπείας που μπορεί να αποτρέψει μόνιμη νεφρική ανεπάρκεια ή πνευμονική βλάβη.

3) Κύρια συμπτώματα που οδηγούν στον έλεγχο anti-GBM

Τα συμπτώματα προκύπτουν από τη φλεγμονώδη προσβολή των νεφρών και των πνευμόνων. Συνήθως εξελίσσονται ταχέως μέσα σε ημέρες ή εβδομάδες.

Νεφρικές εκδηλώσεις:

  • Αιματουρία (σκούρα, καστανοκόκκινα ούρα)
  • Πρωτεϊνουρία
  • Οίδημα κάτω άκρων ή βλεφάρων
  • Αύξηση κρεατινίνης – μείωση νεφρικής λειτουργίας
  • Υπέρταση, ολιγουρία ή ανουρία

Πνευμονικές εκδηλώσεις:

  • Αιμόπτυση (φλέβες αίματος στα πτύελα)
  • Δύσπνοια, βήχας, πόνος στο θώρακα
  • Ακτινολογικά ευρήματα πνευμονικής αιμορραγίας
  • Αναιμία λόγω απώλειας αίματος

Σε προχωρημένα στάδια, οι βλάβες μπορεί να οδηγήσουν σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια ή αναπνευστική ανεπάρκεια, γι’ αυτό η έγκαιρη ανίχνευση των anti-GBM αντισωμάτων είναι κρίσιμη για την πρόγνωση.

4) Δείγμα & Εργαστηριακή Μέθοδος

Η εξέταση anti-GBM πραγματοποιείται με απλή αιμοληψία. Το δείγμα που συλλέγεται είναι ορός αίματος.

  • Τύπος δείγματος: Ορός (χωρίς αντιπηκτικό).
  • Προετοιμασία ασθενούς: Δεν απαιτείται νηστεία ή ειδική δίαιτα.
  • Συνθήκες αποθήκευσης: 2–8°C, μεταφορά σε σύντομο χρόνο στο εργαστήριο.

Μέθοδοι ανίχνευσης:

  • 🧪 ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay): μέθοδος αναφοράς για ποσοτική μέτρηση αντισωμάτων IgG κατά του κολλαγόνου τύπου IV.
  • 🔬 Έμμεσος ανοσοφθορισμός (IFA): χρησιμοποιείται ως επιβεβαιωτική μέθοδος για οπτική αναγνώριση γραμμικού προτύπου εναπόθεσης στην βασική μεμβράνη.

Η διάρκεια έκδοσης αποτελέσματος κυμαίνεται συνήθως από 1 έως 2 εργάσιμες ημέρες, ανάλογα με τη ροή του εργαστηρίου.

5) Ερμηνεία αποτελεσμάτων anti-GBM

Η ανίχνευση ή μη των αντισωμάτων καθορίζει τη διάγνωση και την άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση. Τα αποτελέσματα πρέπει να αξιολογούνται πάντα σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα και άλλες εξετάσεις.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

ΑποτέλεσμαΤυπική αναφοράΕρμηνεία
ΑρνητικόΚάτω από το καθορισμένο cut-offΔεν ανιχνεύονται anti-GBM αντισώματα. Δεν αποκλείεται η νόσος σε πρώιμα στάδια ή μετά από θεραπεία.
ΟριακόΤιμή κοντά στο όριο αναφοράςΣυνιστάται επανέλεγχος ή επιβεβαίωση με άλλη μέθοδο.
ΘετικόΠάνω από το cut-offΙσχυρά ενδεικτικό συνδρόμου αντι-GBM (νόσος Goodpasture). Χρειάζεται άμεση εκτίμηση από νεφρολόγο.
Σημαντικό: περίπου 10–30% των ασθενών με anti-GBM μπορεί να έχουν ταυτόχρονη ANCA θετικότητα, γεγονός που επηρεάζει τη θεραπεία και την πρόγνωση.

6) Συνοδευτικές και σχετικές εξετάσεις

Η διάγνωση του συνδρόμου anti-GBM δεν βασίζεται αποκλειστικά στα αντισώματα. Ο ιατρός συνήθως ζητά επιπλέον εξετάσεις για επιβεβαίωση και εκτίμηση της έκτασης της νόσου.

  • 🧪 ANCA (MPO & PR3): για διερεύνηση πιθανής μικτής αγγειίτιδας (anti-GBM/ANCA).
  • 💧 Γενική ούρων: για ανίχνευση αιματουρίας, πρωτεϊνουρίας και κυλίνδρων.
  • 🧫 Κρεατινίνη, Ουρία, eGFR: αξιολόγηση νεφρικής λειτουργίας.
  • 📉 Αιματολογικός έλεγχος: αιματοκρίτης, αιμοσφαιρίνη, δείκτες φλεγμονής (CRP, ΤΚΕ).
  • 🫁 Ακτινογραφία θώρακος ή HRCT: ανίχνευση πνευμονικής αιμορραγίας ή διηθήσεων.
  • 🔬 Βιοψία νεφρού: επιβεβαιώνει τη διάγνωση με χαρακτηριστική γραμμική εναπόθεση IgG στη βασική μεμβράνη των σπειραμάτων.
Συνδυαστική προσέγγιση: Η ταυτόχρονη αξιολόγηση anti-GBM, ANCA και βιοψίας νεφρού παρέχει τη μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια και καθορίζει την πρόγνωση του ασθενούς.

8) Σύντομη θεραπευτική προσέγγιση

Η θεραπεία της νόσου anti-GBM πρέπει να ξεκινήσει άμεσα, καθώς η καθυστέρηση μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη νεφρική ανεπάρκεια ή πνευμονική αιμορραγία. Η αντιμετώπιση είναι ανοσοκατασταλτική και καθαριστική.

Κύριες θεραπευτικές επιλογές:

  • 💉 Πλασμαφαίρεση (plasmapheresis): απομάκρυνση των κυκλοφορούντων αντισωμάτων anti-GBM.
  • 💊 Κορτικοστεροειδή υψηλής δόσης: μείωση της φλεγμονής και της ανοσολογικής δραστηριότητας.
  • 🧬 Κυκλοφωσφαμίδη ή Ριτουξιμάμπη: καταστολή παραγωγής νέων αυτοαντισωμάτων.
  • 🧫 Αντιμετώπιση επιπλοκών: αιμοκάθαρση, υποστήριξη αναπνοής, μεταγγίσεις όπου απαιτείται.

Η έγκαιρη διάγνωση και συνδυασμένη θεραπεία οδηγεί σε ύφεση σε ποσοστό άνω του 70% των περιπτώσεων με πρώιμη παρέμβαση.

Προσοχή: Η θεραπεία είναι εξειδικευμένη και γίνεται αποκλειστικά υπό παρακολούθηση νεφρολόγου ή παθολόγου με εμπειρία σε αγγειίτιδες.

9) Πότε να επικοινωνήσετε με ιατρό

Η έγκαιρη ιατρική εκτίμηση είναι κρίσιμη σε κάθε περίπτωση που υπάρχουν ενδείξεις βλάβης νεφρών ή πνευμόνων. Αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια εάν παρουσιαστούν:

  • 🔴 Αιματουρία (κόκκινα ή σκουρόχρωμα ούρα).
  • 🔴 Οίδημα στα πόδια, γύρω από τα μάτια ή ξαφνική αύξηση βάρους.
  • 🔴 Αιμόπτυση ή βήχας με αίμα.
  • 🔴 Δύσπνοια, αίσθημα ασφυξίας ή πόνος στο στήθος.
  • 🔴 Απότομη μείωση διούρησης ή αύξηση κρεατινίνης στις εξετάσεις αίματος.
  • 🔴 Συνεχιζόμενη κόπωση, αναιμία ή γενική κακουχία χωρίς προφανή αιτία.
Συμβουλή: Μην καθυστερείτε την επίσκεψη σε νεφρολόγο ή παθολόγο αν εμφανιστούν αυτά τα συμπτώματα· η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει τη νεφρική λειτουργία.

 

10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

Είναι τα anti-GBM «οριστικά» για διάγνωση;
Έχουν πολύ υψηλή ειδικότητα. Η διάγνωση τεκμηριώνεται ιδανικά με βιοψία νεφρού (γραμμική εναπόθεση IgG στη GBM) σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα.
Μπορεί να είναι αρνητικά ενώ υπάρχει νόσος;
Σπάνια, σε πρώιμη νόσο ή μετά από θεραπεία/πλασμαφαίρεση. Σε ισχυρή κλινική υποψία, επανάληψη ή επιβεβαίωση με άλλη μέθοδο.
Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση;
Όχι. Συνηθίζεται απλή αιμοληψία χωρίς ειδική προετοιμασία.
Πόσο γρήγορα βγαίνει το αποτέλεσμα;
Συνήθως 1–2 εργάσιμες ημέρες, ανάλογα με το εργαστήριο.
Τι σημαίνει διπλή θετικότητα anti-GBM/ANCA;
Υποδηλώνει μικτή αγγειίτιδα με διαφορετική πρόγνωση. Επηρεάζει την ένταση και τη διάρκεια της ανοσοκαταστολής.
Μπορεί να υποτροπιάσει η νόσος;
Είναι σπάνιο μετά την ύφεση, αλλά απαιτείται τακτική παρακολούθηση τίτλου αντισωμάτων και νεφρικής λειτουργίας.
Επηρεάζουν τα φάρμακα το αποτέλεσμα;
Ναι. Πλασμαφαίρεση, υψηλές δόσεις κορτικοστεροειδών και ανοσοκατασταλτικά μπορεί να μειώσουν τον τίτλο. Ενημερώστε τον ιατρό.
Χρειάζεται νοσηλεία;
Συχνά ναι, ιδίως σε RPGN ή πνευμονική αιμορραγία, για άμεση έναρξη πλασμαφαίρεσης/ανοσοκαταστολής.
Τι ρόλο έχουν τα απεικονιστικά;
Ακτινογραφία ή HRCT θώρακος τεκμηριώνουν πνευμονική αιμορραγία. Δεν αντικαθιστούν τον ορολογικό/ιστολογικό έλεγχο.
Πότε επιτυγχάνεται ύφεση;
Με έγκαιρη θεραπεία, συνήθως μέσα σε εβδομάδες. Η πτώση τίτλου anti-GBM και σταθεροποίηση κρεατινίνης είναι καλοί δείκτες.

Κλείστε εύκολα εξέταση Anti-GBM ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:
📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

11) Βιβλιογραφία & Πηγές

  • 1. KDIGO Clinical Practice Guideline for Glomerulonephritis. Kidney International Supplements.
    kdigo.org/guidelines/gn/
  • 2. Jennette JC, Falk RJ. Goodpasture Syndrome and Anti–GBM Disease.
    New England Journal of Medicine. 1997;336:1342–1348.
    NEJM
  • 3. Hellmark T, Segelmark M. Diagnosis and classification of Goodpasture’s disease (anti-GBM).
    Journal of Autoimmunity. 2014;48–49:108–112.
    PubMed
  • 4. Ελληνική Νεφρολογική Εταιρεία – Οδηγίες για τις σπειραματονεφρίτιδες και αυτοάνοσα νοσήματα.
    ene.gr
  • 5. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) – Πληροφορίες για αυτοάνοσες νεφρίτιδες.
    eody.gov.gr
  • 6. Charles Jennette J. Rapidly Progressive Glomerulonephritis. In: Comprehensive Clinical Nephrology, 6th Edition, Elsevier; 2019.

Εξέταση-ASTO.jpg

 

1) Τι είναι η εξέταση ASTO;

Η εξέταση ASTOASO τίτλος – Antistreptolysin O) είναι μια
αιματολογική εξέταση που μετράει τα επίπεδα αντισωμάτων εναντίον της
στρεπτολυσίνης Ο, μιας τοξίνης που παράγει ο Β-αιμολυτικός Στρεπτόκοκκος ομάδας Α (GAS).

Με απλά λόγια, η ASTO δείχνει αν ο οργανισμός είχε έρθει πρόσφατα σε επαφή με τον στρεπτόκοκκο
και ανέπτυξε ανοσολογική απόκριση.
Δεν ανιχνεύει το ίδιο το μικρόβιο, αλλά την «άμυνα» του οργανισμού απέναντί του.

Η εξέταση αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν έχουν περάσει εβδομάδες από την αρχική λοίμωξη
και χρειάζεται να επιβεβαιωθεί αν η αιτία πιθανών επιπλοκών (π.χ. ρευματικός πυρετός ή νεφρική βλάβη)
σχετίζεται με τον στρεπτόκοκκο.

  • ✅ Εντοπίζει πρόσφατη λοίμωξη από GAS
  • ✅ Χρήσιμη για διάγνωση επιπλοκών μετά από στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα
  • ✅ Δεν απαιτεί νηστεία και γίνεται με απλή αιμοληψία
ℹ️ Γρήγορο Info: Η ASTO δεν δείχνει αν υπάρχει τρέχουσα λοίμωξη, αλλά αν υπήρξε πρόσφατη.
Για ενεργή λοίμωξη χρειάζεται Strep test ή καλλιέργεια λαιμού.

2) Γιατί γίνεται η εξέταση ASTO;

Η εξέταση ASTO ζητείται όταν ο γιατρός θέλει να επιβεβαιώσει αν ο οργανισμός είχε
πρόσφατη λοίμωξη από στρεπτόκοκκο.
Δεν είναι εξέταση ρουτίνας, αλλά χρησιμοποιείται σε πιο εξειδικευμένες περιπτώσεις,
κυρίως για τη διάγνωση μεταστρεπτοκοκκικών επιπλοκών.

Κύριοι λόγοι που ζητείται η ASTO

  • 🔹 Ρευματικός πυρετός: εμφανίζεται 2–4 εβδομάδες μετά από στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα και μπορεί να επηρεάσει την καρδιά και τις αρθρώσεις.
  • 🔹 Οξεία σπειραματονεφρίτιδα: φλεγμονή των νεφρών με αίμα στα ούρα, πρήξιμο και υπέρταση.
  • 🔹 Μεταστρεπτοκοκκική αρθρίτιδα: πόνος και φλεγμονή στις αρθρώσεις που εμφανίζονται μετά από λοίμωξη.
  • 🔹 Ιστορικό πονόλαιμου χωρίς επιβεβαίωση τότε με Strep test, αλλά με ανάγκη εκ των υστέρων αξιολόγησης.

Παράδειγμα

Ένα παιδί είχε έντονο πονόλαιμο πριν 3 εβδομάδες χωρίς να γίνει Strep test.
Αν τώρα εμφανίσει πρήξιμο στα πόδια και αίμα στα ούρα, η ASTO μπορεί να δείξει αν η αιτία είναι στρεπτοκοκκική λοίμωξη.

Συμβουλή: Η ASTO δεν χρησιμοποιείται για να πει «αν έχεις στρεπτόκοκκο τώρα»,
αλλά για να βοηθήσει τον γιατρό να συνδέσει μια προηγούμενη λοίμωξη με σημερινά συμπτώματα ή επιπλοκές.

3) Πότε συνιστάται η εξέταση ASTO;

Η ASTO δεν ζητείται σε κάθε πονόλαιμο.
Συνιστάται κυρίως όταν έχουν περάσει εβδομάδες από την αρχική λοίμωξη
και εμφανίζονται συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τον στρεπτόκοκκο.

Περιπτώσεις που ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ASTO

  • 🩺 Συμπτώματα ρευματικού πυρετού: πυρετός, αρθρίτιδα, πόνος στην καρδιά ή δύσπνοια.
  • 🩺 Νεφρικά προβλήματα: αίμα στα ούρα, πρήξιμο προσώπου/ποδιών, υψηλή αρτηριακή πίεση.
  • 🩺 Αρθρίτιδα μετά από λοίμωξη: πρήξιμο και πόνος στις αρθρώσεις λίγες εβδομάδες μετά από πονόλαιμο.
  • 🩺 Επαναλαμβανόμενες στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις σε παιδιά ή εφήβους.
  • 🩺 Έρευνα χρόνιας φλεγμονής όταν υπάρχει υποψία ότι ο στρεπτόκοκκος έπαιξε ρόλο.

Παράδειγμα

Ένας έφηβος εμφανίζει πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις 3 εβδομάδες μετά από έναν έντονο πονόλαιμο.
Η ASTO βοηθά να φανεί αν το πρόβλημα σχετίζεται με προηγούμενη λοίμωξη από GAS.

⚠️ Σημαντικό: Η ASTO δεν έχει διαγνωστική αξία αν γίνει πολύ νωρίς
(< 1 εβδομάδα από τον πονόλαιμο), γιατί τα αντισώματα χρειάζονται χρόνο για να ανέβουν.

3) Πότε συνιστάται η εξέταση ASTO;

Η ASTO δεν ζητείται σε κάθε πονόλαιμο.
Συνιστάται κυρίως όταν έχουν περάσει εβδομάδες από την αρχική λοίμωξη
και εμφανίζονται συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τον στρεπτόκοκκο.

Περιπτώσεις που ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ASTO

  • 🩺 Συμπτώματα ρευματικού πυρετού: πυρετός, αρθρίτιδα, πόνος στην καρδιά ή δύσπνοια.
  • 🩺 Νεφρικά προβλήματα: αίμα στα ούρα, πρήξιμο προσώπου/ποδιών, υψηλή αρτηριακή πίεση.
  • 🩺 Αρθρίτιδα μετά από λοίμωξη: πρήξιμο και πόνος στις αρθρώσεις λίγες εβδομάδες μετά από πονόλαιμο.
  • 🩺 Επαναλαμβανόμενες στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις σε παιδιά ή εφήβους.
  • 🩺 Έρευνα χρόνιας φλεγμονής όταν υπάρχει υποψία ότι ο στρεπτόκοκκος έπαιξε ρόλο.

Παράδειγμα

Ένας έφηβος εμφανίζει πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις 3 εβδομάδες μετά από έναν έντονο πονόλαιμο.
Η ASTO βοηθά να φανεί αν το πρόβλημα σχετίζεται με προηγούμενη λοίμωξη από GAS.

⚠️ Σημαντικό: Η ASTO δεν έχει διαγνωστική αξία αν γίνει πολύ νωρίς
(< 1 εβδομάδα από τον πονόλαιμο), γιατί τα αντισώματα χρειάζονται χρόνο για να ανέβουν.

5) Πώς γίνεται η λήψη για την ASTO

Η εξέταση ASTO πραγματοποιείται με απλή αιμοληψία, όπως σε μια τυπική γενική αίματος.
Είναι μια ανώδυνη και σύντομη διαδικασία που διαρκεί λίγα λεπτά.

Βήματα της διαδικασίας

  1. Ο ασθενής κάθεται άνετα σε ειδική καρέκλα.
  2. Ο/Η μικροβιολόγος απολυμαίνει την περιοχή του χεριού (συνήθως τον αγκώνα).
  3. Τοποθετείται ένα λαστιχάκι (περίδεση) για να φανεί καλύτερα η φλέβα.
  4. Με μια πολύ λεπτή βελόνα λαμβάνεται μικρή ποσότητα αίματος.
  5. Η βελόνα αφαιρείται και εφαρμόζεται μικρή γάζα ή αυτοκόλλητο.

Μετά την αιμοληψία

Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει κανονικά στις δραστηριότητές του.
Ίσως μείνει ένα μικρό σημάδι ή ελαφρύ μελανιάσμα που υποχωρεί γρήγορα.

ℹ️ Συμβουλή: Αν φοβάστε τις βελόνες, ενημερώστε τον μικροβιολόγο.
Η διαδικασία είναι γρήγορη και ασφαλής, και μπορείτε να ζητήσετε να ξαπλώσετε για μεγαλύτερη άνεση.

6) Τι σημαίνουν τα αποτελέσματα της ASTO

Η εξέταση ASTO δίνει ένα αποτέλεσμα σε IU/ml (διεθνείς μονάδες ανά ml αίματος).
Οι τιμές ερμηνεύονται πάντα από τον γιατρό, καθώς μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο και την ηλικία του ασθενούς.

Γενικές τιμές αναφοράς

  • 🔹 Ενήλικες: συνήθως < 200 IU/ml
  • 🔹 Παιδιά: μπορεί φυσιολογικά να έχουν λίγο υψηλότερες τιμές, π.χ. έως 250 IU/ml

Ερμηνεία αποτελεσμάτων

  • Φυσιολογικές/χαμηλές τιμές: Δεν υπάρχει ένδειξη πρόσφατης λοίμωξης από GAS.
  • ⚠️ Αυξημένες τιμές: Δείχνουν ότι υπήρξε πρόσφατη στρεπτοκοκκική λοίμωξη (συνήθως τις τελευταίες 4–8 εβδομάδες).
  • ⬆️ Πολύ υψηλές τιμές: Ενισχύουν την πιθανότητα ότι τωρινά συμπτώματα (π.χ. αρθρίτιδα, νεφρική βλάβη) σχετίζονται με στρεπτόκοκκο.

Παράδειγμα

Ένα παιδί με οίδημα στα πόδια και αίμα στα ούρα μετά από πονόλαιμο:
ASTO 600 IU/ml → πιθανή σπειραματονεφρίτιδα λόγω GAS.

⚠️ Προσοχή: Ένα υψηλό ASTO δεν σημαίνει πάντα ότι υπάρχει ενεργή λοίμωξη.
Μπορεί να παραμείνει αυξημένο για μήνες μετά. Δεν χρειάζεται πάντα θεραπεία.
Συμβουλή: Η ASTO πρέπει να αξιολογείται σε συνδυασμό με την κλινική εικόνα
και άλλες εξετάσεις (π.χ. Anti-DNase B, γενικές εξετάσεις αίματος, ούρων).

7) ASTO σε παιδιά & ενήλικες

Η σημασία της εξέτασης ASTO μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία.
Τα παιδιά έρχονται πιο συχνά σε επαφή με τον στρεπτόκοκκο (σχολείο, παιδικοί σταθμοί),
ενώ στους ενήλικες οι λοιμώξεις είναι πιο αραιές.

Παιδιά

  • 👶 Συχνά παρουσιάζουν υψηλότερους τίτλους ASTO λόγω επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων.
  • 👶 Ένα αποτέλεσμα π.χ. 250–300 IU/ml μπορεί να θεωρείται φυσιολογικό σε ορισμένες περιοχές με υψηλή συχνότητα λοιμώξεων.
  • 👶 Χρησιμοποιείται κυρίως όταν υπάρχουν επιπλοκές, όπως ρευματικός πυρετός ή νεφρική φλεγμονή.

Ενήλικες

  • 🧑 Έχουν πιο σταθερά επίπεδα, συνήθως < 200 IU/ml.
  • 🧑 Υψηλές τιμές ASTO σε ενήλικες είναι πιο «ειδικές» για πρόσφατη λοίμωξη.
  • 🧑 Χρησιμοποιείται για να συνδεθεί ένα κλινικό πρόβλημα (π.χ. αρθρίτιδα) με παλιό στρεπτοκοκκικό επεισόδιο.
ℹ️ Σημείωση: Στα παιδιά ένα μέτρια αυξημένο ASTO μπορεί να είναι «φυσιολογικό» λόγω συχνών λοιμώξεων,
ενώ στους ενήλικες συνήθως είναι πιο ενδεικτικό πρόσφατης λοίμωξης.

Παράδειγμα

Ένα παιδί με ASTO 280 IU/ml μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικό για την ηλικία του,
ενώ σε έναν ενήλικα η ίδια τιμή πιθανόν να δείχνει πρόσφατη στρεπτοκοκκική λοίμωξη.

8) FAQ – Συχνές Ερωτήσεις

1. Χρειάζεται νηστεία πριν την εξέταση ASTO;

Όχι. Η ASTO γίνεται με απλή αιμοληψία και δεν απαιτείται νηστεία ή ειδική προετοιμασία.

2. Είναι η ASTO αξιόπιστη για ενεργή λοίμωξη;

Όχι. Η ASTO δείχνει πρόσφατη λοίμωξη, όχι ενεργή. Για τρέχουσα λοίμωξη χρειάζεται Strep test ή καλλιέργεια λαιμού.

3. Πόσο καιρό παραμένει αυξημένος ο τίτλος ASTO;

Συνήθως μένει υψηλός για 4–8 εβδομάδες μετά τη λοίμωξη, αλλά μπορεί να παραμείνει αυξημένος και για μήνες σε μερικούς ασθενείς.

4. Σε ποιες περιπτώσεις ζητάται η ASTO;

Ζητείται όταν υπάρχει υποψία ρευματικού πυρετού, σπειραματονεφρίτιδας ή άλλων μεταστρεπτοκοκκικών επιπλοκών.

5. Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές;

Συνήθως κάτω από 200 IU/ml για ενήλικες. Στα παιδιά οι τιμές μπορεί να είναι λίγο υψηλότερες. Τα όρια διαφέρουν ανά εργαστήριο.

6. Τι σημαίνει ένας υψηλός ASTO τίτλος χωρίς συμπτώματα;

Μπορεί να σημαίνει ότι ο οργανισμός ήρθε πρόσφατα σε επαφή με στρεπτόκοκκο. Δεν σημαίνει απαραίτητα τρέχουσα νόσο.

7. Χρησιμοποιείται η ASTO στην εγκυμοσύνη;

Ναι, μπορεί να γίνει με ασφάλεια. Σε εγκύους χρησιμοποιείται όταν υπάρχει ανάγκη διερεύνησης επιπλοκών μετά από πιθανή λοίμωξη.

8. Μπορεί η ASTO να είναι αυξημένη σε υγιή άτομα;

Ναι. Σε περιοχές με συχνές στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, αρκετά άτομα έχουν μέτρια αυξημένο ASTO χωρίς κλινικά προβλήματα.

9. Χρειάζεται θεραπεία αν ο ASTO είναι αυξημένος;

Όχι, εκτός αν συνυπάρχουν συμπτώματα ή επιπλοκές. Ο γιατρός αξιολογεί τα αποτελέσματα μαζί με άλλες εξετάσεις και την κλινική εικόνα.

10. Καλύπτεται η ASTO από τα ασφαλιστικά ταμεία;

Συνήθως ναι, όταν ζητείται από γιατρό. Σε ιδιωτικά μικροβιολογικά εργαστήρια το κόστος είναι χαμηλό.

9) Βιβλιογραφία & Πηγές

ΕΟΔΥ – Οδηγίες για στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις.
MedlinePlus – Antistreptolysin O (ASO) Titer
Mayo Clinic – ASO blood test
MSD Manual – Group A Streptococcal Infections
PubMed – Επιστημονικές δημοσιεύσεις για ASTO/ASO test
NCBI Bookshelf – Antistreptolysin O Titer

 

📌 Στο εργαστήριό μας εκτελούνται αξιόπιστα αιματολογικά τεστ ASTO (ASO τίτλος)
για τη διάγνωση στρεπτοκοκκικών λοιμώξεων και επιπλοκών.


Κλείστε Ραντεβού


Δείτε τον Κατάλογο Εξετάσεων

📞 +30-22310-66841
🕒 Δευτέρα–Παρασκευή: 07:00–13:30


Αιματουρία-1200x800.jpg

🔍 Τί είναι η αιματουρία;

Η αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα, δηλαδή ερυθρών αιμοσφαιρίων στην αποβαλλόμενη ούρηση. Μπορεί να είναι:

  • Μακροσκοπική αιματουρία 🩸: Το αίμα είναι ορατό με γυμνό μάτι. Τα ούρα έχουν ροζ, κόκκινο ή καφέ χρώμα.

  • Μικροσκοπική αιματουρία 🔬: Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανιχνεύονται μόνο στο μικροσκόπιο ή στη γενική ούρων.

Είναι φυσιολογική;

❌ Όχι. Η αιματουρία δεν είναι ποτέ “φυσιολογική”. Ακόμη κι όταν είναι ασυμπτωματική, απαιτεί ιατρική διερεύνηση για πιθανές σοβαρές αιτίες όπως:

  • Πέτρες στα νεφρά

  • Ουρολοιμώξεις

  • Όγκοι στο ουροποιητικό

  • Νεφρικές παθήσεις

Ποια είναι τα βασικά σημεία;

  • Είναι σύμπτωμα και όχι νόσος.

  • Μπορεί να συνοδεύεται από πόνο, δυσουρία, ή πυρετό.

  • Απαιτεί απεικονιστικό και εργαστηριακό έλεγχο για τον προσδιορισμό της αιτίας.

 


🧠 Πώς Εμφανίζεται η Αιματουρία;

🔴 1. Μακροσκοπική αιματουρία

  • Τα ούρα έχουν ορατό κόκκινο, ροζ ή καφέ χρώμα.

  • Συχνά συνοδεύεται από πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση (π.χ. σε πέτρα ή ουρολοίμωξη).

  • Σοβαρό σύμπτωμα που απαιτεί άμεσο έλεγχο.

🔬 2. Μικροσκοπική αιματουρία

  • Δεν φαίνεται με γυμνό μάτι.

  • Ανακαλύπτεται τυχαία στη γενική ούρων ή σε check-up.

  • Μπορεί να είναι παροδική (άσκηση, λοίμωξη) ή μόνιμη (π.χ. σπειραματονεφρίτιδα).

📉 3. Διαλείπουσα ή μόνιμη

  • Διαλείπουσα: εμφανίζεται κάποιες φορές, π.χ. μετά από έντονη άσκηση.

  • Μόνιμη: υπάρχει σε κάθε εξέταση, χρειάζεται διερεύνηση για χρόνια νόσο.

Είδος ΑιματουρίαςΠεριγραφή
ΜακροσκοπικήΤα ούρα έχουν κόκκινο/καφετί χρώμα
ΜικροσκοπικήΑσυμπτωματική, μόνο στο μικροσκόπιο
ΔιαλείπουσαΕμφανίζεται και εξαφανίζεται
ΜόνιμηΠαρουσιάζεται συνεχώς

🧪 Συμπτώματα που Συνοδεύουν την Αιματουρία

  • Πόνος κατά την ούρηση (δυσουρία)

  • Συχνοουρία ή καύσος

  • Πυρετός, ρίγος

  • Πόνος στη μέση ή στην κοιλιά

  • Ναυτία/εμετός

  • Απώλεια βάρους (σε όγκους)

    4. Συνοδά συμπτώματα (όταν υπάρχουν)

    ΣύμπτωμαΠιθανή αιτία
    Πόνος στη μέση ή στα πλευράΝεφρολιθίαση, πυελονεφρίτιδα
    Τσούξιμο στην ούρησηΚυστίτιδα, ουρηθρίτιδα
    Πυρετός, ρίγοςΟυρολοίμωξη
    Ούρηση με θρόμβους αίματοςΚακοήθεια κύστης ή τραύμα
    Καθαρό χρώμα ούρων αλλά θετικό τεστΜικροσκοπική αιματουρία

🧬 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
🔹 Φλεγμονές/ΛοιμώξειςΚυστίτιδα, Πυελονεφρίτιδα, Ουρηθρίτιδα
🔹 Πέτρες (λιθίαση)Νεφρών, ουρητήρα, κύστης
🔹 ΚακοήθειεςΚαρκίνος κύστης, νεφρού, προστάτη
🔹 ΤραύμαΧτυπήματα στην πλάτη/ουροποιητικό
🔹 ΦάρμακαΑντιπηκτικά (π.χ. Sintrom), ασπιρίνη
🔹 Νεφρικές νόσοιΣπειραματονεφρίτιδα, IgA νεφροπάθεια
🔹 Έντονη άσκησηΣυνήθως σε άντρες, μετά από μαραθώνιο
🔹 Έμμηνος ρύσηΨευδής αιματουρία (επιμόλυνση δείγματος)
Σημείωση: Ακόμα και αν δεν υπάρχουν συμπτώματα, η αιματουρία μπορεί να υποδηλώνει σοβαρή πάθηση, όπως όγκο κύστης ή χρόνια νεφρική νόσο.

🧪 Διαγνωστικές Εξετάσεις για την Αιματουρία

1️⃣ Γενική Ούρων (Urinalysis)

Η πιο βασική εξέταση. Ανιχνεύει:

  • 🔴 Ερυθρά αιμοσφαίρια (RBCs)

  • 🦠 Λευκά αιμοσφαίρια (WBCs)

  • 🧪 Πρωτεΐνη, γλυκόζη, νιτρώδη

  • 🧬 Κυλίνδρους (ένδειξη νεφρικής βλάβης)

📌 Θετικό για αίμα ≠ πάντα αιματουρία → χρειάζεται επιβεβαίωση με μικροσκόπηση.

🧪 Εξετάσεις Ούρων για Αιματουρία

🧾 Εξέταση🔍 Τι δείχνει
Γενική ούρωνΑνίχνευση ερυθρών αιμοσφαιρίων, λευκών, πρωτεΐνης, κυλίνδρων
Μικροσκοπική ούρωνΕπιβεβαίωση αριθμού ερυθρών ανά οπτικό πεδίο, μορφολογία
Καλλιέργεια ούρωνΔιάγνωση ουρολοίμωξης (βακτήρια, ευαισθησίες)
Κυτταρολογική ούρωνΑνίχνευση καρκινικών κυττάρων (ειδικά για καρκίνο κύστης)
24ωρη συλλογή ούρωνΑνάλυση ασβεστίου, οξαλικών, κυστίνης (λιθίαση)
Δείγμα πρώτης πρωινής ούρησηςΑξιόπιστο για κυλίνδρους, IgA, λευκωματουρία

2️⃣ Μικροσκοπική Εξέταση Ούρων

  • Μετρά τα ερυθρά αιμοσφαίρια ανά οπτικό πεδίο.

  • Εξετάζει σχήμα ερυθρών (δυσμορφικά = σπειραματική αιτία).

  • Αναγνωρίζει κρυστάλλους, κύλινδρους, κύτταρα.


3️⃣ Καλλιέργεια Ούρων (Urine Culture)

  • Για διάγνωση ουρολοίμωξης.

  • Ανιχνεύει παθογόνα (E. coli, Klebsiella κ.ά.).

  • Χρήσιμη σε πυουρία, δυσουρία, πυρετό.


🩸 Εξετάσεις Αίματος για Αιματουρία

💉 Εξέταση🔍 Σκοπός/Δείκτης
Ουρία & ΚρεατινίνηΑξιολόγηση νεφρικής λειτουργίας
eGFR (estimated GFR)Εκτίμηση ρυθμού σπειραματικής διήθησης
Πλήρης αίματος (CBC)Αναιμία, λοίμωξη, αιματοκρίτης, αιμοπετάλια
CRP / TKEΦλεγμονή (π.χ. σπειραματονεφρίτιδα)
IgA ορούIgA νεφροπάθεια (Berger disease)
C3 / C4 συμπληρώματοςΧαμηλά σε ανοσολογική σπειραματοπάθεια
ANA / Anti-dsDNAΑνίχνευση αυτοάνοσων (π.χ. SLE)
PT/INR, aPTTΈλεγχος αιμόστασης (σε αιμορραγική αιτιολογία)
Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ορούΠολλαπλό μυέλωμα, παραπρωτεΐνες
Αντισώματα ANCAΑγγειίτιδες μικρών αγγείων, π.χ. GPA, MPA

4 Απεικονιστικές Εξετάσεις

📸 Υπερηχογράφημα (U/S)

  • Ασφαλές και ανώδυνο

  • Ανιχνεύει πέτρες, όγκους, υδρονέφρωση

  • Ενδείκνυται ως πρώτη προσέγγιση

💻 Αξονική Ουρογραφία (CT Urography)

  • Πιο ευαίσθητη για πέτρες και όγκους

  • Δίνει πλήρη εικόνα του ουροποιητικού

  • Απαραίτητη όταν υπάρχει υποψία κακοήθειας

🔍 Κυστεοσκόπηση

  • Ενδοσκοπική εξέταση της κύστης

  • Χρησιμοποιείται για:

    • Διάγνωση καρκίνου κύστης

    • Εντοπισμό αιμορραγικών περιοχών

  • Γίνεται από ουρολόγο, συνήθως με τοπική αναισθησία


5 Κυτταρολογική Ούρων (Urine Cytology)

  • Ανιχνεύει καρκινικά κύτταρα

  • Ενδείκνυται όταν:

    • Υπάρχει μακροσκοπική αιματουρία

    • Ο ασθενής είναι άνω των 40 ετών

    • Υπάρχει υψηλός κίνδυνος καρκίνου


6 Ειδικές Εξετάσεις (ανά περίπτωση)

ΕξέτασηΣκοπός
24ωρη συλλογή ούρωνΑσβέστιο, οξαλικά, κυστίνη (λιθίαση)
Αντιπυρηνικά αντισώματα (ANA)Αυτοάνοσα νεφρικά νοσήματα
IgA ορούIgA νεφροπάθεια
Ουροδουναμικός έλεγχοςΛειτουργικά προβλήματα ούρησης

💡 Σημαντικό: Ο διαγνωστικός έλεγχος καθορίζεται από την ηλικία, τα συμπτώματα και το ιστορικό του ασθενούς. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της AUA & EAU προτείνουν διαφορετικούς αλγόριθμους για άντρες, γυναίκες, καπνιστές και παιδιά.


🧪 Αιματουρία και Καρκίνος

Η αιματουρία είναι το πρώτο σύμπτωμα σε:

  • 80% των ασθενών με καρκίνο ουροδόχου κύστης

  • 40% των ασθενών με νεφρικό καρκίνο

  • Συχνά εμφανίζεται χωρίς πόνο

👨‍⚕️ Κάθε μακροσκοπική αιματουρία θεωρείται καρκίνος μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου!

Αιματουρία Ορισμός


👩‍🍼 Αιματουρία στην Εγκυμοσύνη

Η εμφάνιση αιματουρίας στην κύηση είναι σχετικά συχνή, αλλά ποτέ δεν πρέπει να αγνοείται. Μπορεί να είναι είτε φυσιολογική (παροδική μικροσκοπική αιματουρία), είτε να υποκρύπτει σοβαρή παθολογία, τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο.


🧬 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας στην Εγκυμοσύνη

ΑιτίαΕπεξήγηση
ΟυρολοιμώξειςΣυχνότερες στην κύηση λόγω ανατομικών & ορμονικών αλλαγών
ΠυελονεφρίτιδαΠιθανή επιπλοκή – επείγουσα κατάσταση
ΛιθίασηΠέτρες σε νεφρό ή ουρητήρα προκαλούν αιματουρία και πόνο
Τραχηλικές αλλοιώσειςΠολύποδες, εκτρώσεις, αιμορραγία τραχήλου
Σπειραματονεφρίτιδα / προϋπάρχουσα ΝΧΝΕνεργοποίηση σπειραματικών παθήσεων
ΠροεκλαμψίαΣυνοδεύεται από πρωτεϊνουρία και πιθανή μικροσκοπική αιματουρία
Καθετήρας, τραύμα, σεξουαλική επαφήΜη λοιμώδη αίτια, ειδικά στο 3ο τρίμηνο

🧪 Διαγνωστική Προσέγγιση στην Κύηση

  1. Γενική ούρων και καλλιέργεια

    • Ανίχνευση μικροσκοπικής αιματουρίας, πυουρίας ή πρωτεϊνουρίας

  2. Υπερηχογράφημα νεφρών/ουροποιητικού

    • Πρώτης γραμμής διαγνωστικό εργαλείο (ασφαλές για το έμβρυο)

  3. Αξονική ουρογραφία → ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΑΙ

    • Δεν χρησιμοποιείται λόγω ακτινοβολίας (CT μόνο μετά τον τοκετό)

  4. MRI (χωρίς σκιαγραφικό gadolinium)

    • Επιλογή εάν απαιτείται απεικόνιση, π.χ. για λιθίαση

  5. Αιματολογικός έλεγχος

    • Κρεατινίνη, ουρία, eGFR, CRP, CBC, C3/C4, ANA (ανάλογα με υποψία)


⚠️ Πότε η Αιματουρία στην Κύηση είναι Επείγουσα;

  • Συνοδεύεται από:

    • 🔥 Πυρετό, ρίγος, πόνο στη μέση → πιθανή πυελονεφρίτιδα

    • 🔴 Έντονη μακροσκοπική αιμορραγία

    • 🧪 Πρωτεϊνουρία + υπέρταση → προεκλαμψία

    • ⛔ Συμπτώματα απόφραξης → πέτρα ή όγκος


🩺 Αντιμετώπιση

ΚατάστασηΠροσέγγιση
ΟυρολοίμωξηΑσφαλή αντιβιοτικά (π.χ. αμοξυκιλλίνη, κεφαλοσπορίνες)
ΠέτραΕνυδάτωση, αναλγητικά, παρακολούθηση
ΠυελονεφρίτιδαΕισαγωγή, IV αντιβίωση
ΠροεκλαμψίαΝοσηλεία, παρακολούθηση μητέρας και εμβρύου
Υποτροπιάζουσα αιματουρίαΚυστεοσκόπηση ΜΕΤΑ τον τοκετό, MRI εφόσον απαιτείται

👶 Εμβρυϊκός Κίνδυνος

  • Η πυελονεφρίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο:

    • Πρόωρου τοκετού

    • Ενδομήτριας καθυστέρησης ανάπτυξης (IUGR)

    • Χαμηλού βάρους γέννησης


🧠 Συμβουλές για την Έγκυο με Αιματουρία

  • Ποτέ μη θεωρείτε φυσιολογικό το «λίγο αίμα» στα ούρα.

  • Να αποφεύγεται η αφυδάτωση.

  • Η ουρολογική εκτίμηση είναι απαραίτητη ακόμη και για ελαφριά συμπτώματα.

  • Σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια: πλήρης διερεύνηση και παρακολούθηση μεταγεννητικά.

    ❓ Είναι φυσιολογικό να υπάρχει αίμα στα ούρα στην εγκυμοσύνη;

    Όχι. Αν και μπορεί να εμφανιστεί μικροσκοπική αιματουρία χωρίς παθολογία, απαιτείται πάντα έλεγχος για λοίμωξη, λιθίαση ή άλλες παθήσεις.

    ❓ Μπορεί να είναι επικίνδυνη για το έμβρυο;

    Ναι, ειδικά αν σχετίζεται με πυελονεφρίτιδα ή προεκλαμψία. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να προκαλέσουν πρόωρο τοκετό ή χαμηλό βάρος γέννησης.

    ❓ Μπορεί να κάνω αξονική στην εγκυμοσύνη για την αιματουρία;

    Όχι. Η αξονική ουρογραφία αντενδείκνυται λόγω ακτινοβολίας. Προτιμάται το υπερηχογράφημα και, αν χρειάζεται, MRI χωρίς σκιαγραφικό.

    ❓ Ποια είναι η πιο συχνή αιτία αιματουρίας στην εγκυμοσύνη;

    Η ουρολοίμωξη και η λιθίαση είναι οι πιο συχνές αιτίες. Οι ορμονικές αλλαγές ευνοούν τις φλεγμονές και την κατακράτηση ούρων.

    ❓ Τι πρέπει να κάνω αν δω κόκκινα ούρα κατά την κύηση;

    Επικοινωνήστε άμεσα με τον γυναικολόγο σας ή με ουρολόγο. Απαιτείται γενική και καλλιέργεια ούρων, καθώς και υπερηχογράφημα.


👶 Αιματουρία στα Παιδιά – Παιδιατρική Προσέγγιση

Η αιματουρία στην παιδική ηλικία είναι σχετικά συχνή και συχνά ανακαλύπτεται τυχαία σε γενικές εξετάσεις. Παρότι πολλές περιπτώσεις είναι καλοήθεις, πρέπει να αποκλειστούν σπάνιες αλλά σοβαρές αιτίες, ειδικά όταν η αιματουρία είναι επαναλαμβανόμενη ή συνοδεύεται από άλλα σημεία.


🩸 Μακροσκοπική vs Μικροσκοπική Αιματουρία σε Παιδιά

ΕίδοςΣημασία
ΜακροσκοπικήΟυρολοίμωξη, τραυματισμός, πέτρα, σπειραματοπάθεια, νόσος Berger
ΜικροσκοπικήΤυχαίο εύρημα, καλοήθεις παροδικές αιτίες, ή σπειραματική βλάβη

🧬 Πιθανές Αιτίες Παιδικής Αιματουρίας

ΚατηγορίαΠαραδείγματα
🔹 ΛοιμώξειςΟυρολοίμωξη, νεφρική φλεγμονή
🔹 ΣπειραματονεφρίτιδαIgA νεφροπάθεια, post-streptococcal GN
🔹 Σύνδρομο AlportΚληρονομική σπειραματοπάθεια, με απώλεια ακοής
🔹 Καλοήθης οικογενής αιματουρίαΣυχνή σε αδέλφια, χωρίς βλάβες
🔹 ΠέτρεςΟυρολιθίαση (σπάνια σε μικρά παιδιά, συχνότερη σε εφήβους)
🔹 ΤραυματισμόςΠτώση, αθλητισμός, κακώσεις
🔹 ΌγκοιΌγκος Wilms (νεφρικός όγκος), σπάνιος αλλά σοβαρός
🔹 ΑγγειίτιδεςHenoch–Schönlein Purpura (HSP), μικροσκοπική πολυαγγειίτιδα

⚠️ Πότε η Αιματουρία στα Παιδιά Ανησυχεί;

🚨 Αναζητείστε ιατρική βοήθεια άμεσα αν:

  • Συνοδεύεται από οίδημα, υπέρταση ή ολιγουρία

  • Υπάρχει πυρετός και πόνος στην ούρηση

  • Παρατηρείται μακροσκοπική αιματουρία με θρόμβους

  • Υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νεφρικών νοσημάτων ή απώλειας ακοής


🧪 Διαγνωστική Προσέγγιση

  1. Γενική και καλλιέργεια ούρων
    ➤ Ανίχνευση πυουρίας, πρωτεϊνουρίας, βακτηρίων

  2. Μικροσκόπηση ούρων
    ➤ Δυσμορφικά RBCs = σπειραματική βλάβη

  3. Πλήρες αίμα, ουρία, κρεατινίνη, C3/C4, ANA, ASO
    ➤ Διάγνωση σπειραματονεφρίτιδας, στρεπτοκοκκικής αιτιολογίας

  4. Υπερηχογράφημα νεφρών/κύστης
    ➤ Λίθοι, απόφραξη, μάζες

  5. Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ούρων/ορού
    ➤ Πιθανή νόσος πολλαπλών ανοσοσυμπλεγμάτων

  6. Ωτοακουστικός έλεγχος
    ➤ Σε υποψία Alport syndrome


🩺 Αντιμετώπιση – Τι Κάνει ο Παιδίατρος/Νεφρολόγος;

ΠερίπτωσηΠροσέγγιση
ΟυρολοίμωξηΑντιβίωση, επανέλεγχος μετά τη θεραπεία
ΣπειραματονεφρίτιδαΝοσηλεία, ανοσοκαταστολή σε σοβαρές μορφές
ΠέτρεςΕνυδάτωση, διουρητικά, σπανίως χειρουργείο
Henoch–SchönleinΠαρακολούθηση ή κορτικοστεροειδή
Καλοήθης αιματουρίαΠαρακολούθηση χωρίς παρέμβαση

📌 Παρατήρηση για Γονείς

    • Η παιδική αιματουρία συνήθως δεν σημαίνει σοβαρή πάθηση.

    • Δεν αγνοούμε ποτέ αίμα στα ούρα, ακόμη κι αν είναι μεμονωμένο.

    • Η σωστή καλλιέργεια και παρακολούθηση είναι το “κλειδί”.

👶 FAQ – Αιματουρία στα Παιδιά

❓ Είναι φυσιολογικό να έχει παιδί αίμα στα ούρα;

Όχι. Ακόμη και αν πρόκειται για μικροσκοπική αιματουρία, απαιτείται ιατρικός έλεγχος, ιδιαίτερα αν επαναλαμβάνεται.

❓ Ποια είναι η πιο συχνή αιτία αιματουρίας στα παιδιά;

Οι ουρολοιμώξεις και οι ιογενείς σπειραματονεφρίτιδες (π.χ. post-streptococcal) είναι από τις συχνότερες αιτίες.

❓ Πότε η αιματουρία στα παιδιά είναι σοβαρή;

Όταν συνοδεύεται από υπέρταση, οίδημα, πυρετό, θρόμβους στα ούρα ή αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό νεφρικής νόσου.

❓ Ποια εξέταση πρέπει να γίνει πρώτα;

Η γενική ούρων και η καλλιέργεια είναι οι πρώτες εξετάσεις. Αν χρειαστεί, ακολουθούν υπερηχογράφημα και εξετάσεις αίματος.

❓ Μπορεί η αιματουρία να περάσει μόνη της;

Ναι, σε περιπτώσεις ιογενούς λοίμωξης ή καλοήθους οικογενούς αιματουρίας. Παρ’ όλα αυτά, απαιτείται παρακολούθηση από παιδίατρο.



👴 Αιματουρία στους Ηλικιωμένους

Η εμφάνιση αιματουρίας σε άτομα ηλικίας >65 ετών πρέπει πάντα να προκαλεί υψηλό δείκτη υποψίας, ιδιαίτερα για κακοήθεια του ουροποιητικού συστήματος. Η διαγνωστική προσέγγιση διαφοροποιείται από τους νεότερους λόγω της συχνότερης συνύπαρξης χρόνιων νοσημάτων και φαρμακευτικής αγωγής.


📊 Πιθανές Αιτίες Αιματουρίας στους Ηλικιωμένους

ΚατηγορίαΕιδικές Παθήσεις
🔴 ΚακοήθειεςΚαρκίνος ουροδόχου κύστης, νεφρού, προστάτη
🔵 Καλοήθη υπερπλασία προστάτη (BPH)Πολύ συχνή αιτία μακροσκοπικής αιματουρίας στους άνδρες
🧪 ΦάρμακαΑντιπηκτικά (π.χ. Sintrom, NOACs), αντιαιμοπεταλιακά
🔬 Χρόνια νεφρικά νοσήματαΣπειραματοπάθειες, αγγειοπάθειες, ισχαιμία νεφρού
🧱 ΛιθίασηΣυχνή λόγω μειωμένης ενυδάτωσης
🧫 ΛοιμώξειςΚυστίτιδα, προστατίτιδα, ουρηθρίτιδα
🛠️ Καθετήρες, επεμβάσειςΙατρογενής αιματουρία, συχνή σε νοσηλευόμενους

💊 Φάρμακα που προκαλούν Αιματουρία σε Ηλικιωμένους

ΚατηγορίαΦάρμακα
ΑντιπηκτικάAcenocoumarol (Sintrom), Apixaban, Rivaroxaban, Dabigatran
ΑντιαιμοπεταλιακάΑσπιρίνη, Κλοπιδογρέλη
ΧημειοθεραπείαΚυκλοφωσφαμίδη – ενδοκυστική αιμορραγία
NSAIDsΙσχαιμία σπειραμάτων, νεφροπάθεια αναλγητικών

🧠 Διαγνωστική Προσέγγιση σε Ηλικιωμένους

  1. Γενική και μικροσκοπική εξέταση ούρων

  2. Καλλιέργεια ούρων

  3. Εκτίμηση φαρμάκων (ιστορικό πρόσφατης έναρξης ή δόσης)

  4. Απεικόνιση:

    • Υπέρηχος

    • Αξονική ουρογραφία (ιδίως σε καπνιστές)

  5. Κυστεοσκόπηση (ιδίως αν υπάρχει μακροσκοπική αιματουρία)

  6. PSA σε άνδρες, ψηλάφηση προστάτη

  7. Πλήρης αιματολογικός και βιοχημικός έλεγχος


⚠️ Κλινικά Σημεία που Χρήζουν Άμεσης Εκτίμησης

  • Πρώτη εμφάνιση μακροσκοπικής αιματουρίας

  • Καπνιστής >40 ετών

  • Συνοδά συστηματικά συμπτώματα (π.χ. απώλεια βάρους, αναιμία, εμπύρετο)

  • Θρόμβοι στα ούρα

  • Ανθεκτική αιματουρία σε διακοπή φαρμάκων


📌 Σημεία διαφοροποίησης αιματουρίας Ηλικιωμένων vs Νεότερων

ΧαρακτηριστικόΝεαροί ενήλικεςΗλικιωμένοι
ΚακοήθειαΣπάνιαΣυχνή
Φαρμακευτική αιτίαΛιγότερο πιθανήΠολύ πιθανή
ΚυστεοσκόπησηΌχι πάντα απαραίτητηΠάντα συνιστάται σε μακροσκοπική αιματουρία
Υπερπλασία προστάτηΣπάνιαΠολύ συχνή
Προληπτικός έλεγχοςΌχι συνήθηςΣυνιστάται

🩺 Κατευθυντήριες Οδηγίες (EAU / AUA)

  • Κάθε ασθενής >35 ετών με μακροσκοπική αιματουρία → υποβάλλεται σε πλήρη έλεγχο.

  • Αν υπάρχει μικροσκοπική αιματουρία + παράγοντες κινδύνου (π.χ. κάπνισμα, BPH, αντιπηκτικά), επιβάλλεται απεικόνιση & κυστεοσκόπηση.

🥦 Διατροφή και Αιματουρία

Η διατροφή δεν αποτελεί άμεση αιτία αιματουρίας, αλλά επηρεάζει σημαντικά παράγοντες κινδύνου, όπως:

  • λιθίαση (πέτρες στα νεφρά),

  • ουρολοιμώξεις,

  • φλεγμονώδεις παθήσεις των νεφρών.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εσφαλμένη κατανάλωση τροφών μπορεί να προκαλέσει είτε ψευδή αιματουρία, είτε να επιβαρύνει καταστάσεις που προκαλούν αληθή αιματουρία.


🧪 Τροφές που Προκαλούν Ψευδή Αιματουρία

ΤροφήΕμφάνιση
Παντζάρια (τεύτλα)Ροζ/κόκκινα ούρα (beeturia) – ακίνδυνο
Βατόμουρα, μύρτιλαΕρυθρό-καφέ χρώμα
Ροδακινί ή πορφυρά τρόφιμα με χρωστικέςΕμφανής ερυθρότητα

⚠️ Αυτές οι αλλαγές δεν συνοδεύονται από ερυθρά αιμοσφαίρια στη μικροσκόπηση.

💎 Λιθίαση και Διατροφή

Αν η αιματουρία οφείλεται σε πέτρες, η διατροφή είναι κρίσιμη για πρόληψη υποτροπών:

Τύπος πέτραςΔιατροφικές οδηγίες
Οξαλικού ασβεστίου➤ Μείωση σπανακιού, παντζαριών, σοκολάτας, ξηρών καρπών
Ουρικού οξέος➤ Μείωση κόκκινου κρέατος, εντόσθιων, αλκοόλ
Φωσφορικού➤ Περιορισμός αναψυκτικών τύπου cola, τροφών με φωσφορικά πρόσθετα
Κυστίνης➤ Αυξημένη ενυδάτωση, περιορισμός νατρίου
Ασβεστίου➤ ΟΧΙ μείωση γαλακτοκομικών — συστήνεται φυσιολογική πρόσληψη ασβεστίου

✅ Βασική σύσταση: 2–3 λίτρα νερό/ημέρα για αποτροπή σχηματισμού λίθων.

🧫 Λοιμώξεις Ουροποιητικού & Διατροφή

Για προδιάθεση σε ουρολοιμώξεις, που μπορεί να συνοδεύονται από αιματουρία:

  • Κατανάλωση cranberry (χυμός ή συμπλήρωμα)

  • Προβιοτικά (για ενίσχυση μικροχλωρίδας)

  • Ενυδάτωση και συχνή ούρηση

  • Ζάχαρη και γλυκά → ευνοούν ανάπτυξη βακτηρίων

  • Καφεΐνη/αλκοόλ → ερεθίζουν ουροποιητικό


🍅 Αντιφλεγμονώδη/Νεφρική Αιτιολογία και Διατροφή

Αν υπάρχει υποψία για σπειραματονεφρίτιδα ή ανοσολογική αιτία:

  • Μείωση αλατιού – περιορίζει κατακράτηση

  • Αντιοξειδωτική διατροφή (π.χ. φρούτα, λαχανικά, κουρκουμάς)

  • Ω3 λιπαρά (π.χ. λιναρόσπορος, σαρδέλα)

  • Επεξεργασμένα τρόφιμα, τρανς λιπαρά

  • Πρωτεΐνη σε περίσσεια (αν υπάρχει ήδη μειωμένη νεφρική λειτουργία)


🧃 Ενυδάτωση = Κλειδί

  • Το νερό είναι το βασικότερο προληπτικό μέτρο.

  • Στόχος: ούρα ανοικτού κίτρινου χρώματος

  • Σε προδιάθεση για λιθίαση: >2,5L ημερησίως


✅ Διατροφή για Πρόληψη – Γενικές Οδηγίες

Ναι ✔️Όχι ❌
Νερό 2–3 L/ημέραΑφυδάτωση
Φρέσκα λαχανικά, φρούταΑναψυκτικά, επεξεργασμένα τρόφιμα
Cranberry juice (χωρίς ζάχαρη)Καφεΐνη & αλκοόλ
Μέτρια πρωτεΐνηΥπερβολική ζωική πρωτεΐνη
Μείωση αλατιούΤυποποιημένα γεύματα



💊 Θεραπεία της Αιματουρίας

Η αιματουρία δεν είναι νόσος, αλλά σύμπτωμα. Συνεπώς, η θεραπεία της καθορίζεται από την υποκείμενη αιτία. Η σωστή προσέγγιση περιλαμβάνει:

  1. ✅ Επιβεβαίωση με εξετάσεις

  2. ✅ Εντοπισμός αιτίας (λοίμωξη, πέτρα, όγκος, φάρμακα κ.ά.)

  3. ✅ Στοχευμένη θεραπεία βάσει διάγνωσης

  4. ✅ Παρακολούθηση με εξετάσεις επανελέγχου


📋 Θεραπευτική Προσέγγιση ανά Αιτία

ΑιτίαΘεραπεία
ΟυρολοίμωξηΑντιβιοτικά ανάλογα με καλλιέργεια (π.χ. φουραδαντίνη, κεφαλοσπορίνες)
Πέτρες (λιθίαση)Ενυδάτωση, παυσίπονα, λιθολυτικά (κιτρικά), πιθανή ουρητηροσκόπηση
Κακοήθεια (κύστης, νεφρού)Χειρουργική αφαίρεση, ενδοκυστική χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, ή νεφρεκτομή
Καλοήθης υπερπλασία προστάτη (BPH)Α-αναστολείς, αναστολείς 5-α-αναγωγάσης ή TURP
Φάρμακα (αντιπηκτικά)Διακοπή ή ρύθμιση δοσολογίας, INR monitoring
ΣπειραματονεφρίτιδαΚορτικοστεροειδή, ανοσοκαταστολή, περιορισμός άλατος/πρωτεΐνης
Αγγειίτιδες / Lupus nephritisΠρεδνιζολόνη, κυκλοφωσφαμίδη, μυκοφαινολάτη
Henoch–Schönlein Purpura (σε παιδιά)Παρακολούθηση ή κορτικοστεροειδή σε σοβαρές μορφές
Αγνώστου αιτίας (ιδιοπαθής)Παρακολούθηση με επαναληπτικές εξετάσεις

🏥 Πότε Απαιτείται Νοσηλεία;

  • Μακροσκοπική αιματουρία με θρόμβους

  • Συνοδός πυρετός + ρίγος → πιθανή πυελονεφρίτιδα

  • Απόφραξη ουρητήρα από λίθο

  • Κακοήθεια σε εξέλιξη

  • Σημαντική αιμορραγία με αναιμία


⚕️ Πότε απαιτείται Χειρουργική Αντιμετώπιση;

  • Μεγάλος λίθος που δεν αποβάλλεται αυτόματα

  • Καρκίνος κύστης ή νεφρού

  • Καλοήθης υπερπλασία προστάτη με υποτροπιάζουσα αιματουρία

  • Αιμορραγία από τραύμα σε νεφρό/κύστη


🧃 Υποστηρικτικά Μέτρα

ΜέτροΟφέλη
💧 Ενυδάτωση (2–3L/ημέρα)Αποτρέπει σχηματισμό λίθων, αραιώνει τα ούρα
🚭 Διακοπή καπνίσματοςΜειώνει τον κίνδυνο καρκίνου της κύστης
🧂 Περιορισμός αλατιού και πρωτεΐνηςΠροστατεύει τα νεφρά
🍃 Προβιοτικά / cranberryΠρόληψη ουρολοιμώξεων
🧴 Ρύθμιση φαρμακευτικής αγωγήςΙδιαίτερα σε ασθενείς με αντιπηκτικά ή νεφρική ανεπάρκεια

🧪 Παρακολούθηση – Τι Πρέπει να Ελέγχεται

  • Γενική και μικροσκοπική ούρων

  • Καλλιέργεια (αν υπάρχει υποψία λοίμωξης)

  • Υπέρηχος ή CT urography (αν δεν έχει γίνει)

  • Κυστεοσκόπηση (σε επαναλαμβανόμενα επεισόδια)

  • Αιματολογικός έλεγχος: αιματοκρίτης, eGFR, ανοσολογικοί δείκτες


🩺 Πότε η Αιματουρία ΔΕΝ Απαιτεί Θεραπεία;

  • Σε παροδική μικροσκοπική αιματουρία μετά από έντονη άσκηση ή εμπύρετο ιογενές νόσημα (σε παιδιά), αρκεί παρακολούθηση.

  • Σε ιδιοπαθή αιματουρία χωρίς συμπτώματα ή άλλες παθολογικές εξετάσεις, εφαρμόζεται μόνο επανέλεγχος ανά 6–12 μήνες.

  • FAQ – Πώς Θεραπεύεται η Αιματουρία;

    ❓ Πώς αντιμετωπίζεται η αιματουρία;

    Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της. Δεν υπάρχει μία ενιαία αγωγή, αλλά στοχευμένη αντιμετώπιση ανάλογα με την πάθηση που τη προκαλεί.

    ❓ Χρειάζομαι φάρμακα;

    Ναι, σε περιπτώσεις λοίμωξης, φλεγμονής ή ανοσολογικής αιτίας. Σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. λίθοι, όγκοι) μπορεί να απαιτείται χειρουργική παρέμβαση.

    ❓ Αν παίρνω αντιπηκτικά, τι κάνω;

    Ο γιατρός αξιολογεί αν πρέπει να μειωθεί η δόση, να διακοπεί προσωρινά ή να αλλάξει σε εναλλακτικό σχήμα. Ποτέ μη διακόπτετε μόνοι σας.

    ❓ Μπορεί να χρειαστεί χειρουργείο;

    Ναι, αν υπάρχει πέτρα που δεν αποβάλλεται, όγκος, ή υπερπλασία προστάτη με υποτροπές. Η κυστεοσκόπηση μπορεί επίσης να γίνει διαγνωστικά και θεραπευτικά.

    ❓ Τι κάνω αν δεν βρεθεί αιτία;

    Σε ιδιοπαθή αιματουρία χωρίς άλλες παθολογικές ενδείξεις, ακολουθείται παρακολούθηση με επαναληπτικές εξετάσεις κάθε 6–12 μήνες.

    ❓ Βοηθάει η διατροφή ή το νερό;

    Ναι. Η ενυδάτωση, η αποφυγή οξαλικών και υπερβολικής πρωτεΐνης ή αλατιού, βοηθούν ιδιαίτερα σε περιπτώσεις λιθίασης ή ουρολοίμωξης.

📱 FAQ

❓ Είναι φυσιολογικό να βλέπω αίμα στα ούρα;

Όχι. Η μακροσκοπική αιματουρία είναι πάντα παθολογική και απαιτεί έλεγχο.

❓ Πονάει η αιματουρία;

Μπορεί να πονάει (π.χ. σε πέτρες) ή να είναι τελείως ασυμπτωματική (π.χ. σε καρκίνο).

❓ Τι εξετάσεις χρειάζονται;

Γενική ούρων, καλλιέργεια, υπέρηχος, κυστεοσκόπηση και εξετάσεις αίματος.

❓ Είναι επείγον;

Ναι, ιδιαίτερα η μακροσκοπική αιματουρία, η αιματουρία με πυρετό ή η αιματουρία με απόφραξη.

❓ Η αιματουρία σχετίζεται με καρκίνο;

Ναι. Είναι το πιο συχνό αρχικό σύμπτωμα του καρκίνου της κύστης και του νεφρού.

❓ Τι είναι η αιματουρία;

Η αιματουρία είναι η παρουσία αίματος στα ούρα. Διακρίνεται σε μακροσκοπική (ορατό αίμα) και μικροσκοπική (ανιχνεύεται μόνο στο μικροσκόπιο).

❓ Είναι φυσιολογικό να δω αίμα στα ούρα;

Όχι. Η αιματουρία, ακόμη και χωρίς πόνο ή συμπτώματα, απαιτεί διερεύνηση από ιατρό.

❓ Πονάει η αιματουρία;

Όχι πάντα. Πόνος μπορεί να υπάρχει σε λιθίαση ή λοίμωξη, αλλά σε όγκους μπορεί να είναι ασυμπτωματική.

❓ Ποια είναι τα πιο συχνά αίτια;

Λοιμώξεις, πέτρες, φλεγμονές, τραυματισμοί, καρκίνοι και νεφρικά νοσήματα είναι τα συχνότερα αίτια.

❓ Μπορεί να προκληθεί από φάρμακα;

Ναι, αντιπηκτικά, ασπιρίνη, κυκλοφωσφαμίδη και άλλα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν αιματουρία.

❓ Είναι επείγον;

Η μακροσκοπική αιματουρία, ειδικά με θρόμβους ή συνοδό πυρετό, θεωρείται επείγουσα κατάσταση.

❓ Ποιες εξετάσεις χρειάζονται για διάγνωση;

Γενική ούρων, μικροσκοπική εξέταση, καλλιέργεια, αιματολογικές εξετάσεις, υπερηχογράφημα, αξονική και κυστεοσκόπηση.

❓ Σχετίζεται με καρκίνο;

Η αιματουρία είναι το πιο συχνό σύμπτωμα σε καρκίνο της ουροδόχου κύστης και των νεφρών.

❓ Τι κάνω αν δω αίμα στα ούρα;

Καταγράψτε την εμφάνιση (π.χ. αν έχει πόνο, χρώμα, διάρκεια) και επισκεφθείτε άμεσα ουρολόγο ή παθολόγο.

Εμπλουτισμένη Βιβλιογραφία για την Αιματουρία

📖 Διεθνείς Πηγές:

  1. AUA Guidelines on Hematuria (2020 Update)
    🔗 https://www.auanet.org/guidelines/hematuria

  2. European Association of Urology (EAU) – Guidelines on Non–muscle-invasive Bladder Cancer
    🔗 https://uroweb.org/guidelines/non-muscle-invasive-bladder-cancer

  3. UpToDate – Overview of hematuria in adults
    🔗 https://www.uptodate.com/contents/hematuria-in-adults

  4. National Kidney Foundation – Hematuria (Blood in the Urine)
    🔗 https://www.kidney.org/atoz/content/hematuria

  5. Mayo Clinic – Blood in urine (hematuria)
    🔗 https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/blood-in-urine/symptoms-causes/syc-20353432

  6. Medscape – Hematuria Workup and Diagnosis
    🔗 https://emedicine.medscape.com/article/438262-overview

  7. NIH National Cancer Institute – Bladder Cancer
    🔗 https://www.cancer.gov/types/bladder


🇬🇷 Ελληνικές Πηγές:

  1. ΕΟΔΥ – Λοιμώξεις Ουροποιητικού Συστήματος
    🔗 https://eody.gov.gr/loimoxeis-oyropoiitikoy/

  2. Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών – Αιματουρία & Συμπτώματα Ουρολογικής Φύσης
    🔗 https://www.isathens.gr/el/ygeia/ouritiko/aimatouria.html

  3. ΕΛΙΝΥΑΕ – Πληροφορίες για τη χρήση αντιπηκτικών και τις αιμορραγικές επιπλοκές
    🔗 https://www.elinyae.gr/el/kodikes-plirofories/antipikitika

  4. Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ – Ουρολογικά Νοσήματα – Εργαστηριακές Εξετάσεις
    🔗 https://school.med.uoa.gr/ouronosis.html

  5. Ινστιτούτο Παστέρ – Λοιμώξεις και καλλιέργειες ούρων
    🔗 https://www.pasteur.gr/diagnosi/loimoxeis/

  6. Νεφρολογική Εταιρεία Ελλάδος – Οδηγίες για μικροσκοπική αιματουρία και σπειραματονεφρίτιδα
    🔗 https://www.nephrology.gr/guidelines

  7. Αρεταίειο Νοσοκομείο – Κυστεοσκόπηση: Διαγνωστική αξία
    🔗 https://www.aretaieio.uoa.gr/urology/kystoscopy.html

  8. ΓΝΑ Λαϊκό – Ουρολογικό Τμήμα: Καρκίνος κύστης και αιματουρία
    🔗 https://www.laiko.gr/ouron-karkinos




Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…



Social networks







Τηλέφωνο


2231066841

6972860905



©2023 Παντελής Αναγνωστόπουλος. All rights reserved.

X
Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμία
Privacy Overview

This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.