Παραθορμόνη (PTH) – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς
1) Τι είναι η Παραθορμόνη (PTH);
Η Παραθορμόνη (Parathyroid Hormone – PTH) είναι μια βασική ορμόνη που παράγεται από τους παραθυρεοειδείς αδένες – μικρούς αδένες που βρίσκονται πίσω από τον θυρεοειδή.
Έχει καθοριστική σημασία για τη ρύθμιση του ασβεστίου και του φωσφόρου στο αίμα, επηρεάζοντας:
- την απελευθέρωση ασβεστίου από τα οστά,
- την απορρόφηση ασβεστίου από το έντερο μέσω της βιταμίνης D,
- και την επαναρρόφηση ασβεστίου/έκκριση φωσφόρου στα νεφρά.
Με απλά λόγια, η PTH είναι ο «ρυθμιστής» του ασβεστίου στον οργανισμό. Όταν το ασβέστιο στο αίμα πέφτει, η PTH αυξάνεται για να το επαναφέρει στα φυσιολογικά επίπεδα· όταν το ασβέστιο ανεβαίνει, η PTH μειώνεται. Αυτός ο μηχανισμός είναι απαραίτητος για υγιή οστά, μύες και νευρικό σύστημα.
Η μέτρηση της PTH γίνεται με απλή αιμοληψία και συνήθως συνοδεύεται από έλεγχο ασβεστίου, φωσφόρου και βιταμίνης D για πληρέστερη εικόνα.
2) Λειτουργία και Ρόλος στον Οργανισμό
Η Παραθορμόνη είναι ο «συντονιστής» του μεταβολισμού του ασβεστίου και του φωσφόρου. Όταν το ασβέστιο του αίματος πέφτει κάτω από το φυσιολογικό, η PTH αυξάνεται για να το διορθώσει.
Δρα:
- Στα οστά: διεγείρει την απελευθέρωση ασβεστίου ώστε να ανέβουν τα επίπεδα στο αίμα.
- Στους νεφρούς: αυξάνει την επαναρρόφηση ασβεστίου και μειώνει την επαναρρόφηση φωσφόρου.
- Στο έντερο (έμμεσα): ενεργοποιεί τη βιταμίνη D ώστε να βελτιώνεται η απορρόφηση ασβεστίου από την τροφή.
Με αυτόν τον τρόπο διατηρούνται σταθερά τα επίπεδα ασβεστίου και φωσφόρου, τα οποία είναι απαραίτητα για γερά οστά, σωστή μυϊκή λειτουργία και υγιές νευρικό σύστημα.
Η ισορροπία της PTH είναι τόσο σημαντική που ακόμη και μικρές μεταβολές της μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα όπως μυϊκούς σπασμούς, αδυναμία, καρδιακές αρρυθμίες ή οστικά προβλήματα.
3) Εξέταση PTH – Πότε γίνεται
Η εξέταση PTH είναι μια απλή αιμοληψία που μετρά τη συγκέντρωση της παραθορμόνης στο αίμα.
Ζητείται όταν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο οργανισμός δεν ρυθμίζει σωστά το ασβέστιο ή τον φώσφορο.
- Διερεύνηση υπερπαραθυρεοειδισμού (π.χ. αυξημένο ασβέστιο).
- Διερεύνηση υποπαραθυρεοειδισμού (π.χ. χαμηλό ασβέστιο).
- Παρακολούθηση μετά από χειρουργική επέμβαση στους παραθυρεοειδείς.
- Έλεγχο σε χρόνια νεφρική νόσο ή διαταραχές βιταμίνης D.
Προετοιμασία: Συνήθως δεν απαιτείται νηστεία, αλλά είναι καλό να ακολουθείτε τις οδηγίες του εργαστηρίου σας. Αν παίρνετε φάρμακα που επηρεάζουν το ασβέστιο (π.χ. λίθιο, διουρητικά, κορτικοστεροειδή), ενημερώστε τον/την γιατρό ή μικροβιολόγο σας.
Συχνά η εξέταση PTH συνδυάζεται με μέτρηση ολικού/ιονισμένου ασβεστίου, φωσφόρου και βιταμίνης D για να σχηματιστεί πλήρης εικόνα του μεταβολισμού του ασβεστίου.
4) Ερμηνεία Αποτελεσμάτων
Στους περισσότερους ενήλικες κυμαίνονται περίπου στα 10–65 pg/ml (τα όρια διαφέρουν ανάλογα με το εργαστήριο).
Αυξημένες τιμές PTH μπορεί να υποδηλώνουν:
- Πρωτοπαθή ή δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.
- Χρόνια νεφρική νόσο με διαταραχή του ασβεστίου/φωσφόρου.
- Έλλειψη βιταμίνης D ή δυσαπορρόφηση ασβεστίου.
Χαμηλές τιμές PTH συνδέονται συνήθως με:
- Υποπαραθυρεοειδισμό (π.χ. μετά από χειρουργική αφαίρεση παραθυρεοειδών).
- Υπερασβεστιαιμία από άλλες αιτίες (π.χ. κακοήθειες).
- Υπερβολική πρόσληψη ασβεστίου ή βιταμίνης D.
Σε κάθε περίπτωση, η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό, τα συμπτώματα και τα συνοδά ευρήματα.
5) Παράγοντες που επηρεάζουν την PTH
Η συγκέντρωση της παραθορμόνης στο αίμα δεν εξαρτάται μόνο από τους παραθυρεοειδείς. Επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες:
- Διατροφή: Πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D (χαμηλή πρόσληψη αυξάνει την PTH).
- Νεφρική λειτουργία: Χρόνια νεφρική νόσος προκαλεί δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό.
- Φάρμακα: Λίθιο, κορτικοστεροειδή, διουρητικά, αντιεπιληπτικά μπορεί να μεταβάλλουν την PTH.
- Ηλικία & ορμονικές καταστάσεις: Η εμμηνόπαυση, η εγκυμοσύνη, ή ενδοκρινικές παθήσεις επηρεάζουν την ισορροπία ασβεστίου–φωσφόρου.
- Στάση σώματος/ώρα αιμοληψίας: Μικρές μεταβολές παρατηρούνται αν η αιμοληψία γίνει σε διαφορετική ώρα ή θέση.
Αν έχετε υψηλή ή χαμηλή PTH, ο/η γιατρός θα εξετάσει αυτούς τους παράγοντες πριν αποφασίσει για περαιτέρω έλεγχο ή θεραπεία.
6) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση PTH;
Όχι, η μέτρηση της PTH δεν απαιτεί νηστεία. Ωστόσο, συνιστάται να έχετε αποφύγει λιπαρά γεύματα και έντονη σωματική δραστηριότητα πριν την αιμοληψία.
Αν κάνετε παράλληλα εξετάσεις όπως ασβέστιο ή φώσφορο, ακολουθήστε τις οδηγίες του εργαστηρίου.
Μπορεί η βιταμίνη D να επηρεάσει την PTH;
Ναι. Η έλλειψη βιταμίνης D είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες δευτεροπαθούς υπερπαραθυρεοειδισμού.
Όταν η βιταμίνη D είναι χαμηλή, η PTH αυξάνεται για να διατηρήσει το ασβέστιο φυσιολογικό.
Η διόρθωση της βιταμίνης D μπορεί να επαναφέρει την PTH σε φυσιολογικά επίπεδα.
Σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται επανάληψη της εξέτασης;
Επανάληψη της PTH γίνεται όταν υπάρχουν μεταβαλλόμενα επίπεδα ασβεστίου, φώσφορου ή κλινικά συμπτώματα όπως οστικοί πόνοι, μυϊκές κράμπες, χρόνια νεφρική νόσος.
Ο/η γιατρός μπορεί να ζητήσει παρακολούθηση ανά τακτά διαστήματα για να αξιολογήσει τη θεραπεία ή την εξέλιξη μιας κατάστασης.
Ποια συμπτώματα μπορεί να συνδέονται με διαταραχές της PTH;
Αυξημένη PTH μπορεί να εκδηλωθεί με κόπωση, αδυναμία, αυξημένη οστική ευθραυστότητα, πέτρες στα νεφρά.
Χαμηλή PTH μπορεί να προκαλέσει μυϊκές κράμπες, μούδιασμα στα άκρα, σπασμούς ή χαμηλό ασβέστιο στο αίμα.
Αν έχετε τέτοια συμπτώματα, μιλήστε με τον/την μικροβιολόγο ή ενδοκρινολόγο σας.
Μπορώ να κάνω κάτι για να βελτιώσω τα επίπεδα της PTH μου;
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Σε ήπιες περιπτώσεις έλλειψης βιταμίνης D, αρκεί η διατροφική ενίσχυση ή συμπλήρωμα.
Σε υπερπαραθυρεοειδισμό μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική ή χειρουργική αντιμετώπιση.
Ο/η γιατρός σας θα καθορίσει το κατάλληλο πλάνο.
Επηρεάζει η εγκυμοσύνη την PTH;
Ναι, οι φυσιολογικές τιμές PTH μπορεί να είναι λίγο διαφορετικές στην εγκυμοσύνη λόγω αλλαγών στο ασβέστιο και τη βιταμίνη D.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντα από εξειδικευμένο ιατρό.
Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας εκτελούμε αξιόπιστα τη μέτρηση Παραθορμόνης (PTH) και σχετικών εξετάσεων.
Κλείστε Ραντεβού
Δείτε Όλες τις Εξετάσεις
📞 +30-22310-66841 | Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30
7) Βιβλιογραφία & Πηγές