Η μόλυνση συνήθως αποκτάται στην παιδική ηλικία μέσω στοματικής-στοματικής ή κοπρανοστοματικής μετάδοσης.

🧠 Παθογένεια – Πώς προκαλεί ασθένεια;

1. Αποίκηση του στομαχικού βλεννογόνου

2. Έκκριση ουρεάσης → τοπική αλκαλοποίηση

3. Πρόκληση φλεγμονής μέσω κυτοκινών (IL-1β, IL-8)

4. Καταστροφή βλεννογόνου → γαστρίτιδα → έλκος → πιθανή μετάλλαξη → καρκίνος στομάχου

Το H. pylori ταξινομείται από τον ΠΟΥ ως καρκινογόνος παράγοντας τύπου I.

⚠️ Συμπτώματα της Λοίμωξης με Ελικοβακτηρίδιο Πυλωρού

Πολλοί φορείς είναι ασυμπτωματικοί. Όταν υπάρχουν συμπτώματα, περιλαμβάνουν:

• Πόνο ή καύσο στην επιγαστρική χώρα

• Φούσκωμα, ναυτία, ερυγές

• Απώλεια όρεξης

• Αίσθημα βάρους μετά τα γεύματα

• Μαύρα κόπρανα (σε έλκη με αιμορραγία)

• Αναιμία (λόγω χρόνιας απώλειας αίματος)

🧪 Διαγνωστικές Εξετάσεις

✅ 1. Μη Επεμβατικές Εξετάσεις

📌 i) Urea Breath Test (Δοκιμασία αναπνοής με ουρία)

• Περιγραφή: Ο ασθενής καταπίνει ένα δισκίο ή υγρό με C13 ή C14-επισημασμένη ουρία. Αν υπάρχει H. pylori, η ουρεάση του διασπά την ουρία και παράγεται CO₂, που ανιχνεύεται στην αναπνοή.

• Πλεονεκτήματα: Πολύ υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα (95–100%).

• Ιδανικό για επιβεβαίωση εκρίζωσης μετά από θεραπεία.

• Απαιτεί αποφυγή PPI (αναστολείς αντλίας πρωτονίων) / αντιβιοτικών για τουλάχιστον 2 εβδομάδες.

📌 ii) Κοπρανολογική Ανίχνευση Αντιγόνου (Stool Antigen Test)

• Περιγραφή: Ανίχνευση αντιγόνων του H. pylori στα κόπρανα.

• Πλεονεκτήματα: Εύκολη, γρήγορη, χαμηλό κόστος.

• Μειονεκτήματα: Λιγότερο αξιόπιστη αν χρησιμοποιούνται PPI (αναστολείς αντλίας πρωτονίων) ή αντιβιοτικά.

📌 iii) Ορολογική Εξέταση (Αντισώματα IgG στο αίμα)

• • Περιγραφή: Ανίχνευση IgG αντισωμάτων έναντι H. pylori.

  • Πλεονεκτήματα: Δείχνει ιστορικό έκθεσης.

  • Μειονεκτήματα: Δεν ξεχωρίζει μεταξύ ενεργού και παλιάς λοίμωξης – δεν συνιστάται για διάγνωση ή επανέλεγχο μετά θεραπεία.

Τα IgM αντισώματα έναντι του Ελικοβακτηριδίου του Πυλωρού (H. pylori) αποτελούν έναν δείκτη πρώιμης (πρόσφατης) λοίμωξης, αλλά δεν χρησιμοποιούνται συχνά στην κλινική πράξη, κυρίως για τους εξής λόγους:

 IgM Αντισώματα H. pylori – Τι δείχνουν;

• • • Τα IgM είναι τα πρώτα αντισώματα που παράγει το ανοσοποιητικό σύστημα σε απάντηση σε μια πρωτογενή λοίμωξη.

    • Ανιχνεύσιμα μερικές ημέρες έως εβδομάδες μετά τη μόλυνση.

    • Σε θεωρητικό επίπεδο, η παρουσία αντι-H. pylori IgM θα σήμαινε πρόσφατη λοίμωξη, σε αντίθεση με τα IgG, που δείχνουν παλαιά ή χρόνια έκθεση.

🔬 Πρακτικά Χαρακτηριστικά

⚠️ Γιατί δεν χρησιμοποιούνται ευρέως;

1. ❌ Χαμηλή ευαισθησία και ειδικότητα
   Δεν μπορούν να διαχωρίσουν με ακρίβεια πρόσφατη από παλαιότερη έκθεση λόγω επικαλυπτόμενων χρόνων ανίχνευσης.

2. ❌ Η λοίμωξη είναι συνήθως χρόνια
   Στους περισσότερους ασθενείς, η μόλυνση εγκαθίσταται από την παιδική ηλικία και είναι χρόνια, όχι οξεία.

3. ❌ Δεν βοηθούν στον επανέλεγχο μετά θεραπεία
   Όπως και τα IgG, δεν εξαφανίζονται άμεσα μετά την εκρίζωση → μη χρήσιμα για έλεγχο αποτελεσματικότητας.

✅ Πότε μπορεί να ζητηθούν;

• Σε ερευνητικό πλαίσιο ή σε παιδιά/νεαρούς ασθενείς με ύποπτη πρόσφατη λοίμωξη και χωρίς προηγούμενη έκθεση.

• Όταν δεν είναι διαθέσιμες άλλες εξετάσεις (UBT, κοπρανολογική).

🧾 Συμπέρασμα

🔴 Τα IgM αντισώματα έναντι H. pylori δεν αποτελούν αξιόπιστο δείκτη διάγνωσης ή παρακολούθησης.
✅ Η Urea Breath Test, η κοπρανολογική ανίχνευση αντιγόνου και οι ενδοσκοπικές μέθοδοι θεωρούνται σαφώς ανώτερες.

🔍 2. Ενδοσκοπικές (Επεμβατικές) Εξετάσεις

Εκτελούνται κατά τη γαστροσκόπηση όταν υπάρχουν επιπλοκές ή διαγνωστικά διλήμματα.

📌 i) Ταχεία Δοκιμασία Ουρεάσης (Rapid Urease Test – CLO test)

• Περιγραφή: Βιοψία από το στόμαχο τοποθετείται σε ειδικό υλικό που αλλάζει χρώμα εάν υπάρχει ουρεάση.

• Χρόνος: 1-24 ώρες.

• Ακρίβεια: Πολύ καλή, αν δεν έχουν ληφθεί PPI/αντιβιοτικά.

📌 ii) Ιστολογική Εξέταση (Βιοψία)

• Περιγραφή: Άμεση παρατήρηση του H. pylori σε δείγμα στομαχικού βλεννογόνου (χρώσεις όπως Giemsa, H&E).

• Πλεονεκτήματα: Ταυτόχρονος έλεγχος για ατροφία, metaplasia, δυσπλασία.

• Απαραίτητο σε ύποπτες βλάβες.

📌 iii) Καλλιέργεια H. pylori

• Περιγραφή: Καλλιέργεια βακτηρίου από βιοψία.

• Χρήση: Ανίχνευση αντοχής στα αντιβιοτικά.

• Δύσκολη, απαιτεί ειδικά εργαστήρια.

📌 iv) PCR / Μοριακή Ανίχνευση

• Περιγραφή: Ανίχνευση γονιδιακού υλικού (DNA) του H. pylori.

• Πλεονεκτήματα: Υψηλή ευαισθησία, εντοπισμός αντοχής (π.χ. στα μακρολίδια).

• Διαθεσιμότητα: Περιορισμένη σε πολλά εργαστήρια.

📊 Πίνακας με Σύγκριση Εξετάσεων

💊 Θεραπεία για Helicobacter pylori – Τι ισχύει σήμερα;

Η εκρίζωση του H. pylori είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις:

• Πεπτικού έλκους (στομάχου ή δωδεκαδακτύλου)

• Χρόνιας ενεργού γαστρίτιδας

• MALT λεμφώματος

• Οικογενειακού ιστορικού καρκίνου στομάχου

• Δυσπεπτικών συμπτωμάτων και θετικής δοκιμής

📦 Βασικά Θεραπευτικά Σχήματα

Η θεραπεία διαρκεί 10–14 ημέρες και περιλαμβάνει:

• Αναστολέα αντλίας πρωτονίων (PPI, π.χ. ομεπραζόλη, εσομεπραζόλη)

• Συνδυασμό 2 ή 3 αντιβιοτικών

• Ενίοτε βισμούθιο (αντιμικροβιακή δράση)

🧪 Πρώτης γραμμής θεραπεία – Τετραπλό Σχήμα με Βισμούθιο (BQT)

PPI + Bismuth + Τετρακυκλίνη + Μετρονιδαζόλη
Διάρκεια: 10–14 ημέρες
Επιτυχία: >85%

📌 Χρήσιμο σε περιοχές με αντοχή στην κλαριθρομυκίνη ή αποτυχία προηγούμενης θεραπείας.

🧪 Τετραπλό σχήμα χωρίς βισμούθιο (Concomitant)

PPI + Κλαριθρομυκίνη + Αμοξυκιλλίνη + Μετρονιδαζόλη

• Αποτελεσματικό σε μέτρια αντοχή στην κλαριθρομυκίνη

• Ευκολότερη συμμόρφωση από το BQT

🔁 Διαδοχική Θεραπεία (Sequential Therapy)

Ημέρες 1–5: PPI + Αμοξυκιλλίνη
Ημέρες 6–10: PPI + Κλαριθρομυκίνη + Μετρονιδαζόλη

📌 Δεν συνιστάται πλέον ως πρώτη επιλογή σε περιοχές με >15% αντοχή.

📉 Ανθεκτικότητα – Ένα αυξανόμενο πρόβλημα

✅ Η καλλιέργεια με αντιβιόγραμμα ή μοριακή ανάλυση αντοχής (PCR) θεωρείται ιδανική πριν την επαναθεραπεία.

🔁 Τι γίνεται σε αποτυχία θεραπείας;

Η επανεξέταση γίνεται 4–6 εβδομάδες μετά τη θεραπεία με Urea Breath Test ή κοπρανολογική δοκιμασία.

Επαναθεραπεία – επιλογές:

1. Bismuth-based τετραπλό σχήμα (αν δεν έχει ήδη δοκιμαστεί)

2. Λεβοφλοξασίνη-based σχήμα:

   • PPI + Λεβοφλοξασίνη + Αμοξυκιλλίνη

3. Κατευθυνόμενη θεραπεία μετά από αντιβιόγραμμα

📌 Μέγιστος αριθμός αποτυχιών: 2 πριν την καλλιέργεια ή PCR

👶 Παιδιά και H. pylori – Θεραπεία

• Γίνεται μόνο όταν υπάρχει συμπτωματολογία + επιβεβαίωση

• Αμοξυκιλλίνη + Κλαριθρομυκίνη + PPI (ανάλογα με βάρος/ηλικία)

• Απαιτείται συμβουλή παιδογαστρεντερολόγου

• Συχνός επανέλεγχος

🤰 Εγκυμοσύνη και H. pylori – Προσοχή

• • Δεν συνιστάται θεραπεία στο 1ο τρίμηνο

  • Αν υπάρχει σοβαρή ανάγκη (π.χ. έλκος με αιμορραγία), χρησιμοποιούνται μόνο επιτρεπτά φάρμακα (PPI, αμοξυκιλλίνη – όχι κλαριθρομυκίνη)

  • Συνήθως η θεραπεία αναβάλλεται για μετά τον τοκετό

📊  Πίνακας – Συγκριτικά Σχήματα

🥦 Διατροφή και Helicobacter pylori – Ποιος είναι ο ρόλος της;

Αν και η διατροφή δεν εξαλείφει το H. pylori, μπορεί να συμβάλει:

• Στη μείωση των συμπτωμάτων (όπως καούρα, πόνος, φούσκωμα)

• Στην προστασία του γαστρικού βλεννογόνου

• Στη βελτίωση της ανταπόκρισης στη θεραπεία

• Στην πρόληψη υποτροπής ή επιδείνωσης γαστρίτιδας/έλκους

✅ Τροφές με Θετική Επίδραση

🚫 Τροφές που Καλό Είναι να Αποφεύγονται

🍽️ Διατροφικές Συμβουλές για Άτομα με H. pylori

• 🔹 Μικρά και συχνά γεύματα (5–6 την ημέρα)

• 🔹 Μάσηση αργή και σωστή

• 🔹 Αποφυγή φαγητού πριν τον ύπνο (τουλάχιστον 2 ώρες)

• 🔹 Όχι πολύ ζεστά φαγητά/ποτά

• 🔹 Ενυδάτωση με νερό, όχι ανθρακούχα ή ξινά

🧬 Προβιοτικά – Πόσο βοηθούν;

Μελέτες δείχνουν ότι η λήψη προβιοτικών (ιδίως Lactobacillus και Saccharomyces boulardii):

✅ Μειώνει τις ανεπιθύμητες ενέργειες της θεραπείας
✅ Βελτιώνει τα ποσοστά εκρίζωσης
✅ Ενισχύει τη μικροβιακή ισορροπία

📌 Ιδανικά: 1 κεσεδάκι γιαούρτι με ζωντανούς μικροοργανισμούς ημερησίως ή κατάλληλο συμπλήρωμα (προ συμβουλή γιατρού).

👶 Παιδιά με H. pylori – Διατροφικές Οδηγίες

• Ενίσχυση διατροφής με προβιοτικά, μπρόκολο, γιαούρτι

• Περιορισμός ζάχαρης και κατεργασμένων τροφών

• Συστηματικό πρόγραμμα γευμάτων για αποφυγή καούρας

• Αποφυγή αλμυρών σνακ, fast food, και αναψυκτικών

🤰 Εγκυμοσύνη και H. pylori – Τι να προσέξω;

• Δεν δίδεται θεραπεία H. pylori στο 1ο τρίμηνο, εκτός ανάγκης

• Διατροφή με αντιφλεγμονώδη τρόφιμα (λάδι, γιαούρτι, βρώμη)

• Πολλά μικρά γεύματα για αποφυγή ναυτίας

• Αποφυγή καφέ και ερεθιστικών τροφών

🧓 Ηλικιωμένοι και H. pylori – Ιδιαίτερη μέριμνα

• • Συχνή έλλειψη Β12 λόγω ατροφικής γαστρίτιδας

  • Συμπληρωματική χορήγηση βιταμινών (κατόπιν ιατρικής οδηγίας)

  • Ελαφριά, εύπεπτη διατροφή

  • Παρακολούθηση αναιμίας και σιδήρου

📋  Φιλικές & Εχθρικές Τροφές

🤰 H. pylori και Εγκυμοσύνη

Η λοίμωξη στην κύηση συνδέεται με:

• Επιπλοκές όπως υπερέμεση, σιδηροπενία, καθυστέρηση ανάπτυξης εμβρύου

• Απαγορεύεται η θεραπεία με κλασικά αντιβιοτικά στο 1ο τρίμηνο

✅ Συνιστάται διατροφική υποστήριξη και θεραπεία μετά τον τοκετό, εκτός αν υπάρχουν επείγοντα συμπτώματα.

👶 Παιδιά και H. pylori

Στα παιδιά η λοίμωξη είναι συνήθως ασυμπτωματική.

📌 Έλεγχος ενδείκνυται:

• Αν υπάρχει χρόνια γαστρεντερική συμπτωματολογία

• Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου στομάχου

🧬 Ανθεκτικότητα – Ένα αυξανόμενο πρόβλημα

Η κατάχρηση αντιβιοτικών έχει οδηγήσει σε ανθεκτικά στελέχη H. pylori: