🧪 Τι είναι η Εξέταση PCR;
Η εξέταση PCR (Polymerase Chain Reaction – Αλυσιδωτή Αντίδραση Πολυμεράσης) είναι μια μοριακή διαγνωστική τεχνική που επιτρέπει την ανίχνευση γενετικού υλικού (DNA ή RNA) παθογόνων μικροοργανισμών, όπως ιοί, βακτήρια και παράσιτα.
Χρησιμοποιείται ευρέως για:
Διάγνωση ιογενών λοιμώξεων (COVID-19, γρίπη, HIV, HPV)
Ανίχνευση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (χλαμύδια, γονόρροια)
Μοριακή ταυτοποίηση βακτηρίων και μυκήτων
Προγεννητικό έλεγχο και γενετικές μεταλλάξεις
🔬 Πώς Λειτουργεί η Μέθοδος PCR;
Η μέθοδος βασίζεται στην ενίσχυση (amplification) συγκεκριμένων περιοχών DNA ή RNA. Περιλαμβάνει:
Απομόνωση του γενετικού υλικού
Αναστροφή RNA σε DNA (σε RT-PCR)
Ενίσχυση με θερμοκυκλώσεις (denaturation – annealing – extension)
Ανίχνευση μέσω φθορισμού ή γέλης
➡️ Η PCR μπορεί να εντοπίσει ακόμη και πολύ χαμηλές ποσότητες του παθογόνου.
| 🧪 Κατηγορία | 📍 Παράδειγμα Χρήσης |
|---|---|
| Ιώσεις | COVID-19, Ηπατίτιδα C, CMV, EBV, Γρίπη |
| Βακτήρια | Χλαμύδια, Γονόρροια, Φυματίωση |
| Μύκητες | Candida spp., Aspergillus spp. |
| Γενετικές Παθήσεις | Κυστική Ίνωση, Θαλασσαιμία, BRCA, CFTR |
| Ογκολογικός Έλεγχος | BCR-ABL, KRAS, EGFR, HER2 |
| Προγεννητικός Έλεγχος | NIPT, Τρισωμία 21, 18, 13 |
| Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα | HPV, HSV, Χλαμύδια, Γονόρροια |
🧠 Πλεονεκτήματα της PCR
✅ Υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα
✅ Ανίχνευση ενεργής λοίμωξης
✅ Ταχύτητα (αποτελέσματα σε 2–24 ώρες)
✅ Μικρή ποσότητα δείγματος
✅ Κατάλληλη για screening και επιβεβαίωση
💉 Πώς Γίνεται η Λήψη του Δείγματος;
🔹 Ρινοφαρυγγικό ή στοματοφαρυγγικό επίχρισμα (συχνό σε ιούς)
🔹 Ούρα ή τραχηλικό δείγμα (STD)
🔹 Αίμα (για ιούς ή γονιδιακή ανάλυση)
🔹 Σάλιο (σε κάποιες περιπτώσεις, π.χ. COVID-19)
➡️ Η διαδικασία είναι ανώδυνη και διαρκεί λίγα λεπτά.
🧫 PCR και COVID-19
Η PCR για COVID-19 αποτέλεσε χρυσό κανόνα στη διάγνωση της λοίμωξης. Ανιχνεύει το RNA του SARS-CoV-2 και είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος έναντι των rapid tests.
Ενδείξεις:
Συμπτωματικοί ασθενείς
Επαφές κρουσμάτων
Ταξιδιωτική απαίτηση
Προεγχειρητικός έλεγχος
🦠 PCR σε Άλλες Λοιμώξεις
Εκτός από COVID-19, η PCR εφαρμόζεται ευρέως για:
| Λοίμωξη | Εξέταση PCR |
| ——— | ————————– |
| Γρίπη A/B | Φαρυγγικό επίχρισμα |
| Χλαμύδια | Ούρα ή κολπικό δείγμα |
| CMV, EBV | Αίμα (DNA) |
| HPV | PCR υλικού από τον τράχηλο |
| HIV | RNA PCR για επιβεβαίωση |
⏱️ Χρόνος Αποτελεσμάτων & Ακρίβεια
📅 Συνήθως διαθέσιμο σε 2–24 ώρες
🔍 Ακρίβεια > 95%
📦 Δείγμα αποστέλλεται σε εξειδικευμένο εργαστήριο
💰 Κόστος PCR στην Ελλάδα
Το κόστος εξαρτάται από:
🔹 Τον τύπο της εξέτασης (π.χ. COVID vs CMV vs HPV)
🔹 Δημόσιο ή ιδιωτικό εργαστήριο
🔹 Ασφαλιστική κάλυψη
Εξέταση Ενδεικτική Τιμή (€) PCR COVID-19 25–50 € PCR HPV 50–90 € PCR Χλαμύδια 40–60 € PCR για CMV/EBV 60–100 € Γονιδιακές PCR 100–250 € ❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🔬 Τι είναι η εξέταση PCR;
Η PCR (Polymerase Chain Reaction) είναι μια μοριακή τεχνική που ανιχνεύει γενετικό υλικό από ιούς, βακτήρια ή κύτταρα του ίδιου του οργανισμού. Χρησιμοποιείται για τη διάγνωση λοιμώξεων, γονιδιακών ανωμαλιών και καρκίνων.
🧫 Πότε χρειάζεται η PCR;
Η εξέταση PCR ενδείκνυται όταν υπάρχει υποψία για ενεργή λοίμωξη (π.χ. COVID-19, CMV, HIV), για έλεγχο σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων ή για γενετική διάγνωση. Επίσης χρησιμοποιείται ευρέως στον προγεννητικό έλεγχο.
🧪 Είναι πιο ακριβής από rapid test;
Ναι. Η PCR έχει ευαισθησία >95% και μπορεί να εντοπίσει πολύ χαμηλά φορτία παθογόνων, κάτι που τα rapid test δεν καταφέρνουν πάντα.
👶 Μπορεί να γίνει PCR σε παιδιά ή βρέφη;
Ναι, η PCR είναι ασφαλής για όλες τις ηλικίες. Απλώς απαιτείται κατάλληλη δειγματοληψία (ρινοφαρυγγικό επίχρισμα ή ούρα ανάλογα την περίπτωση).
📅 Πόσος χρόνος χρειάζεται για τα αποτελέσματα;
Συνήθως 2–24 ώρες, ανάλογα το εργαστήριο και το είδος της εξέτασης. Κάποιες PCR (π.χ. COVID) δίνονται ακόμα και σε 1 ώρα.
📍 Πού γίνεται η PCR;
Σε εξειδικευμένα μικροβιολογικά εργαστήρια, δημόσια νοσοκομεία, ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα και, για κάποιες εφαρμογές, ακόμα και κατ’ οίκον.
💉 Πονάει η λήψη δείγματος;
Η δειγματοληψία είναι συνήθως ανώδυνη. Το ρινοφαρυγγικό επίχρισμα μπορεί να είναι ελαφρώς ενοχλητικό, αλλά όχι επώδυνο.
💸 Πόσο κοστίζει η εξέταση PCR;
Το κόστος ποικίλλει: για COVID-19 είναι συνήθως 25–50€, ενώ για γονιδιακές εξετάσεις PCR μπορεί να φτάσει τα 200€ ή και περισσότερο.
🧬 Ποιες παθήσεις ανιχνεύονται με PCR;
COVID-19, γρίπη A/B, HIV, HPV, CMV, EBV, χλαμύδια, γονόρροια, ηπατίτιδες, φυματίωση, μυκοβακτηρίδια, γονιδιακές μεταλλάξεις (π.χ. BRCA, CFTR), καρκινικοί δείκτες (KRAS, EGFR).
👩⚕️ Χρειάζεται προετοιμασία;
Όχι πάντα. Σε γενικές γραμμές, δεν απαιτείται νηστεία. Αν η εξέταση γίνεται σε αίμα, ενδέχεται να σας ζητηθούν ορισμένες προφυλάξεις.
🧪 Ποια είναι η διαφορά RT-PCR και PCR;
Η RT-PCR (Reverse Transcription PCR) αφορά την αναστροφή RNA σε DNA πριν την ενίσχυση, και χρησιμοποιείται για ιούς RNA όπως ο SARS-CoV-2. Η απλή PCR αφορά απευθείας ενίσχυση DNA.
🧭 Είναι η PCR κατάλληλη για screening ή μόνο για επιβεβαίωση;
Είναι κατάλληλη και για τα δύο, με εξαιρετική ακρίβεια. Χρησιμοποιείται τόσο σε προληπτικό έλεγχο (π.χ. HPV screening), όσο και για διάγνωση ενεργού λοίμωξης.
🏥 Καλύπτεται η PCR από το ΕΟΠΥΥ ή ιδιωτική ασφάλεια;
Σε ορισμένες περιπτώσεις ναι (π.χ. COVID-19 με ιατρική ένδειξη, προγεννητικός έλεγχος με παραπεμπτικό). Ιδιωτικές ασφάλειες ενδέχεται να καλύπτουν μοριακές εξετάσεις βάσει συμβολαίου.
📚 Βιβλιογραφία
CDC – PCR Testing for COVID-19 (Centers for Disease Control and Prevention)
NCBI – PCR: Molecular Biology Techniques (Molecular Cell Biology, 4th edition)
ΕΟΔΥ – Οδηγίες για Εργαστηριακό Έλεγχο με PCR για COVID-19
WHO – COVID-19 Diagnostic Testing (PCR vs Antigen)
Mayo Clinic – PCR Test: What You Need to Know
LabTestsOnline – PCR Test Overview
NHGRI (NIH) – What is PCR? (Genome.gov)
Nature Medicine – Evaluation of PCR Sensitivity for SARS-CoV-2
Υπουργείο Υγείας – Συστάσεις για PCR και Rapid Tests στην Ελλάδα
Bio-Rad Laboratories – PCR Applications and Protocols
📚 Εξειδικευμένη Βιβλιογραφία για HPV, CMV και BRCA PCR
WHO – Guidelines for Screening and Treatment of Cervical Pre-Cancer Lesions Using HPV Testing
NCBI – Human Papillomavirus DNA Testing: Role of PCR in Diagnosis and Typing
CDC – Cytomegalovirus (CMV) Testing and Diagnosis (PCR in Congenital CMV)
UpToDate – Congenital CMV: Diagnosis and Role of PCR in Neonates
BRCA1 and BRCA2 Genetic Testing via PCR and Sequencing – Review Article (PubMed Central)
National Cancer Institute – BRCA1/2 Testing Overview and PCR Techniques
GeneTests – Detailed Protocols for BRCA1/2 Mutation Analysis via PCR
📚 Ελληνικές Επιστημονικές Πηγές για PCR
ΕΟΔΥ – Διαγνωστικός Έλεγχος για COVID-19 με PCR: Κατευθυντήριες Οδηγίες
Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) – Εκπαιδευτικό Υλικό για Μοριακές Τεχνικές (PCR)
Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών – PCR Test: Πότε Ενδείκνυται και Τι Πρέπει να Ξέρετε
ΕΟΠΥΥ – Εγκύκλιοι για Κάλυψη Εξετάσεων PCR COVID-19, HPV και CMV
Ελληνικό Υπουργείο Υγείας – Οδηγίες Εργαστηριακής Ανίχνευσης με PCR (PDF)
MedLabNews.gr – PCR: Τι Είναι και Πού Χρησιμοποιείται στην Ιατρική Πράξη (Ελληνικό Άρθρο)
Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος – Οδηγίες για τη Χρήση PCR σε COVID-19 (PDF)
Εθνικό Κέντρο Αντικαρκινικής Έρευνας – Χρήση PCR στον Έλεγχο BRCA1/2
