εξετάσεις-αιματος-για-παχυσαρκία-1200x800.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

29/Oct/2025

🩸 Εξετάσεις Αίματος για Παχυσαρκία – Φιλικός Οδηγός για Ασθενείς

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι η Παχυσαρκία;
2️⃣ Γιατί χρειάζονται εξετάσεις αίματος;
3️⃣ Βασικές Εξετάσεις για όλους
4️⃣ Ορμονικός έλεγχος
5️⃣ Έλεγχος Θυρεοειδούς
6️⃣ Ινσουλίνη, Αντίσταση & Σάκχαρο
7️⃣ Λιπιδαιμικό προφίλ & ήπαρ
8️⃣ Βιταμίνες & ιχνοστοιχεία
9️⃣ Παχυσαρκία στα παιδιά – Τι να ελέγξετε
🔟 Πώς ερμηνεύονται τα αποτελέσματα
11️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
12️⃣ Κλείστε Εξέταση
13️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

1️⃣ Τι είναι η Παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία είναι χρόνια και πολυπαραγοντική νόσος που χαρακτηρίζεται από υπερβολική εναπόθεση λίπους στο σώμα, η οποία επηρεάζει αρνητικά την υγεία και το προσδόκιμο ζωής.
Δεν πρόκειται απλώς για αισθητικό θέμα, αλλά για μεταβολική διαταραχή που σχετίζεται με σημαντικές επιπλοκές.

ℹ️ Ορισμός κατά Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ):
Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) ≥ 30 kg/m² ορίζεται ως παχυσαρκία.
Τιμές 25–29.9 kg/m² χαρακτηρίζονται ως υπέρβαροι.
Ο ΔΜΣ υπολογίζεται ως βάρος (kg) / ύψος² (m²).

Η παχυσαρκία επηρεάζει σχεδόν κάθε σύστημα του οργανισμού. Αυξάνει τον κίνδυνο για:

σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
υπέρταση και καρδιοπάθεια
λιπώδη διήθηση ήπατος
ορμονικές διαταραχές (π.χ. σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών)
αποφρακτική άπνοια ύπνου και αρθρίτιδα

⚠️ Ιατρική σημασία: Η παχυσαρκία θεωρείται πλέον χρόνιο νόσημα και όχι αποτέλεσμα έλλειψης θέλησης.
Η διάγνωση και η αντιμετώπιση της απαιτούν ιατρική αξιολόγηση, διατροφική καθοδήγηση και εργαστηριακό έλεγχο.

Ο εντοπισμός των αιτιών γίνεται με συνδυασμό εξετάσεων αίματος που ελέγχουν τον θυρεοειδή, τις ορμόνες, τον μεταβολισμό και τις βιταμίνες.
Μέσω αυτών εντοπίζονται παράγοντες που επιβραδύνουν τον μεταβολισμό και καθιστούν δύσκολη την απώλεια βάρους.

💬 Παράδειγμα: Ένα άτομο με υψηλή ινσουλίνη και φυσιολογικό σάκχαρο μπορεί να έχει ήδη ινσουλινοαντίσταση – στάδιο πριν από τον διαβήτη, που δυσκολεύει την απώλεια λίπους.

Η σωστή εργαστηριακή διερεύνηση επιτρέπει την εξατομίκευση της θεραπείας: επιλογή κατάλληλης διατροφής, φαρμακευτικής αγωγής ή ορμονικής ρύθμισης, με στόχο τη βελτίωση της υγείας και όχι απλώς της εμφάνισης.

2️⃣ Γιατί Χρειάζονται Εξετάσεις Αίματος στην Παχυσαρκία;

Η παχυσαρκία δεν είναι πάντα αποτέλεσμα μόνο υπερφαγίας. Πίσω της μπορεί να κρύβονται ορμονικές, μεταβολικές ή γενετικές διαταραχές που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί την ενέργεια.
Οι εξετάσεις αίματος βοηθούν να εντοπιστούν αυτές οι αιτίες και να επιλεγεί η κατάλληλη αντιμετώπιση.

📋 Σκοπός του αιματολογικού ελέγχου:
Να αξιολογηθεί η συνολική μεταβολική και ορμονική κατάσταση, να ανιχνευθούν έγκαιρα επιπλοκές και να καθοδηγηθεί η θεραπεία απώλειας βάρους με ασφάλεια.

🔹 Τι μπορεί να αποκαλύψουν οι εξετάσεις

Ορμονικές διαταραχές (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο Cushing)
Διαταραχή σακχάρου (ινσουλινοαντίσταση, προδιαβήτης)
Δυσλιπιδαιμία (αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL)
Φλεγμονή ή λιπώδης διήθηση ήπατος
Ανεπάρκεια βιταμινών, σιδήρου ή ιχνοστοιχείων

🔹 Πότε πρέπει να γίνονται

Σε κάθε άτομο με ΔΜΣ ≥ 30 ή με αυξημένη περίμετρο μέσης (>102 cm για άνδρες, >88 cm για γυναίκες)
Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, υπέρτασης ή καρδιοπάθειας
Όταν υπάρχει κόπωση, υπνηλία, αδικαιολόγητη αύξηση βάρους ή δυσκολία απώλειας κιλών

💡 Παράδειγμα: Ένα άτομο με φυσιολογικό σάκχαρο αλλά υψηλή ινσουλίνη μπορεί να έχει ινσουλινοαντίσταση.
Η ανίχνευση αυτού του σταδίου προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη και διευκολύνει την απώλεια βάρους.

Οι εξετάσεις αίματος δεν είναι μόνο διαγνωστικές αλλά και εργαλείο παρακολούθησης.
Μετά από απώλεια βάρους, αλλαγή διατροφής ή θεραπεία, δείχνουν αν ο μεταβολισμός και οι ορμόνες επανέρχονται σε ισορροπία.

⚕️ Συνοπτικά:
Ο αιματολογικός έλεγχος στην παχυσαρκία βοηθά:

Στην αναγνώριση μεταβολικών ανωμαλιών
Στην εξατομίκευση της θεραπευτικής προσέγγισης
Στην πρόληψη επιπλοκών όπως διαβήτης, υπέρταση και λιπώδες ήπαρ

3️⃣ Βασικές Εξετάσεις για Όλους

Ο αρχικός αιματολογικός έλεγχος στην παχυσαρκία στοχεύει στη συνολική αξιολόγηση της υγείας και του μεταβολισμού.
Οι παρακάτω εξετάσεις αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία οικοδομείται κάθε περαιτέρω διερεύνηση.

📋 Τι ελέγχουν οι βασικές εξετάσεις:
Την αιματολογική κατάσταση, τη λειτουργία των νεφρών και του ήπατος, τα επίπεδα σακχάρου και λιπιδίων, καθώς και την παρουσία φλεγμονής.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Τι Ελέγχει	Σημασία στην Παχυσαρκία
Γενική αίματος	Αιμοσφαιρίνη, αιματοκρίτης, λευκά, αιμοπετάλια	Αποκλείει αναιμία, λοίμωξη ή φλεγμονή
Γλυκόζη νηστείας	Επίπεδα σακχάρου μετά από 8–10 ώρες νηστείας	Εντοπίζει προδιαβήτη ή διαβήτη τύπου 2
Ουρία – Κρεατινίνη	Δείκτες νεφρικής λειτουργίας	Η παχυσαρκία επιβαρύνει τους νεφρούς και αυξάνει τον κίνδυνο χρόνιας νόσου
SGOT (AST), SGPT (ALT)	Ηπατικά ένζυμα	Αύξηση μπορεί να δείχνει λιπώδη διήθηση ήπατος (NAFLD)
Ουρικό οξύ	Προϊόν διάσπασης πουρινών	Αυξημένο σε παχυσαρκία, σχετίζεται με ουρική αρθρίτιδα και υπέρταση
Χοληστερόλη, LDL, HDL, Τριγλυκερίδια	Λιπιδαιμικό προφίλ	Αξιολόγηση καρδιομεταβολικού κινδύνου
ΤΚΕ ή CRP	Δείκτες φλεγμονής	Η χρόνια φλεγμονή συνοδεύει την παχυσαρκία και αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας

⚠️ Σημαντικό: Αν διαπιστωθούν παθολογικές τιμές σε γλυκόζη, ηπατικά ένζυμα ή λιπίδια, απαιτείται περαιτέρω ορμονικός και μεταβολικός έλεγχος.

Οι παραπάνω εξετάσεις είναι το πρώτο και ουσιαστικό βήμα για τη χαρτογράφηση της μεταβολικής κατάστασης κάθε ατόμου με αυξημένο βάρος.

4️⃣ Ορμονικός Έλεγχος στην Παχυσαρκία

Οι ορμόνες ελέγχουν τον ρυθμό μεταβολισμού, την πείνα και την αποθήκευση λίπους.
Ακόμη και μικρές αποκλίσεις μπορούν να προκαλέσουν αύξηση βάρους ή να δυσκολέψουν την απώλειά του.
Ο ορμονικός έλεγχος εντοπίζει δυσλειτουργίες που ευθύνονται για την παχυσαρκία ή συνυπάρχουν με αυτήν.

📌 Ενδεικτικές ορμόνες που πρέπει να αξιολογούνται:
Κορτιζόλη, Ινσουλίνη, Λεπτίνη, Θυρεοειδικές Ορμόνες, DHEA-S, Οιστρογόνα, Προγεστερόνη, Τεστοστερόνη.

🔹 Κορτιζόλη

Η κορτιζόλη είναι η ορμόνη του στρες. Αυξημένες τιμές προκαλούν συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, αυξημένη όρεξη και αυξημένο σάκχαρο.
Η μέτρηση γίνεται σε αίμα, σάλιο ή ούρα 24ώρου. Αν είναι υψηλή, μπορεί να υποδεικνύει σύνδρομο Cushing.

🔹 Ινσουλίνη

Η ινσουλίνη ελέγχει τη μεταφορά της γλυκόζης στα κύτταρα.
Σε παχυσαρκία μπορεί να είναι αυξημένη, προκαλώντας ινσουλινοαντίσταση και δυσκολία απώλειας βάρους.
Η μέτρηση ινσουλίνης νηστείας και ο υπολογισμός του HOMA-IR είναι καθοριστικά.

🔹 Λεπτίνη και Γκρελίνη

Η λεπτίνη παράγεται από τα λιποκύτταρα και ενημερώνει τον εγκέφαλο ότι έχει επέλθει κορεσμός.
Σε χρόνια παχυσαρκία υπάρχει αντίσταση στη λεπτίνη, με αποτέλεσμα επίμονη πείνα.
Η γκρελίνη, αντίθετα, διεγείρει την όρεξη. Οι τιμές της συχνά αυξάνονται μετά από δίαιτες και οδηγούν σε επαναπρόσληψη βάρους.

🔹 Φύλο και ορμόνες αναπαραγωγής

Γυναίκες: Ανδρογόνα, DHEA-S, Οιστραδιόλη, Προγεστερόνη – χρήσιμες για διάγνωση συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
Άνδρες: Τεστοστερόνη και SHBG – η χαμηλή τεστοστερόνη σχετίζεται με αυξημένο λίπος και μειωμένη ενέργεια.

🔹 Θυρεοειδικές ορμόνες

Η TSH και η FT4 δείχνουν αν υπάρχει υποθυρεοειδισμός, που επιβραδύνει τον μεταβολισμό.
Ακόμη και ήπιες αυξήσεις της TSH μπορεί να σχετίζονται με δυσκολία στη ρύθμιση του βάρους.

💡 Συνοπτικά: Ο ορμονικός έλεγχος είναι απαραίτητος όταν υπάρχει:

Ανεξήγητη αύξηση βάρους ή κοιλιακού λίπους
Κόπωση, υπνηλία ή διαταραχή περιόδου
Ανεπιτυχής απώλεια κιλών παρά σωστή δίαιτα

Η διόρθωση ορμονικών διαταραχών (π.χ. θυροξίνη για υποθυρεοειδισμό ή μετφορμίνη για PCOS) μπορεί να επαναφέρει τον μεταβολισμό σε φυσιολογικά επίπεδα και να διευκολύνει την απώλεια βάρους.

5️⃣ Έλεγχος Θυρεοειδούς

Ο θυρεοειδής αδένας παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού.
Η μειωμένη του λειτουργία (υποθυρεοειδισμός) οδηγεί σε βραδύ μεταβολισμό, κατακράτηση υγρών και αύξηση βάρους.
Γι’ αυτό ο έλεγχος του θυρεοειδούς είναι από τα πρώτα βήματα σε κάθε διερεύνηση παχυσαρκίας.

⚕️ Τι προκαλεί ο υποθυρεοειδισμός:
Αύξηση βάρους, κόπωση, ψυχρότητα, ξηρό δέρμα, πτώση μαλλιών, υπνηλία και βραδυκαρδία.

🔹 Κύριες εξετάσεις θυρεοειδούς

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Τι Ελέγχει	Σημασία στην Παχυσαρκία
TSH	Ρυθμιστική ορμόνη υπόφυσης	Αυξημένες τιμές → υποθυρεοειδισμός (αργός μεταβολισμός)
FT4	Ελεύθερη θυροξίνη	Μειωμένη σε υποθυρεοειδισμό, αυξημένη σε υπερθυρεοειδισμό
FT3	Ενεργή μορφή θυρεοειδικής ορμόνης	Αξιολογεί τη μετατροπή Τ4 σε Τ3
Anti-TPO & Anti-TG	Αντισώματα θυρεοειδούς	Εντοπίζουν αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Hashimoto)

💡 Ερμηνεία:
Αυξημένη TSH με χαμηλό FT4 → υποθυρεοειδισμός.
Χαμηλή TSH με υψηλό FT4 → υπερθυρεοειδισμός.
Φυσιολογικά FT4, FT3 αλλά οριακά αυξημένη TSH → υποκλινικός υποθυρεοειδισμός.

Η θεραπεία γίνεται με θυροξίνη (T4) και παρακολούθηση ανά 2–3 μήνες έως σταθεροποίησης.
Με την ορμονική ρύθμιση βελτιώνεται σταδιακά ο μεταβολισμός, η ενέργεια και μειώνεται η κατακράτηση υγρών.

✅ Συμβουλή: Ο έλεγχος του θυρεοειδούς πρέπει να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, ακόμη κι αν οι τιμές ήταν φυσιολογικές στο παρελθόν.

6️⃣ Ινσουλίνη, Αντίσταση & Σάκχαρο

Η ινσουλίνη είναι ορμόνη που ρυθμίζει τη μεταφορά της γλυκόζης στα κύτταρα.
Στην παχυσαρκία παρατηρείται συχνά ινσουλινοαντίσταση, δηλαδή μειωμένη ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη.
Το αποτέλεσμα είναι αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης και σιγά σιγά αυξημένο σάκχαρο αίματος.

⚠️ Τι συμβαίνει στην ινσουλινοαντίσταση:
Το πάγκρεας παράγει περισσότερη ινσουλίνη για να ρυθμίσει το σάκχαρο, αλλά το σώμα αντιδρά λιγότερο.
Αυτό προκαλεί πείνα, κόπωση και αποθήκευση λίπους – κυρίως στην κοιλιά.

🔹 Εξετάσεις για εκτίμηση μεταβολισμού γλυκόζης

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Τι Μετρά	Ερμηνεία
Γλυκόζη νηστείας	Επίπεδα σακχάρου μετά από 8–10 ώρες νηστείας	100–125 mg/dL → προδιαβήτης, ≥126 mg/dL → διαβήτης
Ινσουλίνη νηστείας	Επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα	Αυξημένη σε ινσουλινοαντίσταση ή υπερινσουλιναιμία
HOMA-IR	Δείκτης ινσουλινοαντίστασης	>2.5–3 υποδηλώνει ινσουλινοαντίσταση
Καμπύλη γλυκόζης 2ώρου (OGTT)	Αντίδραση μετά από λήψη 75 g γλυκόζης	Αποκαλύπτει προδιαβήτη και διαβήτη τύπου 2
HbA1c	Μέσος όρος σακχάρου τελευταίου 3μήνου	5.7–6.4% → προδιαβήτης, ≥6.5% → διαβήτης

📈 Πότε χρειάζεται έλεγχος ινσουλίνης

Όταν υπάρχει κοιλιακή παχυσαρκία, υπνηλία μετά το φαγητό ή δυσκολία απώλειας κιλών
Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη
Όταν υπάρχουν αυξημένα τριγλυκερίδια ή χαμηλή HDL

💡 Τι μπορείτε να κάνετε:
Η ινσουλινοαντίσταση βελτιώνεται με απώλεια βάρους, διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, άσκηση και –όπου χρειάζεται– φαρμακευτική αγωγή (μετφορμίνη ή αγωνιστές GLP-1).

Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της ινσουλινοαντίστασης προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη και διευκολύνει την απώλεια λίπους.

7️⃣ Λιπιδαιμικό Προφίλ & Ήπαρ

Η παχυσαρκία επηρεάζει άμεσα το μεταβολισμό των λιπιδίων και τη λειτουργία του ήπατος.
Η συσσώρευση λίπους στο ήπαρ οδηγεί σε μη αλκοολική λιπώδη διήθηση (NAFLD), ενώ οι διαταραχές των λιπιδίων αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

📌 Μεταβολικό σύνδρομο:
Συνδυασμός αυξημένης γλυκόζης, τριγλυκεριδίων, κοιλιακής παχυσαρκίας, χαμηλής HDL και υψηλής πίεσης.
Αποτελεί προάγγελο διαβήτη και στεφανιαίας νόσου.

🔹 Έλεγχος λιπιδίων

Ο τακτικός έλεγχος λιπιδαιμικού προφίλ είναι απαραίτητος για όλους τους υπέρβαρους και παχύσαρκους ενήλικες.
Ακόμη και αν οι τιμές φαίνονται φυσιολογικές, μικρές αποκλίσεις στη σχέση LDL/HDL μπορούν να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Φυσιολογικές Τιμές	Ερμηνεία
Ολική Χοληστερόλη	< 200 mg/dL	Αύξηση → υπερλιπιδαιμία ή διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη
LDL (“Κακή”)	< 130 mg/dL (ιδανικά <100)	Υψηλή LDL σχετίζεται με αθηρωμάτωση
HDL (“Καλή”)	> 40 mg/dL (άνδρες), > 50 mg/dL (γυναίκες)	Χαμηλή HDL συνδέεται με καθιστική ζωή και αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας
Τριγλυκερίδια	< 150 mg/dL	Αυξημένα σε υπερκατανάλωση υδατανθράκων, αλκοόλ ή ινσουλινοαντίσταση

🔹 Έλεγχος ηπατικής λειτουργίας

Η λιπώδης διήθηση ήπατος είναι η πιο συχνή ηπατική πάθηση σε παχύσαρκα άτομα.
Η ανίχνευσή της γίνεται μέσω αυξημένων τρανσαμινασών (SGOT, SGPT), ενώ μπορεί να επιβεβαιωθεί με υπέρηχο ήπατος.

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Τι Ελέγχει	Ερμηνεία
SGOT (AST), SGPT (ALT)	Ηπατικά ένζυμα	Ήπια αύξηση → πιθανή λιπώδης διήθηση ήπατος (NAFLD)
γ-GT	Χοληφόρα οδός και αποτοξίνωση	Αυξημένη σε ηπατική συμφόρηση ή υπερβολικό αλκοόλ
Αλκαλική φωσφατάση (ALP)	Ηπατικά και οστικά ένζυμα	Αύξηση σε χολόσταση ή φλεγμονή των χοληφόρων
Χολερυθρίνη	Απέκκριση χολής	Αύξηση σε προχωρημένη ηπατική βλάβη

✅ Τι να θυμάστε:
Η απώλεια βάρους 7–10%, η μείωση υδατανθράκων και η αποφυγή αλκοόλ μπορούν να αντιστρέψουν τη λιπώδη διήθηση ήπατος.
Ο επανέλεγχος τρανσαμινασών κάθε 6 μήνες είναι απαραίτητος.

8️⃣ Βιταμίνες & Ιχνοστοιχεία

Η παχυσαρκία συχνά συνοδεύεται από ανεπάρκειες βιταμινών και ιχνοστοιχείων, παρότι υπάρχει αυξημένη πρόσληψη θερμίδων.
Οι ελλείψεις αυτές επηρεάζουν τον μεταβολισμό, την ενέργεια και τη σωστή λειτουργία των ορμονών.

📋 Γιατί συμβαίνει:
Η διατροφή πλούσια σε επεξεργασμένους υδατάνθρακες και φτωχή σε φρέσκα τρόφιμα οδηγεί σε χαμηλά επίπεδα βασικών μικροθρεπτικών συστατικών.
Επιπλέον, το λίπος δεσμεύει ορισμένες λιποδιαλυτές βιταμίνες (A, D, E, K).

🔹 Κύριες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που πρέπει να ελέγχονται

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Εξέταση	Ρόλος στον Οργανισμό	Σχέση με την Παχυσαρκία
Βιταμίνη D (25-OH)	Ρυθμίζει ασβέστιο, ανοσία και μεταβολισμό	Συχνά χαμηλή σε παχύσαρκα άτομα. Η ανεπάρκεια συνδέεται με ινσουλινοαντίσταση
Βιταμίνη Β12	Απαραίτητη για ενέργεια και νευρικό σύστημα	Μειώνεται σε περιοριστικές δίαιτες και σε λήψη μετφορμίνης
Φυλλικό Οξύ (Β9)	Συμμετέχει στη σύνθεση DNA και αιμοποίηση	Χαμηλά επίπεδα σχετίζονται με κόπωση και διαταραχή διάθεσης
Φερριτίνη	Δείκτης αποθηκών σιδήρου	Μπορεί να είναι χαμηλή (αναιμία) ή ψευδώς υψηλή λόγω φλεγμονής
Μαγνήσιο	Συμμετέχει σε πάνω από 300 ενζυμικές αντιδράσεις	Η έλλειψη αυξάνει τον κίνδυνο διαβήτη και υπέρτασης
Ψευδάργυρος & Σελήνιο	Ρυθμίζουν ανοσία και λειτουργία θυρεοειδούς	Χαμηλά επίπεδα συνδέονται με φλεγμονή και μειωμένη αντιοξειδωτική άμυνα

⚠️ Σημαντικό: Μην λαμβάνετε συμπληρώματα χωρίς εργαστηριακή τεκμηρίωση.
Η υπερδοσολογία βιταμίνης D ή σιδήρου μπορεί να είναι τοξική.

Ο περιοδικός έλεγχος βιταμινών και ιχνοστοιχείων είναι απαραίτητος ιδίως σε άτομα που κάνουν δίαιτα, ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή ή έχουν υποβληθεί σε βαριατρική χειρουργική.

💡 Συνοψίζοντας: Η επαρκής πρόσληψη βιταμινών βοηθά στη ρύθμιση ορμονών, μειώνει την κόπωση και υποστηρίζει τον μεταβολισμό του λίπους.

9️⃣ Παχυσαρκία στα Παιδιά – Τι να Ελέγξετε

Η παιδική παχυσαρκία αποτελεί αυξανόμενο φαινόμενο στην Ελλάδα και σχετίζεται με πρώιμη εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης και δυσλιπιδαιμίας.
Η έγκαιρη διάγνωση μέσω αιματολογικού και ορμονικού ελέγχου είναι κρίσιμη για την πρόληψη μακροχρόνιων επιπλοκών.

📊 Δεδομένα: Πάνω από το 25% των παιδιών σχολικής ηλικίας στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Η πρώιμη παρέμβαση βελτιώνει σημαντικά τις πιθανότητες διατήρησης φυσιολογικού βάρους στην ενήλικη ζωή.

🔹 Βασικός Εργαστηριακός Έλεγχος

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Κατηγορία	Εξέταση	Σκοπός
Μεταβολισμός	Γλυκόζη, Ινσουλίνη, HOMA-IR, HbA1c	Ανίχνευση προδιαβήτη και ινσουλινοαντίστασης
Λιπίδια	Χοληστερόλη, LDL, HDL, Τριγλυκερίδια	Εκτίμηση δυσλιπιδαιμίας
Ήπαρ	SGOT, SGPT, γ-GT	Ανίχνευση λιπώδους διήθησης ήπατος
Θυρεοειδής	TSH, FT4	Έλεγχος για υποθυρεοειδισμό
Ορμόνες εφηβείας	LH, FSH, Οιστραδιόλη ή Τεστοστερόνη	Αξιολόγηση πρόωρης ή καθυστερημένης εφηβείας
Βιταμίνες	Βιταμίνη D, Β12, Φυλλικό οξύ	Έλεγχος θρέψης και ανάπτυξης

🔹 Παιδοενδοκρινολογικός Έλεγχος

Αν το παιδί παρουσιάζει ταχεία αύξηση βάρους, καθυστέρηση ανάπτυξης ή διαταραχές περιόδου, απαιτείται περαιτέρω έλεγχος για ενδοκρινικά αίτια (π.χ. υποφυσιακή ή επινεφριδική δυσλειτουργία).

💡 Συμβουλή για γονείς:
Η παιδική παχυσαρκία αντιμετωπίζεται με οικογενειακή προσέγγιση: σωστή διατροφή, τακτική φυσική δραστηριότητα και περιορισμό οθονών.
Οι εξετάσεις αποτελούν οδηγό, όχι ενοχή ή τιμωρία.

Ο παιδίατρος ή ενδοκρινολόγος καθορίζει τη συχνότητα επανελέγχου, ανάλογα με την ηλικία και το ΔΜΣ του παιδιού.

🔟 Πώς Ερμηνεύονται τα Αποτελέσματα

Η αξιολόγηση των εργαστηριακών εξετάσεων στην παχυσαρκία πρέπει να γίνεται συνολικά.
Κάθε δείκτης προσφέρει ένα κομμάτι του «παζλ» του μεταβολισμού. Ο γιατρός συνδυάζει τα αποτελέσματα για να εντοπίσει τα αίτια αύξησης βάρους και τους πιθανούς κινδύνους υγείας.

🔹 Πώς συνδέονται τα ευρήματα

Αυξημένη TSH + χαμηλό FT4 → υποθυρεοειδισμός (χαμηλός μεταβολισμός).
Υψηλή ινσουλίνη + φυσιολογική γλυκόζη → ινσουλινοαντίσταση.
Αυξημένα τριγλυκερίδια + χαμηλή HDL → μεταβολικό σύνδρομο.
Αυξημένες τρανσαμινάσες → πιθανή λιπώδης διήθηση ήπατος (NAFLD).
Χαμηλή βιταμίνη D → αυξημένη φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη.

💡 Ενδεικτικά όρια:
Γλυκόζη νηστείας <100 mg/dL φυσιολογική, 100–125 mg/dL προδιαβήτης.
Τριγλυκερίδια <150 mg/dL, HDL >40/50 mg/dL.
TSH 0.4–4.0 mIU/L (ιδανικά γύρω στο 2.0).

🔹 Πότε χρειάζεται επανέλεγχος

3–6 μήνες μετά από απώλεια βάρους ή αλλαγή διατροφής.
2–3 μήνες μετά την έναρξη φαρμακευτικής αγωγής (θυροξίνη, στατίνες, μετφορμίνη).
Άμεσα, αν υπάρχουν συμπτώματα κόπωσης, υπνηλίας ή ταχείας αύξησης βάρους.

🔹 Πώς να προετοιμαστείτε

Νηστεία 8–12 ώρες (μόνο νερό).
Αποφύγετε έντονη άσκηση και αλκοόλ 24 ώρες πριν.
Ενημερώστε για φάρμακα που επηρεάζουν τα αποτελέσματα (θυροξίνη, κορτιζόνη, αντισυλληπτικά).

✅ Στόχος:
Η ανάλυση των αποτελεσμάτων καθοδηγεί την ιατρική παρέμβαση: διατροφικό πρόγραμμα, ορμονική ρύθμιση ή φαρμακευτική αγωγή.
Η τακτική παρακολούθηση οδηγεί σε βελτίωση υγείας και σταθερή απώλεια βάρους.

Τα αποτελέσματα πρέπει πάντα να αξιολογούνται από γιατρό ή ειδικό μικροβιολόγο, ώστε να αποφευχθούν παρερμηνείες και περιττό άγχος.

11️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Μπορεί η παχυσαρκία να οφείλεται αποκλειστικά σε ορμόνες;

Όχι πάντα. Οι ορμονικές διαταραχές (θυρεοειδής, κορτιζόλη, PCOS) ευθύνονται για μικρό ποσοστό περιπτώσεων.
Στις περισσότερες, η παχυσαρκία είναι αποτέλεσμα ενεργειακής ανισορροπίας – περισσότερες θερμίδες από όσες καταναλώνονται.

❓ Πόσο συχνά πρέπει να κάνω εξετάσεις αίματος;

Ετήσιος έλεγχος είναι επαρκής για τους περισσότερους.
Αν υπάρχει ινσουλινοαντίσταση, διαβήτης, ήπαρ ή ορμονική διαταραχή, οι εξετάσεις επαναλαμβάνονται ανά 3–6 μήνες.

❓ Αν χάσω βάρος, θα βελτιωθούν οι τιμές μου;

Ναι. Ακόμη και απώλεια 5–10% του βάρους μειώνει σακχάρο, τριγλυκερίδια, πίεση και φλεγμονώδεις δείκτες.
Η βελτίωση παρατηρείται ήδη μέσα στους πρώτους 2–3 μήνες.

❓ Υπάρχει «τεστ παχυσαρκίας» που τα δείχνει όλα;

Όχι. Η αξιολόγηση γίνεται μέσω συνδυασμού αιματολογικών, βιοχημικών και ορμονικών εξετάσεων, ανάλογα με την κλινική εικόνα.

❓ Πρέπει να νηστέψω πριν τις εξετάσεις;

Ναι. Οι περισσότερες εξετάσεις (γλυκόζη, ινσουλίνη, λιπίδια) απαιτούν 8–12 ώρες νηστείας.
Νερό επιτρέπεται, αλλά όχι καφές, αναψυκτικά ή φαγητό.

❓ Μπορεί ένα παιδί να έχει μεταβολικό σύνδρομο;

Ναι, δυστυχώς όλο και πιο συχνά. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται από παιδοενδοκρινολόγο, ειδικά αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό διαβήτη ή παχυσαρκίας.

❓ Τι ρόλο παίζει η βιταμίνη D;

Η βιταμίνη D επηρεάζει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και την ορμονική ισορροπία.
Η διόρθωση χαμηλών επιπέδων βοηθά στον μεταβολισμό και στη ρύθμιση βάρους.

💬 Εν συντομία: Ο τακτικός αιματολογικός έλεγχος δεν είναι πολυτέλεια· είναι προληπτική ιατρική που βοηθά να εντοπιστούν νωρίς οι μεταβολικές ανισορροπίες της παχυσαρκίας.

12️⃣ Κλείστε Εξέταση

Θέλετε να προγραμματίσετε εξέταση αίματος για παχυσαρκία ή να δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις;

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

13️⃣ Βιβλιογραφία & Πηγές

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) – Obesity and Overweight – Key Facts
Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία – Κατευθυντήριες Οδηγίες για τον Έλεγχο Παχυσαρκίας
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) – Προγράμματα πρόληψης μεταβολικών νοσημάτων
American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes 2025. Diabetes Care.
European Society of Endocrinology – Hormonal and Metabolic Health
National Institute of Health (NIH). Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults.
Hellenic Atherosclerosis Society – Οδηγίες για τη Δυσλιπιδαιμία και την Παχυσαρκία
Harvard T.H. Chan School of Public Health – The Nutrition Source: Obesity

Το περιεχόμενο του άρθρου είναι ενημερωτικό και δεν υποκαθιστά την ιατρική διάγνωση ή θεραπεία.
Για εξατομικευμένη αξιολόγηση, απευθυνθείτε στον θεράποντα ιατρό σας.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

13/Oct/2025

Januvia® (σιταγλιπτίνη) – Φιλικός Οδηγός Ασθενών

Θέλετε να προγραμματίσετε έλεγχο Σακχάρου, HbA1c ή Νεφρικής Λειτουργίας, ή να δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις;

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

1) Τι είναι το Januvia®

💊 Γρήγορη περίληψη: Το Januvia® (δραστική ουσία σιταγλιπτίνη) είναι από του στόματος φάρμακο για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Ανήκει στην κατηγορία των αναστολέων του ενζύμου DPP-4 και βοηθά τον οργανισμό να ρυθμίσει φυσιολογικά το σάκχαρο αίματος.

Το Januvia® είναι εμπορικό σκεύασμα που περιέχει τη δραστική ουσία σιταγλιπτίνη (Sitagliptin).
Κυκλοφορεί σε δισκία των 25 mg, 50 mg και 100 mg και χορηγείται μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς φαγητό.
Ενδείκνυται μόνο για τον διαβήτη τύπου 2 και πάντα με ιατρική συνταγή.

Ανήκει στην ομάδα των αναστολέων της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης-4 (DPP-4), δηλαδή φαρμάκων που αυξάνουν τη δράση των λεγόμενων ινκρετινών – φυσικών ορμονών του εντέρου που βοηθούν στην απελευθέρωση ινσουλίνης και τη μείωση του σακχάρου μετά τα γεύματα.

📈 Κλινική αποτελεσματικότητα: Μελέτες έχουν δείξει ότι η σιταγλιπτίνη μειώνει τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) κατά περίπου 0.7–1% όταν χρησιμοποιείται μόνη της ή σε συνδυασμό με μετφορμίνη.
Έχει ουδέτερη επίδραση στο βάρος και χαμηλό κίνδυνο υπογλυκαιμίας.

💡 Πότε χρησιμοποιείται

Όταν η δίαιτα και η άσκηση δεν αρκούν για τον έλεγχο του σακχάρου.
Όταν δεν μπορεί να ληφθεί ή δεν αντέχεται η μετφορμίνη.
Σε συνδυασμό με μετφορμίνη, ινσουλίνη ή άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα για καλύτερο έλεγχο.

🔬 Μηχανισμός δράσης με απλά λόγια

Το ένζυμο DPP-4 καταστρέφει τις ορμόνες GLP-1 και GIP, που ενεργοποιούνται μετά το φαγητό και διεγείρουν το πάγκρεας να εκκρίνει ινσουλίνη.
Αναστέλλοντας το DPP-4, το Januvia® επιτρέπει στις ορμόνες αυτές να δρουν περισσότερο χρόνο, οδηγώντας σε:

Αυξημένη έκκριση ινσουλίνης όταν το σάκχαρο ανεβαίνει.
Μειωμένη έκκριση γλυκαγόνης από το ήπαρ (άρα λιγότερη παραγωγή γλυκόζης).
Ομαλότερες τιμές γλυκόζης χωρίς απότομες διακυμάνσεις.

⚠️ Σημαντικό: Το Januvia® δεν είναι ινσουλίνη και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε διαβήτη τύπου 1 ή κετοξέωση.
Δεν αντικαθιστά τη σωστή διατροφή και άσκηση αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά.

🧾 Μορφές κυκλοφορίας στην Ελλάδα

Ονομασία	Περιεκτικότητα	Μορφή	Εταιρεία
Januvia®	25 mg, 50 mg, 100 mg	Δισκία	MSD
Janumet®	50/500 mg, 50/1000 mg	Συνδυασμός σιταγλιπτίνης + μετφορμίνης	MSD

💡 Με απλά λόγια: Το Januvia® βοηθά το σώμα να χρησιμοποιεί καλύτερα τη φυσική του ινσουλίνη.
Δεν προκαλεί αύξηση βάρους και μπορεί να συνδυαστεί με άλλα φάρμακα όταν το σάκχαρο παραμένει υψηλό.

2) Πώς δρα το Januvia®

🔬 Βασική αρχή: Το Januvia® αυξάνει τη φυσική δράση των ορμονών που ρυθμίζουν το σάκχαρο (ινκρετίνες) — χωρίς να προκαλεί απότομες πτώσεις της γλυκόζης.

Ο οργανισμός μας παράγει φυσικές ορμόνες μετά το φαγητό, γνωστές ως ινκρετίνες (GLP-1 και GIP). Αυτές διεγείρουν το πάγκρεας να απελευθερώσει ινσουλίνη και μειώνουν την παραγωγή γλυκόζης από το ήπαρ.
Το ένζυμο DPP-4 καταστρέφει γρήγορα αυτές τις ορμόνες, περιορίζοντας τη δράση τους.

💡 Τι κάνει το Januvia®

Αναστέλλει το DPP-4 → επιτρέπει στις ινκρετίνες να παραμείνουν ενεργές για περισσότερο χρόνο.
Αυξάνει την έκκριση ινσουλίνης όταν τα επίπεδα γλυκόζης είναι υψηλά.
Μειώνει την έκκριση γλυκαγόνης από το ήπαρ (άρα λιγότερη παραγωγή σακχάρου).
Συμβάλλει στη σταθερότητα του σακχάρου μετά τα γεύματα χωρίς απότομες διακυμάνσεις.

⚙️ Σύνοψη μηχανισμού δράσης:
DPP-4 ↑ ➜ Καταστροφή GLP-1 / GIP ➜ Μείωση ινσουλίνης ➜ Υπεργλυκαιμία
Januvia® ↓ DPP-4 ➜ Διατήρηση GLP-1 / GIP ➜ ↑ Ινσουλίνη ➜ ↓ Γλυκαγόνη ➜ ↓ Σάκχαρο αίματος

📈 Κλινικά οφέλη

Μείωση HbA1c κατά 0.7–1% σε 3–6 μήνες χρήσης.
Ουδέτερη επίδραση στο βάρος (δεν προκαλεί αύξηση).
Μικρός κίνδυνος υπογλυκαιμίας όταν χρησιμοποιείται μόνη της.
Καλή ανεκτικότητα, μπορεί να συνδυαστεί με μετφορμίνη, ινσουλίνη, SGLT2 ή σουλφονυλουρίες.

⚠️ Προσοχή: Το Januvia® δρα μόνο όταν το σώμα παράγει ακόμα ινσουλίνη. Δεν λειτουργεί σε διαβήτη τύπου 1, όπου η παραγωγή ινσουλίνης έχει εκλείψει.

💬 Με απλά λόγια: Το Januvia® «ενισχύει» τις φυσικές άμυνες του σώματος απέναντι στο υψηλό σάκχαρο, χωρίς να πιέζει το πάγκρεας ή να προκαλεί υπογλυκαιμίες.

3) Ενδείξεις & Ποιος μπορεί να πάρει το Januvia®

🩺 Το Januvia® προορίζεται για ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 όταν η ρύθμιση του σακχάρου δεν επιτυγχάνεται επαρκώς με δίαιτα, άσκηση ή άλλο φάρμακο όπως η μετφορμίνη.

📋 Ενδείξεις χορήγησης

Ως μονοθεραπεία σε ασθενείς με τύπο 2 που δεν ανέχονται τη μετφορμίνη ή υπάρχει αντένδειξη.
Ως συνδυαστική θεραπεία με:
- Μετφορμίνη (όταν η ρύθμιση δεν επαρκεί μόνο με αυτή).
- Σουλφονυλουρία (όπως γλιμεπιρίδη ή γλικλαζίδη).
- Πιογλιταζόνη (αν υπάρχει δυσανεξία στη μετφορμίνη).
- SGLT2 αναστολέα (π.χ. Forxiga®, Jardiance®) για διπλό όφελος.
- Ινσουλίνη με ή χωρίς μετφορμίνη.

👥 Ποιοι ασθενείς ωφελούνται περισσότερο

Άτομα με τύπο 2 διαβήτη με σχετικά μικρή διάρκεια νόσου.
Ασθενείς που διατηρούν ακόμα ενδογενή παραγωγή ινσουλίνης.
Ασθενείς με φυσιολογικό ή μέτριο βάρος (ουδέτερη επίδραση στο βάρος).
Όσοι χρειάζονται ένα φάρμακο με χαμηλό κίνδυνο υπογλυκαιμίας.

⚙️ Παράδειγμα: Αν κάποιος λαμβάνει μετφορμίνη αλλά η HbA1c παραμένει >7%, ο γιατρός μπορεί να προσθέσει Januvia® για επιπλέον μείωση χωρίς να αυξηθεί ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας.

🚫 Πότε δεν πρέπει να λαμβάνεται

Σε διαβήτη τύπου 1 ή διαβητική κετοξέωση.
Σε σοβαρή αλλεργία ή υπερευαισθησία στη σιταγλιπτίνη.
Σε παιδιά και εφήβους κάτω των 18 ετών (δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα).

⚠️ Προειδοποίηση: Το Januvia® δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο ινσουλίνης.
Αν ο οργανισμός δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη (όπως στον LADA ή τύπο 1), η δράση του είναι αναποτελεσματική.

💊 Διαθέσιμες μορφές & συσκευασίες

Περιεκτικότητα	Μορφή	Χρήση
25 mg	Δισκίο	Για σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια
50 mg	Δισκίο	Για μέτρια νεφρική ανεπάρκεια
100 mg	Δισκίο	Κανονική νεφρική λειτουργία

💡 Σημείωση: Το Januvia® μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια εφόσον υπάρχει σωστή παρακολούθηση,
φυσιολογική ηπατική/νεφρική λειτουργία και καλή ρύθμιση της HbA1c.

4) Δοσολογία & Οδηγίες Χρήσης

💊 Γενική οδηγία: Το Januvia® λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, από το στόμα, με ή χωρίς τροφή, κατά προτίμηση την ίδια ώρα κάθε μέρα.

📦 Διαθέσιμες δόσεις

Januvia® 25 mg — για σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια (eGFR <30 mL/min/1.73m²)
Januvia® 50 mg — για μέτρια νεφρική ανεπάρκεια (eGFR 30–45 mL/min/1.73m²)
Januvia® 100 mg — για φυσιολογική ή ήπια νεφρική λειτουργία (eGFR ≥45 mL/min/1.73m²)

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες

Νεφρική λειτουργία (eGFR)	Συνιστώμενη δόση	Συχνότητα
≥45 mL/min/1.73m²	100 mg	Άπαξ ημερησίως
30–45 mL/min/1.73m²	50 mg	Άπαξ ημερησίως
<30 mL/min/1.73m² ή αιμοκάθαρση	25 mg	Άπαξ ημερησίως

✅ Συμβουλή: Αν ξεχάσετε μια δόση, πάρτε την μόλις το θυμηθείτε. Αν πλησιάζει η επόμενη, παραλείψτε την χαμένη δόση. Μην παίρνετε διπλή δόση.

💊 Συνδυασμοί φαρμάκων

Το Januvia® μπορεί να συνδυαστεί με άλλα αντιδιαβητικά φάρμακα για καλύτερο έλεγχο:

Μετφορμίνη (Glucophage®, Stagid®) – πιο συχνός συνδυασμός, διαθέσιμο και ως Janumet® (σιταγλιπτίνη + μετφορμίνη).
Σουλφονυλουρίες (Amaryl®, Diamicron®) – με προσοχή λόγω υπογλυκαιμίας.
SGLT2 αναστολείς (Forxiga®, Jardiance®) – για επιπλέον καρδιονεφρικό όφελος.
Ινσουλίνη – μπορεί να μειωθεί η δόση της αν προστίθεται Januvia®.

🩸 Παρακολούθηση

Σάκχαρο νηστείας και HbA1c κάθε 3–6 μήνες.
Νεφρική λειτουργία (κρεατινίνη, eGFR) πριν την έναρξη και περιοδικά.
Ηπατικά ένζυμα σε περίπτωση συμπτωμάτων (κόπωση, κιτρινωπό δέρμα).

📦 Οδηγίες φύλαξης

Φυλάσσεται σε θερμοκρασία κάτω των 30°C.
Μακριά από υγρασία και απευθείας ηλιακή ακτινοβολία.
Μακριά από παιδιά.

⚠️ Μην αλλάζετε τη δόση ή το σχήμα χωρίς να συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας.
Η λανθασμένη δοσολογία μπορεί να οδηγήσει σε ανεπαρκή έλεγχο ή παρενέργειες.

💬 Σύνοψη: Το Januvia® προσφέρει ευκολία (μία δόση ημερησίως), ασφάλεια και χαμηλό κίνδυνο υπογλυκαιμίας,
αρκεί να λαμβάνεται με συνέπεια και τακτική ιατρική παρακολούθηση.

5) Ανεπιθύμητες Ενέργειες & Αλληλεπιδράσεις

⚠️ Σημαντικό: Το Januvia® θεωρείται γενικά ασφαλές και καλά ανεκτό.
Ωστόσο, όπως κάθε φάρμακο, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες. Οι περισσότερες είναι ήπιες και παροδικές.

🩺 Συχνές και ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες

Κεφαλαλγία, ρινίτιδα ή φαρυγγίτιδα.
Ήπιες γαστρεντερικές διαταραχές (ναυτία, δυσπεψία, διάρροια).
Ελαφρά κόπωση ή ζάλη τις πρώτες ημέρες θεραπείας.
Μυαλγία ή αρθραλγία (παροδική, υποχωρεί με διακοπή).

⚠️ Λιγότερο συχνές αλλά σοβαρές

Οξεία παγκρεατίτιδα: Έντονος, επίμονος κοιλιακός πόνος που μπορεί να αντανακλά στη ράχη, με ή χωρίς ναυτία/έμετο.
➜ Διακόψτε το φάρμακο και ενημερώστε άμεσα τον γιατρό.
Σοβαρός πόνος στις αρθρώσεις (αναστρέψιμος με διακοπή).
Αλλεργική αντίδραση: εξάνθημα, κνησμός, οίδημα προσώπου/γλώσσας, δυσκολία στην αναπνοή.
Πεμφιγοειδής φυσαλιδώδης δερματοπάθεια: εμφάνιση φυσαλίδων στο δέρμα – απαιτεί εκτίμηση από δερματολόγο.
Υπογλυκαιμία: κυρίως όταν συνδυάζεται με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρία.

⚠️ Προσοχή: Αν παρατηρηθεί πόνος στο πάνω μέρος της κοιλιάς ή εμφάνιση κιτρινωπού δέρματος/ματιών, σταματήστε το φάρμακο και καλέστε τον γιατρό.

💊 Φάρμακα που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με το Januvia®

Διγοξίνη: Ελαφρά αύξηση των επιπέδων της στο αίμα. Παρακολούθηση συνιστάται.
Ινσουλίνη / Σουλφονυλουρίες: Αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Ίσως χρειαστεί προσαρμογή δόσης.
Κορτικοστεροειδή: Μπορεί να αυξήσουν τη γλυκόζη αίματος, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα.
Διουρητικά τύπου θειαζίδης: Επίσης αυξάνουν τα επίπεδα σακχάρου, απαιτώντας παρακολούθηση.

🩸 Ειδικές προφυλάξεις

Νεφρική ανεπάρκεια: Απαιτείται προσαρμογή δόσης (βλ. ενότητα 4).
Ηπατική δυσλειτουργία: Δεν συνιστάται σε σοβαρή βλάβη ήπατος λόγω έλλειψης επαρκών δεδομένων.
Κύηση & Θηλασμός: Χρήση μόνο αν το όφελος υπερβαίνει τον κίνδυνο. Ενημερώστε τον γιατρό πριν τη λήψη.
Ηλικιωμένοι: Παρακολούθηση νεφρικής λειτουργίας σε τακτά διαστήματα.

⚙️ Τι να κάνετε αν εμφανίσετε ανεπιθύμητη ενέργεια:
➜ Διακόψτε προσωρινά το φάρμακο και ενημερώστε τον γιατρό.
➜ Μην επανεκκινείτε χωρίς ιατρική οδηγία.
➜ Αν είναι σοβαρή, επικοινωνήστε με το ΕΟΦ (αναφορά ανεπιθύμητων ενεργειών).

🚫 Αντενδείξεις χρήσης

Υπερευαισθησία στη σιταγλιπτίνη ή σε οποιοδήποτε έκδοχο.
Διαβητική κετοξέωση ή διαβήτης τύπου 1.
Σοβαρή ηπατική ή νεφρική δυσλειτουργία χωρίς ιατρική παρακολούθηση.

💡 Συμπέρασμα: Το Januvia® είναι ασφαλές και αποτελεσματικό φάρμακο για τον διαβήτη τύπου 2, εφόσον λαμβάνεται σωστά και με τακτική ιατρική παρακολούθηση.
Οι σοβαρές παρενέργειες είναι σπάνιες αλλά χρειάζονται άμεση αναφορά.

6) Πρακτικές Οδηγίες & Καθημερινή Χρήση

💡 Στόχος: Να ενσωματωθεί το Januvia® με ασφάλεια στην καθημερινότητα, ώστε να επιτυγχάνεται σταθερός έλεγχος σακχάρου χωρίς επιπλοκές.

🕐 Πώς να το παίρνετε σωστά

Λαμβάνεται μία φορά την ημέρα, με ή χωρίς τροφή.
Προτιμήστε να το παίρνετε την ίδια ώρα κάθε μέρα (π.χ. πρωί με το πρωινό).
Αν ξεχάσετε μια δόση, πάρτε την μόλις το θυμηθείτε. Αν πλησιάζει η επόμενη, παραλείψτε τη χαμένη — όχι διπλή δόση.
Καταπιείτε το δισκίο ολόκληρο με νερό. Μην το σπάτε ή μασάτε.

🥗 Διατροφή & τρόπος ζωής

Τηρήστε ισορροπημένη διατροφή με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Αποφύγετε αναψυκτικά, γλυκά, και επεξεργασμένους υδατάνθρακες.
Προτιμήστε λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης και άπαχη πρωτεΐνη.
Ασκηθείτε τουλάχιστον 150 λεπτά την εβδομάδα (περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο).
Διατηρήστε σταθερό βάρος και αποφύγετε το κάπνισμα.

🩸 Έλεγχος και παρακολούθηση

Μετρήστε σάκχαρο νηστείας 1–2 φορές/εβδομάδα, ή όπως συστήσει ο γιατρός.
Κάντε HbA1c κάθε 3–6 μήνες.
Ελέγξτε νεφρική λειτουργία (κρεατινίνη, eGFR) τουλάχιστον 1 φορά/έτος.
Παρακολουθήστε αρτηριακή πίεση, βάρος και λιπίδια τακτικά.

🚨 Πότε να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό

Εμφάνιση έντονου κοιλιακού πόνου ή εμέτων (υποψία παγκρεατίτιδας).
Ανεξήγητο εξάνθημα ή οίδημα σε πρόσωπο ή γλώσσα.
Επιμένουσα υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία.
Σημάδια ηπατικής δυσλειτουργίας (κιτρινωπό δέρμα/μάτια, σκούρα ούρα).

⚠️ Μην διακόπτετε απότομα το φάρμακο χωρίς ιατρική οδηγία.
Η απότομη διακοπή μπορεί να προκαλέσει απότομη αύξηση σακχάρου και κόπωση.

🧳 Συμβουλές για ταξίδια & μετακινήσεις

Μεταφέρετε πάντα το φάρμακο στη χειραποσκευή, ειδικά σε αεροπορικά ταξίδια.
Φυλάξτε το σε θερμοκρασία κάτω των 30°C και μακριά από υγρασία.
Να έχετε μαζί σας ιατρική κάρτα ή σημείωμα με τη διάγνωση και τα φάρμακα.
Πάρτε επαρκή ποσότητα για ολόκληρη τη διάρκεια του ταξιδιού.

📦 Πρακτικά Tips

Φυλάσσεται στην αρχική συσκευασία του, σε ξηρό μέρος.
Αποφύγετε συνδυασμό με αλκοόλ — μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου.
Καταγράφετε τυχόν παρενέργειες ή διακυμάνσεις για συζήτηση με τον γιατρό.

💬 Με απλά λόγια: Το Januvia® δεν απαιτεί ειδικό πρόγραμμα ή αυστηρή δίαιτα, αλλά η συνέπεια και η ενημέρωση του γιατρού σας είναι το κλειδί για ασφαλή και αποτελεσματική χρήση.

7) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

💬 Συγκεντρώσαμε τις πιο συχνές απορίες που θέτουν οι ασθενείς σχετικά με τη λήψη του Januvia® (σιταγλιπτίνη) για να έχετε άμεσες, σαφείς και κατανοητές απαντήσεις.

🔹 Τι είναι το Januvia® και σε τι χρησιμεύει;

Είναι φάρμακο για τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Βοηθά το σώμα να παράγει περισσότερη ινσουλίνη όταν χρειάζεται και μειώνει την παραγωγή σακχάρου από το ήπαρ.
Δεν προκαλεί συνήθως υπογλυκαιμίες και δεν αυξάνει το βάρος.

🔹 Πώς διαφέρει το Januvia® από τη μετφορμίνη;

Η μετφορμίνη μειώνει την παραγωγή γλυκόζης στο ήπαρ, ενώ το Januvia® αυξάνει τη δράση των ινκρετινών (GLP-1 και GIP).
Συχνά χρησιμοποιούνται μαζί για καλύτερο έλεγχο.

🔹 Πότε φαίνεται το αποτέλεσμα του Januvia®;

Συνήθως μέσα σε 2–4 εβδομάδες παρατηρείται βελτίωση στα επίπεδα σακχάρου,
και πλήρης δράση σε 2–3 μήνες. Παρακολουθείται με HbA1c ανά τρίμηνο.

🔹 Μπορώ να το παίρνω αν έχω πρόβλημα στα νεφρά;

Ναι, αλλά χρειάζεται προσαρμογή δόσης ανάλογα με το eGFR.
Για eGFR <45 μειώνεται στα 50 mg, ενώ για eGFR <30 στα 25 mg ημερησίως.

🔹 Προκαλεί υπογλυκαιμίες;

Όχι, εκτός αν λαμβάνεται μαζί με ινσουλίνη ή σουλφονυλουρίες.
Μόνο του έχει πολύ χαμηλό κίνδυνο υπογλυκαιμίας.

🔹 Τι πρέπει να κάνω αν νιώσω πόνο στο στομάχι ή στην κοιλιά;

Αν είναι έντονος και επιμένει, μπορεί να υποδηλώνει παγκρεατίτιδα.
Διακόψτε το φάρμακο και επικοινωνήστε αμέσως με τον γιατρό σας.

🔹 Μπορώ να το συνδυάσω με μετφορμίνη ή άλλα φάρμακα;

Ναι. Ο πιο συχνός συνδυασμός είναι Januvia® + Μετφορμίνη (διατίθεται και ως Janumet®).
Μπορεί επίσης να συνδυαστεί με SGLT2 αναστολέα ή ινσουλίνη υπό ιατρική καθοδήγηση.

🔹 Τι πρέπει να προσέχω με τη διατροφή;

Ισχύουν οι βασικές οδηγίες για τον διαβήτη: ισορροπημένα γεύματα, αποφυγή ζάχαρης, επεξεργασμένων τροφών και τακτική άσκηση.
Το Januvia® βοηθά αλλά δεν αντικαθιστά τη σωστή δίαιτα.

🔹 Πόσο καιρό μπορώ να το παίρνω;

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μακροχρόνια εφόσον είναι αποτελεσματικό και δεν προκαλεί παρενέργειες.
Ο γιατρός θα αξιολογεί περιοδικά τη συνέχιση ή προσαρμογή της θεραπείας.

🔹 Μπορώ να το πάρω στην εγκυμοσύνη ή στο θηλασμό;

Δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα ασφάλειας.
Συνήθως προτιμάται ινσουλίνη κατά την κύηση ή γαλουχία.
Ενημερώστε άμεσα τον γιατρό σας αν προγραμματίζετε εγκυμοσύνη.

🔹 Είναι ασφαλές για ηλικιωμένους;

Ναι, αλλά χρειάζεται παρακολούθηση νεφρικής λειτουργίας.
Η δόση προσαρμόζεται ανάλογα με το eGFR.

🔹 Τι κάνω αν πάρω παραπάνω δόση κατά λάθος;

Ενημερώστε αμέσως τον γιατρό ή φαρμακοποιό.
Συνήθως δεν προκαλεί σοβαρά προβλήματα, αλλά μπορεί να χρειαστεί παρακολούθηση σακχάρου και συμπτωμάτων.

💬 Με λίγα λόγια: Το Januvia® είναι ασφαλές, αποτελεσματικό και απλό στη χρήση —
αλλά η επιτυχία εξαρτάται από τη συνέπεια, τη σωστή παρακολούθηση και τη συνεργασία με τον γιατρό σας.

Πονάει η κοιλιά μου έντονα. Τι κάνω;

Επικοινωνήστε άμεσα με γιατρό. Μπορεί να είναι παγκρεατίτιδα.

Κλείστε εξετάσεις παρακολούθησης διαβήτη (HbA1c, Σάκχαρο, eGFR) ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

8) Βιβλιογραφία & Πηγές

📚 Ενδεικτικές διεθνείς και ελληνικές πηγές που τεκμηριώνουν τη χρήση, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του Januvia® (σιταγλιπτίνη) στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2.

American Diabetes Association (ADA).
Standards of Medical Care in Diabetes – 2025.
Diabetes Care.
https://diabetesjournals.org/care/issue
Bosi E, et al.
Effect of Sitagliptin on Glycemic Control in Type 2 Diabetes.
Diabetes Care. 2007;30(8):1979–1987.
PubMed
Karasik A, et al.
Efficacy and safety of sitagliptin as monotherapy in type 2 diabetes.
Current Medical Research and Opinion. 2008;24(2):537–550.
PubMed
Buse JB, et al.
Sitagliptin added to metformin therapy lowers HbA1c without weight gain or hypoglycemia.
Diabetes Care. 2007;30(3):1979–1987.
PubMed
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ).
Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη – Έκδοση 2024.
Διαθέσιμες στο:
https://www.ede.gr/odigies/
Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος: Januvia® (sitagliptin).
https://www.eof.gr/web/guest/drugs
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Πληροφορίες για τον σακχαρώδη διαβήτη και την πρόληψη επιπλοκών.
https://eody.gov.gr/
Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία.
Εκπαιδευτικό υλικό για διαβήτη τύπου 2 και αντιδιαβητικά φάρμακα.
https://www.endo.gr/
NHS UK.
Type 2 diabetes: medicines – DPP-4 inhibitors (gliptins).
NHS
Mayo Clinic.
Sitagliptin (oral route) – patient information.
Mayo Clinic

💡 Συνοπτικά: Οι παραπάνω πηγές προέρχονται από διεθνή περιοδικά, ελληνικές επιστημονικές εταιρείες και επίσημους φορείς όπως ο ΕΟΦ και η ΕΔΕ.
Για εξατομικευμένη καθοδήγηση, απευθυνθείτε πάντα στον θεράποντα ιατρό ή ενδοκρινολόγο σας.

Παντελής Αναγνωστόπουλος

13/Oct/2025

Φιλικός Οδηγός για τον Λανθάνοντα Αυτοάνοσο Διαβήτη Ενηλίκων (LADA)

1) Τι είναι ο LADA;

🧠 Γρήγορη περίληψη: Ο LADA είναι μια μορφή αυτοάνοσου διαβήτη που εμφανίζεται σε ενήλικες και εξελίσσεται αργά. Συχνά συγχέεται με τον διαβήτη τύπου 2, αλλά η αιτία του είναι διαφορετική.

Ο Λανθάνων Αυτοάνοσος Διαβήτης Ενηλίκων (LADA – Latent Autoimmune Diabetes in Adults) είναι ένας τύπος διαβήτη που έχει κοινά στοιχεία τόσο με τον τύπο 1 όσο και με τον τύπο 2, αλλά αποτελεί ξεχωριστή κλινική οντότητα.

Στον LADA, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, όπως συμβαίνει στον διαβήτη τύπου 1. Η διαφορά είναι ότι αυτή η καταστροφή γίνεται πιο αργά και προοδευτικά.

📊 Επιδημιολογία: Ο LADA αφορά περίπου το 5–10% των ενηλίκων που αρχικά διαγιγνώσκονται ως διαβήτης τύπου 2. Είναι συχνότερος σε άτομα κάτω των 50 ετών, φυσιολογικού ή μέτριου βάρους.

Συνήθως οι ασθενείς διαγιγνώσκονται αρχικά με διαβήτη τύπου 2 επειδή:

η έναρξη είναι ήπια και δεν απαιτεί άμεσα ινσουλίνη,
η ηλικία εμφάνισης είναι στην ενήλικη ζωή,
και υπάρχει προσωρινή ανταπόκριση στα από του στόματος φάρμακα.

Με την πάροδο του χρόνου, καθώς μειώνεται η παραγωγή ινσουλίνης, εμφανίζεται η ανάγκη για ενέσιμη ινσουλίνη. Αυτό διαφοροποιεί τον LADA από τον διαβήτη τύπου 2, όπου το πρόβλημα είναι κυρίως η αντίσταση στην ινσουλίνη και όχι η έλλειψή της.

⚠️ Σημαντικό: Η αναγνώριση του LADA έχει πρακτική σημασία γιατί αλλάζει την προσέγγιση θεραπείας. Οι ασθενείς ωφελούνται περισσότερο από έγκαιρη ινσουλινοθεραπεία παρά από δισκία που μπορεί να εξαντλήσουν τα εναπομείναντα β-κύτταρα.

Διαφορές από άλλους τύπους διαβήτη

Χαρακτηριστικό	Τύπος 1	LADA	Τύπος 2
Ηλικία έναρξης	Παιδική/νεανική	Ενήλικες (30–50 έτη)	Συνήθως >40 έτη
Αιτιολογία	Αυτοάνοση	Αυτοάνοση (βραδεία)	Αντίσταση στην ινσουλίνη
Αυτοαντισώματα	Πάντα θετικά	Συνήθως θετικά (GAD, IA-2, ZnT8)	Αρνητικά
Έναρξη ινσουλίνης	Άμεσα	Μετά από μήνες ή λίγα έτη	Μετά από χρόνια ή καθόλου
C-peptide	Πολύ χαμηλό	Χαμηλό–μέτριο, μειώνεται με τον χρόνο	Φυσιολογικό ή αυξημένο

💡 Συνοψίζοντας: Ο LADA είναι ένας “ύπουλος” τύπος 1 διαβήτη στους ενήλικες. Η έγκαιρη ανίχνευση αντισωμάτων και C-peptide βοηθά στη σωστή θεραπεία από νωρίς.

⚠️ Σημαντικό: Επειδή μοιάζει αρχικά με τύπο 2, η σωστή διάγνωση είναι κρίσιμη για να δοθεί η κατάλληλη αγωγή και να αποφευχθούν επιπλοκές.

Θέλετε να προγραμματίσετε εξέταση Αντισώματα Διαβήτη (GAD/IA-2/ZnT8) & C-peptide ή να δείτε όλες τις διαθέσιμες εξετάσεις;

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

2) Συμπτώματα & Πότε να υποψιαστώ LADA

✅ Ο LADA μπορεί να ξεκινήσει “σιωπηλά”. Τα συμπτώματα μοιάζουν με διαβήτη τύπου 2, αλλά συχνά εμφανίζονται σε άτομα που δεν είναι υπέρβαρα και δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό τύπου 2.

Επειδή ο LADA εξελίσσεται αργά, πολλοί άνθρωποι παραμένουν αδιάγνωστοι για μήνες ή χρόνια. Τα πρώτα σημάδια σχετίζονται με την αυξανόμενη έλλειψη ινσουλίνης και την υπεργλυκαιμία.

📋 Συχνά συμπτώματα

Αυξημένη δίψα (πολυδιψία)
Συχνή ούρηση (πολυουρία), ιδιαίτερα τη νύχτα
Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Κόπωση και μειωμένη ενέργεια
Θόλωση όρασης, πονοκέφαλοι
Αυξημένη όρεξη, αλλά απώλεια βάρους
Πιο σπάνια: φλεγμονές, καθυστέρηση επούλωσης πληγών

Σε προχωρημένο στάδιο, αν η ινσουλίνη μειωθεί σημαντικά, μπορεί να εμφανιστούν σημάδια κετοξέωσης:
ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος, ταχύπνοια, χαρακτηριστική οσμή ακετόνης στην αναπνοή. Αυτή είναι επείγουσα κατάσταση και χρειάζεται άμεση ιατρική εκτίμηση.

🔬 Πότε να υποψιαστώ LADA αντί για τύπο 2;

Υποψιαζόμαστε LADA σε κάθε ενήλικα με «διαβήτη τύπου 2» που έχει:

Κανονικό ή χαμηλό βάρος (BMI < 27)
Γρήγορη αποτυχία στα αντιδιαβητικά δισκία
Άλλο αυτοάνοσο νόσημα (θυρεοειδίτιδα Hashimoto, κοιλιοκάκη κ.λπ.)
Απουσία οικογενειακού ιστορικού τύπου 2 διαβήτη
Θετικά αντισώματα (GAD, IA-2, ZnT8, ICA)

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες του πίνακα

Χαρακτηριστικό	LADA	Τύπος 2 Διαβήτης
Ηλικία διάγνωσης	30–50 έτη	Συνήθως >40 έτη
Σωματικό βάρος	Φυσιολογικό ή ελαφρά αυξημένο	Συχνά παχυσαρκία
Αντίδραση σε δισκία	Αρχικά καλή, μετά αποτυχία	Σταθερή για χρόνια
Αυτοαντισώματα	Θετικά (GAD, IA-2, ZnT8)	Αρνητικά
C-peptide	Χαμηλό ή φθίνων	Φυσιολογικό ή αυξημένο

⚠️ Προειδοποίηση: Η καθυστέρηση διάγνωσης LADA μπορεί να οδηγήσει σε κετοξέωση και μη αναστρέψιμη απώλεια β-κυττάρων. Ζητήστε από τον γιατρό σας εξέταση για αυτοαντισώματα και C-peptide εάν υπάρχει αμφιβολία.

3) Πώς γίνεται η διάγνωση του LADA

🔎 Στόχος της διάγνωσης: Να διαπιστωθεί εάν ο διαβήτης έχει αυτοάνοση αιτιολογία και να διαφοροποιηθεί από τον τύπο 2.

Επειδή ο LADA μπορεί να μοιάζει αρχικά με διαβήτη τύπου 2, η διάγνωση απαιτεί συνδυασμό κλινικών και εργαστηριακών ευρημάτων.
Το «κλειδί» είναι η ανίχνευση αυτοαντισωμάτων έναντι των παγκρεατικών νησιδίων και η μέτρηση της ενδογενούς ινσουλίνης μέσω C-peptide.

🔬 Κύριες εξετάσεις για διάγνωση

Αυτοαντισώματα νησιδίων (Islet autoantibodies):
- GAD65 (αντισώματα κατά της αποκαρβοξυλάσης του γλουταμικού οξέος) – πιο συχνά θετικά στον LADA
- IA-2 (αντισώματα κατά της τυροσινικής φωσφατάσης)
- ZnT8 (αντισώματα κατά του μεταφορέα ψευδαργύρου)
- ICA (αντισώματα νησιδίων)
C-peptide: δείκτης της φυσικής παραγωγής ινσουλίνης.
- Χαμηλό ή πτωτικό → υποστηρίζει LADA
- Φυσιολογικό ή αυξημένο → υποστηρίζει τύπο 2
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) για αξιολόγηση μακροχρόνιου ελέγχου σακχάρου.
Γλυκόζη νηστείας ή καμπύλη γλυκόζης (OGTT) όπου χρειάζεται.
Έλεγχος για συνυπάρχοντα αυτοάνοσα:
TSH, αντιθυρεοειδικά αντισώματα, αντι-τρανσγλουταμινάση (σε υποψία κοιλιοκάκης).

⚠️ Προσοχή: Αρνητικά αυτοαντισώματα δεν αποκλείουν πλήρως τον LADA, ειδικά στα πρώιμα στάδια.
Αν υπάρχει υποψία, η μέτρηση του C-peptide και η κλινική παρακολούθηση είναι κρίσιμες.

🧪 Τυπικό προφίλ εργαστηριακών ευρημάτων

↔️ Σύρετε οριζόντια για να δείτε όλες τις στήλες

Εξέταση	Αποτέλεσμα σε LADA	Ερμηνεία
GAD65	Θετικό	Ενδεικτικό αυτοάνοσης αιτιολογίας
IA-2 / ZnT8	Θετικό ή αρνητικό	Επιβεβαιώνει περαιτέρω την αυτοανοσία
C-peptide	Χαμηλό ή μειούμενο με τον χρόνο	Μειωμένη παραγωγή ενδογενούς ινσουλίνης
HbA1c	Συνήθως αυξημένη	Δείχνει χρόνιο έλεγχο σακχάρου

📦 Δείγμα & Προετοιμασία

Δείγμα: αίμα ορού (για GAD, IA-2, ZnT8, C-peptide, HbA1c).
Νηστεία: 8–12 ώρες για γλυκόζη και C-peptide νηστείας.
Αποφυγή έντονης άσκησης ή στρες πριν την αιμοληψία.
Ενημερώστε το εργαστήριο για φάρμακα που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.

💡 Συμπέρασμα: Αν ενήλικας με «τύπο 2» έχει θετικά αντισώματα ή χαμηλό C-peptide, πρέπει να θεωρείται LADA και να επανεκτιμηθεί η αγωγή.
Η έγκαιρη διάγνωση βελτιώνει την πρόγνωση και μειώνει τον κίνδυνο επιπλοκών.

4) Θεραπεία & Παρακολούθηση

🎯 Στόχος της θεραπείας: Ρύθμιση του σακχάρου, πρόληψη επιπλοκών και διατήρηση της υπολειπόμενης παραγωγής ινσουλίνης για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο.

Η θεραπεία του LADA μοιάζει με εκείνη του διαβήτη τύπου 1, αλλά προσαρμόζεται ανάλογα με το στάδιο και την υπολειπόμενη λειτουργία των β-κυττάρων.
Επειδή ο οργανισμός σταδιακά χάνει την ικανότητα παραγωγής ινσουλίνης, η έγκαιρη έναρξη ινσουλινοθεραπείας είναι ουσιαστική.

💉 Ινσουλίνη

Αποτελεί τη βασική θεραπεία του LADA.
Σε πρώιμο στάδιο μπορεί να απαιτείται μόνο βασική (μακράς δράσης) ινσουλίνη, όπως:
- Insulin glargine (Lantus®, Toujeo®, Semglee®)
- Insulin detemir (Levemir®)
- Insulin degludec (Tresiba®)
Σε πιο προχωρημένο στάδιο, απαιτείται συνδυασμός βασικής και γευματικής ινσουλίνης:
- Insulin lispro (Humalog®)
- Insulin aspart (NovoRapid®, Fiasp®)
- Insulin glulisine (Apidra®)

⚠️ Συχνό λάθος: Η καθυστέρηση έναρξης ινσουλίνης «εξαντλεί» τα β-κύτταρα. Ο LADA δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως ο τύπος 2.

💊 Από του στόματος φάρμακα

Μετφορμίνη (Glucophage®, Stagid®): χρήσιμη στα αρχικά στάδια αν υπάρχει ινσουλινοαντίσταση ή αυξημένο βάρος.
Αναστολείς DPP-4 (Januvia®, Galvus®, Trajenta®): μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με ινσουλίνη.
Αναστολείς SGLT2 (Forxiga®, Jardiance®): με προσοχή, μόνο υπό παρακολούθηση, λόγω κινδύνου ευγλυκαιμικής κετοξέωσης.
Αποφυγή σουλφονυλουριών (Amaryl®, Diamicron®): μπορεί να επιταχύνουν την απώλεια λειτουργίας των β-κυττάρων.

🥗 Διατροφή & Τρόπος ζωής

Ισορροπημένη διατροφή με έμφαση σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνη και υγιή λιπαρά.
Περιορισμός επεξεργασμένων υδατανθράκων και αναψυκτικών με ζάχαρη.
Τακτική άσκηση: 30–45′ ήπιας έως μέτριας έντασης, τουλάχιστον 5 ημέρες/εβδομάδα.
Αυτοέλεγχος γλυκόζης (μετρητής ή CGM) για καλύτερη προσαρμογή της δόσης.

📅 Παρακολούθηση

HbA1c κάθε 3 μήνες στην αρχή, μετά εξαμηνιαία.
C-peptide περιοδικά για εκτίμηση υπολειπόμενης παραγωγής ινσουλίνης.
Έλεγχος θυρεοειδούς και άλλων αυτοάνοσων παθήσεων ετησίως.
Οφθαλμολογικός έλεγχος κάθε 1–2 χρόνια.

🛡️ Κίνδυνος κετοξέωσης: Αν παρουσιαστεί ναυτία, έμετος, κοιλιακό άλγος ή πολύ υψηλή γλυκόζη → μετρήστε κετόνες και αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.

💡 Σημείωση: Ο LADA χρειάζεται εξατομικευμένη φροντίδα. Η συνεργασία με ενδοκρινολόγο και διαβητολόγο είναι καθοριστική για ασφαλή ρύθμιση.

5) Ζώντας με LADA – Πρακτικές συμβουλές

🌿 Στόχος: Να διατηρείται σταθερό το σάκχαρο, να προλαμβάνονται οι υπογλυκαιμίες και να εξασφαλίζεται καλή ποιότητα ζωής.

🩺 Αυτοέλεγχος και συνεργασία με τον γιατρό

Κρατήστε ημερολόγιο σακχάρου (π.χ. πρωί, προ γεύματος, μετά γεύματος, πριν ύπνο).
Συζητήστε τα αποτελέσματα με τον ενδοκρινολόγο σας για πιθανές ρυθμίσεις στη δόση ινσουλίνης.
Χρησιμοποιήστε, όπου είναι διαθέσιμο, συνεχή καταγραφή γλυκόζης (CGM) για ακριβέστερη παρακολούθηση.

🥗 Διατροφή για σταθερό σάκχαρο

Τακτικά γεύματα κάθε 3–4 ώρες με σύνθετους υδατάνθρακες, πρωτεΐνη και καλά λιπαρά.
Περιορίστε επεξεργασμένα τρόφιμα (λευκό αλεύρι, ζάχαρη, fast food).
Επιλέξτε ολικής άλεσης δημητριακά, όσπρια, λαχανικά, φρούτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη.
Ενυδάτωση: προτιμήστε νερό και αποφύγετε αναψυκτικά ή χυμούς με ζάχαρη.
Αποφύγετε αλκοόλ με άδειο στομάχι — μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία.

🏃‍♂️ Άσκηση και καθημερινή δραστηριότητα

Στόχος: τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης/εβδομάδα.
Επιλέξτε δραστηριότητες που σας ευχαριστούν: περπάτημα, ποδήλατο, κολύμβηση, γιόγκα.
Μετρήστε το σάκχαρο πριν και μετά την άσκηση.
Πάντα έχετε μαζί σας γρήγορη πηγή γλυκόζης (π.χ. ταμπλέτες, χυμό, σταφίδες) σε περίπτωση υπογλυκαιμίας.

💉 Αναγνώριση υπογλυκαιμίας

Συμπτώματα: τρέμουλο, εφίδρωση, ταχυκαρδία, πείνα, αδυναμία συγκέντρωσης, ζάλη.
Αν εμφανιστούν:

Πάρτε 15 γραμμάρια γλυκόζης (3–4 ταμπλέτες ή ½ ποτήρι χυμό).
Μετρήστε ξανά μετά από 15 λεπτά.
Επαναλάβετε αν η τιμή παραμένει <70 mg/dL.

⚠️ Υπογλυκαιμία + απώλεια συνείδησης:
Αν ο ασθενής δεν μπορεί να καταπιεί, μην του δώσετε τροφή ή υγρά. Χρησιμοποιήστε ένεση γλυκαγόνης (GlucaGen®) αν υπάρχει διαθέσιμη και καλέστε άμεσα 166.

💊 Φαρμακευτική συμμόρφωση

Να ακολουθείτε πιστά το σχήμα ινσουλίνης (Lantus®, Tresiba®, NovoRapid® κ.ά.).
Ελέγχετε πάντα την ημερομηνία λήξης και τη σωστή συντήρηση των φαρμάκων.
Κρατήστε τις ινσουλίνες στο ψυγείο (2–8°C), όχι στην κατάψυξη.
Μην αλλάζετε μόνοι σας τη δόση χωρίς συνεννόηση με γιατρό.

🧳 Ταξίδια & έκτακτες καταστάσεις

Έχετε πάντα μαζί σας ιατρική βεβαίωση για ινσουλίνη και αναλώσιμα.
Μεταφέρετε την ινσουλίνη στη χειραποσκευή (όχι στον χώρο αποσκευών).
Πάρτε διπλά αναλώσιμα σε περίπτωση καθυστέρησης ταξιδιού.
Προγραμματίστε τα γεύματα ανάλογα με τη διαφορά ώρας αν ταξιδεύετε μακριά.

💡 Τελική υπενθύμιση: Η ζωή με LADA απαιτεί συνέπεια, αλλά όχι περιορισμούς.
Με σωστή αγωγή, παρακολούθηση και εκπαίδευση μπορείτε να έχετε πλήρη έλεγχο της νόσου και φυσιολογική καθημερινότητα.

6) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

💬 Στόχος ενότητας: να απαντηθούν με απλή γλώσσα οι πιο κοινές απορίες που έχουν οι ασθενείς με LADA.

🔹 Είναι ο LADA “ενδιάμεσος” τύπος διαβήτη;

Όχι. Ο LADA είναι αυτοάνοσος τύπος διαβήτη όπως ο τύπος 1, απλώς εξελίσσεται πιο αργά.
Δεν είναι «μίξη» τύπου 1 και 2, αλλά ξεχωριστή μορφή με ιδιαίτερη πορεία.

🔹 Θα χρειαστώ σίγουρα ινσουλίνη;

Σχεδόν πάντα ναι, αλλά όχι απαραίτητα από την αρχή. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται ινσουλίνη μέσα σε 1–5 χρόνια από τη διάγνωση,
καθώς το πάγκρεας χάνει σταδιακά τη φυσική του λειτουργία.

🔹 Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται συνήθως;

Η θεραπεία βασίζεται στην ινσουλίνη (Lantus®, Tresiba®, NovoRapid® κ.ά.).
Σε πρώιμα στάδια μπορεί να δοθεί Μετφορμίνη (Glucophage®) ή DPP-4 αναστολείς όπως Januvia® ή Galvus®.
Οι σουλφονυλουρίες (π.χ. Amaryl®) αποφεύγονται.

🔹 Μπορώ να προλάβω τον LADA;

Όχι. Ο LADA είναι αυτοάνοσος και δεν προκαλείται από διατροφή ή τρόπο ζωής.
Ωστόσο, η σωστή διατροφή και άσκηση μειώνουν τις επιπλοκές και βοηθούν στη σταθερή ρύθμιση του σακχάρου.

🔹 Μπορώ να ελέγχω το σάκχαρό μου στο σπίτι;

Ναι. Συνιστάται αυτοπαρακολούθηση με μετρητή σακχάρου ή σύστημα συνεχούς παρακολούθησης (CGM).
Η συχνή μέτρηση βοηθά στη ρύθμιση της ινσουλίνης και αποφυγή υπογλυκαιμίας.

🔹 Ποια είναι η διαφορά του LADA από τον τύπο 1;

Η κύρια διαφορά είναι ο ρυθμός απώλειας ινσουλίνης.
Στον τύπο 1 η ανάγκη για ινσουλίνη είναι άμεση, ενώ στον LADA εξελίσσεται πιο αργά.
Παρ’ όλα αυτά, μακροπρόθεσμα ο LADA λειτουργεί σαν τύπος 1.

🔹 Είναι κληρονομικός ο LADA;

Όχι με τον ίδιο τρόπο όπως ο τύπος 2.
Υπάρχει γενετική προδιάθεση (HLA γονότυποι), αλλά ο LADA ενεργοποιείται από συνδυασμό περιβαλλοντικών και ανοσολογικών παραγόντων.

🔹 Υπάρχουν ειδικές διατροφικές οδηγίες;

Ισχύουν οι ίδιες αρχές με τον διαβήτη γενικά:

Μικρά, τακτικά γεύματα.
Περιορισμός ζάχαρης, αναψυκτικών, λευκού αλευριού.
Έμφαση σε λαχανικά, δημητριακά ολικής, όσπρια και καλά λιπαρά.

🔹 Μπορώ να έχω φυσιολογική ζωή με LADA;

Ναι. Με σωστή θεραπεία, ρύθμιση και εκπαίδευση, οι ασθενείς με LADA μπορούν να έχουν πλήρως φυσιολογική καθημερινότητα και προσδόκιμο ζωής όμοιο με το γενικό πληθυσμό.

💡 Θυμηθείτε: Η ενημέρωση, η σωστή εκπαίδευση και η συνεργασία με το ιατρικό προσωπικό είναι τα πιο ισχυρά “φάρμακα” για τη διαχείριση του LADA.

Κλείστε εύκολα εξέταση Αντισώματα Διαβήτη (GAD/IA-2/ZnT8) & C-peptide ή δείτε τον πλήρη κατάλογο:

📘 Κατάλογος Εξετάσεων
📅 Κλείστε Ραντεβού Τώρα

📞 +30-22310-66841 • Δευτέρα–Παρασκευή 07:00–13:30

7) Βιβλιογραφία & Πηγές

📚 Επιλεγμένες διεθνείς και ελληνικές πηγές που υποστηρίζουν τις πληροφορίες του οδηγού για τον Λανθάνοντα Αυτοάνοσο Διαβήτη Ενηλίκων (LADA).

American Diabetes Association (ADA).
Standards of Medical Care in Diabetes – 2025.
Diabetes Care.
https://diabetesjournals.org/care/issue
Fourlanos S, et al.
Latent autoimmune diabetes in adults (LADA) should be less latent.
Diabetologia. 2005;48(11):2206–2212.
PubMed
Buzzetti R, Zampetti S, Maddaloni E.
Adult-onset autoimmune diabetes: current knowledge and implications for management.
Nature Reviews Endocrinology. 2017;13:674–686.
Nature Review
Hawa MI, Kolb H, Schloot N, et al.
Adult-onset autoimmune diabetes in Europe is prevalent with clinical features distinct from type 1 and type 2 diabetes.
Diabetes Care. 2013;36(4):908–913.
PubMed
Andersen MK, et al.
Identification of adult-onset autoimmune diabetes and its relationship with type 1 and type 2 diabetes.
Diabetologia. 2021;64(9):1936–1947.
PubMed
Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία (ΕΔΕ).
Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη – 2024.
Διαθέσιμες στο:
https://www.ede.gr/odigies/
Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Διαβήτης και πρόληψη επιπλοκών.
https://eody.gov.gr/
Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία.
Ενημερωτικό υλικό για αυτοάνοσες ενδοκρινικές παθήσεις και διαβήτη ενηλίκων.
https://www.endo.gr/
NHS UK.
Latent autoimmune diabetes in adults (LADA): symptoms, diagnosis, and treatment.
NHS
Mayo Clinic.
Type 1 diabetes in adults: understanding latent autoimmune diabetes.
Mayo Clinic

💡 Συμβουλή: Για προσωπική ιατρική καθοδήγηση, πάντα να απευθύνεστε στον θεράποντα ιατρό ή ενδοκρινολόγο. Οι παραπάνω πηγές είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

Σάκχαρο-Αίματος-Οδηγός-για-Ασθενείς-1200x800.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

02/Sep/2025

Σάκχαρο Αίματος & Διαβήτης: Οδηγός για Ασθενείς 🍬

Τι είναι το σάκχαρο, ποια είναι τα φυσιολογικά όρια νηστείας και μεταγευματικά, πώς γίνεται σωστά η εξέταση, τι επηρεάζει τις τιμές και πότε πρέπει να μιλήσετε με γιατρό. Απλά, κατανοητά και φιλικά προς τον/την ασθενή.

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι το σάκχαρο αίματος;
2️⃣ Είδη μέτρησης: νηστείας, μεταγευματικό, τυχαίο
3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & σωστή προετοιμασία
4️⃣ Τιμές αναφοράς (πίνακας)
5️⃣ Συμπτώματα υψηλού & χαμηλού σακχάρου
6️⃣ Τι επηρεάζει τις τιμές (συνήθειες, φάρμακα, στρες)
7️⃣ Σάκχαρο & εγκυμοσύνη (OGTT)
8️⃣ Παρακολούθηση & στόχοι (HbA1c & eAG)
9️⃣ Πρακτικός οδηγός καθημερινότητας
🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
1️⃣1️⃣ Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

1️⃣ Τι είναι το σάκχαρο αίματος;

Το σάκχαρο (γλυκόζη) αίματος είναι η βασική «ενέργεια» που χρησιμοποιεί το σώμα.
Ο οργανισμός κρατά τις τιμές σε συγκεκριμένα όρια με τη βοήθεια ορμονών, κυρίως της ινσουλίνης.
Όταν το σύστημα ρύθμισης δυσκολεύεται (π.χ. ινσουλινοαντίσταση ή ανεπαρκής παραγωγή ινσουλίνης), οι τιμές ανεβαίνουν και με τον καιρό μπορεί να εμφανιστεί προδιαβήτης ή σακχαρώδης διαβήτης.

👉 Με απλά λόγια:

Νηστείας: τιμή μετά από ώρες χωρίς φαγητό.
Μεταγευματικό: 1–2 ώρες μετά το γεύμα.
Tυχαίο: οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας.

2️⃣ Είδη μέτρησης: νηστείας, μεταγευματικό, τυχαίο

Σάκχαρο νηστείας (FPG): Μετά από 8–12 ώρες χωρίς φαγητό. Χρησιμοποιείται για έλεγχο προδιαβήτη/διαβήτη.
Μεταγευματικό (PP): Μετριέται συνήθως 2 ώρες μετά την έναρξη γεύματος. Δείχνει πώς «αντιδρά» το σώμα στα γεύματα.
Τυχαίο: Χρήσιμο στην κλινική πράξη όταν υπάρχουν συμπτώματα (πολυουρία, δίψα, απώλεια βάρους).
Κατ’ οίκον μέτρηση με γλυκοζόμετρο/CGM: για διαβητικούς/ες, βοηθά στη ρύθμιση της αγωγής και των γευμάτων.

3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & σωστή προετοιμασία

Δείγμα: Φλεβικό αίμα (εργαστήριο) ή σταγόνα από δάκτυλο (κατ’ οίκον).
Νηστεία: Για σάκχαρο νηστείας χρειάζονται 8–12 ώρες χωρίς φαγητό (νερό επιτρέπεται). Αποφύγετε αλκοόλ/βαρύ δείπνο το προηγούμενο βράδυ.
Καφές/κάπνισμα: Καλύτερα όχι πριν την αιμοληψία (μπορεί να επηρεάσουν).
Φάρμακα: Μην διακόπτετε τίποτα χωρίς οδηγία. Ενημερώστε το εργαστήριο αν λαμβάνετε κορτιζόνη, διουρητικά, β-αποκλειστές κ.ά.
Ασθένεια/στρες: Ενδέχεται να ανεβάσουν πρόσκαιρα τις τιμές.

💡 Tip: Αν παρακολουθείτε σάκχαρο στο σπίτι, σημειώνετε ώρα, τι φάγατε, άσκηση, φάρμακα. Βοηθά πολύ τον/την γιατρό στην ερμηνεία.

4️⃣ Τιμές αναφοράς (πίνακας)

Οι τιμές είναι ενδεικτικές για ενήλικες. Η τελική ερμηνεία γίνεται από τον/την γιατρό σας και το δικό σας εργαστήριο.

Κατηγορία	Σάκχαρο νηστείας (mg/dL)	2 ώρες μετά γεύμα (mg/dL)	Σχόλιο
Φυσιολογικό	< 100	< 140	Υγιής ρύθμιση γλυκόζης
Προδιαβήτης	100–125	140–199	Αλλαγές τρόπου ζωής & παρακολούθηση
Διαβήτης*	≥ 126	≥ 200	*Απαιτείται επιβεβαίωση ή συμβατά συμπτώματα

Σημείωση: Οι στόχοι με γνωστό διαβήτη εξατομικεύονται. Ρωτήστε τον/την γιατρό σας.

5️⃣ Συμπτώματα υψηλού & χαμηλού σακχάρου

Υψηλό σάκχαρο (υπεργλυκαιμία):

Δίψα, συχνά ούρα (ιδίως νύχτα), ξηροστομία
Κόπωση, θολή όραση, πονοκέφαλος
Ανεξήγητη απώλεια βάρους (όταν είναι πολύ υψηλό)

Χαμηλό σάκχαρο (υπογλυκαιμία):

Τρέμουλο, εφίδρωση, πείνα, πονοκέφαλος
Ταχυκαρδία, άγχος, σύγχυση
Αν υποψιάζεστε υπογλυκαιμία: Μετρήστε σάκχαρο & πάρτε 15g γλυκόζης (χυμός/δισκία), επανέλεγχος σε 15′

6️⃣ Τι επηρεάζει τις τιμές (συνήθειες, φάρμακα, στρες)

Διατροφή: Μεγάλα γεύματα πλούσια σε απλούς υδατάνθρακες «ανεβάζουν» απότομα το σάκχαρο.
Άσκηση: Ρίχνει το σάκχαρο, αλλά έντονη άσκηση μπορεί να το ανεβάσει παροδικά λόγω ορμονών.
Ύπνος & στρες: Λίγος ύπνος/έντονο στρες αυξάνουν τα επίπεδα.
Αλκοόλ: Μπορεί να προκαλέσει υψηλά ή χαμηλά ανάλογα με την ποσότητα/συνοδευτικά.
Φάρμακα: Κορτικοστεροειδή ↑, κάποια διουρητικά ↑, β-αποκλειστές «κρύβουν» υπογλυκαιμία. Πάντα ενημερώνετε τον/την γιατρό.
Ασθένεια/λοίμωξη: Συχνά ανεβάζει τις τιμές (sick day rules).

7️⃣ Σάκχαρο & εγκυμοσύνη (OGTT)

Στην εγκυμοσύνη ελέγχουμε τη ρύθμιση της γλυκόζης γιατί επηρεάζει τη μητέρα και το έμβρυο.
Συνήθως γίνεται καμπύλη σακχάρου (OGTT) με 75g γλυκόζης μεταξύ 24ης–28ης εβδομάδας.
Ο/Η γυναικολόγος καθορίζει ακριβώς το πρωτόκολλο και τα όρια.

💡 Συμβουλή: Αν έχετε παράγοντες κινδύνου (π.χ. προηγούμενος διαβήτης κύησης, παχυσαρκία), ο έλεγχος μπορεί να γίνει νωρίτερα.

8️⃣ Παρακολούθηση & στόχοι (HbA1c & eAG)

Το καθημερινό σάκχαρο δείχνει την «στιγμή». Για τη συνολική εικόνα χρησιμοποιούμε τη HbA1c (μέσος όρος 2–3 μηνών).
Μπορούμε να την «μεταφράσουμε» σε μέσο σάκχαρο (eAG) με τον τύπο: eAG ≈ 28,7 × HbA1c − 46,7.

Στους περισσότερους ενήλικες με διαβήτη, στόχος HbA1c ~<7% (εξατομίκευση ανά ηλικία/υπογλυκαιμίες/συνοσηρότητες).
Χρήσιμη η χρήση CGM (συνεχής καταγραφή) για να δούμε «χρόνο εντός στόχου» (TIR) και διακυμάνσεις.

9️⃣ Πρακτικός οδηγός καθημερινότητας

🧭 Μικρό πλάνο 4 βημάτων:

Πιάτο ισορροπίας: 1/2 λαχανικά, 1/4 άπαχη πρωτεΐνη, 1/4 υδατάνθρακες ολικής. Προσοχή στις ποσότητες.
Κίνηση καθημερινά: 150′/εβδομάδα αερόβιο + 2 συνεδρίες ενδυνάμωσης. 10′ περπάτημα μετά τα γεύματα μειώνει μεταγευματικά σάκχαρα.
Ύπνος 7–8 ώρες & διαχείριση στρες (αναπνοές, διατάσεις, mindfulness).
Σωστή λήψη φαρμάκων όπως ορίστηκε από τον/την γιατρό (δοσολογία, ώρα, υπογλυκαιμίες).

🍽️ Μικρές ιδέες γευμάτων: ομελέτα με λαχανικά & ψωμί ολικής · σαλάτα + φακές · κοτόπουλο με λαχανικά & καστανό ρύζι · γιαούρτι 2% με καρύδια & κανέλα.

🔟 Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Χρειάζεται νηστεία για να ελέγξω σάκχαρο;
👉 Για νηστείας ναι (8–12 ώρες). Για μεταγευματικό μετράμε 2 ώρες μετά το γεύμα.

❓ Έχω νηστείας 110 mg/dL. Έχω διαβήτη;
👉 Όχι. 100–125 mg/dL είναι προδιαβήτης. Χρειάζονται αλλαγές τρόπου ζωής και παρακολούθηση.

❓ Μπορώ να ρίξω το σάκχαρο μόνο με διατροφή/άσκηση;
👉 Σε προδιαβήτη συχνά ναι. Σε διαβήτη μπορεί να χρειαστούν και φάρμακα/ινσουλίνη.

❓ Γιατί δεν συμφωνούν τα «σπιτικά» με του εργαστηρίου;
👉 Τα γλυκοζόμετρα έχουν επιτρεπτές αποκλίσεις. Προσέξτε τεχνική/καθαριότητα και συγκρίνετε περιοδικά με εργαστηριακή μέτρηση.

❓ Πόσο συχνά να ελέγχω;
👉 Εξαρτάται από τη διάγνωση/θεραπεία. Ο/Η γιατρός θα ορίσει (π.χ. καθημερινά στο σπίτι αν παίρνετε ινσουλίνη, ή περιοδικά στο εργαστήριο).

1️⃣1️⃣ Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

Τυχαίο σάκχαρο ≥ 200 mg/dL με συμβατά συμπτώματα.
Επαναλαμβανόμενα πολύ υψηλά ή πολύ χαμηλά στο σπίτι.
Έντονη δίψα/πολυουρία, εμέτοι, υπνηλία ή σύγχυση.
Είστε έγκυος ή σχεδιάζετε εγκυμοσύνη.

Το κείμενο είναι ενημερωτικό και δεν αντικαθιστά ιατρική συμβουλή. Για εξατομικευμένο πλάνο, συμβουλευτείτε τον/την γιατρό σας.

🔎 Θέλετε να μάθετε περισσότερα;

Δείτε αναλυτικά για τον Έλεγχο Σακχάρου Αίματος, πώς γίνεται, ποια είναι τα όρια και πώς να προετοιμαστείτε σωστά.

👉 Δείτε περισσότερα εδώ

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

HbA1c-Γλυκοζυλιωμένη-Οδηγός-για-ασθενείς-1200x800.jpg

Παντελής Αναγνωστόπουλος

30/Aug/2025

HbA1c (Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη): Οδηγός για Ασθενείς 🍬

Τι δείχνει η HbA1c, ποια είναι τα φυσιολογικά όρια και οι στόχοι, κάθε πότε να την ελέγχω, τι επηρεάζει την ακρίβεια και πώς μπορώ να τη βελτιώσω. Απλά, κατανοητά και φιλικά προς τον/την ασθενή.

📑 Περιεχόμενα

1️⃣ Τι είναι η HbA1c;
2️⃣ Γιατί είναι σημαντική;
3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία
4️⃣ Τιμές & κατηγορίες (πίνακας)
5️⃣ Μετατροπή HbA1c σε μέσο σάκχαρο (eAG)
6️⃣ Πώς βελτιώνεται η HbA1c – πρακτικός οδηγός
7️⃣ Παράγοντες που επηρεάζουν την ακρίβεια
8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
9️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε
🔟 Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

1️⃣ Τι είναι η HbA1c;

Η HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη) είναι μια εξέταση αίματος που δείχνει τον μέσο όρο του σακχάρου σας τους τελευταίους 2–3 μήνες.
Σχηματίζεται όταν η γλυκόζη «κολλάει» πάνω στην αιμοσφαιρίνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Επειδή τα ερυθρά ζουν περίπου 120 ημέρες, η HbA1c μας δίνει εικόνα «μακροπρόθεσμη», όχι μόνο της ημέρας της εξέτασης.

👉 Με απλά λόγια:

Η HbA1c είναι το “τρίμηνο” του σακχάρου σας.
Δεν «κρύβεται» από ένα καλό ή κακό γεύμα της προηγούμενης μέρας.
Χρησιμοποιείται για διάγνωση και παρακολούθηση του διαβήτη.

2️⃣ Γιατί είναι σημαντική;

Διάγνωση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η HbA1c μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να τεθεί διάγνωση διαβήτη/προδιαβήτη.
Παρακολούθηση: Δείχνει πόσο καλά ρυθμίζεται το σάκχαρο με τη θεραπεία και τον τρόπο ζωής.
Πρόγνωση: Όσο χαμηλότερη (εντός στόχου), τόσο μικρότερος κίνδυνος επιπλοκών (μάτια, νεύρα, νεφρά, καρδιά).

3️⃣ Πώς γίνεται η εξέταση & προετοιμασία

Δείγμα: Αίμα από φλέβα.
Νηστεία: Δεν απαιτείται (εκτός αν γίνονται ταυτόχρονα άλλες εξετάσεις που θέλουν νηστεία).
Ώρα: Οποιαδήποτε ώρα της ημέρας.
Συχνότητα ελέγχου:
- Σταθερά ρυθμισμένος/η: κάθε 3–6 μήνες.
- Αλλαγή θεραπείας ή μη καλή ρύθμιση: κάθε 3 μήνες.
- Χωρίς διαβήτη, προληπτικά: ανάλογα με τον κίνδυνο (π.χ. ετήσιο check-up).

💡 Tip: Ζητήστε εργαστήριο πιστοποιημένο/standardized (NGSP/DCCT) για αξιόπιστα, συγκρίσιμα αποτελέσματα.

4️⃣ Τιμές & κατηγορίες (πίνακας)

Οι παρακάτω κατηγορίες αφορούν ενήλικες και είναι γενικές κατευθύνσεις. Η τελική απόφαση γίνεται από τον/την γιατρό σας.

Κατηγορία	HbA1c	Σχόλιο
Φυσιολογικό	< 5,7%	Συνήθης έλεγχος ανάλογα με τον κίνδυνο
Προδιαβήτης	5,7% – 6,4%	Πρόληψη: βάρος, διατροφή, άσκηση, επανέλεγχος
Διαβήτης	≥ 6,5%	Συνήθως απαιτείται επιβεβαίωση ή τυπικά συμπτώματα
Στόχος (με γνωστό διαβήτη)	~< 7% για τους περισσότερους	Εξατομίκευση: <6,5% αν είναι ασφαλές, <7,5–8% σε ευάλωτες ομάδες

Σημείωση: Στόχοι προσαρμόζονται με βάση ηλικία, διάρκεια διαβήτη, υπογλυκαιμίες, συννοσηρότητες και προτιμήσεις.

5️⃣ Μετατροπή HbA1c σε μέσο σάκχαρο (eAG)

Ένας πρακτικός τρόπος να «μεταφράσετε» την HbA1c σε μέσο σάκχαρο (mg/dL) είναι ο τύπος eAG ≈ 28,7 × HbA1c − 46,7. Παρακάτω ενδεικτικός πίνακας:

HbA1c (%)	eAG (mg/dL) ~ μέσο σάκχαρο
5,5	≈ 111
6,0	≈ 126
6,5	≈ 140
7,0	≈ 154
8,0	≈ 183
9,0	≈ 212

Παράδειγμα: HbA1c 7,0% ➜ 28,7×7 − 46,7 ≈ 154 mg/dL.

6️⃣ Πώς βελτιώνεται η HbA1c – πρακτικός οδηγός

🧭 Πλάνο 8 εβδομάδων (ενδεικτικό):

Πιάτο “3/4 φυτικά”: 1/2 λαχανικά, 1/4 πρωτεΐνη (ψάρι/κοτόπουλο/όσπρια), 1/4 υδατάνθρακες ολικής.
Υδατάνθρακες «καλής ποιότητας»: ολικής, όσπρια, φρούτα ολόκληρα. Περιορίστε λευκό ψωμί/ζυμαρικά/γλυκά.
Κίνηση: 150′/εβδομάδα αερόβιο + 2x ενδυνάμωση. Μικρές βόλτες 10′ μετά τα γεύματα ρίχνουν μεταγευματικά σάκχαρα.
Ύπνος & στρες: 7–8 ώρες, τεχνικές χαλάρωσης (αναπνοές, διατάσεις, mindfulness).
Συμμόρφωση στη θεραπεία: πάρτε σωστά τα φάρμακα/ινσουλίνη όπως σας σύστησε ο/η γιατρός.

🍽️ Mini ιδέες: σαλάτα + φακές/ρεβίθια, ψητό ψάρι με λαχανικά & κινόα, γιαούρτι 2% με καρύδια & κανέλα. Ποτά: νερό, τσάι χωρίς ζάχαρη.

7️⃣ Παράγοντες που επηρεάζουν την ακρίβεια

Κάποιες καταστάσεις μπορούν να «πειράξουν» τη μέτρηση της HbA1c. Ενημερώστε το εργαστήριο/γιατρό σας αν ισχύει κάτι από τα παρακάτω:

Αναιμία από έλλειψη σιδήρου (μπορεί να εμφανίσει HbA1c ελαφρώς υψηλότερη).
Αιμολυτικές καταστάσεις ή μεταγγίσεις (μπορεί να τη ρίξουν ψευδώς).
Χρόνια νεφρική νόσος, εγκυμοσύνη (ιδίως 2ο–3ο τρίμηνο) – η HbA1c είναι λιγότερο αξιόπιστη.
Παραλλαγές αιμοσφαιρίνης (π.χ. HbS, HbC) – ζητήστε μέθοδο συμβατή/διορθωμένη.

Συμβουλή: Αν η HbA1c δεν «ταιριάζει» με τα καθημερινά σακχάρια, ο/η γιατρός μπορεί να προτείνει εναλλακτικούς δείκτες (π.χ. fructosamine) ή χρήση CGM.

8️⃣ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

❓ Χρειάζεται νηστεία για HbA1c;
👉 Όχι.

❓ Μπορώ να διαγνωστώ με HbA1c μόνο;
👉 Συχνά ναι (≥6,5%), αλλά συνήθως απαιτείται επιβεβαίωση ή συμβατά συμπτώματα/άλλη εξέταση κατά την κρίση του/της γιατρού.

❓ Η HbA1c μου είναι 6,1%. Τι σημαίνει;
👉 Εμπίπτει στον προδιαβήτη. Εστίαση σε βάρος, διατροφή, άσκηση και τακτικό επανέλεγχο.

❓ Πόσο γρήγορα μπορώ να τη ρίξω;
👉 Με σωστό πλάνο, βελτιώσεις φαίνονται σε 8–12 εβδομάδες (κύκλος ερυθρών).

❓ Πονάει η εξέταση;
👉 Είναι μια απλή αιμοληψία.

❓ Είμαι έγκυος. Χρησιμοποιείται HbA1c;
👉 Στην κύηση προτιμώνται άλλες δοκιμασίες (π.χ. καμπύλη ζαχάρου). Η HbA1c έχει περιορισμούς ειδικά στο 2ο–3ο τρίμηνο.

❓ Γιατί διαφέρει από τα μετρητά μου;
👉 Η HbA1c είναι μέσος όρος. Υπογλυκαιμίες/υπεργλυκαιμίες και ειδικές καταστάσεις μπορούν να «μπερδέψουν» την αντιστοίχιση.

❓ Ποιος είναι ο σωστός στόχος για μένα;
👉 Εξατομικευμένος: συχνά <7% για ενήλικες, αλλά μπορεί να είναι <6,5% ή <7,5–8% ανά περίπτωση.

9️⃣ 📌 Σε 1 λεπτό – Τι να θυμάστε

Η HbA1c δείχνει το μέσο σάκχαρο 2–3 μηνών.
Δεν χρειάζεται νηστεία.
Στόχος στους περισσότερους με διαβήτη: <7% (εξατομίκευση).
Βελτιώνεται με διατροφή, άσκηση, σωστή λήψη φαρμάκων και καλή ρουτίνα.
Κάποιες καταστάσεις επηρεάζουν την ακρίβεια – ρωτήστε το εργαστήριο/τον γιατρό.

🔟 Πότε να μιλήσω άμεσα με γιατρό

HbA1c ≥6,5% ή ταχεία άνοδος σε διαδοχικούς ελέγχους.
Συμπτώματα υπεργλυκαιμίας (πολυουρία, δίψα, θολή όραση, απώλεια βάρους).
Συχνά υπογλυκαιμικά επεισόδια ή νέες συνοσηρότητες.
Εγκυμοσύνη/σχεδιασμός κύησης.

Το κείμενο είναι ενημερωτικό και δεν αντικαθιστά ιατρική συμβουλή. Για εξατομικευμένο πλάνο, απευθυνθείτε στον/στην γιατρό σας.

🔎 Θέλετε να μάθετε περισσότερα;

Δείτε αναλυτικά για τη Γλυκοζυλιωμένη Αιμοσφαιρίνη (HbA1c), πώς γίνεται και πώς να προετοιμαστείτε.

👉 Δείτε περισσότερα εδώ

ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΚΑΤΑΛΟΓΟ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΤΕ ΜΑΣ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ !!

https://mikrobiologikolamia.gr/katalogos-eksetaseon/

Older Posts

Το ιατρείο μας από το 2004 παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες διαθέτοντας άρτιο και σύγχρονο εξοπλισμό καθώς επίσης έμπειρο,υπεύθυνο και ανθρώπινο προσωπικό.Προτεραιότητα μας ο ΑΣΘΕΝΗΣ…