📑 Περιεχόμενα
- 1) Τι είναι η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ (ATIII);
- 2) Ρόλος & Λειτουργία στο Σύστημα Πήξης
- 3) Χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ – Αίτια & Κίνδυνοι
- 4) Εξέταση Αντιθρομβίνης ΙΙΙ (ATIII) στο Αίμα
- 5) Θεραπευτική Αντιμετώπιση / Συμπλήρωμα Αντιθρομβίνης
- 6) Αντιθρομβίνη ΙΙΙ & Εγκυμοσύνη
- 7) Πρόληψη & Συμβουλές Τρόπου Ζωής
- 8) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
- 📞 Κλείστε Ραντεβού / Κατάλογος Εξετάσεων
- 9) Βιβλιογραφία
1) Τι είναι η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ (ATIII);
Key Takeaway: Η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ είναι μία φυσική «αντιπηκτική» πρωτεΐνη του αίματος που αναστέλλει τη δράση της θρομβίνης και άλλων παραγόντων πήξης. Χαμηλά επίπεδα αυξάνουν τον κίνδυνο θρόμβωσης.
Η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ (ATIII) είναι μία πρωτεΐνη που παράγεται κυρίως στο ήπαρ και κυκλοφορεί στο πλάσμα.
Ανήκει στους φυσικούς αναστολείς της πήξης και λειτουργεί σαν «φρένο» για την υπερβολική ενεργοποίηση του μηχανισμού πήξης.
Αναστέλλει τη θρομβίνη (παράγοντας IIa) και τους παράγοντες Xa, IXa, XIa και XIIa, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η δημιουργία θρόμβου.
Η δράση της ενισχύεται σημαντικά από την ηπαρίνη· γι’ αυτό η μέτρηση της Αντιθρομβίνης ΙΙΙ έχει σημασία και για την παρακολούθηση της ηπαρινικής θεραπείας.
Ανεπάρκεια (κληρονομική ή επίκτητη) της Αντιθρομβίνης ΙΙΙ οδηγεί σε αυξημένη προδιάθεση για θρομβώσεις.
Παράδειγμα: Νέος ενήλικας με ανεξήγητη φλεβική θρόμβωση υποβάλλεται σε έλεγχο θρομβοφιλίας. Η ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ διαπιστώνεται και οδηγεί σε εξατομικευμένη αντιπηκτική αγωγή.
Η γνώση των επιπέδων Αντιθρομβίνης ΙΙΙ είναι σημαντική για τη διάγνωση θρομβοφιλικών καταστάσεων, την παρακολούθηση αντιπηκτικής αγωγής και την πρόληψη επιπλοκών σε υψηλού κινδύνου άτομα.
2) Ρόλος & Λειτουργία στο Σύστημα Πήξης
Σημαντικό: Η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ είναι ο βασικός φυσικός αναστολέας της θρομβίνης και των παραγόντων Xa, IXa, XIa και XIIa. Η δράση της ενισχύεται από την ηπαρίνη έως και 1000 φορές.
Το σύστημα πήξης του αίματος βασίζεται σε μία σειρά ενζυμικών αντιδράσεων που ενεργοποιούν διαδοχικά τους παράγοντες πήξης.
Η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ δρα ως «φρένο» σε αυτόν τον καταρράκτη, προσκολλώμενη στους ενεργοποιημένους παράγοντες πήξης και αδρανοποιώντας τους.
Βασικοί μηχανισμοί δράσης
- Αναστολή θρομβίνης (Factor IIa): Εμποδίζει τη μετατροπή ινωδογόνου σε ινώδες, περιορίζοντας τη δημιουργία θρόμβου.
- Αναστολή Factor Xa: Σημαντικός κόμβος της πήξης – η ATIII μειώνει δραστικά τη δράση του.
- Συνεργασία με την ηπαρίνη: Η ATIII αλλάζει διαμόρφωση με την ηπαρίνη και αυξάνει κατακόρυφα την ανασταλτική της ικανότητα.
- Συνδυασμός με Πρωτεΐνη C & Πρωτεΐνη S: Μαζί αποτελούν το βασικό φυσικό αντιπηκτικό σύστημα του οργανισμού.
Συμβουλή: Η μέτρηση της Αντιθρομβίνης ΙΙΙ είναι χρήσιμη όχι μόνο στον έλεγχο θρομβοφιλίας, αλλά και όταν η ανταπόκριση στην ηπαρίνη είναι χαμηλή (heparin resistance).
Έτσι, η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για την ισορροπία μεταξύ πήξης και αντιπήξης.
Η ανεπάρκειά της, κληρονομική ή επίκτητη, οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο θρομβώσεων.
3) Χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ – Αίτια & Κίνδυνοι
Σημαντικό: Η ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ μπορεί να είναι κληρονομική ή επίκτητη. Και στις δύο περιπτώσεις αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο φλεβικών θρομβώσεων.
Χαμηλά επίπεδα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ σημαίνουν ότι το «φρένο» της πήξης δεν λειτουργεί σωστά.
Αυτό οδηγεί σε θρομβοφιλία – δηλαδή αυξημένη προδιάθεση για δημιουργία θρόμβων.
Αίτια Χαμηλής Αντιθρομβίνης ΙΙΙ
Α. Κληρονομική Ανεπάρκεια (Hereditary ATIII deficiency)
- Σπάνια αλλά σοβαρή. Μεταβιβάζεται με αυτοσωμικό επικρατούντα χαρακτήρα.
- Μειωμένη παραγωγή ή μη λειτουργική μορφή της πρωτεΐνης.
- Συνήθως εκδηλώνεται με θρόμβωση σε νεαρή ηλικία (<40 έτη).
Β. Επίκτητη Ανεπάρκεια
- Ηπατική νόσος (μειωμένη σύνθεση).
- Νεφρωσικό σύνδρομο (απώλεια πρωτεϊνών στα ούρα).
- Κατανάλωση σε διάχυτη ενδοαγγειακή πήξη (DIC).
- Μεγάλη χειρουργική επέμβαση, τραύμα, σήψη.
- Χρόνια θεραπεία με ηπαρίνη (heparin-induced ATIII depletion).
Κίνδυνοι από Χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ
- Φλεβική θρομβοεμβολή: Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT), πνευμονική εμβολή.
- Θρομβώσεις σε ασυνήθιστες θέσεις: Ηπατικές φλέβες (σύνδρομο Budd–Chiari), εγκεφαλικές φλέβες.
- Επιπλοκές στην εγκυμοσύνη: Αποβολές, προεκλαμψία, αποκόλληση πλακούντα.
- Αντίσταση στην ηπαρίνη: Μειωμένη ανταπόκριση στη θεραπεία με ηπαρίνη.
Συμβουλή: Αν έχετε ιστορικό ανεξήγητης θρόμβωσης σε νεαρή ηλικία, ενημερώστε τον γιατρό σας για έλεγχο Αντιθρομβίνης ΙΙΙ και άλλων παραγόντων θρομβοφιλίας.
Η διάκριση μεταξύ κληρονομικής και επίκτητης ανεπάρκειας είναι κρίσιμη, γιατί επηρεάζει τη στρατηγική πρόληψης και θεραπείας.
4) Εξέταση Αντιθρομβίνης ΙΙΙ (ATIII) στο Αίμα
Σημαντικό: Η μέτρηση της Αντιθρομβίνης ΙΙΙ είναι βασικό μέρος του ελέγχου θρομβοφιλίας. Δεν απαιτεί νηστεία, αλλά καλό είναι να ενημερώνετε για φάρμακα που λαμβάνετε.
Η εξέταση Αντιθρομβίνης ΙΙΙ (ATIII) γίνεται με αιμοληψία και μέτρηση στο πλάσμα του αίματος.
Υπάρχουν δύο τύποι τεστ:
Τύποι Εξέτασης Αντιθρομβίνης ΙΙΙ
- Λειτουργική Δραστικότητα (Activity): Μετράει πόσο καλά λειτουργεί η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ στην αναστολή της θρομβίνης και του Factor Xa.
- Συγκέντρωση (Antigen): Μετράει τα επίπεδα της πρωτεΐνης ανεξαρτήτως λειτουργικότητας.
Συνήθως πρώτα γίνεται η λειτουργική δοκιμή· αν είναι χαμηλή, ακολουθεί η μέτρηση συγκέντρωσης για να διακριθεί αν υπάρχει ποσοτική ή ποιοτική ανεπάρκεια.
| Εξέταση | Σκοπός | Δείγμα | Απαιτεί νηστεία |
|---|---|---|---|
| ATIII Activity | Λειτουργική ικανότητα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ | Αίμα (κιτρικό πλάσμα) | Όχι |
| ATIII Antigen | Συγκέντρωση Αντιθρομβίνης ΙΙΙ | Αίμα (κιτρικό πλάσμα) | Όχι |
Πότε συνιστάται
- Ανεξήγητη θρόμβωση σε νεαρή ηλικία (<50 έτη).
- Επαναλαμβανόμενες αποβολές ή επιπλοκές εγκυμοσύνης.
- Αντίσταση στην ηπαρίνη (heparin resistance).
- Οικογενειακό ιστορικό θρομβοφιλίας.
Συμβουλή: Αν πρόκειται να ξεκινήσετε αντιπηκτική αγωγή, καλό είναι να γίνει πρώτα ο έλεγχος Αντιθρομβίνης ΙΙΙ ώστε να γνωρίζει ο γιατρός σας το πλήρες προφίλ θρομβοφιλίας σας.
Η σωστή ερμηνεία της εξέτασης απαιτεί εξειδικευμένο ιατρό (αιματολόγο) για να εκτιμήσει τον κίνδυνο θρόμβωσης και να καθορίσει την κατάλληλη πρόληψη ή θεραπεία.
5) Θεραπευτική Αντιμετώπιση / Συμπλήρωμα Αντιθρομβίνης
Σημαντικό: Η ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ δεν απαιτεί πάντα μόνιμη αγωγή. Η αντιμετώπιση εξατομικεύεται ανάλογα με το ιστορικό θρόμβωσης, το είδος της ανεπάρκειας και τις καταστάσεις υψηλού κινδύνου (χειρουργείο, εγκυμοσύνη).
Ο στόχος της θεραπείας είναι να μειωθεί ο κίνδυνος θρόμβωσης και να αντιμετωπιστούν οι οξείες καταστάσεις.
Η στρατηγική περιλαμβάνει:
Α. Γενικές Στρατηγικές
- Προληπτικά μέτρα: Αποφυγή παρατεταμένης ακινησίας, διατήρηση φυσιολογικού βάρους, διακοπή καπνίσματος.
- Αποφυγή φαρμάκων που αυξάνουν τον κίνδυνο: Αντισυλληπτικά χάπια, ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (μόνο με ιατρική έγκριση).
Β. Αντιπηκτική Αγωγή
- Ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (LMWH): Συχνά χορηγείται σε περιόδους υψηλού κινδύνου (χειρουργείο, εγκυμοσύνη, μεγάλα ταξίδια).
- Από του στόματος αντιπηκτικά (βαρφαρίνη, DOACs): Για δευτερογενή πρόληψη μετά από θρόμβωση. Παρακολούθηση INR/δοσολογίας από ιατρό.
Γ. Συμπλήρωμα / Συμπύκνωμα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ
- Υπάρχει ειδικό ανθρώπινο συμπύκνωμα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ που χορηγείται ενδοφλεβίως σε ειδικές περιπτώσεις.
- Ενδείκνυται σε σοβαρή συγγενή ανεπάρκεια ή όταν χρειάζεται χειρουργείο, τοκετός, ή υπάρχει ανθεκτικότητα στην ηπαρίνη.
- Η δόση εξατομικεύεται με βάση τα επίπεδα ATIII στο πλάσμα και τον τύπο επέμβασης.
Συμβουλή: Αν γνωρίζετε ότι έχετε χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ, ενημερώστε έγκαιρα τον αιματολόγο σας πριν από χειρουργείο, εγκυμοσύνη ή μεγάλα ταξίδια. Μπορεί να σας προταθεί προσωρινή προφυλακτική αγωγή ή χορήγηση συμπυκνώματος.
Η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών και επιτρέπει ασφαλέστερη κύηση, χειρουργείο και καθημερινότητα.
6) Αντιθρομβίνη ΙΙΙ & Εγκυμοσύνη
Σημαντικό: Η εγκυμοσύνη είναι από μόνη της κατάσταση υπερπηκτικότητας. Οι γυναίκες με χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θρομβώσεων και μαιευτικών επιπλοκών και χρειάζονται εξατομικευμένη παρακολούθηση.
Η Αντιθρομβίνη ΙΙΙ παίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας πήξης κατά την κύηση.
Η ανεπάρκειά της μπορεί να οδηγήσει σε:
Πιθανές επιπλοκές
- Αυξημένος κίνδυνος εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) κατά την κύηση ή στη λοχεία.
- Επαναλαμβανόμενες αποβολές ή ενδομήτριος θάνατος εμβρύου.
- Προεκλαμψία / υπέρταση κύησης.
- Καθυστέρηση ανάπτυξης εμβρύου (IUGR).
- Αποκόλληση πλακούντα σε σοβαρές περιπτώσεις.
Παρακολούθηση & Θεραπευτική Προσέγγιση
- Συνεργασία αιματολόγου και γυναικολόγου για εξατομικευμένο πλάνο.
- Συχνά συνιστάται προληπτική αγωγή με ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (LMWH) καθ’ όλη τη διάρκεια της κύησης και για 6 εβδομάδες μετά τον τοκετό.
- Σε σοβαρή συγγενή ανεπάρκεια μπορεί να χρειαστεί χορήγηση συμπυκνώματος Αντιθρομβίνης ΙΙΙ σε κρίσιμες φάσεις (π.χ. τοκετός, χειρουργείο).
- Αποφυγή παρατεταμένης ακινησίας και χρήση ελαστικών καλτσών συμπίεσης.
Συμβουλή: Αν γνωρίζετε ότι έχετε χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ, ενημερώστε έγκαιρα τον γυναικολόγο σας πριν τη σύλληψη ή στις πρώτες εβδομάδες κύησης. Έτσι μπορεί να σχεδιαστεί σωστή προφύλαξη και να μειωθεί ο κίνδυνος επιπλοκών.
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή προληπτική αγωγή επιτρέπουν στις γυναίκες με ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ να έχουν μια ασφαλή κύηση και τοκετό.
7) Πρόληψη & Συμβουλές Τρόπου Ζωής
Σημαντικό: Η κληρονομική ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ δεν μπορεί να προληφθεί, αλλά μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο θρόμβωσης με υγιεινές συνήθειες και σωστή ιατρική παρακολούθηση.
Η πρόληψη επικεντρώνεται στη μείωση των επιπρόσθετων παραγόντων κινδύνου που μπορούν να επιδεινώσουν την προδιάθεση για θρόμβωση.
Καθημερινές Συνήθειες
- Κινηθείτε τακτικά: Αποφύγετε την παρατεταμένη ακινησία. Σηκωθείτε και περπατήστε σε μεγάλα ταξίδια ή δουλειά γραφείου.
- Διατηρήστε υγιές βάρος: Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο θρομβώσεων.
- Διακόψτε το κάπνισμα: Σε συνδυασμό με ανεπάρκεια ATIII αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο θρόμβωσης.
- Ενυδατωθείτε επαρκώς: Ιδιαίτερα σε ταξίδια ή ζεστό καιρό.
- Άσκηση μέτριας έντασης: Βελτιώνει την κυκλοφορία και μειώνει τον κίνδυνο φλεβικής στάσης.
Σε Καταστάσεις Υψηλού Κινδύνου
- Ενημερώστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε αντισυλληπτικά ή ορμονική θεραπεία.
- Χρησιμοποιήστε ελαστικές κάλτσες συμπίεσης σε μεγάλες πτήσεις ή μετά από χειρουργείο.
- Συζητήστε για πιθανή προφυλακτική αγωγή με ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους (LMWH) σε εγκυμοσύνη, μείζον χειρουργείο ή παρατεταμένη ακινησία.
Συμβουλή: Αν έχετε διαγνωστεί με χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ, να έχετε μαζί σας κάρτα ή σημείωση με αυτή την πληροφορία, ώστε σε επείγουσα κατάσταση οι γιατροί να γνωρίζουν τον κίνδυνό σας και να σας προφυλάξουν σωστά.
Με σωστή ενημέρωση, πρόληψη και συνεργασία με τον ιατρό σας, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο επιπλοκών από την ανεπάρκεια Αντιθρομβίνης ΙΙΙ.
8) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
Χρειάζεται νηστεία για την εξέταση Αντιθρομβίνης ΙΙΙ;
Όχι, η εξέταση δεν απαιτεί νηστεία. Ωστόσο είναι σημαντικό να ενημερώνετε το εργαστήριο για τυχόν φάρμακα (ιδίως αντιπηκτικά ή ηπαρίνη) που λαμβάνετε, καθώς μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα.
Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ;
Στους περισσότερους ενήλικες τα φυσιολογικά επίπεδα κυμαίνονται περίπου στο 80–120% της δραστικότητας (ανάλογα με τη μέθοδο του εργαστηρίου). Ο αιματολόγος ερμηνεύει τα αποτελέσματα σύμφωνα με την κλινική σας εικόνα.
Τι σημαίνει χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ;
Δείχνει μειωμένη ικανότητα του οργανισμού να αναστέλλει τη θρομβίνη. Μπορεί να είναι κληρονομική ανεπάρκεια ή επίκτητη (ηπατική νόσος, νεφρωσικό σύνδρομο, DIC, θεραπεία με ηπαρίνη). Συζητήστε με τον γιατρό σας για περαιτέρω έλεγχο.
Πότε συνιστάται έλεγχος Αντιθρομβίνης ΙΙΙ;
Όταν υπάρχει ανεξήγητη θρόμβωση σε νεαρή ηλικία, οικογενειακό ιστορικό θρομβοφιλίας, επαναλαμβανόμενες αποβολές ή υποψία αντίστασης στην ηπαρίνη.
Μπορεί η εγκυμοσύνη να επηρεάσει τα επίπεδα Αντιθρομβίνης ΙΙΙ;
Ναι. Στην εγκυμοσύνη υπάρχει φυσιολογική υπερπηκτικότητα και τα επίπεδα ATIII μπορεί να μειωθούν ελαφρά. Σε γυναίκες με ανεπάρκεια, αυτό αυξάνει τον κίνδυνο θρόμβωσης και επιπλοκών.
Τι είναι η αντίσταση στην ηπαρίνη;
Η ηπαρίνη χρειάζεται την Αντιθρομβίνη ΙΙΙ για να δράσει. Όταν τα επίπεδα ATIII είναι χαμηλά, η ηπαρίνη έχει μικρότερη αποτελεσματικότητα και μπορεί να χρειαστεί συμπλήρωμα ATIII ή αλλαγή θεραπείας.
Πρέπει να παίρνω μόνιμα αντιπηκτικά αν έχω χαμηλή Αντιθρομβίνη ΙΙΙ;
Όχι πάντα. Η αντιπηκτική αγωγή συνιστάται μετά από επεισόδιο θρόμβωσης ή σε περιόδους υψηλού κινδύνου. Η απόφαση λαμβάνεται εξατομικευμένα από αιματολόγο.
Μπορώ να μειώσω τον κίνδυνο θρόμβωσης με αλλαγές στον τρόπο ζωής;
Ναι. Η διακοπή καπνίσματος, η τακτική άσκηση, η ενυδάτωση, η διατήρηση φυσιολογικού βάρους και η αποφυγή παρατεταμένης ακινησίας μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο. Σε περιόδους υψηλού κινδύνου μπορεί να χρειάζεται και προφυλακτική αγωγή.
🩸 Κάντε τώρα τον έλεγχο Αντιθρομβίνης ΙΙΙ
Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας πραγματοποιούμε αξιόπιστα τον έλεγχο Αντιθρομβίνης ΙΙΙ (ATIII) και πλήρη έλεγχο θρομβοφιλίας.
☎️ Τηλέφωνο: +30 22310 66841
🕒 Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 07:00–13:30