Εξετάσεις Αίματος για Τριχόπτωση: Πλήρης Φιλικός Οδηγός
Πότε χρειάζονται εξετάσεις, ποιο πακέτο ζητάμε αρχικά, ποιες ειδικές αναλύσεις ζητάμε σε γυναίκες, παιδιά, εγκυμοσύνη, αυτοάνοσα ή όταν η τριχόπτωση επιμένει.
1) Τι είναι η τριχόπτωση και γιατί χρειάζονται εξετάσεις
Με λίγα λόγια:
- Η τριχόπτωση είναι σύμπτωμα, όχι διάγνωση.
- Συχνά συνδυάζει γενετική προδιάθεση με μεταβολικούς ή ορμονικούς παράγοντες.
- Οι εξετάσεις αίματος βοηθούν να εντοπιστεί αναστρέψιμη αιτία (π.χ. έλλειψη σιδήρου, θυρεοειδοπάθεια, ανεπάρκεια βιταμινών, χρόνια φλεγμονή).
Οι τρεις βασικές κλινικές μορφές που βλέπουμε συχνότερα είναι: ανδρογενετική αλωπεκία (κληρονομική), τελογενής τριχορροή (μετά από στρες, λοίμωξη, τοκετό, φάρμακα ή διατροφικές ελλείψεις) και αλωπεκία areata (αυτοάνοση, κατά πλάκες). Η διαφοροδιάγνωση ξεκινά από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, όμως η εργαστηριακή διερεύνηση είναι κρίσιμη για να μην χαθεί θεραπεύσιμη αιτία.
Τι μπορεί να αποκαλύψει το αίμα
- Σίδηρο-μεταβολισμός: σιδηροπενία ή λειτουργική έλλειψη.
- Θυρεοειδής: υποθυρεοειδισμός ή υπερθυρεοειδισμός που διαταράσσει τον κύκλο τρίχας.
- Βιταμίνες/Ιχνοστοιχεία: Β12, φολικό, βιταμίνη D, ψευδάργυρος.
- Φλεγμονή/χρόνια νόσος: CRP, ΤΚΕ, ηπατική/νεφρική λειτουργία.
- Ορμονικός άξονας: ανδρογόνα, προλακτίνη, οιστρογόνα, ειδικά σε γυναίκες με κύκλο ασταθή ή ακμή/υπερτρίχωση.
2) Πότε πρέπει να κάνω εξετάσεις αίματος
Κάντε εργαστηριακό έλεγχο αν ισχύει ένα από τα κάτω:
- Απώλεια >100 τρίχες/ημέρα για >4–6 εβδομάδες ή ορατή αραίωση.
- Αιφνίδια έναρξη μετά από λοίμωξη, χειρουργείο, τοκετό, δίαιτα VLCD ή έντονο στρες.
- Σημεία ανεπάρκειας: εύθραυστα νύχια, κόπωση, ωχρότητα, ζάλη, ραγάδες γωνιών στόματος.
- Συμπτώματα θυρεοειδούς: κόπωση, δυσανεξία ψύχους/θερμότητας, διακυμάνσεις βάρους, ταχυκαρδία.
- Ανωμαλίες κύκλου, ακμή ή υπερτρίχωση σε γυναίκες.
- Υποψία αυτοάνοσου ή χρόνιας φλεγμονής.
- Η τριχόπτωση επιμένει παρά τη συμπληρωματική αγωγή 8–12 εβδομάδες.
Τι να πω στο εργαστήριο
«Παρουσιάζω τριχόπτωση τους τελευταίους Χ μήνες. Θέλω βασικό αιματολογικό/βιοχημικό έλεγχο για τριχόπτωση σύμφωνα με οδηγό σιδήρου, θυρεοειδούς, βιταμινών και φλεγμονής.»
Πριν την αιμοληψία:
- Νηστεία 8–12 ώρες για σίδηρο, λιπίδια, γλυκόζη όταν ζητούνται μαζί.
- Αποφυγή πολυβιταμινών/σίδηρου/βιοτίνης 48–72 ώρες πριν, εκτός αν άλλως οριστεί.
- TSH/FT4 χωρίς ειδική νηστεία. Ιδανικά λήψη θυροξίνης μετά την αιμοληψία.
- Αποφυγή έντονης άσκησης και αλκοόλ από το προηγούμενο βράδυ.
3) Βασικό Πακέτο Εργαστηριακού Ελέγχου
Στόχος: ανίχνευση συχνών και αναστρέψιμων αιτιών (σιδηροπενία, θυρεοειδής, βιταμίνες, φλεγμονή, χρόνια νόσος).
| Εξέταση | Γιατί | Σχόλιο/Προετοιμασία |
|---|---|---|
| Γενική Αίματος (CBC) | Αναιμία, λοίμωξη, δείκτες MCV/MCH για έλλειψη σιδήρου ή Β12/φυλλικού | Χωρίς ειδική νηστεία |
| Φερριτίνη, Σίδηρος ορού, TIBC/Τρασφ. Κορεσμός | Διάγνωση σιδηροπενίας ή λειτουργικής έλλειψης | Ιδανικά νηστεία 8–12 ώρες. Όχι σίδηρος 48–72 ώρες πριν |
| Β12 & Φυλλικό οξύ | Μεγαλοβλαστική αιτιολογία, διατροφικές ελλείψεις | Αποφυγή πολυβιταμινών 48–72 ώρες |
| 25-OH Βιταμίνη D | Συχνή ανεπάρκεια που σχετίζεται με τριχόπτωση | Χωρίς ειδική νηστεία |
| TSH, FT4 (± FT3) | Υπο/Υπερθυρεοειδισμός που διαταράσσει τον κύκλο τρίχας | Λήψη θυροξίνης μετά την αιμοληψία |
| CRP & ΤΚΕ | Χρόνια φλεγμονή, λοιμώξεις, αυτοάνοσα | Χωρίς ειδική νηστεία |
| Ηπατικά (AST, ALT, ALP, GGT, χολερυθρίνη) & Αλβουμίνη | Ηπατοπάθειες, θρέψη, φάρμακα | Αποφυγή αλκοόλ από το προηγούμενο βράδυ |
| Νεφρικά (Ουρία, Κρεατινίνη, eGFR) | Νεφρική λειτουργία και χρόνια νόσος | Καλή ενυδάτωση |
| Γλυκόζη νηστείας (± HbA1c) | Διαβήτης ή προδιαβήτης επιδεινώνουν την τριχόπτωση | Νηστεία 8–12 ώρες |
| Ψευδάργυρος ορού | Συχνή ανεπάρκεια σε δίαιτες ή δυσαπορρόφηση | Πρωινή αιμοληψία. Αποφυγή συμπληρωμάτων Zn 72 ώρες |
4) Εξειδικευμένες Εξετάσεις όταν το πρόβλημα επιμένει
Αν ο βασικός έλεγχος είναι φυσιολογικός ή η τριχόπτωση συνεχίζεται >6 μήνες, προχωράμε σε στοχευμένες εξετάσεις ανάλογα με τα κλινικά δεδομένα.
| Κατηγορία | Εξετάσεις | Πότε ενδείκνυνται |
|---|---|---|
| Αυτοάνοσα | ΑΝΑ, Anti-TPO, Anti-TG | Αλωπεκία areata, ιστορικό θυρεοειδίτιδας ή άλλων αυτοάνοσων |
| Ορμονικός | Τεστοστερόνη, DHEA-S, Ανδροστενδιόνη, Προλακτίνη, LH, FSH, Οιστραδιόλη | Ακμή, υπερτρίχωση, ανωμαλίες κύκλου, PCOS |
| Δερματολογικός | Βιοψία δέρματος, Τριχοριζόγραμμα, Φωτοτριχογράφημα | Αναζήτηση ουλωτικής αλωπεκίας ή αλωπεκίας areata |
| Μεταβολικός | Φερριτίνη υψηλή, CRP αυξημένη, Γλυκοζυλιωμένη HbA1c, Ινσουλίνη νηστείας | Παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, αντίσταση στην ινσουλίνη |
| Μικροθρεπτικά | Χαλκός, Σελήνιο, Μαγνήσιο, Φώσφορος | Δίαιτες περιοριστικές ή δυσαπορρόφηση |
Σε ανδρογενετική αλωπεκία ανδρών, η μέτρηση DHT δεν είναι απαραίτητη για τη διάγνωση, αλλά βοηθά στην αξιολόγηση απόκρισης σε αναστολείς 5-άλφα ρεδουκτάσης.
5) Γυναίκες: Ορμονικός Έλεγχος, PCOS, Εγκυμοσύνη, Αντισύλληψη
Η τριχόπτωση στις γυναίκες χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Ο ορμονικός κύκλος, η εγκυμοσύνη, η εμμηνόπαυση και τα αντισυλληπτικά επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξη της τρίχας.
Α. Ορμονικός έλεγχος για PCOS ή κύκλο ασταθή
| Εξέταση | Ημέρα Κύκλου | Σχόλιο |
|---|---|---|
| LH, FSH | 2η–5η ημέρα | Αξιολόγηση ωοθηκικού άξονα, PCOS δείκτης όταν LH/FSH > 2 |
| Τεστοστερόνη, ΔΗΕΑ-S, Ανδροστενδιόνη | 2η–5η ημέρα | Ανδρογόνα – ελέγχονται για υπερανδρογονισμό |
| Προλακτίνη | Πρωινή λήψη, νηστεία, χωρίς stress | Υψηλή προλακτίνη προκαλεί αραίωση και διαταραχή κύκλου |
| Οιστραδιόλη, Προγεστερόνη | Οιστραδιόλη: 2η–5η, Προγεστερόνη: 21η ημέρα (ή 7η μετά ωορρηξία) | Ανισορροπία οιστρογόνων επιδρά στον κύκλο τρίχας |
Β. Εγκυμοσύνη και λοχεία
Η φυσιολογική τριχόπτωση μειώνεται στην εγκυμοσύνη λόγω αυξημένων οιστρογόνων, αλλά αυξάνεται 2–4 μήνες μετά τον τοκετό (τελογενής τριχορροή). Δεν απαιτεί έλεγχο αν δεν υπάρχουν άλλα συμπτώματα. Αν παραμένει >6 μήνες, ελέγχουμε:
- Φερριτίνη, Β12, Φυλλικό, TSH, 25-OH D.
- Αν υπάρχει έντονη κόπωση ή υποψία θυρεοειδίτιδας, προσθέτουμε Anti-TPO, Anti-TG.
Γ. Αντισυλληπτικά & Εμμηνόπαυση
- Τα αντισυλληπτικά με αντιανδρογονική δράση (π.χ. drospirenone, cyproterone) μπορούν να μειώσουν την τριχόπτωση.
- Η διακοπή αντισυλληπτικών προκαλεί παροδική τριχορροή για 2–3 μήνες.
- Στην εμμηνόπαυση, η μείωση οιστρογόνων επιταχύνει την αραίωση· αξιολογείται LH/FSH και οιστραδιόλη.
6) Παιδιά και Έφηβοι: Τι αλλάζει
Η τριχόπτωση σε παιδιά και εφήβους είναι σπανιότερη και απαιτεί διαφορετική διαγνωστική προσέγγιση. Οι αιτίες είναι κυρίως διατροφικές, λοιμώδεις, αυτοάνοσες ή ψυχογενείς.
Συχνότερες αιτίες
- Αλωπεκία areata: μικρές στρογγυλές περιοχές χωρίς τρίχες, αυτοάνοσης αιτιολογίας.
- Τριχοτιλλομανία: ψυχογενής αποτρίχωση από στρες ή συνήθεια.
- Μικροβιακές/Μυκητιασικές λοιμώξεις: Tinea capitis, φλεγμονώδεις πλάκες με λέπια.
- Τελογενής τριχορροή: μετά από πυρετό, λοίμωξη, στρες, εμβόλιο ή φάρμακο.
Συνιστώμενες αιματολογικές εξετάσεις:
- Γενική Αίματος (CBC), Σίδηρος, Φερριτίνη, TIBC
- Β12, Φυλλικό, 25-OH Βιταμίνη D
- TSH, FT4 (± Anti-TPO/Anti-TG αν υποψία αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας)
- CRP, ΤΚΕ
- Ψευδάργυρος, Μαγνήσιο
Αν υποπτευόμαστε αλωπεκία areata, συνιστάται και έλεγχος για κοιλιοκάκη (αντισώματα anti-tTG IgA) και θυρεοειδικά αντισώματα. Στα παιδιά με περιορισμένη τριχόπτωση, ο έλεγχος είναι συνήθως ήπιος και εξατομικεύεται.
7) Πώς ερμηνεύουμε τα αποτελέσματα με παραδείγματα
Η σωστή ερμηνεία απαιτεί συνδυασμό τιμών και κλινικού ιστορικού. Παρακάτω συνοψίζονται ενδεικτικές περιπτώσεις και το πιθανό νόημά τους.
| Εύρημα | Ερμηνεία | Επόμενο βήμα |
|---|---|---|
| Φερριτίνη <30 ng/mL με χαμηλό Σίδηρο | Σιδηροπενική τριχόπτωση (τελογενής) | Συμπλήρωμα σιδήρου, επανέλεγχος σε 3 μήνες |
| TSH αυξημένη, FT4 χαμηλή | Υποθυρεοειδισμός | Έναρξη θυροξίνης μετά από ιατρική αξιολόγηση |
| Β12 <200 pg/mL ή Φυλλικό <3 ng/mL | Διατροφική έλλειψη | Συμπληρώματα Β12/φυλλικού, επανέλεγχος |
| 25-OH D <20 ng/mL | Ανεπάρκεια βιταμίνης D | Χορήγηση βιταμίνης D3, επανέλεγχος μετά 3–4 μήνες |
| Τεστοστερόνη ↑, LH/FSH >2, Προλακτίνη φυσιολογική | Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (PCOS) | Γυναικολογική αξιολόγηση, υπέρηχος ωοθηκών |
| CRP ή ΤΚΕ αυξημένες | Χρόνια φλεγμονή ή αυτοάνοσο | Περαιτέρω έλεγχος (ANA, θυρεοειδικά αντισώματα) |
Γυναίκα 32 ετών με αραίωση στις κροταφικές περιοχές.
Φερριτίνη 18 ng/mL, Β12 250 pg/mL, TSH 3.8 μIU/mL.
→ Ήπια σιδηροπενία + πιθανός υποκλινικός υποθυρεοειδισμός.
Προτείνεται σίδηρος, βιταμίνη D, επανέλεγχος θυρεοειδούς μετά 3 μήνες.
8) Προετοιμασία για Αιμοληψία & Συχνά Λάθη
Η σωστή προετοιμασία εξασφαλίζει αξιόπιστα αποτελέσματα. Λάθη στην νηστεία, στα συμπληρώματα ή στο ωράριο οδηγούν σε ψευδείς τιμές και λανθασμένη εκτίμηση.
Προετοιμασία πριν από τις εξετάσεις
- Νηστεία: 8–12 ώρες, μόνο νερό. Απαραίτητη για σίδηρο, γλυκόζη, λιπίδια.
- Σίδηρος – Συμπληρώματα: Διακοπή τουλάχιστον 48–72 ώρες πριν.
- Βιταμίνες και Βιοτίνη: Διακοπή 2–3 ημέρες πριν, ιδιαίτερα για θυρεοειδικές και ορμονικές εξετάσεις.
- Φάρμακα: Ενημερώστε τον ιατρό πριν από τη λήψη. Μην τα διακόπτετε μόνοι σας.
- Άσκηση και αλκοόλ: Αποφυγή έντονης άσκησης και αλκοόλ 24 ώρες πριν.
- Ώρα αιμοληψίας: 08:00–10:00 π.μ., ειδικά για ορμόνες και σίδηρο.
Έτσι αποφεύγονται επαναλήψεις και ελαχιστοποιούνται οι παρερμηνείες.
Συχνά λάθη που επηρεάζουν τα αποτελέσματα
- Λήψη σιδήρου ή πολυβιταμινών το προηγούμενο βράδυ → ψευδώς αυξημένη φερριτίνη ή Β12.
- Αιμοληψία μετά από ξενύχτι ή έντονο στρες → αλλοιωμένες τιμές κορτιζόλης, προλακτίνης.
- Ανάλυση μετά από μεγάλη καθυστέρηση μεταφοράς δείγματος → αλλοίωση ψευδαργύρου.
- Μη αναφορά φαρμάκων (π.χ. αντιθυρεοειδικά, ορμόνες, κορτιζόνη) → λανθασμένη ερμηνεία θυρεοειδούς ή ορμονών.
10) Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)
🧠 Πότε να κάνω εξετάσεις αίματος για τριχόπτωση;
Ειδικά αν συνυπάρχει κόπωση, ευθραυστότητα νυχιών, ανωμαλίες κύκλου ή υποψία θυρεοειδικής δυσλειτουργίας.
Οι εξετάσεις εντοπίζουν αναστρέψιμες αιτίες, όπως σιδηροπενία, ανεπάρκεια βιταμίνης D ή υποθυρεοειδισμό.
💊 Αν πάρω συμπληρώματα, θα διορθωθεί η τριχόπτωση;
Η τυχαία λήψη μπορεί να “κρύψει” το πραγματικό πρόβλημα ή να αλλοιώσει τις μετρήσεις.
Πάντα πρώτα γίνεται έλεγχος αίματος και έπειτα εξατομικευμένη χορήγηση.
🧪 Ποια είναι η πιο χρήσιμη εξέταση;
Παρότι φυσιολογική τιμή θεωρείται ≥15 ng/mL, για υγιή ανάπτυξη τριχών χρειάζεται επίπεδο ≥50 ng/mL.
Συμπληρωματικά, έλεγχος TSH, FT4 και 25-OH Βιταμίνης D είναι απαραίτητοι για ολοκληρωμένη εικόνα.
👩⚕️ Ποιος ιατρός ερμηνεύει τα αποτελέσματα;
Ο Μικροβιολόγος καθοδηγεί για τον σωστό συνδυασμό εξετάσεων.
Ο Ενδοκρινολόγος αναλαμβάνει όταν υπάρχει ορμονική ή θυρεοειδική αιτία.
Συχνά απαιτείται συνεργασία και των τριών.
📈 Κάθε πότε χρειάζεται επανέλεγχος;
Αν τα επίπεδα έχουν επανέλθει, επαναλαμβάνεται ετήσια παρακολούθηση για σταθερότητα.
🩸 Τι διαφορά έχει η “τελογενής τριχορροή” από την “ανδρογενετική αλωπεκία”;
Η ανδρογενετική αλωπεκία είναι γενετική, προοδευτική και απαιτεί φαρμακευτική αντιμετώπιση (π.χ. μινοξιδίλη ή φιναστερίδη).
👩🦰 Μπορεί η τριχόπτωση να σχετίζεται με ορμόνες ή PCOS;
οδηγούν σε λέπτυνση και αραίωση μαλλιών. Ορμονικός έλεγχος 2ης–5ης ημέρας κύκλου είναι κρίσιμος για διάγνωση.
☀️ Ποιος είναι ο ρόλος της βιταμίνης D στα μαλλιά;
Χαμηλά επίπεδα (<20 ng/mL) συνδέονται με μειωμένη αναγέννηση και αυξημένη απώλεια. Η επάρκεια (>30 ng/mL) υποστηρίζει φυσιολογική ανάπτυξη.
🧴 Πρέπει να κάνω και τοπικές θεραπείες;
Τοπική αγωγή με μινοξιδίλη ή PRP εφαρμόζεται συμπληρωματικά για ενίσχυση της αναγέννησης,
ποτέ όμως χωρίς να προηγηθεί αιματολογικός έλεγχος.
🍽️ Η διατροφή επηρεάζει την τριχόπτωση;
Συνιστάται διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, αυγά, όσπρια, πράσινα λαχανικά, ψάρια και ελαιόλαδο.
🔁 Πόσο χρόνο χρειάζεται για να φανεί βελτίωση;
Η πλήρης αποκατάσταση μπορεί να χρειαστεί 6–12 μήνες, ανάλογα με την αιτία και τη συνέπεια της αγωγής.
11) Βιβλιογραφία & Πηγές
- Almohanna HM, Ahmed AA, Tsatalis JP, Tosti A.
The Role of Vitamins and Minerals in Hair Loss: A Review.
Dermatol Ther (Heidelb). 2019;9(1):51–70.
PubMed - Kantor J, et al.
Serum ferritin and hair loss: clinical observations.
J Am Acad Dermatol. 2003;48(5):757–767.
PubMed - Rasheed H, Mahgoub D, Hegazy R, El-Komy M, Abdel Hay R, Hamid MA.
Serum ferritin and vitamin D in female hair loss: do they play a role?
Skin Pharmacol Physiol. 2013;26(2):101–107.
PubMed - Sinclair R, Wewerinke M, Jolley D.
Reasons for discontinuation of minoxidil treatment of female pattern hair loss.
J Am Acad Dermatol. 2002;47(4):561–567.
PubMed - Hoffman R, et al.
Clinical and pathologic classification of hair loss.
J Am Acad Dermatol. 2023;88(5):985–999.
PubMed - Trost LB, Bergfeld WF, Calogeras E.
The diagnosis and treatment of iron deficiency and its potential relationship to hair loss.
J Am Acad Dermatol. 2006;54(5):824–844.
PubMed - Olsen EA.
Female pattern hair loss: evaluation and management.
Am J Clin Dermatol. 2006;7(1):37–46.
PubMed - Melmed S, Auchus RJ, Goldfine AB, Koenig RJ, Rosen CJ.
Williams Textbook of Endocrinology. 15η Έκδοση, Elsevier; 2024.
Κεφάλαια: Thyroid Function • Growth Hormone & IGF-1 Axis • Female Reproductive Endocrinology. - Ελληνική Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ).
Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Αλωπεκία και την Τριχόπτωση.
Διαθέσιμες στο:
www.hsderma.gr - Ελληνική Ενδοκρινολογική Εταιρεία (ΕΕΕ).
Πρακτικός Οδηγός για Θυρεοειδή, PCOS και Ορμονικές Διαταραχές Γυναικών.
Διαθέσιμος στο:
www.endo.gr - Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ).
Εγκεκριμένα Συμπληρώματα Διατροφής για Μαλλιά και Νύχια.
eof.gr - Mayo Clinic.
Hair loss (alopecia): Causes and treatments.
mayoclinic.org - NHS (UK).
Hair loss — diagnosis and treatment guidance.
nhs.uk - Cleveland Clinic.
Iron Deficiency and Hair Loss: Understanding the Link.
clevelandclinic.org - WebMD (GR).
Απώλεια μαλλιών: αιτίες, βιταμίνες και ιατρικός έλεγχος.
webmd.com
© Περιεχόμενο & Σχεδιασμός: Μικροβιολογικό Λαμία – Pantelis Anagnostopoulos • mikrobiologikolamia.gr
Το περιεχόμενο έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα και δεν αντικαθιστά ιατρική διάγνωση ή θεραπεία. Συμβουλευθείτε τον θεράποντα ιατρό ή μικροβιολόγο σας για εξατομικευμένες οδηγίες.

