🔍 Τι είναι το ουρικό οξύ;

Το ουρικό οξύ είναι ένα φυσικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών, οι οποίες βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα και είναι δομικά συστατικά του DNA και του RNA. Παράγεται στο ήπαρ και απεκκρίνεται κυρίως από τα νεφρά μέσω των ούρων.

🔬 Χημικά χαρακτηριστικά

• Χημικός τύπος: C₅H₄N₄O₃

• Ουδέτερο μόριο

• Μικρή διαλυτότητα στο αίμα

📊 Φυσιολογικές τιμές ουρικού οξέος

🧠 Σημείωση: Οι τιμές μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς ανάλογα με το εργαστήριο.

⚠️ Υπερουριχαιμία – Τι σημαίνει αυξημένο ουρικό οξύ;

Η υπερουριχαιμία είναι η κατάσταση κατά την οποία το επίπεδο ουρικού οξέος στο αίμα είναι πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Δεν προκαλεί πάντα συμπτώματα, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε:

• 🦶 Ουρική αρθρίτιδα: φλεγμονή αρθρώσεων (συνήθως στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού).

• 💎 Νεφρολιθίαση: δημιουργία λίθων στα νεφρά.

• 🧠 Σύνδεση με καρδιαγγειακά νοσήματα: σύμφωνα με μελέτες, η χρόνια υπερουριχαιμία σχετίζεται με υπέρταση, εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιοπάθειες.

🤔 Αίτια αύξησης του ουρικού οξέος

1. 🍖 Υψηλή κατανάλωση πουρινών (κρέας, εντόσθια, θαλασσινά)

2. 🍺 Κατανάλωση αλκοόλ (ειδικά μπύρα και ποτά με φρουκτόζη)

3. 🍭 Αναψυκτικά με ζάχαρη ή φρουκτόζη

4. 📉 Κακή νεφρική λειτουργία

5. 💊 Φάρμακα όπως διουρητικά και ασπιρίνη

6. 🧬 Γενετικοί παράγοντες

7. ⚖️ Παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο

8. 🤒 Χρόνιες παθήσεις (π.χ. ψωρίαση, καρκίνος)

🦵 Ουρική αρθρίτιδα: Μια επώδυνη συνέπεια

Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια μορφή φλεγμονώδους αρθρίτιδας που προκαλείται από τη συσσώρευση ουρικών κρυστάλλων στις αρθρώσεις. Εκδηλώνεται με:

• 🔥 Έντονο πόνο, ερυθρότητα και οίδημα

• 🌙 Επεισόδια που εμφανίζονται συχνά τη νύχτα

• ⌛ Διαρκεί από λίγες ώρες έως αρκετές ημέρες

🧊 Η ψύξη της άρθρωσης, η ανάπαυση και τα φάρμακα (π.χ. κοχικίνη, ΜΣΑΦ) βοηθούν σημαντικά.

🧪 Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση γίνεται με:

1. Εξέταση αίματος για μέτρηση ουρικού οξέος

2. Εξέταση ούρων 24ώρου για αποβολή ουρικού

3. Ανάλυση υγρού άρθρωσης για ανεύρεση κρυστάλλων ουρικού μονονατρίου

4. Απεικονιστικές εξετάσεις (ακτινογραφία, υπέρηχος, τομογραφία)

🧘‍♂️ Θεραπευτική προσέγγιση

💊 Φαρμακευτική αγωγή

• Αλλοπουρινόλη (μειώνει τη σύνθεση ουρικού)

• Φεμπουξοστάτη (εναλλακτική της αλλοπουρινόλης)

• Κολχικίνη (για κρίσεις ουρικής αρθρίτιδας)

• ΜΣΑΦ (αντιφλεγμονώδη)

• Προβενεσίδη (αυξάνει απέκκριση από τα νεφρά)

🥗 Διαιτητική προσέγγιση

✅ Τρόφιμα που βοηθούν:

• 🥒 Λαχανικά

• 🍒 Κεράσια (αντιφλεγμονώδη δράση)

• 🥛 Χαμηλά σε λιπαρά γαλακτοκομικά

• 💧 Άφθονο νερό

• 🥜 Ξηροί καρποί

❌ Τρόφιμα προς αποφυγή:

• 🥩 Εντόσθια, κόκκινο κρέας

• 🦐 Οστρακοειδή

• 🍻 Μπύρα, ποτά με φρουκτόζη

• 🥤 Αναψυκτικά με ζάχαρη

🏃‍♂️ Άσκηση και βάρος

Η τακτική άσκηση και η απώλεια βάρους μειώνουν τα επίπεδα του ουρικού οξέος και τη συχνότητα των κρίσεων.

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

✅ Τι είναι το ουρικό οξύ και πού παράγεται;

Το ουρικό οξύ είναι ένα απόβλητο προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών. Παράγεται στο ήπαρ και αποβάλλεται κυρίως μέσω των νεφρών.

✅ Τι σημαίνει αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα;

Η αύξηση του ουρικού οξέος, γνωστή και ως υπερουριχαιμία, μπορεί να οδηγήσει σε ουρική αρθρίτιδα, νεφρολιθίαση και ενδεχομένως σε καρδιομεταβολικές επιπλοκές.

✅ Ποια είναι τα φυσιολογικά επίπεδα ουρικού οξέος;

• Άνδρες: 3.4 – 7.0 mg/dL

• Γυναίκες: 2.4 – 6.0 mg/dL

• Παιδιά: 2.0 – 5.5 mg/dL

✅ Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας;

• Έντονος πόνος σε άρθρωση (συνήθως στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού)

• Οίδημα, ερυθρότητα, θερμότητα

• Ξαφνική εμφάνιση, συχνά τη νύχτα

✅ Ποιες τροφές αυξάνουν το ουρικό οξύ;

• Κόκκινο κρέας και εντόσθια

• Θαλασσινά και οστρακοειδή

• Μπύρα, ποτά με φρουκτόζη

• Αναψυκτικά με ζάχαρη

✅ Τι να προτιμήσω στη διατροφή μου για να μειώσω το ουρικό οξύ;

• Φρούτα (ιδίως κεράσια)

• Λαχανικά

• Άπαχα γαλακτοκομικά

• Άφθονο νερό

• Ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης

✅ Μπορεί το ουρικό οξύ να μειωθεί χωρίς φάρμακα;

Ναι, σε ήπιες περιπτώσεις, με διατροφή, άσκηση, ενυδάτωση και απώλεια βάρους. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.

✅ Ποια φάρμακα χρησιμοποιούνται για την υπερουριχαιμία;

• Αλλοπουρινόλη

• Φεμπουξοστάτη

• Κολχικίνη

• Προβενεσίδη

• Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ)

✅ Μπορεί κάποιος να έχει υψηλό ουρικό χωρίς συμπτώματα;

Ναι. Πολλοί άνθρωποι έχουν ασυμπτωματική υπερουριχαιμία, η οποία όμως μπορεί να γίνει επικίνδυνη μακροπρόθεσμα.

✅ Υπάρχει κληρονομικότητα στην υπερουριχαιμία;

Ναι. Υπάρχει γενετική προδιάθεση που επηρεάζει την ικανότητα των νεφρών να αποβάλλουν το ουρικό.

📉 Μπορεί να πέσει φυσικά το ουρικό οξύ;

Ναι, με σωστή διατροφή, ενυδάτωση, άσκηση και έλεγχο σωματικού βάρους. Εάν όμως το ουρικό είναι πολύ υψηλό ή υπάρχουν συμπτώματα, απαιτείται ιατρική παρέμβαση.

🔁 Ουρικό Οξύ & Συστηματικές Παθήσεις

Η χρόνια υπερουριχαιμία έχει συσχετιστεί με:

• Υπέρταση

• Διαβήτη τύπου 2

• Χρόνια νεφρική νόσο

• Στεφανιαία νόσο

🚨 Η αντιμετώπιση του ουρικού δεν αφορά μόνο τις αρθρώσεις αλλά και τη γενική καρδιομεταβολική υγεία.

🧬 Ουρικό οξύ και γονιδιακή προδιάθεση

Μερικά άτομα έχουν γονιδιακή δυσλειτουργία στους υποδοχείς των νεφρών που οδηγεί σε μειωμένη αποβολή ουρικού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη, ακόμη και με υγιεινό τρόπο ζωής.

🏁 Συμπεράσματα

Το ουρικό οξύ είναι κάτι παραπάνω από ένας απλός αριθμός σε μια αιματολογική εξέταση. Αν και φυσικό υποπροϊόν του οργανισμού, όταν συσσωρεύεται μπορεί να γίνει παθολογικό, προκαλώντας ενοχλήσεις αλλά και σοβαρές βλάβες.

✅ Η πρόληψη και διατήρηση των επιπέδων του σε φυσιολογικά όρια είναι δυνατή μέσα από την ισορροπημένη διατροφή, την άσκηση, την αποφυγή αλκοόλ, και την ιατρική παρακολούθηση.

📚 Βιβλιογραφία

1. Richette, P., & Bardin, T. (2010). Gout. The Lancet, 375(9711), 318–328. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(09)60883-7

2. Dalbeth, N., Merriman, T. R., & Stamp, L. K. (2016). Gout. Nature Reviews Disease Primers, 2, 16032. https://doi.org/10.1038/nrdp.2016.32

3. Choi, H. K., & Curhan, G. (2005). Gout and the risk of type 2 diabetes mellitus in men: A prospective study. Arthritis & Rheumatism, 52(10), 3058–3064. https://doi.org/10.1002/art.21340

4. Grassi, D., Ferri, L., Desideri, G., Di Giosia, P., Cheli, P., Del Pinto, R., & Ferri, C. (2013). Uric acid and cardiovascular risk: Not only a marker. Seminars in Nephrology, 33(3), 233–240. https://doi.org/10.1016/j.semnephrol.2013.04.002

5. Neogi, T. (2011). Clinical practice: Gout. New England Journal of Medicine, 364(5), 443–452. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1001124

6. Stack, A. G., & Johnson, M. E. (2018). Predictors of uric acid levels and associations with all-cause mortality. Kidney International Reports, 3(4), 838–848. https://doi.org/10.1016/j.ekir.2018.03.002

7. Bardin, T., & Richette, P. (2017). Definition of hyperuricemia and gouty conditions. Current Opinion in Rheumatology, 29(2), 113–119. https://doi.org/10.1097/BOR.0000000000000364