🍽️ Διατροφή για Υγεία Οστών

Ενδεικτικά τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D:

Μην ξεχνάς τη συμμετοχή του μαγνησίου και της βιταμίνης Κ2 στην υγεία των οστών.

🧘 Φυσικές Θεραπείες και Συμπληρώματα

• Συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D: απαραίτητα σε άτομα με ανεπάρκεια

• Μαγνήσιο: σημαντικό για την απορρόφηση του ασβεστίου

• Βιταμίνη Κ2: βοηθά στην κατευθυνόμενη εναπόθεση ασβεστίου στα οστά

• Κολλαγόνο: σε εξελισσόμενες μελέτες

👵 Οστεοπόρωση στην Τρίτη Ηλικία – Κίνδυνοι και Προστασία

Η τρίτη ηλικία (άνω των 65 ετών) αποτελεί την πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα για την εμφάνιση και τις επιπλοκές της οστεοπόρωσης. Η φυσική φθορά, η μείωση της κινητικότητας και οι συνοδές παθήσεις αυξάνουν κατακόρυφα τον κίνδυνο καταγμάτων.

🔍 Γιατί είναι πιο επικίνδυνη η οστεοπόρωση στους ηλικιωμένους;

• Η φυσιολογική μείωση της οστικής μάζας επιταχύνεται με την ηλικία

• Η μυϊκή αδυναμία και η αστάθεια βάδισης αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσης

• Οι πτώσεις στους ηλικιωμένους οδηγούν συχνότερα σε κατάγματα ισχίου, τα οποία έχουν υψηλή θνητότητα και μειώνουν δραματικά την ποιότητα ζωής

• Υπάρχει συχνά έλλειψη βιταμίνης D, λόγω περιορισμένης έκθεσης στον ήλιο

🚨 Κατάγματα στην Τρίτη Ηλικία

• Το 90% των καταγμάτων ισχίου συμβαίνουν σε άτομα άνω των 65 ετών

• Μετά από κάταγμα ισχίου:

  • Το 20–30% πεθαίνει μέσα σε 12 μήνες

  • Πάνω από το 40% δεν ανακτά ποτέ πλήρη αυτονομία

🛡️ Πρόληψη και Μέτρα για την Τρίτη Ηλικία

🏃‍♂️ Ενίσχυση κινητικότητας

• Τακτικό περπάτημα ή άσκηση με φυσιοθεραπευτή

• Ενδυνάμωση μυών για σταθερότητα

🍽️ Διατροφή

• Ασβέστιο: ≥1200 mg/ημέρα

• Βιταμίνη D: ≥1000 IU/ημέρα

• Συμπληρώματα εάν δεν καλύπτεται η ανάγκη από τη διατροφή

🏠 Ασφάλεια στο σπίτι

• Χρήση χειρολαβών, αντιολισθητικών χαλιών, φωτισμού νύχτας

• Απομάκρυνση εμποδίων

💊 Φαρμακευτική αγωγή

• Προσαρμοσμένη με βάση νεφρική λειτουργία και άλλες παθήσεις

• Συχνός έλεγχος συμμόρφωσης στη θεραπεία

☀️ Έκθεση στον ήλιο

• Έστω και 15–30 λεπτά καθημερινά, για σύνθεση βιταμίνης D

🧓 Συνοδά Νοσήματα που Συμβάλλουν

• Άνοια (αυξημένος κίνδυνος πτώσεων)

• Πάρκινσον

• Αρθρίτιδα

• Καρδιοπάθειες με χρήση διουρητικών

• Κακή όραση ή ακοή

📌 Συμπέρασμα:
Η πρόληψη της οστεοπόρωσης στην τρίτη ηλικία δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα, για να διατηρηθεί η ανεξαρτησία, αυτονομία και ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων.

Ο έγκαιρος έλεγχος και η εντατική φροντίδα μπορούν να σώσουν ζωές.

👶 Οστεοπόρωση στα Παιδιά (Νεανική Οστεοπόρωση)

Αν και σπάνια, εμφανίζεται σε παιδιά με:

• Χρόνιες νόσους (π.χ. κοιλιοκάκη, ρευματοειδής αρθρίτιδα)

• Μακροχρόνια χρήση κορτιζόνης

• Γενετικές διαταραχές (π.χ. οστεογένεση ατελής)

  🏛️ Οστεοπόρωση και ΕΟΠΥΥ – Τι ισχύει στην Ελλάδα

  ✅ Ποιες εξετάσεις καλύπτει ο ΕΟΠΥΥ για την οστεοπόρωση;

  Ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει τις παρακάτω διαγνωστικές και εργαστηριακές εξετάσεις σχετικές με την οστεοπόρωση:

  1. Μέτρηση Οστικής Πυκνότητας (DEXA):

     • Ανά 2 έτη προληπτικά σε γυναίκες >50 ετών

     • Ετησίως σε ασθενείς με διαγνωσμένη οστεοπόρωση

     • Ετήσια επανάληψη για ασθενείς υπό φαρμακευτική θεραπεία

  2. Εργαστηριακές εξετάσεις:

     • Ολικό ασβέστιο

     • Βιταμίνη D 25(OH)

     • Παραθορμόνη (PTH)

     • Φωσφόρος

     • ΤΚΕ, CRP (σε οστεοπόρωση σχετιζόμενη με φλεγμονή)

     • Αλκαλική φωσφατάση (ALP)

  3. FRAX® υπολογισμός: Δεν αποτελεί ξεχωριστή αποζημιούμενη εξέταση αλλά ενσωματώνεται στη συνολική εκτίμηση κινδύνου.

  ---

  💊 Φάρμακα για Οστεοπόρωση που αποζημιώνονται από τον ΕΟΠΥΥ

  Η συνταγογράφηση γίνεται από ειδικούς ιατρούς (ενδοκρινολόγους, ρευματολόγους, ορθοπεδικούς κ.λπ.) μέσω Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης με ICD10: M80–M81.

  Αποζημιούμενες κατηγορίες:

  • Διφωσφονικά (Alendronate, Risedronate, Ibandronate)

  • Denosumab (Prolia®)

  • Teriparatide (Forsteo®)

  • Romosozumab (Evenity®) – αποζημιώνεται σε ειδικές ενδείξεις

  • Raloxifene

  • Σκευάσματα ασβεστίου + βιταμίνη D

  📌 Απαραίτητη η συμπλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων ένταξης (π.χ. T-score, ιστορικό κατάγματος, προηγούμενη φαρμακευτική αποτυχία) για κάποιες θεραπείες.

  ---

  🧾 Κωδικοί ICD-10 για συνταγογράφηση:

  • M80: Οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα

  • M81: Οστεοπόρωση χωρίς παθολογικό κάταγμα

  • E55.9: Έλλειψη βιταμίνης D

  • M85.8: Άλλες διαταραχές οστικής πυκνότητας

  ---

  📎 Πηγή – ΕΟΠΥΥ / ΗΔΙΚΑ / Υπουργείο Υγείας

  • https://eopyy.gov.gr

  • https://www.idika.gr

  • ΦΕΚ Β’ 3455/2022 – Αναθεώρηση θεραπειών οστεοπόρωσης

  • Συνταγογράφηση: https://www.e-syntagografisi.gr

❓ Συχνές Ερωτήσεις (FAQ) για την Οστεοπόρωση

1. Τι είναι η οστεοπόρωση και ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια πάθηση των οστών που μειώνει την οστική πυκνότητα, αυξάνοντας τον κίνδυνο καταγμάτων. Πιο ευάλωτες είναι οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ιστορικό καταγμάτων και όσοι έχουν καθιστικό τρόπο ζωής ή διατροφή φτωχή σε ασβέστιο.

2. Ποια είναι τα πρώτα συμπτώματα της οστεοπόρωσης;

Η οστεοπόρωση δεν προκαλεί συμπτώματα στα πρώτα στάδια. Συνήθως γίνεται αντιληπτή μετά από κάταγμα, ξαφνικό πόνο στη μέση ή απώλεια ύψους.

3. Πώς γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;

Η κύρια εξέταση είναι η μέτρηση οστικής πυκνότητας (DEXA scan). Το αποτέλεσμα δίνεται σε μορφή T-score.

4. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οστεοπενίας και οστεοπόρωσης;

• Οστεοπενία: T-score από –1.0 έως –2.5

• Οστεοπόρωση: T-score ≤ –2.5
  Η οστεοπενία θεωρείται πρόδρομη κατάσταση και χρειάζεται παρακολούθηση.

5. Ποια είναι η καλύτερη θεραπεία για την οστεοπόρωση;

Η θεραπεία περιλαμβάνει:

• Διατροφή πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη D

• Άσκηση με αντιστάσεις

• Φαρμακευτική αγωγή: διφωσφονικά, denosumab, teriparatide κ.ά.
  Η επιλογή γίνεται ανάλογα με τον κίνδυνο κατάγματος και την ηλικία.

6. Μπορεί να αντιστραφεί η οστεοπόρωση;

Όχι πλήρως. Ωστόσο, η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να βελτιώσει την οστική πυκνότητα και να προλάβει περαιτέρω επιδείνωση ή κατάγματα.

7. Πόσο συχνά πρέπει να γίνεται μέτρηση οστικής πυκνότητας;

• Άτομα με οστεοπενία: κάθε 2 χρόνια

• Με θεραπεία: κάθε 1–2 χρόνια για αξιολόγηση αποτελεσματικότητας

8. Ποια συμπληρώματα βοηθούν στην πρόληψη;

Τα βασικά είναι:

• Ασβέστιο

• Βιταμίνη D3

• Μαγνήσιο και βιταμίνη Κ2 (βοηθούν στην απορρόφηση του ασβεστίου)

9. Μπορεί η άσκηση να βοηθήσει;

Ναι! Η άσκηση με αντιστάσεις, η βάδιση και η γιόγκα ενισχύουν τα οστά και τη μυϊκή μάζα, μειώνοντας τον κίνδυνο πτώσεων.

10. Υπάρχει σχέση μεταξύ ορμονών και οστεοπόρωσης;

Ναι. Η πτώση των οιστρογόνων στις γυναίκες και της τεστοστερόνης στους άνδρες σχετίζεται με επιταχυνόμενη απώλεια οστικής μάζας.

📚 Βιβλιογραφία

1. Kanis JA, Melton LJ, Christiansen C, Johnston CC, Khaltaev N. The diagnosis of osteoporosis. J Bone Miner Res. 1994;9(8):1137-1141. doi:10.1002/jbmr.5650090802

2. NIH Osteoporosis and Related Bone Diseases National Resource Center. Osteoporosis Overview.
   https://www.bones.nih.gov

3. Cosman F, de Beur SJ, LeBoff MS, et al. Clinician’s Guide to Prevention and Treatment of Osteoporosis. Osteoporos Int. 2014;25(10):2359–2381. doi:10.1007/s00198-014-2794-2

4. International Osteoporosis Foundation (IOF). Facts and Statistics about Osteoporosis.
   https://www.iofbonehealth.org

5. Eastell R, O’Neill TW, Hofbauer LC, et al. Postmenopausal osteoporosis. Nat Rev Dis Primers. 2016;2:16069. doi:10.1038/nrdp.2016.69

6. Compston J, McClung MR, Leslie WD. Osteoporosis. Lancet. 2019;393(10169):364–376. doi:10.1016/S0140-6736(18)32112-3

7. Johnell O, Kanis JA. An estimate of the worldwide prevalence and disability associated with osteoporotic fractures. Osteoporos Int. 2006;17(12):1726–1733. doi:10.1007/s00198-006-0172-4