🧪 Αίτια Νεφρικής Ανεπάρκειας

🔹 Οξεία:

• Αφυδάτωση

• Υπόταση / shock

• Τοξικά φάρμακα (π.χ. NSAIDs, αμινογλυκοσίδες)

• Λοιμώξεις

• Απόφραξη ουροποιητικού

🔹 Χρόνια:

• Διαβήτης τύπου 2

• Υπέρταση

• Χρόνια σπειραματονεφρίτιδα

• Πολυκυστική νόσος νεφρών

• Στενωτικά αγγειακά νοσήματα

• Συστηματικά νοσήματα (π.χ. Λύκος)

  🧩 Συμπτώματα & Σημεία

  Τα συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο και το στάδιο της νόσου. Συχνά παραμένουν σιωπηλά στα πρώιμα στάδια.

  ✅ Γενικά Συμπτώματα

  • 💤 Κόπωση, μειωμένη ενεργητικότητα

  • 💭 Σύγχυση, δυσκολία συγκέντρωσης

  • 😰 Δύσπνοια

  • 😓 Οίδημα (πόδια, βλέφαρα)

  • 🌡️ Μη εξηγούμενος πυρετός

  • 😷 Ναυτία, εμετός, απώλεια όρεξης

  • 💔 Αρρυθμίες, υπέρταση

  • ⚖️ Απώλεια ή αύξηση βάρους

  🔹 Ειδικά συμπτώματα ανά στάδιο:

  Στάδιο	Συμπτώματα
  CKD 1-2	Ασυμπτωματικό ή ήπια κόπωση
  CKD 3	Υπέρταση, ήπιο οίδημα, αδυναμία
  CKD 4	Ουραιμικά συμπτώματα, έντονη κόπωση
  CKD 5 (Τελικού Σταδίου)	Δυσανεξία στη σωματική δραστηριότητα, έντονα οιδήματα, δύσπνοια, ουραιμία 🔬 Διαγνωστικές Εξετάσεις Οι παρακάτω εξετάσεις είναι κρίσιμες για τη διάγνωση και παρακολούθηση: 🔹 Αιματολογικές: Ουρία (BUN) και Κρεατινίνη Ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR) Ηλεκτρολύτες: Νάτριο, Κάλιο, Φώσφορος, Ασβέστιο Αιμοσφαιρίνη – συνήθως χαμηλή (αναιμία) 🔹 Ουρολογικές: Γενική ούρων Αναλογία λευκωματίνης/κρεατινίνης Πρωτεϊνουρία 🔹 Απεικονιστικές: Υπερηχογράφημα νεφρών Αγγειογραφία (σε αγγειακά αίτια) Βιοψία νεφρού (σε αμφίβολες περιπτώσεις) 📊 Στάδια Χρόνιας Νεφρικής Νόσου (CKD) Η κατηγοριοποίηση κατά KDIGO γίνεται με βάση το GFR: Στάδιο GFR (ml/min/1.73 m²) Περιγραφή CKD 1 ≥90 Φυσιολογικό GFR με άλλες ενδείξεις βλάβης CKD 2 60–89 Ήπια μείωση CKD 3a 45–59 Μέτρια CKD 3b 30–44 Μέτρια προς σοβαρή CKD 4 15–29 Σοβαρή CKD 5 <15 Νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου (ESRD)

⚠️ Επιπλοκές Νεφρικής Ανεπάρκειας

• 🔴 Ουραιμία – τοξικότητα λόγω συσσώρευσης ουρίας

• 🩸 Αναιμία – μειωμένη παραγωγή ερυθροποιητίνης

• 🦴 Οστική νόσος (νεφρική οστεοδυστροφία)

• ❤️ Υπέρταση & Καρδιακή Ανεπάρκεια

• 🧠 Διαταραχές συνείδησης / εγκεφαλοπάθεια

• ⚖️ Διαταραχές ηλεκτρολυτών: υπερκαλιαιμία, υπονατριαιμία, οξέωση

• 🌡️ Λοιμώξεις λόγω ανοσοκαταστολής

• 🧪 Δυσλιπιδαιμία & Αθηροσκλήρωση

💉 Θεραπεία & Αντιμετώπιση

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία και το στάδιο της νόσου.

🔹 Οξεία Νεφρική Βλάβη:

• Αντιμετώπιση αιτίας (π.χ. λοίμωξη, υπόταση)

• Διακοπή νεφροτοξικών φαρμάκων

• Αποκατάσταση υγρών/ηλεκτρολυτών

• Προσωρινή αιμοκάθαρση εάν απαιτείται

🔹 Χρόνια Νεφρική Νόσος:

• Έλεγχος σακχάρου και πίεσης

• Διατροφική παρακολούθηση (χαμηλή πρωτεΐνη, περιορισμός καλίου/φωσφόρου)

• Αντιμετώπιση αναιμίας (ερυθροποιητίνη, σίδηρος)

• Φάρμακα:

  • ACE inhibitors / ARBs

  • Διουρητικά

  • Φωσφοροδεσμευτικά

  • Συμπληρώματα D, σίδηρος

• Προετοιμασία για κάθαρση

💧 Αιμοκάθαρση & Περιτοναϊκή Κάθαρση

🔹 Αιμοκάθαρση (HD)

• Τρεις φορές/εβδομάδα

• Φιλτράρισμα αίματος μέσω τεχνητού φίλτρου

• Αγγειακή πρόσβαση: φίστουλα ή καθετήρας

🔹 Περιτοναϊκή Κάθαρση (PD)

• Χρήση περιτοναίου ως φίλτρου

• Διενεργείται στο σπίτι (4-5 αλλαγές/ημέρα ή με συσκευή)

• Αυτονομία αλλά κίνδυνος περιτονίτιδας

🧬 Μεταμόσχευση Νεφρού

• Βέλτιστη λύση για ασθενείς ESRD

• Από ζώντα ή αποβιώσαντα δότη

• Απαραίτητη ανοσοκαταστολή

• Ετήσια επιβίωση μοσχεύματος >90%

🥦 Διατροφή & Νεφρική Νόσος

❓ FAQ – Συχνές Ερωτήσεις για τη Νεφρική Ανεπάρκεια (Εκτεταμένο)

🔹 1. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ οξείας και χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας;

Η οξεία νεφρική ανεπάρκεια (ΟΝΑ) εμφανίζεται ξαφνικά και συχνά είναι αναστρέψιμη αν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (ΧΝΑ) εξελίσσεται προοδευτικά για μήνες ή χρόνια και είναι μη αναστρέψιμη.

🔹 2. Ποια είναι τα πρώτα σημάδια νεφρικής βλάβης;

• Πρωτεϊνουρία

• Υπέρταση

• Κούραση χωρίς προφανή λόγο

• Οίδημα (πρήξιμο) σε πόδια/μάτια

• Διαταραχές ούρησης

🔹 3. Μπορεί η νεφρική ανεπάρκεια να προκαλέσει υπέρταση;

Ναι. Η βλάβη των νεφρών μειώνει την αποβολή αλατιού/υγρών και οδηγεί σε κατακράτηση, αυξάνοντας την πίεση μέσω της ενεργοποίησης του συστήματος ρενίνης–αγγειοτενσίνης–αλδοστερόνης (RAAS).

🔹 4. Η αιμοκάθαρση είναι για πάντα;

Όχι πάντα. Σε οξεία μορφή μπορεί να είναι προσωρινή. Σε χρόνια τελικού σταδίου (ESRD), η αιμοκάθαρση είναι δια βίου ή μέχρι μεταμόσχευσης.

🔹 5. Τι επιπτώσεις έχει η ΧΝΑ στην ποιότητα ζωής;

• Συνεχής κόπωση

• Αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων

• Διατροφικοί περιορισμοί

• Συναισθηματική επιβάρυνση

• Οικονομικά βάρη (θεραπείες, μετακινήσεις)

🔹 6. Τι μπορώ να φάω με ΧΝΑ;

• Λαχανικά χωρίς πολύ κάλιο (π.χ. κολοκύθα, φασολάκια)

• Μήλα, ρύζι, αυγά, ψωμί

• Αποφυγή: μπανάνες, ντομάτα, σοκολάτα, ξηροί καρποί

• Προσαρμογές ανά στάδιο CKD και εργαστηριακά

🔹 7. Υπάρχουν φυσικοί τρόποι πρόληψης;

Ναι:

• Έλεγχος πίεσης και σακχάρου

• Άσκηση 30 λεπτά/ημέρα

• Αποφυγή υπερβολικών παυσιπόνων (NSAIDs)

• Ενυδάτωση, διακοπή καπνίσματος

• Τακτικοί αιματολογικοί έλεγχοι

🔹 8. Είναι ασφαλής η εγκυμοσύνη με ΧΝΑ;

Σε ήπια ΧΝΑ (CKD 1–2), με προσεκτική παρακολούθηση, μπορεί να είναι ασφαλής. Σε προχωρημένα στάδια ή αιμοκάθαρση, είναι υψηλού κινδύνου και απαιτεί στενή συνεργασία νεφρολόγου–γυναικολόγου.

🔹 9. Ποιος είναι ο ρόλος της ψυχολογικής υποστήριξης;

• Αντιμετωπίζει φόβο και κατάθλιψη

• Υποστηρίζει την αποδοχή της θεραπείας

• Βελτιώνει την προσκόλληση στη φαρμακευτική αγωγή

• Ενισχύει τις διαπροσωπικές σχέσεις

🔹 10. Η μεταμόσχευση είναι πάντα επιτυχής;

Όχι πάντα, αλλά:

• Επιβίωση 1ου έτους >90%

• Επιτυχία μεγαλύτερη σε συγγενείς δότες

• Απαιτεί διά βίου ανοσοκαταστολή

🔹 11. Πόσο συχνά πρέπει να ελέγχομαι αν έχω ΧΝΑ;

Ανάλογα με το στάδιο:

• CKD 1–2: κάθε 6–12 μήνες

• CKD 3: κάθε 3–6 μήνες

• CKD 4–5: κάθε 1–3 μήνες

• Σε αιμοκάθαρση: κάθε εβδομάδα έως μήνα

• Παρακολούθηση: GFR, κρεατινίνη, κάλιο, αιματοκρίτης

🔹 12. Ποια φάρμακα είναι τοξικά για τους νεφρούς;

• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs)

• Αμινογλυκοσίδες

• Ιωδιούχα σκιαγραφικά

• Αντιβιοτικά όπως βανκομυκίνη

• Ορισμένα διουρητικά

• Ορισμένα φυτικά σκευάσματα

🔹 13. Υπάρχουν επιδράσεις στη σεξουαλικότητα;

Ναι. Μπορεί να προκληθεί:

• Μειωμένη λίμπιντο

• Στυτική δυσλειτουργία

• Αμηνόρροια / διαταραχές εμμήνου ρύσεως

• Συνδέεται με ορμονικές και ψυχολογικές αλλαγές

🔹 14. Ποιος ειδικός γιατρός ασχολείται;

Ο Νεφρολόγος είναι ο ειδικός ιατρός για διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία νεφρικής νόσου.

📚 Εκτεταμένη Βιβλιογραφία (2023–2024)

1. KDIGO Guidelines 2023 – Kidney Disease: Improving Global Outcomes

2. Levey AS et al. “Chronic kidney disease.” The Lancet. 2023; 402(10399): 137-148.

3. Jha V et al. “Chronic kidney disease: global dimension and perspectives.” The Lancet.

4. Coresh J, et al. “Prevalence of chronic kidney disease in the United States.” JAMA.

5. National Kidney Foundation (NKF) Clinical Practice Guidelines

6. Mills KT et al. “Global disparities of hypertension and kidney disease.” Nature Reviews Nephrology.

7. Himmelfarb J. “Acute Kidney Injury: Changing Lexicon and Paradigm.” CJASN, 2023

8. López-Giacoman S, Madero M. “Biomarkers in chronic kidney disease.” Dis Markers.

9. KDOQI Clinical Practice Guideline for Nutrition in CKD: 2020 Update

10. European Renal Best Practice (ERBP) Guidelines 2023

11. National Institute for Health and Care Excellence (NICE): Chronic kidney disease in adults: assessment and management

12. Medscape Nephrology [www.medscape.com]

13. Mayo Clinic: Chronic kidney disease

14. UpToDate – CKD and dialysis modules

15. WHO Chronic Kidney Disease Fact Sheet