Φερριτίνη: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την αποθήκη του σιδήρου στο σώμα σας

Εισαγωγή

Η φερριτίνη είναι μια πρωτεΐνη-κλειδί για την υγεία μας, καθώς παίζει βασικό ρόλο στη διαχείριση των αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό. Ο σίδηρος είναι ζωτικής σημασίας για τη μεταφορά οξυγόνου, την παραγωγή ενέργειας και τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Επομένως, η παρακολούθηση των επιπέδων φερριτίνης είναι καθοριστικής σημασίας για τη συνολική υγεία.

Σε αυτό το αναλυτικό άρθρο, θα εξετάσουμε σε βάθος τη φερριτίνη, τις φυσιολογικές και παθολογικές τιμές της, τη σημασία της στις εξετάσεις αίματος, τις αιτίες διαταραχών και πώς να τις αντιμετωπίσετε μέσα από ιατρικές και διατροφικές παρεμβάσεις.

Διατροφή και φερριτίνη

Η σωστή διατροφή μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση υγιών επιπέδων φερριτίνης. Η πρόσληψη σιδήρου μέσω των τροφών γίνεται σε δύο μορφές:

• Αιμικός σίδηρος: απορροφάται ευκολότερα και βρίσκεται κυρίως σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, όπως κόκκινο κρέας, συκώτι, ψάρι και πουλερικά.
• Μη αιμικός σίδηρος: προέρχεται από φυτικές πηγές και απορροφάται σε μικρότερο βαθμό. Υπάρχει σε φακές, φασόλια, σπανάκι, εμπλουτισμένα δημητριακά και ξηρούς καρπούς.

Τρόφιμα που βοηθούν:

• Κόκκινο κρέας, ιδίως συκώτι
• Όσπρια: φακές, ρεβίθια, φασόλια
• Πράσινα φυλλώδη λαχανικά: σπανάκι, λαχανίδα
• Ξηροί καρποί και σπόροι: κολοκυθόσπορος, κάσιους
• Βιταμίνη C: βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου – προτιμήστε πορτοκάλι, ακτινίδιο, πιπεριά μαζί με τα γεύματα

Παράγοντες που μειώνουν την απορρόφηση:

• Καφές και τσάι: περιέχουν τανίνες
• Γαλακτοκομικά: το ασβέστιο ανταγωνίζεται τον σίδηρο
• Πολυφωσφορικά πρόσθετα σε επεξεργασμένα τρόφιμα

Φλεγμονή και φερριτίνη

Η φερριτίνη αποτελεί και δείκτη φλεγμονής. Όταν υπάρχουν φλεγμονώδεις καταστάσεις, αυξάνεται η παραγωγή φερριτίνης από το ήπαρ ως απάντηση στο στρες του οργανισμού.

Πώς η φλεγμονή επηρεάζει:

• Τεχνητή αύξηση της φερριτίνης ακόμα και με χαμηλά αποθέματα σιδήρου (π.χ. αναιμία χρονίας νόσου)
• Συσχέτιση με CRP και άλλους δείκτες (ιντερλευκίνες, TNF-α)
• Δυσκολία διάγνωσης σιδηροπενίας σε ασθενείς με φλεγμονώδεις παθήσεις

Παθήσεις που προκαλούν φλεγμονή και αυξάνουν τη φερριτίνη:

• Αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα)
• Χρόνια λοίμωξη
• Ηπατική νόσος
• Καρκίνος
• Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2

Ιατρικά παραδείγματα:

• Περίπτωση 1: Γυναίκα 42 ετών με χρόνια κόπωση και αρθραλγίες. Φερριτίνη: 130 ng/mL, CRP: αυξημένη. Τελικά διαγνώστηκε με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Η φερριτίνη δεν αντανακλούσε τα πραγματικά αποθέματα σιδήρου.
• Περίπτωση 2: Άνδρας 55 ετών με ιστορικό ηπατίτιδας C. Φερριτίνη: 820 ng/mL. Ηπατικά ένζυμα αυξημένα. Διαπιστώθηκε ηπατική υπερφόρτωση σιδήρου και ήπια κίρρωση.
• Περίπτωση 3: Νεαρή γυναίκα με βαριά έμμηνο ρύση και ζάλη. Φερριτίνη: 8 ng/mL. Διαπιστώθηκε σιδηροπενική αναιμία λόγω χρόνιας απώλειας αίματος.

Η αξιολόγηση της φερριτίνης σε φλεγμονώδεις καταστάσεις πρέπει πάντα να γίνεται με ταυτόχρονη εκτίμηση της CRP και του κλινικού ιστορικού.