1) Τι είναι ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης;
Ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης είναι ένας απλός αλλά ιδιαίτερα χρήσιμος δείκτης που προκύπτει από τον λόγο
Ολικής Χοληστερόλης προς HDL-Χοληστερόλη. Χρησιμοποιείται διεθνώς ως εργαλείο αξιολόγησης
του καρδιαγγειακού κινδύνου και της αθηρογόνου δράσης των λιπιδίων στο αίμα.
Η ολική χοληστερόλη περιλαμβάνει τόσο τις «κακές» (LDL, VLDL) όσο και τις «καλές» λιποπρωτεΐνες.
Η HDL-χοληστερόλη θεωρείται «καλή» γιατί απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης από τα αγγεία.
Όταν ο λόγος Ολικής/HDL είναι υψηλός, υποδηλώνει αυξημένη αθηρογόνο δράση και συνεπώς μεγαλύτερο καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Ο δείκτης είναι εύκολος στον υπολογισμό και παρέχει στον γιατρό και στον ασθενή μία συνοπτική εικόνα του λιπιδαιμικού προφίλ,
πέρα από την απλή μέτρηση της ολικής χοληστερόλης.
2) Πώς υπολογίζεται ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης
Ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης προκύπτει από έναν πολύ απλό μαθηματικό τύπο:
Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης = Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) ÷ HDL-Χοληστερόλη (mg/dl)
Για να τον υπολογίσετε:
- Μετρήστε την Ολική Χοληστερόλη στον ορό αίματος (mg/dl).
- Μετρήστε την HDL-Χοληστερόλη στον ορό αίματος (mg/dl).
- Διαιρέστε την ολική τιμή με την τιμή της HDL.
📐 Παράδειγμα Υπολογισμού
Ολική Χοληστερόλη: 220 mg/dl
HDL-Χοληστερόλη: 55 mg/dl
Δείκτης = 220 / 55 = 4,0
📌 Όσο υψηλότερος ο λόγος Ολικής/HDL τόσο πιο «αθηρογόνο» θεωρείται το λιπιδαιμικό προφίλ.
Μαζί με τις τιμές LDL, Non-HDL και τριγλυκεριδίων, ο δείκτης βοηθά στην εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου.
3) Φυσιολογικές & Ενδεικτικές Τιμές
Ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης ερμηνεύεται ως λόγος ολικής/HDL χοληστερόλης.
Όσο χαμηλότερος ο δείκτης τόσο μικρότερος θεωρείται ο καρδιαγγειακός κίνδυνος.
Οι τιμές είναι ενδεικτικές και μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις κατευθυντήριες οδηγίες.
| Δείκτης (Ολική / HDL) | Ερμηνεία |
|---|---|
| < 3,5 | Χαμηλός καρδιαγγειακός κίνδυνος – ευνοϊκό προφίλ |
| 3,5 – 4,5 | Μέσος κίνδυνος – απαιτείται παρακολούθηση/πρόληψη |
| 4,5 – 5,5 | Αυξημένος κίνδυνος – πιθανή ανάγκη παρέμβασης |
| > 5,5 | Υψηλός κίνδυνος – έντονα αθηρογόνο προφίλ |
📌 Οι γιατροί συνυπολογίζουν τον δείκτη με άλλες παραμέτρους όπως LDL, Non-HDL, ApoB/ApoA1, τριγλυκερίδια,
καθώς και προσωπικούς παράγοντες κινδύνου (ηλικία, φύλο, οικογενειακό ιστορικό).
4) Ρόλος & Σημασία για την Υγεία
Ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης αποτελεί έναν από τους πιο χρήσιμους και εύκολους δείκτες για την
εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Η παρακολούθησή του παρέχει πληροφορίες που συχνά δεν είναι εμφανείς
από την απλή τιμή της ολικής ή της LDL-χοληστερόλης.
Ένας χαμηλός δείκτης (<3,5) συνδέεται με:
- Μικρότερο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο.
- Υψηλότερα επίπεδα «καλής» HDL που απομακρύνει τη χοληστερόλη από τα αγγεία.
- Καλύτερη ανταπόκριση σε υγιεινό τρόπο ζωής ή φαρμακευτική αγωγή.
Αντίθετα, ένας υψηλός δείκτης (>5,5):
- Υποδηλώνει αυξημένη αθηρογόνο δράση και καρδιαγγειακό κίνδυνο.
- Συχνά συνοδεύεται από υψηλή LDL, χαμηλή HDL, μεταβολικό σύνδρομο, υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη.
- Απαιτεί πιο επιθετική πρόληψη και, ενδεχομένως, φαρμακευτική παρέμβαση (π.χ. στατίνες).
📌 Η παρακολούθηση του δείκτη με την πάροδο του χρόνου δείχνει την αποτελεσματικότητα των αλλαγών στον τρόπο ζωής και της θεραπείας.
Η μείωση του δείκτη είναι θετικό προγνωστικό στοιχείο για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών επεισοδίων.
5) Παράγοντες που επηρεάζουν το αποτέλεσμα
Η τιμή του Αθηρωματικού Δείκτη Χοληστερόλης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται
με το λιπιδαιμικό προφίλ και τον τρόπο ζωής. Η γνώση τους βοηθά στην ερμηνεία και στη στοχευμένη παρέμβαση.
- Διατροφή: Υψηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και trans λιπαρών αυξάνει την LDL και την ολική χοληστερόλη.
- Σωματικό βάρος: Παχυσαρκία και αυξημένος Δείκτης Μάζας Σώματος μειώνουν την HDL και αυξάνουν τον δείκτη.
- Άσκηση: Η συστηματική αερόβια άσκηση αυξάνει την HDL και βελτιώνει τον δείκτη.
- Κάπνισμα: Μειώνει την HDL και αυξάνει την αθηρογόνο δράση.
- Κατανάλωση αλκοόλ: Μέτρια κατανάλωση μπορεί να αυξήσει την HDL· υπερβολική κατανάλωση βλάπτει.
- Γενετικοί παράγοντες: Οικογενής υπερχοληστερολαιμία ή χαμηλή HDL λόγω κληρονομικότητας επηρεάζουν τον δείκτη.
- Φαρμακευτική αγωγή: Στατίνες, φιμπράτες και άλλες θεραπείες βελτιώνουν τον δείκτη αυξάνοντας την HDL ή μειώνοντας την LDL.
- Ηλικία & φύλο: Μεγαλύτερη ηλικία και άνδρες τείνουν να έχουν υψηλότερο δείκτη.
- Σακχαρώδης διαβήτης & μεταβολικό σύνδρομο: Συνοδεύονται από χαμηλή HDL, υψηλά τριγλυκερίδια και αυξημένο δείκτη.
📌 Η αντιμετώπιση των παραγόντων αυτών μέσω αλλαγής τρόπου ζωής και, εφόσον χρειάζεται, φαρμακευτικής αγωγής
μπορεί να μειώσει αισθητά τον Αθηρωματικό Δείκτη Χοληστερόλης και συνεπώς τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
6) Σχέση με άλλες εξετάσεις / δείκτες
Ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης αποκτά μεγαλύτερη διαγνωστική αξία όταν αξιολογείται
σε συνδυασμό με άλλες εξετάσεις του λιπιδαιμικού προφίλ και δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου.
Έτσι ο γιατρός σχηματίζει μια πιο πλήρη εικόνα για την κατάσταση των αγγείων και τις ανάγκες πρόληψης.
| Δείκτης / Εξέταση | Τι μετρά | Σχέση με Αθηρωματικό Δείκτη Χοληστερόλης | Χρησιμότητα |
|---|---|---|---|
| LDL-Χοληστερόλη | «Κακή» χοληστερόλη που προάγει την αθηροσκλήρωση | Υψηλή LDL αυξάνει τον δείκτη ολικής/HDL | Κύριος στόχος θεραπείας |
| Non-HDL Χοληστερόλη | Ολική – HDL (περιλαμβάνει όλα τα αθηρογόνα σωματίδια) | Συμπληρώνει τον δείκτη ολικής/HDL για ακριβέστερη εκτίμηση | Καλύτερος δείκτης αθηρογόνου φορτίου σε υπερτριγλυκεριδαιμία |
| ApoB/ApoA1 λόγος | Αναλογία απολιποπρωτεϊνών αθηρογόνων / αντιαθηρογόνων | Πιο ακριβής δείκτης κινδύνου από τον ολικής/HDL | Χρησιμοποιείται σε εξειδικευμένα κέντρα |
| Τριγλυκερίδια | Ενεργειακά λιπίδια αίματος | Υψηλά τριγλυκερίδια συνήθως συνοδεύονται από χαμηλή HDL και υψηλό δείκτη | Απαιτείται έλεγχος σε μεταβολικό σύνδρομο |
| Γλυκόζη & HbA1c | Έλεγχος μεταβολισμού σακχάρου | Ο διαβήτης αυξάνει τον δείκτη ολικής/HDL | Συμπληρωματικός έλεγχος κινδύνου |
| Υπέρταση & BMI | Παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου | Συνυπάρχουν με υψηλό δείκτη | Ολιστική εκτίμηση ασθενούς |
📌 Με τη συνδυασμένη αξιολόγηση όλων αυτών των παραμέτρων, ο γιατρός μπορεί να καθορίσει καλύτερα το επίπεδο καρδιαγγειακού κινδύνου
και να σχεδιάσει εξατομικευμένες παρεμβάσεις πρόληψης ή θεραπείας.
7) FAQ – Συχνές Ερωτήσεις
🔎 Τι είναι ο Αθηρωματικός Δείκτης Χοληστερόλης;
Είναι ο λόγος Ολικής Χοληστερόλης προς HDL-Χοληστερόλη. Χρησιμοποιείται ως δείκτης καρδιαγγειακού κινδύνου,
διότι όσο υψηλότερη είναι η τιμή τόσο πιο «αθηρογόνο» θεωρείται το λιπιδαιμικό προφίλ.
📐 Πώς υπολογίζεται;
Διαιρείτε την Ολική Χοληστερόλη (mg/dl) με την HDL-Χοληστερόλη (mg/dl).
Παράδειγμα: 220/55 = 4,0. Όσο χαμηλότερος ο λόγος, τόσο καλύτερο το προφίλ.
📊 Ποιες τιμές θεωρούνται φυσιολογικές;
<3,5 χαμηλός κίνδυνος, 3,5–4,5 μέσος κίνδυνος, 4,5–5,5 αυξημένος κίνδυνος, >5,5 υψηλός κίνδυνος.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντοτε εξατομικευμένα από τον γιατρό.
🩺 Γιατί είναι σημαντικός ο δείκτης;
Δίνει συνοπτική εικόνα του αθηρογόνου φορτίου των λιπιδίων, συμπληρώνει το λιπιδαιμικό προφίλ και βοηθά στη λήψη αποφάσεων για πρόληψη και θεραπεία.
🍎 Πώς μπορώ να βελτιώσω τον δείκτη;
Με μεσογειακή διατροφή, μείωση κορεσμένων/trans λιπαρών, αύξηση φρούτων-λαχανικών, άσκηση, διακοπή καπνίσματος
και, αν χρειάζεται, φαρμακευτική αγωγή (στατίνες, φιμπράτες). Η αύξηση της HDL και η μείωση της LDL μειώνουν τον δείκτη.
👩⚕️ Κάθε πότε πρέπει να ελέγχεται;
Συνιστάται ετήσιος έλεγχος ως μέρος του λιπιδαιμικού προφίλ ή συχνότερα σε άτομα με παράγοντες κινδύνου/θεραπεία.
💊 Παίζει ρόλο η φαρμακευτική αγωγή;
Ναι. Οι στατίνες, οι φιμπράτες και άλλες θεραπείες μειώνουν την LDL και μπορούν να βελτιώσουν τον δείκτη.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντοτε με ενημέρωση για τη λήψη φαρμάκων.
8) Βιβλιογραφία / Πηγές
European Society of Cardiology – Guidelines for cardiovascular disease prevention
American Heart Association – Non-HDL Cholesterol and Total/HDL Ratio as Risk Predictors
PubMed – Atherogenic Index of Plasma and Total/HDL Ratio in Cardiovascular Risk
ΕΟΔΥ – Κατευθυντήριες οδηγίες πρόληψης καρδιαγγειακών νοσημάτων
Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας – Κατάλογος Εξετάσεων
ℹ️ Οι παραπάνω πηγές είναι ενδεικτικές και προσφέρουν επιπλέον επιστημονική πληροφόρηση
για τον Αθηρωματικό Δείκτη Χοληστερόλης και τη σημασία του στην πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων.
🩺 Στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο Λαμίας πραγματοποιούμε αξιόπιστες μετρήσεις
Αθηρωματικού Δείκτη Χοληστερόλης και πλήρη λιπιδαιμικό έλεγχο ✔️
☎️ Τηλέφωνο: +30 22310 66841
🕒 Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα – Παρασκευή 07:00–13:30